[ادامه بخش دوم]
[ادامه فصل دوم]
اشاره
2 / 1 6الاِحتِجاجُ عَلی أنَّهُمَا ابنا رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آلهأ الاِحتِجاجُ عَلی عَمرِو بنِ العاصِ175.الکافی عن عثمان بن عیسی عمّن حدّثه عن الإمام الصاشرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید :أرسَلَ إلَیهِ [ عَلِیٍّ علیه السلام ] عَمرُو بنُ العاصِ یَعیبُهُ بِأَشیاءَ ، مِنها : أنَّهُ یُسَمّی حَسَنا وحُسَینا وَلَدَی رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله .
فَقالَ لِرَسولِهِ : قُل لِلشّانِیِ (1) ابنِ الشّانِیِ: لَو لَم یَکونا وَلَدَیهِ لَکانَ أبتَرَ ؛ کَما زَعَمَهُ أبوکَ! (2)ب الاِحتِجاجُ عَلی مُعاوِیَهَ174.الإمام الصادق علیه السلام :کشف الغمّه عن ذکوان مولی معاویه :قالَ مُعاوِیَهُ : لا أعلَمَنَّ أحَدا سَمّی هذَینِ الغُلامَینِ ابنَی رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، ولکِن قولُوا ابنَی عَلِیٍّ علیه السلام .
قالَ ذَکوانُ : فَلَمّا کانَ بَعدَ ذلِکَ أمَرَنی أن أکتُبَ بَنیهِ فِی الشَّرَفِ .
قالَ : فَکَتَبتُ بَنیهِ وبَنی بَنیهِ وتَرَکتُ بَنی بَناتِهِ ، ثُمَّ أتَیتُهُ بِالکِتابِ ، فَنَظَرَ فیهِ ، فَقالَ : وَیحَکَ ، لَقَد أغفَلتَ کُبرَ بَنِیَّ ، فَقُلتُ : مَن؟ فَقالَ : أما بَنو فُلانَهَ لِابنَتِهِ بَنِیَّ؟ أما بَنو فُلانَهَ لِابنَتِهِ بَنِیَّ؟
قالَ : قُلتُ : اللّهَ ! أیَکونُ بَنو بَناتِکَ بَنیکَ ، ولا یَکونُ بَنو فاطِمَهَ بَنی رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ؟!
قالَ : ما لَکَ قاتَلَکَ اللّهُ؟! لا یَسمَعَنَّ هذا أحَدٌ مِنکَ . (3) .
1- .شَنِئته : تقذّرته بغضا له (مفردات ألفاظ القرآن : ص 465 «شنأ») .
2- .شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید : ج 20 ص 334 ح 834 .
3- .کشف الغمّه : ج 2 ص 176 ، بحارالأنوار : ج 33 ص 257 الرقم 531 نقلاً عن معالم العتره للجنابذی .
2 / 1 6احتجاج بر این که آن دو ، پسران پیامبر خدا صلی الله علیه و آله هستند
الف احتجاج در برابر عمرو عاص
173.الدعاء المأثور وآدابه :شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید :عمرو عاص ، چند چیز را بر علی علیه السلام خُرده گرفت و آنها را به وسیله پیکی روانه کرد . یکی از خُرده ها نامیدن حسن و حسین به عنوان فرزندان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بود .
امام علی علیه السلام به پیک عمرو عاص گفت : «به دشمنِ عیبجو ، پسر دشمن عیبجو ، بگو : اگر آن دو ، پسر پیامبر صلی الله علیه و آله نبودند ، پیامبر صلی الله علیه و آله ، اَبتَر (بدون نسل و فرزند) می بود ، همان گونه که پدرت ادّعا کرد» . (1)
ب احتجاج در برابر معاویه
172.عنه علیه السلام :کشف الغمّه به نقل از ذکوان ، غلام آزادشده معاویه : معاویه گفت : نفهمم کسی این دو جوان (یعنی : حسن و حسین علیهماالسلام) را پسران پیامبر خدا بنامد ؛ بلکه بگویید : پسران علی .
پس از مدّتی ، معاویه به من فرمان داد نام پسرانش را در دیوان بزرگان بنویسم . من نیز نام پسران و فرزندان پسرانش را نوشتم ؛ امّا نام پسران دخترانش را نیاوردم . نوشته را پیش او بردم . در آن نگریست و گفت : وای بر تو ! از بزرگان پسران من ، غفلت کرده ای .
گفتم : چه کسانی؟
گفت : آیا پسران فلان دختر[م] ، پسران من نیستند؟ آیا پسران فلان دختر [دیگرم] ، پسران من نیستند؟
گفتم : خدا را! آیا پسران دختران تو ، پسران تو هستند و پسران فاطمه ، پسران پیامبر خدا نیستند ؟
معاویه گفت : تو را چه می شود؟ خدا تو را بکُشد! هیچ کس این را از تو نشنود . .
1- .بیان امام علی علیه السلام ، تلمیح زیبایی است به سوره کوثر که در شأن نزول آن گفته اند : پدر عمرو عاص ، پیامبر صلی الله علیه و آله را به دلیل نداشتن پسر ، «اَبتَر (بدون نسل)» خواند و خداوند در دفاع از پیامبرش ، عطای کوثر به پیامبر صلی الله علیه و آله و دنباله داشتن نسل پیامبر صلی الله علیه و آله از طریق دخترش فاطمه علیهاالسلام را گوشزد کرد . م .
ج الاِحتِجاجُ عَلَی الحَجّاجِ171.الإمام الصادق علیه السلام :المستدرک علی الصحیحین عن عاصم بن بهدله :اِجتَمَعوا عِندَ الحَجّاجِ ، فَذُکِرَ الحُسَینُ بنُ عَلِیٍّ علیه السلام ، فَقالَ الحَجّاجُ : لَم یَکُن مِن ذُرِّیَّهِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله ، وعِندَهُ یَحیَی بنُ یَعمُرَ ، فَقالَ لَهُ : کَذَبتَ أیُّهَا الأَمیرُ!
فَقالَ : لَتَأتِیَنِّی عَلی ما قُلتَ بِبَیِّنَهٍ ومِصداقٍ مِن کِتابِ اللّهِ عز و جل أو لَأَقتُلَنَّکَ قَتلاً .
فَقالَ : «مِن ذُرِّیَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَیْمَنَ وَأَیُّوبَ وَیُوسُفَ وَمُوسَی» إلی قَولِهِ عز و جل : «وَزَکَرِیَّا وَیَحْیَی وَعِیسَی وَإِلْیَاسَ» (1) فَأَخبَرَ اللّهُ عز و جل أنَّ عیسی مِن ذُرِّیَّهِ آدَمَ بِاُمِّهِ ، وَالحُسَینُ بنُ عَلِیٍّ علیه السلام مِن ذُرِّیَّهِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله بِاُمِّهِ .
قالَ : صَدَقتَ ، فَما حَمَلَکَ عَلی تَکذیبی فی مَجلِسٍ؟
قالَ : ما أخَذَ اللّهُ عَلَی الأَنبِیاءِ لِیُبَیِّنَنَّهُ لِلنّاسِ ولا یَکتُمونَهُ (2) ، قالَ اللّهُ عز و جل : «فَنَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْاْ بِهِ ثَمَنًا قَلِیلاً» (3) . قالَ : فَنَفاهُ إلی خُراسانَ . (4) .
1- .الأنعام: 84 و 85 .
2- .إشاره إلی الآیه 187 من سوره آل عمران .
3- .آل عمران : 187 .
4- .المستدرک علی الصحیحین : ج 3 ص 180 الرقم 4772 ، السنن الکبری : ج 6 ص 275 الرقم 11928 ، تاریخ دمشق : ج 12 ص 152 ؛ الأمالی للصدوق : ص 730 الرقم 1001 ، المناقب للکوفی : ج 2 ص 224 الرقم 688 کلاهما عن عبدالملک بن عمیر نحوه ، بحارالأنوار : ج 96 ص 242 الرقم 7 وراجع : العقد الفرید : ج 4 ص 16 .
ج احتجاج در برابر حَجّاج
170.الکافی عن محمّد بن مسلم عن الإمام الصادق علیه السالمستدرک علی الصحیحین به نقل از عاصم بن بهدله : عدّه ای نزد حَجّاج ، گرد آمدند و از حسین بن علی علیه السلام سخن به میان آمد . حَجّاج گفت : او از ذریّه پیامبر صلی الله علیه و آله نبوده است .
یحیی بن یَعمُر ، نزدش بود . به او گفت : ای امیر ! نادرست گفتی .
حَجّاج گفت : یا باید بر آنچه گفتی ، دلیل و مصداقی از کتاب خدای عز و جل بیاوری ، یا تو را حتما خواهم کُشت .
یحیی گفت : «و از ذریّه او (آدم علیه السلام ) است داوود و سلیمان و ایّوب و یوسف و موسی» تا آن جا که می فرماید : «و زکریّا و یحیی و عیسی و الیاس» . پس خداوند عز و جل خبر داده که عیسی از طریق مادر ، از ذریّه آدم علیه السلام است و حسین بن علی ، از طریق مادرش ، از ذریّه محمّد صلی الله علیه و آله است .
حَجّاج گفت : درست گفتی ؛ امّا چه چیزی تو را وا داشت تا مرا در مجلس ، تکذیب کنی؟
یحیی گفت : همان پیمانی که خداوند از پیامبران گرفت تا [کتاب خدا را] برای مردم بیان کنند و آن را پوشیده ندارند . خدای عز و جل فرمود : «آن را پشت سرشان انداختند و با چیزی کم ارزش ، معاوضه اش کردند» .
حَجّاج ، سپس یحیی را به خراسان ، تبعید کرد . .
