گروه نرم افزاری آسمان

فصل ششم : اهداف امام علی در نبرد با سرکشان



6 / 1 زنده نگه داشتن دین

فصل ششم : اهداف امام علی در نبرد با سرکشان6 / 1زنده نگه داشتن دین7608.عنه علیه السلام :مسند ابن حنبل به نقل از ابو سعید خُدْری : ما نشسته بودیم و انتظار پیامبر خدا را می کشیدیم که پیامبر صلی الله علیه و آله از خانه یکی از زنانش به سوی ما بیرون آمد. ما به همراه او به پا خاستیم که کفشش پاره شد. علی علیه السلام ماند تا آن را وصله زند و پیامبر خدا رفت و ما به همراه او رفتیم . آن گاه ایستاد و انتظار علی علیه السلام را می کشید و ما هم با او ایستادیم.

سپس فرمود : «کسی از شما بر سرِ تأویل (1) این قرآن خواهد جنگید ، چنان که من بر تنزیل 2 آن جنگیدم».

ما به پا خاستیم و در میان ما ابو بکر و عمر نیز بودند.

آن گاه فرمود: «[ شما] نه ؛ بلکه آن وصله کننده کفش [ بر سرِ تأویل می جنگد]» .

به نزد او (علی علیه السلام ) آمدیم ، تا مژده اش دهیم ؛ ولی گویا آن را شنیده بود.

.

1- .. تأویل و تنزیل به معنای باطن و ظاهر قرآن است . (م)

ص: 454

7609.الإمامُ الصّادقُ علیه السلام :الإمام زین العابدین علیه السلام :اِنقَطَعَ شِسعُ (1) نَعلِ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، فَدَفَعَها إلی عَلِیٍّ علیه السلام یُصلِحُها ، ثُمَّ مَشی فی نَعلٍ واحِدَهٍ غَلوَهً (2) أو نَحوَها ، وأقبَلَ عَلی أصحابِهِ فَقالَ : إنَّ مِنکُم مَن یُقاتِلُ عَلی التَّأویلِ کَما قاتَلَ مَعی عَلَی التَّنزیلِ !

فَقالَ أبو بَکرٍ : أنَا ذاکَ ، یا رَسولَ اللّهِ ؟ ! قالَ : لا . فَقالَ عُمَرُ : فَأَنَا یا رَسولَ اللّهِ ؟ ! قالَ : لا . فَأَمسکَ القَومُ ، ونَظَرَ بَعضُهُم إلی بَعضٍ ، فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : لکِنَّهُ خاصِفُ النَّعلِ وأومَأَ إلی عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ علیه السلام وإنَّهُ المُقاتِلُ عَلَی التَّأویلِ إذا تُرِکَت سُنَّتی ونُبِذَت ، وحُرِّفَ کِتابُ اللّهِ ، وتَکَلَّمَ فِی الدّینِ مَن لَیسَ لَهُ ذلِکَ ، فَیُقاتِلُهُم عَلِیٌّ علیه السلام عَلی إحیاءِ دینِ اللّهِ عَزَّ وجَلَّ . (3)7610.رسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله ( لأبی ذَرٍّ ) الإمام الباقر علیه السلام :جاءَ رَجُلٌ إلی عَلِیٍّ علیه السلام وهُوَ عَلی مِنبَرِهِ ، فَقالَ : یا أمیرَ المُؤمِنینَ ، أ تَأذَنُ لی أن أتَکَلَّمَ بِما سَمِعتُ عَن عَمّارِ بنِ یاسِرٍ یَرویهِ عَن رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ؟ فَقالَ : اِتَّقُوا اللّهَ ولاتَقولوا عَلی عَمّارٍ إلّا ما قالَهُ حَتّی قالَ ذلِکَ ثَلاثَ مَرّاتٍ ثُمَّ قالَ لَهُ : تکََلَّم .

