گروه نرم افزاری آسمان

5- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ قَالَ سَأَلَ أَبُو بَصِيرٍ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع وَ أَنَا حَاضِرٌ فَقَالَ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَقْرَأُ الْقُرْآنَ فِي لَيْلَةٍ فَقَالَ لَا فَقَالَ فِي لَيْلَتَيْنِ فَقَالَ لَا حَتَّى بَلَغَ سِتَّ لَيَالٍ فَأَشَارَ بِيَدِهِ فَقَالَ هَا ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا أَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ مِنْ أَصْحَابِ مُحَمَّدٍ ص كَانَ يَقْرَأُ الْقُرْآنَ فِي شَهْرٍ وَ أَقَلَّ إِنَّ الْقُرْآنَ لَا يُقْرَأُ هَذْرَمَةً وَ لَكِنْ يُرَتَّلُ تَرْتِيلًا إِذَا مَرَرْتَ بِآيَةٍ فِيهَا ذِكْرُ النَّارِ وَقَفْتَ عِنْدَهَا وَ تَعَوَّذْتَ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ فَقَالَ أَبُو بَصِيرٍ أَقْرَأُ الْقُرْآنَ فِي رَمَضَانَ فِي لَيْلَةٍ فَقَالَ لَا فَقَالَ فِي لَيْلَتَيْنِ فَقَالَ لَا فَقَالَ فِي ثَلَاثٍ فَقَالَ هَا وَ أَوْمَأَ بِيَدِهِ نَعَمْ شَهْرُ رَمَضَانَ لَا يُشْبِهُهُ شَيْءٌ مِنَ الشُّهُورِ لَهُ حَقٌّ وَ حُرْمَةٌ أَكْثِرْ مِنَ الصَّلَاةِ مَا اسْتَطَعْتَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 423 رواية : 5

5 على بن ابى حمزه گويد: ابوبصير از امام صادق عليه السلام پرسيد و من نيز در خدمتش بودم و عرضكرد: قربانت شوم ! من قرآن را در يك شب بخوانم ؟ فرمود: نه ، عرضكرد: در دو شب ؟ فرمود: نه ، تا رسيد بشش شب با دست اشاره كرده فرمود:ها (يعنى آرى بخوان ) سپس حضرت صادق (ع ) فرمود: اى ابا محمد آنان كه پيش از شماها بودند از اصحاب محمد (ص ) قرآن را در يك ماه و كمتر مى خوانند، قرآن را بشتاب و سرعت نبايد خواند بلكه بايد هموار و شمرده خوانده شود، و هرگاه بآيه اى برخورد كردى كه در آن ذكر دوزخ است نزد آن بايستى و از دوزخ بخدا پناه برى ، پس ابو بصير عرضكرد: در ماه رمضان قرآن را در يك شب بخوانم ؟ فرمود: نه ، عرضكرد: در دو شب بخوانم ؟ فرمود: نه ، عرضكرد: در سه شب بخوانم ؟ فرمود: آرى بخوان و با دست خود اشاره كرد آرى ماه رمضان (ماهى ) است كه هيچكداميك از ماهها بدو نمانند براى آنماه حق و حرمتى است ، (و در آن ماه ) نماز هر چه توانى بخوان .



*باب اينكه قرآن بهمانسان كه نازل گرديده بالا رود نه انسان كه خوانند*
بَابُ أَنَّ الْقُرْآنَ يُرْفَعُ كَمَا أُنْزِلَ
1- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ النَّبِيُّ ص إِنَّ الرَّجُلَ الْأَعْجَمِيَّ مِنْ أُمَّتِي لَيَقْرَأُ الْقُرْآنَ بِعَجَمِيَّةٍ فَتَرْفَعُهُ الْمَلَائِكَةُ عَلَى عَرَبِيَّةٍ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 424 رواية : 1

1 حضرت صادق (ع ) فرمود: رسول خدا (ص ) فرموده : مرد عجمى (و غير عرب ) از امت من قرآن را عجمى مى خواند (يعنى مراعات تجويد و محسنات قرائت را نمى كند يا اعراب آنرا غلط مى خواند) و فرشتگان آنرا بعربى صحيح بالا برند.



2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّا نَسْمَعُ الْآيَاتِ فِي الْقُرْآنِ لَيْسَ هِيَ عِنْدَنَا كَمَا نَسْمَعُهَا وَ لَا نُحْسِنُ أَنْ نَقْرَأَهَا كَمَا بَلَغَنَا عَنْكُمْ فَهَلْ نَأْثَمُ فَقَالَ لَا اقْرَءُوا كَمَا تَعَلَّمْتُمْ فَسَيَجِيئُكُمْ مَنْ يُعَلِّمُكُمْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 424 رواية : 2

2 برخى از ياران محمد بن سليمان (يكى از راويان حديث ) از حضرت ابى الحسن عليه السلام حديث كند كه بآن حضرت عليه السلام عرضكردم : قربانت شوم ! ما آياتى (از جانب شما) در قرآن مى شنويم كه آنطور كه مى شنويم نزد ما آنطور نيست ، و نمى توانيم آنطور كه از شما بما رسيده است آنها را بخوانيم آيا گناهكاريم ؟ فرمود: نه ، همانطور كه آموخته ايد (و بلد هستيد) بخوانيد بزودى بيايد كسى كه بشما بياموزد (مقصود حضرت صاحب الامر عليه السلام است چنانچه فيض (ره ) گويد).



*باب فضيلت برخى از سوره ها و آيات قرآن*
بَابُ فَضْلِ الْقُرْآنِ
1- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ بَدْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ مَنْ قَرَأَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ مَرَّةً بُورِكَ عَلَيْهِ وَ مَنْ قَرَأَهَا مَرَّتَيْنِ بُورِكَ عَلَيْهِ وَ عَلَى أَهْلِهِ وَ مَنْ قَرَأَهَا ثَلَاثَ مَرَّاتٍ بُورِكَ عَلَيْهِ وَ عَلَى أَهْلِهِ وَ عَلَى جِيرَانِهِ وَ مَنْ قَرَأَهَا اثْنَيْ عَشَرَ مَرَّةً بَنَى اللَّهُ لَهُ اثْنَيْ عَشَرَ قَصْراً فِي الْجَنَّةِ فَيَقُولُ الْحَفَظَةُ اذْهَبُوا بِنَا إِلَى قُصُورِ أَخِينَا فُلَانٍ فَنَنْظُرَ إِلَيْهَا وَ مَنْ قَرَأَهَا مِائَةَ مَرَّةٍ غُفِرَتْ لَهُ ذُنُوبُ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِينَ سَنَةً مَا خَلَا الدِّمَاءَ وَ الْأَمْوَالَ وَ مَنْ قَرَأَهَا أَرْبَعَمِائَةِ مَرَّةٍ كَانَ لَهُ أَجْرُ أَرْبَعِمِائَةِ شَهِيدٍ كُلُّهُمْ قَدْ عُقِرَ جَوَادُهُ وَ أُرِيقَ دَمُهُ وَ مَنْ قَرَأَهَا أَلْفَ مَرَّةٍ فِي يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ لَمْ يَمُتْ حَتَّى يَرَى مَقْعَدَهُ فِي الْجَنَّةِ أَوْ يُرَى لَهُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 425 رواية : 1

1 محمد بن مروان از حضرت باقر (ع ) روايت كند كه فرمود: هركس قل هو اللّه احد را يك بار بخواند بر او مبارك باشد (و بركت باو داده شود) و هركس دو بار بخواند خودش و خاندانش بركت يابند، و هركس سه بار بخواند خودش و خاندانش و همسايگانش بركت يابند، و هركس دوازده بار بخواند خداوند برايش دوازده قصر در بهشت بنا كند و نگهبانان بهشت گويند: برويم قصرهاى فلان برادرمان را تماشا كنيم ، و هركس صدبار بخواند گناهان بيست و پنج سال او بجز خونها و مالها (كه بناحق ريخته و يا خورده است ) آمرزيده شود، هركس چهار صد بار بخواند مزد چهارصد شهيد دارد كه همه آنها اسبش را در راه خداى پى كرده و خونش ريخته شده است ، و هركس در يكشبانه روز هزار بار آنرا بخواند نميرد تا جايگاه خويش در بهشت ببيند يا باو نشان داده شود.



2- حُمَيْدُ بْنُ زِيَادٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ الْمِيثَمِيِّ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَمَّا أَمَرَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ هَذِهِ الْآيَاتِ أَنْ يَهْبِطْنَ إِلَى الْأَرْضِ تَعَلَّقْنَ بِالْعَرْشِ وَ قُلْنَ أَيْ رَبِّ إِلَى أَيْنَ تُهْبِطُنَا إِلَى أَهْلِ الْخَطَايَا وَ الذُّنُوبِ فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِلَيْهِنَّ أَنِ اهْبِطْنَ فَوَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَا يَتْلُوكُنَّ أَحَدٌ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ وَ شِيعَتِهِمْ فِي دُبُرِ مَا افْتَرَضْتُ عَلَيْهِ مِنَ الْمَكْتُوبَةِ فِي كُلِّ يَوْمٍ إِلَّا نَظَرْتُ إِلَيْهِ بِعَيْنِيَ الْمَكْنُونَةِ فِي كُلِّ يَوْمٍ سَبْعِينَ نَظْرَةً أَقْضِي لَهُ فِي كُلِّ نَظْرَةٍ سَبْعِينَ حَاجَةً وَ قَبِلْتُهُ عَلَى مَا فِيهِ مِنَ الْمَعَاصِي وَ هِيَ أُمُّ الْكِتَابِ وَ شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لا إِل هَ إِلّ ا هُوَ وَ الْمَل ائِكَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ وَ آيَةُ الْكُرْسِيِّ وَ آيَةُ الْمُلْكِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 425 رواية : 2

2 حضرت صادق (ع ) فرمود: چون خداى عزوجل باين آيات (كه در آخر حديث بيايد) فرمان داد كه بزمين فرود آيند، آنها بعرش در آويختند و گفتند: پروردگارا بكجا ما را فرو مى فرستى ؟ بسوى خطا كاران و گنه كاران ؟ پس خداى عزوجل بآنها فرمود: فرود شويد كه بعزت و جلال خودم سوگند كه هيچ كس از آل محمد (عليهم السلام ) و شيعيان آنها شما را در هر روز دنبال نماز واجبش نخواند جز اينكه بنظر مخصوصى در هر روز هفتاد بار باو نظر كنم و در هر نظر هفتاد حاجت او را بر آورم ، و او را بآنچه گناه دارد بپذيرم و آن آيات عبارت است از ام الكتاب (يعنى سوره مباركه حمد) و آيه : ((شهد اللّه نه لا اله الا هو و الملائكة و اولوالعلم )) (سوره عمران آيه 18) و آية الكرسى ، و آيه ملك (قل اللهم ما لك الملك .... آيه 26 از سوره آل عمران ).



3- أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَسَّانَ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُكَيْنٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ مَنْ قَرَأَ الْمُسَبِّحَاتِ كُلَّهَا قَبْلَ أَنْ يَنَامَ لَمْ يَمُتْ حَتَّى يُدْرِكَ الْقَائِمَ وَ إِنْ مَاتَ كَانَ فِي جِوَارِ مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ ص
اصول كافى جلد 4 صفحه : 426 رواية : 3

3 جابر گويد: شنيدم حضرت باقر (ع ) مى فرمود: هركس همه سوره ها مسبحات (يعنى سوره هايى كه اول آن سبح يا يسبح است ) پيش از آنكه بخوابد آنها را بخواند، آنكس نميرد تا حضرت قائم عليه السلام را درك كند و اگر بميرد در جوار نبى اكرم (ص ) خواهد بود.



شرح :
مسبحات كه اول آنها سبح يا يسبح است هفت سوره است : سوره اسرى ، سوره حديد، سوره حشر، سوره صف ، سوره جمعه ، سوره تغابن ، سوره اعلى .
4- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ طَلْحَةَ عَنْ جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ قَرَأَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ مِائَةَ مَرَّةٍ حِينَ يَأْخُذُ مَضْجَعَهُ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَ خَمْسِينَ سَنَةً
اصول كافى جلد 4 صفحه : 426 رواية : 4

4 رسول خدا (ص ) فرمود: هركس هنگامى كه بيشتر خواب رود صد بار سوره قل هو اللّه احد را بخواند خداوند گناه پنجاه سال او را بيامرزد.



5- حُمَيْدُ بْنُ زِيَادٍ عَنِ الْخَشَّابِ عَنِ ابْنِ بَقَّاحٍ عَنْ مُعَاذٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ جُمَيْعٍ رَفَعَهُ إِلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ قَرَأَ أَرْبَعَ آيَاتٍ مِنْ أَوَّلِ الْبَقَرَةِ وَ آيَةَ الْكُرْسِيِّ وَ آيَتَيْنِ بَعْدَهَا وَ ثَلَاثَ آيَاتٍ مِنْ آخِرِهَا لَمْ يَرَ فِي نَفْسِهِ وَ مَالِهِ شَيْئاً يَكْرَهُهُ وَ لَا يَقْرَبُهُ شَيْطَانٌ وَ لَا يَنْسَى الْقُرْآنَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 426 رواية : 5

5 و نيز آن حضرت (ص ) فرمود: هركس چهار آيه از اول سوره بقره و آية الكرسى و دو آيه بعد از آن (يعنى آيه هاى ((لا اكراه فى الدين ....)) و آيه : ((اللّه ولى الذين آمنوا....)))) و سه آيه آخر سوره بقره را بخواند در جان و مالش بدى نبيند و هيچ شيطانى باو نزديك نشود، و قرآن را فراموش نكند.



6- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ مَنْ قَرَأَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ يَجْهَرُ بِهَا صَوْتَهُ كَانَ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ مَنْ قَرَأَهَا سِرّاً كَانَ كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ مَنْ قَرَأَهَا عَشْرَ مَرَّاتٍ غُفِرَتْ لَهُ عَلَى نَحْوِ أَلْفِ ذَنْبٍ مِنْ ذُنُوبِهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 427 رواية : 6

6 حضرت باقر (ع ) فرمود: هركس سوره انا انزلنا فى ليلة القدر)) را بخواند و آوازش را (هنگام خواندن آن ) بلند كند مانند كسى است كه شمشير در راه خدا كشيده ، و هركس آنرا بخواند باندازه هزار گناه از گناهانش آمرزيده شود.



7- أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ أَبِي ص ‍ يَقُولُ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ثُلُثُ الْقُرْآنِ وَ قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ رُبُعُ الْقُرْآنِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 427 رواية : 7

7 حضرت صادق (ع ) مى فرمود: كه پدرم صلوات عليه مى فرمود: ((قل هو اللّه حد)) يك سوم قرآنست و ((قل يا ايها الكافرون )) يكچهارم آن است .



8- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ مِهْزَمٍ عَنْ رَجُلٍ سَمِعَ أَبَا الْحَسَنِ ع يَقُولُ مَنْ قَرَأَ آيَةَ الْكُرْسِيِّ عِنْدَ مَنَامِهِ لَمْ يَخَفِ الْفَالِجَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ وَ مَنْ قَرَأَهَا فِي دُبُرِ كُلِّ فَرِيضَةٍ لَمْ يَضُرَّهُ ذُو حُمَةٍ وَ قَالَ مَنْ قَدَّمَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ بَيْنَهُ وَ بَيْنَ جَبَّارٍ مَنَعَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ مِنْهُ يَقْرَأُهَا مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ وَ عَنْ يَمِينِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ فَإِذَا فَعَلَ ذَلِكَ رَزَقَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ خَيْرَهُ وَ مَنَعَهُ مِنْ شَرِّهِ وَ قَالَ إِذَا خِفْتَ أَمْراً فَاقْرَأْ مِائَةَ آيَةٍ مِنَ الْقُرْآنِ مِنْ حَيْثُ شِئْتَ ثُمَّ قُلِ اللَّهُمَّ اكْشِفْ عَنِّي الْبَلَاءَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 427 رواية : 8

8 ابراهيم بن مهزم از مردى حديث كند كه شنيد از حضرت ابى الحسن عليه السلام كه مى فرمود: هركس آية الكرسى را در وقت خواب بخواند از درد فلج نترسد ان شاء الله ، و هر كه پشت سر هر نماز واجب آنرا بخواند هيچ حيوانى كه نيش زهرآگين دارد او را زيان نرساند و فرمود: هركس قل هو اللّه احد را بين خود و بين جبار (ستمگرى كه آهنگ آواز او را دارد) پيش دارد (و در برابر او اين سوره را بخواند) خداى عزوجل او را از ستمكار منع كند، (باين ترتيب كه ) بخواند آنرا از پيش رو و از پشت سر و از راست و چپش ، و چون اينكار را كرد خداى عزوجل خير آن ستمكار را باو بهره كند و از شرش او را باز دارد. و فرمود: هرگاه از پيش آمدى ترسيدى صد آيه از قرآن از هر كجاى آن كه خواهى بخوان ، سپس ‍ سه بار بگو: ((اللهم اكشف عنى البلاء)).



9- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ قَرَأَ مِائَةَ آيَةٍ يُصَلِّي بِهَا فِي لَيْلَةٍ كَتَبَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ بِهَا قُنُوتَ لَيْلَةٍ وَ مَنْ قَرَأَ مِائَتَيْ آيَةٍ فِي غَيْرِ صَلَاةٍ لَمْ يُحَاجَّهُ الْقُرْآنُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَنْ قَرَأَ خَمْسَمِائَةِ آيَةٍ فِي يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ فِي صَلَاةِ النَّهَارِ وَ اللَّيْلِ كَتَبَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ فِي اللَّوْحِ الْمَحْفُوظِ قِنْطَاراً مِنَ الْحَسَنَاتِ وَ الْقِنْطَارُ أَلْفٌ وَ مِائَتَا أُوقِيَّةٍ وَ الْأُوقِيَّةُ أَعْظَمُ مِنْ جَبَلِ أُحُدٍ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 428 رواية : 9

9 حضرت صادق (ع ) فرمود: هر كه صد آيه (از قرآن ) در شب در نمازى بخواند (يعنى در يكى ) از نمازهايى كه شب مى خواند و ظاهرا مقصود نمازهاى نافله ايست كه از اول شب تا صبح مى خوانند يا جداگانه دو ركعت نماز بخواند و اين صد آيه را در آن بخواند) خداى عزوجل براى او عبادت يكشب را ثبت كند، و هركس دويست آيه در غير از نماز بخواند قرآن در روز قيامت باو خصومت نورزد (و درباره ضايع گذاردنش و روى برتافتن از آن شكايت از او نكند) و هر كه در شبانه روز در نماز روز و شب پانصد آيه بخواند خداى عزوجل براى او در لوح محفوظ يك قنطار حسنه بنويسد و قنطار هزار و دويست اوقيه است و اوقيه بزرگتر از كوه احد است .



10- أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَسَّانَ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ مَضَى بِهِ يَوْمٌ وَاحِدٌ فَصَلَّى فِيهِ بِخَمْسِ صَلَوَاتٍ وَ لَمْ يَقْرَأْ فِيهَا بِقُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ قِيلَ لَهُ يَا عَبْدَ اللَّهِ لَسْتَ مِنَ الْمُصَلِّينَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 428 رواية : 10

10 و نيز فرمود عليه السلام : هركس يك روز تمام بر او بگذرد و نمازهاى پنج گانه را بخواند و در آن نمازها قل هو اللّه احد نخواند باو گفته شود: اى بنده خدا تو از نمازگزاران نيستى .



11- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِي بَكْرٍ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ فَلَا يَدَعْ أَنْ يَقْرَأَ فِي دُبُرِ الْفَرِيضَةِ بِقُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ فَإِنَّهُ مَنْ قَرَأَهَا جَمَعَ اللَّهُ لَهُ خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ غَفَرَ لَهُ وَ لِوَالِدَيْهِ وَ مَا وَلَدَا
اصول كافى جلد 4 صفحه : 428 رواية : 11

11 و نيز فرمود عليه السلام : هر كه ايمان بخدا و روز جزا دارد خواندن قل هو اللّه احد را دنبال هر نماز واجب از دست ندهد، زيرا هركس آنرا بخواند خداوند خير دنيا و آخرت را براى او فراهم كند و او را و پدرش و مادرش را و هر كه از آندو متولد شده بيامرزد.



12- عَنْهُ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ سُورَةَ الْأَنْعَامِ نَزَلَتْ جُمْلَةً شَيَّعَهَا سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ حَتَّى أُنْزِلَتْ عَلَى مُحَمَّدٍ ص فَعَظَّمُوهَا وَ بَجَّلُوهَا فَإِنَّ اسْمَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِيهَا فِي سَبْعِينَ مَوْضِعاً وَ لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِي قِرَاءَتِهَا مَا تَرَكُوهَا
اصول كافى جلد 4 صفحه : 428 رواية : 12

12- و نيز فرمود عليه السلام : همانا سوره انعام يكجا نازل گرديد و هفتاد هزار فرشته آن را بدرقه كردند تا بمحمد صلى اللّه عليه و آله نازل شد، پس آنرا بزرگ شماريد و گرامى داريد، زيرا در هفتاد جاى آن نام خداى عزوجل مى باشد، و اگر مردم مى دانستند چه ثوابها و فضيلتهايى در خواندن آن سوره است آنرا وا نمى گذاردند و ترك نمى كردند.



13- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ النَّبِيَّ ص ‍ صَلَّى عَلَى سَعْدِ بْنِ مُعَاذٍ فَقَالَ لَقَدْ وَافَى مِنَ الْمَلَائِكَةِ سَبْعُونَ أَلْفاً وَ فِيهِمْ جَبْرَئِيلُ ع يُصَلُّونَ عَلَيْهِ فَقُلْتُ لَهُ يَا جَبْرَئِيلُ بِمَا يَسْتَحِقُّ صَلَاتَكُمْ عَلَيْهِ فَقَالَ بِقِرَاءَتِهِ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ قَائِماً وَ قَاعِداً وَ رَاكِباً وَ مَاشِياً وَ ذَاهِباً وَ جَائِياً
اصول كافى جلد 4 صفحه : 429 رواية : 13

13- و نيز فرمود عليه السلام : پيغمبر صلى اللّه عليه و آله بر جنازه سعد معاذ نماز خواند و پس از آن فرمود: هفتاد هزار فرشته كه در آنها جبرئيل نيز بود آمدند و بر جنازه سعد نماز خواندند، من بجبرييل گفتم : اى جبرييل بچه عمل سزاوار نماز شماها شد؟ جبرييل گفت : براى خواندنش قل هو اللّه احد را (در همه احوال ) ايستاده و نشسته و سواره و پياده در هنگام رفتن و آمدنش .



14- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ بَشِيرٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ الدِّهْقَانِ عَنْ دُرُسْتَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ قَرَأَ أَلْهَيكُمُ التَّكَاثُرُ عِنْدَ النَّوْمِ وُقِيَ فِتْنَةَ الْقَبْرِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 429 رواية : 14

14 و نيز فرمود عليه السلام : رسول خدا (ص ) فرموده : هر كه سوره الهيكم التكاثر را هنگام خوابيدن بخواند از فتنه قبر محفوظ بماند.



15- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ بَزِيعٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْفَضْلِ النَّوْفَلِيِّ رَفَعَهُ قَالَ مَا قُرِئَتِ الْحَمْدُ عَلَى وَجَعٍ سَبْعِينَ مَرَّةً إِلَّا سَكَنَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 429 رواية : 15

15 عبداللّه بن فضل نوفلى در حديث مرفوعى (كه سند را بمعصوم رسانده ) حديث كند كه فرموده : سوره حمد بر هيچ دردى هفتاد بار خوانده نشود جز آنكه آن درد آرام گيرد.



16- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَوْ قُرِئَتِ الْحَمْدُ عَلَى مَيِّتٍ سَبْعِينَ مَرَّةً ثُمَّ رُدَّتْ فِيهِ الرُّوحُ مَا كَانَ ذَلِكَ عَجَباً
اصول كافى جلد 4 صفحه : 429 رواية : 16

16 حضرت صادق (ع ) فرمود: اگر سوره حمد هفتاد بار بر مرده اى خوانده شود و روح به تن او باز گردد شگفت نيست .


7- عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ بَكْرٍ عَنْ صَالِحٍ عَنْ سُلَيْمَانَ الْجَعْفَرِيِّ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ مَا مِنْ أَحَدٍ فِي حَدِّ الصِّبَا يَتَعَهَّدُ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ قِرَاءَةَ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ وَ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ كُلَّ وَاحِدَةٍ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ مِائَةَ مَرَّةٍ فَإِنْ لَمْ يَقْدِرْ فَخَمْسِينَ إِلَّا صَرَفَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَنْهُ كُلَّ لَمَمٍ أَوْ عَرَضٍ مِنْ أَعْرَاضِ الصِّبْيَانِ وَ الْعُطَاشَ وَ فَسَادَ الْمَعِدَةِ وَ بُدُورَ الدَّمِ أَبَداً مَا تُعُوهِدَ بِهَذَا حَتَّى يَبْلُغَهُ الشَّيْبُ فَإِنْ تَعَهَّدَ نَفْسَهُ بِذَلِكَ أَوْ تُعُوهِدَ كَانَ مَحْفُوظاً إِلَى يَوْمِ يَقْبِضُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ نَفْسَهُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 429 رواية : 17

17 سليمان جعفرى گويد: از حضرت ابى الحسن شنيدم كه مى فرمود: هيچ كس نيست كه از دوران كودكى بعهده گيرد كه در هر شب سوره قل اعوذ برب الفلق و سوره قل اعوذ برب الناس را هر كدام سه بار بخواند و سوره قل هو اللّه احد را صد بار و اگر نتواند پنجاه بار بخواند جز اينكه خداى عزوجل از او بگرداند هر نوع ديوانگى و جن زدگى و پيش ‍ آمدهايى كه كودكان دچار شوند، و نيز مرض تشنگى و فاسد شدن معده و جوشش خون را تا زمانى كه بدان مداومت كند تا به پيرى رسد، و اگر خود را بخواندن آن پايبند كند يا ديگرى بر آن وادارش كند (يعنى اگر خودش سواد ندارد يا خواندن نتواند بر او بخوانند) تا روزى كه خداى عزوجل جانش را بگيرد محفوظ ماند.



توضيح :
((بدورالدم )) را لغتش در چند كتاب لغت كه در دسترس بود نيافتم و ((بدر)) در لغت بمعناى سرعت و شتاب بسوى چيزى است ، و ممكن است مقصود از ((بدورالدم )) مرض فشار خون باشد ولى چون اطمينانى باين ترجمه نداشتيم لذا بنحو اجمال ترجمه شد، و در نسخه وافى ((بدرة الدم )) است كه براى آن نيز معنايى نيافتم .
18- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَحْمَدَ الْمِنْقَرِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا إِبْرَاهِيمَ ع يَقُولُ مَنِ اسْتَكْفَى بِآيَةٍ مِنَ الْقُرْآنِ مِنَ الشَّرْقِ إِلَى الْغَرْبِ كُفِيَ إِذَا كَانَ بِيَقِينٍ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 430 رواية : 18

18 حسين بن احمد منقرى گويد:از حضرت موسى بن جعفر عليهما السلام شنيدم كه مى فرمود: هر كه بيك آيه قرآن اكتفا كند (و آنرا براى نگهدارى از خود بس داند) از شرق تا غرب همان آيه او را بس باشد (اگر با ايمان و عقيده باشد).



19- الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ وَ عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ جَمِيعاً عَنْ بَكْرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَزْدِيِّ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي الْعُوذَةِ قَالَ تَأْخُذُ قُلَّةً جَدِيدَةً فَتَجْعَلُ فِيهَا مَاءً ثُمَّ تَقْرَأُ عَلَيْهَا إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ ثَلَاثِينَ مَرَّةً ثُمَّ تُعَلِّقُ وَ تَشْرَبُ مِنْهَا وَ تَتَوَضَّأُ وَ يُزْدَادُ فِيهَا مَاءٌ إِنْ شَاءَ اللَّهُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 430 رواية : 19

19 حضرت صادق (ع ) براى حفظ و نگهدارى (از چشم و بلاها) فرمود: كوزه تازه (آب نديده اى ) بگير و آن را آب كن سپس بر آن سوره انا انزلناه فى ليلة القدر را سى بار بخوان سپس آن را آويزان كن و از آن بياشام و وضوء بگير و هر چه بخواهند در آن آب بيفزايند ان شاء(الله ).



شرح :
يعنى هرگاه آب آن رو باتمام رفت چنانچه آب روى آن بريزيد همان تاءثير و خاصيت را دارد. و بنظر مى رسد كه عبارت چنين باشد: ((و يزداد فيهما ماء ان شاء)) و لفظ ((الله )) در آخر ((شاء)) از اضافات نسخه نويسان باشد، و از شرح مجلسى (ره ) نيز براى حديث چنين برآيد زيرا فرمايد: ((ماءان شاء: اى كلما ينقض يصب عليه ماء آخر....)) سپس نظير آنچه ترجمه شد شرح فرموده .
20- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ إِدْرِيسَ الْحَارِثِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا مُفَضَّلُ احْتَجِزْ مِنَ النَّاسِ كُلِّهِمْ بِ بِسْمِ اللّ هِ الرَّحْم نِ الرَّحِيمِ وَ بِقُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اقْرَأْهَا عَنْ يَمِينِكَ وَ عَنْ شِمَالِكَ وَ مِنْ بَيْنِ يَدَيْكَ وَ مِنْ خَلْفِكَ وَ مِنْ فَوْقِكَ وَ مِنْ تَحْتِكَ فَإِذَا دَخَلْتَ عَلَى سُلْطَانٍ جَائِرٍ فَاقْرَأْهَا حِينَ تَنْظُرُ إِلَيْهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ اعْقِدْ بِيَدِكَ الْيُسْرَى ثُمَّ لَا تُفَارِقْهَا حَتَّى تَخْرُجَ مِنْ عِنْدِهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 431 رواية : 20

20 مفضل بن عمر گويد: حضرت صادق عليه السلام فرمود: اى مفضل از همه مردم خويشتن را بوسيله بسم اللّه لرحمن الرحيم و بسوره قل هو اللّه احد نگهدارى و محافظت كن ، آن را از سمت راستت و از سمت چپت و از پيش ‍ رويت و پشت سرت و از زير پايت بخوان (يعنى بشش جهت بخوان ) و چون بر سلطان ستمكارى وارد شدى همينكه نگاهت باو افتاد سه بار آنرا (يعنى سوره قل هو اللّه را) بخوان و با دست چپ بشمار، و از خواندن آن جدا مشو (و ادامه بده ) تا از نزدش بيرون آئى .



21- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنِ السَّيَّارِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ بَكْرٍ عَنْ أَبِي الْجَارُودِ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ص أَنَّهُ قَالَ وَ الَّذِي بَعَثَ مُحَمَّداً ص ‍ بِالْحَقِّ وَ أَكْرَمَ أَهْلَ بَيْتِهِ مَا مِنْ شَيْءٍ تَطْلُبُونَهُ مِنْ حِرْزٍ مِنْ حَرَقٍ أَوْ غَرَقٍ أَوْ سَرَقٍ أَوْ إِفْلَاتِ دَابَّةٍ مِنْ صَاحِبِهَا أَوْ ضَالَّةٍ أَوْ آبِقٍ إِلَّا وَ هُوَ فِي الْقُرْآنِ فَمَنْ أَرَادَ ذَلِكَ فَلْيَسْأَلْنِي عَنْهُ قَالَ فَقَامَ إِلَيْهِ رَجُلٌ فَقَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ أَخْبِرْنِي عَمَّا يُؤَمِّنُ مِنَ الْحَرَقِ وَ الْغَرَقِ فَقَالَ اقْرَأْ هَذِهِ الْآيَاتِ اللّهُ الَّذِي نَزَّلَ الْكِت ابَ وَ هُوَ يَتَوَلَّى الصّ الِحِينَ وَ م ا قَدَرُوا اللّ هَ حَقَّ قَدْرِهِ إِلَى قَوْلِهِ سُبْح انَهُ وَ تَع الى عَمّ ا يُشْرِكُونَ فَمَنْ قَرَأَهَا فَقَدْ أَمِنَ الْحَرَقَ وَ الْغَرَقَ قَالَ فَقَرَأَهَا رَجُلٌ وَ اضْطَرَمَتِ النَّارُ فِي بُيُوتِ جِيرَانِهِ وَ بَيْتُهُ وَسَطَهَا فَلَمْ يُصِبْهُ شَيْءٌ ثُمَّ قَامَ إِلَيْهِ رَجُلٌ آخَرُ فَقَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ إِنَّ دَابَّتِيَ اسْتَصْعَبَتْ عَلَيَّ وَ أَنَا مِنْهَا عَلَى وَجَلٍ فَقَالَ اقْرَأْ فِي أُذُنِهَا الْيُمْنَى وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّم او اتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ كَرْهاً وَ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ فَقَرَأَهَا فَذَلَّتْ لَهُ دَابَّتُهُ وَ قَامَ إِلَيْهِ رَجُلٌ آخَرُ فَقَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ إِنَّ أَرْضِي أَرْضٌ مَسْبَعَةٌ وَ إِنَّ السِّبَاعَ تَغْشَى مَنْزِلِي وَ لَا تَجُوزُ حَتَّى تَأْخُذَ فَرِيسَتَهَا فَقَالَ اقْرَأْ لَقَدْ ج اءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ م ا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللّهُ لا إِل هَ إِلّ ا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ فَقَرَأَهُمَا الرَّجُلُ فَاجْتَنَبَتْهُ السِّبَاعُ ثُمَّ قَامَ إِلَيْهِ آخَرُ فَقَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ إِنَّ فِي بَطْنِي مَاءً أَصْفَرَ فَهَلْ مِنْ شِفَاءٍ فَقَالَ نَعَمْ بِلَا دِرْهَمٍ وَ لَا دِينَارٍ وَ لَكِنِ اكْتُبْ عَلَى بَطْنِكَ آيَةَ الْكُرْسِيِّ وَ تَغْسِلُهَا وَ تَشْرَبُهَا وَ تَجْعَلُهَا ذَخِيرَةً فِي بَطْنِكَ فَتَبْرَأُ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَفَعَلَ الرَّجُلُ فَبَرَأَ بِإِذْنِ اللَّهِ ثُمَّ قَامَ إِلَيْهِ آخَرُ فَقَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ أَخْبِرْنِي عَنِ الضَّالَّةِ فَقَالَ اقْرَأْ يس فِي رَكْعَتَيْنِ وَ قُلْ يَا هَادِيَ الضَّالَّةِ رُدَّ عَلَيَّ ضَالَّتِي فَفَعَلَ فَرَدَّ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَلَيْهِ ضَالَّتَهُ ثُمَّ قَامَ إِلَيْهِ آخَرُ فَقَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ أَخْبِرْنِي عَنِ الْآبِقِ فَقَالَ اقْرَأْ أَوْ كَظُلُم اتٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍّ يَغْش اهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ إِلَى قَوْلِهِ وَ مَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللّهُ لَهُ نُوراً فَم ا لَهُ مِنْ نُورٍ فَقَالَهَا الرَّجُلُ فَرَجَعَ إِلَيْهِ الْآبِقُ ثُمَّ قَامَ إِلَيْهِ آخَرُ فَقَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ أَخْبِرْنِي عَنِ السَّرَقِ فَإِنَّهُ لَا يَزَالُ قَدْ يُسْرَقُ لِيَ الشَّيْءُ بَعْدَ الشَّيْءِ لَيْلًا فَقَالَ لَهُ اقْرَأْ إِذَا أَوَيْتَ إِلَى فِرَاشِكَ قُلِ ادْعُوا اللّ هَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْم نَ أَيًّا م ا تَدْعُوا إِلَى قَوْلِهِ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيراً ثُمَّ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع مَنْ بَاتَ بِأَرْضٍ قَفْرٍ فَقَرَأَ هَذِهِ الْآيَةَ إِنَّ رَبَّكُمُ اللّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّم او اتِ وَ الْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيّ امٍ ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ إِلَى قَوْلِهِ تَب ارَكَ اللّهُ رَبُّ الْع الَمِينَ حَرَسَتْهُ الْمَلَائِكَةُ وَ تَبَاعَدَتْ عَنْهُ الشَّيَاطِينُ قَالَ فَمَضَى الرَّجُلُ فَإِذَا هُوَ بِقَرْيَةٍ خَرَابٍ فَبَاتَ فِيهَا وَ لَمْ يَقْرَأْ هَذِهِ الْآيَةَ فَتَغَشَّاهُ الشَّيْطَانُ وَ إِذَا هُوَ آخِذٌ بِخَطْمِهِ فَقَالَ .J.فِي كَلَامِكَ الشِّفَاءَ وَ الصِّدْقَ وَ مَضَى بَعْدَ طُلُوعِ الشَّمْسِ فَإِذَا هُوَ بِأَثَرِ شَعْرِ الشَّيْطَانِ مُجْتَمِعاً فِي الْأَرْضِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 431 رواية : 21