169.الإمام الصادق علیه السلام :کنزالفوائد عن الشعبی :کُنتُ بِواسِطٍ (1) ، وکانَ یَومَ أضحی ، فَحَضَرتُ صَلاهَ العیدِ مَعَ الحَجّاجِ ، فَخَطَبَ خُطبَهً بَلیغَهً ، فَلَمَّا انصَرَفَ جاءَنی رَسولُهُ ، فَأَتَیتُهُ ، فَوَجَدتُهُ جالِسا مُستَوفِزا . (2)
قالَ : یا شَعبِیُ ، هذا یَومُ أضحی ، وقَد أرَدتُ أن اُضَحِّیَ فیهِ بِرَجُلٍ مِن أهلِ العِراقِ ... .
وقالَ : أحضِرُوا الشَّیخَ ، فَأَتَوهُ بِهِ ، فَإِذا هُوَ یَحیَی بنُ یَعمُرَ ، فَاُغمِمتُ غَمّا شَدیدا ، فَقُلتُ فی نَفسی : وأیُّ شَیءٍ یَقولُهُ یَحیی مِمّا یوجِبُ قَتلَهُ ؟!
فَقالَ لَهُ الحَجّاجُ : أنتَ تَزعُمُ أنَّکَ زَعیمُ أهلِ العِراقِ؟ قالَ یَحیی : أنَا فَقیهٌ مِن فُقَهاءِ أهلِ العِراقِ .
قالَ : فَمِن أیِّ فِقهِکَ زَعَمتَ أنَّ الحَسَنَ وَالحُسَینَ مِن ذُرِّیَّهِ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ؟ قالَ: ما أنَا زاعِمُ ذلِکَ ، بَل قائِلٌ بِحَقٍّ .
قالَ : وبِأَیِّ حَقٍّ قُلتَ؟ قالَ : بِکِتابِ اللّهِ عز و جل .
فَنَظَرَ إلَیَّ الحَجّاجُ وقالَ : اِسمَع ما یَقولُ ، فَإِنَّ هذا مِمّا لَم أکُن سَمِعتُهُ عَنهُ ، أتَعرِفُ أنتَ فی کِتابِ اللّهِ عز و جل أنَّ الحَسَنَ وَالحُسَینَ مِن ذُرِّیَّهِ مُحَمَّدٍ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ؟ فَجَعَلتُ اُفَکِّرُ فی ذلِکَ ، فَلَم أجِد فِی القُرآنِ شَیئا یَدُلُّ عَلی ذلِکَ .
وفَکَّرَ الحَجّاجُ مَلِیّا ، ثُمَّ قالَ لِیَحیی : لَعَلَّکَ تُریدُ قَولَ اللّهِ عز و جل : «فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکَذِبِینَ» (3) ، وأنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله خَرَجَ لِلمُباهَلَهِ ، ومَعَهُ عَلِیٌّ وفاطِمَهُ وَالحَسَنُ وَالحُسَینُ ؟
قالَ الشَّعبِیُّ : فَکَأَنَّما أهدی لِقَلبی سُرورا ، وقُلتُ فی نَفسی : قَد خَلَصَ یَحیی ، وکانَ الحَجّاجُ حافِظا للِقُرآنِ .
فَقالَ لَهُ یَحیی : وَاللّهِ ، إنَّها لَحُجَّهٌ فی ذلِکَ بَلیغَهٌ ، ولکِن لَیسَ مِنها أحتَجُّ لِما قُلتُ ، فَاصفَرَّ وَجهُ الحَجّاجِ ، وأطرَقَ مَلِیّا ، ثُمَّ رَفَعَ رَأسَهُ إلی یَحیی وقالَ : إن جِئتَ مِن کِتابِ اللّهِ بِغَیرِها فی ذلِکَ فَلَکَ عَشَرَهُ آلافِ دِرهَمٍ ، وإن لَم تَأتِ بِها فَأنَا فی حِلٍّ مِن دَمِکَ! قالَ : نَعَم .
قالَ الشَّعبِیُّ : فَغَمَّنی قَولُهُ ، فَقُلتُ : أما کانَ فِی الَّذی نَزَعَ بِهِ الحَجّاجُ ما یَحتَجُّ بِهِ یَحیی ویُرضیه بِأَنَّهُ قَد عَرَفَهُ وسَبَقَهُ إلَیهِ ، ویَتَخَلَّصُ مِنهُ ، حَتّی رَدَّ عَلَیهِ وأفحَمَهُ (4) ؟ فَإِن جاءَهُ بَعدَ هذا بِشَیءٍ لَم آمَن أن یُدخِلَ عَلَیهِ فیهِ مِنَ القَولِ ما یُبطِلُ حُجَّتَهُ ، لِئَلّا یَدَّعِیَ أنَّهُ قَد عَلِمَ ما جَهِلَهُ هُوَ .
فَقالَ یَحیی لِلحَجّاجِ : قَولُ اللّهِ عز و جل : «وَمِن ذُرِّیَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَیْمَنَ» مَن عَنی بِذلِکَ؟ قالَ الحَجّاجُ : إبراهیمَ علیه السلام .
قالَ : فَداوودُ وسُلَیمانُ علیهماالسلام ، مِن ذُرِّیَّتِهِ؟ قالَ : نَعَم .
قالَ یَحیی : ومَن نَصَّ اللّهُ عز و جل عَلَیهِ بَعدَ هذا أنَّهُ مِن ذُرِّیَّتِهِ؟
فَقَرَأَ الحَجّاجُ : «وَأَیُّوبَ وَیُوسُفَ وَمُوسَی وَ هَرُونَ وَکَذَ لِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ» .
قالَ یَحیی : ومَن؟ قالَ : «وَزَکَرِیَّا وَیَحْیَی وَعِیسَی» .
قالَ یَحیی : ومِن أینَ کانَ عیسی علیه السلام مِن ذُرِّیَّهِ إبراهیمَ ولا أبَ لَهُ؟ قالَ : مِن قِبَلِ اُمِّهِ مَریَمَ . قالَ یَحیی : فَمَن أقرَبُ ؛ مَریَمُ مِن إبراهیمَ علیه السلام أم فاطِمَهُ مِن مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله ؟ وعیسی علیه السلام مِن إبراهیمَ علیه السلام أمِ الحَسَنُ وَالحُسَینُ علیهماالسلام مِن رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ؟
قالَ الشَّعبِیُّ : فَکَأَنَّما ألقَمَهُ حَجَرا .
فَقالَ : أطلِقوهُ قَبَّحَهُ اللّهُ! وَادفَعوا إلَیهِ عَشَرَهَ آلافِ دِرهَمٍ ، لا بارَکَ اللّهُ لَهُ فیها!
... ولَم یَزَلِ [ الحَجّاجُ ] مِمَّا احتَجَّ بِهِ یَحیَی بنُ یَعمُرَ واجِما (5) . (6) .
1- .واسِط : مدینه بالعراق اختطّها الحجّاج بن یوسف الثقفی بین الکوفه والبصره ، ولذلک سمّیت واسطا (تاج العروس : ج 10 ص 442 «وسط») .
2- .استوفز : إذا قعد قعودا منتصبا غیر مطمئنّ (الصحاح : ج 3 ص 901 «وفز») .
3- .آل عمران : 61 .
4- .أفحمت الخصم : إذا أسکتُّه بالحجّه (المصباح المنیر : ص 464 «فحم») .
5- .واجِما : أی مهتمّا . والواجم : الذی أسکَتَهُ الهَمّ وعَلَتهُ الکآبه . وقیل : الوجوم : الحُزن (النهایه : ج5 ص157 «وجم») .
6- .کنزالفوائد : ج 1 ص 357 ، شرح الأخبار : ج 3 ص 92 الرقم 1021 ، بحارالأنوار : ج 25 ص 243 الرقم 26 ؛ عیون الأخبار فی مناقب الأخیار : ص 55 نحوه .
168.عنه علیه السلام :کنز الفوائد به نقل از شَعبی : در واسط (1) بودم . روز عید قربان بود و نماز را به امامت حَجّاج خواندم . او خطبه ای رسا خواند و چون باز گشت ، پیکش نزد من آمد . به حضور حَجّاج رسیدم و او را بی قرار یافتم . گفت : ای شعبی ! امروز ، روز عید قربان است و می خواهم در آن ، مردی از عراقیان را قربانی کنم ... .
سپس گفت : پیرمرد را به حضور بیاورید .
او را آوردند . دیدم که یحیی بن یَعمُر است . بسیار ناراحت شدم و با خود گفتم : یحیی چه خواهد گفت که هر چه بگوید ، موجب قتلش خواهد شد ؟!
حَجّاج به او گفت : تو ادّعا می کنی که بزرگِ عراقیان هستی؟
یحیی گفت : من فقیهی از فقیهان عراقم .
حَجّاج گفت : از کدام دانشت ، ادّعا می کنی که حسن و حسین ، از ذریّه پیامبر خدا هستند؟
یحیی گفت : من این را ادّعا نمی کنم ؛ بلکه به حق می گویم .
حَجّاج گفت : بر اساس چه حقّی؟
گفت : بر اساس کتاب خدای عز و جل .
حَجّاج به من نگریست و گفت : آنچه را می گوید ، بشنو . این ، چیزی است که تا کنون از او نشنیده ام . آیا تو می دانی که از [کجای] کتاب خدای عز و جل [استفاده می شود ]حسن و حسین از ذریّه محمّد ، پیامبر خدا ، هستند ؟
من شروع به اندیشیدن کردم ؛ امّا چیزی از قرآن نیافتم که بر این مطلب ، دلالت کند . حَجّاج نیز مدّت طولانی اندیشید و سپس به یحیی گفت : شاید مراد تو سخن خدای عز و جل باشد که فرمود : «هر کس پس از آگاهیِ رسیده به تو ، در باره او (مسیح) با تو احتجاج کرد ، بگو : بیایید ما پسرانمان و پسرانتان را ، و زنانمان و زنانتان را ، و خودمان و خودتان را فرا بخوانیم و سپس ، مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان نهیم» و پیامبر خدا ، برای مباهله بیرون آمد ، در حالی که علی و فاطمه و حسن و حسین با او بودند؟
گویی شادمانی را به قلبم هدیه دادند و با خود گفتم : یحیی ، رها شد . آخر ، حَجّاج ، حافظ قرآن بود . یحیی به او گفت : به خدا سوگند ، این آیه ، حجّتی رسا در این باره است ؛ امّا دلیل من ، این آیه نیست .
