حقنه و بیماریهای مقعد
بدانکه بیماریهای مقعد اکثر از شدت تکاثف خون و یبوست و رسوبات اخلاط غیر طبیعی بوجود میآید و کبد برای آنکه اعضای مهم و رئیسه بدن همچون قلب و مغز و خود کبد آسیب نبیند مواد مسموم و غیر قابل تصفیه را به سمت اندام کم ارزشتر و سهلالوصولتر ارسال میکند که میسّرترین آن مقعد میباشد. بنابراین
ص: 55
دیدگاه بستن خون بواسیر صلاح نمیباشد بلکه باید به اصلاح علت پرداخت. اکثرا عمل جراحی باعث بیماریهای خطرناک در بدن میگردد چرا که راه را بر خروج آلودگیها میبندد لذا همواره علمای قدیم تذکر میدادند که خون بواسیر امان است از سرطان و مالیخولیا و جزام و نقرس و درد کلیه و بیماریهای جلدی و دهها بیماری خطرناک دیگر. ما حتی در تجویزات گیاهی نیز اجازه نمیدهیم خون بواسیر را بند آورند و از تجویز کرمها و پمادهای آنتی هموروئید نیز قبل از درمان و اصلاح بواسیر خودداری میکنیم. در احادیث طب نبوی نیز بر این نکته تأکید شده است ولی متأسفانه یکی از گزینههای قریب به اکثر در تصمیمات برخی از پزشکان جراحی است که باید از این کار جلوگیری به عمل آید تا شاهد بیماریهای خطرناکتری نباشیم.
علاج بیماریهای مربوط به مقعد با درمانهای طب ایرانی بسیار راحت و سریع الوصول است. حیرتآور است که این همه راههای سهل الوصول وجود داشته و در قرن اخیر توسط مردم و پزشکان کنار گذاشته شده است. در اینجا چون مبحث کتاب حقنهدرمانی است اشاره میکنم که کاربرد حقنه در درمان بواسیر نسبت به داروهای خوردنی کمتر و محدود به چند نسخه است که به ذکر آنها خواهم پرداخت. اما در بحث پیشگیری حقنهها میتوانند از ایجاد بواسیر جلوگیری به عمل آورند. در تحقیقات مفصلی که داشتم متوجه شدم برای پیشگیری از بواسیر و درمان آن راههای ساده زیادی وجود دارد، تنها کافی است به فکر آن باشیم. بعنوان مثال مصرف مداوم 5 عدد انجیر و ده عدد آلوی بخارا که شب خیس کرده صبح ناشتا میل شود یک پیشگیرنده و در مقام درمان یک درمانکننده است. همینطور هلو و زردآلو و آلوی بخارا از هرکدام 5 عدد شب در آب خیس شود و روز بعد تناول شود. باید که بر این کار مداومت شود. همین مواد از طریق حقنه پیشگیرنده و درمانکننده است. همینطور است مصرف جوشانده مسهل عام.
ص: 56
مهمترین بیماریهای مربوط به مقعد عبارتند از بواسیر و نواصیر و شقاق و خروج مقعد و استرخای مقعد و زخمهای اطراف مقعد و حکه مقعد.
حقنه
برای بواسیر و شقاق و خارش مقعد که از گرمی باشد.
آلوبخارا و زردآلو و هلوی خشک شده را با آب بپزند و با احتیاط وسیله حقنه را بکار برند. چرب کردن سر آلت حقنه و دقت در استعمال آن لازم است که موجب زخم و الم بیشتر نشود. سر آلت حقنه را چرب کنند و طول آن را به اندازه حدود 3 بند انگشت در نظر بگیرند و هنگام فرو کردن مقعد را هم چرب نمایند. به اندازه حدود یک لیوان حقنه کنند. این نسخه تعداد و محدودیت ندارد و بستگی به شدت و ضعف بیماری دارد.
حقنه آبنمک ولرم و رقیق
آبنمک ولرم و رقیق برای پاک کردن روده راست (رکتوم) مفید و در کنار سایر درمانهای بواسیر کمککننده است بشرط آنکه با احتیاط صورت پذیرد و نمک به اندازهای نباشد که باعث سوزش و ناراحتی گردد. بهترین زمان انجام آن پیش از انجام حقنه است که شامل آلوی بخارا و زردآلو و هلو میباشد.
حقنه
حقنه آبنمک در درمان استرخای مقعد تأثیر زیادی دارد. هر شب انجام دهند و پشت آن حقنههایی که همراه با آلوها آماده میشود انجام دهد که ذکر شد.
حقنه خارش مقعد
برای علاج حکّه یعنی خارش و سوزش مقعد که میتواند مقدمه بواسیر باشد بسیار مفید است. لازم است صاحب حکه به تصفیه خون و اصلاح بدن بپردازد. نسخه حقنه مربوطه عبارت است از حقنه آبنمک ولرم و حقنه با آلوجات که قبلا ذکر شد.
