گروه نرم افزاری آسمان

صفحه اصلی
کتابخانه
جلد سيزدهم
فصل سوم : وضو و نماز


3 / 1جایز نبودن مسح بر کفش ، از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام

مسند زید به سَنَدش، از امام حسین علیه السلام : ما فرزندان فاطمه ، بر کفش و عمامه و کلاه و روسری و لباس ، مسح نمی کنیم .

الأمالی ، طوسی به سَنَدش ، از امام حسین علیه السلام ، از امام علی علیه السلام : پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : « ... ما اهل بیت ، بر کفش هایمان مسح نمی کنیم» .

3 / 2وقت نماز

مسند زید به سَنَدش، از امام حسین علیه السلام : خورشید، در آستانه زوال بود که جبرئیل علیه السلام بر پیامبر صلی الله علیه و آله فرود آمد و به او فرمان داد تا نماز ظهر بخواند و وقتی سایه به اندازه خود شی ء سایه دار رسیده بود ، فرود آمد و به او فرمان داد تا نماز عصر بخواند . سپس ، هنگامی که قرص خورشید پایین رفت ، فرود آمد و به او فرمان داد تا نماز مغرب بخواند . سپس ، هنگامی که شَفَق پایین آمد ، فرود آمد و به او فرمان داد که نماز عشا بخواند و هنگامی که سپیده دمید، فرود آمد و به او فرمان داد تا نماز صبح بخواند .



3 / 3الحَثُّ عَلَی المُحافَظَهِ عَلَی الصَّلَواتِعیون أخبار الرضا علیه السلام بإسناده عن الحسین بن علیّ عن أبیه علیّ بن أبی طالب علیهماالسلام :قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : لا یَزالُ الشَّیطانُ ذَعِرا (1) مِنَ المُؤمِنِ ما حافَظَ عَلَی الصَّلَواتِ الخَمسِ ، فَإِذا ضَیَّعَهُنَّ تَجَرَّأَ عَلَیهِ وأوقَعَهُ فِی العَظائِمِ . (2)

عوالی اللآلی بإسناده عن الحسین الشهید عن أبیه علیهماالسلام عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :إذا کانَ وَقتُ کُلِّ فَریضَهٍ ، نادی مَلَکٌ مِن تَحتِ بُطنانِ العَرشِ : أیُّهَا النّاسُ ، قوموا إلی نیرانِکُمُ الَّتی أوقَدتُموها عَلی ظُهورِکُم فَأَطفِئوها بِصَلاتِکُم . (3)


1- .أی ذا ذُعرٍ وخَوف ، أو هو فاعل بمعنی مفعول ؛ أی مذعور (النهایه : ج 2 ص 161 «ذعر») .
2- .عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 28 ح 21 ، صحیفه الإمام الرضا علیه السلام : ص 84 ح 9 کلاهما عن أحمد بن عامر الطائی عن الإمام الرضا عن آبائه: ، الأمالی للصدوق : ص 572 ح 778 ، ثواب الأعمال : ص 274 ح 3 کلاهما عن إسماعیل بن أبی زیاد عن الإمام الصادق عن آبائه: نحوه ، بحار الأنوار : ج 83 ص 14 ح 22 وراجع : الکافی : ج 3 ص 269 ح 8 وتهذیب الأحکام : ج 2 ص 236 ح 933 .
3- .عوالی اللآلی : ج 1 ص 22 ح 1 عن علیّ بن جعفر عن أخیه الإمام الکاظم عن آبائه: وراجع : تهذیب الأحکام : ج 2 ص 238 ح 944 وکتاب من لا یحضره الفقیه : ج 1 ص 208 ح 624 .


3 / 3تشویق به مواظبت بر نمازها

عیون أخبار الرضا علیه السلام به سندش ، از امام حسین علیه السلام ، از امام علی علیه السلام : پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «تا هر زمان که مؤمن بر نمازهای پنجگانه خود مواظبت کند ، شیطان از او هراسان است و چون آنها را تباه کند ، بر او جرئت می یابد و او را در گناهان بزرگ می اندازد» .

عوالی اللآلی به سندش ، از امام حسین علیه السلام ، از امام علی علیه السلام ، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : در وقت هر نماز واجب ، فرشته ای از لایه های زیرین عرش ندا بر می آورد : «ای مردم ! به سوی آتش هایی برخیزید که خود بر پشت خود بر افروخته اید و با نمازهایتان ، آن [آتش ها] را خاموش کنید» .


