گروه نرم افزاری آسمان

فصل هفتم : شجاعت و ادب در حُدَیبیّه



فصل هفتم : شجاعت و ادب در حُدَیبیّهپیامبر خدا در سال ششم هجرت به قصد عمره ، عزم مکّه کرد و تا حُدَیبیّه آمد ، و چون قریش از حرکت پیامبر صلی الله علیه و آله آگاه شدند ، از مکّه بیرون آمدند . به پیامبر خدا خبر رسید که قریش ، در صدد جلوگیری از ورود ایشان به مکّه هستند . قریش و پیامبر خدا ، هر دو ، نمایندگانی برای مذاکره فرستادند و قرار گذاشتند که پیامبر صلی الله علیه و آله آن سال ، بازگردد و به مکّه وارد نشود و صلح نامه ای بر این اساس ، منعقد کردند و متن صلح نامه را علی علیه السلام به دست خود نوشت .

10043.الإمامُ علیٌّ علیه السلام :الإرشاد به نقل از فاید ، بنده آزاد شده عبد اللّه بن سالم : چون پیامبرخدا برای عمره حدیبیه حرکت کرد ، در جُحفه فرود آمد ؛ ولی آبی در آن نیافت . لذا سعد بن مالک را با مشک های آب فرستاد ؛ امّا او اندکی دور نشده بود که با مشک های خالی بازگشت و گفت : ای پیامبر خدا ، نمی توانم بروم! پاهایم از ترس مشرکان ، خشک شده است . پیامبر صلی الله علیه و آله به او فرمود : «بنشین!» .

سپس مرد دیگری را فرستاد . او نیز با مشک ها حرکت کرد و از همان جا که شخص اوّل بازگشته بود ، بازگشت . پس پیامبر صلی الله علیه و آله به او فرمود : «تو چرا بازگشتی؟» .

گفت : سوگند به کسی که تو را به حق برانگیخت ، از ترس نمی توانم بروم!

پیامبر خدا ، امیر مؤمنان علی بن ابی طالب را که درودهای خدا بر هر دو باد ، فرا خوانْد و سقّایان با او حرکت کردند . آنها تردید نداشتند که او نیز مانند کسانی که پیش از او رفته بودند ، باز می گردد ؛ امّا علی علیه السلام با مشک ها حرکت کرد و وارد سنگلاخ شد و آب برداشت و شادمان و هلهله کنان به سوی پیامبر صلی الله علیه و آله آمد . پیامبر صلی الله علیه و آله تکبیر گفت و برای او دعای خیر کرد .

.


ص: 338

10044.عنه علیه السلام :صحیح البخاری عن البراء بن عازب :لَمّا صالَحَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله أهلَ الحُدَیبِیَّهِ ، کَتَبَ عَلِیٌّ بَینَهُم کِتابا ، فَکَتَبَ : مُحَمَّدٌ رَسولُ اللّهِ ، فَقالَ المُشرِکونَ : لا تَکتُب «مُحَمَّدٌ رَسولُ اللّهِ» ؛ لَو کُنتَ رَسولاً لَم نُقاتِلکَ ! ! فَقالَ لِعَلیٍّ : اُمحُهُ . فَقالَ عَلِیٌّ : ما أنَا بِالَّذی أمحاهُ ، فَمَحاهُ رَسولُاللّهِ صلی الله علیه و آله بِیَدِهِ . (1)10045.الإمامُ الباقرُ علیه السلام :الإمام علیّ علیه السلام :إنّی کُنتُ کاتِبَ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَومَ الحُدَیبِیَّهِ ، فَکَتَبتُ : هذا ما صالَحَ عَلَیهِ مُحَمَّدٌ رَسولُ اللّهِ وسُهَیلُ بنُ عَمرٍو . فَقالَ سُهَیلٌ : لَو عَلِمنا أنَّهُ رَسولُ اللّهِ ما قاتَلناهُ ! اُمحُها . قُلتُ : هُوَ وَاللّهِ رَسولُ اللّهِ وإن رَغِمَ أنفُکَ ، لا وَاللّهِ لا أمحوها ! فَقالَ لی رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : أرِنیهِ ، فَأَرَیتُهُ ، فَمحاها . (2)راجع : ج 6 ص 202 (وثیقه التحکیم) . و ج 9 ص 434 (امتحن اللّه قلبه للإیمان) .

.

