سوره مُرسَلات
سوره مُرسَلات
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
بنام خداوند بخشنده بخشایشگر
1 وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفا
سوگندبهفرشتگانیکهپیدرپیفرستادهمیشوند.
2 فَالْعاصِفاتِ عَصْفا
و آنها که همچون تندباد حرکت میکنند .
3 وَ النّاشِراتِ نَشْرا
و سوگند بهآنهاکه (ابرهارا)میگسترانند و منتشرمیسازند.
4 فَالْفارِقاتِ فَرْقا
و آنها که جدا میکنند .
5 فَالْمُلْقِیاتِ ذِکْرا
و سوگند به آنها که آیات بیدارکننده ( الهی ) را به ( انبیاء ) القاء مینمایند .
( جزء بیست و نهم ( 195
6 عُذْرا اَوْ نُذْرا
براي اتمام حجت ، یا انذار .
است و سوگند سوم و چهارم و پنجم ناظر به نشر آیات حق توسط « بادها و طوفانها » سوگند اول و دوم ناظر به مسأله
صفحه 71 از 78
فرشتگان و سپس جداکردن حق از باطل و بعد القاء ذکر و دستورهاي الهی به پیامبران به منظور اتمام حجت و انذار است
(1).
چیزي که میتواند شاهد بر این تفسیر باشد ؛
عطف شده که نشانه « فاء » است ، در حالی که بقیه به وسیله « واو » اولًا : جداسازي این دو دسته از سوگندها به وسیله
ارتباط و پیوند آنها است .
ثانیا : چنانکه خواهیم دید همه این سوگندها براي مطلبی
به معنی متتابع و پیدرپی آمده و در اصل به معنی " یال اسب "است که بر روي هم میریزد و گاه آن را به معنی" « عُرْف » -1
کار خوب و شناخته شده "نیز تفسیر کردهاند .
196 ) سوره مُرسَلات )
است که در آیه هفتم آمده ، یعنی حقانیت و واقعیت رستاخیز و معاد و میدانیم در آستانه رستاخیز دگرگونی عظیمی در عالَم پیدا
میشود ، طوفانهاي شدید ، زلزلهها و حوادث تکاندهنده از یک سو و سپس تشکیل دادگاه عدل الهی از سوي دیگر که در آنجا
فرشتگان نامههاي اعمال را نشر میدهند و میان صفوفمؤمنان و کافران جدایی میافکنند و حکم الهی را در این زمینه القاء
میکنند .
اگر قسمتهاي پنجگانه فوق طبق این تفسیر بیان شود ، تناسبی با" مُقْسَمٌ بِه "یعنی چیزي که براي آن سوگند یاد شده است ،
خواهدداشت.
یا به معنی علوم و دانشهایی است که به انبیاء القاء شده ، یا آیاتی است که بر آنها نازل « فَالْمُلْقِیاتِ ذِکْرا » در جمله « ذِکْر »
وَ قالُوا » : شده است ، چنانکه در آیه 6 سوره حجر آمده است « ذِکْر » گشته است و میدانیم در آیات قرآن از خود قرآن تعبیر به
. « یا اَیُّهَا الَّذي نُزِّلَ عَلَیْهِ الذِّکْرُ اِنَّکَ لَمَجْنُونٌ : ( دشمنان ) میگفتند : اي کسی که ذکر بر تو نازل شده است ، تو دیوانهاي
( جزء بیست و نهم ( 197
به صورت جمع با اینکه فرشته وحی یعنی جبرئیل یک فرد بیشتر نبود ، به خاطر این است که از بعضی از « اَلْمُلْقِیات » تعبیر به
روایات استفاده میشود که گاه براي نزول آیات قرآن گروههاي عظیمی از فرشتگان ، جبرئیل را همراهی میکردند ، در آیه 15
. « بِاَیْدي سَفَرَةٍ : آیات قرآنی به دست سفیران الهی ( فرشتگان ) بر پیامبر اسلام نازل شده است » : سوره عبس نیز آمده است
محتواي این سوگندها
در آیات فوق نخست به بادها و طوفانها سوگند یاد شده و این به خاطر نقش مهمی است که آنها در جهان آفرینش دارند ؛ ابرها
را به حرکت درمیآورند و سپس آنها را بر فراز زمینهاي خشک و مرده پیوند میدهند و بعد از نزول باران ، آنها را
متفرق میسازند .
بذرهاي گیاهان را جابجا میکنند و جنگلها و مرتعها را به وجود میآورند .
بسیاري از گلها و میوهها را بارور میسازند و حرارت و برودت را از مناطق مختلف زمین به نقاط دیگر
میبرند و هوا را تعدیل میکنند .