3 / 4قُنوتُ النَّبِیِّ فی صَلاتِهِ کُلِّهامستدرک الوسائل عن الإمام الحسین علیه السلام :رَأَیتُ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَقنُتُ فی صَلاتِهِ کُلِّها ، وأنَا یَومَئِذٍ ابنُ سِتِّ سِنینَ . (1)

3 / 5الصَّلاهُ بَینَ المَغرِبِ وَالعِشاءِالدرّ المنثور :عَن حُسَینِ بنِ عَلِیٍّ أنَّهُ رُؤِیَ یُصَلّی فیما بَینَ المَغرِبِ وَالعِشاءِ ، فَقیلَ لَهُ فی ذلِکَ فَقالَ : إنَّها مِنَ النّاشِئَهِ (2) . (3)

3 / 6حُضورُ قَلبِ الإِمامِ علیه السلام فِی الصَّلاهِبحار الأنوار عن منیف مولی جعفر بن محمّد عن جعفر بن محمّد عن أبیه عن جدّه [زین العابدین] علیهم السلام :کانَ الحُسَینُ بنُ عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ علیه السلام یُصَلّی ، فَمَرَّ بَینَ یَدَیهِ رَجُلٌ فَنَهاهُ بَعضُ جُلَسائِهِ ، فَلَمَّا انصَرَفَ مِن صَلاتِهِ ، قالَ لَهُ : لِمَ نَهَیتَ الرَّجُلَ ؟ قالَ : یَابنَ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، خَطَرَ فیما بَینَکَ وبَینَ المِحرابِ ! فَقالَ : وَیحَکَ ! إنَّ اللّهَ عز و جل أقرَبُ إلَیَّ مِن أن یَخطِرَ فیما بَینی وبَینَهُ أحَدٌ . (4)



1- .مستدرک الوسائل : ج 4 ص 396 ح 5004 نقلاً عن عوالی اللآلی : ج 2 ص 219 ح 17 عن الإمام الحسن علیه السلام .
2- .إشاره إلی الآیه 6 من سوره المزّمّل : «إِنَّ نَاشِئَهَ الَّیْلِ هِیَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قِیلاً» .
3- .الدرّ المنثور : ج 8 ص 317 نقلاً عن ابن المنذر .
4- .بحار الأنوار : ج 83 ص 298 ح 5 ، التوحید : ص 184 ح 22 وفیه «کان الحسن» بدل «کان الحسین» .



3 / 4قنوت خواندن پیامبر صلّی الله علیه و آله در هر نماز

مستدرک الوسائل از امام حسین علیه السلام : دیدم که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در همه نمازهایش قنوت می خواند و من ، آن هنگام ، شش ساله بودم .

3 / 5نماز میان مغرب و عشا

الدُرّ المنثور :در باره حسین علیه السلام روایت شده که میان نمازهای مغرب و عشا ، نماز می خوانْد . از وی در این باره پرسیدند . فرمود : «این از ناشئه (1) به شمار می آید» .

3 / 6حضور قلب امام علیه السلام در نماز

بحار الأنوار به نقل از مُنیف ، (2) از امام صادق، از امام باقر ، از امام زین العابدین علیهم السلام : امام حسین علیه السلام نماز می خواند و مردی از جلوی ایشان می گذشت . یکی از همنشینان امام علیه السلام ، آن مرد را [از حرکت] باز داشت . چون امام حسین علیه السلام نمازش را تمام کرد، به او فرمود : «چرا آن مرد را باز داشتی ؟» . گفت : ای فرزند پیامبر خدا ! میان تو و محراب ، فاصله انداخت . فرمود : «خداوند عز و جل به من نزدیک تر از آن است که میان من و او، کسی فاصله بیندازد» .



1- .اشاره است به آیه 6 سوره مزمّل که : ؛قطعا برخاستن [و عبادت در ]شب ، اثربخش تر و به گفتار ، استوارتر است» .
2- .مُنیف ، از بردگان آزاد شده امام صادق علیه السلام بوده است .



