حقنه حاره دیگر
درد پشت و سرین و رحم و اعضای سفلی را سودمند بود و رطوبات و حیض را فرود آورد.
نانخواه، تخم بادیان، تخم کرفس، بذرسیسالیوس از هریک دو پنجم گرم، حلبه، حسک، بابونه، شبت از هریک 4/ 1 همه را در 252 گرم آب بجوشانید تا به 84 مثقال برسد صاف کرده پس بگیرید اوشق، مقل ازرق هرکدام یک گرم، جاوشیر یک پنجم گرم نیم‌کوفته در آب مطبوخ گرم حل کنید پس جندبیدستر، بوره ارمنی از هریک یک گرم سوده داخل کرده عسل مصفی حدود 11 مثقال، روغن کنجد، روغن ناردین از هریک 2 گرم داخل نموده حقنه نمایند. حکیم میر محمد مؤمن گفته که اگر این حقنه را برای برودت رحم و احتباس حیض استعمال نمایند باید که در قبل حقنه کنند و تا توانند امساک کنند تا زود دفع نشود.
ص: 25
حقنه حاره دیگر نافع از برای لیثرغس و امثال آن از امراض بارده دماغی
لیثرغس بیماری سرسام سرد را گویند که نوعی فراموشی شدید همراه با خواب آلودگی است و تب نرم و سبکی همراه دارد که گاه احساس نمی‌شود و خمیازه بسیار می‌آید و بیمار تا چشمش را باز کرد دوباره می‌خواهد که ببندد. علامت‌های دیگر را اگر می‌خواهید به کتاب‌های مرجع مانند قانون رجوع نمایید.
بابونه، شبت، مرزنجوش، حرمل، حب القرطم، حلبه، بذرکتان، برگ چغندر، سبوس گندم، شحم الحنظل، مغز حب الخروع، قنطوریون دقیق، اسطوخودوس از هریک کفی، انجیر زرد 10 دانه جوشانده و صاف نمایند عسل مصفی 7 مثقال، روغن زیتون و آبکامه از هریک 7 مثقال اضافه نموده حقنه کنند.
حقنه
نافع برای امراض بارده بلغمی، کلیه، مثانه، رحم، استرخاء قضیب و رحم و فضول رطبه فرود آورد و ادرار حیض کند و اعضای تناسلی را گرم نماید.
برگ کلم، برگ چغندر، برگ کرفس از هریک یک دسته، آب این‌ها را گرفته سبوس گندم و آرد حلبه از هریک کفی، لسان الثور، بسفایج، قنطوریون دقیق، بادرنجبویه، اسطوخودوس، عود الطیب، کمافیطوس، کاذریوس، عود، بلسان، حاشا، حماما، اذخر مکی، پوست بیخ‌رازیانه، بیخ کرفس، انجیر زرد 10 دانه، مویز بدون هسته 2 مثقال، برگ سداب یک مثقال مجموع را در یک من تبریز بجوشانند تا به نصف برسد پس بپالایند مرّمکی، سکبینج، اوشق، جاوشیر، مقل ازرق، بارزد، حلتیت از هرکدام یک چهارم گرم کوفته در آب مطبوخ مذکور حل کرده باز بپالایند پس فلوس خیار شنبر 15 مثقال، شربت دینار 10
ص: 26
مثقال در او حل کرده که جمیع عسل از فلوس خیار شنبر جدا شود پس باز بپالایند پس بگیرند بوره ارمنی، نمک هندی، جندبیدستر، زهره گاو از هریک یک پنجم گرم سوده و به عسل مصفی 4 مثقال سرشته در آن حل کرده، آبکامه رقیق روغن گل سرخ، روغن بابونه از هریک 10 مثقال روغن ناردین، روغن بادام تلخ، روغن حب الخروع از هریک 4 مثقال داخل کرده برهم زنند برهم‌زدنی شدید که نیکو مخلوط شود 5 قسمت نموده به 5 دفعه حقنه نمایند.
حقنه حاره دیگر
در بعض امراض احتیاج به آن می‌شود خصوص سکته فالج، صرع، لیثرغس و درد مفاصل بارد مزمن.
اسطوخودوس، تربد سفید، برگ چغندر، مغز حب الخروع، قنطوریون دقیق، شبت، سورنجان از هریک 2 مثقال غاریقون یک مثقال، سناء مکی 4 مثقال، مغز حب القرطم 5 مثقال، بسفایج 3 مثقال، عناب، سه‌پستان از هریک 20 دانه جوشانده صاف نموده فلوس خیار شنبر 15 مثقال، شکر سرخ 5 مثقال در آن حل کرده بپالایند و روغن حب الخروع 10 مثقال، روغن بادام شیرین یک مثقال اضافه نموده دو قسمت نمایند هر قسمت را با مقل ازرق یک‌سوم مثقال، بوره ارمنی یک مثقال، جاوشیر یک‌ششم مثقال حقنه نمایند و اگر قوی‌تر خواهند یک‌ششم مثقال شحم الحنظل و یک‌ششم مثقال جندبیدستر اضافه نمایند و اگر در مزاج حرارت مفرط باشد در حقنه لینه که اولا مذکور شد پس از صاف کردن، یک پیاله اسفرزه و روغن کدو اضافه نمایند. باید که اجزا را در سه صد مثقال آب بجوشانند تا یک صد
ص: 27
مثقال بماند بعد از آن صاف نموده حقنه نمایند. هر حقنه 50 مثقال باشد و اگر آب برنگردد به اندازه نصف حقنه اول را باید حقنه کنند تا آب اول را بیرون بیاورد.
حقنه‌های معتدله
اشاره
نافع برای امراض مرکبه از صفرا و بلغم
سناء مکی یک گرم، غنچه گل سرخ، گل بنفشه، گل نیلوفر، گاوزبان از هریک 2/ 1 گرم، اصل السوس دو پنجم گرم، آلو سیاه 20 عدد، عناب 10 عدد، سه‌پستان 30 عدد، عنب الثعلب 2/ 1 گرم، برگ چغندر، برگ کرفس از هرکدام یک قبضه، سبوس گندم کفی، قنطوریون دقیق، بسفایج از هریک دو پنجم گرم، جمله را بجوشانید و صاف کرده فلوس خیار شنبر و ترنجبین و شکر سرخ از هرکدام 10 مثقال در آن حل کرده روغن بنفشه 10 مثقال و نمک طعام دو پنجم گرم، آبکامه رقیق 10 مثقال اضافه نموده حقنه نمایند.