گروه نرم افزاری آسمان

فصل هفتم : پایان جاهلیّت



فصل هفتم : پایان جاهلیّت4749.الکافی ( به نقل از سلیم بن قیس ) پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در یادکرد امامان علیهم السلام : نهمینِ آنان ، قائم است که خداوند به وسیله او ، زمین را پس از تاریکی، از فروغ ، و پس از ستم، از عدالت، و پس از نادانی، از دانش ، پُر خواهد ساخت .4750.معانی الأخبار عن حفص الکناسی :امام علی علیه السلام پس از بیان فتنه ها و حوادث : اینچنین خواهد بود تا آن که خداوند ، در آخرْ زمان و به هنگام سختی روزگار و نادانی مردم ، مردی را بر می انگیزد که او را با فرشتگان، تأیید می کند و یارانش را مصون می دارد و با آیات خویش، او را یاری می نماید و او را بر مردم زمین ، پیروز می گرداند تا همه، به رغبت یا اکراه ، دیندار شوند .

[ او] زمین را پُر از قسط و عدل و روشنی و برهان می گرداند . گستره زمین، فرمانبر او می شوند . کافری باقی نمی ماند، مگر آن که ایمان آورد، و بدکاری [ می ماند]، مگر آن که صالح گردد . در حکومت وی ، درندگان ، سازش می کنند و زمین، روییدنی هایش را بیرون می ریزد و آسمان، برکتش را فرو می فرستد و گنج ها برایش آشکار می گردند . [ او] چهل سال بر خاور و باختر ، حکم می راند . خوشا به حال کسی که آن روزگار را درک کند و سخن او را بشنود !

.


ص: 238

4751.رسول اللّه صلی الله علیه و آله :عنه علیه السلام فی خُطبَهٍ لَهُ یومِئُ فیها إلَی المَلاحِمِ : وأخَذوا یَمیناً وشِمالاً ظَعناً (طَعناً) فی مَسالِکِ الغَیِّ وتَرکاً لِمَذاهِبِ الرُّشدِ . فَلا تَستَعجِلوا ما هُوَ کائِنٌ مُرصَدٌ ، ولا تَستَبطِئوا ما یَجیءُ بِهِ الغَدُ . فَکَم مِن مُستَعجِلٍ بِما إن أدرَکَهُ وَدَّ أنَّهُ لَم یُدرِکهُ ! وما أقرَبَ الیَومَ مِن تَباشیرِ غَدٍ ! یا قَومِ ، هذا إبّانُ (إیّانُ) وُرودِ کُلِّ مَوعودٍ ، ودُنُوٍّ مِن طَلعَهِ ما لا تَعرِفونَ . ألا وإنَّ مَن أدرَکَها مِنّا یَسری فیها بِسِراجٍ مُنیرٍ ، ویَحذو فیها عَلی مِثالِ الصّالِحینَ ؛ لِیَحُلَّ فیها رِبقاً ، ویُعتِقَ فیها رِقًّا ، ویَصدَعَ شَعباً (1) ویَشعَبَ صَدعاً فی سُترَهٍ عَنِ النّاسِ ، لا یُبصِرُ القائِفُ أثَرَهُ ولَو تابَعَ نَظَرَهُ . ثُمَّ لَیُشحَذَنَّ فیها قَومٌ شَحذَ القَینِ (2) النَّصلَ (3) ، تُجلی بِالتَّنزیلِ أبصارُهُم ، ویُرمی بِالتَّفسیرِ فی مَسامِعِهِم ، ویُغبَقونَ (4) کَأسَ الحِکمَهِ بَعدَ الصَّبوحِ. (5)4752.عنه صلی الله علیه و آله :الإمام الباقر علیه السلام :إذا قامَ قائِمُنا وَضَعَ اللّهُ یَدَهُ عَلی رُؤسِ العِبادِ فَجَمَعَ بِها عُقولَهُم وکَمُلَت بِهِ أحلامُهُم. (6)4750.معانی الأخبار ( به نقل از حفص کُناسی ) الغیبه للنعمانی عن الفضیل بن یسار :سَمِعتُ أبا عَبدِاللّهِ علیه السلام یَقولُ : إنَّ قائِمَنا إذا قامَ استَقبَلَ مِن جَهلِ النّاسِ أشَدَّ مِمَّا استَقبَلَهُ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله مِن جُهّالِ الجاهِلِیَّهِ .

