گروه نرم افزاری آسمان

خزی من قال : «سلونی» غیر النبیّ والإمامالعلّامه الأمینی قدس سره فی الغدیر :لَم أرَ فِی التّاریخِ قَبلَ مَولانا أمیرِ المُؤمِنینَ مَن عَرَضَ نَفسَهُ لِمُعضِلاتِ المَسائِلِ وکَرادیسِ الأَسئِلَهِ ، ورَفَعَ عَقیرَتَهُ (1) بِجَأشٍ رابِطٍ بَینَ المَلَاَء العِلمِیِّ بِقَولِهِ : سَلونی ، إلّا صِنوَهُ النَّبِیَّ الأَعظَمَ ؛ فَإِنَّهُ صلی الله علیه و آله کانَ یُکثِرُ مِن قَولِهِ : «سَلونی عَمّا شِئتُم» ، وقَولِهِ : «سَلونی ، سَلونی» ، وقَولِهِ : «سَلونی ، ولا تَسأَلونّی عَن شَیءٍ إلّا أنبَأتُکُم بِهِ» . فَکَما وَرِثَ أمیرُ المُؤمِنینَ عِلمَهُ صلی الله علیه و آله وَرِثَ مَکرُمَتَهُ هذِهِ وغَیرَها ، وهُما صِنوانٌ فِی المَکارِمِ کُلِّها . وما تَفَوَّهَ بِهذَا المَقالِ أحَدٌ بَعدَ أمیرِ المُؤمِنینَ علیه السلام إلّا وقَد فُضِحَ ووَقَعَ فی رَبیکَهٍ (2) ، وأماطَ بِیَدِهِ السِّترَ عَن جَهلِهِ المُطبِقِ ، نُظَراءُ : 1 إبراهیم بن هِشامِ بنِ إسماعیلَ بنِ هشامِ بنِ الوَلیدِ بنِ المُغیرَهِ المَخزومِیّ القُرَشِیّ والی مَکَّهَ وَالمَدینَهِ وَالمَوسِم لِهِشامِ بنِ عَبدِ المَلِکِ ، حَجَّ بِالنّاسِ سَنَهَ (107) ، وخَطَبَ بِمِنی ، ثُمَّ قالَ : سَلونی ؛ فَأَنَا ابنُ الوَحیدِ ، لا تَسأَلوا أحدا أعلَمَ مِنّی ! فَقامَ إلَیهِ رَجُلٌ مِن أهلِ العِراقِ ، فَسَأَلَهُ عَنِ الاُضحِیَّهِ أ واجِبَهٌ هِیَ ؟ فَما دَری أیَّ شَیءٍ یَقولُ لَهُ ، فَنَزَلَ عَنِ المِنبَرِ (3) . 2 مُقاتِلُ بنُ سُلَیمانَ : قالَ إبراهیمُ الحَربِیُّ : قَعَدَ مُقاتِلُ بنُ سُلَیمانَ فَقالَ : سَلونی عَمّا دونَ العَرشِ إلی لویانا (4) ! فَقالَ لَهُ رَجُلٌ : آدَمُ حینَ حَجَّ مَن حَلَقَ رَأسَهُ ؟ قالَ : فَقالَ لَهُ : لَیسَ هذا مِن عَمَلِکُم ، ولکَنَّ اللّهَ أرادَ أن یَبتَلِیَنی بِما أعجَبَتنی نَفسی ! (5) 3 قالَ سُفیانُ بنُ عُیَینَهَ : قالَ مُقاتِلُ بنُ سُلَیمانَ یَوما : سَلونی عَمّا دونَ العَرشِ ! فَقالَ لَهُ إنسانٌ : یا أبَا الحَسَنِ ، أرَأَیتَ الذَّرَّهَ أوِ النَّملَهَ أمعاؤُها فی مُقَدَّمِها أو مُؤَخَّرِها ؟ قالَ : فَبَقِیَ الشَّیخُ لا یَدری ما یَقولُ لَهُ . قالَ سُفیانُ : فَظَنَنتُ أنَّها عُقوبَهٌ عوقِبَ بِها (6) . 4 قالَ موسَی بنُ هارونَ الحَمّالُ : بَلَغَنی أنَّ قَتادَهَ قَدِمَ الکوفَهَ ، فَجَلَسَ فی مَجلِسٍ لَهُ وقالَ : سَلونی عَن سُنَنِ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله حَتّی اُجیب

