درمان استسقاء ذقی یا خیگی
اشاره
در سطور قبل اشاراتی به چگونگی شکل‌گیری سرطان کبد و علامات آن و شکمی که در اثر کثرت وجود مایعات به شکل مشکی مملوّ از آب درمی‌آید داشتیم.
ص: 115
علاج این بیماری در مراحل مختلف متفاوت است.
مرحله اول: بیمار زمانی مراجعه کرده که سیروز یا استسقا در حال دست اندازی به کبد بوده اما هنوز جایگاه مطمئنی در کبد نیافته است. حدفاصل این بیماری با سوء القنیه چندان آشکار نیست و امکان آن هست که تشخیص براحتی صورت نپذیرد.
مرحله دوم: بیمار زمانی مراجعه کرده که استسقا در آغاز دسترسی به کبد بخش کوچکی را اشغال و در حال تحکیم مواضع خویش برای دست‌اندازی بیشتر به سایر نقاط کبد می‌باشد.
مرحله سوم: سیروز یا استسقا پایگاه خود را در بخشی از کبد مستحکم نموده و بخش‌های دیگر کبد نیز تحت تأثیر قرار گرفته است. مرکز تومور در حال سخت شدن است اما در معاینه بالینی سختی خیلی شدید نیست. در معده مقداری مایعات جمع شده اما هنوز شکم به سختی طبل کشیده نشده است. تشنگی نسبی وجود دارد و عطش روز به روز در حال افزایش می‌باشد. بقیه علامات از قبیل زردی رنگ صورت و چشم، ضعف و خستگی زودرس محسوس می‌باشد. هنوز کبد بطور نسبی می‌تواند غذا را در مرحله هضم دوم پالایش و تفکیک کند و قوت لایموتی برای اعضای گرسنه ارسال کند.
مرحله چهارم: سیروز یا استسقا کاملا سنگر خود را مستحکم کرده و دست و پای اختاپوسی خود را در نسوج کبد بگستراند. آب اسیت به مقدار متنابهی معده را حجیم کرده و به سطح شکم فشار وارد می‌کند. عطش بیمار و طلب آب یخ رو به افزایش است. کدورت رنگ بیمار در بستر زردی ناتوانی و عجز کبد را در انجام کارهای خود به وضوح نمایان ساخته است. یبوست شدید و اجابت مزاج روزها و روزها به تأخیر می‌افتد. تکان اگر به شکم وارد شود صدای حرکت آب شنیده
ص: 116
می‌شود. شکم مشکی را می‌ماند که از سنگینی آب درون خود هر فشاری را تحمل می‌کند.
مرحله پنجم: کبد کاملا در چنگال استسقا در حال تسلیم شدن است و هیچ غذایی اشتهای بیمار را تحریک نمی‌کند بهتر بگویم اشتهایی وجود ندارد و شمع وجود کبد رو به سردی و خاموشی است. فساد و تباهی نه تنها کبد بلکه به تدریج تمام بافت‌های بدن را به تباهی کشانده و اگر بر آن‌ها تیغ حجامتی بزنید پوست و گوشت از هم گسسته شده ولی کمتر خونی از آن خارج می‌گردد. پاها نیمه‌جان و تنها حرکات ضعیفی مشاهده می‌شود و جان به تدریج از پاها رخت بربسته و بسوی اندام‌های فوقانی کوچ کرده تا از آنجا با خانه دنیائی خود در قلب وداع کند.
علاج:
اشاره
در اولین مرحله که سوء القنیه با قدرت کم در حال تلاش برای دست‌اندازی به بخش‌های دیگر کبد می‌باشد درمان به راحتی صورت می‌پذیرد. چینش داروها را به شرح زیر ملاحظه فرمائید:
منضج خاکشیر و سکنجبین
3 قاشق غذاخوری خاکشیر تمیز و ریگ‌شورشده را در یک لیوان آب خنک که با مقداری سکنجبین شکری شیرین شده صبح ناشتا میل کند. تا یک الی 2 ساعت چیزی میل نکند. تنها نوشیدنی مجاز در این فاصله می‌تواند عرق کاسنی خنک یا آب انار میخوش باشد.
