2 / 6 3 صاحب حوض من (کوثر)
2 / 6 3صاحب حوض من (کوثر)پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :علی بن ابی طالب، صاحب حوض [ کوثر] من در روز قیامت است.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی!... تو صاحب حوض منی.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :علی بن ابی طالب،... صاحب حوض من و شفاعت من است.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :فردا در روز قیامت، علی بن ابی طالب با من بر سرِ حوض من است، صاحب پرچم من است و فردا در کنار من، متصدّی کلیدهای بهشت پروردگارم است.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! تو فردا همراه من در کنار حوض و همراه من در مقام محمود خواهی بود.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :علی بن ابی طالب در روز قیامت، امین من بر حوض من است و دارنده پرچم من ، و فردا در قیامت ، کمکْ کار من در تصدّی کلیدهای گنجینه های بهشت پروردگارم است.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای فاطمه! من فردا[ ی قیامت]، علی را بر حوض خود خواهم گمارد. هر کس از امّتم را که بشناسد، آب می دهد.
.
ص: 198
عنه صلی الله علیه و آله :اُعطیتُ فی عَلِیٍّ خَمسا هُنَّ أحَبُّ إلَیَّ مِنَ الدُّنیا وما فیها ... وأمَّا الثّالِثَهُ : فَواقِفٌ عَلی عُقرِ (1) حَوضی ، یَسقی مَن عَرَفَ مِن اُمَّتی . (2)
عنه صلی الله علیه و آله :یا عَلِیُّ ، إنّی سَأَلتُ رَبّی فیکَ خَمسَ خِصالٍ فَأَعطانی ... وأمَّا الرّابِعَهُ : فَسَأَلتُ رَبّی أن تَسقِیَ اُمَّتی مِن حَوضی فَأَعطانی . (3)
عنه صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام : إنَّکَ غَدا عَلَی الحَوضِ خَلیفَتی ، وإنَّکَ أوَّلُ مَن یَرِدُ عَلَیَّ الحَوضَ . (4)
عنه صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام : أنتَ أوَّلُ مَن یَرِدُ حَوضی ، تَسقی مِنهُ أولِیاءَکَ ، وتَذودُ (5) عَنهُ أعداءَکَ . (6)
عنه صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام : أنتَ غَدا عَلَی الحَوضِ خَلیفَتی تَذودُ عَنهُ المُنافِقینَ ، وأنتَ أوَّلُ مَن یَرِدُ عَلَیَّ الحَوضَ . (7)
عنه صلی الله علیه و آله :یا عَلِیُّ ، مَعَکَ یَومَ القِیامَهِ عَصاً مِن عِصِیِّ الجَنَّهِ ، تَذودُ بِهَا المُنافِقینَ عَن حَوضی . (8)
.
1- .عُقر الحوض : مؤخّره ، وقیل : مقام الشاربه منه (لسان العرب : ج 4 ص 596 «عقر») .
2- .فضائل الصحابه لابن حنبل : ج 2 ص 661 ح 1127 ، ذخائر العقبی : ص 155 کلاهما عن أبی سعید الخدری .
3- .المناقب للخوارزمی : ص 293 ح 280 ، فرائد السمطین : ج 1 ص 106 ح 75 ، کنز العمّال : ج 13 ص 152 ح 36476 نقلاً عن شاذان فی کتاب «ردّ الشمس» وکلّها عن أحمد بن عامر عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام .
4- .الأمالی للصدوق : ص 156 ح 150 ، بشاره المصطفی : ص 155 ، کنز الفوائد : ج 2 ص 179 ، شرح الأخبار : ج 2 ص381 ح740 و ص 412 ح758 ، إعلام الوری : ج1 ص366، المناقب للکوفی: ج1 ص250 ح167 ؛ المناقب لابن المغازلی: ص 238 ح 285 کلّها عن جابر بن عبد اللّه الأنصاری .
5- .الذَّوْد : السَّوق والطَّرد والدَّفع (لسان العرب : ج 3 ص 167 «ذود») .
6- .عیون أخبار الرضا : ج 1 ص 304 ح 63 ، بشاره المصطفی : ص 221 کلاهما عن إبراهیم بن أبی محمود عن الإمام الرضا عن آبائه عن الإمام الحسین علیهم السلام وراجع تفسیر فرات : ص 172 ح 219 .
7- .المناقب للخوارزمی : ص 129 ح 143 عن زید بن علیّ عن أبیه عن جدّه عن الإمام علیّ علیهم السلام ، الصراط المستقیم : ج 1 ص 200 وفیه إلی «خلیفتی» .
8- .المعجم الصغیر : ج 2 ص 89 ، ذخائر العقبی : ص 163 کلاهما عن أبی سعید ، الصواعق المحرقه : ص 174 .
ص: 199
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :در خصوص علی، پنج چیز به من داده شده است که از دنیا و هر آنچه در آن است، برایم دوست داشتنی تر است ... وامّا سومی آن : او در پایان حوضِ من خواهد ایستاد و هر کس از امّت مرا که بشناسد، سیراب خواهد کرد.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! از پروردگارم در خصوص تو پنج ویژگی خواستم که به من داد... و امّا چهارمین آن : از پروردگارم خواستم که تو امّتم را از حوضم سیراب کنی و خدا آن را اجابت کرد.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام : تو فردا جانشین من بر حوضی، و تو اوّلین کسی هستی که در حوض بر من وارد می شود.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام : تو اوّلین کس هستی که بر حوض من وارد می شود . دوستدارانت را از آن سیراب می کنی و دشمنانت را از آن می رانی.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام : تو فردا جانشین من بر حوضی و منافقان را از آن می رانی، و تو اوّلین کسی هستی که در حوض بر من وارد می شود .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام : ای علی! در روز قیامت، همراه تو عصایی از عصاهای بهشت خواهد بود که با آن، منافقان را از حوض من دور می کنی.
.
ص: 200
عنه صلی الله علیه و آله :وَالَّذی نَفسی بِیَدِهِ ، إنَّکَ لَذَوّادٌ عَن حَوضی یَومَ القِیامَهِ ؛ تَذودُ کَما یُذادُ البَعیرُ الضّالُّ عَنِ الماءِ بِعَصاً مَعَکَ مِن عَوسَجٍ (1) ، کَأَنّی أنظُرُ إلی مُقامِکَ مِن حَوضی . (2)
عنه صلی الله علیه و آله :یا عَلِیُّ ، أنتَ وشیعَتُکَ عَلَی الحَوضِ تَسقونَ مَن أحبَبتُم وتَمنَعونَ مَن کَرِهتُم . (3)
عنه صلی الله علیه و آله :أنَا وارِدُکُم عَلَی الحَوضِ،وأنتَ یا عَلِیُّ السّاقی. (4)
الإمام الحسن علیه السلام لِمُعاوِیَهَ بنِ حُدَیجٍ : أنتَ السَّبّابُ عَلِیّا عِندَ ابنِ آکِلَهِ الأَکبادِ ؟ ! أما لَئِن وَرَدتَ عَلَیهِ الحَوضَ وما أراکَ تَرِدُهُ لَتَجِدَنَّهُ مُشَمِّرا (5) حاسِرا ذِراعَیهِ ، یَذودُ الکُفّارَ وَالمُنافِقینَ عَن حَوضِ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله کَما تُذادُ غَریبَهُ الإِبِلِ عَن صاحِبِها ، قَولُ الصّادِقِ المَصدوقِ أبِی القاسِمِ صلی الله علیه و آله . (6)
الإمام علیّ علیه السلام :لَأَذودَنَّ بِیَدَیَّ هاتَینِ القَصیرَتَینِ عَن حَوضِ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله رایاتِ الکُفّارِ وَالمُنافِقینَ کَما تُذادُ غَریبَهُ الإِبِلِ عَن حِیاضِها . (7)
.
1- .العَوْسَج : شجر من شجر الشَّوک قال ابن سیده : العوسج المحض ، یقصُر انبوبه ، ویصغر ورقه ، ویصلب عوده (لسان العرب : ج 2 ص 324 «عسج») .