3 / 7حُبُّ الإِمامِ علیه السلام لِلصَّلاهِ وتِلاوَهِ القُرآنِالملهوف :لَمّا رَأَی الحُسَینُ علیه السلام حِرصَ القَومِ عَلی تَعجیلِ القِتالِ ، وقِلَّهَ انتِفاعِهِم بِالوَعظِ وَالمَقالِ ، قالَ لِأَخیهِ العَبّاسِ : إنِ استَطَعتَ أن تَصرِفَهُم عَنّا فی هذَا الیَومِ فَافعَل ، لَعَلَّنا نُصَلّی لِرَبِّنا فی هذِهِ اللَّیلَهِ ، فَإِنَّهُ یَعلَمُ أنّی اُحِبُّ الصَّلاهَ لَهُ وتِلاوَهَ کِتابِهِ . قالَ الرّاوی : فَسَأَلَهُمُ العَبّاسُ ذلِکَ ، فَتَوَقَّفَ عُمَرُ بنُ سَعدٍ ، فَقالَ لَهُ عَمرُو بنُ الحَجّاجِ الزُّبَیدِیُّ : وَاللّهِ لَو أنَّهُم مِنَ التُّرکِ وَالدَّیلَمِ وسَأَلوا ذلِکَ لَأَجَبناهُم ، فَکَیفَ وهُم مِن آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله ! فَأَجابوهُم إلی ذلِکَ . قالَ الرّاوی : وجَلَسَ الحُسَینُ علیه السلام ، فَرَقَدَ ، ثُمَّ استَیقَظَ وقالَ : یا اُختاه إنّی رَأَیتُ السّاعَهَ جَدّی مُحَمَّدا صلی الله علیه و آله ، وأبی عَلِیّا ، واُمّی فاطِمَهَ ، وأخِی الحَسَنَ ، وهُم یَقولونَ : «یا حُسَینُ ، إنَّکَ رائِحٌ إلَینا عَن قَریبٍ» وفی بَعضِ الرِّوایاتِ : «غَدا» . قالَ الرّاوی : فَلَطَمَت زَینَبُ وَجهَها وصاحَت ، فَقالَ لَهَا الحُسَینُ علیه السلام : مَهلاً ، لا تُشمِتِی القَومَ بِنا . (1)

3 / 8آخِرُ صَلاهٍ صَلّاهَا الإِمامُتاریخ الطبری عن حمید بن مسلم :قالَ أبو ثَمامهَ عَمرو بنُ عَبدِ اللّهِ الصّائدیُّ لِلحُسَینِ علیه السلام [یَومَ عاشوراءَ] : یا أبا عَبدِ اللّهِ ! نَفسی لَکَ الفِداءُ ، إنّی أری هؤُلاءِ قَدِ اقتَرَبوا مِنکَ ، ولا وَاللّهِ لا تُقتَلُ حَتّی اُقتَلَ دونَکَ إن شاءَ اللّهُ ، واُحِبُّ أن ألقی رَبّی وقَد صَلَّیتُ هذِهِ الصَّلاهَ الَّتی دَنا وَقتُها . فَرَفَعَ الحُسَینُ علیه السلام رَأسَهُ ثُمَّ قالَ : ذَکَرتَ الصَّلاهَ ، جَعَلَکَ اللّهُ مِنَ المُصَلّینَ الذّاکِرینَ ! نَعَم ، هذا أوَّلُ وَقتِها . ثُمَّ قالَ : سَلوهُم أن یَکُفّوا عَنّا حَتّی نُصَلِّیَ . (2)



1- .الملهوف : ص 150 .
2- .تاریخ الطبری : ج 5 ص 439 ، الکامل فی التاریخ : ج 2 ص 567 ، مقتل الحسین علیه السلام للخوارزمی : ج 2 ص 17 ؛ بحار الأنوار : ج 45 ص 21 .



3 / 7اشتیاق حسین علیه السلام به نماز و تلاوت قرآن

الملهوف :چون امام حسین علیه السلام حرص لشکر عمر سعد را بر زود آغاز کردن جنگ و کم بهرگی آنان را از اندرز و سخن خویش دید ، به برادرش عبّاس علیه السلام فرمود : «اگر می توانی ، آنان را امروز از جنگ با ما منصرف کن تا شاید امشب ، برای پروردگارمان نماز بگزاریم که او می داند که من ، نماز گزاردن برای او و تلاوت کتابش را دوست دارم» . عبّاس ، آن را از آنان خواست . عمر بن سعد ، تأمّل کرد . عمرو بن حجّاج زُبَیدی به عمر گفت : به خدا سوگند ، اگر آنان ، تُرک و دیلم بودند و این خواسته را داشتند ، می پذیرفتیم . چگونه از ایشان که خاندان محمّد هستند ، نپذیریم ؟ ! چنین شد که پذیرفتند . امام حسین علیه السلام نشست و به خواب رفت . سپس بیدار شد و فرمود : «ای خواهر ! اکنون جدّم محمّد و پدرم علی و مادرم فاطمه و برادرم حسن را در خواب دیدم که می گفتند : ای حسین! تو به زودی (/ فردا) به سوی ما می آیی » . زینب علیهاالسلام بر صورتش زد و فریاد برآورد . امام حسین علیه السلام به او فرمود : «آرام باش ! موجب شماتت ما توسّط دشمن مشو» .