منضج کمکی
تخم خرفه و اسفرزه از هرکدام یک قاشق مرباخوری در یک لیوان شربت آب‌لیموی بدون شکر یا کم‌شکر مخلوط و میل کند. اگر احساس گرسنگی بیمار را
ص: 117
تحریض می‌نماید می‌تواند یکی از غذاهای ویژه صبحانه را از رژیم غذایی مخصوص بیماران سرطانی انتخاب و تناول کند.
داروی قبل از ناهار
شربت فواکه ضد هپاتیت
آب‌میوه‌ها:
آب گریپ فوروت، آب گیلاس، آب پرتقال میخوش، آب آلبالو، آب گوجه‌سبز، آب انار و آب تمشک از هرکدام 250 گرم.
عرقیات:
عرق شاه‌تره، عرق نعناء، عرق بید، عرق زنیان، عرق گشنیز، عرق کاسنی، عرق غازیاقی از هرکدام یک بطری معادل 650 سی‌سی.
طرز تهیه:
عرقیات و آب‌میوه‌ها را به مدت 10 دقیقه روی شعله ملایم بجوشانید، سپس مقداری عسل طبیعی یا شکر و یا نبات به اندازه‌ای که شیرین شود وارد کرده و 10 دقیقه دیگر بجوشانید. نصف قاشق چایخوری زعفران سائیده اضافه و 10 دقیقه دیگر بجوشانید. در یخچال نگهداری کنید. روزانه 3 لیوان میل کنید. می‌توانید با رعایت نسبت‌ها دوز کمتری از شربت را تهیه کنید. توجه کنید هرکدام از آب‌میوه‌ها یا عرقیات اگر در دسترس نبود از آن‌ها که موجود است چند برابر کنید تا به حد نصاب برسد.
ناهار
یکی از غذاهای مخصوص رژیم غذایی کانسر را انتخاب و تناول کند.
داروی بعد از ظهر
5/ 1 ساعت از صرف ناهار گذشته اولین جوشاندنی ترکیب زیر می‌تواند باشد.
ص: 118
جوشانده دیابت و بهجت
اجزاء نسخه‌های فوق را در پاراگراف مربوط به درمان سوء مزاج گرم کبد آوردیم. هر دو را مخلوط و طبق دستور کلی جوشانده‌ها آماده کنید.
این جوشانده دوبار بعد از ظهرها مصرف می‌شود که می‌توانید از غروب تا شب هنگام ساعتی را برای بار دوم آن اختصاص داد.
حدود یک تا 2 ساعت بعد از مصرف اولین جوشانده دیابت و بهجت، مسهل عام نوش کند که باید یک الی 2 بار عصرها تا شب خورده شود تا بتواند روزانه حدود 3 تا 5 بار شکم را با حالت اسهالی البته اسهال ملایم به کار اندازد. وقوع این اسهال در بعد از ظهر هر روز لازم و در صورت عدم ایجاد آن داروها نتیجه لازم را نخواهد داد. در این صورت پزشک ناگزیر به بررسی علت آن خواهد پرداخت که در بندهای بعدی در مورد آن سخن خواهم گفت.
شربت گوارای آب‌غوره و رب انار
هر شب قبل از خواب یکی دو قاشق غذاخوری آن را در یک استکان آب جوشیده سردشده یا آب معدنی مخلوط و شربتی از آن میل کند.
بخور تخم گشنیز
تخم گشنیز همراه با کمی آویشن و پونه یا کاکوتی یا نعناء
می‌تواند معده و ریه‌ها و جهاز تنفس و مغز و اندام‌های بالائی را از سرایت بیماری حفظ نماید.
حمام داروئی (آبزن):
ترکیب مبارکی از سدر و مورد و حنا با سرکه خانگی و چند قاشق غذاخوری روغن زیتون بجای شامپو و صابون هر روز یا حد اقل یک روز در میان می‌تواند از طریق پوست کمک زیادی در روند درمان بیماری محسوب گردد.