حَجّاج ، رخساره اش زرد شد و مدّتی دراز به فکر فرو رفت و سپس سرش را به سوی یحیی ، بلند کرد و گفت : اگر آیه دیگری را از کتاب خدا برای دلالت بر این مطلب بیاوری ، ده هزار درهم می گیری و اگر نیاوری ، خونت بر من حلال است!
یحیی پذیرفت .
سخن یحیی ، اندوهگینم کرد و [با خود] گفتم : در همان آیه که حَجّاج از قرآن برگرفته بود ، دلیل سخن یحیی بود و یحیی می توانست حَجّاج را با این ادّعا که او پیش تر ، آن را می دانسته ، خشنود سازد و از دستش رها شود . پس چرا سخنش را رد کرد و [دوباره] او را ساکت نمود؟ حال اگر یحیی ، آیه ای برای حَجّاج بیاورد ، بیم آن می رود که حَجّاج ، سخنی بگوید و دلیل او را باطل کند تا یحیی نتواند ادّعا کند که چیزی می دانسته که حَجّاج ، نمی دانسته است .
یحیی به حَجّاج گفت : در سخن خدای عز و جل : «و از ذریّه او داوود و سلیمان» ، مقصود از «ذریّه» ، چه کسی است؟
حَجّاج گفت : ابراهیم .
یحیی گفت : پس داوود و سلیمان ، از ذریّه ابراهیم هستند؟
حَجّاج گفت : آری .
یحیی گفت : پس از این ، خداوند ، به چه کس دیگری تصریح کرده که ذریّه او هستند؟
حَجّاج قرائت کرد : «و ایّوب و یوسف و موسی و هارون ؛ و چنین ، نیکوکاران را پاداش می دهیم» .
یحیی گفت : و دیگر چه کسی؟
گفت : «و زکریّا و یحیی و عیسی» .
یحیی گفت : و عیسی که پدر ندارد ، از چه طریقی ذریّه ابراهیم است؟
حَجّاج گفت : از طریق مادرش مریم .
یحیی گفت : کدام یک نزدیک ترند : مریم به ابراهیم ، یا فاطمه به محمّد؟ عیسی به ابراهیم ، یا حسن و حسین به پیامبر خدا؟
گویی سنگ بر دهان حَجّاج نهادند ! پس گفت : آزادش کنید . خدا رویش را زشت کند! به او ده هزار درهم بدهید . خداوند ، در آن دِرهم ها ، برکتش ندهد! . . . .
و هماره ، حَجّاج ، در آنچه یحیی بن یَعمُر به آن احتجاج کرده بود ، اندیشناک بود . .
1- .واسط ، شهری ساخته حَجّاج بن یوسف ثقفی ، میان کوفه و بصره است و از این رو ، واسط (میانه) نامیده شد .
2 / 2الإِمامَهُ وَالقِیادَهُ167.الإمام علیّ علیه السلام :علل الشرائع عن أبی سعید عن الحسن بن علیّ علیه السلام عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :الحَسَنُ وَالحُسَینُ إمامانِ قاما أو قَعَدا . (1)166.تنبیه الغافلین عن میمونه بنت سعد خادمه رسول اللّهالإرشاد عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله فِی الحَسَنَینِ علیهماالسلام : اِبنایَ هذانِ إمامانِ قاما أو قَعَدا . (2) .
1- .علل الشرائع : ص 211 ح 2 ، کفایه الأثر : ص 38 عن أبی ذرّ الغفاری عنه صلی الله علیه و آله ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 3 ص 394 ، روضه الواعظین : ص 174 ، عوالی اللآلی : ج 4 ص 93 ح 130 ، بحارالأنوار : ج 43 ص 291 ح 54 .
2- .الإرشاد : ج 2 ص 30 ، الفصول المختاره : ص 303 ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 3 ص 367 ، کشف الغمّه : ج 2 ص 159 ، إعلام الوری : ج 1 ص 407 و 421 ، عوالی اللآلی : ج 3 ص 130 ح 14 ، بحارالأنوار : ج 43 ص 278 ح 48 .
2 / 2امامت و رهبری
165.مکارم الأخلاق عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :علل الشرائع به نقل از ابو سعید ، از امام حسن علیه السلام ، از پیامبر صلی الله علیه و آله : حسن و حسین ، امام اند ، ایستاده [و حکومتگر ]باشند یا نشسته [و محروم از حکومت] .164.رسول اللّه صلی الله علیه و آله :الإرشاد :پیامبر صلی الله علیه و آله در باره حسن و حسین علیهما السلام فرمود : «این دو پسرم ، امام اند ، ایستاده باشند یا نشسته» . .
163.عنه صلی الله علیه و آله :کمال الدین بإسناده عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :الحَسَنُ وَالحُسَینُ إماما اُمَّتی بَعدَ أبیهِما . (1)162.رسول اللّه صلی الله علیه و آله :دعائم الإسلام عن أبی عبداللّه جعفر بن محمّد [الصادق] علیه السلام عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :الحَسَنُ وَالحُسَینُ إماما حَقٍّ قاما أو قَعَدا ، وأبوهُما خَیرٌ مِنهُما . (2)161.رسول اللّه صلی الله علیه و آله :معانی الأخبار عن أنس بن مالک :صَلّی رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله صَلاهَ الفَجرِ ، فَلَمَّا انفَتَلَ مِن صَلاتِهِ أقبَلَ عَلَینا بِوَجهِهِ الکَریمِ عَلَی اللّهِ عز و جل ، ثُمَّ قالَ : مَعاشِرَ النّاسِ! مَنِ افتَقَدَ الشَّمسَ فَلیَستَمسِک بِالقَمَرِ ، ومَنِ افتَقَدَ القَمَرَ فَلیَستَمسِک بِالزُّهَرَهِ ، فَمَنِ افتَقَدَ الزُّهَرَهَ فَلیَستَمسِک بِالفَرقَدَینِ . (3)
ثُمَّ قالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : أنَا الشَّمسُ ، وعَلِیٌّ القَمَرُ ، وفاطِمَهُ الزُّهَرَهُ (4) ، وَالحَسَنُ وَالحُسَینُ الفَرقَدانِ . وکِتابُ اللّهِ (5) لا یَفتَرِقانِ حَتّی یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ . (6)160.عنه علیه السلام :الأمالی للطوسی عن محمّد بن صدقه العنبری عن موسی بن جعفر عن أبیه جعفر بن محمّد عن أبیه محمّد بن علیّ [الباقر] علیهم السلام عن جابر بن عبداللّه الأنصاری :صَلّی بِنا رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَوما صَلاهَ الفَجرِ ، ثُمَّ انفَتَلَ وأقبَلَ عَلَینا یُحَدِّثُنا ، فَقالَ : أیُّهَا النّاسُ! مَن فَقَدَ الشَّمسَ فَلیَتَمَسَّک بِالقَمَرِ ، ومَن فَقَدَ القَمَرَ فَلیَتَمَسَّک بِالفَرقَدَینِ .
قالَ : فَقُمتُ أنَا وأبو أیّوبَ الأَنصارِیُّ ومَعَنا أنَسُ بنُ مالِکٍ ، فَقُلنا : یا رَسولَ اللّهِ ، مَنِ الشَّمسُ؟ قالَ : أنَا ، فَإِذا هُوَ صلی الله علیه و آله ضَرَبَ لَنا مَثَلاً ، فَقالَ : إنَّ اللّهَ تَعالی خَلَقَنا وجَعَلَنا بِمَنزِلَهِ نُجومِ السَّماءِ ، کُلَّما غابَ نَجمٌ طَلَعَ نَجمٌ ، فَأَنَا الشَّمسُ فَإِذا ذَهَبَ بی فَتَمَسَّکوا بِالقَمَرِ . قُلنا : فَمَنِ القَمَرُ؟
قالَ : أخی ووَصِیّی ووَزیری وقاضی دَینی وأبو وُلدی وخَلیفَتی فی أهلی عَلِیُّ بنُ أبی طالَبٍ .
قُلنا : فَمَنِ الفَرقَدانِ؟
قالَ : الحَسَنُ وَالحُسَینُ . ثُمَّ مَکَثَ مَلِیّا وقالَ : فاطِمَهُ هِیَ الزُّهَرَهُ ، وعِترَتی أهلُ بَیتی هُم مَعَ القُرآنِ ، وَالقُرآنُ مَعَهُم ، لا یَفتَرِقانِ حَتّی یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ . (7) .
1- .کمال الدین : ص 260 ح 6 ، التحصین لابن طاووس : ص 553 کلاهما عن الحسین بن خالد عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، الصراط المستقیم : ج 2 ص 126 نقلاً عن ابن ماجیلویه عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، بحارالأنوار : ج 36 ص 254 ح 70 ؛ فرائد السمطین : ج 1 ص 55 ح 19 عن الحسین بن خالد عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله .
2- .دعائم الإسلام : ج 1 ص 37 .
3- .الفرقدان : نجمان مضیئان قریبان من القطب (مجمع البحرین : ج 3 ص 1389 «فرقد») .
4- .الزُّهَرَهُ : أحد کواکب المجموعه الشمسیّه ، وهو ألمع جرم سماوی باستثناء الشمس والقمر (المعجم الوسیط : ج 1 ص 404 «زهر») .