2- .تاریخ دمشق : ج 42 ص 140 ح 8525 و ص 139 ح 8524 ، المناقب للخوارزمی: ص109 ح116 کلّها عن جابر بن عبد اللّه الأنصاری ، الفائق : ج 2 ص 270 ، النهایه فی غریب الحدیث : ج 3 ص 65 ؛ المناقب لابن شهر آشوب : ج 2 ص 162 ولیس فی الثلاثه الأخیره ذیله، إعلام الوری : ج1 ص369عن جابر بن عبد اللّه وفی الأربعه الأخیره «الصاد» بدل «الضالّ» وهو داء یصیب الإبل فی رؤوسها (اُنظر النهایه : ج 3 ص 65 «صید») .
3- .الأمالی للصدوق : ص 657 ح 891 ، بشاره المصطفی : ص 181 کلاهما عن الحسن بن راشد عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، فضائل الشیعه : ص 56 ح 17 عن أبی بصیر عن الإمام الصادق علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله .
4- .مقتل الحسین للخوارزمی: ج1 ص94 عن الحارث وسعید بن بشیر ، فرائد السمطین : ج 2 ص 321 ح 572 عن سعید بن بشر وکلاهما عن الإمام علیّ علیه السلام ؛ العدد القویّه : ص 88 ح 153 ، مائه منقبه : ص45 ح5 کلاهما عن الحارث وسعید بن قیس والأخیر عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 1 ص 292 عن الحارث بن سعید عن الإمام علیّ علیه السلام وعن جابر الأنصاری.
5- .شمّر ثوبه : رفَعَه (المصباح المنیر : ص 322 «شمر») .
6- .المعجم الکبیر : ج 3 ص 82 ح 2727 عن أبی کبیر و ص 92 ح 2758 ، المستدرک علی الصحیحین : ج 3 ص 148 ح 4669 کلاهما عن علیّ بن أبی طلحه نحوه .
7- .فضائل الصحابه لابن حنبل : ج 2 ص 677 ح 1157 عن أبی حرب بن أبی الأسود الدؤلی ، المعجم الأوسط : ج 5 ص 225 ح 5153 عن عبد اللّه بن أجاره بن قیس نحوه .
ص: 201
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :سوگند به آن که جانم به دست اوست، تو در روز قیامت، با عصایی از چوب خاربُن ، دور کننده [ منافقان] از حوض منی و همان گونه که شترِ گم شده را از آبْ دور می کنند، [ آنان را] می رانی. گویی من اکنون جایگاه تو را در کنار حوضم می بینم.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! تو و پیروانت بر حوض هستید. هر کس را که دوستش داشتید، سیراب می کنید، و هر کس را که دوستش نداشتید، منع می کنید.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :من در کنار حوض بر شما [ امّتم ]وارد می شوم و تو ای علی ساقی آنی.
امام حسن علیه السلام به معاویه بن حدیج : آیا تو دشنام دهنده به علی علیه السلام نزد فرزند جگرخواری؟ بدان که اگر در حوض به او وارد شوی که فکر نمی کنم وارد شوی ، او را دامن به کمر بسته و آستینْ بالا زده خواهی یافت که کافران و منافقان را از حوض پیامبر خدا می رانَد، همان گونه که شتر غریبه را از شتران خود می رانند. این، سخن ابو القاسم ، راستگوی تصدیق شده است.
امام علی علیه السلام :با این دو دست کوتاهم درفش های کافران و منافقان را از حوض پیامبرخدا دور خواهم کرد، چنان که شترغریبه را از آبشخور، دور می سازند.
.
ص: 202
2 / 6 4مَعَهُ جَوازُ الصِّراطِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :لا یَجوزُ أحَدٌ الصِّراطَ إلّا مَن کَتَبَ لَهُ عَلِیٌّ الجَوازَ . (1)
عنه صلی الله علیه و آله :إنَّ عَلَی الصِّراطِ لَعَقَبَهً لا یَجوزُها أحَدٌ إلّا بِجَوازٍ مِن عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ . (2)
عنه صلی الله علیه و آله :إذا کانَ یَومُ القِیامَهِ ونُصِبَ الصِّراطُ عَلی ظَهرانَی (3) جَهَنَّمَ ، لا یَجوزُها ولا یَقطَعُها إلّا مَن کانَ مَعَهُ جَوازٌ بِوِلایَهِ عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ . (4)
عنه صلی الله علیه و آله :إذا کانَ یَومُ القِیامَهِ ، أقامَ اللّهُ عَزَّ وجَلَّ جِبرَئیلَ ومُحَمَّدا عَلَی الصِّراطِ ، فَلا یَجوزُهُ أحَدٌ إلّا مَن کانَ مَعَهُ بَراءَهٌ مِن عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ . (5)
عنه صلی الله علیه و آله :عَلِیٌّ یَومَ القِیامَهِ عَلَی الحَوضِ ، لا یَدخُلُ الجَنَّهَ إلّا مَن جاءَ بِجَوازٍ مِن عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ . (6)
المناقب لابن شهر آشوب :سَأَلَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله جَبرَئیلَ : کَیفَ تَجوزُ اُمَّتِیَ الصِّراطَ ؟ فَمَضی ودَعا وقالَ : إنَّ اللّهَ تَعالی یُقرِئُکَ السَّلامَ ویَقولُ : إنَّکَ تَجوزُ الصِّراطَ بِنوری ، وعَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ یَجوزُ الصِّراطَ بِنورِکَ ، واُمَّتُکَ تَجوزُ الصِّراطَ بِنورِ عَلِیٍّ ؛ فَنورُ اُمَّتِکَ مِن نورِ عَلِیٍّ ، ونورُ عَلِیٍّ مِن نورِکَ ، ونورُکَ مِن نورِ اللّهِ . (7)
.
1- .الصواعق المحرقه : ص 126 ، ذخائر العقبی : ص 131 کلاهما عن أبی بکر .
2- .تاریخ بغداد : ج 10 ص 357 الرقم 5511 عن أبی بکر .
3- .یقال للشیء إذا کان فی وسط شیء : هو بین ظَهرَیه وظَهرانَیْه (لسان العرب : ج 4 ص 524 «ظهر») .
4- .تاریخ أصبهان: ج 1 ص 400 ح 755 ؛ بشاره المصطفی : ص 200 کلاهما عن مالک بن أنس عن الإمام الصادق عن أبیه عن جدّه علیهم السلام .
5- .المناقب للخوارزمی : ص 320 ح 324 عن ابن عبّاس .
6- .المناقب لابن المغازلی : ص 119 ح 156 عن ابن عبّاس ؛ العمده : ص 285 ح 35 .
7- .المناقب لابن شهر آشوب : ج 2 ص 156 ، تفسیر فرات : ص 287 ح 387 عن أبی هریره نحوه .
ص: 203
2 / 6 4 اجازه عبور از صراط ، با اوست
2 / 6 4اجازه عبور از صراط ، با اوستپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هیچ کس، جز آن که علی برای او جواز عبور نویسد، از صراط نخواهد گذشت.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :بر صراط، گردنه ای است که هیچ کس از آن نمی گذرد، مگر با اجازه علی بن ابی طالب .
پیامبر خدا علیه السلام :روز قیامت که شد، بر روی جهنّم، [ پل] «صراط» نصب می شود که کسی از آن نمی گذرد، مگر آن که با او گواهی به ولایت علی بن ابی طالب باشد.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :روز قیامت که شد، خداوند عز و جل جبرئیل و محمّد را بر صراط خواهد گمارد و هیچ کس از آن نخواهد گذشت، مگر آن که با او امانی از علی بن ابی طالب باشد.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :روز قیامت، علی بر حوض است. هیچ کس وارد بهشت نمی شود، مگر با گواهی ای از علی بن ابی طالب.
المناقب ، ابن شهرآشوب :پیامبر صلی الله علیه و آله از جبرئیل پرسید : امّت من چگونه بر صراط، گذر خواهند کرد؟ جبرئیل گذشت و [ سپس] صدا زد و گفت : خداوند متعال، تو را سلام می رساند و می گوید : «تو با نور من ، از صراط خواهی گذشت. علی بن ابی طالب با نور تو از صراط خواهد گذشت، و امّت تو با نور علی از صراط خواهند گذشت. پس نور امّت تو از نور علی و نور علی از نور تو و نور تو از نور خداست».
.
