3 / 8تصریح امام کاظم علیه السلام به امامت او
233.عنه صلی الله علیه و آله :کتاب من لا یحضره الفقیه به سند معتبر ، از عبد اللّه بن جُندُب ، از امام کاظم علیه السلام : در سجده شکر می گویی : «خدایا! من ، تو ، فرشتگان ، پیامبران ، فرستادگان و همه آفریده هایت را گواه می گیرم که تنها تو خداوند و پروردگار من هستی . اسلام ، دین من است و محمّد ، پیامبرِ من است و علی ، حسن و حسین ، علی بن الحسین ، محمّد بن علی ، جعفر بن محمد ، موسی بن جعفر ، علی بن موسی ، محمّد بن علی ، علی بن محمد ، الحسن بن علی و حجّه بن الحسن بن علی ، امامان من هستند . دوستدارِ آنانم و از دشمنانشان بیزار هستم» .
3 / 9تصریح امام رضا علیه السلام به امامت او
234.عنه صلی الله علیه و آله :الکافی به نقل از عبد اللّه عزیز بن مسلم ، از امام رضا علیه السلام : امامت ، منزلت پیامبران و ارث جانشینان [ ِ پیامبران ]است . امامت ، جانشینی خدا و جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله ، مقام امیر مؤمنان علیه السلام و میراث (1) حسن و حسین علیهماالسلاماست . .
1- .در تحف العقول ، به جای «میراث» ، «خلافت (جانشینی)» آمده است .
235.الإمام علیّ علیه السلام :رجال الکشّی عن إسماعیل بن سهل :حَدَّثَنی بَعضُ أصحابِنا وسَأَلَنی أن أکتُمَ اسمَهُ ، قالَ : کُنتُ عِندَ الرِّضا علیه السلام فَدَخَلَ عَلَیهِ عَلِیُّ بنُ أبی حَمزَهَ وَابنُ السَّرّاجِ وَابنُ المُکاری ، فَقالَ لَهُ ابنُ أبی حَمزَهَ : ما فَعَلَ أبوکَ ؟ قالَ : مَضی ، قالَ : مَضی مَوتا ؟ قالَ : نَعَم .
قالَ : فَقالَ : إلی مَن عَهِدَ ؟ قالَ : إلَیَّ ، قالَ : فَأَنتَ إمامٌ مُفتَرَضٌ طاعَتُهُ مِنَ اللّهِ ؟ قالَ : نَعَم . قالَ ابنُ السَّرّاجِ وَابنُ المُکاری : قَد وَاللّهِ أمکَنَکَ مِن نَفسِهِ .
قالَ علیه السلام : وَیلَکَ وبِما اُمکِنتُ ؟ أتُریدُ أن آتِیَ بَغدادَ وأقولَ لِهارونَ : أنَا إمامٌ مُفتَرَضٌ طاعَتی ؟ وَاللّهِ ما ذاکَ عَلَیَّ ، وإنَّما قُلتُ ذلِکَ لَکُم عِندَما بَلَغَنی مِنِ اختِلافِ کَلِمَتِکُم ، وتَشَتُّتِ أمرِکُم ؛ لِئَلّا یَصیرَ سِرُّکُم فی یَدِ عُدُوِّکُم .
قالَ لَهُ ابنُ أبی حَمزَهَ : لَقَد أظهَرتَ شَیئا ما کانَ یُظهِرُهُ أحَدٌ مِن آبائِکَ ، ولا یَتَکَلَّمُ بِهِ ، قالَ : بَلی وَاللّهِ ، لَقَد تَکَلَّمَ بِهِ خَیرُ آبائی رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله لَمّا أمَرَهُ اللّهُ تَعالی أن یُنذِرَ عَشیرَتَهُ الأَقرَبینَ ، جَمَعَ مِن أهلِ بَیتِهِ أربَعینَ رَجُلاً ، وقالَ لَهُم : إنّی رَسولُ اللّهِ إلَیکُم ، وکانَ أشَدَّهُم تَکذیبا لَهُ وتَألیبا عَلَیهِ عَمُّهُ أبو لَهَبٍ .