َکُم . فَقالَ جَماعَهٌ لِأَبی حَنیفَهَ : قُم إلَیهِ فَسَلهُ . فَقامَ إلَیهِ فَقالَ : ما تَقولُ یا أبَا الخَطّابِ فی رَجُلٍ غابَ عَن أهلِهِ فَتَزَوَّجَتِ امرَأَتُهُ ، ثُمَّ قَدِمَ زَوجُهَا الأَوَّلُ فَدَخَلَ عَلَیها وقالَ : یا زانِیَهُ ، تَزَوَّجتِ وأنَا حَیٌّ ؟ ! ثُمَّ دَخَلَ زَوجُهَا الثّانی فَقالَ لَها : تَزَوَّجتِ یا زانِیَهُ ولَکِ زَوجٌ ؟ ! کَیفَ اللِّعانُ ؟ فَقالَ قَتادَهُ : قَد وَقَعَ هذا ؟ فَقالَ لَهُ أبو حَنیفَهَ : وإن لَم یَقَع نَستَعِدُّ لَهُ ! فَقالَ لَهُ قَتادَهُ : لا اُجیبُکُم فی شَیءٍ مِن هذا ؛ سَلونی عَنِ القُرآنِ . فَقالَ لَهُ أبو حَنیفَهَ : ما تَقولُ فی قَولِهِ عَزَّ وجَلَّ : «قَالَ الَّذِی عِندَهُو عِلْمٌ مِّنَ الْکِتَبِ أَنَا ءَاتِیکَ بِهِی» (7) ؛ مَن هُوَ ؟ قالَ قَتادَهُ : هذا رَجُلٌ مِن وُلدِ عَمِّ سُلَیمانَ بنِ داوودَ ؛ کانَ یَعرِفُ اسمَ اللّهِ الأَعظَمَ . فَقالَ أبو حَنیفَهَ : أکانَ سُلَیمانُ یَعلَمُ ذلِکَ الاِسمَ ؟ قالَ : لا . قالَ : سُبحانَ اللّهِ ! ویَکونُ بِحَضرَهِ نَبِیٍّ مِنَ الأَنبِیاءِ منَ هُوَ أعلَمُ مِنهُ ؟ ! قالَ قَتادَهُ : لا اُجیبُکُم فی شَیءٍ مِنَ التَّفسیرِ ؛ سَلونی عَمَّا اختَلَفَ النّاسُ فیهِ . فَقالَ لَهُ أبو حَنیفَهَ : أمؤمِنٌ أنتَ ؟ قالَ : أرجو . قالَ لَهُ أبو حَنیفَهَ : فَهَلّا قُلتَ کَما قالَ إبراهیمُ فیما حَکَی اللّهُ عَنهُ حینَ قالَ لَهُ : «أَوَ لَمْ تُؤْمِن قَالَ بَلَی» (8) . قالَ قَتادَهُ : خُذوا بِیَدی ؛ وَاللّهِ لا دَخَلتُ هذَا البَلَدَ أبَدا ! (9) 5 وحُکِیَ عَن قَتادَهَ أ نَّهُ دَخَلَ الکوفَهَ فَاجتَمَعَ عَلَیهِ النّاسُ ، فَقالَ : سَلوا عَمّا شِئتُم ، وکانَ أبو حَنیفَهَ حاضِرا وهُوَ یَومَئِذٍ غُلامٌ حَدَثٌ ، فَقالَ : سَلوهُ عَن نَملَهِ سُلَیمانَ أکانَت ذَکَرا أم اُنثی ؟ فَسَأَلوهُ فَاُفحِمَ . فَقالَ أبو حَنیفَهَ : کانَت اُنثی . فَقیلَ لَهُ : کَیفَ عَرَفتَ ذلِکَ ؟ فَقالَ : مِن قَولِهِ تَعالی : «قَالَتْ» (10) ، ولَو کانَت ذَکَرا لَقالَ : قالَ نَملَهٌ ؛ مِثلُ الحَمامَهِ وَالشّاهِ فی وُقوعِها عَلَی الذَّکَرِ وَالاُنثی (11) . 6 قالَ عُبَیدُ اللّهِ بنُ مَحَمَّدِ بنِ هارونَ : سَمِعتُ الشّافِعِیَّ بِمَکَّهَ یَقولُ : سَلونی عَمّا شِئتُم اُحَدِّثکُم مِن کِتابِ اللّهِ وسُنَّهِ نَبِیِّهِ . فَقیلَ : یا أبا عَبدِ اللّه ، ما تَقولُ فی مُحرِمٍ قَتَلَ زُنبورا ؟ قالَ : «وَ مَآ ءَاتَلکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ» (12)(13) . (14)

.