3 / 8آخرین نماز امام علیه السلام

تاریخ الطبری به نقل از حُمَید بن مسلم : ابوثَمامه عمرو بن عبد اللّه صائدی ، [روز عاشورا] به حسین علیه السلام گفت : ای ابا عبد اللّه ! جانم به فدایت! من می بینم که اینها به تو نزدیک شده اند و به خدا سوگند ، کشته نمی شوی تا من به پای تو کشته شوم ، إن شاء اللّه ! دوست دارم پروردگارم را در حالی دیدار کنم که نماز ظهری را که وقتش رسیده ، بخوانم . حسین علیه السلام سرش را بالا آورد و فرمود : «نماز را به یاد آوردی . خداوند ، تو را از نمازگزاران و ذاکران قرار دهد . آری . اکنون ، اوّلِ وقت آن است» . سپس فرمود : «از آنان بخواهید که از ما دست بردارند تا نماز بخوانیم» .






3 / 9ثَوابُ تَعقیبِ صَلاهِ الصُّبحِثواب الأعمال عن ابن عمر عن الحسین بن علیّ علیهماالسلام :قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : أیُّمَا امرِئٍ مُسلِمٍ جَلَسَ فی مُصَلّاهُ الَّذی صَلّی فیهِ الفَجرَ ، یَذکُرُ اللّهَ تَعالی حَتّی تَطلُعَ الشَّمسُ ، کانَ لَهُ مِنَ الأَجرِ کَحاجِّ بَیتِ اللّهِ تَعالی ، وغَفَرَ اللّهُ لَهُ . فَإِن جَلَسَ فیهِ حَتّی تَکونَ ساعَهٌ تَحُلُّ فیهَا الصَّلاهُ ، فَصَلّی رَکعَتَینِ أو أربَعا ، غُفِرَ لَهُ ما سَلَفَ مِن ذَنبِهِ ، وکانَ لَهُ مِنَ الأَجرِ کَحاجِّ بَیتِ اللّهِ . (1)

3 / 10صَلاهُ المَریضِسنن الدارقطنی بإسناده عن الحسین بن علیّ عن علیّ بن أبی طالب علیهماالسلام عن النبیّ صلی الله علیه و آله :یُصَلِّی المَریضُ قائِما إنِ استَطاعَ ، فَإِن لَم یَستَطِع صَلّی قاعِدا ، فَإِن لَم یَستَطِع أن یَسجُدَ أومَأَ وجَعَلَ سُجودَهُ أخفَضَ مِن رُکوعِهِ ، فَإِن لَم یَستَطِع أن یُصَلِّیَ قاعِدا صَلّی عَلی جَنبِهِ الأَیمَنِ مُستَقبِلَ القِبلَهِ ، فَإِن لَم یَستَطِع أن یُصَلِّیَ عَلی جَنبِهِ الأَیمَنِ [ و لا علی جنبه الأیسر] (2) صَلّی مُستَلقِیا ورِجلاهُ مِمّا یَلِی القِبلَهَ . (3)



1- .ثواب الأعمال : ص 68 ح 1 وفی تهذیب الأحکام : ج 2 ص 138 ح 535 والأمالی للصدوق : ص 681 ح 930 ومکارم الأخلاق : ج 2 ص 67 ح 2167 عن الإمام الحسن عن أبیه علیهماالسلام عنه صلی الله علیه و آله .
2- .هذه الإضافه وفقاً لما ورد فی الروایات و الفقه الشیعی .
3- .سنن الدارقطنی : ج 2 ص 42 ح 1 ، السنن الکبری : ج 2 ص 436 ح 3678 کلاهما عن حسین بن زید عن الإمام الصادق عن آبائه: ، کنز العمّال : ج 7 ص 548 ح 20197 نقلاً عن صحیح البخاری ومسلم وراجع : الجعفریّات : ص 47 .