فَقالَ لَهُمُ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله : إن خَدَشَنی خَدشٌ فَلَستُ بِنَبِیٍّ ، فَهذا أوَّلُ ما اُبدِعُ لَکُم مِن آیَهِ النُّبُوَّهِ ، وأنَا أقولُ : إن خَدَشَنی هارونُ خَدشا فَلَستُ بِإِمامٍ ، فَهذا ما اُبدِعُ لَکُم مِن آیَهِ الإِمامَهِ .
قالَ لَهُ عَلِیٌّ : إنّا رُوِّینا عَن آبائِکَ أنَّ الإِمامَ لایَلی أمرَهُ إلّا إمامٌ مِثلُهُ ، فَقالَ لَهُ أبُو الحَسَنِ علیه السلام : فَأَخبِرنی عَنِ الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ علیه السلام ، کانَ إماما أو کانَ غَیرَ إمامٍ ؟ قالَ : کانَ إماما .
قالَ : فَمَن وَلِیَ أمرَهُ ؟ قالَ : عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ علیه السلام ، قالَ : وأینَ کانَ عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ علیه السلام ؟
قالَ : کانَ مَحبوسا بِالکوفَهِ فی یَدِ عُبَیدِ اللّهِ بنِ زِیادٍ ، قالَ : خَرَجَ وهُم لا یَعلَمونَ حَتّی وَلِیَ أمرَ أبیهِ ، ثُمَّ انصَرَفَ .
فَقالَ لَهُ أبُو الحَسَنِ علیه السلام : إنَّ هذا أمکَنَ عَلِیَّ بنَ الحُسَینِ علیه السلام أن یَأتِیَ کَربلاءَ فَیَلِیَ أمرَ أبیهِ ، فَهُوَ یُمکِنُ صاحِبَ هذَا الأَمرِ أن یَأتِیَ بَغدادَ ، فَیَلِیَ أمرَ أبیهِ ، ثُمَّ یَنصَرِفَ ، ولَیسَ فی حَبسٍ ولا فی إسارٍ .
قالَ لَهُ عَلِیٌّ : إنّا رُوِّینا أنَّ الإِمامَ لا یَمضی حَتّی یَرَی عَقِبَهُ .
قالَ : فَقالَ أبُو الحَسَنِ علیه السلام : أما رُوِّیتُم فی هذَا الحَدیثِ غَیرَ هذا ؟ قالَ : لا ، قالَ : بَلی وَاللّهِ لَقَد رُوِّیتُم فیهِ «إلَا القائِمَ» ، وأنتُم لا تَدرونَ ما مَعناهُ ولِمَ قیلَ .
قالَ لَهُ عَلِیٌّ : بَلی وَاللّهِ ، إنَّ هذا لَفِی الحَدیثِ .
قالَ لَهُ أبُو الحَسَنِ علیه السلام : وَیلَکَ کَیفَ اجتَرَأتَ عَلَیَّ بِشَیءٍ تَدَعُ بَعضَهُ ؟ ثُمَّ قالَ : یا شَیخُ ، اتَّقِ اللّهَ ولا تَکُن مِنَ الصّادّینَ عَن دینِ اللّهِ تَعالی . (1) .
1- .رجال الکشّی : ج 2 ص 763 ح 883 ، بحار الأنوار : ج 48 ص 269 ح 29 .
281.معانی الأخبار عن شریح بن هانئ :رجال الکشّی به نقل از اسماعیل بن سهل : یکی از شیعیان که خواست نامش را فاش نکنم ، برایم گفت که : نزد امام رضا علیه السلام بودم که علی بن ابی حمزه ، ابن سرّاج و ابن مُکاری وارد شدند . ابن ابی حمزه به امام علیه السلام گفت : پدرت چه شد ؟
فرمود : «رفت» .