ص: 204
راجع : ج 12 ص 218 (جواز الصراط) و ص 220 (الثبات علی الصراط) . ج 2 ص 176 (مضارّ مخالفته وموافقته) .
2 / 6 5هُوَ فِی الجَنَّهِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :عَلِیٌّ فِی الجَنَّهِ . (1)
الإمام علیّ علیه السلام :کُنتُ أمشی مَعَ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله فی بَعضِ طُرُقِ المَدینَهِ فَأَتَینا عَلی حَدیقَهٍ ، فَقُلتُ : یا رَسولَ اللّهِ ، ما أحسَنَ هذِهِ الحَدیقَهَ ! فَقالَ : ما أحسَنَها ، ولَکَ فِی الجَنَّهِ أحسَنُ مِنها . ثُمَّ أتَینا عَلی حَدیقَهٍ اُخری ، فَقُلتُ : یا رَسولَ اللّهِ ، ما أحسَنَها مِن حَدیقَهٍ ! فَقالَ : لَکَ فِی الجَنَّهِ أحسَنُ مِنها . حَتّی أتَینا عَلی سَبعِ حَدائِقَ أقولُ : یا رَسولَ اللّهِ ما أحسَنَها ، ویَقولُ : لَکَ فِی الجَنَّهِ أحسَنُ مِنها . (2)
فضائل الصحابه لابن حنبل عن جابر بن عبد اللّه الأنصاری :کُنّا مَعَ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله عِندَ امرَأَهٍ مِنَ الأَنصارِ صَنَعَت لَهُ طَعاما ، فَقالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله وذَکَرَ الحَدیثَ وقالَ فی آخِرِهِ : یَدخُلُ عَلَیکُم رَجُلٌ مِن أهلِ الجَنَّهِ . فَرَأَیتُ النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله یُدخِلُ رَأسَهُ تَحتَ الوَدِیِّ (3) ویَقولُ : اللّهُمَّ إن شِئتَ جَعَلتَهُ عَلِیّا . فَدَخَلَ عَلِیٌّ علیه السلام فَهَنَّیناهُ . (4)
.
1- .سنن أبی داوود : ج4 ص212 ح4649 ، مسند ابن حنبل : ج1 ص 397 ح 1629 ، المصنّف لابن أبی شیبه : ج 7 ص 505 ح 67 کلّها عن سعید بن زید ؛ شرح الأخبار : ج 2 ص 466 ح 818 عن سعد بن زید وراجع بشاره المصطفی : ص 153 .
2- .فضائل الصحابه لابن حنبل : ج 2 ص 652 ح 1109 ، مسند أبی یعلی: ج1ص285 ح561، مسند البزّار: ج2ص293 ح716، المستدرک علی الصحیحین : ج 3 ص 150 ح 4672 وفیه صدره ، تاریخ بغداد: ج12 ص398 الرقم 6859 کلاهما نحوه،تاریخ دمشق: ج42 ص322 ح8879 و ص323 ح8881 کلّها عن أبی عثمان النهدی و ح 8882 عن أنس نحوه . راجع : القسم العاشر / الخصائص السیاسیّه والاجتماعیّه / المظلومیّه بعد النبیّ .
3- .الوَدِیّ : صغار النخل ، الواحده : وَدِیّه (النهایه : ج 5 ص 170 «ودی») .
4- .فضائل الصحابه لابن حنبل : ج 2 ص 608 ح 1038 وج 1 ص 209 ح 233 ، مسند ابن حنبل : ج 5 ص 85 ح 14556 و ص 196 ح 15164 .
ص: 205
2 / 6 5 او بهشتی است
ر . ک : ج 12 ص 219 (جواز عبور از صراط) و ص 221 (پایداری بر صراط) . ج 2 ص 177 (زیان های مخالفت با او و جدایی از او) .
2 / 6 5او بهشتی استپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :علی، بهشتی است.
امام علی علیه السلام :همراه پیامبر صلی الله علیه و آله در کوچه های مدینه راه می رفتم. به باغی رسیدیم. گفتم : ای پیامبر خدا، چه قدر این باغ زیباست! فرمود : «چه قدر زیباست! و تو در بهشت، زیباتر از آن را داری». آن گاه به باغ دیگری رسیدیم. گفتم : ای پیامبر خدا، این باغ، چه قدر زیباست! فرمود : «تو در بهشت، زیباتر از آن را داری». تا آن که از هفت باغ گذر کردیم و من همچنان می گفتم : ای پیامبر خدا، چه قدر زیباست! و او می گفت : «تو در بهشت، زیباتر از آن را داری».
فضائل الصحابه ، ابن حنبل به نقل از جابر بن عبد اللّه انصاری : با پیامبر صلی الله علیه و آله نزد زنی از انصار بودیم که برای پیامبر خدا غذایی درست کرد. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : «... مردی... از مردان بهشتی بر شما وارد می شود». سپس پیامبر صلی الله علیه و آله را دیدم که سرش را زیر درختچه های نخل کرده و می گوید : «پروردگارا ! اگر بخواهی، این فرد را علی قرار می دهی». علی علیه السلام وارد شد و ما به او تبریک گفتیم.
.
ص: 206
2 / 6 6رَفیقی فِی الجَنَّهِرسول اللّه صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام : أنتَ رَفیقی فِی الجَنَّهِ . (1)
عنه صلی الله علیه و آله :یا عَلِیُّ ، أنتَ أخی وصاحِبی ورَفیقی فِی الجَنَّهِ . (2)
الإمام علیّ علیه السلام :قالَ أخی رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : یا عَلِیُّ ، أنتَ صاحِبی ورَفیقی فِی الجَنَّهِ . (3)
رسول اللّه صلی الله علیه و آله :یا عَلِیُّ ، أنتَ مَعی فِی الجَنَّهِ . (4)
عنه صلی الله علیه و آله :یا عَلِیُّ ، إنّی سَأَلتُ اللّهَ أن یَجعَلَکَ مَعی فِی الجَنَّهِ . (5)
عنه صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام : أنتَ أقرَبُ النّاسِ مِنّی مَوقِفا یَومَ القِیامَهِ ، ومَنزِلی ومَنزِلُکَ فِی الجَنَّهِ مُتَواجِهانِ کَمَنزِلِ الأَخَوَینِ. (6)
.
1- .صحیفه الإمام الرضا علیه السلام : ص 275 ح 14 عن أحمد بن عامر الطائی عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، المناقب للکوفی : ج 1 ص 338 ح 264 و ص 369 ح 293 کلاهما عن ابن عبّاس وفیهما «إنّه أخی فی الدنیا ورفیقی فیالجنّه» .
2- .تاریخ بغداد : ج 12 ص 268 الرقم 6712 عن عثمان بن عبد الرحمن عن الإمام الباقر عن أبیه عن الإمام علیّ علیهم السلام .
3- .تاریخ دمشق : ج 42 ص 61 ح 8401 عن عثمان بن عبد الرحمن عن الإمام الباقر عن أبیه علیهماالسلام .
4- .شرح الأخبار : ج 2 ص 477 ح 838 عن أنس بن مالک ؛ ذخائر العقبی : ص 162 عن عبد اللّه وفیه «أما ترضی أنّک معی فی الجنّه» .
5- .تفسیر فرات : ص 411 ح 551 عن سلیمان الدیلمی عن الإمام الصادق علیه السلام .
6- .الأمالی للصدوق : ص 136 ح 135 عن زید بن علیّ عن آبائه عن الإمام علیّ علیهم السلام .
ص: 207
2 / 6 6 رفیق من در بهشت
2 / 6 6رفیق من در بهشتپیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام : تو رفیق من در بهشتی.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! تو برادر من، همدم من و رفیق من در بهشتی.
امام علی علیه السلام :برادرم پیامبر خدا فرمود : «ای علی! تو همدم من و رفیق من در بهشتی».
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! تو در بهشت با منی.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! من از خدا خواستم که تو را در بهشت با من قرار دهد.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام : در روز قیامت، تو نزدیک تر از همه به من قرار داری. خانه من و خانه تو در بهشت، مثل خانه دو برادر، روبه روی هم است.
.
