اسَد بن عُبَید هَدْلی
اشاره
اسَد بن عُبَید هَدْلی «1» : یهودی مسلمان شده
از زندگانی او اطلاع چندانی در دست نیست، جز آنکه او و پسر عموهایش اسید (اسد) «2» و ثعلبه، فرزندان سعیه همگی از یهودیان بنیهدل (هذیل) «3» بودند و بنیهدل در شجره نسب خود با بنیقریظه و بنینضیر، به نیای واحدی میرسند. «4» این سه با بنیقریظه میزیستند «5» ، به همین دلیل برخی آنها را، به خطا از بنیقریظه دانستهاند. «6» بنا به نقلی یکی از بزرگان یهود به نام ابن هیّبان که برای ادراک محضر پیامبر صلی الله علیه و آله سختی معیشت در یثرب را به آسایش در شام ترجیح داده بود، هنگام مرگ خود آنان را از ظهور پیامبر موعود آگاه ساخت و گوشزد کرد که مبادا دیگران در ایمان به او بر شما سبقت گیرند. «7» این سه نفر در شب آنروزی که بنیقریظه* به حکم سعد بن معاذ تسلیم گردیدند، سخنان ابن هیّبان را به بنیقریظه یادآور شدند و از آنان خواستند تا به پیامبر ایمان بیاورند. سپس خود ایمان آورده، در همان شب به پیامبر پیوستند «8» ؛ بدینگونه نه تنها جان خود و خانواده خویش را حفظ کردند، بلکه دارایی آنها نیز باز گردانده شد. «9» احبار یهود گفتند: اینان از فرومایگان یهودند که آیین پدران خود را رها کردند. آیات 113- 114 آل عمران/ 3 در (1). الطبقات، ج 8، ص 247؛ السیرةالنبویه، ج 3، ص 238؛ اسدالغابه، ج 1، ص 202، 237، 468
(2). اسدالغابه، ج 1، ص 202؛ الاصابه، ج 1، ص 206
(3). جامعالبیان، مج 11، ج 20، ص 183
(4). الطبقات، ج 8، ص 247؛ السیرةالنبویه، ج 3، ص 238؛ اسدالغابه، ج 1، ص 202، 237، 468
(5). المغازی، ج 2، ص 503؛ الطبقات، ج 1، ص 127
(6). اسدالغابه، ج 1، ص 237؛ الاصابه، ج 1، ص 207
(7). الطبقات، ج 1، ص 127؛ دلائلالنبوه، ج 4، ص 31
(8). اسدالغابه، ج 1، ص 237؛ الوافی بالوفیات، ج 9، ص 154
(9). دلائل النبوه، ج 4، ص 32
رد سخنان ایشان نازل شد: «لَیسوا سَواءً مِن اهلِ الکِتبِ امَّةٌ قامَةٌ یَتلونَ ءایتِ اللَّهِ ءاناءَ الَّیلِ وهُم یَسجُدون* … مِنَ الصلِحِین» و خداوند این گونه آنها را از صالحان شمرد و غیر قابل مقایسه با بنیقریظه معرفی کرد. «1» بنا به روایتی، اسید و ثعلبه، فرزندان سعیه در زمان حیات پیامبر از دنیا رفتند. «2»
منابع
اسباب النزول، واحدی؛ اسدالغابة فی معرفة الصحابه؛ الاصابة فی تمییز الصحابه؛ جامعالبیان عن تأویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه؛ السیرة النبویه، ابنهشام؛ الطبقات الکبری؛ المغازی؛ الوافی بالوفیات. (1)
. جامعالبیان، مج 3، ج 4، ص 71؛ اسباب النزول، ص 102؛ تفسیر قرطبی، ج 4، ص 113