ص: 119
پودر دهان:
نظافت دندان‌ها و لثه‌ها همواره لازم و هنگام درمان واجب است. ترکیب آن به این شرح است:
سماق نکوبیده، گلنار فارسی، مازو، پوست انار، میخک و نمک که بصورت پودر درآمده هر شب به جای خمیردندان بکار می‌رود. اهمیت بهداشت دهان و دندان در علاج بیماری‌های مربوط به معده و کبد و طحال بسیار زیاد و مورد توجه است. بویژه آنکه مصرف خمیردندان ممنوع و از پرهیزهای واضح در امتداد درمان بیماری استسقا و هر نوع سرطان می‌باشد. حال به رژیم غذایی ویژه سرطان کبد که تقریبا با همه انواع سرطان‌ها سازگار می‌باشد توجه کنید:
رژیم غذایی:
رژیم غذایی کانسر که در قبل ذکر شده را بکار گیرید.
انار:
انار در پیشگیری از اغلب بیماری‌ها بطور اعم مؤثر و در پیشگیری سرطان ویژگی دارد. تذکّر و تأکید طب اسلامی براساس فرامین فرستاده دلسوز خداوند، پیامبر اکرم (ص) و تشویق مردم به خوردن انار از موضوعاتی است که ذهن هر محققی را به خود مشغول می‌سازد. حتی از بین رفتن یک دانه انار نیز نهی شده است. ده‌ها روایت در این زمینه اشاراتی است که ما را به تحقیق در خواص انار تشویق کرد لذا گفتار ما در این مورد براساس تحقیق و تجربه طولانی است. مصرف انار در علاج سوء القنیه تأکید فراوان شده است و افراط در آن نیز مذمّت نشده است. بیماری داشتم که پس از عمل جراحی و برداشتن یک تومور سرطانی در کتف چپ خویش با متاستاز کبدی روبرو و سیروز بر کبد وی غلبه نموده بود. علاوه بر تجویز داروها و رژیم غذایی مخصوص سرطان از وی خواستم که هر روز مقدار زیادی انگور و حد اقل 3 لیوان آب انار تناول کند. هرازگاهی گزارش وضعیت خود را بصورت
ص: 120
تلفنی به اطلاع می‌رسانید. یک ماه پس از مصرف داروها متوجه شدم که روزانه علاوه بر انجام همه دستورات ایشان مبادرت به مصرف افراطی آب انار تازه کرده بود و روزانه بین 12 تا 15 لیوان آب انار خورده بود. شاید باور کردن آن مشکل باشد اما سیروز کبدی به شدت عقب‌نشینی کرد و آب اسیت معده تخلیه و بیماری که اطباء فرصت زنده ماندن وی را نهایتا تا یک ماه دیگر پیش‌بینی کرده بودند اینک حدود 6 سال است که بدون هیچ مشکلی به زندگی عادی خود ادامه می‌دهد.
انار سرآمد میوه‌های ضد سرطان بوده و در کنار خود میوه دیگری را نیز به همراه دارد که در خواص سرطان‌زدایی دست کمی از انار ندارد. آب‌میوه انگور است و تمام مشتقات آن. خونسازترین میوه در بیماران سرطانی انگور است که ما در رژیم غذایی مربوط به انواع سرطان‌ها مصرف حد اقل نیم‌کیلوی آن را اجباری می‌دانیم.
این همه آثار بخاطر آن است که دو میوه بهشتی را خداوند با مقداری از برکات بهشتی آن به دنیا آورده تا انسان‌ها از آثار آن توشه برگیرند. آیا تاکنون پزشکان شیمیست از فوائد انگور و انار برای درمان سرطان‌ها غافل نبوده‌اند؟! به هر حال ما روزی یک کیلو انگور و 3 لیوان آب انار تازه را برای پیشگیری و درمان انواع سرطان‌ها در نسخه‌های خود وارد کردیم و آنان که دچار دیابت هستند را توصیه به خوردن انگور میخوش و آب انار میخوش نمودیم تا قند خون را کنترل کنند و در کنار آن از داروهای ضد قند دیگر از جمله آب‌غوره و رب انار غافل نبودیم. گاه سؤال می‌کنند که رب انار ترش داریم و رب انار شیرین و مقصود کدام است؟ در پاسخ عرض می‌کنم به اختیار بیمار است معهذا ترش آن بیشتر بکام مبتلایان به دیابت گوارا باد.