ص: 208
عنه صلی الله علیه و آله :یا عَلِیُّ ، یَدُکَ فی یَدی یَومَ القِیامَهِ ، تَدخُلُ مَعی حَیثُ أدخُلُ . (1)
عنه صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام : تُؤتی یَومَ القِیامَهِ بِناقَهٍ مِن نوقِ الجَنَّهِ فَتَرکَبُها ، ورُکبَتُکَ مَعَ رُکبَتی ، وفَخِذُکَ مَعَ فَخِذی ؛ حَتّی تَدخُلَ الجَنَّهَ . (2)
عنه صلی الله علیه و آله فی وَصفِ عَلِیٍّ علیه السلام : یا اُمَّ سَلَمَهَ ، إنَّهُ یُبعَثُ یَومَ القِیامَهِ عَلی ناقَهٍ مِن نوقِ الجَنَّهِ یُقالُ لَها : «مَحبوبَهٌ» ، تَصُکُّ رُکبَتُهُ مَعَ رُکبَتی وفَخِذُهُ مَعَ فَخِذی . (3)
تاریخ دمشق عن جابر :قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : أنَا وهذا یَعنی عَلِیّا نَجیءُ یَومَ القِیامَهِ کَهاتَینِ وجَمَعَ بَینَ إصبَعَیهِ السَّبّابَتَینِ . (4)
الإمام علیّ علیه السلام :دَخَلَ عَلَیَّ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله وأنَا نائِمٌ عَلَی المَنامَهِ (5) ، فَاستَسقَی الحَسَنُ أوِ الحُسَینُ ، قالَ : فَقامَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله إلی شاهٍ لَنا بَکیءٍ (6) فَحَلَبَها فَدَرَّت ، فَجاءَهُ الحَسَنُ فَنَحّاهُ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله ، فَقالَت فاطِمَهُ علیهاالسلام : یا رَسولَ اللّهِ ، کَأَنَّهُ أحَبُّهُما إلَیکَ ؟ قالَ : لا ، ولکِنَّهُ استَسقی قَبلَهُ . ثُمَّ قالَ : إنّی وإیّاکِ وهذَینِ وهذَا الرّاقِدَ فی مَکانٍ واحِدٍ یَومَ القِیامَهِ . (7)
.
1- .تاریخ دمشق : ج 42 ص 328 ح 8889 ، کفایه الطالب : ص 182 کلاهما عن ابن عمر ، الریاض النضره : ج 3 ص 182 عن عمر ؛ شرح الأخبار : ج 2 ص 477 ح 838 عن أنس نحوه .
2- .فضائل الصحابه لابن حنبل : ج 2 ص 612 ح 1047 ، تاریخ دمشق : ج 42 ص 328 ح 8890 ، کفایه الطالب : ص 181 کلّها عن أنس ، کنز العمّال : ج 13 ص 131 ح 36416 عن الحسن بن بدر عن الإمام علیّ علیه السلام .
3- .المناقب للکوفی : ج 1 ص 369 ح 293 عن ابن عبّاس .
4- .تاریخ دمشق : ج 42 ص 367 ح 8960 ؛ عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 58 ح 215 عن الحسن بن عبد اللّه التمیمی عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله نحوه .
5- .المَنامَه : موضع النوم (لسان العرب : ج 12 ص 596 «نوم») .
6- .بکأت الناقه والشاه : إذا قلّ لبَنُها فهی بکیءٌ (النهایه : ج 1 ص 148 «بکأ») .
7- .مسند ابن حنبل : ج 1 ص 217 ح 792 ، فضائل الصحابه لابن حنبل: ج2 ص692 ح1183 ولیس فیه«وهذین» وکلاهما عن عبد الرحمن الأزرق ، المعجم الکبیر : ج3 ص41 ح2622 ، مسند البزّار : ج 3 ص 29 ح 779 کلاهما عن أبی فاخته نحوه وراجع المستدرک علی الصحیحین : ج 3 ص 147 ح 4664 ومسند أبی یعلی : ج 1 ص 266 ح 506 ومسند الطیالسی : ص 26 ح 190 والأمالی للطوسی : ص 593 ح 1228 .
ص: 209
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! روز قیامت، دست تو در دست من است. هر جا که وارد شوم، با من وارد خواهی شد.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام : روز قیامت، شتری از شترهای بهشتی به تو داده خواهد شد و بر آن سوار می شوی. زانوی تو چسبیده به زانوی من و ران پای تو چسبیده به ران پای من خواهد بود تا به بهشت، داخل شوی.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در توصیف علی علیه السلام : ای اُمّ سلمه! او در روز قیامت، بر شتری از شتران بهشتی به نام «محبوبه» برانگیخته می شود. زانوی او چسبیده به زانوی من و ران پای او چسبیده به ران پای من خواهد بود.
تاریخ دمشق به نقل از جابر : پیامبر خدا فرمود : «من و این (یعنی علی علیه السلام ) در روز قیامت، این گونه (و دو انگشت سبّابه خود را کنار هم گذاشت)، خواهیم آمد» .
امام علی علیه السلام :من در رخت خوابْ خوابیده بودم که پیامبر خدا وارد شد. حسن یا حسین آب خواستند. پیامبر صلی الله علیه و آله برخاست و به طرف گوسفند کم شیری که داشتیم، رفت و آن را دوشید و پر شیر شد. حسن [ برای نوشیدن] ، پیش آمد و پیامبر صلی الله علیه و آله او را بازداشت. فاطمه گفت : ای پیامبر خدا ! گویی دیگری [یعنی حسین] نزد تو محبوب تر است؟ فرمود : «نه؛ ولی او زودتر آب خواست» . آن گاه فرمود : «من و تو و این دو و این که خوابیده، در روز قیامت، در یک جا هستیم».
.
ص: 210
کشف الغمّه :قالَ عَلِیٌّ علیه السلام : یا رَسولَ اللّهِ ، هَل نَقدِرُ أن نَزورَکَ فِی الجَنَّهِ کُلَّما أرَدنا ؟ قالَ : یا عَلِیُّ ، إنَّ لِکُلِّ نَبِیٍّ رَفیقا أوَّلُ مَن أسلَمَ مِن اُمَّتِهِ.فَنَزَلَت هذِهِ الآیَهُ: «أُوْلَئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِم مِّنَ النَّبِیِّینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَآءِ وَالصَّلِحِینَ وَحَسُنَ أُوْلَئِکَ رَفِیقًا» (1) ، فَدَعا رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله عَلِیّا علیه السلام فَقالَ لَهُ : إنَّ اللّهَ قَد أنزَلَ بَیانَ ما سَأَلتَ فَجَعَلَکَ رَفیقی لِأَنَّکَ أوَّلُ مَن أسلَمَ ، وأنتَ الصِّدّیقُ الأَکبَرُ. (2)
تاریخ دمشق عن زید بن أبی أوفی :دَخَلتُ عَلی رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله مَسجِدَهُ فَقالَ : أینَ فُلانُ ابنُ فُلانٍ ؟ فَجَعَلَ یَنظُرُ فی وُجوهِ أصحابِهِ فَذَکَرَ الحَدیثَ فِی المُؤاخاهِ وفیهِ : فَقالَ عَلِیٌّ : لَقَد ذَهَبَ روحی وَانقَطَعَ ظَهری حینَ رَأَیتُکَ فَعَلتَ بِأَصحابِکَ ما فَعَلتَ غَیری ، فَإِن کانَ هذا مِن سَخَطٍ عَلَیَّ فَلَکَ العُتبی وَالکَرامَهُ . فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : وَالَّذی بَعَثَنی بِالحَقِّ ، ما أخَّرتُکَ إلّا لِنَفسی ، وأنتَ مِنّی بِمَنزِلَهِ هارونَ مِن موسی غَیرَ أنَّهُ لا نَبِیَّ بَعدی ، وأنتَ أخی ووارِثی . قالَ : وما أرِثُ مِنکَ یا رَسولَ اللّهِ ؟ قالَ : ما وَرَّثَتِ الأَنبِیاءُ مِن قَبلی . قال : وما وَرَّثَتِ الأَنبِیاءُ مِن قَبلِکَ ؟ قالَ : کِتابَ رَبِّهِم وسُنَّهَ نَبِیِّهِم . وأنتَ مَعی فی قَصری فِی الجَنَّهِ مَعَ فاطِمَهَ ابنَتی ، وأنتَ أخی ورَفیقی . ثُمَّ تَلا رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : «إِخْوَ نًا عَلَی سُرُرٍ مُّتَقَبِلِینَ» (3) ؛ المُتَحابّینَ فِی اللّهِ یَنظُرُ بَعضُهُم إلی بَعضٍ . (4)
.