198 ) سوره مُرسَلات )
هواي زنده و پُراکسیژن را از مزارع و صحراها به شهرها میبَرند و هواي آلوده را براي تصفیه به صحراها میفرستند .
آب دریا را متلاطم و موّاج و براي موجودات زنده آبزي ، پُراکسیژن میکنند ، آري بادها و نسیمها خدمات عظیم و
صفحه 72 از 78
حیاتی در جهان دارند .
بخش دیگر این سوگندها که از برنامه نزول وحی به وسیله فرشتگان سخن میگوید ، نیز در عالَم معنی با وزش نسیم در عالَم ماده
شباهت دارد . فرشتگان ، کلمات وحی را که همچون قطرات باران زندهکننده است ، بر قلوب پیامبران خدا نازل میکنند و گلها و
میوههاي معارف الهی و تقوا را در قلبها میرویانند و به این ترتیب خداوند هم به مربیان عالَم ماده و هم مربیان عالَم معنی
سوگند یاد کرده است .
و جالباینکه تماماین سوگندها براي بیان واقعیت روزي است که تمام این تلاشها و کوششها بهثمرمینشیند، روز قیامت و یوم
الفصل.
( جزء بیست و نهم ( 199
7 اِنَّما تُوعَدوُنَ لَواقِعٌ
که آنچه به شما ( درباره قیامت ) وعده داده میشود ، به وقوع میپیوندد .
حال باید دید که این سوگندها براي چه منظوري است ؟ در آیه بالا پرده از روي این معنی برداشته است . بعث و نشور ، ثواب
و عِقاب ، حساب و جزا ، همه حق است و هیچ تردیدي در آن نیست .
8 فَاِذَا النُّجُومُ طُمِسَتْ
در آن هنگام که ستارگان محو و تاریک گردند.
9 وَ اِذَا السَّماءُ فُرِجَتْ
و (کواکب) آسمان از هم بشکافند .
10 وَ اِذَاالْجِبالُ نُسِفَتْ
و در آن زمان که کوهها از جا کنده شوند .
به معنی محو کردن و « طَمْس » از ماده « طُمِسَتْ »
200 ) سوره مُرسَلات )
زایل نمودن آثار چیزي است .
در اصل به معنی ریختن دانههاي غذایی در غربال و تکان دادن آن است تا پوست از دانه جدا شود و « نَسْف » از ماده « نُسِفَتْ »
در اینجا به معنی خُرد شدن و سپس بر باد رفتن کوهها است .
اصولًا از آیات متعددي در قرآن مجید استفاده میشود که پایان این جهان با یک سلسله حوادث بسیار هولانگیز و کوبنده
همراه است ، به طوري که نظام آن را به کلی متلاشی میسازد و جهان آخرت با نظامی نوین جایگزین آن
میگردد .
به طوري این حوادث عجیب و وحشتناك است که با هیچ بیانی نمیتوان آن را توصیف کرد ، آیا حوادثی که کوهها را از جا
میکَنَد و چنان به هم میکوبد که تبدیل به غبار میشود و آنها را بهصورت پشمهاي زده شده درمیآورد ، قابل توصیف
است ؟
و به تعبیر بعضیاز مفسران ، عظمت این حوادث به قدري است که عظیمترین زلزلههایی که انسان به چشم دیده، در برابر آن مانند
ترقّههاي کوچکی است که بچهها براي بازي منفجر میکنند در برابر بزرگترین بمب اتم .
( جزء بیست و نهم ( 201
و به هر حال این تعبیر قرآنی دلیل بر تفاوت زیاد نظامات آخرت با نظامات دنیا است .
صفحه 73 از 78
11 وَ اِذَا الرُّسُلُ اُقِّتَتْ
و در آن هنگام که براي پیامبران ( به منظور اداء شهادت ) تعیین وقت شود .
فَلَنَسْئَلَنَّ الَّذینَ اُرْسِلَ اِلَیْهِمْ وَ لَنَسْئَلَنَّ الْمُرْسَلین: ما هم از » : همانگونه که در آیه 6 سوره اعراف آمده است
.« کسانیکه رسولان بهآنها مبعوث شدند ، سؤال میکنیم و هم از رسولان
12 لَاِيِّ یَوْمٍ اُجِّلَتْ
اینامر براي چهروزي بهتأخیرافتاده؟
13 لِیَوْمِ الْفَصْلِ
براي روز جدایی ( حق از باطل ) .
