بخش ورزش
اشاره
ورزش برای انسان در هر سنی حائز اهمیت است. اگر همه موارد مربوط به سلامتی را اعم از تغذیه و دارو و علوم و فنون پزشکی بدانیم و اجرا کنیم باز هم 30% سلامتی تن آدمی وابسته به ورزش است. ورزش موجب خروج سموم درون ماهیچه‌ها می‌شود. حجم ماهیچه‌ها در اثر ورزش افزایش می‌یابد و گنجایش لازم را برای سوخت و ساز بهتر پیدا می‌کنند. اندام‌های بدن در اثر ورزش با جریان سریع‌تر خون مواجه شده و بخوبی تقویت می‌شوند. ورزش در هر سنی از نوزادی گرفته تا کهنسالی ضروری است. نوع ورزش در سنین مختلف متفاوت و از لحاظ جسمانی باید متناسب با ساختارهای بدنی شخص باشد. بهتر است ورزش مورد علاقه باشد تا با شوق و علاقه دنبال شود.
نرمش و پیاده‌روی
هر روز حد اقل نیم ساعت نرمش در خانه و نیم ساعت متوالی پیاده‌روی در برنامه روزانه قرار دهید. شیب ملایم بسوی بالا برای ماهیچه‌های بالا برنده و شیب ملایم بسمت پایین برای ماهیچه‌های پایین برنده مناسب‌ترند.
بکار بردن ورزش‌های گوناگون متناسب با سن انسان مطلوب است. در سنین 70 به بالا نرمش‌های هرروزه و پیاده‌روی متناسب پیشنهاد می‌شود. هر روز حد اقل نیم ساعت ورزش و نرمش ملایم در ساعتی معین انجام شود، ورزش در این سن توأم با هفته‌ای یک بار حمام سونا و ماساژ با روغن کنجد یا زیتون یا بادام و یا ترکیبی از آن‌ها و یا ترکیبی از روغن کرچک و روغن زیتون و روغن سقز (تربانتین) مناسب است 9].
ص: 39
پس از ماساژ، حمام سونا و پس از آن استراحت و خواب کوتاه و روز بعد فعالیت روزانه به اندازه توان انسان ادامه خواهد داشت. در این سن تنبلی و کم‌تحرکی بسیار مضر است. اگر به دلیل کهنسالی فرزندان و نوه‌ها و نبیره‌ها برای خدمت به پدربزرگ و مادربزرگ او را از کار بازدارند در حق او جفا کرده‌اند، چراکه بی‌تحرکی بیماری و مرگ را بدنبال دارد. پس مرد کهن باید به اندازه توان خود از تنبلی و سستی دوری جوید.
کوهنوردی
ورزش برای همه در هر سنی که باشند توصیه و تأکید می‌شود اما در سنین بالا برای علما و مردان و زنان کهنسال از اهمیت حیاتی برخوردار است و اجباری‌ست. میزان توان و قدرت تطبیق را باید در نظر داشت. از میان ورزش‌ها ورزش کوهنوردی ویژگی خاصی دارد. در این ورزش میزان تحرک بخوبی می‌تواند توسط شخص و پزشک اندازه‌گیری شود. ورزشکار ما چه جوان و چه سالمند آن‌قدر که بتواند و بخواهد از دامنه کوه بالا می‌رود. اگر بتدریج ورزشکار توان خود را افزایش دهد می‌تواند به سلامت نسبی بسیار خوبی دست پیدا کند. در کنار سایر ورزش‌ها و نرمش‌ها و پیاده‌روی ورزشی مانند کوهنوردی یا پاروزنی و شنا و امثال آن هفته‌ای یک بار اجباری است. به ویژگی‌های کوهنوردی، این ورزش مفید و متمایز از سایر ورزش‌ها توجه نمایید:
کوهنوردی ورزشی جسمی و روحی‌ست که حالات خود را به انسان الهام می‌کند. صلابت، صبر، اطمینان، غیرت، عصمت و پاکی، مقاومت، تمایل به بالندگی تمثیلی از پرواز بلند انسان و عروج به لایتناهی و پرهیز از پستی و سقوط و استقامت در
ص: 40
راه رسیدن به هدف از ویژگی‌های منحصربه‌فرد در کوهنوردی بشمار می‌آید که این همه در یک ورزش باهم جمع شده است.