علاوه بر آن روزانه 3 بار هربار یک لیوان شربت سرکه شیره انگور را همراه با غذا در دستور داروئی بیمار قرار می‌دهیم. شیره انگور دارای دو تأثیر مهم است یکی
ص: 121
خونسازی که نیاز مهم مبتلایان به سرطان می‌باشد و دوم ضد سرطان بودن آن است که مورد توجه می‌باشد. شیره انگور با یک دهم وزن یا حجم خود سرکه خانگی مخلوط می‌شود و سرکه شیره انگور بدست می‌آید.
ترکیبات سرکه‌ای به هر نوع و شکلی که باشد خاصیت ضد ویروس و دشمن شماره یک هپاتیت‌ها و سرطان‌ها بشمار می‌رود. به هر طریق و سلیقه می‌توان در غذاهای مجاز و سالادها و دسرها و شربت‌ها سرکه را وارد کرد تا بدین‌وسیله همه ابزارها و عوامل مؤثر علیه بیماری هماهنگ و توانایی بیمار هرچه بیشتر فزونی یابد.
دوم:
استسقاء بخش کوچکی از کبد را اشغال کرده است.
منضج صبح را به این ترتیب انتخاب می‌کنیم:
3 قاشق غذاخوری ترنجبین را با 5/ 1 لیوان آب‌جوش درهم کنید سپس صاف کنید و سریعا تا زمانی که گرمای آب باقی است روی 3 قاشق غذاخوری خاکشیر تمیز بریزید تا میل کند، تا 2 ساعت دیگر چیزی میل نکند. صبحانه را از روی متن رژیم غذایی ویژه بیماران سرطانی انتخاب و در صورت تمایل میل کند. حد اقل تا یک ساعت بعد از صرف صبحانه چیزی نخورد آنگاه منضج کمکی را با ترتیب زیر نوش کند:
منضج کمکی
ساعت حدود 10 پیش از ظهر یک لیوان آب زرشک را با 72 عدد مویز بدون هسته داغ کنید تا به جوش برسد سپس آرام شروع به خوردن آن کند نیمی از آن را اجبارا تناول کند. نیم دیگر را تا آن‌قدر که اشتها اجازه می‌دهد میل کند.
ص: 122
قبل از ناهار
نیم ساعت قبل از ناهار، تخم خرفه با اسفرزه از هرکدام یک قاشق مرباخوری در یک استکان شربت آب‌لیمو یا آب‌غوره بدون نمک مخلوط و اگر خواست کمی شیرین کرده میل کند.
ناهار و شام را از رژیم غذائی کانسر انتخاب کند.
5/ 1 تا 2 ساعت گذشته از صرف ناهار جوشانده دیابت، بهجت را میل کند و بعد مسهل عام را که دستور هر دو جوشانده در سوء القنیه اول ذکر شد. تعداد و دفعات آن هم براساس همان نسخه قبلی است. آبزن و پودر دهان و بخور و تمامی دستورات مرحله قبل را اجرا نماید.
سوم:
سیروز یا استسقا پایگاه خود را در بخشی از کبد مستحکم نموده و بخش‌های دیگر کبد نیز تحت تأثیر قرار گرفته و مرکز تومور در حال سخت شدن است.
منضج صبح را به این ترتیب انتخاب می‌کنیم:
ترنجبین به میزان 3 قاشق غذاخوری با دو مثقال مغز فلوس را در 5/ 1 لیوان آب‌جوش ریخته و صاف نموده میل کند. حدود 2 ساعت چیزی نخورد آنگاه صبحانه را صرف و بسوی آماده‌سازی منضج کمکی برود. به این ترتیب:
ملین سرد با عرق کاسنی
تخم شربتی، تخم چغندر، تخم کاسنی، تخم حماض (ترشک)، بیدخشت، عرق کاسنی
عرق کاسنی را داغ کنید تا به حدّ جوش برسد. یک قاشق غذاخوری از داروها را که درهم کرده‌اید مخلوط کنید و در صورت عدم وجود بیماری قند خون با کمی شکر شیرین کرده پس از خنک شدن میل کنید.