قالَ : سَمِعتُ عَمّارا یَقولُ : سَمِعتُ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَقولُ : أنَا اُقاتِلُ عَلَی التَّنزیلِ ، وَعَلِیٌّ یُقاتِلُ عَلَی التَّأویلِ .

فَقالَ علیه السلام : صَدَقَ عَمّارٌ ورَبِّ الکَعبَهِ، إنَّ هذِهِ عِندی لَفی ألفِ کَلِمَهٍ تَتبَعُ کُلَّ کَلِمَهٍ ألفُ کَلِمَهٍ . (4)7611.الإمامُ علیٌّ علیه السلام :المناقب للخوارزمی عن أبی ذرّ الغفاری :کُنتُ مَعَ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله وهُوَ بِبَقیعِ الغَرقَدِ (5) ، فَقالَ : وَالَّذی نَفسی بِیَدِهِ ، إنَّ فیکُم رَجُلاً یُقاتِلُ النّاسَ مِن بَعدی عَلی تَأویلِ القُرآنِ کَما قاتَلتُ المُشرِکینَ عَلی تَنزیلِهِ ، وهُم یَشهَدونَ أن لا إلهَ إلَا اللّهُ ، فَیَکبُرُ قَتلُهُم عَلَی النّاسِ ، حَتّی یَطعَنوا عَلی وَلِیِّ اللّهِ ، ویَسخَطوا عَمَلَهُ کَما سَخِطَ موسی أمرَ السَّفینَهِ وقَتلَ الغُلامِ وأمرَ الجِدارِ ، وکانَ خَرقُ السَّفینَهِ وقَتلُ الغُلامِ وإقامَهُ الجِدارِ للّهِِ رضِیً ، وسَخِطَ ذلِکَ موسی .

أرادَ بِالرَّجُلِ عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ علیه السلام . (6) .

1- .شِسْع النعل: قِبالُها الذی یُشدّ إلی زمامها، والزمام: السَّیر الذی یُعقد فیه الشسع (لسان العرب: ج 8 ص 180 «شسع»).
2- .الغَلْوَه : قدر رمیه بسهم (لسان العرب : ج 15 ص 132 «غلا») .
3- .الإرشاد : ج 1 ص 123 عن جابر بن یزید ، کشف الغمّه : ج 1 ص 211 کلاهما عن الإمام الباقر علیه السلام ، کشف الیقین : ص 165 ح 175 من دون إسنادٍ إلی المعصوم ، بحار الأنوار : ج 32 ص 299 ح 260 .
4- .الخصال : ص 650 ح 48 عن جابر بن یزید الجعفی ، بصائر الدرجات : ص 309 ح 5 عن جابر .
5- .بَقِیْعُ الغَرْقَد : موضع بظاهر المدینه فیه قبور أهلها (النهایه : ج 1 ص 146 «بقع») .
6- .المناقب للخوارزمی : ص 88 ح 78 ، کفایه الطالب : ص 334 ، الفردوس : ج 4 ص 368 ح 7068 نحوه ؛ تفسیر فرات : ص 200 ح 262 ولیس فیهما «أراد بالرجل علیّ بن أبی طالب علیه السلام » .

ص: 455

7612.عنه علیه السلام :امام زین العابدین علیه السلام :بندِ کفش پیامبر خدا پاره شد . آن را به علی علیه السلام داد تا تعمیر کند. سپس با یک [ لنگه] کفش به اندازه فاصله پرتاب یک تیر یا چیزی نزدیک به آن ، راه رفت و سپس روی به یارانش کرد و فرمود : «در میان شما کسی است که برای تأویل می جنگد ، چنان که به همراه من بر سرِ تنزیل جنگید».

ابو بکر گفت: ای پیامبر خدا! آیا آن شخصْ منم؟

فرمود : «نه».

سپس عمر گفت : ای پیامبر خدا! آیا منم؟

فرمود : «نه».

مردم [ از سخن گفتن] خودداری کردند و یکدیگر را نگاه کردند .