21 اصبغ بن نباته از اميرالمؤ منين عليه السلام حديث كند كه فرمود: سوگند بدانكه محمد (ص ) را بحقيقت برانگيخته و خاندانش را گرامى داشته هيچ چيزى نيست كه شما آنرا بجوييد از حرز و دعاهائى كه براى محافظت از سوختن يا غرق شدن يا دزد يا گريختن چهارپائى از دست صاحبش يا گمشده اى يا بنده فرارى ، جز اينكه در قرآن است ، هر كه خواهد از من بپرسد (تا باو بگويم ) گويد: پس مردى برخاست و عرضكرد: يا اميرالمؤ منين مرا آگاه كن از آنچه براى محافظت از سوختن و غرق شدن است ؟ فرمود: اين آيات را بخوان : ((اللّه لذى نزل الكتاب و هويتولى الصالحين )) (سوره اعراف آيه 196 و اول آيه اينطور است : ان وليى اللّه لذى نزل الكتاب ....) و آيه : ((و ما قدروا اللّه حق قدره )) تا بگفتارش : ((سبحانه و تعالى عما يشركون )) (سوره زمر آيه 17 و تمام آيه اينطور است : ((و ما قدروا اللّه حق قدره و الارض جميعا قبضته يوم القيمة و السموات مطويات بيمينه سبحانه و تعالى عما يشركون )) پس هر كه اين آيات را بخواند از سوختن و غرق شدن ايمن است ، گويد: پس مردى آنرا خواند و آتش در خانه هاى همسايگانشان درگرفت و خانه او هم وسط آن خانه ها بود و (از بركت آن آيات كه خوانده بود) آسيبى باو نرسيد، سپس مرد ديگرى برخاست و عرضكرد: يا اميرالمؤ منين حيوانى كه زير پاى من هست چموشى مى كند و من از آن ترسانم ؟ فرمود: در گوش راستش ‍ (اين آيه را) بخوان : ((و له اسلم من فى السموات و الارض طوعا و كرها و اليه ترجعون )) (سوره آل عمران آيه 83) و آنمرد اين آيه را خواند و آن حيوان براى او رام گرديد.
مرد ديگرى برخاست و عرضكرد: اى اميرمؤ منان سرزمين ما جاى درندگان است و درندگان بخانه من درآيند و تا شكار خود را نگيرند از آنجا نگذرند؟ فرمود: (اين دو آيه را) بخوان : ((لقد جاءكم رسول من انفسكم عزيز عليه ما عنتم حريص عليكم بالمؤ منين رؤ وف رحيم فان تولوا فقل حسبى اللّه لا اله الا هو عليه توكلت و هو رب العرش العظيم )) (سوره توبه آيه هاى 138 و 139) پس آنمرد ايندو آيه را خواند و درندگان از او دور شدند.
سپس مرد ديگرى برخاست و عرضكرد: اى امير مؤ منان در شكم من آب زردى است (كه موجب بيمارى من شده است ) آيا شفائى دارد؟ فرمود: آرى (بى پول ) و بدون صرف كردن درهمى و نه دينارى ، بنويس آية الكرسى را بر شكمت و آنرا بشوى و بياشام و آنرا در شكمت ذخيره كن (محتمل است مقصود اين باشد كه تا مقدارى از زمان روى آن چيزى مخور كه در شكمت بماند) بخواست خداى عزوجل بهبودى يابى و آنمرد انجام داد و بخواست خداوند بهبودى يافت .
سپس ديگرى برخاست و عرضكرد: يا اميرالمؤ منين از (آنچه براى پيدا كردن حيوان ) گمشده (فايده دارد) مرا آگاه فرما؟ فرمود: سوره يس را در دو ركعت نماز بخوان ، و بگو: ((يا هادى الضالة رد ضالتى )) (يعنى اى راهنماى گمشده گمشده مرا بمن باز گردان ) پس آنرا انجام داد و خداى عزوجل حيوان گمشده اش را باو برگردانيد.
سپس ديگرى برخاست و عرضكرد: اى اميرمؤ منان براى بنده گريخته دستورى فرما فرمود: بخوان (اين آيه را): ((او كظلمات فى بحر لجى يغشاه موج من فوقه موج )) تا گفتارش : ((و من لم يجعل اللّه نورا فماله من نور)) (سوره نور آيه 40) و آنمرد آنرا گفت و بنده فراريش بسوى او بازگشت .
سپس مرد ديگرى برخاست و عرضكرد: يا اميرالمؤ منين براى ايمنى از دزدى چيزى بفرما زيرا كه پيوسته پشت سرهم شبها از من دزدى شود؟ فرمود: چون ببستر خواب رفتى (اين آيه را بخوان ): ((قل ادعوا اللّه و ادعوا الرحمن ايا ما تدعوا)) تا گفتارش : ((و كبره تكبيرا)) (سوره اسراء آيه 110) سپس اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: هر كس در بيابانى خالى از سكنه شبى را بسر برد و اين آيه را بخواند ((ان ربكم اللّه لذى خلق السموات و الارض فى سئة ايام ثم استوى على العرش )) تا گفتارش : ((تبارك اللّه رب العالمين )) (سوره اعراف آيه 54) فرشتگان او را محافظت كنند و شياطين از او دور شوند، گويد: پس آنمرد (يعنى مردى كه براى ايمنى از دزدى پرسش كرده بود، يا مرد ديگرى ) رفت و بويرانه اى رسيد و شب را در آنجا خوابيد و اين آيات ار نخواند، پس شيطان بسراغش آمد و بينى آنمرد را گرفت ، رفيقش باو گفت : مهلتش بده ، آنمرد (از اين حرف ) از خواب پريد و آيه اى را (كه حضرت فرموده بود) خواند، پس ‍ شيطان برفيقش گفت : خدا بينى تو را بخاك ماليد، اكنون بايد تا بصبح او را محافظت و پاسدارى كنى ، چون صبح شد نزد اميرالمؤ منين عليه السلام آمد و جريان را گفت و عرضكرد: در سخن شما شفاء و راستى يافتم ، و پس از بالا آمدن آفتاب بدانجا رفت و جاى موى شيطان را در زمين ديد.



22- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ مُحْرِزٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ مَنْ لَمْ يُبْرِئْهُ الْحَمْدُ لَمْ يُبْرِئْهُ شَيْءٌ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 434 رواية : 22

22 سلمة بن محرز گويد: شنيدم كه حضرت صادق (ع ) مى فرمود: كسى كه سوره حمد او را بهبودى نبخشيد هيچ چيز بهبودش ندهد.



23- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ مَنْ قَرَأَ إِذَا أَوَى إِلَى فِرَاشِهِ قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ كَتَبَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ بَرَاءَةً مِنَ الشِّرْكِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 434 رواية : 23

23 حضرت صادق (ع ) فرمود: هركس هنگامى كه ببستر خواب رود سوره قل يا ايها الكافرون و قل هو اللّه احد را بخواند خداى عزوجل بيزارى (و دورى ) از آتش را برايش بنويسد.



24- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَعْبَدٍ عَنْ أَبِيهِ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ لَا تَمَلُّوا مِنْ قِرَاءَةِ إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا فَإِنَّهُ مَنْ كَانَتْ قِرَاءَتُهُ بِهَا فِي نَوَافِلِهِ لَمْ يُصِبْهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِزَلْزَلَةٍ أَبَداً وَ لَمْ يَمُتْ بِهَا وَ لَا بِصَاعِقَةٍ وَ لَا بِآفَةٍ مِنْ آفَاتِ الدُّنْيَا حَتَّى يَمُوتَ وَ إِذَا مَاتَ نَزَلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ كَرِيمٌ مِنْ عِنْدِ رَبِّهِ فَيَقْعُدُ عِنْدَ رَأْسِهِ فَيَقُولُ يَا مَلَكَ الْمَوْتِ ارْفُقْ بِوَلِيِّ اللَّهِ فَإِنَّهُ كَانَ كَثِيراً مَا يَذْكُرُنِي وَ يَذْكُرُ تِلَاوَةَ هَذِهِ السُّورَةِ وَ تَقُولُ لَهُ السُّورَةُ مِثْلَ ذَلِكَ وَ يَقُولُ مَلَكُ الْمَوْتِ قَدْ أَمَرَنِي رَبِّي أَنْ أَسْمَعَ لَهُ وَ أُطِيعَ وَ لَا أُخْرِجَ رُوحَهُ حَتَّى يَأْمُرَنِي بِذَلِكَ فَإِذَا أَمَرَنِي أَخْرَجْتُ رُوحَهُ وَ لَا يَزَالُ مَلَكُ الْمَوْتِ عِنْدَهُ حَتَّى يَأْمُرَهُ بِقَبْضِ رُوحِهِ وَ إِذَا كُشِفَ لَهُ الْغِطَاءُ فَيَرَى مَنَازِلَهُ فِي الْجَنَّةِ فَيُخْرِجُ رُوحَهُ مِنْ أَلْيَنِ مَا يَكُونُ مِنَ الْعِلَاجِ ثُمَّ يُشَيِّعُ رُوحَهُ إِلَى الْجَنَّةِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ يَبْتَدِرُونَ بِهَا إِلَى الْجَنَّةِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 434 رواية : 24

24 و نيز آنحضرت عليه السلام فرمود: از خواندن سوره ((اذا زلزلت الارض زلزالها)) خسته نشويد زيرا هركس در نمازهاى نافله خود آن سوره را بخواند هرگز خداى عزوجل او را بزمين لرزه گرفتار نكند و بدان نميرد و (نيز) ببرق زدن و آفتهاى ديگر دنيا ناچار نگردد تا بميرد، و چون بميرد فرشته كريمى از جانب پروردگارش بر او فرود آيد و بالاى سرش ‍ بنشيند پس گويد: اى ملك الموت با دوست خدا مدارا كن (و جانش را بآسانى بگير) زيرا كه او بسيار مرا ياد مى كرد و اين سوره را مى خواند و آن سوره نيز بملك الموت مانند همين حرف را بگويد، و ملك الموت گويد: پروردگارم بمن فرمان داده كه گوش بفرمان و مطيع او باشم و جانش را نگيرم تا بدان دستور دهد، و چون پرده از برابر ديده اش بكنار رود منزلهاى خود را در بهشت ببيند، و جانش بآسانترين وجهى بيرون رود، سپس جان او را هفتاد هزار فرشته تا بهشت بدرقه كنند و شتابانه او را ببهشت رسانند.



*باب نوادر*
بَابُ النَّوَادِرِ
1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ عُبَيْسِ بْنِ هِشَامٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قُرَّاءُ الْقُرْآنِ ثَلَاثَةٌ رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَاتَّخَذَهُ بِضَاعَةً وَ اسْتَدَرَّ بِهِ الْمُلُوكَ وَ اسْتَطَالَ بِهِ عَلَى النَّاسِ وَ رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَحَفِظَ حُرُوفَهُ وَ ضَيَّعَ حُدُودَهُ وَ أَقَامَهُ إِقَامَةَ الْقِدْحِ فَلَا كَثَّرَ اللَّهُ هَؤُلَاءِ مِنْ حَمَلَةِ الْقُرْآنِ وَ رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَوَضَعَ دَوَاءَ الْقُرْآنِ عَلَى دَاءِ قَلْبِهِ فَأَسْهَرَ بِهِ لَيْلَهُ وَ أَظْمَأَ بِهِ نَهَارَهُ وَ قَامَ بِهِ فِي مَسَاجِدِهِ وَ تَجَافَى بِهِ عَنْ فِرَاشِهِ فَبِأُولَئِكَ يَدْفَعُ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْبَلَاءَ وَ بِأُولَئِكَ يُدِيلُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْأَعْدَاءِ وَ بِأُولَئِكَ يُنَزِّلُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ الْغَيْثَ مِنَ السَّمَاءِ فَوَ اللَّهِ لَهَؤُلَاءِ فِي قُرَّاءِ الْقُرْآنِ أَعَزُّ مِنَ الْكِبْرِيتِ الْأَحْمَرِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 435 رواية : 1

1 حضرت باقر (ع ) فرمود: قرآن خوانان سه گروه اند:
يكى آنكه قرآن خواند و آنرا سرمايه كسب خود كند و پادشاهان را با آن بدو شد و بمردم بزرگى بفروشد.
و ديگر مردى است كه قرآن را بخواند و حروف آنرا نگهدارى كند ولى حدود آنرا ضايع سازد و در ساير اوقات پشت سر اندازد چنانكه شخص سواره جام آبش را پشت سرش ميآويزد و مانند اين كلام در كتاب دعاء باب صلوات گذشت مراجعه شود) خداوند امثال اينهان را در قرآن خوانان زياد نكند.
و ديگرى مردى است كه قرآن خواند و داروى قرآن را بر دل دردمندش نهد و براى (خواندن و بكار بستن و دقت و غور در معانيش ) شب زنده دارى كند و روش را بتشنگى بسر برد، و در هنگام نمازهايش و جاهاى آن بدان قيام كند، و از بستر خواب بخاطر آن دورى گزيند، و بخاطر اين دسته از از مردمان است كه خداى عزيز جبار بلا را بگرداند، و ببركت ايشان است كه خداى عزوجل شر دشمنان را باز دارد، و بسبب آنان است كه خداى عزوجل از آسمان باران فرستد، پس بخدا سوگند اينها در ميان قرآن خوانان از كبريت احمر كمياب ترند.



2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي يَحْيَى عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع يَقُولُ نَزَلَ الْقُرْآنُ أَثْلَاثاً ثُلُثٌ فِينَا وَ فِي عَدُوِّنَا وَ ثُلُثٌ سُنَنٌ وَ أَمْثَالٌ وَ ثُلُثٌ فَرَائِضُ وَ أَحْكَامٌ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 435 رواية : 2

2 اصبغ بن نباته گويد: شنيدم از اميرالمؤ منين عليه السلام كه مى فرمود: قرآن در سه بخش نازل شده يك بخش آن درباره ما و دشمنان ما است ، و بخش ديگر در سنتها و امثال است ، و بخش سوم در واجبات و احكام است .



3- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ الْقُرْآنَ نَزَلَ أَرْبَعَةَ أَرْبَاعٍ رُبُعٌ حَلَالٌ وَ رُبُعٌ حَرَامٌ وَ رُبُعٌ سُنَنٌ وَ أَحْكَامٌ وَ رُبُعٌ خَبَرُ مَا كَانَ قَبْلَكُمْ وَ نَبَأُ مَا يَكُونُ بَعْدَكُمْ وَ فَصْلُ مَا بَيْنِكُمْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 436 رواية : 3

3 حضرت صادق (ع ) فرمود: قرآن بچهار بخش نازل شده ، يك چهارم حلال ، و يك چهارم حرام ، و يك چهارم سنتها، و احكام ، و يك چهارم اخبار گذشتگان و آيندگان از شما است و آنچه راجع برفع اختلاف ميانه شماها است .



شرح :
مجلسى (ره ) گويد: ممكن است ثلث (در خبر پيش ) و ربع (در اين خبر) بر سبيل تخمين باشد يا مجرد تقسيم به سه و چهارم باشد اگر چه اقسام مساوى نباشند يا باعتبار اختلاف معانى و بطون است ... تا آنكه گويد: و بسا گفته شود: كه مقصود از حلال پيروى از اهل بيت عليهم السلام و از حرام پيروى دشمنانشان مى باشد تا با تقسيم آينده (در خبر 4) موافق باشد.
و فيض (ره ) گويد: بناى اين تقسيم بر مساوى بودن واقعى و حقيقى (ميان اقسام ) نيست و همچنين بنا بر جدا بودن اقسام از تمام جهات از يكديگر نيست ، و از اين رو منافاتى بافزونى برخى از اقسام يا نقصانش از ديگرى ندارد، و نيز منافاتى با داخل شدن بعضى اقسام در بعضى ديگر ندارد و مضمونهاى اين اخبار با خبرهاى بعدى نيز منافات ندارد (چون بنا بر تقسيم حقيقى نيست ).
4- أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ نَزَلَ الْقُرْآنُ أَرْبَعَةَ أَرْبَاعٍ رُبُعٌ فِينَا وَ رُبُعٌ فِي عَدُوِّنَا وَ رُبُعٌ سُنَنٌ وَ أَمْثَالٌ وَ رُبُعٌ فَرَائِضُ وَ أَحْكَامٌ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 436 رواية : 4

4 حضرت باقر (ع ) فرمود: قرآن بر چهار بخش نازل گرديده است ، يكچهارم درباره ما و يكچهارم درباره دشمن ما و يكچهارم سنن و امثال و يكچهارم فرائض و احكام است .


5- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ الْعَبَّاسِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ السَّرِيِّ عَنْ عَمِّهِ عَلِيِّ بْنِ السَّرِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ أَوَّلُ مَا نَزَلَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ وَ آخِرُهُ إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 436 رواية : 5

5 حضرت صادق (ع ) فرمود: نخستين چيزى كه بر رسول خدا (ص ) نازل گرديد (اين سوره بود) ((بسم اللّه لرحمن الرحيم اقراء باسم ربك )) و آخرين چيزى كه نازل شد (سوره ): ((اذا جاء نصر الله )) بود.



توضيح :
مجلسى (ره ) گويد: شايد مقصود اين باشد كه پس از سوره اذا جاء نصراللّه سوره كامله ديگرى نازل نگشته ، پس ‍ منافات ندارد كه برخى از آيات پس از آن نازل شده باشد چنانچه مشهور است .
6- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ دَاوُدَ عَنْ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ شَهْرُ رَمَض انَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ وَ إِنَّمَا أُنْزِلَ فِي عِشْرِينَ سَنَةً بَيْنَ أَوَّلِهِ وَ آخِرِهِ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع نَزَلَ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً فِي شَهْرِ رَمَضَانَ إِلَى الْبَيْتِ الْمَعْمُورِ ثُمَّ نَزَلَ فِي طُولِ عِشْرِينَ سَنَةً ثُمَّ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ ص نَزَلَتْ صُحُفُ إِبْرَاهِيمَ فِي أَوَّلِ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ أُنْزِلَتِ التَّوْرَاةُ لِسِتٍّ مَضَيْنَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ أُنْزِلَ الْإِنْجِيلُ لِثَلَاثَ عَشْرَةَ لَيْلَةً خَلَتْ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ أُنْزِلَ الزَّبُورُ لِثَمَانَ عَشَرَ خَلَوْنَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ أُنْزِلَ الْقُرْآنُ فِي ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 437 رواية : 6

6 حفص بن غياث گويد: از حضرت صادق (ع ) درباره گفتار خداى عزوجل پرسيدم (كه فرمايد: ((ماه رمضان كه فرود شد در آن قرآن )) سوره بقره آيه 185) با اينكه قرآن از اول تا آخر در ظروف مدت بيست سال نازل شده ؟ حضرت صادق (ع ) فرمود: همه قرآن يكجا در ماه رمضان به بيت المعمور نازل شده ، سپس در طول بيست سال تدريجا نازل شده ، سپس در طول بيست سال تدريجا نازل شد، سپس : پيغمبر (ص ) فرمود: صحف ابراهيم در شب اول ماه رمضان نازل شده ، و تورات در شب ششم ماه رمضان نازل شد، و انجيل در شب سيزدهم نازل شد، و زبور در شب هيجدهم ماه رمضان و قرآن در بيست و سوم ماه رمضان نازل شده است .



7- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ بَعْضِ رِجَالِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا تَتَفَأَّلْ بِالْقُرْآنِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 437 رواية : 7

7 حضرت صادق (ع ) فرمود: بقرآن تفاءل نزن .



توضيح :
مقصود از تفاءل در اين حديث چنانچه فيض (ره ) فرمود: پيش بينى از پيش آمدهاى آينده است مانند شفاى مريض يا مرگ او يا يافتن گمشده و امثال اينها از روى قرآن كه اين خود يكنوع فال زدنى است و اين مورد نهى واقع شده و اين منافاتى با استخاره با قرآن كه متداول است و در جواز آن حديثى رسيده است ندارد، زيرا استخاره بمعناى طلب خير كردن از خداى و پى جوئى براى شناسائى خير و خوبى در كارها است كه ميخواهد بكند يا ترك كند، و براى مشورت كردن با خداوند است چنانچه در حديث آمده كه با پروردگارت در كارها مشورت كن و ميان استخاره باين معنى و تفاءل فرق آشكارى است ، و سر اينكه از تفاءل نهى شده اينست كه چون تفاءل بر خلاف شد موجب بدگمانى بقرآن شود، ولى در استخاره چنين نيست (اين بود ملخصى از كلام فيض (ره ) در باب نماز استخاره ) و مجلسى (ره ) گويد: و شايد ظاهرتر از اين كلام اينست كه مقصود نهى از تفاءل بقرآن براى آنچيزى است كه رسم عرب بوده كه چون كلامى يا شعرى مى شنيدند فال خوب و بد ميزدند، و مقصود امام عليه السلام اينست كه هنگام شنيدن يا خواندن قرآن آنطور فال نزنيد.
8- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْوَرَّاقِ قَالَ عَرَضْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع كِتَاباً فِيهِ قُرْآنٌ مُخَتَّمٌ مُعَشَّرٌ بِالذَّهَبِ وَ كُتِبَ فِي آخِرِهِ سُورَةٌ بِالذَّهَبِ فَأَرَيْتُهُ إِيَّاهُ فَلَمْ يَعِبْ فِيهِ شَيْئاً إِلَّا كِتَابَةَ الْقُرْآنِ بِالذَّهَبِ وَ قَالَ لَا يُعْجِبُنِي أَنْ يُكْتَبَ الْقُرْآنُ إِلَّا بِالسَّوَادِ كَمَا كُتِبَ أَوَّلَ مَرَّةٍ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 437 رواية : 8

8 محمد بن وراق گويد: كتابى را كه در آن قرآنى بود و آن قرآن با آب طلا مهر خورده بود و عشر گذارى شده بود، و در پايان آن نيز يكسوره بآب طلا نوشته شده بود من آن قرآن را بحضرت حضرت صادق (ع ) عرضه نموده و نشان دادم (و مقصود اين بود كه بدانم آيا با آب طلا نوشتن و مهرگذارى آن عيبى دارد يا نه ؟) پس آنحضرت در چيزى از آن عيبى نگرفت جز در نوشتن قرآن را با آب طلا و فرمود: خوش ندارم كه قرآن جز با مركب سياه نوشته شود چنانچه اول بار نوشته شده است .



شرح :
مجلسى (ره ) گويد: مهر خوردن (مختم ) را گفته اند: يعنى ميان آيه و آخر هر آيه را با آب طلا نشانه بزنند، و ممكن است نقش وسط جلد يا اول و آخر آن يا حاشيه آن با طلا بوده است .
9- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يَاسِينَ الضَّرِيرِ عَنْ حَرِيزٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ تَأْخُذُ الْمُصْحَفَ فِي الثُّلُثِ الثَّانِي مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فَتَنْشُرُهُ وَ تَضَعُهُ بَيْنَ يَدَيْكَ وَ تَقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكِتَابِكَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِيهِ وَ فِيهِ اسْمُكَ الْأَعْظَمُ الْأَكْبَرُ وَ أَسْمَاؤُكَ الْحُسْنَى وَ مَا يُخَافُ وَ يُرْجَى أَنْ تَجْعَلَنِي مِنْ عُتَقَائِكَ مِنَ النَّارِ وَ تَدْعُو بِمَا بَدَا لَكَ مِنْ حَاجَةٍ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 438 رواية : 9

9 زراره از حضرت باقر عليه السلام حديث كند كه فرمود: در دهه دوم ماه رمضان قرآن را بردار و باز كن و پيش رويت بنه و (اين دعا را) بخوان :((اللهم انى اسئلك بكتابك المنزل و ما فيه اسمك الاعظم الاكبر و اسماؤ ك الحسنى و ما يخاف و يرجى ان تجعلنى من عتقائك من النار)) و هر حاجتى كه خواهى از خدا بخواه .




10- أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ النَّضْرِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ لِكُلِّ شَيْءٍ رَبِيعٌ وَ رَبِيعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضَانَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 438 رواية : 10

10 و نيز آنحضرت عليه السلام فرمود: هر چيزى بهارى دارد و بهار قرآن ماه رمضان است .



11- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ أَوْ عَنْ غَيْرِهِ عَمَّنْ ذَكَرَهُ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الْقُرْآنِ وَ الْفُرْقَانِ أَ هُمَا شَيْئَانِ أَوْ شَيْءٌ وَاحِدٌ فَقَالَ ع الْقُرْآنُ جُمْلَةُ الْكِتَابِ وَ الْفُرْقَانُ الْمُحْكَمُ الْوَاجِبُ الْعَمَلِ بِهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 438 رواية : 11

11 محمد بن سنان يا ديگرى از كسى كه نامش را برده حديث كند كه گويد: از حضرت صادق (ع ) پرسيدم كه قرآن و فرقان دو چيزند (دو معنى دارند) يا يك چيزند؟ فرمود: قرآن همه كتاب است ، و فرقان همان قسمت محكم آن است كه عمل بدان واجب است .



12- الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ إِنَّ الْقُرْآنَ وَاحِدٌ نَزَلَ مِنْ عِنْدِ وَاحِدٍ وَ لَكِنَّ الِاخْتِلَافَ يَجِي ءُ مِنْ قِبَلِ الرُّوَاةِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 438 رواية : 12

12 حضرت باقر (ع ) فرمود: قرآن يكى است ، و از نزديكى (يعنى خداى يگانه ) نازل گشته ، ولى اختلاف از طرف راويان آن پديد آمده .



13- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ أُذَيْنَةَ عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ النَّاسَ يَقُولُونَ إِنَّ الْقُرْآنَ نَزَلَ عَلَى سَبْعَةِ أَحْرُفٍ فَقَالَ كَذَبُوا أَعْدَاءُ اللَّهِ وَ لَكِنَّهُ نَزَلَ عَلَى حَرْفٍ وَاحِدٍ مِنْ عِنْدِ الْوَاحِدِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 439 رواية : 13

13 فضيل بن يسار گويد: بامام صادق عليه السلام عرضكردم : مردم مى گويند: قرآن بهفت حرف نازل شده ؟ فرمود: دروغ گويند دشمنان خدا. قرآن به يك حرف و از جانب يك نازل شده است .



14- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَيْرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ نَزَلَ الْقُرْآنُ بِإِيَّاكِ أَعْنِي وَ اسْمَعِي يَا جَارَةُ وَ فِي رِوَايَةٍ أُخْرَى عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَعْنَاهُ مَا عَاتَبَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِهِ عَلَى نَبِيِّهِ ص ‍ فَهُوَ يَعْنِي بِهِ مَا قَدْ مَضَى فِي الْقُرْآنِ مِثْلُ قَوْلِهِ وَ لَوْ لا أَنْ ثَبَّتْن اكَ لَقَدْ كِدْتَ تَرْكَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئاً قَلِيلًا عَنَى بِذَلِكَ غَيْرَهُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 439 رواية : 14

14 حضرت صادق (ع ) فرمود: قرآن مانند اين ضرب المثل عربى نازل شده (كه گويند:) ((اياك اعنى و اسمعى ياجاره )) (يعنى بتو مى گويم ولى اى همسايه تو گوش كن ).



شرح :
نظير اين مثل در فارسى اين است كه گويد: بدر ميگويند كه ديوار بشنود. و اصل اين مثل عربى از داستانى گرفته شده كه ملخص آن چنانكه ميدانى در مجمع الامثال ج 1: 50 نقل كند اين است كه مردى بنام سهل بن مالك فزارى براى ديدار نعمان كه از بزرگان عرب بود از وطن خود كوچ كرد و در بين راه گذارش بچادرهاى قبيله اى افتاد كه رئيسشان شخصى بنام حارثة بن لام بود، سهل براى رفع خستگى سفر سراغ چادر رئيس قبيله را گرفت و كنار آن چادر آمد ولى رئيس قبيله نبود و خواهرش كه زنى بسيار زيبا بود در آن چادر بود، خواهر حارثه او را بدرون چادر دعوت كرد و از مهمان تازه وارد (چنانچه رسم عرب بود) پذيرائى كرد و از چادر بيرون رفت ، هنگام بيرون رفتن نظر سهل باو افتاد، و زيبائى فوق العاده اش او را بشگفت در آورد، و هواى ازدواج با او بسرش افتاد ولى حياء مانع از اظهار اين پيشنهاد بود، و تا چندى روزى در آن چادر مهمان بود، در يكى از روزها كه آن زن در خيمه نشسته بود سهل بيرون رفت و در پشت چادر نشست و اشعارى كه از عشق درونى و محبت قلبيش نسبت بآن آگاهى ميداد بصورت خطاب بچادر سرود و در آخرش اين مصراع را گفت : كه يعنى آنچه تا بحال گفتم اى چادر بتو گويم ولى اى همسايه چادر (مقصودش آن زن است ) تو گوش كن و مخاطب در حقيقت تو هستى .
(دنباله حديث 14).
و در روايت ديگرى از حضرت صادق (ع ) است كه معناى آن اينست (يعنى معناى حديث گذشته ) كه هر چه خداى عزوجل به پيغمبرش صلى اللّه عليه و آله عتاب فرموده مقصود از آن ديگران است مانند گفتار خداوند: ((ولولا ان ثبتناك لقد كدت تركن اليهم ...)) (سوره اسراء آيه 74 يعنى اگر نبود كه ما تو را استوار داشتيم نزديك بود كه كج شوى بسوى ايشان ) و با اين كلام جز او را قصد كرده است .
15- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جُنْدَبٍ عَنْ سُفْيَانَ بْنِ السِّمْطِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ تَنْزِيلِ الْقُرْآنِ قَالَ اقْرَءُوا كَمَا عُلِّمْتُمْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 440 رواية : 15

15 سفيان بن سمط گويد: از حضرت صادق (ع ) از تنزيل قرآن پرسيدم (كه چگونه بوده است و چنانچه اكنون است بهمين نحو بوده ؟) فرمود: همچنان كه بشما آموخته اند بخوانيد.



16- عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ قَالَ دَفَعَ إِلَيَّ أَبُو الْحَسَنِ ع مُصْحَفاً وَ قَالَ لَا تَنْظُرْ فِيهِ فَفَتَحْتُهُ وَ قَرَأْتُ فِيهِ لَمْ يَكُنِ الَّذِينَ كَفَرُوا فَوَجَدْتُ فِيهَا اسْمَ سَبْعِينَ رَجُلًا مِنْ قُرَيْشٍ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِهِمْ قَالَ فَبَعَثَ إِلَيَّ ابْعَثْ إِلَيَّ بِالْمُصْحَفِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 440 رواية : 16

16 احمد بن محمد بن اءبى نصر گويد: حضرت رضا عليه السلام قرآنى بمن داد و فرمود: در آن نگاه مكن ، پس من آنرا باز كردم و در آن سوره ((لم يكن الذين كفروا)) را خواندم و در آن نام هفتاد نفر از قريش را بنامهاى خودشان و نام پدرانشان يافتم ، گويد: پس حضرت نزد من فرستاد: كه آن قرآن را بسوى من باز فرست .