قُلتُ : وکَیفَ ذاکَ ؟

قالَ : إنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله أتَی النّاسَ وهُم یَعبُدونَ الحِجارَهَ وَالصُّخورَ وَالعیدانَ وَالخَشَبَ المَنحوتَهَ ، وإنَّ قائِمَنا إذا قامَ أتَی النّاسَ وکُلُّهُم یَتَأَوَّلُ عَلَیهِ کِتابَ اللّهِ یَحتَجُّ عَلَیهِ بِهِ . ثُمَّ قالَ : أما وَاللّهِ لَیُدخِلَنَّ عَلَیهِم عَدلَهُ جَوفَ بُیوتِهِم کَما یَدخُلُ الحَرُّ وَالقُرُّ ! (7) .

1- .الشَعب : الإصلاح والإفساد ، وهو من الأضداد (النهایه : ج 2 ص 477) .
2- .القین: الحدّاد (لسان العرب : ج 13 ص 350) .
3- .النَّصْلُ: حدیدهُ السهمِ والرمح (لسان العرب : ج 11 ص 662) .
4- .الغَبُوق : شُرب آخر النهار مقابل الصبوح (النهایه : ج 3 ص 341) .
5- .نهج البلاغه : الخطبه 150 ، بحار الأنوار : ج 29 ص 516 ح 29 .
6- .الکافی : ج 1 ص 25 ح 21 ، کمال الدین : ص 675 ح 30 کلاهما عن ابن أبی یعفور عن مولی لبنی شیبان ، مختصر بصائر الدرجات : ص 117 ، الخرائج والجرائح : ج 2 ص 840 ح 57 وفیه «أخلاقهم» بدل «أحلامهم» وکلاهما عن أبی خالد الکابلی ولیس فیها «اللّه » ، بحار الأنوار : ج 52 ص 328 ح 47 .
7- .الغیبه للنعمانی : ص 296 ح 1 ، بحار الأنوار : ج 52 ص 362 ح 131 .

ص: 239

4751.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :امام علی علیه السلام در سخنرانی ای که به حوادث روزگار ، اشاره می کند : راه راست و چپ را در پیش گرفتند تا در راه های فتنه فرو روند و راه های هدایت را کنار بگذارند . شتاب مکنید نسبت بدانچه در کمین است ، و دیر مشمارید آنچه را فردا خواهد آورد ، که چه بسیار شتاب کننده به چیزی که چون بدان رسد، دوست می دارد که بدان نمی رسید ، و چه قدر امروز ، به مژده های فردا نزدیک است !

ای قوم من ! این ، زمان رسیدن وعده ها و هنگام نزدیک شدن فتنه هایی است که نمی شناسید . آگاه باشید! آن که از ما آن فتنه ها را در یابد، با چراغی روشن آن را در می نوردد و به شیوه نیکان ، رفتار می کند تا بندی را بگشاید و اسیری را آزاد کند و جمعیّتی را پراکنده سازد و پراکندگانی را گرد آورد و [این همه] ناپیدا از چشم مردم است که جوینده اثرش را نمی بیند ، هر چه در آن نظر افکند .

