بخش تقویت گوش
اشاره
گوش عضویست که برای شنوایی خلق شده، باید گوش را از سرما و گرمای ناگهانی حفظ کرد. نفوذ آب و جانوران به داخل گوش ممکن است زیان‌بار شود. اگر بیماری گوش مادر زادی باشد با داروهای گیاهی قابل درمان نیست، ولی ضعیف بودن مادر زادی شنوایی با داروها و روش‌های طب سنتی کاهش می‌یابد.
بیماری‌های گوش اگر پس از تولّد بوجود آمده است به دو نوع تقسیم می‌شود:
- اول آنکه از مشارکت اندام‌های دیگر بوجود آمده باشد.
- دوم آنکه بیماری در خود گوش شکل گرفته باشد.
لازم است حفره گوش را مرتب از چرک و عفونت زدود و پاک کرد. غدد داخلی گوش برای حفاظت ماده‌ای سمی ترشح می‌کنند تا از ورود هوام و پشه و سایر موجودات در گوش جلوگیری کرده باشد. این ترشحات با گرت و خاک ترکیب شده و انسدادهایی را بوجود می‌آورد. برای حفظ بهداشت گوش هر از گاهی لازم است مواد زائد از بخش‌های داخلی گوش زدوده گردد. شستشودهنده‌ها نباید شیمیایی باشند، بلکه ترکیبات طبیعی براساس داروهایی که در طب سنتی مطرح بوده بهترین است. علاوه بر آن نیروی شنوایی نیز تقویت می‌شود.
ص: 78
مطالب مهم در مورد پیشگیری از بیماری‌های گوش و علاج ناهنجاری‌های گوش را به شرح زیر جمع‌بندی می‌کنیم:
پاکسازی مزاج دستگاه گوارش
با انجام رژیم غذایی و مسهل و منضج‌های مربوط به دستگاه گوارش، پاکسازی و تعدیل اخلاط اضافی اغلب طی 15 روز به پایان می‌رسد. خون به حالتی دست پیدا می‌کند که تأثیر روش‌های خون درمانی طب اسلامی- ایرانی به نهایت می‌رسد. حال آنکه تأثیر خون درمانی قبل از پاکسازی مزاج بسیار محدود خواهد بود.
باید کسی که گوشش بیمار شده از لحاظ مزاج دستگاه گوارش و کبد پاکسازی شود. بسیار شده که با پاکسازی مزاجی و اسهال دادن بیمار، ناراحتی گوش بکلی از بین رفته است.
خون درمانی
بوسیله زالو که از پشت گوش انجام می‌شود. اگر روش حجامت اختیار شود؛ حجامت عام و بعد حجامت سر (روی ملاج) است و در صورت نیاز و تشخیص پزشک حجامت‌های تیروئید، زیر زبان، صورت و غیرو تجویز می‌شود.
چکاندنی‌های گوش
اگر هر هفته یک بار روغن بادام تلخ در گوش چکانده شود بسیار خوب است.
هر هفته روغن حنظل نیز در گوش چکانده شود هم چرک‌ها را کاستی می‌دهد و هم تقویتی است بر نیروی شنوایی! ساده‌ترین دارو برای پیشگیری و پاکسازی و درمان آب پیاز می‌باشد. آب پیاز بدون کوچکترین عارضه‌ای چرک گوش را می‌زداید و در هر سنی از نوزادی تا کهنسالی می‌توان برای پاکسازی یا علاج از آن استفاده کرد.
ص: 79
هر 6 ماه یک بار به مدت 15 روز در هر گوش یکی دو قطره روغن حنظل یا روغن گل همیشه بهار با غلظت مناسب چکانده شود تا سموم گوش بیرون آید و بافت داخلی گوش تغذیه شود و از پیر گوشی و سنگینی شنوایی پیشگیری به عمل آید.
قطره‌ای که در گوش چکانده می‌شود نباید سرد باشد مثلا دارو در یخچال باشد بلافاصله برداشته و در گوش چکانده شود. ناراحتی گوش هرچه باشد باید مشخص شود که مزاج آن از سردی است یا گرمی و هرکدام که هست درجه سردی و گرمی‌اش مشخص شود. خشکی و تری گوش هم دو شاخصه‌ایست که باید به آن توجه گردد.
داروهای چکاندنی در گوش از آن دست که ما توصیه کردیم، داروهایی است که در دسترس می‌باشند تا برای جویندگان مشکلی بوجود نیاید. به‌عنوان مثال به چند نوع آن اشاره می‌کنیم:
- انار را با پوستش بفشارند و آبش را جدا کرده با سرکه و کندر و روغن گل سرخ روی شعله ملایم بپزند تا غلیظ شود در گوش بچکانند.
- روغن ترب، روغن گل همیشه بهار، روغن مرزنجوش که همراه با زهره بز کرده‌اند در گوش بچکانند.
- چکاندن آب پیاز در گوش هم در فنون پیشگیری از ضعف شنوایی و هم در علاج بیماری‌های گوش از جمله عفونت‌های گوش مفید می‌باشند.
- پس از چکاندن آب پیاز هر شب، تا صبح صبر کنند و بعد روغن حنظل یا همیشه بهار را صبح بچکانند. همه عفونت‌ها و مواد زیادی از گوش خارج خواهد شد.