1- .العَقِیْره : الصَّوْت (النهایه : ج 3 ص 275 «عقر») .
2- .یقال : اِرْتَبَک الرجلُ فی الأمر : أی نَشِب فیه ولم یَکَدْ یتخلّص منه . وارْتَبَک فی کلامه : تَتَعْتَعَ (اُنظر لسان العرب : ج 10 ص 431 «ربک») .
3- .راجع : تاریخ دمشق : ج 7 ص 261 ح 535 وتاریخ الطبری : ج 7 ص 53 .
4- .کذا فی المصدر .
5- .راجع : تاریخ بغداد : ج 13 ص 163 الرقم 7143 وتهذیب الکمال : ج 28 ص 447 الرقم 6161 .
6- .راجع : تاریخ بغداد : ج 13 ص 166 الرقم 7143 وتهذیب الکمال : ج 28 ص 447 الرقم 6161 .
7- .النمل : 40 .
8- .البقره : 260 .
9- .راجع : الانتقاء لابن عبد البرّ : ص 156 .
10- .النمل : 18 .
11- .راجع : حیاه الحیوان الکبری : ج 2 ص 368 والکشّاف : ج 3 ص 137 وفیض القدیر : ج 4 ص 673 وبحار الأنوار : ج 14 ص 95 .
12- .الحشر : 7 .
13- .راجع : تذکره الحفّاظ : ج 2 ص 755 الرقم 756 والسنن الکبری : ج 5 ص 347 الرقم 10055 .
14- .الغدیر : ج 6 ص 195 .