1- .صحیح البخاری : ج 2 ص 960 ح 2551 ، صحیح مسلم : ج 3 ص 1409 ح 90 ، مسند ابن حنبل : ج 6 ص 420 ح 18591 ، خصائص أمیر المؤمنین للنسائی : ص 334 ح 191 ، السنن الکبری : ج 5 ص 111 ح 9189 نحوه وراجع صحیح البخاری : ج 3 ص 1163 ح 3013 وسنن الدارمی : ج 2 ص 687 ح 2412 وخصائص أمیر المؤمنین للنسائی : ص 336 ح 192 .
2- .خصائص أمیر المؤمنین للنسائی : ص 333 ح 190 عن علقمه بن قیس .

ص: 339

9852.عنه علیه السلام :صحیح البخاری به نقل از براء بن عازب : چون پیامبر خدا با اهل حدیبیه صلح کرد ، علی علیه السلام صلح نامه ای میان آنان نوشت و چنین نوشت : «محمّد ، پیامبر خدا» .

مشرکان گفتند : منویس : «محمّد ، پیامبر خدا» . اگر تو پیامبر بودی که با تو نمی جنگیدیم!

پیامبر صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمود : «آن را محو کن!» .

علی علیه السلام گفت : مرا یارای محو کردن آن نیست .

پس پیامبر خدا ، آن را با دست خود ، محو کرد .9846.امام علی علیه السلام :امام علی علیه السلام :من در ماجرای حدیبیه ، کاتب پیامبر خدا بودم و نوشتم : «این چیزی است که محمّد ، پیامبر خدا و سهیل بن عمرو بر آن مصالحه کردند» .

سهیل گفت : اگر او را پیامبر خدا می دانستیم که با وی نمی جنگیدیم . آن را محو کن!

گفتم : به خدا سوگند ، او پیامبر خداست ، اگرچه تو را خوش نیاید! به خدا سوگند ، آن را محو نمی کنم!» .

پس پیامبر خدا به من فرمود : «آن [کلمه] را به من نشان بده» .

نشانش دادم و او آن را محو کرد .ر . ک : ج 6 ، ص 203 (سند داوری) . و ج 9 ، ص 435 (خداوند ، دل او را به ایمان آزمود).

.


ص: 340

الفصل الثامن : الدور المصیری فی فتح خیبرتحظی وقعه خیبر بشأن خاصّ بین وقائع النبیّ صلی الله علیه و آله ؛ ففیها هزم صلی الله علیه و آله یهود خیبر ، وقوّض مرکز التآمر علی دینه وحکومته الجدیده.فکانت حصون الیهود فی منطقه خصبه شمال غربیّ المدینه تبعد عنها حوالی (200) کیلومتر ، تدعی خیبر . (1) وکان الیهود القاطنون فی هذه الحصون یضمرون حقدا للنبیّ صلی الله علیه و آله والمؤمنین والدوله الإسلامیّه منذ الأیّام الاُولی لاتّساع الرساله ، ولم یدّخروا وسعا للکید بهم ، بل إنّ حرب الأحزاب شُنَّت علی الإسلام بدعمهم العسکری والمالی . وبهذا یتّضح أنّهم کانوا أعداءً لُدّا ومتآمرین یتحرّقون حنقا علی الرساله ونبیّها الکریم صلی الله علیه و آله . (2) وحین اطمأنّ رسول اللّه صلی الله علیه و آله من قریش بعد صلح الحدیبیّه ، توجّه نحو خیبر ؛ لفتح حصونها ، والقضاء علی وکر التآمر (3) . ووجود عشره آلاف مقاتل ، وحصون حصینه منیعه لا تُقهر ، وقدرات ومعدّات کثیره داخلها ، وأضغان راسخه فی قلوب الیهود المتواجدین داخل الحصن شدّت من عزائمهم لمحاربه النبیّ صلی الله علیه و آله شکّل دلاله علی الأهمّیّه الخاصّه لوقعه خیبر . وکان للإمام أمیر المؤمنین علیه السلام فیها مظهر عجیب ، وله فی فتحها العظیم دور لا یضاهی ولا یباری یتمثّل فیما یلی : 1 . کانت رایه الإسلام فی هذه المعرکه بید الإمام علی علیه السلام المقتدره کما فی غیرها من الحروب والغزوات . (4) 2 . لمّا فتحت کلّ الحصون ، واستعصی حصن «الوطیح» و«السلالم» إذ کانا من أحکم الحصون ، وزحف المسلمون نحوهما مرّتین: الاُولی بقیاده أبی بکر ، والاُخری بقیاده عمر، لکنّهما أخفقا فی فتحهما انتدب النبیّ صلی الله علیه و آله علیّا علیه السلام ، وکان مریضا لا یقدر علی القتال فدعا النبیّ صلی الله علیه و آله ، فشفی ، وفتح اللّه علی یدیه ، وتمکّن الجیش الإسلامی العظیم من فتح ذینک الحصنین اللذین کان فتحهما لا یصدّق ولا یخطر ببال أحد. (5) 3 . جندل الإمامُ علیه السلام الحارثَ المقاتل الیهودیّ المغرور ، الذی کانت الأبدان ترتجف من صیحاته عند القتال بضربه قاصمه ، کما قدّ مرحب الذی لم یجرأ أحد علی مواجهته نصفین . (6) 4 . لمّا أخفق المسلمون فی فتح الحصنین المذکورین وأوشک الرعب أن یسیطر علی القلوب ، قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله عبارته العظیمه الرائعه المشهوره : «لاُعطینّ الرایه غدا رجلاً یحبّ اللّهَ ورسولَه ویحبّه اللّهُ ورسولُه» (7) ، والاُخری : «کرّارا غیر فرّار» (8) ، یرید بذلک علیّا صلوات اللّه علیه ، فأحیا الأمل فی النفوس بالنصر . 5 . قلع الإمام علیه السلام باب قلعه قموص وحده ، وکان لا یحرّکه إلّا أربعون رجلاً ! (9)