آن گاه پیامبر خدا فرمود : «ولی آن [ که برای تأویل می جنگد] ، وصله کننده کفش است» و به سوی علی بن ابی طالب علیه السلام اشاره کرد و افزود : «به درستی که اوست جنگ کننده بر تأویل ، آن گاه که سنّت من رها شود و کنار نهاده شود و [مقاصد واقعی ]کتاب خدا را تحریف کنند و کسانی که صلاحیت ندارند، درباره دینْ سخن گویند و علی ، برای زنده نگه داشتن دین خداوند عز و جل با آنان می جنگد».7606.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :امام باقر علیه السلام :علی علیه السلام برفراز منبر بود که مردی به سوی او آمد و گفت : ای امیر مؤمنان! آیا به من اجازه می دهی درباره آنچه از عمّار بن یاسر شنیدم که او از پیامبر خدا روایت می کرد ، سخن گویم؟

[ امام علی علیه السلام ] فرمود: «از خداوند ، پروا کنید و به عمّار، چیزی جز آنچه را گفته ، نسبت مَدهید» و این را سه بار تکرار کرد . سپس به آن مرد فرمود : «بگو».

مرد گفت : از عمّار شنیدم که می گفت : شنیدم که پیامبر خدا می فرمود : «من برای تنزیل می جنگم و علی، برای تأویل خواهد جنگید».

[ امام علی علیه السلام ] فرمود: «به پروردگار کعبه سوگند که عمّار ، درست گفت! به درستی که آن [ تأویل قرآن ]در هزار کلمه نزد من است که در پیِ هر کلمه، هزار کلمه است».7607.امام علی علیه السلام :المناقب ، خوارزمی به نقل از ابوذر غِفاری : همراه پیامبر خدا در گورستان بقیع بودم که فرمود : «سوگند به آن که جانم در دست اوست ، در میان شما مردی است که پس از من با مردم [به ظاهر مسلمان ]برای تأویل قرآن می جنگد ، چنان که من با مشرکان برای تنزیل قرآن جنگیدم و آنان کسانی اند که به یگانگی خداوند ، شهادت می دهند. از این رو ، کشتن آنان در نظر مردم ، سنگین است تا آن جا که بر ولیّ خدا طعن می زنند و از کارش به خشم می آیند ، چنان که موسی ، در داستان کِشتی و کُشتن نوجوان و آن دیوار، خشمگین شد؛ ولی سوراخ کردن کِشتی و کُشتن نوجوان و بر افراشتن دیوار ، برای خشنودی خداوند بود ؛ اگرچه موسی را به خشم آورد» و منظور او از آن مرد [که برای تأویل می جنگد] ، علی بن ابی طالب علیه السلام بود. .


ص: 456

7608.امام علی علیه السلام :کفایه الأثر عن أنس بن مالک :سَمِعتُ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله قالَ : أوصیاءُ الأَنبِیاءِ الَّذینَ [ یَقومونَ مِن ] (1) بَعدِهِم بِقَضاءِ دُیونِهِم ، وإنجازِ عِداتِهِم ، ویُقاتِلونَ عَلی سُنَّتِهِم .

ثُمَّ التَفَتَ إلی عَلِیٍّ علیه السلام ، فَقالَ : أنتَ وَصِیّی ، وأخی فِی الدُّنیا وَالآخِرَهِ ، تَقضی دَینی ، وتَنحو (2) عِداتی ، وتُقاتِلُ عَلی سُنَّتی ؛ تُقاتِلُ عَلَی التَّأویلِ کَما قاتَلتُ عَلَی التَّنزیلِ . (3)7609.امام صادق علیه السلام :رسول اللّه صلی الله علیه و آله :أیُّهَا النّاسُ ! لا اُلفِیَنَّکُم بَعدی تَرجِعونَ کُفّارا ؛ یَضرِبُ بَعضُکُم رِقابَ بَعضٍ ، فَتَلقَونی فی کَتیبَهٍ کَمَجَرِّ السَّیلِ الجَرّارِ ! ألا وإنَّ عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ أخی ، ووَصِیّی ، یُقاتِلُ بَعدی عَلی تَأویلِ القُرآنِ کَما قاتَلتُ عَلی تَنزیلِهِ . (4) .

