میوه‌های شفابخش
اشاره
میوه ثمر طبیعت و تنزیلی از میوه‌های بهشتی است. کسانی که مرتب با انواع میوه‌ها خود را تغذیه می‌کنند عمری طولانی خواهند داشت. تعدادی از میوه‌ها در کتاب آسمانی قرآن مورد توجه قرار گرفته است که می‌تواند حاکی از اهمیت آنان نسبت به سایر میوه‌ها باشد. بطور کلی خداوند از میوه‌ها به‌عنوان غذاهای بهشتی یاد کرده است. وَ فاکِهَةٍ کَثِیرَةٍ لا مَقْطُوعَةٍ وَ لا مَمْنُوعَةٍ وَ ...
بطور قطع و یقین باید گفت که یکی از موارد مطمئن طول عمر مصرف میوه‌هاست. تأکید بر مصرف میوه‌ها در علوم پیشگیری و علاج بیماری‌ها و در تحکیم سلامتی و طول عمر نشان از اهمیت آن دارد. اگر بطور مرتب سالمندان با توجه به وضع مزاجی خود در برنامه روزانه مصرف میوه‌ها را مورد توجه قرار دهند به طول عمر کمک شایانی کرده‌اند. توجه کنید به اهمیت برخی از میوه‌ها:
انار
مهتر میوه‌هاست. هیچ میوه‌ای در سلامت‌بخشی و پاکسازی دستگاه گوارش و تصفیه خون به پای انار نمی‌رسد. این میوه برای سالمندان عمر طولانی را به ارمغان
ص: 28
می‌آورد بشرط آنکه در فصل عرضه آن هیچ روزی آن را ترک نکنند. انار میوه بهشتی است و دوستی برای کبد و کلیه‌ها و قلب و مغز است. انار از لحاظ روحی نیز حائز اهمیت بوده و زمینه را برای لطافت دل و تحکیم ایمان و توجه به خداوند فراهم می‌نماید. انار نسل انسان را اصلاح و هوش و ذکاوت را قوی و منی را افزایش داده و از هر بیماری پیشگیری می‌کند. در درمان سرطان خون انار همتا ندارد و ریشه هر بیماری را می‌کند.
انگور
در این میوه به لسان معصوم (س) شفاست. بهترین دوست قوای فکری‌ست و اندوه را از انسان دور می‌کند و یکی از داروهای قوی ضد افسردگی است. انگور و فرآورده‌های آن ضد هر سرطانی است و هر چیزی که ضد هر سرطانی باشد ضد هر بیماری است. پوکی استخوان را برطرف می‌کند و عمر را طولانی می‌سازد. رژیم انگور یک رژیم غذایی منحصربه‌فرد است که انسان را بدون ناراحتی و ضعف لاغر می‌کند. رژیم انگور اندام را متناسب و هر نوع سرطان نهفته را در بدن از بین می‌برد.
کلسیم و پتاسیم و فسفر و سایر مواد معدنی در این میوه انسان را از مصرف شیرهای پاستوریزه که عوارض منفی فراوانی دارند بی‌نیاز می‌کند!
انجیر
سرشار از کلسیم و مواد معدنی است. از میوه‌هایی است که خداوند در قرآن از آن در کنار زیتون یاد کرده است. خواص آن به تنهایی بسیار زیاد و در کنار میوه‌های دیگر افزونتر است. برای سالمندان هر شب 5 عدد انجیر را با 10 عدد آلوی بخارا خیسانده و روز بعد میل کنند. اگر بر این روش مداومت کنند هرگز بیماری نمی‌تواند بدن مردان و زنان مسن را تهدید کند.
ص: 29
آلو
تمامی میوه‌هایی که با" لو" نام برده شوند دارای خواص عجیبی در طول عمر انسان می‌باشند؛ مانند آلوبخارا، آلوزرد، آلوقرمز، آلوچه ترش، هلو، شفتالو، هلو انجیری. صفرا و سودای اضافی را در بدن از بین می‌برند در خونسازی و علاج پوکی استخوان نظیر ندارند. در علاج سرطان خون در کنار انار و انگور یک تقویت کننده قوی هستند. بر سالمندان واجب است که در زمان خود هیچ روزی آن را ترک نکنند.