5- .الظاهر وجود سقط فی العباره هنا ، وقوله : «لا یفترقان ...» دلیل علی ذلک (راجع : الحدیث التالی) .
6- .معانی الأخبار : ص 114 ح 1 ، العدد القویّه : ص 85 ح 147 ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 1 ص 281 ولیس فیهما ذیله من «وکتاب» ، بحارالأنوار : ج 16 ص 91 ح 23 ؛ شواهد التنزیل : ج 2 ص 288 ح 922 کلاهما نحوه .
7- .الأمالی للطوسی : ص 516 ح 1131 ، بحارالأنوار : ج 24 ص 75 ح 11 .
159.عنه علیه السلام ( فِی الرَّجُلِ یَحزُنُهُ الأَمرُ أو یُریدُ الحاج ) کمال الدین به سندش ، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : حسن و حسین ، امامان امّت من پس از پدرشان هستند .158.عنه علیه السلام :دعائم الإسلام به نقل از امام صادق علیه السلام ، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : حسن و حسین ، دو امام حق اند ، ایستاده باشند یا نشسته ، و پدرشان ، از آن دو ، نیکوتر است .157.عنه علیه السلام :معانی الأخبار به نقل از اَنَس بن مالک : پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ، نماز صبح را خواند و هنگامی که از نمازش فارغ شد ، با روی گرامی اش نزد خدای عز و جل ، به سوی ما رو کرد و فرمود : «ای مردم! هر کس خورشید را نیافت ، به ماه بچسبد و هر کس ماه را نیافت ، به ستاره زُهره (1) بچسبد و هر کس زُهره را نیافت ، به دو ستاره قطبی بچسبد» .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله سپس فرمود : «من ، خورشیدم و علی علیه السلام ، ماه است و فاطمه علیهاالسلام ، ستاره زُهره است و حسن و حسین ، دو ستاره قطبی اند . [آنها و ]کتاب خدا ، از هم گسسته نمی شوند تا در حوض [کوثر] بر من در آیند» .156.الإمام الصادق علیه السلام ( لِمِسمَعٍ ) الأمالی ، طوسی به نقل از محمّد بن صدقه عنبری ، از امام کاظم ، از پدرش امام صادق ، از پدرش امام باقر علیهم السلام ، از جابر بن عبد اللّه انصاری : پیامبر صلی الله علیه و آله روزی با ما نماز صبح را خواند و پس از فراغت ، به سوی ما رو کرد و با ما سخن گفت و فرمود : «ای مردم! هر کس خورشید را نیافت ، به ماه بچسبد و هر کس ماه را نیافت ، به دو ستاره قطبی بچسبد» .
من و ابو ایّوب انصاری برخاستیم و اَنَس بن مالک نیز با ما بود . گفتیم : ای پیامبر خدا! خورشید کیست؟
فرمود : «من» و سپس برای ما مَثَلی زد و فرمود : «خدای متعال ، ما را آفرید و به شکل ستاره های آسمان ، قرار داد . هر گاه ستاره ای ناپدید شود ، ستاره ای دیگر پدیدار می شود . من ، خورشید هستم . چون مرا بُردند ، به ماه بچسبید» .
گفتیم : ماه کیست؟
فرمود : «برادرم ، وصیّم ، وزیرم (دستْ یارم) ، پرداخت کننده بدهی ام ، پدر فرزندانم ، جانشینم در خاندانم ، علی بن ابی طالب» .
گفتیم : دو ستاره قطبی کیستند؟
فرمود : «حسن و حسین» .
سپس مدّتی درنگ کرد و فرمود : «فاطمه ، ستاره زُهره است . خاندانم ، [یعنی ]اهل بیتم ، با قرآن هستند و قرآن ، با آنان است و از هم نمی گسلند تا در کنار حوض [کوثر] بر من در آیند» . .
1- .زُهره یا همان ناهید ، یکی از سیّاره های منظومه شمسی است و بعد از ماه و خورشید ، درخشان ترین سیّاره است .
155.عنه صلی الله علیه و آله :معانی الأخبار عن جابر بن عبداللّه عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :اِقتَدوا بِالشَّمسِ ، فَإِذا غابَتِ الشَّمسُ فَاقتَدوا بِالقَمَرِ ، فَإِذا غابَ القَمَرُ فَاقتَدوا بِالزُّهَرَهِ ، فَإِذا غابَتِ الزُّهَرَهُ فَاقتَدوا بِالفَرقَدَینِ .
فَقالوا : یا رَسولَ اللّهِ ، فَمَا الشَّمسُ؟ ومَا القَمَرُ؟ ومَا الزُّهَرَهُ؟ ومَا الفَرقَدانِ ؟
فَقالَ : أنَا الشَّمسُ ، وعَلِیٌّ القَمَرُ ، وَالزُّهَرَهُ فاطِمَهُ ، وَالفَرقَدانِ الحَسَنُ وَالحُسَینُ . (1) .
1- .معانی الأخبار : ص 114 ح 2 ، کفایه الأثر : ص 41 عن سلمان الفارسی نحوه ، بحارالأنوار : ج 36 ص 289 ح 111 ؛ شواهد التنزیل : ج1 ص77 ح91 و فیه «اهتدوا» بدل «اقتدوا» فی جمیع المواضع.
154.رسول اللّه صلی الله علیه و آله :معانی الأخبار به نقل از جابر بن عبد اللّه : پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «به خورشید ، اقتدا کنید و چون خورشید ناپدید شد ، به ماه ، اقتدا کنید و چون ماه ناپیدا شد ، به ستاره زُهره ، اقتدا کنید و چون زُهره ناپدید شد ، به دو ستاره قطبی ، اقتدا کنید» .
برخی گفتند : ای پیامبر خدا ! خورشید کیست؟ ماه ، کدام است؟ زُهره و دو ستاره قطبی کیان اند؟
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : «من ، خورشیدم و علی ، ماه است و زُهره ، فاطمه است و دو ستاره قطبی ، حسن و حسین اند» .ر . ک : ص 183 (بخش سوم : دلایل امامت امام حسین علیه السلام و فرزندانش) .
.
2 / 3خَیرُ النّاسِ اُسرَهً153.المعجم الأوسط عن یزید بن عامر :المعجم الکبیر عن ابن عبّاس :صَلّی رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله صَلاهَ العَصرِ ، فَلَمّا کانَ فِی الرّابِعَهِ أقبَلَ الحَسَنُ وَالحُسَینُ علیهماالسلامحَتّی رَکِبا عَلی ظَهرِ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، فَلَمّا سَلَّمَ وَضَعَهُما بَینَ یَدَیهِ ، وأقبَلَ الحُسَینُ (1) علیه السلام ، فَحَمَلَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله الحَسَنَ علیه السلام عَلی عاتِقِهِ الأَیمَنِ ، وَالحُسَینَ عَلی عاتِقِهِ الأَیسَرِ .
ثُمَّ قالَ : أیُّهَا النّاسُ! ألا اُخبِرُکُم بِخَیرِ النّاسِ جَدّا وجَدَّهً؟ ألا اُخبِرُکُم بِخَیرِ النّاسِ عَمّا وعَمَّهً؟ ألا اُخبِرُکُم بِخَیرِ النّاسِ خالاً وخالَهً؟ ألا اُخبِرُکُم بِخَیرِ النّاسِ أبا واُمّا؟
هُمَا الحَسَنُ وَالحُسَینُ ، جَدُّهُما رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، وجَدَّتُهُما خَدیجَهُ بِنتُ خُوَیلِدٍ ، واُمُّهُما فاطِمَهُ بِنتُ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، وأبوهُما عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ ، وعَمُّهُما جَعفَرُ بنُ أبی طالِبٍ ، وعَمَّتُهُما اُمُّ هانِیٍ بِنتُ أبی طالِبٍ ، وخالُهُمَا القاسِمُ بنُ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، وخالاتُهُما زَینَبُ ورُقَیَّهُ واُمُّ کُلثومٍ بَناتُ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله .
جَدُّهُما فِی الجَنَّهِ ، وأبوهُما فِی الجَنَّهِ ، وعَمُّهُما فِی الجَنَّهِ ، وعَمَّتُهُما فِی الجَنَّهِ ، وخالاتُهُما فِی الجَنَّهِ ، وهُما فِی الجَنَّهِ ، ومَن أحَبَّهُما فِی الجَنَّهِ . (2)152.سنن النسائی عن اُمّ عبد الرحمن بن طارق بن علقمه :تاریخ دمشق عن ربیعه السعدی :لَمَّا اختَلَفَ النّاسُ فِی التَفضیلِ ، رَحَلتُ راحِلَتی ، وأخَذتُ زادی ، وخَرَجتُ حَتّی دَخَلتُ المَدینَهَ ، فَدَخَلتُ عَلی حُذَیفَهَ بنِ الیَمانِ .
فَقالَ لی : مَنِ الرَّجُلُ؟ قُلتُ : مِن أهلِ العِراقِ .
فَقالَ لی : مِن أیِّ العِراقِ؟ قالَ : قُلتُ : رَجُلٌ مِن أهلِ الکوفَهِ .
قالَ : مَرحَبا بِکُم یا أهلَ الکوفَهِ ، قالَ : قُلتُ : اِختَلَفَ النّاسُ عَلَینا فِی التَّفضیلِ ، فَجِئتُ لِأَسأَلَکَ عَن ذلِکَ ، فَقالَ لی : عَلَی الخَبیرِ سَقَطتَ ، أما إنّی لا اُحَدِّثُکَ إلّا ما سَمِعَتهُ اُذنایَ ، ووَعاهُ قَلبی ، وأبصَرَتهُ عَینایَ .