1- .النساء : 69 .
2- .کشف الغمّه : ج 1 ص 87 نقلاً عن تفسیر ابن الحجّام ، شرح الأخبار : ج 2 ص 349 ح 700 ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 3 ص 231 وفیه إلی آخر الآیه وکلاهما عن عبد اللّه بن حکیم بن جبیر نحوه .
3- .الحِجر : 47 .
4- .تاریخ دمشق : ج 42 ص 53 ح 8387 ، فضائل الصحابه لابن حنبل : ج 2 ص 638 ح 1085 نحوه ، فرائد السمطین : ج 1 ص 115 ح 80 ؛ تفسیر فرات : ص 226 ح 304 عن عبد اللّه بن أبی أوفی نحوه .
ص: 211
کشف الغُمّه :علی علیه السلام گفت : ای پیامبر خدا! آیا در بهشت می توانیم هرگاه که خواستیم، تو را زیارت کنیم؟ فرمود : «ای علی! هر پیامبری رفیقی دارد ؛ اوّلین کس از امتش که به او ایمان آورده است». سپس هنگامی که این آیه نازل شد : «آنان با کسانی محشور خواهند بود که خداوند، ایشان را گرامی داشته است : پیامبران و راستان و شهیدان وشایستگان! و آنان چه نیکو همدم هایی هستند!» ، پیامبر خدا، علی علیه السلام را فراخوانْد و فرمود : «خداوند، پاسخ آنچه را که پرسیدی، فرو فرستاد و تو را رفیق من قرار داد؛ چون اوّلین کسی بودی که ایمان آوردی، و چون تو صدّیق اکبری».
تاریخ دمشق به نقل از زید بن ابی اوفی : در مسجد پیامبر خدا بر وی وارد شدم. فرمود : «فلانی پسر فلانی کجاست؟» و به چهره یارانش نگاه می کرد. [ زید، آن گاه ، حدیث برادری اصحاب را یادآور شد که در آن است : ]علی علیه السلام گفت : وقتی دیدم با یارانت بجز من، چنان رفتار کردی [ و همه را با هم برادر ساختی]، روح [ از تن] من رفت و پشتم شکست. اگر این کار به خاطر ناخشنودی از علی است، گذشت و بخشش از توست. پیامبر خدا فرمود : «سوگند به آن که مرا به حق بر انگیخت ، تو را جز برای خودم نگه نداشتم. تو نسبت به من، چون هارون نسبت به موسی هستی، جز آن که پیامبری پس از من نیست و تو برادر و وارث منی». گفت : چه چیز را از تو به ارث خواهم برد، ای پیامبر خدا؟ فرمود : «آنچه را که پیامبران پیش از من ، به ارث گذاشتند». گفت: پیامبران پیش از تو چه چیز را به ارث گذاشتند؟ فرمود : «کتاب پروردگارشان و سنّت پیامبرشان را . و تو به همراه فاطمه، دخترم، در قصر من در بهشت هستی و تو برادر و رفیق منی». آن گاه پیامبر خدا این آیه را خوانْد : «برادرانه، بر تخت هایی رو به روی یکدیگر نشسته اند» ؛ یعنی دوستداران یکدیگر در راه خدایند که بعضی بر بعضی دیگر می نگرند.
.
ص: 212
راجع : ص 186 (صاحب لوائی) .
2 / 6 7ذو قَرنَیِ الجَنَّهِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :یا عَلِیُّ ، إنَّ لَکَ کَنزا فِی الجَنَّهِ ، وإنَّکَ ذو قَرنَیها (1) . (2)
عنه صلی الله علیه و آله :یا عَلِیُّ، إنَّ لَکَ کَنزا فِی الجَنَّهِ، وأنتَ ذو قَرنَیها. (3)
.
1- .أی ذو طرفی الجنّه ، ومَلِکُها الأعظم ، أو ذو قرنی الاُمّه فاُضمرت وإن لم یتقدّم ذکرها ، أو ذو جَبَلیْها للحسن والحسین علیهماالسلام ، أو ذو شجّتین فی قرنی رأسه : إحداهما من عمرو بن [عبد] ودّ یوم الخندق والثانیه من ابن ملجم لعنه اللّه (تاج العروس : ج18 ص447 «قرن» وراجع معانی الأخبار : ص206) .
2- .المستدرک علی الصحیحین : ج 3 ص 133 ح 4623 عن أبی الطفیل عن الإمام علیّ علیه السلام ، مسند ابن حنبل : ج1 ص336 ح 1373 وفیه «من الجنّه» ، فضائل الصحابه لابن حنبل : ج2 ص601 ح1028 و ص648 ح1101 ، المصنّف لابن أبی شیبه: ج 7 ص 498 ح 20 ، المعجم الأوسط : ج 1 ص 209 ح 674 ، مسند البزّار : ج3 ص121 ح907 ، تاریخ دمشق : ج 42 ص324 ح8884 و ص 325 ح 8885 ؛ المناقب للکوفی : ج 2 ص93 الرقم 579 کلّها عن سلمه بن أبی الطفیل عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله .
3- .معانی الأخبار : ص 205 ح 1 عن أبی الطفیل عن الإمام علیّ علیه السلام ، الأمالی للمفید : ص 213 ح 4 عن سلیمان بن خالد عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، فضائل الشیعه : ص 56 ح 17 عن أبی بصیر عن الإمام الصادق علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله ، الأمالی للصدوق : ص 656 ح 891 ، بشاره المصطفی : ص 181 کلاهما عن الحسن بن راشد عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، روضه الواعظین : ص 324 .
ص: 213
2 / 6 7 ذوالقرنینِ بهشت
ر . ک : ص 187 (پرچمدار من است) .
2 / 6 7ذوالقرنینِ بهشتپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! تو را در بهشت، گنجی است ، و همانا تو ذوالقرنینِ (1) بهشتی.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! تو را در بهشت، گنجی است و تو ذوالقرنینِ بهشتی.
.
1- .یعنی صاحب دو طرف بهشت و پادشاه بزرگ آن ، که چون ذوالقرنین که بر همه زمین، سیطره داشت ، تو هم بر همه بهشت ، سیطره داری، یا آن که ذوالقرنین امّتی، و یا دارای دو بزرگ بهشت (حسن و حسین علیهماالسلام) هستی، و یا دارای دو نشان ضربه بر سر (ضربه عمرو بن عبد ودّ در روز خندق و ضربه ابن ملجم ملعون) هستی (تاج العروس : ماده «قرن» ؛ معانی الأخبار : ص 206).
ص: 214
عنه صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام : إنَّ لَکَ بَیتا فِی الجَنَّهِ ، وإنَّکَ ذو قَرنَیها . (1)
عنه صلی الله علیه و آله :أنتَ یا عَلِیُّ فِی الجَنَّهِ ، وأنتَ ذو قَرنَیها . (2)
2 / 6 8یَزهَرُ فِی الجَنَّهِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :عَلِیٌّ یَزهَرُ فِی الجَنَّهِ کَکَوکَبِ الصُّبحَهِ لِأَهلِ الدُّنیا . (3)
عنه صلی الله علیه و آله :إنَّ عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ یُضیءُ لِأَهلِ الجَنَّهِ کَما یَزهَرُ کَوکَبُ الصُّبحِ لِأَهِلِ الدُّنیا. (4)
2 / 6 9قَسیمُ الجَنَّهِ وَالنّارِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :إنَّ عَلِیّا قَسیمُ النّارِ . (5)
عنه صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام : إنَّکَ قَسیمُ النّارِ، وإنَّکَ تَقرَعُ بابَ الجَنَّهِ وتُدخِلُها بِغَیرِ حِسابٍ. (6)
.
1- .المناقب للخوارزمی : ص 355 ح 365 عن سلمه بن أبی الطفیل عن الإمام علیّ علیه السلام ، غریب الحدیث للهروی : ج3 ص78 ، الفائق : ج 3 ص 79 ، النهایه فی غریب الحدیث : ج4 ص 51 ، لسان العرب : ج 13 ص 332 .