به
شجاعت، هوش و حافظه و زیبایی و قوت از نتایج مصرف این میوه بهشتی‌ست. برای دانشمندان مصرف این میوه واجب است چرا که دانش را در دل انسان بارور می‌کند.
سیب
در تقویت معده و پاک کردن روده‌ها و خوشبویی دهان کم‌نظیر است. برای از بین بردن خونریزی‌ها در کنار میوه به بی‌بدیل است. خواص سیب آن‌قدر زیاد است که نمی‌توان در چند سطر از آن‌ها یاد کرد. تنها اشاره می‌کنیم که مصرف سیب در کنار میوه‌هایی که ذکر شد برای سنین بالا ضروری است و برای تداوم عمر لازم!
گلابی
این میوه دل را صفا می‌بخشد و معده و کبد را قوت می‌دهد و انسان را از غم و غصه و افسردگی نجات می‌بخشد.
انبه
یکی از میوه‌هایی است که سرشار از هرگونه مواد مغذی و ویتامین و مواد معدنی گوناگون می‌باشد. کمتر ویتامین و مواد معدنی است که در انبه یافت نشود.
ص: 30
ملین طبع است و در خونسازی کم‌نظیر می‌باشد. برای معده و کبد تقویت کننده و بدون کوچکترین عوارض است. خستگی را از بدن می‌زداید دردها را از بین می‌برد.
شیر مادر را افزایش می‌دهد.
برای پرهیز از طولانی شدن مطالب به دلیل کثرت وجود میوه‌ها تنها به نام برخی دیگر از میوه‌ها اشاره می‌کنیم که در طب اسلامی برای سلامتی بدن و طول عمر مورد تأکید قرار گرفته‌اند. خربزه، گرمک، طالبی، هندوانه، مرکبات، موز، خرما، ترنج، ازگیل و امثال آن در روایات طب اسلامی و در توصیه‌های طب ایرانی مورد توجه و بررسی قرار گرفته و مصرف آن برای ایجاد طول عمر مفید می‌باشد.
چشیدن نمک برای سالمندان قبل از خوردن غذا و در پایان غذا ضروری است. بلکه در سنین کهنسالی توجه به این فرمایش پیامبر اکرم (ص) اهمیت بیشتری دارد. امام رضا (ع) در مورد مصرف چربی و غذاهای دیر هضم و سنگین هشدار می‌دهند. خوردن دل و قلوه و جگر را بطور عادت برای همگان مضر می‌دانند و البته در مورد کهنسالان خسارت‌بارتر است. مثانه را خراب و خون را غلیظ و خشن و عروق را مسدود می‌سازد. مصرف ماهی زیاد بسیار بد است. این سخن را بویژه که اکنون در مورد مصرف ماهی تبلیغ زیادی می‌شود به‌خاطر بسپارید:
مصرف ماهی زیاد
پیامبر اکرم (ص): «مصرف ماهی زیاد گوشت را ذوب می‌کند.»
سخنان افراطآمیز درباره مواد غذایی در جامعه زیاد است. باید توجه داشت که این تبلیغات گاه به‌خاطر منافع سرمایه‌داران است که برای فروش کالای خود در محدوده مواد غذایی از سیستم‌های پزشکی استفاده نامشروع می‌کنند. این روزها برای سنین بالا بر خوردن ماهی زیاد تأکید می‌شود و از خوردن گوشت قرمز نکوهش!
ص: 31
ماهی زیاد ضرر دارد همانطور که گوشت قرمز زیاد بد است. مصرف تخم مرغ زیاد بد است همانطور که مصرف دل و جگر و قلوه.
در سنین مختلف افراط و تفریط بد است و در سنین کهن احتیاط بیشتری باید بخرج داد. وقتی تبلیغات زیاد و افراطآمیز علیه غذایی مانند نمک و گوشت قرمز می‌شود، در نظر بگیرید در مهمانی غذایی از برنج و ماهی کاملا بی‌نمک و آب‌پز جلوی شما می‌گذارند چه حالی به شما دست می‌دهد!؟ توجه کنید به طب اسلامی و روایتی از معصوم (س).
