گروه نرم افزاری آسمان

أمّ کجه انصاری‌


اشاره

أمّ کجه (کحه) «1» انصاری «2»
در ذیل چند آیه قرآن از این بانو سخن به میان آمده است که پس از درگذشت یا شهادت همسرش، در مسجد «فضیخ» نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و از اینکه براساس سنتهای جاهلی (محرومیت زنان و پسران خُردسال از ارث) ارث قابل توجّه «3» همسرش به پسر عموهای «4» او تعلّق یافته و دخترانش از ارث محروم مانده‌اند، گله کرد. «5» پیامبر صلی الله علیه و آله پاسخ ام کجّه را به نزول وحی واگذاشت. پس از چندی، آیات 7 «6» و 11 «7» و به گفته برخی 6 «8» نساء/ 4 درباره سهم ورثه از ارث* نازل شد: « … فَان کُنَّ نِساءً فَوقَ اثنَتَینِ فَلَهُنَّ ثُلُثا ما تَرَکَ وان کانَت واحِدَةً فَلَهَا النّصفُ … چنانچه دخترانِ میّت دو تن یا بیشتر بودند در صورتی که میّت، پسر نداشته باشد، دو سوم و چنانچه یک تن بود، نیمی از ارث به آنان تعلق خواهد گرفت» . در پی فرودآمدن این آیه، پیامبر صلی الله علیه و آله از پسرعموهای متوفّا خواست تا یک هشتم ارث را به أم کجّه و دو سوم آن را به دخترانش بازپس دهند. «9»
درباره نام همسر أم‌کجّه، چگونگی درگذشت و نیز وارثان او اختلاف فراوانی در منابع وجود دارد «10» ، به‌گونه‌ای که نظر خاصی را نمی‌توان برگزید. (1). جامع البیان، مج 3، ج 4، ص 349
(2). همان؛ الاصابه، ج 8، ص 456
(3). الکشاف، ج 1، ص 476؛ اسدالغابه، ج 4، ص 23
(4). الکشاف، ج 1، ص 476؛ الاصابه، ج 8، ص 456
(5). الکشاف، ج 1، ص 476؛ اسدالغابه، ج 4، ص 23
(6). جامع البیان، مج 3، ج 4، ص 349
(7). همان، ص 365
(8). البحر المحیط، ج 3، ص 518
(9). الکشاف، ج 1، ص 477؛ تفسیر قرطبی، ج 5، ص 32
(10). الاصابه، ج 8، ص 457

منابع‌

اسدالغابة فی معرفة الصحابه؛ الاصابة فی تمییز الصحابه؛ البحر المحیط فی التفسیر؛ جامع البیان عن تأویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ الکشاف.