طبائع و مزاج شیر، لبن
شیر گاو
در سردی و گرمی و تری و خشکی معتدل است همراه با رطوبت اضافی.
مولد سنگ کلیه و مثانه و قمّل و برص و با نوع خلط موجود در معده سریعا ترکیب میشود. مصلح آن شکر و عسل است.
شیر الاغ
در دوم سرد و در سوم تر است. مضر سردمزاجان و مزاجهای مرطوب و باعث سردرد سرد و سرگیجه میشود بخصوص که پس از خوردن روی آن بخوابند. مصلح آن گل قند است. مشابه آن شیر بز و شیر زنان است.
شیر اسد (شیر جنگلی)
در کمال گرمی است.
شیر گاومیش
مشابه شیر گاو و بسیار چربتر و غلیظتر از آن است.
شیر خفاش
گرم و شبیه به شیر اسد است.
شیر خوک
سرد و تر و مورث برص است.
شیر مادیان
مانند شیر گاو است.
شیر میش و گوسفند
گرم و تر و از شیر گاو غلیظتر و بهترین آن شیر میش سیاه است.
ص: 120
شیر شتر
گرم و مایل به خشکی است.
شیر بز
مایل به حرارت و سرد در اول تا دوم گفتهاند.
شیر زنان
بهترین آن شیر زن جوانی است که دختر زائیده باشد. در دوم سرد و تر و دخترزائیده، سردتر از پسرزائیده است.
شیر آهو
گرمتر از شیر مادیان است.
شیر گورخر
گرمتر از شیر مادیان است.
ماست
سرد و تر در دوم و هرچند ترش باشد سردی و تری آن بیشتر است. مضر سردمزاجان و معده سرد و کثیف است. دیرهضم و باعث تولید خلط خام و برای تبهای عفونی مضر و مصلح آن معاجین گرم و مربای زنجبیل و امثال آن است.