نسیم کوهسار برای قلب و ریه تنفسی شفابخش بوده و بهترین مفرّح قلب است. بدن در مقابل همه امراض خطرناک بیمه می‌شود. سموم ماهیچه‌ها جاری و خارج می‌گردد. حجم عضلات افزایش یافته و قوه جذب بهبود می‌یابد و بدنبال آن نیروهای ماسکه و دافعه و هاضمه تقویت می‌شود. عضلات بدن بویژه از نیم تنه به پایین تقویت شده و مکانیسم بالابرنده خون در سیاهرگ‌ها بخوبی تقویت می‌شود و به اندام‌های دفعی می‌پیوندد. رسوباتی که دریچه‌های لانه کبوتری سیاهرگ‌ها را پر کرده است بتدریج نرم شده و تحلیل می‌رود. نیروهای بدن باهم هماهنگ شده و همه اعمال حیاتی بدن در یک مدار صحیح کار خود را انجام می‌دهند. این ورزش کیفیت همه روش‌های ایجاد طول عمر را به حدّ اکثر ممکن افزایش می‌دهد.
روش‌های پاکسازی مانند: خونگیری، اسهال دارویی، انفیه، آبزن (حمام)، حقنه و روزه‌داری در کنار این ورزش، نیروهای غریزی و نشاط روحی و قوت جسمی را افزایش و به انسان نیروی مضاعف داده و به همه نیروها جهت صعودی می‌دهد. در یک کلام تمام بدن جوانی را تکرار و دوباره تجربه می‌کند.
تنها موضوعی که در این ورزش باید به آن توجه کرد آن است که در کوهنوردی بخش بالایی بدن از تحرکی مناسب با نیم تنه پایین برخوردار نمی‌شود.
این نقص را هنگام رسیدن به بالاترین نقطه صعود که کوهنورد قصد بازگشت به دامنه کوه را دارد با نیم ساعت نرمش برای عضلات بالای بدن جبران می‌کنیم:
ماساژ و ورزش بالاتنه در کوهنوردی
از کمر به بالا به مدت نیم ساعت ورزش و نرمش و ماساژ انجام می‌شود.
ورزش و ماساژ در بالاترین نقطه صعود و قبل از آنکه بدن سرد شود انجام می‌شود.
ص: 41
در این صورت ما بین نیم تنه پایین و نیم تنه بالای بدن تعادل نسبی برقرار می‌شود.
خون با نشاط به سوی مغز و قلب و ریه‌ها هجوم می‌آورد و آثار و برکات ورزش کوهنوردی را برای انسان دوچندان می‌کند.
قایق سواری و پاروزنی
پاروزنی برای عضلات قلب، سینه، کتف، بازوها و ساعد دست بسیار مفید است. این ورزش نیز از نظر تأثیری که هم‌زمان بر جسم و روح می‌گذارد با کوهنوردی تشابه دارد. حضور در طبیعت اولین تأثیر روحی را بر انسان و بخصوص بر افراد مسن می‌گذارد. هوای لطیف و نسیم فرح بخش و امواج زیبای آب رودخانه یا دریاچه انسان را از تنگنای خانه به وسعت طبیعت می‌کشاند و انگیزه‌های فراوان ایجاد می‌کند. تأثیر این ورزش بر دفع سموم ماهیچه‌ها بسیار مطلوب است. هفته‌ای یک بار برای سنین بالا بسیار مناسب است. با توجه به تأثیرات گسترده‌ای که این ورزش مانند ورزش کوهنوردی بر انسان دارد می‌توان آن را به جای کوهنوردی انجام داد. شاید ورزشکار مسن و دانشمند بخواهد به تناوب هربار از یکی از آن دو ورزش کوهنوردی یا قایق سواری و پاروزنی استفاده کند.