پس ، گروهی در آن فتنه ها ، آن گونه که آهنگر ، پیکان تیر را صیقل می دهد ، صیقل داده می شوند . چشمانشان با قرآن، جلا می یابد و تفسیر ، در گوش هایشان جای می گیرد و پس از جام های صبحگاهان ، در پایان روز، جام حکمت به آنان نوشانیده می شود .4752.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :امام باقر علیه السلام :هنگامی که قائمِ ما قیام کند ، خداوند دست [ مِهر] او را بر سر بندگان می گذارد . پس از آن، عقلهایشان فراهم می گردد و خردهایشان به کمال می رسد .4753.عنه صلی الله علیه و آله :الغیبه ، نعمانی به نقل از فضیل بن یسار : از امام صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود : «هنگامی که قائمِ ما به پا خیزد، با نادانیِ مردم مواجه می شود، بیش از آنچه پیامبر با نادانانِ جاهلیّت مواجه گشت» .

گفتم : چگونه ؟

فرمود : «به درستی که پیامبر صلی الله علیه و آله نزد مردم آمد، در حالی که آنان سنگ ها و صخره ها و چوب های تراشیده را می پرستیدند ؛ امّا هنگامی که قائم ما قیام کند و نزد آنان بیاید ، تمامی مردم، کتاب خدا را به تأویل می برند و با آن بر او احتجاج می ورزند» .

سپس فرمود : «سوگند به خدا ! بدانید عدالتِ او تا درون خانه ها وارد می شود، همان گونه که سرما و گرما وارد می شود». .


ص: 240

4754.الإمام علیّ علیه السلام :الإمام الصادق علیه السلام :العِلمُ سَبعَهٌ وعِشرونَ حَرفاً ، فَجَمیعُ ما جاءَت بِهِ الرُّسُلُ حَرفانِ ، فَلَم یَعرِفِ النّاسُ حَتَّی الیَومِ غَیرَ الحَرفَینِ ، فَإِذا قامَ القائِمُ علیه السلام أخرَجَ الخَمسَهَ وَالعِشرینَ حَرفاً فَبَثَّها فِی النّاسِ ، وضَمَّ إلَیهَا الحَرفَینِ حَتّی یَبُثَّها سَبعَهً وعِشرینَ حَرفاً. (1)4755.عنه علیه السلام :عنه علیه السلام حینَما ذَکَرَ الکوفَهَ : سَتَخلو کوفَهُ مِنَ المُؤمنینَ ویَأرِزُ عَنهَا العِلمُ کَما تَأرِزُ الحَیَّهُ فی جُحرِها . ثُمَّ یَظهَرُ العِلمُ بِبَلدَهٍ یُقالُ لَها : قُمُّ ، وتَصیرُ مَعدِناً لِلعِلمِ وَالفَضلِ حَتّی لا یَبقی فِی الأَرضِ مُستَضعَفٌ فِی الدّینِ حَتَّی المُخَدَّراتُ فِی الحِجالِ (2) ، وذلِکَ عِندَ قُربِ ظُهورِ قائِمِنا ، فَیَجعَلُ اللّهُ قُمَّ وأهلَهُ قائِمینَ مَقامَ الحُجَّهِ ، ولَولا ذلِکَ لَساخَتِ الأَرضُ بِأَهلِها ولَم یَبقَ فِی الأَرضِ حُجَّهٌ ، فَیَفیضُ العِلمُ مِنهُ إلی سائِرِ البِلادِ فِی المَشرِقِ وَالمَغرِبِ ، فَیَتِمُّ حُجَّهُ اللّهِ عَلَی الخَلقِ حَتّی لا یَبقی أحَدٌ عَلَی الأَرضِ لَم یَبلُغ إلَیهِ الدّینُ وَالعِلمُ ، ثُمَّ یَظهَرُ القائِمُ علیه السلام ویَصیرُ (3) سَبَباً لِنِقمَهِ اللّهِ وسَخَطِهِ عَلَی العِبادِ ، لِأَنَّ اللّهَ لا یَنتَقِمُ مِنَ العِبادِ إلاّ بَعدَ إنکارِهِم حُجَّهً. (4) .