پرسید : از دنیا رفت ؟
فرمود : «آری» .
پرسید : به چه کسی وصیّت کرد؟
فرمود : «به من» .
گفت : پس تو امامی هستی که از جانب خدا ، اطاعتش واجب شده است ؟
فرمود : «آری» .
ابن سرّاج و ابن مُکاری گفتند : به خدا سوگند ، او (یعنی : هارون عبّاسی) را بر خودت مسلّط کردی!
امام علیه السلام فرمود : «وای بر تو ! چگونه بر من مسلّط شد؟ آیا می خواهی به بغداد بروم و به هارون بگویم : من امامی هستم که اطاعتش واجب است ؟! به خدا سوگند ، این بر من واجب نیست ! برای شما هم از آن رو گفتم که خبر اختلاف کلمه و پراکندگی کارتان به من رسیده است و خواستم که رازتان به دست دشمنتان نیفتد» .
ابن ابی حمزه به امام علیه السلام گفت : تو چیزی را آشکار کردی که هیچ یک از پدرانت آن را آشکار نمی کردند و از آن ، سخن نمی گفتند .
فرمود : «به خدا سوگند ، چرا ! بهترینِ پدرانم پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ، از آن سخن گفته است ، هنگامی که خدای متعال به او فرمان داد که خویشان نزدیکش را هشدار دهد و او ، چهل مرد از خاندانش را گِرد آورد و به آنان فرمود : من ، فرستاده خدا به سوی شما هستم و بیشتر از همه ، عمویش ابو لهب ، او را انکار می کرد و مردم را بر ضدّ او بر می انگیخت . پیامبر صلی الله علیه و آله به آنان فرمود : اگر من ، کوچک ترین آسیبی دیدم ، پیامبر نیستم و این ، نخستین نشانه نبوّت است که برایتان عرضه می کنم ، و من (امام رضا علیه السلام ) می گویم : اگر هارون الرشید ، کوچک ترین آسیبی به من رساند ، امام نیستم و این ، نخستین نشانه امامت است که بر شما عرضه می دارم» .
علی بن ابی حمزه به امام علیه السلام گفت : برای ما از پدرانت روایت شده که کار [ِ کفن و دفن امام ]را جز امامی مانند خود او برعهده نمی گیرد .
امام رضا علیه السلام فرمود : «پس مرا از حسین بن علی علیه السلام خبر ده که امام بود یا نبود؟» .
گفت : امام بود .
فرمود : «پس چه کسی این کارها را برایش به عهده گرفت؟» .
گفت : علی بن الحسین علیه السلام .
فرمود : «علی بن الحسین علیه السلام کجا بود؟» .
گفت : در کوفه ، در دست عبید اللّه بن زیاد ، زندانی بود ؛ امّا بدون آن که بدانند ، بیرون آمد و کارهای پدرش را به انجام رسانْد و سپس باز گشت .
امام رضا علیه السلام به او فرمود : «اگر علی بن الحسین علیه السلام ، چنین امکانی داشت که به کربلا بیاید و کارهای پدرش را به انجام برسانَد ، صاحب [کنونی] این امر (امامت) هم می تواند به بغداد برود و کارهای پدرش را به انجام برساند و سپس باز گردد ، در حالی که در زندان و اسارت هم نیست» .
علی [بن ابی حمزه] به امام علیه السلام گفت : برای ما روایت شده که امام در نمی گذرد ، مگر این که پسر و جانشین خود را می بیند .
فرمود : «آیا در این حدیث ، چیز دیگری برایتان روایت نشده است؟» .
گفت : نه .
امام علیه السلام فرمود : «به خدا سوگند ، چرا ! برایتان روایت شده که جز قائم ، و شما نمی دانید معنایش چیست و چرا گفته شده است» .
علی گفت : آری . به خدا ، این کلمه در حدیث هست !
امام رضا علیه السلام به او فرمود : «وای بر تو ! چگونه جرئت می کنی که برای من چیزی را بیاوری که برخی از آن را وا می نهی؟» .
