گروه نرم افزاری آسمان

فصل دوم: قی یا استفراغ



اشاره

ص: 36
قی یا استفراغ
قی یعنی حرکت معده برای خروج محتویات خود به خارج. علامت آن در صفراوی، زردی رنگ محتویات خارج شده و در بلغمی سفیدی آن و در سوداوی سیاهی آن است.

چنانچه از صفرا باشد

اشاره

بهترین دارو شراب به و شربت لیمو است.

شربت به:

- آب به یک‌صد مثقال، قند پنجاه مثقال.
- آب به را با قند آن‌قدر بجوشانید تا به قوام آید. اگر به در دسترس نبود 20 مثقال رب به را با 80 مثقال قند سفید جوشانده به قوام آورید و به مقدار نیاز هر روز میل کنید.

شربت لیمو:

- آب لیموی تازه 20 مثقال- قند 80 مثقال
- ابتدا قند را با مقداری آب آن‌قدر بجوشانید تا به قوام آید از روی آتش بردارید و آب لیمو را اضافه کنید.
مصرف سکنجبین با آب گرم استفراغ را بند می‌آورد. چنانچه قی با تب همراه باشد گل نیلوفر را جوشانده صاف کنید و با شکر به قوام آورده هر ساعت یک قاشق میل کنید.
چنانچه همراه با تب نباشد، پس از سکنجبین و آب گرم، آب انار یا رب انار با شکر و شربت به لیمو بنوشید یا آب سیب و آب زرشک و آب لیمو را با
ص: 37
مقداری شکر جوشانده و به قوام آورید و به اندازه نیاز هر روز میل کنید.

چنانچه مبدأ قی از سردی و رطوبت باشد

اشاره

شراب حب الاس و شراب میبه و یا شربت نعناع و شربت پونه بنوشید.

شراب میبه

- زنجفیل 3 گرم- قاقله 3 گرم- قرنفل 3 گرم- عود 3 گرم- آب به 750 گرم.
- داروها را نیمکوب کرده در آب به آن‌قدر بجوشانید تا نیمی از آن بماند، صاف کنید و با 400 گرم قند و مصطکی 1 گرم، مشک 1 گرم، زعفران 1 گرم در گلاب یا آب جوشیده حل کنید و دو سه جوشی بدهید و بردارید. به تناسب نیاز هر روز مقداری مصرف نمایید.

شراب حب الاس

- بیست مثقال تخم مورد را در یک کاسه آب بجوشانید تا نیمی از آن بخار شود سپس با 80 مثقال قند بجوشانید تا به قوام آید.
نسخه زیر نیز برای بزرگسالان رافع تهوع و استفراغ است:
- پونه- اسطوخودوس- تخم ریحان یا برگ ریحان- برگ هلو- گل همیشه بهار- زیره و دارچین
- بطور مساوی نیم‌کوب شده و هربار به اندازه چای دم کرده و دو سه جوشی بدهید و به مقدار نیاز در روز میل کنید.

قی و تهوع که از اندامهای دیگر بر معده تحمیل شود

اشاره

حالت تهوع گاه و بی‌گاه که گاه منجر به استفراغ می‌شود، کمی اشتها، غذای کم خوردن، احساس تنفر و ناراحتی نسبت به اکثر غذاها، رنگ بیمار گاه زرد توام با سیاهی و گاه پریده رنگ می‌شود و گاه به حالت عادی باز می‌گردد، ضعف و کم خونی تدریجی بیمار و ... از علائم این بیماری است.
ص: 38
این عارضه بیشتر از کبد ناشی می‌شود. ممکن است از کیسه صفرا نیز عارض شود. گاهی نیز خبر از سرطان کبد یا طحال یا کیسه صفرا می‌دهد یا بیماری سوء قنه که مقدمه سرطان کبد است مطرح می‌باشد. در این حالت باید درمان سرطان کبد یا درمان سوء قنیه پیش درمان استسقاء (سرطان کبد) است انجام گیرد که تفصیل آن در کتاب درمان سرطان ان شاء ا .. خواهد آمد.
عجالتا بیماران مذکور باید هر روز صبح ناشتا 3 قاشق ترنجبین را با 2 مثقال مغز فلوس در 1 لیوان آب جوش حل کرده و میل کنند. غذا منحصرا سوپ گشنیز با چاشنی آب‌غوره باشد و شربت به نیز مصرف شود.