ص: 57
حقنه
نواصیر زخمی چرکین ما بین دو ورک بالای مقعد میباشد که گاه با درد شدید و حتی تب مشخص میشود. بعضی موارد مو و مواد اضافه دیگر در آن دیده میشود. ابتدا از حقنه آبنمک شروع میکنند پس از آن درصورتیکه یبوست حاکم باشد حقنه آلوها را بکار برند و چنانچه برعکس حالت اسهال و رانش وجود دارد با حقنه ضد اسهال پس از حقنه آبنمک به درمان نواصیر کمک کنند. همزمان با حقنه ضماد گل ختمی، آویشن، تخم مرو، اسفرزه، تخم گشنیز را که بصورت پودر کاملا نرم درآورده با آبجوش خمیر کنند و روی محل نواصیر گذاشته هر 24 ساعت عوض کنند لازم است.
حقنه
نعناع، مرزنجوش، پونه یا آویشن، گلنار فارسی، روغن زیتون یا کنجد، بوره ارمنی و گل ارمنی، زهره گاو. داروهای خشک را نیمکوب کنند هربار حدود یک تا 2 قاشق غذاخوری آن را با 2 لیوان آب بجوشانند تا نیمه آید صاف کنند. نصف استکان روغن و نصف استکان زهره گاو را وارد کرده حقنه نمایند.
حقنه در امراض کلیه
حقنه سوء مزاج کلیه
آب خیار، آب خرفه، آب عنب الثعلب، روغن گل سرخ حقنه کنند.
حقنه
کله میش، گندم، نخود، باقلا، لوبیا را پخته و صاف کرده، روغن قرطم، روغن حبه الخضراء، روغن کنجد، مغز ساق میش، مغز ساق گاو باهم بیامیزید نیمگرم حقنه کنند.
ص: 58
حقنه
مرق (آبگوشت) بچه کبوتر، روغن دنبه، پیه اطراف کلیه گوسفند حقنه سازند.
ریح کلیه
آنچه مدرّ و محلّل ماده باد بود و شدید التسخین نباشد نوشند و حقنه کنند.
همان نوشیدنی را با روغن زیتون و زهره گاو بیامیزند و حقنه کنند.
درد کلیه
سبب آن یا سوء مزاج کلیه و یا باد یا ورم یا حصات یا قروح کلیه است.
حقنه
بیخ ختمی، اصل السوس، بیخ هلیون، بیخ طرفا هریک 12 گرم، بنفشه، برگ ختمی، حاشا هریک مشتی، کلیه گاو یک عدد همه را باهم جوشانده و صاف کرده در 180 گرم آن، روغن بنفشه و شکر هریک 90 گرم، روغن عقرب 12 گرم، روغن بهروزه 30 گرم، آمیخته حقنه کنند.
ورم کلیه
بهترین علاج ورم کلیه و پاکسازی خلطی که باعث ورم شده است استفاده از روش حقنه است. حقنه زودتر از داروهای تناولی داروها را به هدف میرساند بعلاوه نیروی داروی حقنه بادوامتر از داروی خوردنی است. با این وجود بهتر است داروی تناولی و حقنه هر دو باهم استفاده شود.
در معالجه ورم کلیه بهترین دارویی که میتواند حقنه شود خیار شنبر دارویی است، حتی اگر این دارو در حقنه و در داروی خوردنی هر دو به کار رود نتیجه بهتری خواهد داد. خیار شنبر دارویی بدون درد و بدون گزش ورم را میرساند.
ص: 59
بهتر است روغن حقنهها روغن گل سرخ یا روغن کنجد یا روغن کاجیره و یا هر سه باهم باشد.
8 نسخه حقنه را برای ورم کلیه انتخاب کردیم که میتوان هرکدام که در دسترس باشد مورد استفاده قرار داد، در آخر نیز به 2 نسخه از قانون بو علی سینا متذکر میشویم.
حقنه
طبیخ بابونه، اکلیل، شیح، شبت، سداب، اطراف کرنب، حلبه، حسک، انجیر را با روغن کنجد و بوره آمیخته حقنه کنند.
حقنه
طبیخ افتیمون، شربت بنفشه، مغز فلوس حقنه کنند.
حقنه
بهدانه، حلبه صاف نموده، روغن بادام 2 اونس، عسل گلابی 30 گرم آمیخته حقنه کنند.
حقنه
طبیخ برگ نورسته ختمی، تمر هندی، بیخ شانه یک اونس، برگ ختمی، شعیر مقشر، نیلوفر هریک مشتی، آب یک و نیم لیتر بجوشانند تا یک لیتر بماند صاف کرده مغز فلوس، روغن گاو هرکدام 30 گرم آمیخته به چند بار حقنه کنند.
ص: 60
حقنه
کلیه گاو، بنفشه، کاهو، ختمی، بارهنگ، خرفه، بذر البنج جوشانده و صاف کرده و سفیده تخممرغ و 30 گرم رب فلوس آمیخته بر برف سرد کرده حقنه کنند. و به شیر خر مبرّد حقنه نمایند.
حقنه
لعاب تخم ختمی، تخم کتان، حلبه، روغن مغز قرطم، آمیخته در امعا حقنه کنند.