سپس فرمود : «ای پیرمرد ! از خدا پروا کن و از باز دارندگان از دین خدای متعال مباش» . .
3 / 10تَنصیصُ الإِمامِ الهادی علیه السلام عَلی إمامَتِهِ282.تحف العقول عن سفیان الثوری :کمال الدین عن عبد العظیم بن عبداللّه الحسنی :دَخَلتُ عَلی سَیِّدی عَلِیِّ بنِ مُحَمَّدٍ علیه السلام ، فَلَمّا بَصُرَ بی قالَ لی : مَرحَبا بِکَ یا أبَا القاسِمِ ! أنتَ وَلِیُّنا حَقّا .
قالَ : فَقُلتُ لَهُ : یَابنَ رَسولِ اللّهِ ! إنّی اُریدُ أن أعرِضَ عَلَیکَ دینی ، فَإِن کانَ مَرضِیّا ثَبَتُّ عَلَیهِ حَتّی ألقَی اللّهَ عز و جل ، فَقالَ : هاتِ یا أبَا القاسِمِ !
فَقُلتُ : إنّی أقولُ : إنَّ اللّهَ تَبارَکَ وتَعالی واحِدٌ ... وإنَّ مُحَمَّدا صلی الله علیه و آله عَبدُهُ ورَسولُهُ خاتَمُ النَّبِیّینَ ، فَلا نَبِیَّ بَعدَهُ إلی یَومِ القِیامَهِ ، وإنَّ شَریعَتَهُ خاتَمَهُ الشَّرائِعِ ، فَلا شَریعَهَ بَعدَها إلی یَومِ القِیامَهِ .
وأقولُ : إنَّ الإِمامَ وَالخَلیفَهَ ووَلِیَّ الأَمرِ بَعدَهُ أمیرُ المُؤمِنینَ عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ علیه السلام ، ثُمَّ الحَسَنُ علیه السلام ، ثُمَّ الحُسَینُ علیه السلام ، ثُمَّ عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ علیه السلام ، ثُمَّ مُحَمَّدُ بنُ عَلِیٍّ علیه السلام ، ثُمَّ جَعفَرُ بنُ مُحَمَّدٍ علیه السلام ، ثُمَّ موسَی بنُ جَعفَرٍ علیه السلام ، ثُمَّ عَلِیُّ بنُ موسی علیه السلام ، ثُمَّ مُحَمَّدُ بنُ عَلِیٍّ علیه السلام ، ثُمَّ أنتَ یا مَولایَ ... .
فَقالَ عَلِیُّ بنُ مُحَمَّدٍ علیه السلام : یا أبَا القاسِمِ ! هذا وَاللّهِ دینُ اللّهِ الَّذیِ ارتَضاهُ لِعِبادِهِ ، فَاثبُت عَلَیهِ ، ثَبَّتَکَ اللّهُ بِالقَولِ الثّابِتِ فِی الحَیاهِ الدُّنیا وفِی الآخِرَهِ . (1) .
1- .کمال الدین : ص 379 ح 1 ، التوحید : ص 81 ح 37 ، صفات الشیعه : ص 127 ح 68 ، الأمالی للصدوق : ص 419 ح 557 ، کفایه الأثر : ص 282 ، روضه الواعظین : ص 39 ، کشف الغمّه : ج 3 ص 315 ، إعلام الوری : ج 2 ص 244 ، بحار الأنوار : ج 36 ص 412 ح 2 .
3 / 10تصریح امام هادی علیه السلام به امامت او
236.الإمام الباقر علیه السلام :کمال الدین به نقل از عبد العظیم بن عبد اللّه حسنی : بر سَرورم امام هادی علیه السلام در آمدم . چون مرا دید ، به من فرمود : «خوش آمدی ، ای ابو القاسم ! تو به تحقیق ، دوستدار مایی» .
