گروه نرم افزاری آسمان

فصل هفتم: اسهال



اشاره

ص: 70
اسهال
اسهال به دلایل گوناگون مانند عفونت و مسمومیت و سوء مزاج و کولیت و غیره می‌تواند ایجاد شود.

اسهال بر اثر رودل و امتلاء

علامت آن بدبویی دهان و آروغ و سنگینی معده.
اگر بیمار قی کند خوب است. داروهای قی‌آور در صفحات قبل گذشت.
آب ترنجبین با خاکشی میل و بیمار غذای دیگری نخورد یا ترنجبین و مغز فلوس و گلاب میل کرده روی آن گل قند عسلی بخورد. شوید را بجوشاند و با عسل مخلوط و مرتب از آن تناول نماید.

اسهال و مسمومیت غذایی

اشاره
خاکشیر را بجوشانید تا تلخ شود با نبات شیرین کرده مرتب میل کند.
پودر بیسموت گیاهی را با ماست مخلوط و روزی 3 بار تا بیشتر میل کند و غذا کته شوید و ماست بی‌چربی و پس از بهبود نسبی گوشت مرغ یا گوسفند آب پز اختیار کند. آب سیب و آب به و آب انار و آب پز شوید مصرف نماید.

نسخه ضد اسهال
زیره سیاه و چای کوهی و بلوط و گشنیز خشک و گلنار فارسی و سماق را نرم کوبیده روزی 3 بار هر بار یک قاشق مرباخوری با کمی عرق نعناع میل کنید.

نسخه دیگر
آویشن و چای کوهی و گل ارمنی و پوست پسته و گلنار را بصورت
ص: 71
جوشانده یا دم کرده میل کنید.

معجون قابض
ضد اسهال و برای تقویت معده و کبد کودکانی که روده‌های آنان لیز شده است نیز مفید است.
- دانه‌های انگور که از سرکه بیرون آمده است 150 گرم و تخم مورد 300 گرم و خرنوب 50 گرم و گلنار و جوزبوا و کزمازج و کندر و نانخواه و مصطکی و سنبل الطیب از هرکدام 15 گرم
- همه را خوب بسایید و نرم کنید و با 2 برابر وزن داروها عسل مخلوط و روزی 3 بار و هر بار 15 گرم میل کنید.

قرص اسهال
- پوست انار- مازو- حب الاس- سماق- گل ارمنی- بلوط- نشاسته بریان و مقل ارزق
- داروها را کوفته و الک کنید و با آب مورد خمیر کرده قرص‌های متعدد بسازید.

دیسانتری (اسهال مزمن)

اشاره
تخم خشخاش و پوست خشخاش و بارهنگ و نبات را بجوشانید و میل کنید.

نسخه دیگر
بارهنگ 50 گرم و خاکشی 70 گرم و نبات 250 گرم تا نیم کیلو را با هم روی آتش سرخ کنید و همه را در 2 شیشه گلاب مخلوط و هر روز بصورت شربت هر 3 ساعت یکبار 2 استکان میل کنید.
ص: 72

نسخه دیگر
به جای آب عرق نعناع میل کنید.
از روزی 7 دانه اسفند شروع به خوردن کنید و هر روز 10 عدد به تعداد اسفندها اضافه نمایید تا به 197 عدد برسد و آنگاه دوباره شروع کنید.
نسخه زیر را هم اضافه کنید:
علف مخلصه و پوست پسته بطور مساوی گرفته و روزی 3 بار جوشانده و میل کنید. روزی یک‌بار دم کرده خلال نارنج و گل حماض را با کمی زعفران و نشاسته میل نمایید.
برای درمان دیسانتری ناشی از انگل‌های میکروسکوپی ابتدا باید با مسهل‌های قوی ضد انگل روده‌ها را پاکسازی نمود، سپس از نسخه‌های دیسانتری استفاده شود.

کولیت

اشاره
از جمله بیماری‌های التهابی روده است. در طب جدید دو نوع کولیت بنام کولیت کلاژنوز و کولیت اولسر مشهور است. 25 درصد بیماران در قسمت کولون گرفتار می‌شوند اما در برخی موارد حتی از دهان تا مخرج نیز گرفتار می‌شود. ممکن است مخاط روده که پر خون می‌شود به سادگی دچار خون‌ریزی گردد. در کولیت‌های مزمن با عفونت‌های مخرج و بواسیر و فیستول‌های چرکی و سرطان هم روبرو می‌شویم.
بیمار غذای هضم ناشده را بیرون می‌دهد و با فشارهای عصبی به توالت می‌رود.