حقنه
بیخ و برگ شانه، بیخ زنبق هرک 30 گرم، تخم کتان، حلبه هریک 15 گرم، آب نیم لیتر جوشانده، صاف کرده مغز فلوس 18 گرم آمیخته حقنه کنند.
حقنه
اگر مریض قوی باشد پس از خون گرفتن از باسلیق، روغن سداب، 30 گرم، روغن بادام 60 گرم، روغن بومادران 42 مثقال آمیخته حقنه کنند.
حقنه به نقل از قانون
ختمی، پنیرک، بذر کتان با چیزی از سردیبخشها، روغن گل. همه باهم مایه حقنه شوند.
حقنه دیگر به نقل از قانون
قاووت جو، گل بنفشه، باقلی، گل ختمی، پنیرک، تخم کتان، شنبلیله، بابونه از هرکدام مساوی بگیرند و طبق دستور با روغن کنجد یا روغن کاجیره یا هر دو باهم مخلوط کرده مایه حقنه بسازند.
ص: 61
یبوست همراه با ناراحتی کلیه
چنانچه شکم بیمار قبض باشد بهترین راه استفاده از حقنه و شیاف برای پاکسازی روده بزرگ و رفع یبوست است. از حقنههای ملین که در سطور قبل آمده است استفاده کنند.
دمل و کیست کلیه
علاوه بر نشستن در آب گرم و استفاده از روغنهای گرم مزاج و نرمیبخش بهتر است از حقنههای تند استفاده شود حتی خربق و سیماهنگ و سیر در آنها به کار رفته باشد.
حقنه در امراض مثانه
یکی از همسایگان نزدیک قولون (روده بزرگ)، کلیهها هستند. تحوّلات مزاجی عارضی اعضاء برهم اثر میگذارند و باید از این رهگذر برای پیشگیری و درمان امعا استفاده نمود.
ورم و قرحه و باد مثانه
در اثر مواد خام ناپخته و گاه دبیله که غده یا کورکی چرکین است که گاه در مثانه به وجود میآید. حقنه در روده راست از طریق مقعد در درمانهای مربوط به ورم مثانه و گشودن و رساندن دبیله مؤثر است. قرحه یا زخم مثانه اکثر از خلط مراری تند و گرم و اکال (خورنده) است و یا شنریزه که سطح داخلی مثانه را خراش دهد.
نشستن در جوشاندنیهای ویژه کلیه و مثانه و ادرار در آن در کنار حقنههای کلیه و مثانه مکمل یکدیگر در درمان میباشند.
حقنه
آبنمک ولرم طبق دستور هر شب حقنه کنند. آنگاه پس از خروج آبنمک با نسخه زیل حقنه کنند.
ص: 62
بنفشه، نیلوفر، گل ختمی، تخم کتان، ماء الشعیر، روغن کنجد، روغن بابونه داروهای خشک را نیمکوب کرده هربار یک تا 2 قاشق غذاخوری را با 2 لیوان آب بجوشانند تا یک لیوان بماند صاف کنند از روغنها هرکدام یکسوم استکان و ماء الشعیر نیم استکان، همه را مخلوط و یک تا چند بار حقنه کنند.
این حقنه همراه با چکاندن دارو در احلیل 6] و نشستن در آب جوشانده برای ورم و قرحه بسیار مؤثر است.
حرقت و سوزش ادرار از گرمای کبد
غلبه صفرا و حرارت کبد که روی کلیهها اثر گذاشته و نشانه آن سوزش همراه با رقیق شدن ادرار است. درمان آن علاوه بر مصرف مبرّدات و تصفیه کنندههای کبد و داروهای مفتح مانند کاسنی و شربت بنفشه و اسفرزه و مانند آن که از سوی پزشک تنظیم میگردد، کمک گرفتن از روش حقنه است.
حقنه
نسخهای که در سطور قبل در علاج درد همراه با حرارت شدید و خارش ذکر شد را تکرار میکنیم.
عناب، سپستان، بهدانه هریک 20 دانه، تخم ختمی 9 گرم، در یک کاسه آب جوشانده آنگاه مقداری آب خیار، آب کدو، آب خبازی و لعاب اسفرزه و شیره جو هریک 45 گرم، روغن بنفشه یا روغن بادام 30 گرم اضافه کرده حقنه کنند.
ص: 63
عفونت و جرب مثانه
دستور همان حقنههای مربوط به ورم و قرحه است. که به سرعت با داروهای گیاهی ویژه عفونت مثانه تناولی و آبزن (شستشو و نشستن در جوشاندههای ضد عفونت مثانه) و حقنههای مذکور علاج میگردد.
درد مثانه
اکثرا از سوء مزاج گرم و حار و خوردن گرمیهای زیاد بوجود میآید. علاوه بر همه تمهیدات داروئی برای به تعدیل کشاندن سوء مزاج حارّ مثانه به نسخه حقنه زیر توجه فرمائید:
حقنه
آب کدو، آب گشنیز تازه، عرق کاسنی، شربت سکنجبین، روغن نیلوفر، روغن بنفشه، روغن کدو. همه را درهم آمیخته هر شب حقنه کنند.