ص: 441



رسوایی کسی که گفت: «از من بپرسید» ، جز پیامبر و امام

رسوایی کسی که گفت: «از من بپرسید» ، جز پیامبر و امامعلّامه امینی قدس سره در الغدیر :در تاریخ ندیدم کسی جز مولایمان امیر مؤمنان ، برای حلّ مسائل دشوار و جمع بندی پرسش ها ، صدای خود را در بین مردم با آرامش کامل ، بلند کند و بگوید : «از من بپرسید» ، در حالی که امیر مؤمنان ، همواره می فرمود : «درباره هر چه می خواهید ، از من بپرسید» و می فرمود : «از من بپرسید . از من بپرسید» و می گفت : «از من بپرسید . هیچ چیزی نمی پرسید ، مگر آن که شما را از آن ، آگاه خواهم ساخت» . امیر مؤمنان ، همان گونه که دانش پیامبر صلی الله علیه و آله را به ارث برده بود ، این امتیاز (پاسخ داشتن برای تمام پرسش ها) و غیر آن را هم به ارث بُرده بود و آن دو (پیامبر صلی الله علیه و آله و علی علیه السلام ) در همه اخلاق های بزرگوارنه ، همزادند . پس از امیر مؤمنان نیز هیچ کس چنین ادّعایی نکرده است ، مگر آن که رسوا شده و در دام افتاده و با دست خود ، پرده از جهل مطلق خویش برداشته است ، از قبیل : 1 . ابراهیم بن هشام بن اسماعیل بن هشام بن ولید بن مُغَیره مخزومی قُرَشی ، فرماندار مکّه و مدینه و امیر حج در دوره هشام بن عبد الملک . وی در سال 107 ق ، مردم را به حج بُرد و در مِنا به سخنرانی پرداخت و آن گاه گفت : از من بپرسید . من یگانه دورانم و شما از داناتر از من ، نخواهید پرسید . مردی از عراقیان برخاست و درباره قربانی کردن پرسید که آیا این کار ، واجب است یا نه . وی نتوانست چیزی بگوید و از منبر ، فرود آمد . 2 . مُقاتِل بن سلیمان . ابراهیم حربی گفت : مُقاتِل بن سلیمان ، نشست و گفت : از پایین عرش تا لویانا (1) از من بپرسید . مردی به وی گفت : هنگامی که آدم علیه السلام حج می کرد ، چه کسی سرش را تراشید؟ مقاتل به وی گفت : این ربطی به شما ندارد ؛ امّا خداوند خواست [ با این پرسش تو ]مرا به خاطر خودْپسندی ام ، آزمایش کند . 3 . نیز سُفیان بن عُیَینه می گوید : روزی مقاتل بن سلیمان گفت : از من درباره مادون عرش بپرسید . کسی به وی گفت : ای ابو الحسن! به نظر تو ، دل و روده مورچه های ریز و درشت ، در سینه آنهاست یا در قسمت پسین آنها؟ پیرمرد ، نفهمید چه بگوید و می پندارم که این ، کیفری بود که بِدان، کیفر داده شد . 4 . قَتادَه . موسی بن هارون حمّال گفت : خبردار شدم که قَتادَه به کوفه آمده است و در مجلسی نشسته و می گوید : از من درباره سنّت های پیامبر خدا بپرسید تا پاسخ بگویم . گروهی به ابو حنیفه گفتند : برخیز و از او سؤال کن . ابو حنیفه برخاست و گفت : ای ابو خطّاب! مردی از زنش دور شده بود و زنش دوباره ازدواج کرد . روزی شوهر اوّلش برگشت و نزد او رفت و گفت : ای زناکار! من زنده ام و تو ازدواج کرده ای؟! آن گاه ، شوهر دومش وارد شد و گفت : ای زناکار! در حالی که شوهر داشتی ، ازدواج کرده ای؟ در این خصوص ، [ حکم فقهیِ] لِعان ، چه طور تحقّق پیدا می کند؟ قتاده گفت : آیا چنین چیزی اتّفاق افتاده است؟ ابو حنیفه گفت : گرچه اتفاق نیفتاده ؛ ولی ما باید خود را آماده کنیم . قتاده گفت : به این چیزها پاسخ نمی دهم . درباره قرآن از من بپرسید . ابو حنیفه به وی گفت : در سخن خدای عز و جل : «کسی که در نزد او دانشی از کتاب [ الهی] بود، گفت : من آن را برای تو می آورم» ، مراد ، چه کسی است؟ قتاده گفت : یکی از عموزادگان سلیمان بن داوود است که اسم اعظم خدا را می دانست . ابو حنیفه گفت : آیا سلیمان علیه السلام هم آن اسم را می دانست؟ گفت : نه . ابو حنیفه گفت : منزّه است خدا ! در پیشگاه پیامبری از پیامبران ، کسی بود که از او داناتر بود؟! قتاده گفت : درباره تفسیر به شما پاسخ نمی دهم ؛ بلکه از آنچه مردم در آن اختلاف می کنند ، از من بپرسید . ابو حنیفه به وی گفت : آیا تو مؤمنی؟ پاسخ داد : امیدوارم [ که باشم] . ابو حنیفه به وی گفت : چرا چون ابراهیم علیه السلام که خدا در سخن خود ، چنین حکایت کرده : «آیا ایمان نداری؟ گفت : چرا » پاسخ ندادی ؟ قتاده گفت : دست من را بگیرید . به خدا ، دیگر به این شهر نمی آیم! 5 . نیز درباره قتاده حکایت شده که به کوفه در آمد و مردم ، گِرد او جمع شدند . گفت : از هر چه می خواهید ، بپرسید . ابو حنیفه که در آن روزگار ، نوجوان بود ، در مجلس ، حاضر بود . گفت : از وی بپرسید که مورچه حضرت سلیمان علیه السلام نَر بود یا ماده . و آنان از وی پرسیدند و او درمانْد . ابو حنیفه گفت : ماده بود . از وی پرسیده شد : از کجا فهمیدی؟ گفت : از سخن خدای متعال که فرمود : «قَالَتْ». اگر نر بود ، می فرمود : «قال نمله» ، چنان که «حمامه (کبوتر)» و «شاه (گوسفند)» ، برای مذکّر و مؤنّث به کار می روند . 6 . شافعی . عبید اللّه بن محمّد بن هارون می گوید : از شافعی در مکّه شنیدم که می گفت : از هر چه می خواهید ، از من بپرسید . به شما ، از کتاب خدا و سنّت پیامبرش پاسخ خواهم گفت . گفته شد : ای ابو عبد اللّه ! درباره مُحْرِمی که زنبوری را کشته باشد ، چه می گویی؟ گفت : «آنچه را که پیامبر خدا بیان کرد ، بگیرید» .

.

1- .در منبع اصلی ، «لویانا» است و احتمالاً «لُوَیّه» درست باشد که به منطقه ای نزدیک مکّه از مسیر کوفه پایین تر از بستان ابن عامر گفته می شود .

ص: 442

. .


ص: 443

. .


ص: 444

. .


ص: 445

. .