202 ) سوره مُرسَلات )
روز جداییها ، روز ؟ « براي چه روزي شهادت این رسولان و گواهی آنها بر امتها به تأخیر افتاده » : سپس میافزاید
جدایی حق از باطل ، جدایی صفوف مؤمنان از کافران و نیکوکاران از بدکاران و روز داوري مطلق حق درباره همگان
.
14 وَ ما اَدْریکَ ما یَوْمُ الْفَصْلِ
تو چه میدانی روز جدایی چیست ؟
جایی که پیامبر صلیاللهعلیهوآله با آن علم وسیع و گسترده و با آن دید تیزبین که اسرار غیب را مشاهده میکرد ، ابعاد عظمت آن
روز را به درستی نداند ، تکلیف بقیه مردم روشن است و همانگونه که بارها گفتهایم درك تمام اسرار باعظمت قیامت براي ما
زندانیان قفس دنیا ممکن نیست ، تنها شبحی از آن را میبینیم و به آن ایمان داریم .
15 وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبینَ
واي در آن روز بر تکذیب کنندگان .
را بعضی بهمعنی " هلاکت "و بعضی بهمعنی " انواع « وَیْل »
( جزء بیست و نهم ( 203
عذاب "و بعضی آن را به معنی" وادي پرعذابی در جهنم "تفسیرکردهاند، این کلمه معمولاً در مورد حوادث اَسَ فناك به کار
میرود و در اینجا حکایت از سرنوشت دردناك تکذیبکنندگان در آن روز میکند .
در اینجا کسانی هستند که قیامت را تکذیب میکنند و میدانیم کسیکه ایمان به قیامت و دادگاه عدل خداوند « مُکَذِّبین » منظور از
و حساب و جزا نداشته باشد ، به آسانی مرتکب هرگونه گناه و ظلم و فسادي میشود ، اما ایمان راسخ به آنروز به انسان ، تعهد و
احساس مسؤولیت و تقوا و پرهیزگاريمیبخشد .
با اینهمه مظاهر قدرت ، باز هم در معاد شک دارید ؟
لاوَّلینَ 16 اَلَمْ نُهْلِکِ ا
آیا ما اقوام ( مُجرم ) نخستین را هلاك نکردیم ؟
درآیات 16 تا 28 سورهمرسلات، ازطُرُق مختلفبهمنکِرانرستاخیز هشدارمیدهد و با بیانات گوناگون آنها را از خواب سنگین
غفلت بیدار میکند.
نخست دست آنها را گرفته و به گذشته تاریخ میبَرد و سرزمینهاي بلادیده اقوام کفار پیشین را به آنها نشان میدهد. اقوامی
صفحه 74 از 78
همچون قوم عاد ، قوم ثمود ، قوم نوح ، قوم لوط و قوم فرعون که گروهی با طوفان و جمعی با صاعقه و عدهاي با تندباد و قومی با
زلزله و سنگهاي آسمانی به کیفر اعمالشان مجازات و نابود شدند .
204 ) سوره مُرسَلات )
17 ثُمَّ نُتْبِعُهُمُ الاْآخِرینَ
سپسآخرینرابهدنبالآنهامیفرستیم .
چراکهاینیکسنتمستمراستو تبعیضواستثناءندارد،مگر ممکن است گروهیرا به جُرمیمجازاتکند و
همانجُرمرابرايدیگرانبپسندد؟
18 کَذلِکَ نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمینَ
(آري)اینگونه بامُجرمان رفتارمیکنیم .
است ، چراکه « اقوام آخرین » و به دنبال آنها هلاکت « اقوام اولین » این آیه در حقیقت به منزله بیان دلیل بر هلاکت
عذابهاي الهی نه جنبه انتقامجویی دارد و نه تصفیه حساب شخصی است ، بلکه تابع اصل استحقاق و مقتضاي حکمت خداوند
است .
( جزء بیست و نهم ( 205
» معنی ماضی دارد ، روشن میشود که « اَلَمْ نُهْلِک » به صورت فعل مضارع آمده ، درحالیکه « نُتْبِعُهُم » ضمنا با توجه به اینکه
کفاري را شامل میشود که در عصر پیامبر « اآخِرین » تماماقوامپیشینرادربرمیگیردکه بهعذاب الهی هلاك شدند و « اَوَّلین
صلیاللهعلیهوآله بودند ، یا بعد از آن پا به عرصه وجود میگذارند و آلوده جرم و گناه و ظلم و فساد میشوند .
19 وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبینَ
واي در آن روز بر تکذیبکنندگان .
اشاره به روز رستاخیز است که مجازات اصلی و مهم آنها مربوط به آن روز است و این تکرار براي تأکید است . « یَوْمَئِذٍ »
پایان سوره مُرسَلات
206 ) سوره مُرسَلات )
درباره