ص: 123
داروی قبل از ناهار و شام
تخم خرفه و اسفرزه را طبق دستور قبل نیم ساعت قبل از صرف ناهار و شام تناول نماید.
رژیم غذایی برای این بیماران 15 روز اول از شروع داروها فقط سوپ می‌باشد که از لیست زیر انتخاب و میل کنید.
1- سوپ گشنیز:
سبزی گشنیز، اسفناج یا برگ چغندر، عدس، کمی برنج، یک حبه سیر، پیاز، ماهیچه گوسفند یا مرغ بدون چربی، نمک و زردچوبه.
2- آش جو با لوبیا:
جو پوست‌کنده که با لوبیا، یک حبه سیر، پیاز و نمک هر شب روی شعله ملایم تا صبح پخته شود. هنگام مصرف کمی روغن زیتون با آب‌لیمو اضافه گردد.
3- سوپ نخود فرنگی:
سبزی نعناع، جعفری، گشنیز همراه با هویج رنده شده و پیاز و یک حبه سیر و کمی جو و عدس و در صورت تمایل ماهیچه گوسفند یا مرغ بدون چربی با آن پخته شود. چاشنی آن زردچوبه و نمک باشد.
4- سیراب و شیردان و جگر سفید گوسفند:
که چربی آن را گرفته ولی پرزهای آن را نگرفته باشید، با پیاز، نمک و زردچوبه و یک حبه سیر روی شعله ملایم پخته شود. هنگام مصرف کمی آب‌لیمو اضافه کنید.
5- سوپ کلم‌گل:
کلم‌گل، سبزی گشنیز و جعفری، هویج، ماهیچه گوسفند یا مرغ بدون چربی، یک حبه سیر با نمک و زردچوبه و پیاز پخته شود. هنگام مصرف کمی آب‌لیمو اضافه کنید.
ص: 124
6- کته گشنیز:
برنج و سبزی گشنیز که کاملا مغزپخت شده باشد، همراه با ماهیچه گوسفند یا مرغ بدون چربی که با نمک و پیاز و زردچوبه و یک حبه سیر آب‌پز شده باشد.
7- سوپ بلال:
دانه‌های بلال، عدس، جو، هویج، سبزی گشنیز، یک حبه سیر همراه با پیاز و نمک و زردچوبه روی شعله ملایم پخته شود. دانه‌های بلال باید کاملا پخته و نرم شده باشد.
پرهیزها نیز طبق رژیم غذایی کانسر رعایت شود.
سایر دستورات را دقیقا مانند تجویز قبلی به اجرا گذارد.
چهارم:
سیروز یا استسقا کاملا سنگر خود را مستحکم کرده و دست و پای اختاپوسی خود را در نسوج کبد گسترانیده است.
منضج صبح را به این ترتیب انتخاب و اجرا می‌کنیم
ترنجبین به میزان 3 قاشق غذاخوری همراه با 2 مثقال مغز فلوس در 5/ 1 لیوان آب‌جوش ریخته صاف کنید، صبح ناشتا تناول گردد.
منضج کمکی
شربت فاکهه با فرمول زیر که از قبل آماده شده بین صبح و ظهر هربار به میزان یک لیوان میل کند.
عرقیات:
عرق کاسنی، عرق شاه‌تره، عرق غازیاغی، عرق بید، عرق گشنیز، عرق نعناع، عرق زنیان از هرکدام یک بطری معادل 650 سی‌سی.
آب‌میوه‌ها:
ص: 125
پرتقال میخوش، تمشک، گریپ فوروت، گوجه‌سبز، انار، گیلاس، آلبالو از هرکدام 250 گرم.
هرکدام در دسترس نبود آب هندوانه، سیب، نارنگی و باز اگر در دسترس نبود هرکدام از مواد موجود را چند برابر کنید تا به حدّ نصاب برسد.