دستور ساخت شربت به:

- نیم کیلو آب به را با 250 گرم قند مخلوط کرده و بجوشانید تا به حالت قوام درآید. به مقدار مورد نیاز از 1 تا 3 لیوان به صورت شربت میل کنید.
در صورت در دسترس نبودن به از شربت آب‌لیمو طبق دستور زیر استفاده کنید:
- قند 400 گرم- آب لیمو 100 گرم
- قند را با مقداری آب بجوشانید تا به حالت قوام درآید. سپس آب لیمو را اضافه نمایید مانند شربت به مصرف کنید.
چنانچه تومور در معده یا روده کوچک باشد به کتاب درمان سرطان از مجموعه کتابهای پیک شفا مراجعه کنید.
اگر علت از طحال باشد، باید با منضجها و مسهلهای دافع سودا به درمان بیمار پرداخت. اگرچه داروهای درمان سرطان کبد در درمان استفراغ و تهوعی که از طحال باشد نیز مؤثر است.
بحث درمان سرطان طحال در کتاب درمان سرطان خواهد آمد.

قی و تهوعی که همه اندامهای بدن در آن دخالت دارند

علامت آن غالبا تب همراه با تهوع است که گاه کم می‌شود و گاه زیاد و گاه
ص: 39
قطع می‌شود. درمان آن به کار بردن نسخه درمان کلی سوء مزاجهاست که دوباره آن را یادآوری می‌کنیم:
1) هر روز صبح ناشتا سه قاشق غذاخوری ترنجبین را در یک و نیم لیوان آب جوش حل کرده و صاف نمایید و داغ‌داغ روی سه قاشق غذاخوری خاکشیر که از قبل تمیز کرده‌اید بریزید و به جای صبحانه میل کنید و تا ظهر فقط مایعات مصرف نمایید به جای ترنجبین و خاکشیر می‌توان از سکنجبین و خاکشیر طبق دستور زیر استفاده نمود:
- یک قاشق غذاخوری سکنجبین را در یک لیوان آب سرد حل کنید سپس سه قاشق غذاخوری خاکشیر به آن بیفزایید و به جای صبحانه میل نمایید.
2) به مسهل عام 25 گرم گز علفی و 25 گرم برگ تیول اضافه کنید و بعد از ظهر طبق دستور مسهل عام که پیش از این ذکر شد مصرف نمایید تا اسهال ملایمی ایجاد شود و به تدریج باعث تنقیه بدن شده و تب قطع گردد، پس از آن باید به تقویت و تعدیل معده و بدن کوشید.

قی و تهوع از پرخوری:

در این حالت بهترین راه استفاده از داروهای قی‌آور و تخلیه معده می‌باشد. یا اینکه سکنجبین با آب گرم خورده شده و به طریق مصنوعی (مثلا با استفاده از تحریک حلق به وسیله انگشت) استفراغ ایجاد شود.
یا اینکه 2 یا 3 لیوان شربت سکنجبین همراه با مقداری ترب خرد شده میل نمایید. به‌هرحال در مراحل بعدی پرهیز از شکم‌پروری لازم است.

چنانچه قی از ماده سوداوی طحال باشد

علاوه بر داروهای ضد تهوع، حجامت و زدن شاهرگ دست راست و حقنه مؤثر است. حقنه، مخلوطی از کاجیره، بسفاویج، خارخاسک، سس
ص: 40
صغیر، آویشن، بابونه همراه با روغن کنجد و عسل باشد.

چنانچه قی توأم با خون برآمده از معده باشد

اشاره

صمغ عربی و کهربای سائیده به مقدار یک قاشق چایخوری با مقداری شربت حب الاس به مقدار نیاز میل شود. تهیه شربت نعناع و پونه مانند تهیه شربت حب الاس است.
آشامیدن آب انگور و آب بارهنگ و آب برگ و ساقه خرفه نیز مفید است.
شربت انجبار، شربت انار، شربت سیب، شربت گلنار، قرص طباشیر، قرص کهربا، شربت سماق و شیره خرفه بازدارنده خونریزی معده و دستگاه گوارش است.
- گلنار فارسی 5 گرم- مازو- 5 گرم- گل سرخ 5 گرم- کهربای سائیده 5 گرم
- داروها را کوبیده الک کنید و هربار یک قاشق مرباخوری از آن را با کمی شربت لیمو و انار و یا انجبار و یا آب میل کنید.