نسخه
- گاوزبان- اطوخودوس، از هر کدام 30 گرم، ناخنک، بومادران از هرکدام 25 گرم، تخم خشخاش، مرزنجوش، شیرین بیان از هرکدام 10 گرم، بهار نارنج، پونه،
ص: 73
بسفاویج، تخم کافشه، نعناع، رازیانه، خارخاسک، دم گیلاس، تخم شوید، آویشن، پولک، سنبل الطیب از هرکدام 5 گرم، بادرنجبویه، کاکل ذرت از هرکدام 3 گرم.
- داروها را نیم کوب کنید و روزی 3 بار هر بار یک قاشق غذاخوری را در یک لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان بماند صاف کنید و شیرین کرده میل کنید.
در درمان کولیت نیز پاکسازی و اسهال دادن بیمار لازم است. شاید برخی از بیماران و پزشکان تصور کنند که اسهال دادن بیمار با لیز شدن روده بیمار و لغزش سریعی که مواد درون روده‌ها به سمت خارج دارند مغایر است. حال آنکه چنین نیست. مسهلهای مربوط به کولیت نیز دارای مواد گیرنده‌ای هستند که مواد لزج روده‌ها را به خود جذب کرده و سپس از بدن دفع می‌کنند. بنابراین ابتدا نسخه پاک‌سازی‌کننده زیر را به کار برید. این نسخه بویژه برای افرادی که مواد بلغمی و کف دفع می‌کنند مفید و لازم است:
1) قبل از هر غذا 1 تا 2 قاشق غذاخوری خاکشی را در 1 لیوان آب و شکر حل کرده و میل کنید.
2) مسهل عام+ بادیان+ بادرنجبویه+ انیسون شیرین
3) ساعت 10 صبح، 4 بعد از ظهر و در صورت نیاز پیش از خواب، هر بار یک قاشق چایخوری تا مرباخوری پودر بیسموت گیاهی را در نیم استکان آب و شکر حل کرده و میل کنید.
این پاکسازی را 15 تا 30 روز ادامه دهید، سپس نسخه زیر را به کار برید و تا نتیجه کامل ادامه دهید:
- بهمن پیچ- انجبار- ناخنک هر کدام 25 گرم- لیموی عمانی- تخم شوید- زیره سیاه- تخم کرفس- نعناع- آویشن هر کدام 10 گرم
- داروها را نیمکوب کرده و هر بار یک قاشق غذاخوری از آن را با یک و نیم لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان بماند. صاف کنید و شیرین کرده، میل نمایید.
به جای نسخه فوق می‌توان از نسخه زیر استفاده کرد:
- کاکل ذرت- ناخنک- زیره سبز- برگ مورد- تخم شوید- پنیرک- گل گاو
ص: 74
زبان هر کدام 25 گرم- چای مکی- سماق نکوبیده- زرشک آبی- لیموی عمانی- نعناء- رازیانه- انیسون شیرین- زیره سیاه- بادرنجبویه هر کدام 5 گرم
- همه را مخلوط و نیمکوب کنید. صبح، ظهر و شب هر بار 1 قاشق غذاخوری از دارو را در یک و نیم لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان بماند.
صاف کرده، شیرین نموده و میل نمایید.
همزمان با نسخه فوق:
نیم استکان عرق کلپوره ساعت 10 صبح، نیم استکان عرق شیرین بیان ساعت 4 بعد از ظهر و نیم استکان تیزن تقویت اعصاب پیش از خواب میل کنید.
در هر حال پودر بیسموت گیاهی را تا آخر درمان استفاده کنید.

کولیت همراه با خونریزی

اشاره
- بهمن پیج و انجبار و ناخنک از هر کدام 25 گرم، لیموی عمانی- تخم شوید- زیره سیاه- تخم کرفس- نعناء- آویشن از هر کدام 10 گرم
- داروها را نیم‌کوب کنید و هر بار یک قاشق غذاخوری را با یک لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان بماند صاف کنید و شیرین کرده میل کنید.

نسخه دیگر
قرص ورد
اشاره
- گل سرخ و تخم حماض از هر کدام 30 گرم و صمغ عربی و کتیرا و نشاسته از هر کدام 10 الی 15 گرم.
- داروها را بکوبید و نرم کنید و با آب اسفرزه خمیر کرده قرص‌های متعدد درست کرده و خشک کنید.

قرص ورد دیگر
- گل ارمنی و طباشیر و شاه بلوط و تخم حماض و گل سرخ و صمغ عربی بریان و خرچنگ سوخته
ص: 75
- داروها را بکوبید و نرم کنید و با آب به قرص درست کنید.
- دوغ گاو که بر آتش بپزند و آهن سرخ شده را در آن اندازند و میل کنند بسیار مفید است.
اگر داروهای ضد کولیت و اسهال، مانند خرنوب و کهربا و گلنار و طباشیر و امثال آن را ساییده در این دوغ ریخته و تناول نمایند مؤثرتر است.
مخلوطی از جاورس با آرد جو به صورت قاووت مفید است.
جوشانده تخم خشخاش با شربت آس (مورد) و شربت سیب درمان کننده است.

طرز تهیه شربت آس
در درمان قی همراه با خونریزی گذشت و طرز تهیه شربت سیب آن است که 60 مثقال آب سیب شیرین را با 30 مثقال قند روی آتش بقوام آورید.

درد روده در قسمت ناف

علامت آن در کسانی که باد در شکم زیاد دارند راحت شدن از خروج باد و در صفراوی تشنگی و شدت درد و در بلغمی خروج مدفوع با بلغم و در سوداوی ظهور علایم سوداست. درمان آن شربت دینار است و دفع سوء مزاج که وصف شربت دینار در درمان درد معده که از باد باشد گذشت.