خَرَجَ عَلَینا رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله کَأَنّی أنظُرُ إلَیهِ کَما أنظُرُ إلَیکَ السّاعَهَ ، حامِلَ الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ عَلی عاتِقِهِ ، کَأَنَّی أنظُرُ إلی کَفِّهِ الطَّیِّبَهِ واضِعَها عَلی قَدَمِهِ یُلصِقُها بِصَدرِهِ ، فَقالَ :
یا أیُّهَا النّاسُ! لَأَعرِفَنَّ مَا اختَلَفتُم فیهِ یَعنی فِی الخِیارِ بَعدی هذَا الحُسَینُ بنُ عَلِیٍّ خَیرُ النّاسِ جَدّا ، وخَیرُ النّاسِ جَدَّهً ، جَدُّهُ مُحَمَّدٌ رَسولُ اللّهِ سَیِّدُ النَّبِیّینَ ، وجَدَّتُهُ خَدیجَهُ بِنتُ خُوَیلِدٍ سابِقَهُ نِساءِ العالَمینَ إلَی الإِیمانِ بِاللّهِ ورَسولِهِ .
هذَا الحُسَینُ بنُ عَلِیٍّ خَیرُ النّاسِ أبا وخَیُر النّاسِ اُمّا ، أبوهُ عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ ، أخو رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ووَزیرُهُ وَابنُ عَمِّهِ ، وسابِقُ رِجالِ العالَمینَ إلَی الإِیمانِ بِاللّهِ ورَسولِهِ ، واُمُّهُ فاطِمَهُ بِنتُ مُحَمَّدٍ سَیِّدَهُ نِساءِ العالَمینَ .
هذَا الحُسَینُ بنُ عَلِیٍّ خَیرُ النّاسِ عَمّا ، وخَیرُ النّاسِ عَمَّهً ، عَمُّهُ جَعفَرُ بنُ أبی طالِبٍ ، المُزَیَّنُ بِالجَناحَینِ ، یَطیرُ بِهِما فِی الجَنَّهِ حَیثُ یَشاءُ ، وعَمَّتُهُ اُمُّ هانِئٍ بِنتُ أبی طالِبٍ .
هذَا الحُسَینُ بنُ عَلِیٍّ خَیرُ النّاسِ خالاً ، وخَیرُ النّاسِ خالَهً ، خالُهُ القاسِمُ بنُ مُحَمَّدٍ رَسولِ اللّهِ ، وخالَتُهُ زَینَبُ بِنتُ مُحَمَّدٍ رَسولِ اللّهِ .
ثُمَّ وَضَعَهُ عَن عاتِقِهِ ، فَدَرَجَ (3) بَینَ یَدَیهِ وحَبا . (4)
ثُمَّ قالَ : یا أیُّهَا النّاسُ! هذَا الحُسَینُ بنُ عَلِیٍّ جَدُّهُ وجَدَّتُهُ فِی الجَنَّهِ ، وأبوهُ واُمُّهُ فِی الجَنَّهِ ، وعَمُّهُ وعَمَّتُهُ فِی الجَنَّهِ ، وخالُهُ وخالَتُهُ فِی الجَنَّهِ ، وهُوَ وأخوهُ فِی الجَنَّهِ . (5) .
1- .فی المعجم الأوسط وتاریخ دمشق: «وأقبل الحسن» وهو الأنسب بالسیاق.
2- .المعجم الکبیر : ج 3 ص 66 ح 2682 ، المعجم الأوسط : ج 6 ص 298 ح 6462 وفیه «اُختهما» بدل «من أحبّهما» ، تاریخ دمشق : ج 13 ص 229 ح 3238 ، المناقب لابن المغازلی : ص 149 ح 188 ، ذخائر العقبی : ص 226 ، عیون الأخبار فی مناقب الأخیار : ص 53 ، کنزالعمّال : ج 12 ص 118 ح 34278 ؛ الأمالی للصدوق : ص 522 ح 709 ، الطرائف : ص 92 ح 129 ، کفایه الأثر : ص 98 عن زید بن ثابت ، شرح الأخبار : ج 3 ص 120 ح 1064 ، روضه الواعظین : ص 136 ، کشف الغمّه : ج 2 ص 174 والعشره الأخیره نحوه ، بحارالأنوار : ج 43 ص 302 ح 65 .
3- .دَرَجَ : أی مشی (الصحاح : ج 1 ص 313 «درج»).
4- .الحَبُو : أن یمشی علی یدیه ورکبتیه (النهایه : ج 1 ص 336 «حبا») .
5- .تاریخ دمشق : ج 14 ص 172 ح 3514 ؛ الطرائف : ص 118 ح 183 ، المناقب للکوفی : ج 2 ص 420 ح 904 کلاهما نحوه ، بحارالأنوار : ج 23 ص 111 ح 19 .
2 / 3دارای بهترین تبار
151.الإمام الحسن علیه السلام ( أنَّهُ کانَ یَقولُ ) المعجم الکبیر به نقل از ابن عبّاس : پیامبر صلی الله علیه و آله نماز عصر را گزارد و در رکعت چهارمش ، حسن و حسین علیهماالسلامجلو آمدند و بر پشت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله سوار شدند و هنگامی که سلام داد ، آن دو را فرود آورد و پیش روی خود گذاشت . باز حسین علیه السلام (1) جلو آمد و پیامبر صلی الله علیه و آله ، حسن علیه السلام را بر دوش راست خود و حسین علیه السلام را بر دوش چپ خود نهاد .
سپس فرمود : «ای مردم! آیا شما را از کسی که بهترین جَد و جَدّه (پدرْ بزرگ و مادرْ بزرگ) را دارد ، آگاه نسازم؟ آیا شما را از کسی که بهترین عمو و عمّه را دارد ، آگاه نسازم؟ آیا شما را از کسی که بهترین دایی و خاله را دارد ، آگاه نسازم؟ آیا شما را از کسی که بهترین پدر و مادر را دارد ، آگاه نسازم؟
آن دو ، حسن و حسین هستند . جدّشان پیامبر خدا ، جدّه شان خدیجه دختر خُوَیلِد ، مادرشان فاطمه دختر پیامبر خدا ، پدرشان علی بن ابی طالب ، عمویشان جعفر بن ابی طالب ، عمّه شان اُمّ هانی دختر ابی طالب ، دایی شان قاسم پسر پیامبر خدا ، و خاله هایشان زینب و رقیّه و امّ کلثوم ، دختران پیامبر خدا ، هستند .
جدّشان در بهشت است . پدرشان در بهشت است . عمویشان در بهشت است . عمّه شان در بهشت است . خاله هایشان در بهشت اند و خودِ آن دو و نیز دوستداران آن دو ، در بهشت اند .150.الإمام الکاظم علیه السلام :تاریخ دمشق به نقل از ربیعه سعدی : هنگامی که مردم در برتری دادن [سران نخستین اسلام ]اختلاف کردند ، مَرکبم را آماده ساختم و توشه ام را بر گرفتم و بیرون آمدم تا به مدینه و بر حُذَیفه بن یَمان در آمدم . او به من گفت : کجایی هستی؟
گفتم : از مردم عراقم .
به من گفت : از کجای عراق؟
گفتم : مردی از اهل کوفه .
گفت : آفرین بر شما ، ای کوفیان !
گفتم : مردم با ما در باره برتری اصحاب [در تصدّی رهبری امّتْ] اختلاف کرده اند و من آمده ام تا در این باره از تو بپرسم .
حُذَیفه گفت : بر فردی آگاه ، فرود آمده ای . هان که من جز آنچه با دو گوش خود شنیده و با دو چشم خود دیده و به خاطر سپرده ام ، چیزی نمی گویم ! پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بر ما در آمد گویی او را می بینم ، آن گونه که اکنون به تو می نگرم و حسین بن علی را بر دوش داشت گویی به کف دست پاکیزه اش می نگرم که روی پای حسین نهاده و آن را به سینه اش چسبانده است . سپس فرمود : «ای مردم! می دانم در چه چیزی (یعنی در برگزیدگان پس از من) اختلاف کرده اید . این ، حسین بن علی است که میان مردم ، بهترین جد و بهترین جدّه را دارد . جدّش ، محمّد ، پیامبر خدا ، سَرور پیامبران است و جدّه اش ، خدیجه دختر خُوَیلِد ، نخستین زن مؤمن به خدا و پیامبرش از میان جهانیان .
این ، حسین بن علی است که در میان مردم ، بهترین پدر و بهترین مادر را دارد . پدرش علی بن ابی طالب ، برادر و دستْ یار (وزیر) و پسر عموی پیامبر خدا و نخستین مرد مؤمن به خدا و پیامبرش از میان جهانیان است و مادرش فاطمه دختر محمّد ، سَرور زنان جهانیان .
این حسین بن علی ، میان مردم ، بهترین عمو و بهترین عمّه را دارد . عمویش جعفر بن ابی طالب ، آراسته به دو بال است که با آنها به هر جای بهشت ، پرواز می کند و عمّه اش اُمّ هانی ، دختر ابوطالب است .
این حسین بن علی ، میان مردم ، بهترین دایی و بهترین خاله را دارد . دایی اش قاسم پسر محمّد ، پیامبر خدا ، و خاله اش زینب ، دختر محمّد ، پیامبر خداست» .
سپس پیامبر صلی الله علیه و آله حسین علیه السلام را از دوش خود ، پایین آورد و او پیش روی پیامبر صلی الله علیه و آله چهار دست و پا راه رفت . آن گاه پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : «ای مردم! این حسین بن علی ، جدّش و جدّه اش در بهشت اند ، پدر و مادرش در بهشت اند و عمو و عمّه اش در بهشت اند و دایی و خاله اش در بهشت اند و او و برادرش نیز در بهشت اند» . .
1- .در المعجم الأوسط و تاریخ دمشق : «حسن علیه السلام » آمده که با بقیّه عبارت ، سازگارتر است .
149.عنه علیه السلام :کشف الیقین عن حذیفه بن الیمان :رَأَیتُ النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله آخِذا بِیَدِ الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ علیه السلام .