طرز تهیه:
عرقیات و آب‌میوه‌ها را به مدت 10 دقیقه روی شعله ملایم بجوشانید، سپس مقداری عسل طبیعی یا شکر و یا نبات به اندازه‌ای که شیرین شود وارد کرده و 10 دقیقه دیگر بجوشانید. نصف قاشق چایخوری زعفران سائیده اضافه و 10 دقیقه دیگر بجوشانید. در یخچال نگهداری کنید. می‌توانید با رعایت نسبت‌ها دوز کمتری از شربت را تهیه کنید تا شربت فاسد نشود.
داروی قبل از ناهار و شام
شربت انار میخوش:
آب انار میخوش نیم کیلو، رب انار ربع کیلو، آب‌غوره بی‌نمک یک کیلو
با هم مخلوط و قبل از ناهار و شام هربار یک استکان میل کند. اگر ترش آن آزاردهنده باشد با مقداری آب جوشیده سرد یا با عرق کاسنی مخلوط نمائید.
غذا را طبق مرحله سوم میل کنید.
داروی عصر
عصرها جوشانده دیابت و بهجت را با فاصله بین بعد از ظهر و شب میل کند.
مسهل عام را طبق دستور انجام دهد و روی آن یک کپسول حاوی مواد زیر را بلع نماید:
صبر زرد، حنظل، تربد، برگ شوید.
اجزا را مساوی باهم پودر و در کپسول‌های 500 میلی‌گرمی پر کنید. همراه با هربار مصرف مسهل یک الی 2 عدد از کپسول‌ها را میل کند تا اسهال شود.
ص: 126
ایجاد اسهال ضروری است. بحث چگونگی اسهال و میزان آن در بحث مربوط به فرمایشات شیخ الرئیس ابو علی سینا علیه الرحمه در همین کتاب که رودرروی شما است مطرح می‌باشد. چنانچه روزانه اسهالی با 4 الی 5 مرتبه اجابت مزاج صورت پذیرد برای دفع آب معده مفید و علاوه بر آن فضای کبد را تمیز و سلول‌های غیر عادی را دفع و زمینه را برای بازسازی کبد مهیا می‌کند. حجم مایعات دفعی از روده‌ها اگر کمی بیشتر از میزان مایعات جذب‌شده، باشد نشانه موفقیت پزشک در علاج بیماری است. اگر باز هم مزاج اجابت نکرد از راه‌های دیگر باید کمک گرفت که در عین حال موافق روال درمان باشد. داروی حقنه زیر نه تنها می‌تواند در این زمینه کارساز باشد بلکه در علاج بیماری مذکور نیز تأثیر به‌سزایی دارد.
حقنه استسقا مرحله 4
صبر زرد، حنظل، سداب، نیلوفر، گل ختمی، سکبینج، سقمونیا، روغن کرچک، زیتون، کنجد یا بادام و زهره گاو.
اجزاء خشک را نیم‌کوب کنید. هربار یک قاشق غذاخوری آن را با 3 لیوان آب بجوشانید تا 5/ 1 لیوان باقی بماند صاف کنید. نیم استکان روغن از هرکدام که در دسترس بود با همان مقدار زهره گاو مخلوط و با وسیله ویژه حقنه، حقنه کنید. وسیله حقنه را می‌توان با ابزار ساده‌ای درست کنید. سرنگ بزرگ تهیه نمود معمولا (50 سی‌سی) به این ترتیب که سوزن سرنگ را جدا کرده و به جای آن به اندازه سه بند انگشت شیلنگ شفافی که قطر آن مطابق با ته سوزن چسبیده به سرنگ باشد بگذارید.
معمولا شیلنگ‌های کولر یا آن‌ها که در آکواریم‌های نگهداری ماهی مناسب می‌باشد.
گذاشتنی روی ناف
همواره شب تا صبح داروی زیر را روی ناف بمالید:
ص: 127
صبر زرد، شحم الحنظل، سنا، سقمونیا، زهره گاو، روغن زیتون یا کنج یا بادام سرکه، چلغوز کبوتر.
داروهای خشک را کاملا پودر کنید تا مانند گرت از ریزترین الک رد شود.
با روغن و زهره گاو بسرشید و هر شب روی ناف بمالید و صبح با آب گرم پاک کنید. و صبح تکرار کرده شب پاک کنید و هر روز و هر شب تکرار نمائید