1- .سقط ما بین المعقوفین من المصدر ، وأثبتناه من بحار الأنوار.
2- .کذا ، وفی بحار الأنوار نقلاً عن المصدر : «وتُنجِزُ» .
3- .کفایه الأثر : ص 75 ، بحار الأنوار : ج 36 ص 311 ح 152 وراجع الأمالی للطوسی : ص 351 ح 726 والطرائف : ص 521 والصراط المستقیم : ص 87 والمناقب للخوارزمی : ص 61 ح 31 وینابیع المودّه : ج 3 ص 278 ح 2 .
4- .الإرشاد : ج 1 ص 180 ، بحار الأنوار : ج 22 ص 46 ح 19 .

ص: 457

7610.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ( به ابوذر ) کفایه الأثر به نقل از اَنَس بن مالک : شنیدم که پیامبر خدا می فرمود: «اوصیای پیامبران ، کسانی اند که پس از آنان به ادای دیون آنان و به عملی کردن وعده های آنان برمی خیزند و برای برپایی سنّت آنان، نبرد می کنند».

آن گاه رو به علی علیه السلام کرد و فرمود: «تو وصی و برادر من در دنیا و آخرتی ، دَین مرا می پردازی و وعده هایم را عملی می سازی ، و برای برپایی سنّت من جنگ می کنی. برای تأویل [ قرآن] می جنگی ، چنان که من بر سرِ تنزیل [ قرآن] جنگیدم».7611.امام علی علیه السلام :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای مردم! نبینم که پس از من به کفر باز گردید و برخی از شما گردن برخی را بزند ؛ چرا که مرا ملاقات می کنید در میان لشکری، مانند آبْ راه سیلی کُشنده. بدانید که علی بن ابی طالب، برادر و وصیّ من است که پس از من برای تأویل قرآن می جنگد ، چنان که من برای تنزیل آن جنگیدم. .


ص: 458

7612.امام علی علیه السلام :عنه صلی الله علیه و آله :یا عَلِیُّ ، أنتَ . . . تُقاتِلُ بَعدی عَلی التَّأویلِ کَما قاتَلتُ عَلَی التَّنزیلِ . (1)7613.عنه علیه السلام :عنه صلی الله علیه و آله :أنَا اُقاتِلُ عَلی تَنزیلِ القُرآنِ ، وعَلِیٌّ یُقاتِلُ عَلی تَأویلِ القُرآنِ . (2)7614.الإمامُ الصّادقُ علیه السلام :الإمام علیّ علیه السلام فِی الحِکَمِ المَنسوبَهِ إلَیهِ : عَجَبا لِسَعدٍ وابنِ عُمَرَ ؛ یَزعُمانِ أنّی اُحارِبُ عَلَی الدُّنیا ! ! أفَکانَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله یُحارِبُ عَلَی الدُّنیا ؟ ! فَإِن زَعَما أنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله حارَبَ لِتَکسیرِ الأَصنامِ ، وعِبادَهِ الرَّحمنِ ، فَإِنَّما حارَبتُ لِدَفعِ الضَّلالِ ، وَالنَّهیِ عَنِ الفَحشاءِ وَالفَسادِ . أفَمِثلی یُزَنُّ (3) بِحُبِّ الدُّنیا ! وَاللّهِ ، لَو تَمَثَّلَت لی بَشَرا سَوِیّا لَضَرَبتُها بِالسَّیفِ ! (4)6 / 2الدِّفاعُ عَنِ السُّنَّهِ7614.امام صادق علیه السلام :رسول اللّه صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام : أنتَ أخی ، وأبو وُلدی ، تُقاتِلُ عَن سُنَّتی ، وتُبرِئُ ذِمَّتی . (5)7615.امام علی علیه السلام :الإمام علیّ علیه السلام :طَلَبَنی رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله فَوَجَدَنی فی حائِطٍ نائِما ، فَضَرَبَنی بِرِجلِهِ ، قالَ : قُم ، فَوَاللّهِ لَاُرضِیَنَّکَ ! أنتَ أخی ، وأبو وُلدی ، تُقاتِلُ عَلی سُنَّتی . مَن ماتَ عَلی عَهدی فَهُوَ فی کَنزِ اللّهِ ، ومَن ماتَ عَلی عَهدِکَ فَقَد قَضی نَحبَهُ ، ومَن ماتَ بِحُبِّکَ بَعدَ مَوتِکَ خَتَمَ اللّهُ لَهُ بِالأَمنِ وَالإیمانِ ما طَلَعَت شَمسٌ أو غَرَبَت . (6) .