وقالَ : یا أیُّهَا النّاسُ ! هذَا الحُسَینُ بنُ عَلِیٍّ ، ألا فَاعرِفوهُ وفَضِّلوهُ ، فَوَاللّهِ لَجَدُّهُ أکرَمُ عَلَی اللّهِ تَعالی مِن جَدِّ یوسُفَ بنِ یَعقوبَ علیه السلام .
هذَا الحُسَینُ بنُ عَلِیٍّ جَدُّهُ فِی الجَنَّهِ ، وجَدَّتُهُ فِی الجَنَّهِ ، واُمُّهُ فِی الجَنَّهِ ، وأبوهُ فِی الجَنَّهِ. وعَمُّهُ فِی الجَنَّهِ ، وعَمَّتُهُ فِی الجَنَّهِ ، وخالُهُ فِی الجَنَّهِ ، وخالَتُهُ فِی الجَنَّهِ ، وأخوهُ فِی الجَنَّهِ ، وهُوَ فِی الجَنَّهِ ، ومُحِبّوهُم فِی الجَنَّهِ ، ومُحِبّو مُحِبّیهِم فِی الجَنَّهِ . (1)2 / 4خَیرُ الشَّبابِ2 / 4 1خَیرُ شَبابِ الاُمَّهِ148.عنه علیه السلام :تاریخ بغداد عن عبداللّه عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :خَیرُ رِجالِکُم عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ ، وخَیرُ شَبابِکُمُ الحَسَنُ وَالحُسَینُ ، وخَیرُ نِسائِکُم فاطِمَهُ بِنتُ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله . (2) .
1- .کشف الیقین : ص 328 ح 390 ؛ مقتل الحسین علیه السلام للخوارزمی : ج 1 ص 67 نحوه .
2- .تاریخ بغداد : ج 4 ص 391 ح 2280 ، تاریخ دمشق : ج 14 ص 167 ح 3505 ، کنزالعمّال : ج 12 ص 102 ح 34191 ؛ المناقب لابن شهر آشوب : ج 3 ص 70 ، الصراط المستقیم : ج 2 ص 69 ، بحارالأنوار : ج 38 ص 9 ح 13 .
147.الإمام الصادق علیه السلام :کشف الیقین به نقل از حُذَیفه بن یَمان : دیدم که پیامبر صلی الله علیه و آله ، دست حسین بن علی علیه السلام را گرفته است و می فرماید : «ای مردم! این ، حسین بن علی است . هان! او را بشناسید و بر دیگران برتری اش دهید ، که به خدا سوگند ، جدّ او نزد خدای متعال ، از جدّ یوسف بن یعقوب ، گرامی تر است .
این حسین بن علی ، جدّش در بهشت است و جدّه اش در بهشت است ، مادرش در بهشت است ، پدرش در بهشت است ، عمویش در بهشت است ، عمّه اش در بهشت است ، دایی اش در بهشت است ، خاله اش در بهشت است ، برادرش در بهشت است ، و [خودِ] او در بهشت است ، و دوستداران آنان و دوستدارانِ دوستدارانشان نیز در بهشت اند» .
2 / 4بهترین جوان
2 / 4 1بهترین جوان امّت
146.الإمام زین العابدین علیه السلام ( فی مُناجاتِهِ ) تاریخ بغداد به نقل از عبد اللّه ، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : بهترینِ مردان شما ، علی بن ابی طالب است و بهترینِ جوانان شما ، حسن و حسین هستند و بهترینِ زنانِ شما ، فاطمه دختر محمّد است . (1) .
1- .تغلب عن الإمام الباقر عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، الإصابه : ج 6 ص 252 ، تاریخ دمشق : ج 14 ص 134 ح 3432 ، تاریخ جرجان : ص 448 والثلاثه الأخیره عن مالک بن الحویرث ، المناقب للخوارزمی : ص 294 ح 283 عن أحمد بن عامر بن سلیمان عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، البدایه والنهایه : ج 8 ص 35 عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله وأبی سعید وبریده ، کنزالعمّال : ج 12 ص 112 ح 34247 ؛ الخصال : ص 551 ح 30 عن أبی سعید الورّاق عن أبیه عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 33 ح 56 ، صحیفه الإمام الرضا علیه السلام : ص 158 ح 103 کلاهما عن أحمد بن عامر الطائی عن الإمام الرضاعن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، قرب الإسناد : ص 111 ح 386 عن الإمام الصادق عن أبیه علیهماالسلامعنه صلی الله علیه و آله ، الإحتجاج : ج 1 ص 310 ح 53 عن الإمام الصادق عن أبیه عن جدّه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، مئه منقبه : ص 42 ح 2 عن ابن عبّاس ، بحارالأنوار : ج 43 ص 263 ح 8 .
2 / 4 2سَیِّدا شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ145.الإمام علیّ علیه السلام ( لِرَجُلٍ سَأَلَهُ أن یَعِظَهُ ) سنن الترمذی عن أبی سعید الخدری عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :الحَسَنُ وَالحُسَینُ سَیِّدا شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ . (1)144.الإمام علیّ علیه السلام :سنن ابن ماجه عن ابن عمر عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :الحَسَنُ وَالحُسَینُ سَیِّدا شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ ، وأبوهُما خَیرٌ مِنهُما . (2) .
1- .سنن الترمذی : ج 5 ص 656 ح 3768 ، مسند ابن حنبل : ج 4 ص 8 ح 10999 و ص 125 ح 11594 ، فضائل الصحابه لابن حنبل : ج 2 ص 771 ح 1360 ، خصائص أمیرالمؤمنین للنسائی : ص 238 ح 129 ، المصنّف لابن أبی شیبه : ج 7 ص 512 ح 2 ، تاریخ أصبهان : ج 2 ص 322 ح 1847، المعجم الأوسط : ج 2 ص 347 ح 2190 وج 4 ص 325 ح 4332 عن البراء ، المعجم الکبیر : ج 3 ص 35 ح 2598 عن عمر بن الخطّاب و ص 36 ح 2600 عن الحارث وح 2601 عن الحارث عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله و ص 37 ح 2605 عن أبی هریره وص 38 ح 2611 و 2612 ، تاریخ بغداد : ج 2 ص 185 عن زید بن یثیع عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله وج 6 ص 372 عن حذیفه و ج 11 ص 90 ، عیون الأخبار فی مناقب الأخیار : ص 55 ، ذخائر العقبی : ص 166 عن أنس و ص 225 عن أبی بکر ، کنزالعمّال : ج 12 ص 112 ح 34246 ؛ کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 4 ص 179 ح 5404 ، الأمالی للصدوق : ص 112 ح 90 ، بشاره المصطفی : ص 16 والثلاثه الأخیره عن ابن عبّاس ، کمال الدین : ص 669 ح 14 عن الأصبغ بن نباته عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله ، الأمالی للطوسی : ص 312 ح 634 عن الحارث عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله ، کفایه الأثر : ص 38 عن أبی ذرّ ، بحارالأنوار : ج 43 ص 265 ح 19 .
2- .سنن ابن ماجه : ج 1 ص 44 ح 118 ، المستدرک علی الصحیحین : ج 3 ص 182 ح 4780 و ح 4779 عن عبداللّه ، المعجم الکبیر : ج 3 ص 39 ح 2617 عن قره ، المعجم الأوسط : ج 6 ص 327 ح 6540 عن علیّالهلالی وبزیاده«والذی بعثنی بالحقّ» بعد«وأبوهما» ، تاریخ بغداد: ج1 ص140 عن أبان بن تغلب عن الإمام الباقر عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، الإصابه : ج 6 ص 252 ، تاریخ دمشق : ج 14 ص 134 ح 3432 ، تاریخ جرجان : ص 448 والثلاثه الأخیره عن مالک بن الحویرث ، المناقب للخوارزمی : ص 294 ح 283 عن أحمد بن عامر بن سلیمان عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، البدایه والنهایه : ج 8 ص 35 عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله وأبی سعید وبریده ، کنزالعمّال : ج 12 ص 112 ح 34247 ؛ الخصال : ص 551 ح 30 عن أبی سعید الورّاق عن أبیه عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 33 ح 56 ، صحیفه الإمام الرضا علیه السلام : ص 158 ح 103 کلاهما عن أحمد بن عامر الطائی عن الإمام الرضاعن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، قرب الإسناد : ص 111 ح 386 عن الإمام الصادق عن أبیه علیهماالسلامعنه صلی الله علیه و آله ، الإحتجاج : ج 1 ص 310 ح 53 عن الإمام الصادق عن أبیه عن جدّه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، مئه منقبه : ص 42 ح 2 عن ابن عبّاس ، بحارالأنوار : ج 43 ص 263 ح 8 .
2 / 4 2دو سَرور جوانان بهشتی
143.عنه صلی الله علیه و آله :سنن الترمذی به نقل از ابو سعید خُدری ، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : حسن و حسین ، دو سَرور جوانان بهشتی اند .142.رسول اللّه صلی الله علیه و آله :سنن ابن ماجه به نقل از ابن عمر ، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : حسن و حسین ، دو سَرور جوانان بهشتی اند و پدرشان ، از آن دو ، نیکوتر است . .