3 / 9ثواب تعقیبات نماز صبح

ثواب الأعمال به نقل از ابن عمر ، از امام حسین علیه السلام : پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «هر مرد مسلمانی که پس از نماز صبح در نمازگاهش بنشیند و به ذکر خدای متعال بپردازد تا خورشید طلوع کند ، اجری مانند حج گزارِ خانه خدای متعال دارد و خدا، او را می آمرزد ، و اگر آن قدر بنشیند که وقت نماز دیگری در رسد و دو رکعت یا چهار رکعت نماز بخواند ، گناهان گذشته اش آمرزیده می شود و اجری مانند حج گزارِ خانه خدا دارد» .

3 / 10نماز بیمار

سنن الدارقُطْنی به سَنَدش ، از امام حسین علیه السلام ، از امام علی علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و آله : بیمار، اگر توانست ، ایستاده نماز بخواند و اگر نتوانست ، نشسته نماز بخواند و اگر نتوانست ، به سجده برود ، اشاره کند و [سرش را] در سجده اش پایین تر از رکوع بیاورد و اگر نتوانست که نشسته نماز بخواند ، بر سمت راستش [بخوابد] و رو به قبله، نماز بخواند و اگر نتوانست بر سمت راستش نماز بخواند [و نه بر سمت چپش] ، (1) به پشت [خوابیده] ، در حالی که پاهایش رو به قبله است ، نماز بخواند .


1- .این افزوده با توجّه به روایات و فقه شیعی است . م.



عیون أخبار الرضا علیه السلام بإسناده عن الحسین عن علیّ علیهماالسلام :قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : إذا لَم یَستَطِعِ الرَّجُلُ أن یُصَلِّیَ قائِما فَلیُصَلِّ جالِسا ، فَإِن لَم یَستَطِع أن یُصَلِّیَ جالِسا فَلیُصَلِّ مُستَلقِیا ناصِبا رِجلَیهِ حِیالَ القِبلَهِ یُومِئُ إیماءً . (1)

مسائل علیّ بن جعفر :سَأَلتُهُ [موسَی بنَ جَعفَرٍ علیه السلام ] عَنِ الرَّجُلِ یَکونُ فی صَلاتِهِ ، أیَضَعُ إحدی یَدَیهِ عَلَی الاُخری بِکَفِّهِ أو ذِراعِهِ ؟ قالَ : لا یَصلُحُ ذلِکَ ، فَإِن فَعَلَ فَلا یَعودُ لَهُ . قالَ عَلِیٌّ : قالَ موسی علیه السلام : سَأَلتُ أبی جَعفَرا علیه السلام عَن ذلِکَ ، فَقالَ : أخبَرَنی أبی مُحَمَّدُ بنُ عَلِیٍّ عَن أبیهِ عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ عَن أبیهِ الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ عَن أبیهِ عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ علیهم السلام قالَ : ذلِکَ عَمَلٌ ، ولَیسَ فِی الصَّلاهِ عَمَلٌ . (2)

3 / 11صَلاهُ الحاجَهِمکارم الأخلاق عن الحسین بن علیّ علیهماالسلام :تُصَلّی أربَعَ رَکَعاتٍ تُحسِنُ قُنوتَهُنَّ وأرکانَهُنَّ : تَقرَأُ فِی الاُولی : الحَمدَ مَرَّهً ، و «حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ » (3) سَبعَ مَرّاتٍ . وفِی الثّانِیَهِ : الحَمدَ مَرَّهً ، وقَولَهُ تَعالی : «مَا شَآءَ اللَّهُ لَا قُوَّهَ إِلَا بِاللَّهِ إِن تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنکَ مَالًا وَ وَلَدًا » (4) سَبعَ مَرّاتٍ . وفِی الثّالِثَهِ : الحَمدَ مَرَّهً ، وقَولَهُ : «لَا إِلَهَ إِلَا أَنتَ سُبْحَنَکَ إِنِّی کُنتُ مِنَ الظَّلِمِینَ » (5) سَبعَ مَرّاتٍ . وفِی الرّابِعَهِ : الحَمدَ مَرَّهً ، و «أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ » (6) سَبعَ مَرّاتٍ . ثُمَّ تَسأَلُ حاجَتَکَ . (7)