امام علی (ع): از مداومت بر خوردن ماهی پرهیز کنید زیرا ماهی بدن را به سل گرفتار می‌سازد. و هم او می‌فرماید: از مداومت بر خوردن ماهی پرهیز کنید زیرا ماهی بدن را ذوب می‌کند، بلغم را افزون و نفس را سنگین می‌سازد.
مصرف هم‌زمان ماهی و تخم‌مرغ
از جمله غذاهای ناسازگار بشمار می‌آیند. قولنج و باد بواسیر و دندان درد از عوارض آن می‌باشد.
خوردن ماهی نمک‌سود
خوردن ماهی نمک‌سود برای انسان بخصوص در سالمندی زیان‌بار است، بویژه که بعد از حجامت یا فصد و زالودرمانی مصرف شود. می‌تواند بیماری لاعلاج لک و پیس را باعث شود.
مصرف تخم‌مرغ فراوان
امام رضا (ع): مصرف تخم‌مرغ زیاد و همیشگی بیماری طحال می‌آورد و ایجادکننده بادهایی در دهانه معده است. زیاد خوردن تخم‌مرغ آب‌پز، آسم و نفس تنگی و نفس نیمه ایجاد می‌کند. همین تخم‌مرغ در جایی دیگر از سوی ائمه
ص: 32
معصومین (س) توصیه می‌گردد. در طب اسلامی زرده تخم‌مرغ در هضم سبک و سفیده آن سنگین می‌باشد.
نوشیدن آب
مردان و زنان مسن توجه کنند که نوشیدن آب زیاد چقدر برای بدن مضر است؛ آب‌درمانی که اکنون در جامعه مطرح است روش‌هایی دور از حکمت و عقل است. روشن نیست این دستورات از ناحیه چه کسانی صادر می‌گردد. علم کیست و علم چیست؟
امام علی (ع) خطاب به کمیل بن زیاد می‌فرماید: ای کمیل مبادا خوراکی معده‌ات را سنگین کند؛ در آن جایی برای آب و هوا واگذار و هنگامی که هنوز میل به خوردن داری از غذا دست بکش؛ اگر چنین کنی، غذا را گوارا خواهی یافت؛ چرا که تن درستی از کم خوردن و آشامیدن است.
امام صادق (ع): اگر مردم کم آب می‌نوشیدند بدن‌هایشان به سامان بود. و هم او می‌فرماید: هرکس کم آب می‌نوشد تن درست است.
مصرف گوشت
در مورد مصرف گوشت هم توصیه و هم نکوهش شده است. پیداست که مانند همه امور تأکید بر میانه‌روی و اعتدال می‌شود.
امام صادق (ع) عادت به خوردن گوشت را بد می‌شمرد و می‌فرمود: «آن اعتیادی هم‌چون اعتیاد به شراب است.»
امام علی (ع): «شکم خود را مقبره حیوانات نسازید.»
ص: 33
پیامبر اکرم (ص): «هرکس بر او چهل روز بگذرد و گوشت نخورد، باید به امید خداوند قرض بگیرد و گوشت بخرد و بخورد.»
راوی می‌گوید: به امام رضا (ع) عرض کردم مردم می‌گویند هرکس سه روز گوشت نخورد، بدخوی می‌شود. فرمود: دروغ می‌گویند: اما هرکس چهل روز گوشت نخورد خوی و بدن او دگرگون می‌شود چراکه نطفه در مدت چهل روز از حالتی به حالت دیگر تغییر می‌یابد.
روغن‌های مناسب
از روغن‌ها روغن حیوانی و روغن زیتون و روغن کنجد مناسب است. اگر از دنبه گوسفند روغن بگیرند به شرط آنکه با مواد زیر همراه باشد روغن خوبی بدست می‌آید. بر فرض اگر 4 کیلو دنبه داشته باشیم 4 عدد پیاز و یکی دو لیوان ماست ترش و همان مقدار سرکه یا آب لیموی ترش و گلاب و 150 گرم میوه و به همان مقدار پوست سیب درختی اضافه کرده، چرخ کنند و برای بوی آن نیز مقدار کمی میخک، سنبل، بهارنارنج یا هر خوشبو کننده طبیعی که مورد پسند باشد می‌افزایند. همه را چرخ کرده روی شعله می‌جوشانند و روغن را از آن جدا می‌کنند. این روغن سبک و زودهضم است و به دیواره ظروف هنگام سرخ کردن کمتر می‌چسبد.