1- .مختصر بصائر الدرجات : ص 117 ، الخرائج والجرائح : ج 2 ص 841 ح 59 وفیه «جزء» بدل «حرف» فی جمیع المواضع وکلاهما عن أبان ، بحار الأنوار : ج 52 ص 336 ح 73 .
2- .الحَجَلَه : بیت کالقُبّه یُستر بالثیاب وتکون له أزرار کبار ، وتجمع علی حجال (النهایه : ج 1 ص 346) .
3- .فی المصدر «یسیر» وما أثبتناه هو الصحیح.
4- .بحار الأنوار : ج 60 ص 213 ح 23 نقلاً عن تاریخ قم للحسن بن محمّد بن الحسن القمّی .

ص: 241

4756.الکافی عن أبی بصیر :امام صادق علیه السلام :دانش، بیست و هفت حرف است و تمام آنچه پیامبران آوردند، دو حرف است و مردم تا امروز، جز آن دو حرف را نمی شناسند. پس هنگامی که «قائم» به پا خیزد ، بیست و پنج حرف دیگر را بیرون می آورد و در میان مردم، منتشر می سازد . آن دو حرف را نیز ضمیمه می کند تا بیست و هفت حرف [ِ دانش] را منتشر ساخته باشد .4757.الإمام الصادق علیه السلام ( لِجابِرٍ الجُعفِیِّ ) امام صادق علیه السلام هنگامی که از کوفه یاد کرد : به زودی ، کوفه از مؤمنان تخلیه می گردد و دانش در آن فرو می رود، همان گونه که مار در سوراخش فرو می رود. پس دانش ، در شهری که قُم نامیده می شود، آشکار می گردد و آن شهر، جایگاه دانش و فضیلت می گردد ، چنان که ناتوان در [ شناخت] دین ، بر روی زمین یافت نمی شود ، حتّی زنان پرده نشین ؛ و این پیشگویی ، در نزدیکی آشکار شدن قائم ما تحقّق می یابد .

پس خداوند، قم و مردمانش را جانشینان حجّت می گرداند . اگر چنین نباشد ، زمین ، اهلش را فرو می بلعد ، در حالی که حجّتی در زمین نیست .

[ از آن] پس، دانش از شهر قم به همه شهرها در شرق و غرب ، سرازیر می گردد تا حجّت خداوند بر مردم ، تمام شود و کسی نباشد که دین و دانش ، به او نرسیده باشد . پس از آن، «قائم» آشکار می شود و وسیله خشم و غضب الهی بر بندگان می گردد ؛ چرا که خداوند، از بندگانش انتقام نمی گیرد، مگر زمانی که آنان، حجّت را منکِر شوند . .


ص: 242

4753.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :بحار الأنوار عن السّیّد ابن طاووس فی زِیارَهِ الإِمامِ المَهدِیِّ عَجَّلَ اللّهُ فَرَجَهُ : اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وأهلِ بَیتِهِ ، وأرِنا سَیِّدَنا وصاحِبَنا وإمامَنا ومَولانا صاحِبَ الزَّمانِ ، ومَلجَأَ أهلِ عَصرِنا ، ومَنجی أهلِ دَهرِنا ، ظاهِرَ المَقالَهِ ، واضِحَ الدَّلالَهِ ، هادِیاً مِنَ الضَّلالَهِ ، مُنقِذاً مِنَ الجَهالَهِ. (1) .

1- .بحار الأنوار: ج 102 ص 87 ح 2 .

ص: 243

4754.امام علی علیه السلام :بحار الأنوار به نقل از سیّد ابن طاووس ، در زیارت امام مهدی (عج) : بار خدایا! بر محمّد و دودمانش درود فرست و سَرور ، صاحب ، امام و مولای ما ، صاحب زمان را به ما بنمایان ؛ او که پناهگاه مردمِ زمان ما و نجات دهنده مردمِ روزگار ماست و گفتارش آشکار و راهنمایی اش روشن است و هدایت کننده از گم راهی، و نجات دهنده از نادانی است . .