2- .عیون أخبار الرضا : ج 2 ص 67 ح 309 عن الحسن بن عبد اللّه التمیمی عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام .
3- .الفردوس : ج 3 ص 63 ح 4178 ، المناقب لابن المغازلی : ص 140 ح 184 ، فرائد السمطین : ج 1 ص 295 ح 233 ، الصواعق المحرقه : ص 125 ؛ شرح الأخبار : ج 2 ص 476 ح 835 کلّها عن أنس وفیها «الصبح» بدل «الصبحه» .
4- .المناقب لابن المغازلی : ص 140 ح 185 عن أنس ؛ بحار الأنوار : ج 39 ص 230 ح 6 نقلاً عن کتاب الفضائل عن أبی الحمراء نحوه .
5- .الأمالی للصدوق : ص 83 ح 49 ، روضه الواعظین : ص 114 کلاهما عن ابن عبّاس ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 2 ص 158 عن حذیفه ، تفسیر فرات : ص 172 ح 219 عن الإمام الصادق علیه السلام وفیه «أما ترضین أن یکون بعلک قسیم النار» .
6- .المناقب لابن المغازلی : ص 67 ح 97 ، المناقب للخوارزمی : ص 294 ح 281 ؛ صحیفه الإمام الرضا علیه السلام : ص 115 ح 75 کلّها عن أحمد بن عامر ، عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 27 ح 9 عن أحمد بن عامر وأحمد بن عبد اللّه وداوود بن سلیمان وکلّها عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام وفیهما «الجنّه والنار» بدل «النار» .
ص: 215
2 / 6 8 در بهشت ، می درخشد
2 / 6 9 تقسیم کننده بهشت و دوزخ
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام : تو را خانه ای در بهشت است، و همانا تو ذوالقرنینِ بهشتی.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! تو در بهشتی و تو ذوالقرنینِ آنی.
2 / 6 8در بهشت ، می درخشدپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :علی در بهشت می درخشد، چونان [درخششِ] ستاره صبحگاهی بر اهل دنیا .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :علی بن ابی طالب برای بهشتیان، پرتو افکنی می کند، همان گونه که ستاره صبحگاهی بر زمینیان می درخشد.
2 / 6 9تقسیم کننده بهشت و دوزخپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :علی، تقسیم کننده جهنّم است.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام : تو تقسیم کننده جهنّمی و تو درِ بهشت را می زنی و [ مردمان را] بدون شمارش، وارد آن می سازی.
.
ص: 216
عنه صلی الله علیه و آله :عَلِیٌّ قَسیمُ الجَنَّهِ وَالنّارِ . (1)
عنه صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام : أنتَ قَسیمُ الجَنَّهِ وَالنّارِ ، فَیَومَ القِیامَهِ تَقولُ النّارُ (2) : هذا لی وهذا لَکَ . (3)
عنه صلی الله علیه و آله :یُنادِی المُنادی [یَومَ القِیامَهِ] : یا عَلِیُّ ، أدخِل مَن أحَبَّکَ الجَنَّهَ ومَن عاداکَ النّارَ ، فَأَنتَ قَسیمُ الجَنَّهِ وأنتَ قَسیمُ النّارِ . (4)
عنه صلی الله علیه و آله :یا عَلِیُّ ، أنتَ قَسیمُ الجَنَّهِ وَالنّارِ ، لا یَدخُلُ الجَنَّهَ إلّا مَن عَرَفَکَ وعَرَفتَهُ ، ولا یَدخُلُ النّارَ إلّا مَن أنکَرَکَ وأنکَرتَهُ . یا عَلِیُّ ، أنتَ وَالأَئِمَّهُ مِن وُلدِکَ عَلَی الأَعرافِ یَومَ القِیامَهِ ، تَعرِفُ المُجرِمینَ بِسیماهُم ، وَالمُؤمِنینَ بِعَلاماتِهِم . (5)
عنه صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام : إذا کانَ یَومُ القِیامَهِ ... یُجمَعُ لَکَ الأَوَّلونَ وَالآخِرونَ فی صَعیدٍ واحِدٍ ، فَتَأمُرُ بِشیعَتِکَ إلَی الجَنَّهِ وبِأَعدائِکَ إلَی النّارِ ، فَأَنتَ قَسیمُ الجَنَّهِ وأنتَ قَسیمُ النّارِ ، ولَقَد فازَ مَن تَوَلّاکَ وخَسِرَ مَن عاداکَ ، فَأَنتَ فی ذلِکَ الیَومِ أمینُ اللّهِ وحِجَّهُ اللّهِ الواضِحَهُ . (6)
.
1- .الخصال : ص 496 ح 5 عن جابر بن عبد اللّه ، بشاره المصطفی : ص 102 عن ابن عبّاس و ص 164 عن عبد اللّه بن مسعود ، روضه الواعظین : ص 115 وفیها «یا علیّ ، أنت قسیم الجنّه والنار» .
2- .کذا ، والظاهر أنّ الصحیح : «للنار» .
3- .الصواعق المحرقه : ص 126 عن عنتره عن الإمام الرضا علیه السلام ؛ عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 86 ح 30 عن أبی الصلت الهروی عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله وفیه «یا علیّ ، أنت قسیم الجنّه یوم القیامه ، تقول للنار . ..» ، تفسیر القمّی : ج 2 ص 389 عن عبّاد بن صهیب ، تفسیر فرات : ص 511 ح 667 کلاهما عن الإمام الصادق عن أبیه علیهماالسلامعنه صلی الله علیه و آله وفیهما «یا علیّ ، أنت قسیم النار ، تقول : هذا لی وهذا لک» .
4- .الأمالی للصدوق : ص 442 ح 590 ، بشاره المصطفی : ص 56 ، مائه منقبه : ص 54 ح 11 نحوه وکلّها عن عبد اللّه بن عمر ، کفایه الأثر : ص 151 عن أبی الطفیل عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله نحوه ، روضه الواعظین : ص 133 ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 3 ص 230 ؛ ینابیع المودّه : ج 1 ص 249 ح 1 عن ابن عمر و ص 253 ح 10 عن عامر بن واثله عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله نحوه .
5- .الأمالی للمفید : ص 213 ح 4 عن سلیمان بن خالد عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام .
6- .الأمالی للصدوق : ص 768 ح 1040 عن أبی حمزه ، بشاره المصطفی : ص 210 کلاهما عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام .
ص: 217
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :علی، تقسیم کننده بهشت و جهنّم است.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام : تو تقسیم کننده بهشت و جهنّمی و در روز قیامت، جهنّم می گوید (1) : این، از آنِ من و این، از آنِ تو!
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :منادی [ در روز قیامت] آواز می دهد : ای علی! هرکس تو را دوست می داشت، به بهشت وارد کن و هرکس دشمن می داشت، به جهنّم بفرست. تو تقسیم کننده بهشت و تقسیم کننده جهنّمی.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! تو تقسیم کننده بهشت و جهنّمی، جز کسی که تو را می شناسد و تو او را می شناسی، وارد بهشت نمی شود، و جز کسی که تو را نمی شناسد و تو او را نمی شناسی، وارد جهنّم نمی گردد. ای علی! تو و امامانِ از فرزندانت، در روز قیامت، بر «اعراف» (2) ایستاده اید و گنهکاران را به چهره شان می شناسید و مؤمنان را به نشانه هایشان.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام : هنگامی که روز واپسین شود... پیشینیان و پسینیان، برای خاطر تو در یک جا جمع می شوند و به پیروانت فرمان ورود به بهشت، و به دشمنانت فرمان ورود به جهنّم می دهی. تو تقسیم کننده بهشت و تقسیم کننده جهنّمی . آن که تو را دوست بدارد، رستگار است و آن که تو را دشمن بدارد، زیان دیده است. تو در آن روز، امین خدا و حجّت آشکار اویی.
.
1- .ظاهرا «به جهنّم می گویی» ، صحیح است .