نوشابه
نوشابه‌های مفید در سنین بالا استفاده از شربت‌هایی است که سرشار از مواد مغذی باشد و بندآورندگی و عطش ایجاد نکنند و بسیار شیرین نباشند. بلکه ترکیبی از شیرینی و ترشی باشند که در نتیجه اشتها را خوشایند باشند. شربت‌های شیرین اشتها را بند می‌آورند و خشکی را افزایش می‌دهند. یکی از آن شربت‌ها شربت مویز است:
مویز بدون هسته نیم کیلو، آب سیب، آب به، آب یک میوه مناسب ویژه همان فصل
ص: 34
مثلا انار، پرتقال، آناناس، انبه و امثال آن از هرکدام یک کیلو[7]. عرق گل‌گاوزبان یک لیتر یا گل‌گاوزبان 50 گرم. زعفران به اندازه نوک قاشق چایخوری.
اگر گل‌گاوزبان انتخاب شده است آن را با یک لیتر آب بجوشانند تا نصف شود صاف کنند و اگر عرق گاوزبان را انتخاب کنند آن را با آب میوه‌ها روی شعله ملایم به مدت 10 دقیقه می‌جوشانند. سومین آب میوه فصل را براساس حال شخص و فصلی که در آن قرار دارند انتخاب می‌کنند. به‌عنوان مثال اگر گرما بر وی حاکم است و یا فشار خون بالا دارند یک کیلو آب میوه گریپ فوروت مناسب‌تر است.
قدری آب لیموترش هم می‌توان به شربت اضافه نمود. پس از آنکه 10 دقیقه جوشید زعفران را اضافه کرده و 10 دقیقه دیگر هم جوشاندن ادامه داشته باشد. اگر شیرینی شربت کم است کمی شکر قرمز یا عسل مطمئن همراه با زعفران به جوشانده اضافه می‌شود. این شربت را در یخچال گذاشته و صبح و ظهر و شب هربار یک استکان تا یک لیوان تناول کنند.
شربتی دیگر برای مزاج اهل علم و کهنسالان
مویز مرغوب 3 کیلو، سیب شیرین خوب و سالم 3 کیلو؛ هر دو را درهم کنند و آن‌قدر بکوبند یا آسیاب کنند تا از هم باز شناخته نشوند و هسته مویزها کاملا نرم شود. 750 گرم گل‌گاوزبان را با 3 برابر آب آن‌قدر بجوشانند تا نیمی از آن تبخیر شود، آن را صاف کنند و روی سیب و مویز درهم کوبیده شده بریزند. 3 کیلو گیاه تازه خارشتر را بگیرند و خورد کنند و با مواد فوق مخلوط و در دیگ عرق‌گیری بپزند و عرق آن را بگیرند. هر روز سه بار صبح و ظهر و شب قبل از غذا یا 5/ 1 ساعت بعد از
ص: 35
غذا یک استکان آن را میل کنند. اگر تأثیر بیشتر می‌خواهند یک استکان آن را ناشتا میل کنند.
هنگام مصرف هر نوع شربت و مایعات باید حد اقل 5/ 1 ساعت از صرف غذا گذشته باشد. رعایت آب درمانی طب ایرانی- اسلامی یعنی مراعات نخوردن آب از نیم ساعت قبل از غذا تا 5/ 1 ساعت بعد از غذا ضروریست 8].
این بود غذاهای مناسب و توصیه‌های بهداشتی برای سنین بالا. برای کسانی که اهل علم و تحقیق هستند تمامی توصیه‌های مذکور مد نظر است، با این تفاوت که اهل علم به ابزارهای خدادادیشان مانند چشم، گوش و دست بیشتر نیازمندند، نیروی حافظه قوی و دور شدن از نسیان و فراموشی برای آنان لازم‌تر است