ص: 446

الصراط المستقیم :مِمّا سَمِعناهُ مُذاکَرَهً أنَّ ابنَ الجَوزِیِّ قالَ عَلَی المِنبَرِ : سَلونی قَبلَ أن تَفقِدونی . فَسَأَلَتهُ امرَأَهٌ عَمّا رُوِیَ أنَّ عَلیّا سارَ فی لَیلَهٍ إلی سَلمانَ فَجَهَّزَهُ ورجَعَ . فَقالَ : رُوِیَ ذلِکَ . قالَت : وعُثمانُ تَمَّ ثَلاثَهَ أیّامٍ مَنبوذا فی مَزابِلِ البَقیعِ ، وعَلِیٌّ حاضِرٌ ؟ قالَ : نَعَم . قالَت : فَقَد لَزِمَ الخَطَأُ لِأَحَدِهِما ! فَقالَ : إن کُنتِ خَرَجتِ مِن بَیتِکِ بِغَیرِ إذنِ بَعلِکِ فَعَلَیکِ لَعنَهُ اللّهِ وإلّا فَعَلَیهِ ! فَقالَت : خَرَجَت عائِشَهُ إلی حَربِ عَلِیٍّ بِإِذنِ النَّبِیِّ أو لا ؟ ! فَانقَطَعَ . (1)

راجع : ج 12 ص 54 (إخباره بالاُمور الغیبیّه) .

.

1- .الصراط المستقیم : ج 1 ص 218 .

ص: 447

الصراط المستقیم :از چیزهایی که در گفتگو شنیده ایم ، این است که ابن جوزی بر منبر گفت : پیش از آن که مرا از دست بدهید ، از من بپرسید . زنی از وی درباره این گزارش پرسید که علی علیه السلام در یک شب [ از مدینه به مَدائن ]به سرِ جنازه سلمان رفت و وی را کفْن و دفن نمود و برگشت . وی گفت : این موضوع ، روایت شده است . زن گفت : آیا درست است که عثمان ، سه روز در مَزبَله های بقیع ، رها شده بود و علی علیه السلام حاضر بود؟ گفت : آری . زن گفت : پس باید یکی از آن دو (علی یا عثمان) ، خطاکار باشند . وی گفت : اگر از خانه ات بدون اجازه شوهرت خارج شده ای ، که نفرین خدا بر تو باد ، و اگر نه ، نفرین خدا بر او باد! زن گفت : آیا عایشه با اجازه پیامبر صلی الله علیه و آله به جنگ با علی علیه السلام رفت یا بی اجازه؟ ابن جوزی ، دم فرو بست .

ر . ک : ج 12 ص 55 (پیشگویی امام درباره حوادث آینده) .

.


ص: 448

الباب الحادی عشر : سرعه البدیههنهج البلاغه :قالَ لَهُ بَعضُ الیَهودِ : ما دَفَنتُم نَبِیَّکُم حَتَّی اختَلَفتُم فیهِ ! فَقالَ علیه السلام لَهُ : إنَّمَا اختَلَفنا عَنهُ لا فیهِ (1) ، ولکِنَّکُم ما جَفَّت أرجُلُکُم مِنَ البَحرِ حَتّی قُلتُم لِنَبِیِّکُم : «اجْعَل لَّنَآ إِلَهًا کَمَا لَهُمْ ءَالِهَهٌ قَالَ إِنَّکُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ» (2) ! (3)

نهج البلاغه :سُئِلَ علیه السلام : کَیفَ یُحاسِبُ اللّهُ الخَلقَ عَلی کَثرَتِهِم ؟ ! فَقالَ علیه السلام : کَما یَرزُقُهُم عَلی کَثرَتِهِم . فَقیلَ : کَیفَ یُحاسِبُهُم ولا یَرونَهُ ؟ فَقالَ علیه السلام : کَما یَرزُقُهُم ولا یَرَونَهُ . (4)

الأمالی للسیّد المرتضی :قالَ لَهُ علیه السلام ابنُ الکَوّاءِ : یا أمیرَ المُؤمِنینَ ، کَم بَینَ السَّماءِ وَالأَرضِ ؟ قالَ : دَعوَهٌ مُستَجابَهٌ . (5)

.

1- .أی فی أخبار وردت عنه ، لا فی صدق نبوّته .
2- .الأعراف : 138 .
3- .نهج البلاغه : الحکمه 317 ، الأمالی للسیّد المرتضی : ج 1 ص 198 وراجع جواهر المطالب : ج 1 ص 259 .
4- .نهج البلاغه : الحکمه 300 ، الأمالی للسیّد المرتضی : ج 1 ص 103 ، روضه الواعظین : ص 41 ، بحار الأنوار : ج 7 ص 271 ح 37 .
5- .الأمالی للسیّد المرتضی : ج 1 ص 198 ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 2 ص 383 ، بحار الأنوار : ج 10 ص 84