ص: 80
هر نوع گرفتگی گوش، درد، عفونت، وزوز گوش، طنین و صداهای سوت و زنگ و هوهو و غیرو با توجه به سردی و گرمی که بر گوش حاکم است با چکاندنی‌هایی که گفته شد و برخی که در سطور بعدی عرض خواهم کرد رفع شدنی است. اگر با زالو درمانی و پاکسازی دستگاه گوارش همراه باشد در بسیاری از موارد که وزوز گوش بیمار را حتی سال‌ها کلافه کرده، درمان کامل صورت پذیرفته است 18].
هرگز اجازه ندهید داروهای شیمیایی وارد گوش یا چشم شما شود. بدون تعصب باید عرض کنم در پژوهش‌های گسترده‌ای که داشتم متوجه شدم چکاندنی‌های ویژه گوش که در طب ایرانی- اسلامی مطرح بوده کمترین عوارض ممکن را هم دارا نمی‌باشند. حتی اگر شخص بدون هیچ مشکلی قطره‌های فوق را در گوشش بچکاند برای قدرت شنوایی مفید خواهد بود.
شستشودهنده‌های شیمیایی هرکدام دارای عیب و نقص‌های متعدد هستند. به همین دلیل است که داروهای شیمیایی مربوط به گوش، مرتب هرچند سال یک بار تغییر می‌کنند و داروی جدیدی وارد بازار می‌شود که عوارض گوناگونی دارد[19].
داروهای چکاندنی که در قانون شیخ (ره) قرار دارند داروهایی هستند که در زمان وی از سوی علمای علم طب برای مردم تجویز می‌شده است. این داروها عوارض منفی
ص: 81
برای مردم نداشته و ندارند. توجه کنید: بورک 20] با سرکه و عسل، زهره گوسفند با روغن زیتون و شراب، یا با روغن بادام تلخ، یا آب گندنا (تره) و آب پیاز با عسل یا با شیر پستان زن و امثال آن همگی از داروهای چکاندنی بدون ضرر می‌باشند. به چند نسخه برای تقویت گوش توجه نمایید:
نسخه
جندبیدستر 3 جزء، بوره قرمز و خربق هرکدام 5/ 1 جزء، با زهره بز و روغن حنظل کاملا ممزوج و بصورت قطره در گوش چکانده شود. می‌توان از گوش‌پاک‌کن‌هایی که در داروخانه‌ها موجود است استفاده نمود. گوش‌پاک‌کن را با مخلوط آغشته نموده و هربار شب تا صبح کمتر یا بیشتر در گوش بگذارید.
نسخه دیگر
کندش، زعفران، جندبیدستر هرکدام یک جزء، خربق سیاه و بورک از هریک 4 جزء که در شراب حل شده و چکانده می‌شود.
نسخه دیگر
الوا، جندبیدستر، پیه حنظل، فربیون با زهره گاو.
نسخه‌ها در این زمینه بسیار متعدد و متنوع و درعین‌حال در دسترس می‌باشد.
برای استفاده از انواع نسخه‌ها لازم است مزاج‌ها در نظر گرفته شود. اگر مزاج گوش سرد است چکاندنی‌های گرم و اگر مزاج گوش گرم باشد چکاندنی‌های سرد و اگر مزاج گوش خشک است چکاندنی‌های تر و برعکس. در مبحث پیشگیری و علاج
ص: 82
تجویزات مذکور قابل استفاده می‌باشند. ما به داروهای ساده و قابل دسترسی بسنده کردیم تا برای بیماران مشکلی در تهیه آن‌ها پیش نیاید.
درمان بیماری‌های گوش هرکدام در علوم پزشکی و طبی کشورمان جایگاهی بلند و موفق دارد، اما ناچار به دلیل دوری از اطاله کلام از طرح آن‌ها در این مقال صرف نظر می‌کنیم. علوم دارویی در مورد گوش در طب قدیم دریایی وسیع از تجربیات گران‌سنگ دانشمندان ایرانی است. هرگاه نیاز به درمان باشد علما و دانشمندان توجه داشته باشند که داروها و روش‌های علاج به بهترین وجه موجود است و می‌توانند بدان رجوع نمایند.
فتیله
عبارت از تکه پارچه‌ای است از جنس پشم یا نخ یا ابریشم و امثال آنکه به دارو آغشته شده و در گوش بیرونی تا قبل از پرده صماخ قرار می‌گیرد. در اینجا به یک نسخه آزموده اشاره می‌کنیم:
فتیله انزروت با عسل
پس از انجام پاکسازی‌های کلی و موضعی از جمله آب پیاز و روغن حنظل یا همیشه بهار به مدت 7 تا 15 روز، یک گوش‌پاک‌کن را برداشته و ابتدا در عسل فرو برند. آنگاه آن را در پودر انزروت فرو کنند مقادیری از پودر به بوسیله عسل به گوش پاک‌کن می‌چسبد. در گوش بگذارند معمولا شب تا صبح در گوش می‌ماند. هر شب تا زمان لازم تکرار خواهد شد. با اجرای این فن‌آوری جرم‌های متکاثف و آلودگی‌ها و رسوبات گوش پاک می‌شود. این فن‌آوری برای علمای مسن بسیار مفید و دور از هر عوارضی خواهد بود. از پیرگوشی جلوگیری به عمل می‌آورد پس از این نظر برای جوانان و پیران تفاوتی ندارد. سنگینی گوش برطرف شده و بیماری طنین و سر و صدای گوش (وزوز گوش) به لطف پروردگار از میان خواهد رفت.