141.عدّه الداعی :تاریخ دمشق عن ابن عبّاس عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :الحَسَنُ وَالحُسَینُ سَیِّدا شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ ، مَن أحَبَّهُما فَقَد أحَبَّنی ، ومَن أبغَضَهُما فَقَد أبغَضَنی . (1)140.رسول اللّه صلی الله علیه و آله :المعجم الکبیر عن اُسامه بن زید عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :الحَسَنُ وَالحُسَینُ سَیِّدا شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ ، اللّهُمَّ إنّی اُحِبُّهُما فَأَحِبَّهُما . (2)139.الإمام الصادق علیه السلام :تاریخ دمشق عن أبی محمّد الأنصاری عن الحسین علیه السلام عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :لا تَسُبُّوا الحَسَنَ وَالحُسَینَ ؛ فَإِنَّهُما سَیِّدا شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ مِنَ الأَوَّلینَ وَالآخِرینَ . (3)138.الإمام علیّ علیه السلام ( فی بَیانِ مُحاوَرَهِ اللّه ِ تَعالَی الأَغنِیاء ) الأمالی للصدوق عن أبی الطفیل عن الحسن بن علیّ علیه السلام عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :أنَا سَیِّدُ النَّبِیّینَ ، وعَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ سَیِّدُ الوَصِیّینَ ، وَالحَسَنُ وَالحُسَینُ سَیِّدا شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ ، وَالأَئِمَّهُ بَعدَهُما ساداتُ المُتَّقینَ ، وَلِیُّنا وَلِیُّ اللّهِ ، وعَدُوُّنا عَدُوُّ اللّهِ ، وطاعَتُنا طاعَهُ اللّهِ ، ومَعصِیَتُنا مَعصِیَهُ اللّهِ عز و جل . (4)137.عنه صلی الله علیه و آله :الأمالی للطوسی عن سلمان الفارسی عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله لِفاطِمَهَ علیهاالسلام : إنَّ اللّهَ تَعالی خَلَقَ الخَلقَ ، فَجَعَلَهُم قِسمَینِ ، فَجَعَلَنی وعَلِیّا فی خَیرِهِما قِسما ، وذلِکَ قَولُهُ عز و جل : «وَ أَصْحَبُ الْیَمِینِ مَآ أَصْحَبُ الْیَمِینِ» . (5)
ثُمَّ جَعَلَ القِسمَینِ قَبائِلَ ، فَجَعَلَنا فی خَیرِها قَبیلَهً ، وذلِکَ قَولُهُ عز و جل : «وَ جَعَلْنَکُمْ شُعُوبًا وَ قَبَائِلَ لِتَعَارَفُواْ إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ» . (6)
ثُمَّ جَعَلَ القَبائِلَ بُیوتا ، فَجَعَلَنا فی خَیرِها بَیتا فی قَولِهِ سُبحانَهُ : «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا» . (7)
ثُمَّ إنَّ اللّهَ تَعالَی اختارَنی مِن أهلِ بَیتی ، وَاختارَ عَلِیّا وَالحَسَنَ وَالحُسَینَ وَاختارَکِ؛ فَأَنَا سَیِّدُ وُلدِ آدَمَ ، وعَلِیٌّ سَیِّدُ العَرَبِ ، وأنتِ سَیِّدَهُ النِّساءِ ، وَالحَسَنُ وَالحُسَینُ سَیِّدا شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ ، ومِن ذُرِّیَّتِکُمَا (8) المَهدِیُّ ، یَملَأُ اللّهُ عز و جل بِهِ الأَرضَ عَدلاً کَما مُلِئَت مِن قَبلِهِ جَورا . (9) .
1- .تاریخ دمشق : ج 14 ص 132 ح 3427 ، کنزالعمّال : ج 12 ص 119 ح 34282 ؛ کشف الغمّه : ج 2 ص 152 ، بحارالأنوار : ج 43 ص 303 ح 65 .
2- .المعجم الکبیر : ج 3 ص 40 ح 2618 ، المعجم الأوسط : ج 5 ص 243 ح 5208 ، کنزالعمّال : ج 12 ص 120 ح 34285 ؛ العدد القویّه : ص 352 ح 13 بزیاده «وأحبّ من یحبّهما» فی آخره .
3- .تاریخ دمشق : ج 14 ص 131 ح 3426 وج 30 ص 179 ح 6252 عن أبی محمّد الأنصاری عن الإمام الحسن علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله ولیس فیه «من الأوّلین والآخرین» ، کنزالعمّال : ج 11 ص 573 ح 32713 .
4- .الأمالی للصدوق : ص 652 ح 888 ، بحارالأنوار : ج 36 ص 228 ح 6 .
5- .الواقعه : 27 .
6- .الحجرات : 13 .
7- .الأحزاب : 33 .
8- .کذا فی المصدر ، والأنسب : «ذُرِّیِّتَکِ» کما فی بحار الأنوار .
9- .الأمالی للطوسی : ص 608 ح 1254 ، بحارالأنوار : ج 40 ص 67 ح 100 .
136.عنه صلی الله علیه و آله :تاریخ دمشق به نقل از ابن عبّاس ، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : حسن و حسین ، دو سَرور جوانان بهشتی اند . هر کس آن دو را دوست می دارد ، مرا نیز دوست داشته است و هر کس آن دو را دشمن می دارد ، مرا دشمن داشته است .135.عنه صلی الله علیه و آله :المعجم الکبیر به نقل از اُسامه بن زید ، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : حسن و حسین ، دو سَرور جوانان بهشتی اند . خدایا! من ، آن دو را دوست می دارم . تو نیز آن دو را دوست داشته باش . (1)134.عنه صلی الله علیه و آله :تاریخ دمشق به نقل از ابو محمّد انصاری ، از امام حسین علیه السلام ، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : به حسن و حسین ، ناسزا مگویید که آنها ، دو سَرور [همه] جوانان بهشتی اند ، از اوّل تا آخر . (2)133.رسول اللّه صلی الله علیه و آله :الأمالی ، صدوق به نقل از ابو طُفَیل ، از امام حسن علیه السلام ، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : من ، سَرور پیامبرانم و علی بن ابی طالب ، سَرور اوصیاست و حسن و حسین ، دو سَرور جوانان بهشتی اند و امامان پس از آن دو ، بزرگانِ پرهیزگاران اند .
دوستدار ما ، دوستدار خداست و دشمن ما ، دشمن خداست . اطاعت از ما ، اطاعت از خداست و سرپیچی از ما ، سرپیچی از خدای عز و جل است .132.الإمام الصادق علیه السلام :الأمالی ، طوسی به نقل از سلمان فارسی ، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ، خطاب به فاطمه علیهاالسلام : بی گمان ، خدای متعال ، مردم را آفرید و آنها را دو دسته کرد . من و علی را در دسته بهتر قرار داد و این ، همان سخن خدای عز و جل است که می فرماید : «و اصحاب راست ! و کدام اند اصحاب راست؟» .
سپس هر دسته را تیره تیره کرد و ما را در بهترین تیره قرار داد و این ، همان سخن خدای عز و جل است که می فرماید : «و شما را شاخه ها و تیره های گوناگون قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید . بی گمان ، گرامی ترین شما نزد خدا ، پروامندترین شماست» .
سپس تیره ها را به خانواده های متعدّد ، تقسیم کرد و ما را در بهترین خانواده قرار داد و این ، همان سخن خدای سبحان است : «به تحقیق خداوند ، اراده کرده است تا از شما اهل بیت ، آلودگی را بزُداید و شما را کاملاً پاک گرداند» . سپس خدای متعال ، مرا از میان خانواده ام برگزید و علی و حسن و حسین و تو [ای فاطمه] را برگزید . من ، سَرور فرزندان آدم هستم و علی ، سَرور عرب است و تو ، سَرور زنان هستی و حسن و حسین ، سَروران جوانان بهشتی اند و مهدی ، از نسل شماست [/توست ]که خداوند عز و جل زمین را با او از عدلْ آکنده می کند ، همان گونه که پیش از آن ، از ستم، پُر شده است . .
1- .در العدد القویّه ، این افزوده آمده است : «و هر کس را که آن دو را دوست دارد ، دوست بدار» .
2- .در نقل دیگر تاریخ دمشق ، عبارت «از اوّل تا آخر» نیست .
131.الإمام زین العابدین علیه السلام ( مِن دُعائِهِ لِوَداعِ شَهرِ رَمَضانَ ) المعجم الکبیر عن حذیفه :رَأَینا فی وَجهِ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله السُّرورَ یَوما مِنَ الأَیّامِ ، فَقُلنا : یا رَسولَ اللّهِ ، لَقَد رَأَینا فی وَجهِکَ تَباشیرَ السُّرورِ !
قالَ : وکَیفَ لا اُسَرُّ وقَد أتانی جَبرَئیلُ علیه السلام فَبَشَّرَنی أنَّ حَسَنا وحُسَینا سَیِّدا شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ ، وأبوهُما أفضَلُ مِنهُما (1) !130.الإمام علیّ علیه السلام :سنن الترمذی عن حذیفه :أتَیتُ النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله فَصَلَّیتُ مَعَهُ المَغرِبَ ، فَصَلّی حَتّی صَلَّی العِشاءَ ، ثُمَّ انفَتَلَ ، فَتَبِعتُهُ ، فَسَمِعَ صَوتی ، فَقالَ : مَن هذا؟ حُذَیفَهُ؟ قُلتُ : نَعَم .
قالَ : ما حاجَتُکَ ؟ غَفَرَ اللّهُ لَکَ ولِاُمِّکَ .
قالَ : إنَّ هذا مَلَکٌ لَم یَنزِلِ الأَرضَ قَطُّ قَبلَ هذِهِ اللَّیلَهِ ، استَأذَنَ رَبَّهُ أن یُسَلِّمَ عَلَیَّ ، ویُبَشِّرَنی بِأَنَّ فاطِمَهَ سَیِّدَهُ نِساءِ أهلِ الجَنَّهِ ، وأنَّ الحَسَنَ وَالحُسَینَ سَیِّدا شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ . (2) .
1- .المعجم الکبیر : ج 3 ص 38 ح 2608 ، تاریخ بغداد : ج 10 ص 231 ، تاریخ دمشق : ج 34 ص 447 ح 7056 وفیه «خیر» بدل «أفضل» ، ذخائر العقبی : ص 224 ، کفایه الطالب : ص 342 ، کنزالعمّال : ج 12 ص 122 ح 34295 .