1- .کفایه الأثر : ص 135 عن سعد بن مالک ، الجمل : ص 80 ، بشاره المصطفی : ص 142 عن ابن عبّاس ، المسترشد : ص 429 ح 142 ، عوالی اللآلی¨ : ج 4 ص 87 ح 17 کلّها نحوه ؛ الصواعق المحرقه : ص 123 عن أبی سعید الخدری .
2- .الفردوس : ج1 ص46 ح115 عن وهب بن صیفی ، کنز العمّال: ج 11 ص 613 ح 32968 ؛ المناقب لابن شهر آشوب : ج 3 ص 218 عن زید بن أرقم .
3- .زَنَّهُ بکذا : إذا اتّهمه به وظنّه فیه (النهایه : ج 2 ص 316 «زنن») .
4- .شرح نهج البلاغه : ج 20 ص 328 ح 765 .
5- .مسند أبی یعلی : ج 1 ص 271 ح 524 عن أبی المغیره عن الإمام علیّ علیه السلام ، المناقب لابن المغازلی : ص 238 ح 285 ؛ الأمالی للصدوق : ص 156 ح 150 ، بشاره المصطفی : ص 155 ، کنز الفوائد : ج 2 ص 179 کلّها عن جابر بن عبد اللّه وفیها ذیله .
6- .فضائل الصحابه لابن حنبل : ج 2 ص 656 ح 1118 عن أبی المغیره ، الصواعق المحرقه : ص 126 ، ذخائر العقبی : ص 124 وفیهما «کنز الجنّه» بدل «کنز اللّه » .

ص: 459



6 / 2 دفاع از سنّت

7616.عنه علیه السلام :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! تو... پس از من برای تأویل می جنگی، چنان که من برای تنزیل جنگیدم.7617.الإمامُ الصّادقُ علیه السلام :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :من برای تنزیل قرآن می جنگم و علی، برای تأویل قرآن می جنگد.7618.عنه علیه السلام :امام علی علیه السلام در حکمت های منسوب به ایشان : شگفتا از سعد و فرزند عمر! ادّعا می کنند که من برای دنیا می جنگم! آیا پیامبر خدا برای دنیا می جنگید؟! اگر بر این باورند که پیامبر خدا برای شکستن بت ها و عبادت خداوند رحمان جنگید ، همانا من برای از میان برداشتن گم راهی و بازداشتن از فساد و فحشا می جنگم. آیا کسی مانند من ، به دنیا دوستی متهم می شود؟! به خدا سوگند، اگر دنیا برای من در قالب انسانی زیبا مجسّم شود، آن را با شمشیر خواهم زد.6 / 2دفاع از سنّت7617.امام صادق علیه السلام :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله [ خطاب] به علی علیه السلام : تو برادر من و پدر فرزندان منی . در دفاع از سنّت من می جنگی و آنچه را بر عهده من است ، ادا می کنی.7618.امام صادق علیه السلام :امام علی علیه السلام :پیامبر خدا در جستجوی من بود تا این که مرا در بُستانی در حال خواب یافت. پایش را بر من زد و فرمود : «برخیز . به خدا سوگند ، تو را خشنود می سازم! تو برادر من و پدر فرزندان منی که در دفاع از سنّت من می جنگی. آن که بر پیمان من بمیرد، در گنجینه الهی خواهد بود، و آن که بر پیمان تو جان دهد، عهد خود را ادا کرده است، و آن که پس از مرگِ تو، با دوستی تو بمیرد، خداوند تا زمانی که خورشیدْ طلوع و غروب می کند، زندگی اش را به امنیت و ایمان ختم خواهد کرد.

