ابوالحُصین انصاری
اشاره
ابوالحُصین انصاری: از اصحاب رسول خدا
از زندگی او در تاریخ، اطلاعی در دست نیست. گفته‌اند: او اهل مدینه و از تیره‌بنی‌سالم بن‌عوف بوده و در اوایل هجرت همراه با دیگر اهل مدینه به اسلام گرویده است. «1» در شأن نزول دو آیه از او نام برده شده: 1. به نقل سُدّی، ابوالحصین دو پسر داشت.
وقتی گروهی از تاجران شام برای تجارت به مدینه آمده بودند، هنگام برگشت، فرزندان ابوالحصین که به دعوت آنان به مسیحیّت گرویده بودند، با آنان راهی شام شدند.
ابوالحصین از پیامبر خواست تا فرزندانش را بازگرداند «2» که آیه 256 بقره/ 2 نازل شد:
«لا إکرَاهَ فِی‌الدّینِ قَد تَبَیَّنَ الرُّشدُ مِن‌الغَیّ … در دین اکراه نیست. همانا ره‌یابی به راه راست از گمراهی، آشکار شده است … » . پیامبر درباره آنان فرمود: خداوند آن‌ها را دور کند. آن دو، نخستین کسانی هستند که کافر شدند. «3» برپایه نقل دیگری از مسروق، پسران ابوالحصین، پیش از بعثت پیامبر نصرانی شده و به شام رفته بودند و وقتی پس از هجرت پیامبر با گروهی بازرگان نصرانی به مدینه بازگشتند، ابوالحصین سوگند یاد کرد که آن‌ها را رها نکند، مگر مسلمان شوند. آن‌ها سر باز زده، برای داوری نزد پیامبر رفتند که آیه پیشین نازل شد و پیامبر صلی الله علیه و آله آنان را آزاد گذاشت. «4»
2. پس از نزول آیه پیش‌گفته و پاسخ پیامبر، کدورتی از حضرت در دل ابوالحصین پدید آمد که نزول آیه 65 نساء/ 4 را در پی داشت «5» و او را نکوهش کرد: «فلا وَ رَبِّکَ (1). الاصابه، ج 7، ص 78
(2). اسباب النزول، ص 74
(3). جامع‌البیان، مج 3، ج 3، ص 22؛ مجمع‌البیان، ج 2، ص 630
(4). اسباب النزول، ص 74
(5). جامع‌البیان، مج 3، ج 3، ص 22؛ مجمع‌البیان، ج 2، ص 630
اعلام قرآن، ج1، ص: 399
لَایُؤمِنُونَ حَتّی یُحکِّمُوکَ فیِما شَجَرَ بَینَهم ثُمَّ لایَجِدُوا فِی أنفُسِهم حَرَجاً مِمَّاقَضَیتَ وَ یُسَلِّمُوا تَسْلیماً به پروردگارت سوگند که آن‌ها مؤمن نخواهند بود، مگر این‌که در اختلافات خود، تو را به داوری طلبند؛ آن‌گاه در دل‌های خویش از آن‌چه داوری کردی، احساس ناراحتی و تردید] نکنند و به طور کامل سر تسلیم فرود آورند» .
منابع
اسباب النزول، واحدی؛ الاصابة فی تمییز الصحابه؛ جامع‌البیان عن تأویل آی القرآن؛ مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن.
ابوخیثمه انصاری