شرح :
فيض (ره ) شايد مقصود از اين نامهائى كه در آن مصحف بوده تفسير براى ((الذين كفروا، و المشركين )) بوده نه اينكه جزء آيات قرآن بوده است ، و همين است مقصود از آنچه در حديث است كه ((راوى گويد: بحضرت اءبى الحسن عليه السلام عرضكردم : ما مى شنويم آياتى در قرآن (از جانب شما) و آنها با آنچه ما شنيده ايم تفاوت دارد؟)) و مقصود از اين حروف تفسير الفاظ قرآن است كه از طريق وحى معلوم شده و رويهمرفته هر چه از اين سنخ اخبار (يعنى اخبارى كه اشعار در تحريف دارند) از ائمه عليهم السلام رسيده معناى آنها همين است (يعنى مقصود از آن اضافات يا تغييرات ، تفسير آيات است كه ائمه عليهم السلام رسيده معناى آنها همين است (يعنى مقصود از آن اضافات يا تغييرات ، تفسير آيات است كه ائمه عليهم السلام فرموده اند منتها تفاوت آن تفسيرى كه آنها فرموده اند با تفسيرهاى ديگر اين است كه اينها از طريق وحى بدانها رسيده است ) سپس گويد: و در كتاب الحجة نيز دسته اى از اين اخبار گذشت و خلاصه تمام آنچه در اينباره رسيده است حمل بر همين معنائى شود كه گفتيم زيرا اگر تحريف و تغيير در الفاظ قرآن راه يافته باشد (و چنين احتمالى در كار آيد) بهيچ يك از الفاظ قرآن نمى توانيم تكيه و اعتماد كنيم ، زيرا روى اين مبنى محتمل است دستخوش تحريف و تغيير شده باشد، و بر خلاف آنچه خداوند نازل فرموده است باشد، و بنابراين قرآن حجيب براى ما ندارد و فائده بر آن مترتب نيست و هم چنين دستور به پيروى از قرآن و سفارش بدان ، و دستورى كه فرموده اند، كه هرگاه دو خبر با يكديگر متعارض شد عرضه بر قرآن نمائيد (و آنچه موافق با قرآن است بدان عمل كنيد و آنچه مخالف با آن است آنرا رها كنيد) همه اينها بى فائده است ، و شيخ صدوق (ره ) در كتاب اعتقادات فرموده است : عقيده ما (شيعيان دوازده امامى ) بر اينست كه قرآنى كه خداى تعالى بپيغمبرش محمد صلى اللّه عليه و آله نازل فرموده همين است كه در دست مسلمانان و ميان دو جلد است ، و كم و زيادى از آن نشد، و تعداد سوره هايش نزد مردم (114) سوره است و نزد ما سوره و الضحى و اءلم نشرح يكسوره است و سوره لا يلاف و اءلم تركيف ، يكسوره است است ، و هر كس بمانسبت دهد كه ما گوئيم بيش از اين است دروغگو است ، سپس صدوق (ره ) براى اثبات عدم تحريف استدلال كرده برواياتى كه در ثواب خواندن سوره ها در نمازها و غير آن رسيده است ، و نيز در ثواب ختم قرآن و تعيين زمان ختم آن رواياتى رسيده و جز اينها از مطالب ديگر (كه همگى دلالت دارند بر اينكه تحريف و تغييرى در قرآن رخ نداده ) سپس داستان جمع قرآن كه اميرالمؤ منين عليه السلام فرموده ذكر كند و فيض (ره ) نيز وجهى براى آن بيان كرده و سپس دنباله بحث عدم تحريف يكى دو حديث ديگر حديثى است كه كلينى (ره ) در كتاب روضه نقل كرده در نامه اى كه حضرت باقر عليه السلام بسعد الخير نوشتند اين جمله است : ((و از پشت گويد: و اين دو حديث نيز دلالت دارند بر آنچه ما گفتيم كه مقصود از تحريف و تغيير و حذف همانا از نظر معنى و تفسير است نه از نظر لفظ، يعنى از نظر تفسير و تاءويل آنرا تغيير و تحريف كرده اند و بر خلاف آنچه خداى تعالى اراده فرموده حمل نموده اند، و همچنين مقصود از رواياتى كه (در برخى از آيات ) رسيده است كه اين آيات اينگونه نازل شده همين است (يعنى از لحاظ تفسير و تاءويل مقصود خداوند اين بوده است و نزول آن اينگونه بوده ) نه آنچه مردم از ظاهر اين روايات فهميده اند، و مقصود ائمه عليهم السلام اين اين نيست كه در لفظ اينگونه نازل شده و دستخوش تحريف و تغيير گرديده .
(پايان كلام فيض ره )
مترجم گويد: اين بهترين وجهى است كه براى حمل اخبارى كه اشعار بر تحريف دارند ذكر شده وگرنه جمعى از علماى شيعه مانند سيد مرتضى (ره ) اخبارى كه دلالت بر تحريف كند از حشويه دانسته و بكلى بى اعتبارى شمرده است ، و نظير آنچه فيض (ره ) در حمل اينگونه اخبار بيان كرده است جمعى از اخباريين مانند شيخ حر عاملى در كتاب اثبات الهداة نيز چنين حمل كرده اند و ما در اينجا كلام فيض (ره ) كه جامعترين و در عين حال فشرده تر از كلمات ديگران بود روى رعايت جنبه اختصار انتخاب كرديم . و نكته ديگرى كه ما را بر آن داشت كه كلام فيض (ره ) و آنچه در ضمن از صدوق (قده ) نقل كرده بود نقل كنيم و دنباله آن اشاره بكلام شيخ حر عاملى (ره ) بنمائيم اين بود كه عقيده تحريف از اخباريين سرچشمه گرفته است و برخى از آنان هستند كه پافشارى در اينباره داشته اند و تاءليفاتى هم در اثبات آن نموده اند و ذكر كلام اين سه بزرگوار كه خود از اخباريين و مورد احترام طرفين هستند براى پاسخ دادن بكسانى است كه دنبال گفته برخى از اخباريين اين بحث را تا بامروز كشانده اند و گرنه بنا بگفته يكى از اساتيد بزرگ حفظه اللّه تعالى ميفرمود: گويا من تمام قرآن را بهمين نحو كه هست هم اكنون باگوش خود از زبان مبارك رسولخدا صلى اللّه عليه و آله مى شنوم ، زيرا قرآن و اين كتاب بزرگ آسمانى با اءهميت فوق العاده و عجيبى كه مسلمانان بحفظ و قرائت و ياد دادن آن داشتند چنين نبوده است كه كسى بتواند تغيير و تحريفى در آن بدهد، فقط در اينجا يك بحث باقى ماند و آن بحث اختلافات قراءات است كه آنهم آن شاء اللّه در جاى خود بدان اشاره خواهيم نمود.
17- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ حُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَبِي ع مَا ضَرَبَ رَجُلٌ الْقُرْآنَ بَعْضَهُ بِبَعْضٍ إِلَّا كَفَرَ
اصول كاف ى جلد 4 صفحه : 442 رواية : 17

17 حضرت صادق (ع ) فرمود: پدرم عليه السلام فرمود: هيچكس قرآن را بهم نزند جز اينكه كافر شده است .



شرح :
مقصود از بهم زدن قرآن يا تفسير كردن و جمع ميان آيه هاى آن و استنباط احكام از جمع بين چند آيه است چنانچه مجلسى (ره ) احتمال داده ، و يا مقصود تاءويل متشابهات آن طبق دلخواه و بدون دليل و مدركى از جانب معصوم عليه السلام است چنانچه فيض (ره ) فرموده است .
18- عَنْهُ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ النَّضْرِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِي مَرْيَمَ الْأَنْصَارِيِّ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ وَقَعَ مُصْحَفٌ فِي الْبَحْرِ فَوَجَدُوهُ وَ قَدْ ذَهَبَ مَا فِيهِ إِلَّا هَذِهِ الْآيَةَ أَلا إِلَى اللّ هِ تَصِيرُ الْأُمُورُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 442 رواية : 18

18 جابر گويد: از حضرت باقر عليه السلام شنيدم كه فرمود: قرآنى در دريا افتاد و آن را بدست آورند و ديدند كه تمام نوشته هاى آن رفته است جز اين آيه : ((الا الى اللّه تصير الامور)) (سوره شورى آيه 53).



19- الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ مَيْمُونٍ الْقَدَّاحِ قَالَ قَالَ لِي أَبُو جَعْفَرٍ ع اقْرَأْ قُلْتُ مِنْ أَيِّ شَيْءٍ أَقْرَأُ قَالَ مِنَ السُّورَةِ التَّاسِعَةِ قَالَ فَجَعَلْتُ أَلْتَمِسُهَا فَقَالَ اقْرَأْ مِنْ سُورَةِ يُونُسَ قَالَ فَقَرَأْتُ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا الْحُسْنى وَ زِي ادَةٌ وَ لا يَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَ لا ذِلَّةٌ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنِّي لَأَعْجَبُ كَيْفَ لَا أَشِيبُ إِذَا قَرَأْتُ الْقُرْآنَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 442 رواية : 19

19 ميمون قداح گويد: حضرت باقر عليه السلام بمن فرمود: بخوان ، عرض كردم : از چه بخوانم ؟ فرمود: از سوره نهم ، گويد: من شروع بجستجوى آن كردم فرمود: از سوره يونس بخوان گويد: پس من اين آيه را خواندم : ((للذين احسنوا الحسنى و زيادة و لا يرهق و جوههم قتر و لاذلة )) (آيه 26) فرمود؛ رسولخدا صلى اللّه عليه و آله فرمود: كه راستى من در شگفتم كه چگونه هنگامى كه قرآن مى خوانم مويم سپيده نشود؟.



20- عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ أَبِي حَمَّادٍ عَنِ الْحَجَّالِ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَحَدِهِمَا ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ بِلِس انٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ قَالَ يُبِينُ الْأَلْسُنَ وَ لَا تُبِينُهُ الْأَلْسُنُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 442 رواية : 20

20 حجال از كسى كه نامبرده از يكى از دو امام باقر و صادق عليهما السلام حديث كند كه گفت : از آنحضرت پرسيدم : از گفتار خداى عزوجل (كه درباره قرآن فرمايد:) ((بزبان عربى روشن كننده اى است )) (سوره شعراء آيه 195)؟ فرمود: يعنى زبانها را بيان كند و زبانى آن را بيان نكند.



شرح :
مجلسى (ره ) گويد: برخى گفته اند: يعنى قرآن نيازمند باستشهاد به اشعار عرب و كلمات آنها نيست بلكه بعكس است زيرا قرآن فصيح ترين كلامى است كه همگى بدان اعتراف دارند. (پايان كلام مجلسى (ره )).
و متحمل است مقصود اين باشد كه زبان عربى داراى ريزه كاريها و لطائف و كناياتى است كه آنها با بهيچ زبانى نمى توان ترجمه كرد چنانچه بر اهل اطلاع از ادبيات عرب پوشيده نيست . و اين بدان جهت است كه لغت عرب جامعترين و وسيعترين لغات است و گاهى براى يك معنى چندين لغت (كه هر كدام روى نكته خاصى وضع شده ) و بالعكس براى چندين معنى گاهى يك لغت وضع شده (كه آنهم روى قرينه و خصوصيات از هم متمايز مى شوند) و البته اين مطلب احتياج بتوضيح بيشترى دارد كه از وضع شرح و ترجمه ما بيرون است ولى چكيده بحث همان است كه گفته شد.
21- أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ النَّهْدِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْوَلِيدِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جُذَاعَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا مِنْ عَبْدٍ يَقْرَأُ آخِرَ الْكَهْفِ إِلَّا تَيَقَّظَ فِي السَّاعَةِ الَّتِي يُرِيدُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 443 رواية : 21

21 حضرت صادق (ع ) فرمود: هيچكس نيست كه آخر سوره كهف را بخواند جز اينكه در هر ساعتى كه بخواهد از خواب بيدار شود.


2- أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ وَ غَيْرُهُ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْكُوفِيِّ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَعِيدِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع سُلَيْمٌ مَوْلَاكَ ذَكَرَ أَنَّهُ لَيْسَ مَعَهُ مِنَ الْقُرْآنِ إِلَّا سُورَةُ يس فَيَقُومُ مِنَ اللَّيْلِ فَيَنْفَدُ مَا مَعَهُ مِنَ الْقُرْآنِ أَ يُعِيدُ مَا قَرَأَ قَالَ نَعَمْ لَا بَأْسَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 443 رواية : 22

22 سعيد بن يسار گويد: بحضرت صادق عليه السلام عرضكردم : سليم (كه نام ) آزاد كرده شما است ياد آور شده كه جز سوره يس از قرآن چيز ديگرى حفظ ندارد و شب بر مى خيزد و آنچه ميداند (يعنى همان سوره يس را) مى خواند و بپايان ميرسد و ديگر چيزى بلد نيست كه بخواند آيا همان را تكرار كند و دوباره بخواند؟ فرمود: آرى باكى نيست .



23- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي هَاشِمٍ عَنْ سَالِمِ بْنِ سَلَمَةَ قَالَ قَرَأَ رَجُلٌ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع وَ أَنَا أَسْتَمِعُ حُرُوفاً مِنَ الْقُرْآنِ لَيْسَ عَلَى مَا يَقْرَأُهَا النَّاسُ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع كُفَّ عَنْ هَذِهِ الْقِرَاءَةِ اقْرَأْ كَمَا يَقْرَأُ النَّاسُ حَتَّى يَقُومَ الْقَائِمُ ع فَإِذَا قَامَ الْقَائِمُ ع قَرَأَ كِتَابَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ عَلَى حَدِّهِ وَ أَخْرَجَ الْمُصْحَفَ الَّذِي كَتَبَهُ عَلِيٌّ ع وَ قَالَ أَخْرَجَهُ عَلِيٌّ ع إِلَى النَّاسِ حِينَ فَرَغَ مِنْهُ وَ كَتَبَهُ فَقَالَ لَهُمْ هَذَا كِتَابُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ كَمَا أَنْزَلَهُ اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ ص وَ قَدْ جَمَعْتُهُ مِنَ اللَّوْحَيْنِ فَقَالُوا هُوَ ذَا عِنْدَنَا مُصْحَفٌ جَامِعٌ فِيهِ الْقُرْآنُ لَا حَاجَةَ لَنَا فِيهِ فَقَالَ أَمَا وَ اللَّهِ مَا تَرَوْنَهُ بَعْدَ يَوْمِكُمْ هَذَا أَبَداً إِنَّمَا كَانَ عَلَيَّ أَنْ أُخْبِرَكُمْ حِينَ جَمَعْتُهُ لِتَقْرَءُوهُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 443 رواية : 23

23 سالم بن سلمة گويد: مردى براى حضرت صادق عليه السلام قرآن مى خواند (و آنحضرت گوش ميداد) و من شنيدم كه حروفى از آن كه مى خواند آنطور كه مردم مى خوانند نبود (و از نظر حروف و قرائت تفاوت داشت با آنچه مردم مى خوانند) حضرت صادق عليه السلام فرمود: از اين قرائت خود دارى كن (و اينگونه نخوان بلكه ) همانسان كه مردم قرائت ميكنند (و ميخوانند) تو نيز بخوان تا آنگاه كه حضرت قائم عليه السلام بيايد و چون حضرت قائم عليه السلام آيد كتاب خداى عزوجل را بر حد خودش خواهد خواند و آن مصحفى كه على عليه السلام نوشته است بيرون آورد، و فرمود: كه على عليه السلام پس از فراغت از آن براى مردم آورد به آنها فرمود: اين است كتاب خدا آنچنانكه خدا بر محمد (ص ) نازل كرده است و من از دو لوح آنرا فراهم كرده ام ، مردم گفتند: نزد ما مصحفى است كه قرآن در آن گرد آمده و ما باين (قرآن تو) نيازى نداريم ، على عليه السلام فرمود: هان بخدا سوگند كه هرگز پس از امروز آنار نخواهيد ديد، و فقط بر من (لازم ) بود كه پس از فراهم كردن و جمع كردنش شما را بدان آگاه كنم تا آنرا بخوانيد.