.


ص: 460

6 / 3مُکافَحَهُ البِدعَهِ7621.الإمامُ الصّادقُ علیه السلام :الإمام علیّ علیه السلام :قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : إنَّ اللّهَ قَد کَتَبَ عَلَیکَ جِهادَ المَفتونینَ ، کَما کَتَبَ عَلَیَّ جِهادَ المُشرِکینَ .

فَقُلتُ : یا رَسولَ اللّهِ ، ما هذِهِ الفِتنَهُ الَّتی کُتِبَ عَلَیَّ فیهَا الجِهادُ ؟

قالَ : قَومٌ یَشهَدونَ أن لا إلهَ إلَا اللّهُ ، وأنّی رَسولُ اللّهِ ، وهُم مُخالِفونَ لِلسُنَّهِ .

فَقُلتُ : یا رَسولَ اللّهِ : فَعَلامَ اُقاتِلُهُم وهُم یَشهَدونَ کَما أشهَدُ ؟ !

قالَ : عَلَی الإحداثِ فِی الدّینِ ، ومُخالَفَهِ الأَمرِ .

فَقُلتُ : یا رَسولَ اللّهِ ، إنَّکَ کُنتَ وعَدتَنِی الشَّهادَهَ ، فَاسأَلِ اللّهَ أن یُعَجِّلَها لی بَینَ یَدَیکَ .

قالَ : فَمَن یُقاتِلُ النّاکِثینَ وَالقاسِطینَ وَالمارِقینَ ؟ ! (1)7622.الإمامُ الکاظمُ علیه السلام :الأمالی للطوسی عن أبی سعیدٍ الخدریّ :أخبَرَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله عَلِیّا بِما یَلقی بَعدَهُ ، فَبَکی علیه السلام وقالَ : یا رَسولَ اللّهِ ، أسأَلُکَ بِحَقّی عَلَیکَ ، وقَرابَتی مِنکَ ، وحَقِّ صُحبَتی إیّاکَ ، لَمّا دَعَوتَ اللّهَ عَزَّ وجَلَّ أن یَقبِضَنی إلَیهِ ؟

فَقالَ صلی الله علیه و آله : أ تَسأَ لُنی أن أدعُوَ رَبّی لِأَجَلٍ مُؤَجَّلٍ ؟

قالَ : فَعَلامَ اُقاتِلُهُم ؟ قالَ : عَلَی الإِحداثِ فِی الدّینِ . (2) .

1- .شرح نهج البلاغه : ج 9 ص 206 .
2- .الأمالی للطوسی : ص 501 ح 1098 ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 3 ص 218 وفیه ذیله ؛ المناقب للخوارزمی : ص 175 ح 211 ، شرح نهج البلاغه : ج 4 ص 108 نحوه .

ص: 461



6 / 3 پیکار با بدعت ها

6 / 3پیکار با بدعت ها7622.امام کاظم علیه السلام :امام علی علیه السلام :پیامبر خدا فرمود: «به درستی که خداوند ، جهاد علیه فریب خوردگان را بر تو واجب ساخته است، چنان که جهاد با مشرکان را بر من واجب کرد».

گفتم: ای پیامبر خدا ! آن فتنه ای که جنگ در آن بر من واجب شده ، چیست؟

فرمود: «گروهی هستند که به یگانگی خدا و فرستاده خدا بودنِ من گواهی می دهند ؛ ولی با سنّت من مخالف اند».