.

1- .معجم البلدان : ج 2 ص 409 ، الطبقات الکبری : ج 2 ص 106 .
2- .تاریخ الطبری : ج 2 ص 565 ، تاریخ الإسلام للذهبی : ج 2 ص 284 ، المغازی : ج 2 ص 441 .
3- .المغازی : ج 2 ص 637 .
4- .الطبقات الکبری : ج 2 ص 106 ، السیره النبویّه لابن هشام : ج 3 ص342، المغازی : ج2 ص649 و655؛ الإرشاد : ج 1 ص126 .
5- .المستدرک علی الصحیحین : ج 3 ص 3941 ، المصنّف لابن أبی شیبه : ج 7 ص 497 ح 17 ، خصائص أمیرالمؤمنین للنسائی : ص 56 ح 14 ، تاریخ الطبری : ج 3 ص11 13 ، تاریخ الإسلام للذهبی : ج 2 ص 410412 ، الکامل فی التاریخ : ج 1 ص 596 ، السیره النبویّه لابن هشام : ج 3 ص 349 ، تاریخ دمشق : ج 42 ص 93 ، دلائل النبوّه للبیهقی : ج 4 ص 210 .
6- .مسند ابن حنبل : ج 9 ص 28 ح 23093 ، السنن الکبری : ج 9 ص 222 ح 18346 ، فضائل الصحابه لابن حنبل : ج 2 ص 604 ح 1034 ، خصائص أمیرالمؤمنین للنسائی : ص 59 ح 15 ، تاریخ الطبری : ج 3 ص 13 ، تاریخ الإسلام للذهبی : ج 2 ص 411 ، الکامل فی التاریخ : ج 1 ص 596 و597 ، المغازی : ج 2 ص 654 ، الطبقات الکبری : ج 2 ص 112 .
7- .السیره النبویّه لابن هشام : ج 3 ص 349 ، خصائص أمیرالمؤمنین للنسائی : ص 60 ح 16 ، المصنّف لابن أبی شیبه : ج 7 ص 497 ح 17 ، تاریخ بغداد : ج 8 ص 5 الرقم 4036 ، الطبقات الکبری : ج 2 ص 111 ، تاریخ الطبری : ج 3 ص 12 ، تاریخ دمشق : ج 42 ص 85 ح 8428 ، تاریخ الإسلام للذهبی : ج 2 ص 408 و 410 ؛ الخصال : ص 311 ح 87 ، علل الشرائع : ص 162 ح 1 ، الأمالی للطوسی : ص 171 ح 287 .
8- .الکافی : ج 8 ص 351 ح 548 ، الإرشاد : ج 1 ص 64 ، تحف العقول : ص 459 ، الأمالی للمفید : ص 56 ح 1 ، تاریخ الیعقوبی : ج 2 ص 56 ، الخرائج والجرائح : ج 1 ص 159 ح 249 ؛ المناقب للخوارزمی : ص 170 ح 203 ، کنز العمّال : ج 13 ص 123 ح 36393 .
9- .المصنّف لابن أبی شیبه : ج 7 ص 507 ح 76 ، دلائل النبوّه للبیهقی : ج 4 ص 212 ، تاریخ بغداد : ج 11 ص 324 الرقم 6142 ، تاریخ الإسلام للذهبی : ج 2 ص 412 ، المناقب للخوارزمی : ص 172 ح 207 ؛ الأمالی للصدوق : ص 604 ح 839 .

ص: 34