توضيح :
در اينكه اختلاف مصحف على عليه السلام با اين مصحفى كه اكنون در دست است آيا چگونه اختلافى بوده وجوه زيادى گفته اند و از رويهمرفته روايات و كلمات بزرگان چنين استنباط مى شود كه يكى دو اختلاف اساس ميان آندو وجود داشته :
يكى اينكه مصحف على عليه السلام بترتيب نزول سوره ها و آيات جمع آورى شده است برخلاف اين قرآن موجود در دست مسلمين كه اين ترتيب در آن هيچگونه مراعات نشده است و چه بسيار آياتى كه در مكه نازل شده و در ضمن سوره مدنى جمع آورى شده و يا بعكس و هم چنين در جمع آورى سوره ها اين ترتيب هيچگونه مراعات نشده و بسا هست كه اگر ترتيب نزول سوره ها و آيات مراعات مى شد حقائقى از قرآن مجيد اشاره شد.
و روى اين دو جهت اين خبر دلالت ندارد كه متن آن قرآن با قرآن موجود اختلاف داشته باشد و اين را دليل بر تحريف دانست ، چنانچه پيش از اين نيز گذشت .
24- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَعْرَجِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الرَّجُلِ يَقْرَأُ الْقُرْآنَ ثُمَّ يَنْسَاهُ ثُمَّ يَقْرَأُهُ ثُمَّ يَنْسَاهُ أَ عَلَيْهِ فِيهِ حَرَجٌ فَقَالَ لَا
اصول كافى جلد 4 صفحه : 445 رواية : 24

24 سعيد بن عبداللّه عرج گويد: ا حضرت صادق عليه السلام پرسيدم از مردى كه قرآن را ميخواند سپس فراموش ‍ كند، و باز ميخواند و فراموش ميكند آيا بر او گناهى هست ؟ فرمود: نه .



25- عَلِيٌّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَبِي ع مَا ضَرَبَ رَجُلٌ الْقُرْآنَ بَعْضَهُ بِبَعْضٍ إِلَّا كَفَرَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 445 رواية : 25

25 (اين حديث مانند حديث (17) از همين باب است كه با توضيحى كه داشت گذشت )



26- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ جَمِيلٍ عَنْ سَدِيرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ سُورَةُ الْمُلْكِ هِيَ الْمَانِعَةُ تَمْنَعُ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَ هِيَ مَكْتُوبَةٌ فِي التَّوْرَاةِ سُورَةَ الْمُلْكِ وَ مَنْ قَرَأَهَا فِي لَيْلَتِهِ فَقَدْ أَكْثَرَ وَ أَطَابَ وَ لَمْ يُكْتَبْ بِهَا مِنَ الْغَافِلِينَ وَ إِنِّي لَأَرْكَعُ بِهَا بَعْدَ عِشَاءِ الْآخِرَةِ وَ أَنَا جَالِسٌ وَ إِنَّ وَالِدِي ع كَانَ يَقْرَأُهَا فِي يَوْمِهِ وَ لَيْلَتِهِ وَ مَنْ قَرَأَهَا إِذَا دَخَلَ عَلَيْهِ فِي قَبْرِهِ نَاكِرٌ وَ نَكِيرٌ مِنْ قِبَلِ رِجْلَيْهِ قَالَتْ رِجْلَاهُ لَهُمَا لَيْسَ لَكُمَا إِلَى مَا قِبَلِي سَبِيلٌ قَدْ كَانَ هَذَا الْعَبْدُ يَقُومُ عَلَيَّ فَيَقْرَأُ سُورَةَ الْمُلْكِ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَتِهِ وَ إِذَا أَتَيَاهُ مِنْ قِبَلِ جَوْفِهِ قَالَ لَهُمَا لَيْسَ لَكُمَا إِلَى مَا قِبَلِي سَبِيلٌ قَدْ كَانَ هَذَا الْعَبْدُ أَوْعَانِي سُورَةَ الْمُلْكِ وَ إِذَا أَتَيَاهُ مِنْ قِبَلِ لِسَانِهِ قَالَ لَهُمَا لَيْسَ لَكُمَا إِلَى مَا قِبَلِي سَبِيلٌ قَدْ كَانَ هَذَا الْعَبْدُ يَقْرَأُ بِي فِي كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ سُورَةَ الْمُلْكِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 445 رواية : 26

26 حضرت باقر عليه السلام فرمود: سوره ملك سوره مانعه (يعنى جلوگير) است ، كه از عذاب قبر جلوگيرى كند و در تورات نيز بنام سوره ملك نوشته شده و هر كه آنرا در شب بخواند عمل بسيار و پاكيزه اى انجام داده ، و در آنشب با خواندن آن از غافلان نوشته نشود، و من در حاليكه نشسته ام پس از نماز عشاء در ركوع آنرا مى خوانم (شايد مقصود ركوع نماز و تيره باشد) و پدرم عليه السلام آنرا در هر روز و شب ميخواند و هر كه آنرا بخواند (همين كه از دنيا رفت ) و در گورش نكير و منكر بر او در آيند از طرف پايش كه آيند پاهايش باندو گويند: از اينطرف راه نيست چون اين بنده بروى ما مى ايستاد و در هر روز و شب سوره ملك را ميخواند، و چون از سوى شكمش در آيند، به آندو گويد: از اينطرف راه نيست ، زيرا اين بنده سوره ملك را در من جاى داده ، و چون از جانب زبان (و سرش ) در آيند، زبان گويد: از اينطرف راه نيست چون اين بنده بوسيله من هر روز و هر شب سوره ملك را ميخواند، و چون از سوى شكمش در آيند، بآندو گويد: از اينطرف راه نيست ، زيرا اين بنده سوره ملك را در من جاى داده ، و چون از جانب زبان (و سرش ) در آيند، زبان گويد: از اينطرف راه نيست چون اين بنده بوسيله من هر روز و هر شب سوره ملك را مى خواند.



27- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ فَرْقَدٍ وَ الْمُعَلَّى بْنِ خُنَيْسٍ قَالَا كُنَّا عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع وَ مَعَنَا رَبِيعَةُ الرَّأْيِ فَذَكَرْنَا فَضْلَ الْقُرْآنِ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنْ كَانَ ابْنُ مَسْعُودٍ لَا يَقْرَأُ عَلَى قِرَاءَتِنَا فَهُوَ ضَالٌّ فَقَالَ رَبِيعَةُ ضَالٌّ فَقَالَ نَعَمْ ضَالٌّ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَمَّا نَحْنُ فَنَقْرَأُ عَلَى قِرَاءَةِ أُبَيٍّ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 445 رواية : 27

27 عبداللّه بن فرقد و معلى بن خنيس گويند: ما در خدمت حضرت صادق (ع ) بوديم و ربيعة الراءى نيز با ما بود، پس ‍ ربيعه فضيلت قرآن را يادآور شد، حضرت صادق (ع ) فرمود: اگر ابن مسعود مطابق قرائت ما نمى خواند او گمراهست ربيعه گفت : گمراهست ؟ فرمود: آرى گمراه است ، سپس حضرت صادق (ع ) فرمود: اما مطابق قرائت ابى قرآن را مى خوانيم .



شرح :
فيض (ره ) گويد: از اين حديث فهميده مى شود كه قرائت صحيح قرائت ابى بن كعب است و اينكه آن قرائت موافق قرائت اهل بيت عليهم السلام است ، جز اينكه قرائت ابى امروزه نزد ما مضبوط نيست زيرا قرائت او در تمام الفاظ بدست ما نرسيده ، و مجلسى (ره ) گويد: شايد امام عليه السلام از ربيعه تقيه فرموده و از روى تقيه خود را تابع قرائت ابى معرفى كرده است .
28- عَلِيُّ بْنُ الْحَكَمِ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ الْقُرْآنَ الَّذِي جَاءَ بِهِ جَبْرَئِيلُ ع إِلَى مُحَمَّدٍ ص سَبْعَةَ عَشَرَ أَلْفَ آيَةٍ تَمَّ كِتَابُ فَضْلِ الْقُرْآنِ بِمَنِّهِ وَ جُودِهِ وَ يَتْلُوهُ كِتَابُ الْعِشْرَةِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 634 رواية : 28

28 حضرت صادق (ع ) فرمود: قرآنى كه جبرئيل براى محمد (ص ) آورد هفده هزار آيه بوده است .
توضيح فيض (ره ) پس از آنكه كلام مشهور را درباره عدد آيات كه گفته اند: (6666) آيه است نقل كرده چنين گويد: ممكن است اين اختلاف از جهت شماره و حساب آيات پيدا شده باشد و ممكن است آياتى كه قرائت آنها منسوخ شده شده است نيز بحساب آمده باشد.
پايان كتاب فضيلت قرآن و دنبالش كتاب معاشرت است




كتاب معاشرت و دستور چگونه زندگى كردن با مردم
كِتَابُ الْعِشْرَةِ
*باب اندازه واجب در معاشرت*
بَابُ مَا يَجِبُ مِنَ الْمُعَاشَرَةِ
1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَدِيدٍ عَنْ مُرَازِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع عَلَيْكُمْ بِالصَّلَاةِ فِي الْمَسَاجِدِ وَ حُسْنِ الْجِوَارِ لِلنَّاسِ وَ إِقَامَةِ الشَّهَادَةِ وَ حُضُورِ الْجَنَائِزِ إِنَّهُ لَا بُدَّ لَكُمْ مِنَ النَّاسِ إِنَّ أَحَداً لَا يَسْتَغْنِي عَنِ النَّاسِ حَيَاتَهُ وَ النَّاسُ لَا بُدَّ لِبَعْضِهِمْ مِنْ بَعْضٍ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 447 رواية : 1

1 مرازم گويد: حضرت صادق (ع ) فرمود: بر شما باد بنماز در مسجدها، و به نيكى به همسايگان ، و اداى شهادت ، و حاضر شدن در تشييع جنازه ها، زيرا شما ناچاريد از زيستن با مردم ، و براستى كسى نيست كه تا زنده است از مردم بى نياز باشد و ناچار مردم بايد با همديگر سازش داشته باشند.



2- مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ وَ أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ جَمِيعاً عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ وَهْبٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع كَيْفَ يَنْبَغِي لَنَا أَنْ نَصْنَعَ فِيمَا بَيْنَنَا وَ بَيْنَ قَوْمِنَا وَ فِيمَا بَيْنَنَا وَ بَيْنَ خُلَطَائِنَا مِنَ النَّاسِ قَالَ فَقَالَ تُؤَدُّونَ الْأَمَانَةَ إِلَيْهِمْ وَ تُقِيمُونَ الشَّهَادَةَ لَهُمْ وَ عَلَيْهِمْ وَ تَعُودُونَ مَرْضَاهُمْ وَ تَشْهَدُونَ جَنَائِزَهُمْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 447 رواية : 2

2 معاوية بن وهب گويد: بحضرت صادق (ع ) عرضكردم : چگونه براى ما با مردمى كه با ما آميزش دارند شايسته است رفتار كنيم ؟ گويد كه در پاسخ فرمود: امانت آنها را بايشان بپردازيد، و (در هنگام نياز) گواهى بر سود و زيانشان بدهيد، و بيمارانشان را عيادت كنيد و در جنازه مرده هاشان حاضر شويد (و در مراسم تشييع و دفن و كفن آنها شركت كنيد).



3- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ جَمِيعاً عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ حَبِيبٍ الْخَثْعَمِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ عَلَيْكُمْ بِالْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ اشْهَدُوا الْجَنَائِزَ وَ عُودُوا الْمَرْضَى وَ احْضُرُوا مَعَ قَوْمِكُمْ مَسَاجِدَكُمْ وَ أَحِبُّوا لِلنَّاسِ مَا تُحِبُّونَ لِأَنْفُسِكُمْ أَ مَا يَسْتَحْيِي الرَّجُلُ مِنْكُمْ أَنْ يَعْرِفَ جَارُهُ حَقَّهُ وَ لَا يَعْرِفَ حَقَّ جَارِهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 448 رواية : 3

3 حبيب خثممى گويد: شنيدم از حضرت صادق (ع ) كه مى فرمود: بر شما باد به پارسائى و كوشش در اطاعت ، و بر سر جنازه ها حاضر شويد، و بيمارها را عيادت كنيد و با مردم در مساجد حضور بهم رسانيد، و براى مردم چيزى را دوست داريد كه براى خودتان دوست داريد، آيا شرم نكند يكى از شما كه همسايه اش حق او را بشناسد ولى او حق همسايه اش را نشناسد.



4- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ وَهْبٍ قَالَ قُلْتُ لَهُ كَيْفَ يَنْبَغِي لَنَا أَنْ نَصْنَعَ فِيمَا بَيْنَنَا وَ بَيْنَ قَوْمِنَا وَ بَيْنَ خُلَطَائِنَا مِنَ النَّاسِ مِمَّنْ لَيْسُوا عَلَى أَمْرِنَا قَالَ تَنْظُرُونَ إِلَى أَئِمَّتِكُمُ الَّذِينَ تَقْتَدُونَ بِهِمْ فَتَصْنَعُونَ مَا يَصْنَعُونَ فَوَ اللَّهِ إِنَّهُمْ لَيَعُودُونَ مَرْضَاهُمْ وَ يَشْهَدُونَ جَنَائِزَهُمْ وَ يُقِيمُونَ الشَّهَادَةَ لَهُمْ وَ عَلَيْهِمْ وَ يُؤَدُّونَ الْأَمَانَةَ إِلَيْهِمْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 448 رواية : 4

4 معاوية بن وهب گويد: بحضرت عرضكردم : چگونه شايسته است براى ما كه با قوم خود (يعنى شيعيان ) و مردمانيكه با ما آميزش دارند و شيعه نيستند رفتار كنيم ؟ فرمود: نگاه كنيد به پيشوايان خود آنانكه از آنها پيروى كنيد و هر طور آنها رفتار كنند شما نيز همانطور رفتار كنيد، بخدا سوگند آنها عيادت بيمارانشان را مى كنند، و بر سر جنازه هاشان حاضر گردند و بسود و زيان آنها گواهى دهند و امانتهاى آنها را بآنها رد كنند.



5- أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِيعاً عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَبِي أُسَامَةَ زَيْدٍ الشَّحَّامِ قَالَ قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع اقْرَأْ عَلَى مَنْ تَرَى أَنَّهُ يُطِيعُنِي مِنْهُمْ وَ يَأْخُذُ بِقَوْلِيَ السَّلَامَ وَ أُوصِيكُمْ بِتَقْوَى اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ الْوَرَعِ فِي دِينِكُمْ وَ الِاجْتِهَادِ لِلَّهِ وَ صِدْقِ الْحَدِيثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ وَ طُولِ السُّجُودِ وَ حُسْنِ الْجِوَارِ فَبِهَذَا جَاءَ مُحَمَّدٌ ص أَدُّوا الْأَمَانَةَ إِلَى مَنِ ائْتَمَنَكُمْ عَلَيْهَا بَرّاً أَوْ فَاجِراً فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ يَأْمُرُ بِأَدَاءِ الْخَيْطِ وَ الْمِخْيَطِ صِلُوا عَشَائِرَكُمْ وَ اشْهَدُوا جَنَائِزَهُمْ وَ عُودُوا مَرْضَاهُمْ وَ أَدُّوا حُقُوقَهُمْ فَإِنَّ الرَّجُلَ مِنْكُمْ إِذَا وَرِعَ فِي دِينِهِ وَ صَدَقَ الْحَدِيثَ وَ أَدَّى الْأَمَانَةَ وَ حَسُنَ خُلُقُهُ مَعَ النَّاسِ قِيلَ هَذَا جَعْفَرِيٌّ فَيَسُرُّنِي ذَلِكَ وَ يَدْخُلُ عَلَيَّ مِنْهُ السُّرُورُ وَ قِيلَ هَذَا أَدَبُ جَعْفَرٍ وَ إِذَا كَانَ عَلَى غَيْرِ ذَلِكَ دَخَلَ عَلَيَّ بَلَاؤُهُ وَ عَارُهُ وَ قِيلَ هَذَا أَدَبُ جَعْفَرٍ فَوَ اللَّهِ لَحَدَّثَنِي أَبِي ع أَنَّ الرَّجُلَ كَانَ يَكُونُ فِي الْقَبِيلَةِ مِنْ شِيعَةِ عَلِيٍّ ع فَيَكُونُ زَيْنَهَا آدَاهُمْ لِلْأَمَانَةِ وَ أَقْضَاهُمْ لِلْحُقُوقِ وَ أَصْدَقَهُمْ لِلْحَدِيثِ إِلَيْهِ وَصَايَاهُمْ وَ وَدَائِعُهُمْ تُسْأَلُ الْعَشِيرَةُ عَنْهُ فَتَقُولُ مَنْ مِثْلُ فُلَانٍ إِنَّهُ لاَدَانَا لِلْأَمَانَةِ وَ أَصْدَقُنَا لِلْحَدِيثِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 448 رواية : 5

5 زيد شحام گويد: حضرت صادق (ع ) بمن فرمود: بهر كس از مردم ببينى پيروى از من كنند و بگفتار من عمل كنند سلام مرا برسان ، و من بشما سفارش كنم كه نسبت به خداى عزوجل تقوى داشته باشيد و در دين خود پارسا باشيد و در راه خدا كوشش كنيد، و بر راستگوئى و باءدا امانت و طول دادن سجده و نيكى با همسايه شما را سفارش مى كنم زيرا محمد صلى اللّه عليه و آله همين دستورات را آورده است هر كه بشما امانت سپرده باو پس بدهيد نيكرفتار باشد يا بد كردار، زيرا رسول خدا صلى اللّه عليه و آله دستور مى داد كه سوزن و نخ را نيز بصاحبش پس دهيد، و با فاميل خود پيوند داشته باشيد، و بجنازه مرده هاشان حاضر شويد، و بيمارانشان را عيادت كنيد، و حقوقشان را بپردازيد، زيرا هركس از شما كه در دينش پارسا باشد و راستگو باشد و امانت را بصاحبش برگرداند و اخلاقش با مردم خوب باشد گويند: اين جعفرى است و اين مرا شاد كند و از جانب او شادى در (دل ) من آيد و گويند: اين روش پسنديده جعفر (بن محمد) است بخدا سوگند پدرم براى من حديث كرد كه مردى از شيعيان على عليه السلام در قبيله اى بود و زينت آن قبيله بشمار مى رفت ، از همه آنها در پرداخت امانت بهتر بود، و حقوقشان را بهتر مراعات مى كرد، و در گفتار راستگوتر بود، و در سفارشات و همه وصيتهاى اهل قبيله و سپردهاشانرا آنان بدو مى سپردند و چون از او پرسش مى كردى مى گفتند: كيست مثل فلانكس ؟ او در پرداخت امانت و راستگوئى از همه ما بهتر است .