2- .اشاره به آیه 46 از سوره اعراف است که در آن جا خداوند از کسانی یاد می کند که در روز حشر ، به انتظار رحمت و گذشت الهی نشسته اند . این سوره به نام همین گروه نامیده شده و اینان ، حدّ میانه بین بهشتیان و دوزخیان اند. (م)
ص: 218
عنه صلی الله علیه و آله :یا عَلِیُّ ، إذا کانَ یَومُ القِیامَهِ نادی مُنادٍ مِن بُطنانِ العَرشِ : أینَ سَیِّدُ الأَنبِیاءِ ؟ فَأَقومُ ، ثُمَّ یُنادی : أینَ سَیِّدُ الأَوصِیاءِ ؟ فَتَقومُ ، ویَأتینی رِضوانُ بِمَفاتیحِ الجَنَّهِ ، ویَأتینی مالِکٌ بَمَقالیدِ النّارِ ، فَیَقولانِ : إنَّ اللّهَ جَلَّ جَلالُهُ أمَرَنا أن نَدفَعَها إلَیکَ ونَأمُرَکَ أن تَدفَعَها إلی عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ ، فَتَکونُ یا عَلِیُّ قَسیمَ الجَنَّهِ وَالنّارِ . (1)
علل الشرائع عن المفضّل بن عمر :قُلتُ لِأَبی عَبدِ اللّهِ جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ الصّادِقِ علیه السلام : لِمَ صارَ أمیرُ المُؤمِنینَ عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ قَسیمَ الجَنَّهِ وَالنّارِ ؟ قالَ : لِأَنَّ حُبَّهُ إیمانٌ وبُغضَهُ کُفرٌ ، وإنَّما خُلِقَتِ الجَنَّهُ لِأَهلِ الإِیمانِ ، وخُلِقَتِ النّارُ لِأَهلِ الکُفرِ ، فَهُوَ علیه السلام قَسیمُ الجَنَّهِ وَالنّارِ ، لِهذِهِ العِلَّهِ فَالجَنَّهُ لا یَدخُلُها إلّا أهلُ مَحَبَّتِهِ ، وَالنّارُ لا یَدخُلُها إلّا أهلُ بُغضِهِ . (2)
معانی الأخبار عن الحسن بن علیّ بن فضّال :سَأَلتُ الرِّضا أبَا الحَسَنِ علیه السلام فَقُلتُ لَهُ : لِمَ کُنِّیَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله بِأَبِی القاسِمِ ؟ فَقالَ : لِأَنَّهُ کانَ لَهُ ابنٌ یُقالُ لَهُ : قاسِمٌ ، فَکُنِّیَ بِهِ . فَقُلتُ لَهُ : یَابنَ رَسولِ اللّهِ ، فَهَل تَرانی أهلاً لِلزِّیادَهِ ؟ فَقالَ : نَعَم ، أما عَلِمتَ أنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله قالَ : أنَا وعَلِیٌّ أبَوا هذِهِ الاُمَّهِ ؟ قُلتُ : بَلی . قالَ : أما عَلِمتَ أنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله أبٌ لِجَمیعِ اُمَّتِهِ ، وعَلِیٌّ علیه السلام فیهِم بِمَنزِلَتِهِ ؟ قُلتُ : بَلی . قالَ : أما عَلِمتَ أنَّ عَلِیّا قاسِمُ الجَنَّهِ وَالنّارِ ؟ قُلتُ : بَلی . قالَ : فَقیلَ لَهُ : أبُو القاسِمِ ؛ لِأَنَّهُ أبو قاسِمِ الجَنَّهِ وَالنّارِ . (3)
.
1- .الخصال : ص 580 ح 1 عن مکحول عن الإمام علیّ علیه السلام وراجع تفسیر القمّی : ج 2 ص 325 و 326 .
2- .علل الشرائع : ص162 ح1، مختصر بصائر الدرجات : ص216.
3- .معانی الأخبار : ص 52 ح 3 ، علل الشرائع : ص 127 ح 2 ، عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 85 ح 29 .
ص: 219
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای علی! هنگامی که روز رستاخیز شود، آواز دهنده ای از دل عرش، آواز خواهد داد : سرورِ پیامبران کجاست؟ و من به پا خواهم ایستاد. آن گاه آواز خواهد داد : سرور اوصیا کجاست؟ و تو به پا خواهی ایستاد. رضوان [ ، فرشته نگهبان بهشت]، کلیدهای بهشت را برایم خواهد آورد و فرشته مالک [ ، فرشته نگهبان دوزخ]، قفل های جهنّم را، و خواهند گفت : خداوند جل جلاله به ما فرمان داده که آنها را به تو بدهیم و به تو دستور دهیم آنها را به علی بن ابی طالب بدهی. بنابراین، ای علی! تو تقسیم کننده بهشت و جهنّم خواهی بود.
علل الشرائع به نقل از مفضّل بن عمر : به ابو عبد اللّه جعفر بن محمّد صادق علیهماالسلامگفتم : چرا امیر مؤمنان علی بن ابی طالب علیه السلام ، تقسیم کننده بهشت و جهنّم شده است؟ فرمود : «چون دوست داشتن او ایمان، و دشمن داشتن او کفر است و بهشت، برای اهل ایمانْ آفریده شده و جهنّم، برای کافران آفریده شده است. پس او تقسیم کننده بهشت و دوزخ است و به همین خاطر به بهشت، جز دوستداران او وارد نمی شود و به دوزخ، جز کینه ورزان به او درنمی آیند».
معانی الأخبار از حسن بن علی بن فضّال : از امام رضا علیه السلام پرسیدم : چرا پیامبر صلی الله علیه و آله به «ابو القاسم» کُنیه یافته است؟ فرمود : «چون او پسری به نام قاسم داشت و به این خاطر به ابوالقاسم، کنیه یافته است». به وی گفتم : ای فرزند پیامبر خدا! آیا مرا شایسته آن می دانی که بیشتر برایم بگویی؟ فرمود : «آری. آیا نمی دانی که پیامبر خدا فرموده است : من و علی، پدران این امّتیم ؟». گفتم : چرا. فرمود : «آیا نمی دانی که پیامبر خدا، پدر همه امّت است و علی علیه السلام ، در بین امّت به منزله پیامبر است؟». گفتم : چرا. فرمود : «آیا نمی دانی که علی علیه السلام تقسیم کننده بهشت و دوزخ است؟». گفتم : چرا. فرمود : «به پیامبر از آن روی ابو القاسم گفتند که او پدر تقسیم کننده (قاسمِ) بهشت و دوزخ است».
.