2- .سنن الترمذی : ج 5 ص 660 ح 3781 ، السنن الکبری للنسائی : ج 5 ص 80 ح 8298 و ص 95 ح 8365 ، فضائل الصحابه لابن حنبل : ج 2 ص 788 ح 1406 ، مسند ابن حنبل : ج 9 ص 91 ح 23389 ، المستدرک علی الصحیحین : ج 3 ص 429 ح 5630 ، صحیح ابن حبّان : ج 15 ص 413 ح 6960 ، المصنّف لابن أبی شیبه : ج 7 ص 512 ح 3 ، تاریخ دمشق : ج 13 ص 207 ح 3190 وج 12 ص 268 ح 2941 و ص 269 ح 2942 ، خصائص أمیرالمؤمنین للنسائی : ص 239 ح 130 ، سیر أعلام النبلاء : ج 2 ص 127 کلاهما عن أبی هریره ، کنزالعمّال : ج 12 ص 96 ح 34158 ؛ الأمالی للمفید : ص 23 ح 4 ، الأمالی للطوسی : ص 85 ح 127 ، بشاره المصطفی : ص 276 ، شرح الأخبار : ج 3 ص 65 ح 990 و ص 75 ح 995 ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 3 ص 394 کلّها نحوه ، بحارالأنوار : ج 43 ص 292 ح 54 .
129.فلاح السائل عن محمّد بن مسلم :المعجم الکبیر به نقل از حُذَیفه : روزی از روزها ، شادی را در چهره پیامبر خدا صلی الله علیه و آله دیدیم و گفتیم : ای پیامبر خدا! ما جلوه های شادی را در چهره ات می بینیم!
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : «چگونه شاد نباشم ، در حالی که جبرئیل علیه السلام به من مژده داد که : حسن و حسین ، دو سَرور جوانان بهشتی اند و پدرشان ، از آن دو ، برتر است ؟» . (1)128.الکافی عن علاء بن کامل :سنن الترمذی به نقل از حُذَیفه : نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمدم و نماز مغرب را با ایشان خواندم . پیامبر صلی الله علیه و آله ، نماز خواند و پس از گزاردن نماز عشا ، رفت و من دنبالش رفتم . صدایم را که شنید ، فرمود : «چه کسی هستی ؟ حذیفه ای؟» .
گفتم : آری .
فرمود : «کارت چیست؟ خداوند ، تو و مادرت را بیامرزد!» .
آن گاه پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : «این ، فرشته ای است که پیش از امشب ، هیچ گاه به زمین فرود نیامده بود . از خدایش اجازه سلام دادن بر من گرفته و مرا مژده داده است که فاطمه ، سَرور زنان بهشتی است و حسن و حسین ، دو سَرور جوانان بهشتی اند» . .
1- .در تاریخ دمشق ، به جای «برتر» آمده است : «نیکوتر» .
127.داوود علیه السلام :شرح الأخبار عن إسماعیل بن صالح بإسناده :أنَّ فاطِمَهَ علیهاالسلام قالَت لِرَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله : یا رَسولَ اللّهِ! إنَّ اُمَّ سَلَمَهَ قَد غَلَبَتنی عَلَی الحَسَنِ وَالحُسَینِ ، ما یَبرَحانِ (1) مِن عِندِها ، ولَستُ أصبِرُ عَنهُما .
فَقالَ ذلِکَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله لِاُمِّ سَلَمَهَ ، فَقالَت : یا رَسولَ اللّهِ! إنّی اُحِبُّهُما حُبّا شَدیدا .
فَقالَ لَها رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : أتُحِبّینَهُما؟ فَقالَت : إی وَاللّهِ اُحِبُّهُما ، فَأَعادَ ذلِکَ عَلَیها ثَلاثا ، وهِیَ تَقولُ مِثلَ ذلِکَ .
فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : وَالَّذی بَعَثَنی بِالحَقِّ نَبِیّا ، إنَّهُما لَسَیِّدا شَبابِ (2) أهلِ الجَنَّهِ . (3)126.الإمام الکاظم علیه السلام :تاریخ دمشق عن جابر بن عبداللّه عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :مَن أرادَ أن یَنظُرَ إلی سَیِّدِ شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ فَلیَنظُر إلَی الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ علیه السلام . (4) .
1- .برحَ مکانَه : زال عنه (القاموس المحیط : ج 1 ص 215 «برح») .
2- .فی المصدر : «لسیّد الشباب» وهو تصحیف .
3- .شرح الأخبار : ج 3 ص 113 ح 1053 .
4- .تاریخ دمشق : ج 14 ص 136 ح 3439 و ج 13 ص 209 ح 3195 وفیه «الحسن بن علیّ» بدل «الحسین بن علیّ» ، الأنساب للسمعانی : ج 3 ص 476 .
125.الکافی عن هشام بن سالم عن الإمام الصادق علیه السلشرح الأخبار به نقل از اسماعیل بن صالح ، به سندش : فاطمه علیهاالسلام به پیامبر صلی الله علیه و آله گفت : ای پیامبر خدا! امّ سلمه در حسن و حسین ، بر من چیره شده و آن دو همیشه پیش او هستند و من ، تاب دوری آنها را ندارم .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ، موضوع را به امّ سلمه گفت . امّ سلمه گفت : ای پیامبر خدا! من آن دو را خیلی دوست دارم .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به او فرمود : «آیا آن دو را دوست داری؟» .
امّ سلمه گفت : آری . به خدا سوگند ، دوستشان دارم .
این گفتگو ، سه بار تکرار شد و امّ سلمه هر بار ، مانند این را می گفت . پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «سوگند به کسی که مرا به حق برانگیخت ، آن دو سَرور جوانان بهشتی اند!» .124.تفسیر العیّاشی عن أبی بصیر عن الإمام الصادق علیهتاریخ دمشق به نقل از جابر بن عبد اللّه ، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله : هر کس می خواهد به سَرور جوانان بهشتی بنگرد ، به حسین بن علی بنگرد . .
123.عنه علیه السلام :فضائل الصحابه لابن حنبل عن ابن سابط :دَخَلَ حُسَینُ بنُ عَلِیٍّ علیه السلام المَسجِدَ ، فَقالَ جابِرُ بنُ عَبدِ اللّهِ : « مَن أحَبَّ أن یَنظُرَ إلی سَیِّدِ شَبابِ الجَنَّهِ فَلیَنظُر إلی هذا » ، سَمِعتُهُ مِن رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله . (1)2 / 5زینَتا أرکانِ الجَنَّهِ وَالعَرشِ122.الإمام الصادق علیه السلام :المعجم الأوسط عن عُقبه بن عامر الجُهنی عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :إذَا استَقَرَّ أهلُ الجَنَّهِ فِی الجَنَّهِ قالَتِ الجَنَّهُ : یا رَبِّ! وَعَدتَنی أن تُزَیِّنَنی بِرُکنَینِ مِن أرکانِکَ .
قالَ : أوَ لَم اُزَیِّنکَ بِالحَسَنِ وَالحُسَینِ؟ (2)121.عنه علیه السلام :الإرشاد عن أبی عوانه رفعه إلی رسول اللّه صلی الله علیه و آله :إنَّ الحَسَنَ وَالحُسَینَ شَنفَا (3) العَرشِ ، وإنَّ الجَنَّهَ قالَت : یا رَبِّ! أسکَنتَنِی الضُّعَفاءَ وَالمَساکینَ .
فَقالَ اللّهُ لَها : ألا تَرضَینَ أنّی زَیَّنتُ أرکانَکِ بِالحَسَنِ وَالحُسَینِ ؟
قالَ : فَماسَت (4) کَما تَمیسُ العَروسُ فَرَحا . (5) .
1- .فضائل الصحابه لابن حنبل : ج 2 ص 776 ح 1372 ، سیر أعلام النبلاء : ج 3 ص 282 ، تاریخ دمشق : ج 14 ص 136 ، ذخائر العقبی : ص 225 ولیس فیه صدره إلی «فقال» وراجع : صحیح ابن حبّان : ج 15 ص 421 ح 6966 ومسند أبی یعلی : ج 2 ص 348 ح 1869 والطبقات الکبری (الطبقه الخامسه من الصحابه) : ج 1 ص 377 ح 343 .
2- .المعجم الأوسط : ج 1 ص 108 ح 337 ، تاریخ بغداد : ج 2 ص 238 ، تاریخ دمشق : ج 13 ص 228 ح 3236 کلاهما بزیاده «فماست الجنّه میسا کما تمیس العروس» فی آخره ، کنزالعمّال : ج 12 ص 121 ح 34290 ؛ شرح الأخبار : ج 3 ص 112 ح 1052 ، کشف الغمّه : ج 2 ص 152 نحوه ، بحارالأنوار : ج 43 ص 304 ح 65 .
3- .الشَّنْفُ : من حُلِیّ الاُذن . وقیل : هو ما یُعلَّق فی أعلاها (النهایه : ج 2 ص 505 «شنف») .
4- .المَیْسُ : التبختر ، وقد ماس یمیس میسا ومیسانا (الصحاح : ج 3 ص 980 «میس») .
5- .الإرشاد : ج 2 ص 127 ، کشف الغمّه : ج 2 ص 218 ، إعلام الوری : ج 1 ص 432 ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 3 ص 395 عن عقبه بن عامر وأبی دجانه وزید بن علیّ ، روضه الواعظین : ص 183 وفیه «شفعاء» بدل «شنفا» ، بحارالأنوار : ج 43 ص 275 ح 44 .
120.عنه علیه السلام :فضائل الصحابه، ابن حنبل به نقل از ابن سابط : حسین بن علی علیه السلام به مسجد در آمد . جابر بن عبد اللّه گفت : «هر کس دوست دارد که به سَرور جوانان بهشتی بنگرد ، به این جوان بنگرد» . این را از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله شنیدم .