ماهیگیری
این ورزش دارای ارزش‌های زیادی است. به میزان زیادی صبر و حوصله انسان را تقویت می‌کند. اگر چه مانند دو ورزش قبلی تحرک عضلانی ندارد اما در مجموع برای دانشمندان در سنین بالا بسیار مفید است. نیروی تحقیق و پژوهشگری را به مراتب تقویت می‌کند. به افرادی که در محیط خانه و در میان کتاب‌ها و نوشتارها دچار خستگی بسیار می‌شوند روحیه‌ای مضاعف می‌بخشد. چنانچه ماهیگیری به نوعی نیاز به قایق سواری نیز داشته باشد برای تقویت عضلات بسیار مفیدتر خواهد بود.
ص: 42
اسب سواری
ورزش مذکور در تحرک بخشیدن به همه عضلات بدن و نیروی هدایت و مدیریت و شجاعت و اعتماد به نفس نقش بزرگی ایفا می‌کند. قدرت مدیریت سوارکار در حال حرکت با اسب تقویت می‌شود. این ورزش از آنجا که انسان را از نشستن بر روی زمین و یا پشت میز تحقیق به تحرک در فضایی بالاتر توأم با حرکت وادار می‌کند در تقویت نیروهای بدن بسیار مفید واقع می‌شود. در هر هفته حد اقل 4 ساعت وقت برای انجام اسب سواری در کنار کارهای تدارکاتی و آماده کردن اسب در نظر گرفته می‌شود. رسیدگی به اسب و پرورش این حیوان نجیب برای تقویت روحیه انسان مفید است.
ورزش رزمی
ورزش‌های رزمی بطور واضح قدرت و سرعت را در ماهیچه‌ها و عضلات بدن تقویت می‌کند و شجاعت و بی‌باکی را در جان دانشمندان مسن می‌دمد. ورزشی کاملا متضاد با نشستن و نوشتن و خواندن، بنابراین بدن را از فرسودگی و افسردگی نجات می‌بخشد. این ورزش با شدت کمتر برای سالمندان بسیار مفید است. شدت و سختی آن را برای سنین بالا با کمال احتیاط در نظر می‌گیریم و با توجه به سن و قدرت و ضعف بدنی ورزشکار، آن را هفته‌ای یک بار به اجرا درمی‌آوریم.
مزرعه‌داری و باغچه‌بانی
ورزشی است که بسیاری از سران و حکام و دولتمردان در املاک شخصی خود ایجاد کرده و به آن می‌پردازند. باید تلاش شود به میزان توان جسمی، کارهای مربوط به امور مزرعه یا باغچه بصورت یدی انجام پذیرد تا به میزان لازم عضلات
ص: 43
شخص، همراه با توجه به نیروی مدیریت و برنامه‌ریزی تقویت شود. هفته‌ای یک روز به این ورزش اختصاص داده می‌شود.
شنا در استخر و آب‌های طبیعی
شنا در دریا در فصول گرم سال برای سالمندان دانشمند و محقق توصیه می‌شود. آب دریا بدن را تمیز و پوست را صلابت می‌بخشد. روح دریا وسعت و عظمت هستی را در ذهن انسان بیشتر جلوه‌گر می‌کند. بزرگی خداوند را چگونه تصور کنیم هنگامی که بزرگی و عظمت یک مخلوق کوچک به اسم دریا ما را شگفت‌زده می‌کند. آب دریا دارای خواص متعددی برای پوست است. شنا کردن بطور کلی عضلات خشک و پژمرده را به حرکت وامی‌دارد و ماهیچه‌ها را بشکلی موزون و هماهنگ تقویت می‌کند و تناسب زیادی برای اندام و عضلات بوجود می‌آورد.
شنا در استخر گرچه ویژگی‌های دریا و آب‌های طبیعی را ندارد اما برای تمامی عضلات بدن مفید است. این ورزش حد اقل هفته‌ای یک بار انجام می‌شود و حد اقل یک ساعت به ورزش شنا اختصاص داده می‌شود. در بخش کم عمق برای کسانی که به شنا آشنا نیستند، هر 5 دقیقه شنا یک دقیقه استراحت لازم دارد. البته توان هر شخصی را باید در نظر گرفت. در بخش عمیق استخر آنان که به فن شنا آشنا هستند حد اقل نیم ساعت شنا کنند و زمان بیشتر از آن بستگی به توان شناگر دارد.