1- .عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 68 ح 316 عن أبی الصّلت عبدالسلام بن صالح عن الإمام الرضا عن آبائه: و ص 36 ح 91 ، صحیفه الإمام الرضا علیه السلام : ص 114 ح 71 کلاهما عن أحمد بن عامر الطائی عن الإمام الرضا عن آبائه: ، بحار الأنوار : ج 84 ص 334 ح 3 وراجع : دعائم الإسلام : ج 1 ص 198 .
2- .مسائل علیّ بن جعفر : ص 170 ح 288 ، بحار الأنوار : ج 10 ص 277 ح 1 .
3- .آل عمران : 173 .
4- .الکهف : 39 .
5- .الأنبیاء : 87 .
6- .غافر : 44 .
7- .مکارم الأخلاق : ج 2 ص 122 ح 2330 ، بحار الأنوار : ج 91 ص 358 ح 19 .



عیون أخبار الرضا علیه السلام به سندش ، از امام حسین علیه السلام ، از امام علی علیه السلام : پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «چون مرد نتوانست ایستاده نماز بخواند ، نشسته نماز بخواند و اگر نتوانست نشسته هم نماز بخواند ، به پشت بخوابد و در حالی که پاهایش را رو به قبله نموده ، با اشاره نماز بخواند» .

مسائل علی بن جعفر :از امام کاظم علیه السلام در باره مرد نمازگزاری پرسیدم که : آیا می تواند یک دستش را بر کفِ دست یا ساعد دست دیگرش بگذارد ؟ فرمود : «شایسته نیست و اگر کرد ، بدان، باز نگردد» . [همچنین] فرمود : «از پدرم جعفر علیه السلام در این باره پرسیدم . فرمود : پدرم محمّد بن علی ، از پدرش علی بن الحسین ، از پدرش حسین بن علی، از پدرش علی بن ابی طالب علیهم السلام نقل کرد که این ، گونه ای کار است و در نماز ، نباید کاری [جز نماز ]کرد» .

3 / 11نماز حاجت

مکارم الأخلاق از امام حسین علیه السلام : [برای نماز حاجت ،] چهار رکعت نماز با قنوت و ارکان نیکو می خوانی و در رکعت اوّل ، یک مرتبه حمد و هفت مرتبه [این گفته خداوند را می گویی که] «حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ ؛ خدا ما را بس است و بهترین وکیل است» و در رکعت دوم ، یک مرتبه حمد و هفت مرتبه این گفته خدای متعال را [می گویی ]که : «مَا شَآءَ اللَّهُ لَا قُوَّهَ إِلَا بِاللَّهِ إِن تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنکَ مَالًا وَ وَلَدًا ؛ آنچه خدا بخواهد ، خواهد شد و هیچ نیرویی جز به [یاری] خدا نیست ...» . در رکعت سوم ، یک مرتبه حمد و هفت مرتبه این گفته خداوند را [می گویی ]که : «لَا إِلَهَ إِلَا أَنتَ سُبْحَنَکَ إِنِّی کُنتُ مِنَ الظَّلِمِینَ ؛ جز تو خدایی نیست . منزّهی تو ! من از ستمکاران بودم» . و در رکعت چهارم ، یک مرتبه حمد و هفت مرتبه [این گفته خداوند را می گویی ]که : «أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِیرُ بِالْعِبَادِ ؛ کارم را به خدا می سپارم . بی گمان ، خداوند، نسبت به بندگان، بیناست» . سپس، حاجت خود را درخواست می کنی .


3 / 12الصَّلاهُ عَلَی المُنافِقِالکافی عن عامر بن السمط عن أبی عبد اللّه [الصادق] علیه السلام :إنَّ رَجُلاً مِنَ المُنافِقینَ ماتَ ، فَخَرَجَ الحُسَینُ بنُ عَلِیٍّصَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِما یَمشی مَعَهُ فَلَقِیَهُ مَولیً لَهُ ، فَقالَ لَهُ الحُسَینُ علیه السلام : أینَ تَذهَبُ یا فُلانُ؟ قالَ : فَقالَ لَهُ مَولاهُ : أفِرُّ مِن جِنازَهِ هذَا المُنافِقِ أن اُصَلِّیَ عَلَیها . فَقالَ لَهُ الحُسَینُ علیه السلام : اُنظُر أن تَقومَ عَلی یَمینی فَما تَسمَعُنی أقولُ فَقُل مِثلَهُ . فَلَمّا أن کَبَّرَ عَلَیهِ وَلِیُّهُ ، قالَ الحُسَینُ علیه السلام : اللّهُ أکبَرُ ، اللّهُمَّ العَن فُلانا عَبدَکَ ألفَ لَعنَهٍ مُؤتَلِفَهٍ غَیرَ مُختَلِفَهٍ ، اللّهُمَّ أخزِ عَبدَکَ فی عِبادِکَ وبِلادِکَ ، وَاصلِهِ حَرَّ نارِکَ ، وأذِقهُ أشَدَّ عَذابِکَ ، فَإِنَّهُ کانَ یَتَوَلّی أعداءَکَ ویُعادی أولِیاءَکَ ، ویُبغِضُ أهلَ بَیتِ نَبِیِّکَ صلی الله علیه و آله . (1)