گفتم: ای پیامبر خدا! بر چه [ جرمی] با آنان بجنگم ، با این که آنان چیزی را گواهی می دهند که من گواهی می دهم؟

فرمود: «به جرم بدعت گذاری در دین و مخالفت با امر [ الهی]».

گفتم: ای پیامبر خدا ! به درستی که مرا وعده شهادت دادی . از خداوند بخواه که آن را پیش اندازد و در رکاب تو قرار دهد».

فرمود: «آن گاه چه کسی با ناکثین، قاسطین و مارقین پیکار کند؟».7623.الإمامُ علیٌّ علیه السلام ( مِن وَصایاهُ لکُمَیلٍ ) الأمالی ، طوسی به نقل از ابو سعید خُدْری : پیامبر خدا، به علی علیه السلام از آنچه پس از او با آن رو به رو می شود ، خبر داد .

علی علیه السلام گریست و گفت: ای پیامبر خدا ! از تو می خواهم به حقّی که بر تو دارم و خویشاوندی ام و حق مصاحبت و همراهی با تو ، آن گاه که خداوند عز و جل را می خوانی ، از او بخواه که مرا به سوی خود بَرَد.

فرمود: «از من می خواهی که درباره اجلی که وقت معیّن دارد ، پروردگارم را بخوانم؟».

گفت: پس بر چه [ جرمی] با آنان پیکار کنم؟

فرمود: «به جرم بدعتگذاری در دین».

.


ص: 462

6 / 4مُکافَحَهُ الفُجورِ7623.امام علی علیه السلام ( در سفارش به کمیل ) المستدرک علی الصحیحین عن جابر بن عبد اللّه :سَمِعتُ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله وهُوَ آخِذٌ بِضَبعِ (1) عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ علیه السلام وهُوَ یَقولُ : «هذا أمیرُ البَرَرَهِ ، قاتِلُ الفَجَرهِ ، مَنصورٌ مَن نَصَرَهُ ، مَخذولٌ مَن خَذَلَهُ» ، ثُمَّ مَدَّ بِها صَوتَهُ . (2)7624.امام زین العابدین علیه السلام :تاریخ بغداد عن جابر بن عبد اللّه :سَمِعتُ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَومَ الحُدَیبِیَهِ وهُوَ آخِذٌ بِیَدِ عَلِیٍّ یَقولُ : «هذا أمیرُ البَرَرَهِ ، وقاتِلُ الفَجَرَهِ ، مَنصورٌ مَن نَصَرَهُ ، مَخذولٌ مَن خَذَلَهُ» ، یَمُدُّ بِها صَوتَهُ . (3) .

1- .الضبع بسکون الباء : وسط العضد وقیل : هو ما تحت الإبط (النهایه : ج 3 ص 73) .
2- .المستدرک علی الصحیحین : ج 3 ص 140 ح 4644 ، المناقب لابن المغازلی : ص 80 ح 120 وفیه «الکفره» بدل «الفجر به» ؛ الأمالی للطوسی : ص 483 ح 1055 وراجع علل الشرائع : ص213 ح 2 .
3- .تاریخ بغداد : ج 2 ص 377 الرقم 887 و ج 4 ص 219 الرقم 1915 ، تاریخ دمشق : ج 42 ص 383 ح 8985 ، المناقب لابن المغازلی : ص 84 ح 125 ، کفایه الطالب : ص 221 ؛ المسترشد : ص 622 ح 289 .