*باب خوش سلوكى با مردم*
بَابُ حُسْنِ الْمُعَاشَرَةِ
1- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِيزٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع مَنْ خَالَطْتَ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَكُونَ يَدُكَ الْعُلْيَا عَلَيْهِمْ فَافْعَلْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 449 رواية : 1

1 محمد بن مسلم گويد: حضرت باقر (ع ) فرمود: با هر كه آميزش دارى اگر توانى دست عطايت را بسر آنها كشى و بآنها خيرى برسانى بكن .



2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَفْصٍ عَنْ أَبِي الرَّبِيعِ الشَّامِيِّ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع وَ الْبَيْتُ غَاصٌّ بِأَهْلِهِ فِيهِ الْخُرَاسَانِيُّ وَ الشَّامِيُّ وَ مِنْ أَهْلِ الْآفَاقِ فَلَمْ أَجِدْ مَوْضِعاً أَقْعُدُ فِيهِ فَجَلَسَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع وَ كَانَ مُتَّكِئاً ثُمَّ قَالَ يَا شِيعَةَ آلِ مُحَمَّدٍ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يَمْلِكْ نَفْسَهُ عِنْدَ غَضَبِهِ وَ مَنْ لَمْ يُحْسِنْ صُحْبَةَ مَنْ صَحِبَهُ وَ مُخَالَقَةَ مَنْ خَالَقَهُ وَ مُرَافَقَةَ مَنْ رَافَقَهُ وَ مُجَاوَرَةَ مَنْ جَاوَرَهُ وَ مُمَالَحَةَ مَنْ مَالَحَهُ يَا شِيعَةَ آلِ مُحَمَّدٍ اتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 449 رواية : 2

2 ابى الربيع شامى گويد: وارد شدم بر حضرت صادق (ع ) ديدم كه اطاق پر از جمعيت است از خراسانى و شامى و ساير بلاد و من جائى كه بنشينم نيافتم ، حضرت صادق (ع ) تكيه كرده بود پس روى دو پا نشست و فرمود: اى شيعه آل محمد آگاه باشيد كه از ما نيست آنكس كه هنگام خشم نتواند خوددارى كند، و (از ما نيست ) كسيكه با هم نشين خود خوشرفتارى نكند، و با هم خوى خود خوش خلقى نكند، و با رفيق خود رفاقت نكند، و با همسايه خود خوش ‍ همسايگى نكند، و با هم خوراك خود مراعات خوراك نكند، اى شيعه آل محمد تا بتوانيد از خدا بپرهيزيد و لا حول و لا قوة الا بالله .



3- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِنّ ا نَر اكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ قَالَ كَانَ يُوَسِّعُ الْمَجْلِسَ وَ يَسْتَقْرِضُ لِلْمُحْتَاجِ وَ يُعِينُ الضَّعِيفَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 450 رواية : 3

3 حضرت صادق (ع ) در تفسير گفتار خداى عزوجل (كه درباره يوسف عليه السلام فرمايد:) ((ما ترا از نيكوكاران دانيم )) (سوره يوسف آيه 36) فرمود: براى واردين جا باز مى كرد، و به نيازمندان وام مى داد، و به ناتوانان كمك مى كرد.



4- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَلَاءِ بْنِ الْفُضَيْلِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ أَبُو جَعْفَرٍ ع يَقُولُ عَظِّمُوا أَصْحَابَكُمْ وَ وَقِّرُوهُمْ وَ لَا يَتَهَجَّمْ بَعْضُكُمْ عَلَى بَعْضٍ وَ لَا تَضَارُّوا وَ لَا تَحَاسَدُوا وَ إِيَّاكُمْ وَ الْبُخْلَ كُونُوا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ الصَّالِحِينَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 450 رواية : 4

4 و نيز فرمود عليه السلام : كه امام باقر (ع ) مى فرمود: ياران خود را بزرگ شماريد و احترامشان كنيد و برخى از شما بر برخى ديگر هجوم نبريد، و بهم زيان نزنيد و بر هم حسد نورزيد و از بخل بپرهيزيد تا از بندگان با اخلاص (و شايسته ) خدا باشيد.



شرح :
فيض (ره ) گويد: ((برخى بر برخى ديگر هجوم نبريد)) يعنى سرزده بر او وارد نشويد و در كتاب ايمان و كفر همين حديث را كلينى نقل فرمود باين عبارت : ((و لا يتهجم )) و لفظ ((على )) ندار و معنايش اينست كه او را از خود نرانيد و در برخى نسخه ها اينطور است ((ولا يتجهم )) كه جيم بر هاء مقدم است ، يعنى : رو باو ترش نكنيد.
5- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ دَاوُدَ بْنِ أَبِي يَزِيدَ وَ ثَعْلَبَةَ وَ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ بَعْضِ مَنْ رَوَاهُ عَنْ أَحَدِهِمَا ع قَالَ الِانْقِبَاضُ مِنَ النَّاسِ مَكْسَبَةٌ لِلْعَدَاوَةِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 450 رواية : 5

5 برخى از راويان از يكى دو امام باقر و صادق عليهما السلام حديث كرده اند كه فرمود: ترش روئى بمردم دشمنى ببار آرد.


باب كسيكه رفاقت و هم نشينى با او لازم است*
بَابُ مَنْ يَجِبُ مُصَادَقَتُهُ وَ مُصَاحَبَتُهُ
1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ حُسَيْنِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مُوسَى عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع لَا عَلَيْكَ أَنْ تَصْحَبَ ذَا الْعَقْلِ وَ إِنْ لَمْ تَحْمَدْ كَرَمَهُ وَ لَكِنِ انْتَفِعْ بِعَقْلِهِ وَ احْتَرِسْ مِنْ سَيِّئِ أَخْلَاقِهِ وَ لَا تَدَعَنَّ صُحْبَةَ الْكَرِيمِ وَ إِنْ لَمْ تَنْتَفِعْ بِعَقْلِهِ وَ لَكِنِ انْتَفِعْ بِكَرَمِهِ بِعَقْلِكَ وَ افْرِرْ كُلَّ الْفِرَارِ مِنَ اللَّئِيمِ الْأَحْمَقِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 451 رواية : 1

1 حضرت صادق (ع ) فرمود: اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: باكى نيست بر تو كه با شخص خردمند همنشين شوى اگر چه كرم (جوانمردى و جود و بخشش ) او را نپسندى (و از اين ناحيه نفعى از او نبرى ) ولى از خرد او منتفع شو، و از اخلاق بدش بپرهيز، و هيچگاه هم نشينى با شخص كريم را از دست مده اگر چه از خرد او سودى نبرى ولى با خرد خود از كرم او سود ببر، و بگريز هر چه مى توانى از هم نشينى با شخص پست و بى خرد.



2- عَنْهُ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الصَّلْتِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ أَبِي الْعُدَيْسِ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع يَا صَالِحُ اتَّبِعْ مَنْ يُبْكِيكَ وَ هُوَ لَكَ نَاصِحٌ وَ لَا تَتَّبِعْ مَنْ يُضْحِكُكَ وَ هُوَ لَكَ غَاشٌّ وَ سَتَرِدُونَ عَلَى اللَّهِ جَمِيعاً فَتَعْلَمُونَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 451 رواية : 2

2 ابو عديس گويد: حضرت باقر (ع ) فرمود: اى صالح (ظاهر اينست كه صالح نام ابوعديس بوده ) پيروى كن از كسيكه تو را مى گرياند و اندرزت مى دهد، و پيروى مكن از آنكه تو را بخنداند و گولت زند، و بزودى همگى بر خدا درآئيد و بدانيد.



شرح :
فيض (ره ) گويد: يعنى چون بر خداى تعالى درآئيد صداق اين گفتار و حقيقت آن آشكار گردد ولى اكنون در زير پرده هاى غرور و خود بينى پنهان است .
3- عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُوسَى بْنِ يَسَارٍ الْقَطَّانِ عَنِ الْمَسْعُودِيِّ عَنْ أَبِي دَاوُدَ عَنْ ثَابِتِ بْنِ أَبِي صَخْرَةَ عَنْ أَبِي الزَّعْلَى قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص انْظُرُوا مَنْ تُحَادِثُونَ فَإِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَحَدٍ يَنْزِلُ بِهِ الْمَوْتُ إِلَّا مُثِّلَ لَهُ أَصْحَابُهُ إِلَى اللَّهِ إِنْ كَانُوا خِيَاراً فَخِيَاراً وَ إِنْ كَانُوا شِرَاراً فَشِرَاراً وَ لَيْسَ أَحَدٌ يَمُوتُ إِلَّا تَمَثَّلْتُ لَهُ عِنْدَ مَوْتِهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 451 رواية : 3

3 اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: رسول خدا (ص ) فرمود: بنگريد: كه با چه كسى هم صحبت هستيد؟ زيرا هيچكس ‍ نيست كه مرگش فرا رسد جز آنكه يارانش در پيش خدا برابرش مجسم شوند، اگر از نيكان باشد نيكانند (و بدانها شاد شود) و اگر از بدان باشد بد هستند (و بداند كه بسرنوشت آنان دچار شود) و هيچكس نيست كه بميرد و هنگام مرگش ‍ برابر او مجسم نشود.



4- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ بَعْضِ الْحَلَبِيِّينَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الْجَبَلِ لَمْ يُسَمِّهِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع عَلَيْكَ بِالتِّلَادِ وَ إِيَّاكَ وَ كُلَّ مُحْدَثٍ لَا عَهْدَ لَهُ وَ لَا أَمَانَ وَ لَا ذِمَّةَ وَ لَا مِيثَاقَ وَ كُنْ عَلَى حَذَرٍ مِنْ أَوْثَقِ النَّاسِ عِنْدَكَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 452 رواية : 4

4 ابن مسكان از مردى از اهل جبل كه نامش را نگفته از حضرت صادق (ع ) حديث كند كه فرمود: بر تو باد (كه رفاقت كنى ) با دوستان ديرين (كه آنها را آزمايش كرده اى ) و بپرهيز از هر (رفيق ) تازه پيمان شكن كه پناه ندهد و عهد و ميثاقى نشناسد و از استوارترين مردمان در پيش خود بر حذر باش (كه ممكن است روزى دشمنت شود).



5- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ رَفَعَهُ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ أَحَبُّ إِخْوَانِي إِلَيَّ مَنْ أَهْدَى إِلَيَّ عُيُوبِي
اصول كافى جلد 4 صفحه : 452 رواية : 5

5 حضرت صادق (ع ) فرمود: محبوبترين برادرانم نزد من كسى است كه عيبهاى مرا پيش من هديه آورد (و آنها را بمن گوشزد كند).



6- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ الدِّهْقَانِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَائِذٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا تَكُونُ الصَّدَاقَةُ إِلَّا بِحُدُودِهَا فَمَنْ كَانَتْ فِيهِ هَذِهِ الْحُدُودُ أَوْ شَيْءٌ مِنْهَا فَانْسُبْهُ إِلَى الصَّدَاقَةِ وَ مَنْ لَمْ يَكُنْ فِيهِ شَيْءٌ مِنْهَا فَلَا تَنْسُبْهُ إِلَى شَيْءٍ مِنَ الصَّدَاقَةِ فَأَوَّلُهَا أَنْ تَكُونَ سَرِيرَتُهُ وَ عَلَانِيَتُهُ لَكَ وَاحِدَةً وَ الثَّانِي أَنْ يَرَى زَيْنَكَ زَيْنَهُ وَ شَيْنَكَ شَيْنَهُ وَ الثَّالِثَةُ أَنْ لَا تُغَيِّرَهُ عَلَيْكَ وِلَايَةٌ وَ لَا مَالٌ وَ الرَّابِعَةُ أَنْ لَا يَمْنَعَكَ شَيْئاً تَنَالُهُ مَقْدُرَتُهُ وَ الْخَامِسَةُ وَ هِيَ تَجْمَعُ هَذِهِ الْخِصَالَ أَنْ لَا يُسْلِمَكَ عِنْدَ النَّكَبَاتِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 452 رواية : 6

6 و نيز فرمود عليه السلام : دوستى از روى راستى و درستى نباشد جز با شرايط آن پس هر كه در او آن شرايط يا پاره اى از آنها باشد او را اهل چنين دوستى بدان و كسيكه چيزى از آن شرايط در او نباشد او را باينگونه دوستى نسبت مده .
اولش اينكه نهان و عيانش براى تو يكسان باشد.
دوم اينكه زيب و زينت تو را زينت خود داند، و زشتى تو را زشتى خود شمرد.
سوم اينكه رياست و دارائى حالش را نسبت بتو تغيير ندهد.
چهارم اينكه از آنچه توانائى دارد نسبت تو دريغ نكند.
پنجم كه همه خصلتها را در بردارد اينكه هنگام بيچارگى و پيش آمدهاى ناگوار تو را رها نكند.



*باب كسيكه هم نشينى و رفاقت با او بد است*
بَابُ مَنْ تُكْرَهُ مُجَالَسَتُهُ وَ مُرَافَقَتُهُ
1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ الْكِنْدِيِّ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع إِذَا صَعِدَ الْمِنْبَرَ قَالَ يَنْبَغِي لِلْمُسْلِمِ أَنْ يَتَجَنَّبَ مُوَاخَاةَ ثَلَاثَةٍ الْمَاجِنِ الْفَاجِرِ وَ الْأَحْمَقِ وَ الْكَذَّابِ فَأَمَّا الْمَاجِنُ الْفَاجِرُ فَيُزَيِّنُ لَكَ فِعْلَهُ وَ يُحِبُّ أَنَّكَ مِثْلُهُ وَ لَا يُعِينُكَ عَلَى أَمْرِ دِينِكَ وَ مَعَادِكَ وَ مُقَارَبَتُهُ جَفَاءٌ وَ قَسْوَةٌ وَ مَدْخَلُهُ وَ مَخْرَجُهُ عَارٌ عَلَيْكَ وَ أَمَّا الْأَحْمَقُ فَإِنَّهُ لَا يُشِيرُ عَلَيْكَ بِخَيْرٍ وَ لَا يُرْجَى لِصَرْفِ السُّوءِ عَنْكَ وَ لَوْ أَجْهَدَ نَفْسَهُ وَ رُبَّمَا أَرَادَ مَنْفَعَتَكَ فَضَرَّكَ فَمَوْتُهُ خَيْرٌ مِنْ حَيَاتِهِ وَ سُكُوتُهُ خَيْرٌ مِنْ نُطْقِهِ وَ بُعْدُهُ خَيْرٌ مِنْ قُرْبِهِ وَ أَمَّا الْكَذَّابُ فَإِنَّهُ لَا يَهْنِئُكَ مَعَهُ عَيْشٌ يَنْقُلُ حَدِيثَكَ وَ يَنْقُلُ إِلَيْكَ الْحَدِيثَ كُلَّمَا أَفْنَى أُحْدُوثَةً مَطَرَهَا بِأُخْرَى مِثْلِهَا حَتَّى إِنَّهُ يُحَدِّثُ بِالصِّدْقِ فَمَا يُصَدَّقُ وَ يُفَرِّقُ بَيْنَ النَّاسِ بِالْعَدَاوَةِ فَيُنْبِتُ السَّخَائِمَ فِي الصُّدُورِ فَاتَّقُوا اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ وَ انْظُرُوا لِأَنْفُسِكُمْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 453 رواية : 1

1 حضرت صادق (ع ) فرمود، هر زمان اميرالمؤ منين عليه السلام بمنبر مى رفت مى فرمود: سزاوار است از براى مسلمان كه رفاقت با سه كس دورى جويد: پر روى بى باكى كه تباهكار است ، و احمق ، و دروغگو، اما شخص پر روى تباهكار پس كردار خويشتن را براى تو بيارايد و دوست دارد كه تو نيز مانند او باشى ، و نه در كار دين تو را كمك كند و نه در كار آخرت ، و نزديكى با او جفاكارى و سنگدلى است و ورود و خروج او (و رفت و آمدش ) براى تو ننگست ، و اما احمق پس كار خيرى درباره تو انجام ندهد، و بجلو گيريش از رسيدن بدى بتو اميدى نيست اگر چه خود را بتلاش ‍ اندازد و بسا كه بخواهد بتو سودى برساند ولى (از روى حماقت ) زيانت رساند، پس مرگ او به از زندگيش مى باشد، و خموشى او به از گفتارش ، و دورى او (از تو) به از نزديكى اوست ، و اما دروغگو زندگى كردن با او بر تو گوارا نشود، گفتار تو را بديگران باز گويد، و از ديگران بسوى تو درآيد، هرگاه افسانه را بپايان رساند آنرا بافسانه ديگرى مانند آن بچسباند (و در نسخه وافى ((مطها)) است يعنى بكشاند) تا بدانجا كه راست گويد ولى كسى باور نكند، و ميانه مردمان را بدشمنى پراكنده سازد، و در سينه ها تخم كينه افشاند و بروياند، از خداى عزوجل بپرهيزد و خود را بپائيد.