نسخه دیگر

- گل ارمنی 10 گرم- صمغ عربی 5 گرم- گلنار 5 گرم- خون سیاوشان 5 گرم- کندر 5 گرم
- داروها را نرم کوبیده و هر بار یک قاشق مرباخوری آن را با کمی آب و یا یکی از شربت‌های مفید که در نسخه قبل مذکور شد، روزانه به تناسب نیاز میل کنید. گاه بهترین راه دفع قی، حقنه کردن با حقنه‌های مسهل است.

قی کردن‌های بهره‌رسان به نقل از کتاب قانون:

در بعضی از حالتهای بحران بیماری قی کردن می‌تواند نجات بخش باشد.
به عنوان مثال، کسی که به حالت تب و تشنج و امثال آن مبتلا شود چنانچه قی کند و ماده زنگاری یا ماده کبود رنگ مایل به رنگ نیلی برآورد بهبود می‌یابد.
اگر کسی در حالت تب و پر شدن معده قی کند خوب می‌شود.
ص: 41
اگر سکسکه لجاجت کند، قی کردن آن را از میان می‌برد.
کسانی که به اعتدال خود را قی می‌دهند، کلیه‌های خود را از آسیب دور نگه می‌دارند.
قی کردن‌های به اعتدال در شفای بیماری کلیه، بیماری‌های پا، ترک رگ‌های بدن و رگ‌های تابع ورید بسیار مفید است.
دستور قی دادن آن است که به حمام بروند و بعد از بیرون آمدن از حمام غذای کامل بخورند و آنگاه قی کنند. فواید قی تنها به شرط اعتدال است. در هر ماه بیش از 2 بار به فاصله 15 روز از یکدیگر نشود وگرنه ضررهای زیادی در پی دارد.
قی به اعتدال معده را پاک و سنگینی سرو دماغ را رفع و باعث روشنی چشم و تقویت نیروی هامه و درمان بیماری گل و چیزهای غیر عادی خوردن و صرع و آماسی که از معده باشد است. و برای یرقان و تنگی نفس و نقرس و مالیخولیا نیز مفید است.

قی‌های بد

استفراغ همراه با خون، در اکثر موارد نشان از سختی بیماریست. اگر صفرای خالص برآید و رنگ سیاه داشته باشد علامت خوبی نیست. اگر در یبوست شدید استفراغ رخ دهد بد است.

نسخه‌های قی‌آور

اینک به تعدادی از نسخه‌های قی‌آور توجه کنید:
قی‌آوری که مواد سوداوی را بیرون می‌آورد.
- ترب ریزکرده 45 گرم- نمک هندی 15 گرم- برگ شوید یک مشت
- همه را در یک کیلو آب بجوشانید تا نیمی بماند، 45 گرم سکنجنبین قندی اضافه کرده، نیمه گرم بنوشید.
ص: 42
قی‌آوری که معده سرد و رطوبی را پاک کرده و بلغم را از معده خارج می‌کند:
- تخم شوید و تخم ترب و جرجیر هر کدام 9 گرم
- در یک کیلو آب بجوشانید تا نیمی از آن بماند، با 30 گرم سکنجبین عسلی بنوشید.
قی‌آوری که مره (تلخی) صفرا و سودا را دفع می‌کند:
- ترب بسیار ریز کرده را یک شبانه روز در سکنجبین عسلی بخیسانید و صاف نمایید و با نیم مثقال کنگر زرد بنوشید.

استفراغ در کودکان

قرقات و برگ تیول و گز علفی را در گلاب حل کرده صاف کنید و نصف استکان به کودک بدهید. روزی یکبار یک قاشق مرباخوری ترنجبین را در آب جوش حل کنید و صبح به کودک بدهید.