1- .الکافی : ج 3 ص 189 ح 2 ، تهذیب الأحکام : ج 3 ص 197 ح 453 ، کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 1 ص 168 ح 490 ، قرب الإسناد : ص 59 ح 190 کلاهما عن صفوان بن مهران نحوه ، بحار الأنوار : ج 44 ص 202 ح 20 .



3 / 12نماز گزاردن بر منافق

الکافی به نقل از عامر بن سَمْط ، از امام صادق علیه السلام : مرد منافقی ، مُرد . امام حسین علیه السلام بیرون آمد و همراه [جنازه ]وی به راه افتاد که یکی از وابستگان خود را دید . به او فرمود : «فلانی! کجا می روی؟» . گفت : از این که بر جنازه این منافق، نماز بگزارم ، می گریزم. امام حسین علیه السلام به او فرمود : «دقّت کن که سمتِ راست من بِایستی و مانند آنچه از من می شنوی ، بگو» . چون ولیّ میّت بر او تکبیر گفت، امام حسین علیه السلام گفت : «اللّه اکبر ! خدایا! فلانی، بنده ات را لعنت کن ؛ هزار لعنتِ گِرد آمده ، نه پراکنده . خدایا! این بنده ات را میان بندگان و شهرهایت، رسوا کن و داغیِ آتشت را به او برسان و سخت ترین کیفرت را به او بچشان ، که او با دشمنانت، دوستی و با دوستانت، دشمنی می ورزید و با اهل بیت پیامبرت، دشمن بود» .


الفَصلُ الرّابِعُ : الصّوم4 / 1حِکمَهُ الصَّومِالمناقب لابن شهر آشوب :سُئِلَ الحُسَینُ علیه السلام : لِمَ افتَرَضَ اللّهُ عز و جل عَلَی عَبیدِهِ الصَّومَ ؟ قالَ : لِیَجِدَ الغَنِیُّ مَسَّ الجوعِ ، فَیَعودَ بِالفَضلِ عَلَی المَساکینِ . (1)

4 / 2تُحفَهُ الصّائِمِالخصال :کانَ أبو عَبدِ اللّهِ الحُسَینُ بنُ عَلِیٍّ علیهماالسلام إذا صامَ یَتَطَیَّبُ بِالطّیبِ ، ویَقولُ : الطّیبُ تُحفَهُ الصّائِمِ . (2)

نزهه الناظر :دَعاهُ [الحُسَینَ علیه السلام ] بَعضُ أصحابِهِ فی جَماعَهٍ مِنهُم ، فَأَکَلوا ولَم یَأکُلِ الحُسَینُ علیه السلام . فَقیلَ لَهُ : ألا تَأکُلُ ؟ قالَ : إنّی لَصائِمٌ ، ولکِن تُحفَهَ الصّائِمِ ! قیلَ : وما هِیَ ؟ قالَ : الدُّهنُ وَالمِجمَرُ (3) . (4)



1- .المناقب لابن شهرآشوب : ج 4 ص 68 ، بحار الأنوار : ج 96 ص 375 ح 62 .
2- .الخصال : ص 62 ح 86 ، بحار الأنوار : ج 96 ص 289 ح 2 وراجع : الکافی : ج 4 ص 113 ح 3 وتهذیب الأحکام : ج 4 ص 266 ح 799 .
3- .المِجْمَرُ : هو الذی یوضع فیه النار للبخور (النهایه : ج 1 ص 293 «جمر») .
4- .نزهه الناظر : ص 85 ح 22 ، کشف الغمّه : ج 2 ص 243 وفیه «عبد اللّه بن الزبیر وأصحابه» بدل «بعض أصحابه فی جماعه منهم» ، بحار الأنوار : ج 44 ص 195 ح 9 .