ص: 220
عیون أخبار الرضا عن أبی الصلت الهروی :قالَ المَأمونُ یَوما لِلرِّضا علیه السلام : یا أبَا الحَسَنِ ، أخبِرنی عَن جَدِّکَ أمیرِ المُؤمِنینَ بِأَیِّ وَجهٍ هُوَ قَسیمُ الجَنَّهِ وَالنّارِ وبِأَیِّ مَعنیً ، فَقَد کَثُرَ فِکری فی ذلِکَ ؟ فَقالَ لَهُ الرِّضا علیه السلام : یا أمیرَ المُؤمِنینَ ، أ لَم تُرَوَّ عَن أبیکَ عَن آبائِهِ عَن عَبدِ اللّهِ بنِ عَبّاسٍ أنَّهُ قالَ : سَمِعتُ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَقولُ : حُبُّ عَلِیٍّ إیمانٌ وبُغضُهُ کُفرٌ ؟ فَقالَ : بَلی . قالَ الرِّضا علیه السلام : فَقِسمَهُ الجَنَّهِ وَالنّارِ إذا کانَت عَلی حُبِّهِ وبُغضِهِ فَهُوَ قَسیمُ الجَنَّهِ وَالنّارِ . فَقالَ المَأمونُ : لا أبقانِیَ اللّهُ بَعدَکَ یا أبَا الحَسَنِ ، أشهَدُ أنَّکَ وارِثُ عِلمِ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله . قالَ أبُو الصَّلتِ الهَرَوِیُّ : فَلَمَّا انصَرَفَ الرِّضا علیه السلام إلی مَنزِلِهِ أتَیتُهُ فَقُلتُ لَهُ : یَابنَ رَسولِ اللّهِ ، ما أحسَنَ ما أجَبتَ بِهِ أمیرَ المُؤمِنینَ ! فَقالَ الرِّضا علیه السلام : یا أبَا الصَّلتِ ، إنَّما کَلَّمتُهُ مِن حَیثُ هُوَ ، ولَقَد سَمِعتُ أبی یُحَدِّثُ عَن آبائِهِ عَن عَلِیٍّ علیه السلام أنَّهُ قالَ : قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : یا عَلِیُّ ، أنتَ قَسیمُ الجَنَّهِ یَومَ القِیامَهِ ، تَقولُ لِلنّارِ : هذا لی وهذا لَکِ . (1)
بشاره المصطفی عن عیسی بن فاشی :قَدِمتُ مِنَ المَدائِنِ فی بَعضِ الأَوقاتِ إلی بَغدادَ ، فَدَخَلتُ سِکَّهً مِنَ السِّکَکِ الَّتی لَم یَکن لی عَهدٌ بِسُلوکِها ، فَوَجَدتُ جَمعا کَثیرا مِن أصحابِ الحَدیثِ مَعَ المُحَدِّثِ ، فَنَزَلتُ عَن دابَّتی وقَعَدتُ فی آخِرِ النّاسِ ، فَلَمّا تَمَّ المَجلِسُ وتَفَرَّقوا تَقَدَّمتُ إلَی المُحَدِّثِ لِأَسأَلَهُ عَن أشیاءَ ، وکانَ أحمَدَ بنَ حَنبَلٍ ، فَقُلتُ : أنَا أعَزَّکَ اللّهُ رَجُلٌ مِنَ السَّوادِ ، ومَذهَبُنا مُوالاهُ أهلِ البَیتِ علیهم السلام وتَرِدُ عَلَینا أحادیثُ یَجِبُ أن نَعرِفَ صِحَّتَها ، فَأَسأَلُکَ عَن بَعضِها ؟ فَقالَ : سَل . فَقُلتُ : الحَدیثُ یُروی فی عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ علیه السلام : «أنتَ قَسیمُ النّارِ»؟ قالَ : وکانَ عَلی یَمینِهِ أحمَدُ بنُ نَصرِ بنِ مالِکٍ ، فَذَهَبَ أحمَدُ بنُ نَصرٍ یُنکِرُ الحَدیثَ ، فَسَکَّتَهُ أحمَدُ وقالَ : إنَّهُ یَسأَلُ ! ثُمَّ قالَ : هذا حَدیثٌ فی إسنادِهِ (2) ، ولکِن فِی الحَدیثِ الآخَرِ : «اللّهُمَّ والِ مَن والاهُ ، وعادِ مَن عاداهُ» ما یُغنی عَنهُ ، وهُوَ حَدیثٌ صَحیحٌ ، ویَجوزُ أن یَکونَ مَن والاهُ فِی الجَنَّهِ ومَن عاداهُ فِی النّارِ ، فَمَعنی هذَا الحَدیثِ فی هذَا الحَدیثِ . (3)
.
1- .عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 86 ح 30 ، نثر الدرّ : ج 1 ص 364 نحوه . راجع : ج 12 ص 352 (نار جهنّم) .
2- .أی : ضعف .
3- .بشاره المصطفی : ص 264 .
ص: 221
عیون أخبار الرضا به نقل از ابو صَلت هِروی : روزی مأمون به امام رضا علیه السلام گفت : ای ابوالحسن! از جدّت امیر مؤمنان به من خبر بده که به چه جهت و به چه مفهوم، وی تقسیم کننده بهشت و دوزخ است؟ در این خصوص، ذهنم بسیار مشغول است؟ امام رضا علیه السلام فرمود : «ای امیر مؤمنان! آیا از پدرت، از طریق پدرانش از عبد اللّه بن عبّاس روایت نکرده ای که او گفت : از پیامبر خدا شنیدم که می فرمود : دوستی با علی ایمان ، و دشمنی با او کفر است ؟ ». گفت : چرا. امام رضا علیه السلام فرمود : «اگر تقسیم بهشت و دوزخ بر پایه دوستی و دشمنیِ او باشد، او تقسیم کننده بهشت و دوزخ خواهد بود». مأمون گفت : ای ابو الحسن! خداوند، مرا بدون تو زنده نگه ندارد! گواهی می دهم که تو وارث دانش پیامبر خدایی. [ ابو صَلْت هِرَوی می گوید :] هنگامی که امام رضا علیه السلام به منزلش برگشت، نزدش رفتم و گفتم : ای فرزند پیامبر خدا، چه قدر زیبا به امیر مؤمنان پاسخ گفتی! امام رضا علیه السلام فرمود : «ای ابو صلت! با وی متناسب با فهم او سخن گفتم. از پدرم شنیدم که از پدرانش از علی علیه السلام روایت می کرد که او گفت : پیامبر خدا فرمود : ای علی! تو در روز قیامت، تقسیم کننده بهشتی. به دوزخ می گویی : این، مال من و این، مال تو! ». (1)
بشاره المصطفی به نقل از عیسی بن فاشی : زمانی از مدائن به بغداد آمدم. وارد خیابانی شدم که تاکنون از آن نگذشته بودم و در آن جا گروه زیادی از محدّثان را در کنار محدّثی دیدم. از مَرکبم پایین آمدم و در انتهای جمعیت نشستم. هنگامی که مجلسْ تمام شد و مردم پراکنده شدند، نزد محدّث رفتم تا چند چیز از وی بپرسم. محدّث، احمد بن حنبل بود. گفتم : خدا عزّتت دهد! من از مردم عراقم و مذهب ما دوستی اهل بیت علیهم السلام است. روایاتی به دست ما می رسد که لازم است درستی آنها را بدانیم . آیا از تو درباره پاره ای از این روایات بپرسم؟ گفت : بپرس. گفتم : آیا حدیثی درباره علی بن ابی طالب علیه السلام روایت شده که «تو تقسیم کننده جهنّمی»؟ در کنار احمد بن حنبل ، احمد بن نصر بن مالک بود. احمد بن نصر بن مالک، منکر چنین نقلی شد؛ ولی احمد [بن حنبل] ، او را ساکت کرد و گفت : او می پرسد. آن گاه گفت : سند این حدیث، [ در نزد من] دارای ایراد است؛ امّا در حدیث دیگری هست که : «پروردگارا! دوستِ او را دوست ، و دشمن او را دشمن بدار» و این حدیث، صحیح است و بی نیاز کننده از آن حدیث است؛ و رواست که دوستدار او ، در بهشت و دشمن او ، در دوزخ باشد. بنا بر این، معنای آن حدیث در این حدیث هست.
.
1- .ر . ک : ج 12 ص 353 (آتش جهنّم) .
ص: 222
2 / 7المَناقِبُ المَعدودَهُ2 / 7 1اُعطیتَ ثَلاثاالإمام علیّ علیه السلام :قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : یا عَلِیُّ ، إنَّکَ اُعطیتَ ثَلاثا . قُلتُ : فِداکَ أبی واُمّی ، وما اُعطیتُ ؟ قالَ : اُعطیتَ صِهرا مِثلی ، واُعطیتَ مِثلَ زَوجَتِکَ فاطِمَهَ ، واُعطیتَ مِثلَ وَلَدَیکَ الحَسَنِ وَالحُسَینِ . (1)
عنه علیه السلام :قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : یا عَلِیُّ ، إنَّکَ اُعطیتَ ثَلاثا لَم یُعطَها أحَدٌ مِن قَبلِکَ . قُلتُ : فِداکَ أبی واُمّی ، وما اُعطیتُ ؟ قالَ : اُعطیتَ صِهرا مِثلی ، واُعطیتَ مِثلَ زَوجَتِکَ ، واُعطیتَ مِثلَ وَلَدَیکَ الحَسَنِ وَالحُسَینِ . (2)
.
1- .المناقب للخوارزمی : ص 294 ح 285 ، مقتل الحسین للخوارزمی : ج 1 ص 109 ؛ صحیفه الإمام الرضا علیه السلام : ص 247 ح 158 کلّها عن أحمد بن عامر الطائی عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، روضه الواعظین : ص 143 .
2- .عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 48 ح 188 عن داوود بن سلیمان الفرّاء وأحمد بن عامر الطائی وأحمد بن عبد اللّه الهروی عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 3 ص 262 عن الإمام الرضا علیه السلام ؛ فرائد السمطین : ج 1 ص 142 ح 106 عن داوود بن سلیمان عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام وکلاهما نحوه .