ص: 463



6 / 4 پیکار با تبهکاری ها

6 / 4پیکار با تبهکاری ها7627.عنه صلی الله علیه و آله :المستدرک علی الصحیحین به نقل از جابر بن عبد اللّه : از پیامبر خدا، در حالی که بازوی علی بن ابی طالب علیه السلام را گرفته بود ، شنیدم که با صدای بلند و کشیده می فرمود: «این ، پیشوای نیکوکاران و کُشنده تبهکاران است. هرکه او را یاری دهد ، یاری می شود ، و هرکه از یاری او دست بدارد ، بی یاور و درمانده می شود».7626.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :تاریخ بغداد به نقل از جابر بن عبد اللّه : در روز حُدَیبیّه شنیدم پیامبر خدا، در حالی که دست علی علیه السلام را گرفته بود ، با صدای رسا می فرمود: «این ، پیشوای نیکوکاران و کُشنده تبهکاران است. هرکه او را یاری دهد ، یاری می گردد ، و هر که از یاری او دست بدارد ، بی یاور و درمانده می شود».

.


ص: 464

الفصل السابع : نبذه من الآراء فی قتال البُغاه7 / 1أبو أیّوبَ الأنصارِیُ7630.عنه علیه السلام :المستدرک علی الصحیحین عن أبی أیّوب الأنصاری فی خِلافَهِ عُمَرَ بنِ الخَطّابِ : أمَرَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ بِقِتالِ النّاکِثینَ وَالقاسِطینَ وَالمارِقینَ . (1)7631.عنه علیه السلام ( مِن کتابٍ کَتَبَهُ لِلْأَشْتَرِ ) تاریخ دمشق عن أبی أیّوب الأنصاریّ فی خِلافَهِ عُمَرَ بنِ الخَطّابِ : أمَرَنی رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله بِقِتالِ النّاکِثینَ وَالقاسِطینَ وَالمارِقینَ مَعَ عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ . (2)7632.الإمامُ الحسینُ علیه السلام :المعجم الکبیر عن محنف بن سلیم :أتَینا أبا أیّوبَ الأنصارِیَّ وهُوَ یَعلِفُ خَیلاً لَهُ بِصَعنَبی (3) ، فَقِلنا (4) عِندَهُ ، فَقُلتُ لَهُ : أبا أیّوبَ ، قاتَلتَ المُشرِکینَ مَعَ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ثُمَّ جِئتَ تُقاتِلُ المُسلِمینَ ؟ !

قالَ : إنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله أمَرَنی بِقِتالِ ثَلاثَهٍ : النّاکِثینَ وَالقاسِطینَ وَالمارِقینَ ، فَقَد قاتَلتُ النّاکِثینَ ، وقاتَلتُ القاسِطینَ ، وأنَا مُقاتِلٌ إن شاءَ اللّهُ المارِقین؛ بالشَّعَفاتِ، بِالطُّرُقاتِ، بِالنَّهراواتِ (5) ؛ وما أدری ما هُم ! (6) .

1- .المستدرک علی الصحیحین : ج 3 ص 150 ح 4674 ، کفایه الطالب : ص 168 عن ابن عبّاس نحوه .
2- .تاریخ دمشق : ج 42 ص 472 ، المناقب للخوارزمی : ص 190 ح 226 ، البدایه والنهایه : ج 7 ص 307 ؛ کفایه الأثر : ص 117 کلاهما نحوه وراجع الاستیعاب : ج 3 ص 214 الرقم 1875 .
3- .صَعْنَبَی : قریه بالیمامه (معجم البلدان : ج 3 ص 407) .
4- .من القَیلولهَ؛ وهی النَّومُ فی الظَّهیرهِ. تقولُ: قالَ، یَقیلُ، قَیلولَهً (اُنظر الصحاح : ج 5 ص 1808 «قیل»).
5- .کذا فی المصدر، والظاهر أنّ الصواب: «بالنهروانات» کما فی تاریخ دمشق وغیره.
6- .المعجم الکبیر : ج 4 ص 172 ح 4049 ، اُسد الغابه : ج 4 ص 108 الرقم 3789 ، تاریخ دمشق : ج 42 ص 473 کلاهما عن مخنف بن سلیم ، البدایه والنهایه : ج 7 ص 307 عن مخنف بن سلیمان ، کفایه الطالب : ص 169 ؛ شرح الأخبار : ج 1 ص 339 ح 309 عن أبی مخنف وکلّها نحوه .