به او گفتم : ای فرزند پیامبر خدا! می خواهم دینم را بر تو عرضه کنم . اگر پسندیده است ، بر آن استوار بمانم تا آن گاه که خدای عز و جل را دیدار می کنم .
فرمود : «ای ابو القاسم ! عرضه کن» .
گفتم : من می گویم : خداوند تبارک و تعالی ، یگانه است . . . و محمّد ، بنده و فرستاده او و خاتم پیامبران است و پس از او ، تا روز قیامت ، پیامبری نیست و آیین او ، آخرین آیین است و پس از آن ، هیچ آیینی تا روز قیامت نمی آید .
و می گویم : امام و جانشین و اختیاردارِ کار [ ِ امامت] پس از او ، امیرمؤمنان علی بن ابی طالب علیه السلام است و سپس ، حسن ، حسین ، علی بن الحسین ، محمّد بن علی ، جعفر بن محمّد ، موسی بن جعفر ، علی بن موسی و محمّد بن علی علیهم السلام بوده اند و سپس تو ای سَرور من امام هستی ... .
امام هادی علیه السلام فرمود : «ای ابو القاسم ! به خدا سوگند ، این ، دینی است که خداوند برای بندگانش پسندیده است . بر آن ، استوار باش . خداوند ، تو را بر عقیده ای استوار در زندگی دنیا و آخرت ، پایدار بدارد!» . .
الفصل الرابع : وَصایَا الإِمامِ علیه السلام4 / 1ما دَفَعَ لِاُمِّ سَلَمَهَ237.الإمام الصادق علیه السلام :الغیبه للطوسی بسندٍ معتبر عن الفضیل بن یسار :قالَ لی أبو جَعفَرٍ علیه السلام : لَمّا تَوَجَّهَ الحُسَینُ علیه السلام إلَی العِراقِ ، دَفَعَ إلی اُمِّ سَلَمَهَ زَوجِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله الوَصِیَّهَ وَالکُتُبَ وغَیرَ ذلِکَ ، وقالَ لَها : إذا أتاکِ أکبَرُ وُلدی فَادفَعی إلَیهِ ما قَد دَفَعتُ إلَیکِ .
فَلَمّا قُتِلَ الحُسَینُ علیه السلام أتی عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ علیه السلام اُمَّ سَلَمَهَ ، فَدَفَعَت إلَیهِ کُلَّ شَیءٍ أعطاهَا الحُسَینُ علیه السلام . (1)238.عنه علیه السلام :الکافی بسندٍ معتبر عن حمران عن أبیجعفر [الباقر] علیه السلام قال :سَأَلتُهُ عَمّا یَتَحَدَّثُ النّاسُ أنَّهُ دُفِعَت إلی اُمِّ سَلَمَهَ صَحیفَهٌ مَختومَهٌ ، فَقالَ : إنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله لَمّا قُبِضَ وَرِثَ عَلِیٌّ علیه السلام عِلمَهُ وسِلاحَهُ وما هُناکَ ، ثُمَّ صارَ إلَی الحَسَنِ علیه السلام ، ثُمَّ صارَ إلَی الحُسَینِ علیه السلام علیهماالسلام ، فَلَمّا خَشِینا أن نُغشَی استَودَعَها اُمَّ سَلَمَهَ ، ثُمَّ قَبَضَها بَعدَ ذلِکَ عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ علیه السلام .
قالَ : فَقُلتُ : نَعَم ، ثُمَّ صارَ إلی أبیکَ ، ثُمَّ انتَهی إلَیکَ ، وصارَ بَعدَ ذلِکَ إلَیکَ ؟ قالَ : نَعَم . (2) .
1- .الغیبه للطوسی : ص 195 ح 159 ، بحار الأنوار : ج 46 ص 18 ح 3 .
2- .الکافی : ج 1 ص 235 ح 7 ، بصائر الدرجات : ص 177 ح 10 ، بحار الأنوار : ج 26 ص 207 ح 11 .