2- وَ فِي رِوَايَةِ عَبْدِ الْأَعْلَى عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع لَا يَنْبَغِي لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ يُوَاخِيَ الْفَاجِرَ فَإِنَّهُ يُزَيِّنُ لَهُ فِعْلَهُ وَ يُحِبُّ أَنْ يَكُونَ مِثْلَهُ وَ لَا يُعِينُهُ عَلَى أَمْرِ دُنْيَاهُ وَ لَا أَمْرِ مَعَادِهِ وَ مَدْخَلُهُ إِلَيْهِ وَ مَخْرَجُهُ مِنْ عِنْدِهِ شَيْنٌ عَلَيْهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 453 رواية : 2

2 و نيز آنحضرت عليه السلام حديث كرده كه فرمود: شايسته نيست كه مرد مسلمان با شخص تبهكار طرح برادرى افكند، زيرا كه او كردار خود را برايش بيارايد و دوست دارد كه آن مسلمان هم چون او شود، و او را نه در كار دنيا و نه در كار آخرتش كمك نكند، و رفت و آمدش براى او ننگ است .



3- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يُوسُفَ عَنْ مُيَسِّرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا يَنْبَغِي لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ يُوَاخِيَ الْفَاجِرَ وَ لَا الْأَحْمَقَ وَ لَا الْكَذَّابَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 454 رواية : 3

3 حضرت صادق (ع ) فرمود: شايسته نيست براى مرد مسلمان كه با شخص تبهكار و احمق دروغگو رفاقت كند.




4- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ ع إِنَّ صَاحِبَ الشَّرِّ يُعْدِي وَ قَرِينَ السَّوْءِ يُرْدِي فَانْظُرْ مَنْ تُقَارِنُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 454 رواية : 4

4 حضرت ابوالحسن عليه السلام فرمود: عيسى بن مريم عليه السلام فرموده : همانا شخص بدكار بدى وى سرايت كند، و همنشين بد انسان را بهلاكت افكند، پس بنگر با چه كس هم نشينى گردى .



5- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مُوسَى قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا عَمَّارُ إِنْ كُنْتَ تُحِبُّ أَنْ تَسْتَتِبَّ لَكَ النِّعْمَةُ وَ تَكْمُلَ لَكَ الْمُرُوءَةُ وَ تَصْلُحَ لَكَ الْمَعِيشَةُ فَلَا تُشَارِكِ الْعَبِيدَ وَ السَّفِلَةَ فِي أَمْرِكَ فَإِنَّكَ إِنِ ائْتَمَنْتَهُمْ خَانُوكَ وَ إِنْ حَدَّثُوكَ كَذَبُوكَ وَ إِنْ نُكِبْتَ خَذَلُوكَ وَ إِنْ وَعَدُوكَ أَخْلَفُوكَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 454 رواية : 5

5 عمار بن موسى گويد: حضرت صادق (ع ) فرمود: اى عمار اگر خواهى كه نعمتت پا برجا باشد، و مردانگيت كامل و بى عيب باشد، و زندگيت نيكو گردد، بنده هاى زر خريد و اشخاص پست را در كارهاى خود وارد مكن ، زيرا اگر امانتى بايشان سپارى بتو خيانت كنند، و اگر خيرى برايت آورند دروغ گويند، و اگر بنكبت روزگار دچار شوى رهايت كنند، و اگر وعده اى بتو دهند بدان وفا نكنند.



6- قَالَ وَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ حُبُّ الْأَبْرَارِ لِلْأَبْرَارِ ثَوَابٌ لِلْأَبْرَارِ وَ حُبُّ الْفُجَّارِ لِلْأَبْرَارِ فَضِيلَةٌ لِلْأَبْرَارِ وَ بُغْضُ الْفُجَّارِ لِلْأَبْرَارِ زَيْنٌ لِلْأَبْرَارِ وَ بُغْضُ الْأَبْرَارِ لِلْفُجَّارِ خِزْيٌ عَلَى الْفُجَّارِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 454 رواية : 6

6 گويد: و نيز از آن حضرت عليه السلام شنيدم كه مى فرمود: دوست داشتن نيكان نيكان را براى آنها ثواب است ، و دوست داشتن تبهكاران نيكان را براى نيكان فضيلت است ، و دشمنى تبهكاران با نيكان براى نيكان زينت است ، و دشمنى نيكان با تبهكاران براى تبهكاران خوارى و رسوائى است .



7- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ جَمِيعاً عَنْ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُذَافِرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِمَا عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ وَ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ ع قَالَ قَالَ لِي أَبِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمَا يَا بُنَيَّ انْظُرْ خَمْسَةً فَلَا تُصَاحِبْهُمْ وَ لَا تُحَادِثْهُمْ وَ لَا تُرَافِقْهُمْ فِي طَرِيقٍ فَقُلْتُ يَا أَبَتِ مَنْ هُمْ عَرِّفْنِيهِمْ قَالَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْكَذَّابِ فَإِنَّهُ بِمَنْزِلَةِ السَّرَابِ يُقَرِّبُ لَكَ الْبَعِيدَ وَ يُبَعِّدُ لَكَ الْقَرِيبَ وَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْفَاسِقِ فَإِنَّهُ بَائِعُكَ بِأُكْلَةٍ أَوْ أَقَلَّ مِنْ ذَلِكَ وَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْبَخِيلِ فَإِنَّهُ يَخْذُلُكَ فِي مَالِهِ أَحْوَجَ مَا تَكُونُ إِلَيْهِ وَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْأَحْمَقِ فَإِنَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَنْفَعَكَ فَيَضُرُّكَ وَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْقَاطِعِ لِرَحِمِهِ فَإِنِّي وَجَدْتُهُ مَلْعُوناً فِي كِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِي ثَلَاثَةِ مَوَاضِعَ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْح امَكُمْ أُول ئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَ أَعْمى أَبْص ارَهُمْ وَ قَالَ عَزَّوَجَلَّ الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللّ هِ مِنْ بَعْدِ مِيث اقِهِ وَ يَقْطَعُونَ م ا أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُول ئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدّ ارِ وَ قَالَ فِي الْبَقَرَةِ الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللّ هِ مِنْ بَعْدِ مِيث اقِهِ وَ يَقْطَعُونَ م ا أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُول ئِكَ هُمُ الْخ اسِرُونَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 455 رواية : 7

7 حضرت صادق (ع ) از پدرش عليهما السلام حديث كند كه پدرم على بن الحسين عليهما السلام بمن فرمود: اى فرزند در نظر داشته باش كه با پنج كس همنشين نشوى ، و با آنها گفتگو و رفاقت در راهى نكنى گفتم پدر جان آنها كيانند؟ بمن معرفى كن ، فرمود: زنهار مبادا با دروغگو همنشين شوى زيرا كه او بمنزله سرابى است كه دور را در نظرت نزديك و نزديك را برايت دور جلوه دهد، و زنهار از هم نشينى با فاسق و گنهكار بپرهيز كه او بيك لقمه يا كمتر از آن ترا بفروشد، و بر تو باد كه با با شخص بخيل همنشين نگردى زيرا كه او مال خود را در سخت ترين نيازمنديهايت از تو دريغ دارد، و زنهار مبادا با احمق همنشين شوى كه او مى خواهد بتو سود رساند ولى (بواسطه حماقتش ) زيانت زند، و مبادا با آنكس كه قطع رحم كند رفاقت كنى كه من او را در دو سه جاى قرآن ملعون يافتم (يكجا) خداى عزوجل فرمايد: ((پس آيا اميد داريد كه هرگاه بسرپرستى كارى گمارده شويد فساد در زمين نكنيد و قطع رحم كنيم ، ايشانند كه خداوند لعنتشان كرده پس كرشان كرد، و كور ساخت ديدگانشان را)) (سوره محمد آيه 22 23) و نيز (در جاى ديگر) فرمايد: ((آنانكه بشكنند پيمان خدا را پس از بستن آن ، و مى برند آنچه را كه خدا فرموده پيوند شود، و فساد كنند در زمين آنها را است لعنت و براى ايشان است بدى آن سراى )) (سوره رعد 25) و نيز در سوره بقره (آيه 27) فرمايد: ((آنانكه پيمان خدا را پس از بستنش بشكنند و ببرند آنچه را خداوند دستور داده پيوندش را داده و فساد كنند در زمين ايشانند زيانكاران )).



8- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ قَالَ سَمِعْتُ الْمُحَارِبِيَّ يَرْوِي عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ثَلَاثَةٌ مُجَالَسَتُهُمْ تُمِيتُ الْقَلْبَ الْجُلُوسُ مَعَ الْأَنْذَالِ وَ الْحَدِيثُ مَعَ النِّسَاءِ وَ الْجُلُوسُ مَعَ الْأَغْنِيَاءِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 455 رواية : 8

8 امام صادق عليه السلام از پدرانش رسول خدا عليهم الصلاة والسلام حديث كند كه فرمود (ص ): سه دسته اند كه همنشينى با آنها دل را بميراند: هم نشينى با اراذل و فرومايگان ، و گفت و شنود با زنها، و نشستن با توانگران .



9- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ عَمَّنْ ذَكَرَهُ قَالَ قَالَ لُقْمَانُ ع لِابْنِهِ يَا بُنَيَّ لَا تَقْتَرِبْ فَتَكُونَ أَبْعَدَ لَكَ وَ لَا تَبْعُدْ فَتُهَانَ كُلُّ دَابَّةٍ تُحِبُّ مِثْلَهَا وَ إِنَّ ابْنَ آدَمَ يُحِبُّ مِثْلَهُ وَ لَا تَنْشُرْ بَزَّكَ إِلَّا عِنْدَ بَاغِيهِ كَمَا لَيْسَ بَيْنَ الذِّئْبِ وَ الْكَبْشِ خُلَّةٌ كَذَلِكَ لَيْسَ بَيْنَ الْبَارِّ وَ الْفَاجِرِ خُلَّةٌ مَنْ يَقْتَرِبْ مِنَ الزِّفْتِ يَعْلَقْ بِهِ بَعْضُهُ كَذَلِكَ مَنْ يُشَارِكِ الْفَاجِرَ يَتَعَلَّمْ مِنْ طُرُقِهِ مَنْ يُحِبَّ الْمِرَاءَ يُشْتَمْ وَ مَنْ يَدْخُلْ مَدَاخِلَ السُّوءِ يُتَّهَمْ وَ مَنْ يُقَارِنْ قَرِينَ السَّوْءِ لَا يَسْلَمْ وَ مَنْ لَا يَمْلِكْ لِسَانَهُ يَنْدَمْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 456 رواية : 9

9 از لقمان حديث شد كه به پسرش گفت : اى پسر جانم زياد با مردم نزديك مشو كه موجب دوريت از دلهاى آنها شوى (يعنى چون زياد رفت و آمد با مردم كردى موجب ملال و خستگى آنها شود و در نتيجه مورد بى مهرى آنان واقع شوى ) و يكسره از آنان دورى مكن كه (اعتنايت نكنند و) خوار و بى مقدار شوى ، هر جاندارى همانند خود را دوست دارد و آدميزاد هم بمانند خود دوستى ورزد، كالاى خود را جز در نزد خريدار و جويايش پهن مكن ، و چنانچه ميان گرگ و گوسفند دوستى نباشد هم چنين ميان نيكوكار و بدكار دوستى نباشد، و هر كه بقير نزديك شود پاره اى از آن باو بچسبد هم چنين هركس با تبهكار در زندگى شريك شود از روشهاى او بياموزد، و هر كه جدال و ستيزه جوئى را دوست دارد دشنام خورد، و هر كه بجاهاى بد رود متهم گردد، و كسى كه با رفيق بد همنشين شود در امان نباشد، و هر كه زبان خود را نگه ندارد پشيمان گردد.



10- أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ ابْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ لَا تَصْحَبُوا أَهْلَ الْبِدَعِ وَ لَا تُجَالِسُوهُمْ فَتَصِيرُوا عِنْدَ النَّاسِ كَوَاحِدٍ مِنْهُمْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْمَرْءُ عَلَى دِينِ خَلِيلِهِ وَ قَرِينِهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 456 رواية : 10

10 حضرت صادق (ع ) فرمود: با بدعت گذاران هم صحبت نشويد و هم نشين نگرديد كه در نظر مردم چون يكى از آنها شويد، رسول خدا (ص ) فرمود: انسان هم كيش دوست و رفيق خويش است .



11- أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ يَعْقُوبَ الْهَاشِمِيِّ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ عُبَيْدِ بْنِ زُرَارَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِيَّاكَ وَ مُصَادَقَةَ الْأَحْمَقِ فَإِنَّكَ أَسَرَّ مَا تَكُونُ مِنْ نَاحِيَتِهِ أَقْرَبُ مَا يَكُونُ إِلَى مَسَاءَتِكَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 456 رواية : 11

11 عبيد بن زراره گويد: حضرت صادق (ع ) فرمود: بپرهيز از دوستى با احمق زيرا كه تو هر چه از جانب او شادتر باشى او ببدى رساندن بتو نزديك تر است (گويا مقصود اينست كه هر چه بدوستى او خوشحال تر باشى خطر زيان رساندن او بواسطه حماقتش بتو نزديكتر شود).



*باب دوستى كردن با مردم*
بَابُ التَّحَبُّبِ إِلَى النَّاسِ وَ التَّوَدُّدِ إِلَيْهِمْ
1- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ إِنَّ أَعْرَابِيّاً مِنْ بَنِي تَمِيمٍ أَتَى النَّبِيَّ ص فَقَالَ لَهُ أَوْصِنِي فَكَانَ مِمَّا أَوْصَاهُ تَحَبَّبْ إِلَى النَّاسِ يُحِبُّوكَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 457 رواية : 1

1 حضرت باقر (ع ) فرمود: عربى از بنى تميم نزد پيغمبر (ص ) آمد عرضكرد: بمن سفارش كن ، پس از جمله سفارشهايش باو اين بود كه با مردم دوستى كن تا مردم تو را دوست بدارند.



2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مُجَامَلَةُ النَّاسِ ثُلُثُ الْعَقْلِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 457 رواية : 2

2 حضرت صادق (ع ) فرمود: خوشرفتارى و مدارا كردن با مردم يك سوم خردمندى است .



3- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ثَلَاثٌ يُصْفِينَ وُدَّ الْمَرْءِ لِأَخِيهِ الْمُسْلِمِ يَلْقَاهُ بِالْبُشْرِ إِذَا لَقِيَهُ وَ يُوَسِّعُ لَهُ فِي الْمَجْلِسِ إِذَا جَلَسَ إِلَيْهِ وَ يَدْعُوهُ بِأَحَبِّ الْأَسْمَاءِ إِلَيْهِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 457 رواية : 3

3 و نيز فرمود: كه رسول خدا (ص ) فرمود: سه چيز است هك دوستى انسانيرا با برادر مسلمانش صفا دهد: (1) هميشه با خوشروئى با او برخورد كند، (2) هرگاه در مجلسى بر او بنشيند برايش جا باز كند (3) بآن نامى كه بيشتر آنرا دوست دارد او را بخواند (و صدا كند).


- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ‍ التَّوَدُّدُ إِلَى النَّاسِ نِصْفُ الْعَقْلِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 457 رواية : 4

4 و نيز فرمود: كه رسول خدا (ص ) فرموده است : دوستى كردن با مردم نيمى از خرد است .



5- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ مُوسَى بْنِ بَكْرٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ التَّوَدُّدُ إِلَى النَّاسِ نِصْفُ الْعَقْلِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 457 رواية : 5

5 موسى بن بكر از حضرت كاظم عليه السلام مانند حديث (4) را روايت كرده است .



6- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ حُذَيْفَةَ بْنِ مَنْصُورٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ مَنْ كَفَّ يَدَهُ عَنِ النَّاسِ فَإِنَّمَا يَكُفُّ عَنْهُمْ يَداً وَاحِدَةً وَ يَكُفُّونَ عَنْهُ أَيْدِياً كَثِيرَةً
اصول كافى جلد 4 صفحه : 457 رواية : 6

6 حذيفة بن منصور گويد: شنيدم از حضرت صادق (ع ) كه مى فرمود: هر كه دست آزارش را از سر مردم بردارد فقط يكدست از آنها باز داشته ولى (در مقابل ) دستهاى بسيارى از آزار او خوددارى كنند.