گروه نرم افزاری آسمان

فصل دوم : امام علیه السلام در روزگار عمر بن خطّاب


2 / 1مناقشه با عمر که بر منبر پیامبر صلّی الله علیه و آله بود

252.رسول اللّه صلی الله علیه و آله ( فی قَولِهِ تَعالی : {Q} «وَ لاَ تَجْهَرْ بِصَلا ) الطبقات الکبری (الطبقه الخامسه من الصحابه) به نقل از عبید بن حنین ، از امام حسین علیه السلام : بر منبر به سوی عمر بن خطّاب بالا رفتم و به او گفتم : از منبر پدرم فرود آی و از منبر پدرت بالا برو!

عمر به من گفت : پدرم منبری نداشت . و مرا کنار خود نشاند و چون فرود آمد ، مرا به خانه اش برد و به من گفت : پسر عزیزم ! چه کسی این را به تو آموخته است؟

گفتم : هیچ کس آن را به من نیاموخته است .

عمر گفت : پسر عزیزم! کاش نزد ما می آمدی و با ما رفت و آمد داشتی .

روزی به خانه اش رفتم و او با معاویه خلوت کرده بود . پسر عمر ، جلوی در بود و به او اجازه ورود ندادند . من نیز باز گشتم . عمر ، بعد مرا دید و به من گفت : پسر عزیزم ! ندیدم نزد ما بیایی .

گفتم : آمدم ؛ ولی تو با معاویه خلوت کرده بودی و وقتی دیدم پسرت را باز گرداندند ، باز گشتم .

عمر گفت : تو از عبد اللّه ، پسرم ، به اجازه داشتن ، سزاوارتری و آنچه بر سرِ ما می بینی ، خدا رویاند و سپس شما [رویانده اید] . (1)

و دستش را روی سرش گذاشت . .

1- .در برخی مصادر، به جای این عبارت، آمده است: «آیا در سرِ ما، جز خدا و شما، کسی مو رویانیده است؟». این کلام ، مَجاز است . یعنی عزّت و شرافتی که ما داریم ، از لطف خدا و به لطف شماست .



253.عنه صلی الله علیه و آله :تاریخ المدینه عن عبداللّه بن کعب :إنَّ حُسَینَ بنَ عَلِیٍّ علیه السلام قامَ إلی عُمَرَ وهُوَ عَلی مِنبَرِ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَخطُبُ النّاسَ یَومَ الجُمُعَهِ ، فَقالَ : اِنزِل عَن مِنبَرِ جَدّی .

فَقالَ عُمَرُ : تَأَخَّر یَابنَ أخی ، قالَ : وأخَذَ حُسَینٌ علیه السلام بِرِداءِ عُمَرَ ، فَلَم یَزَل یَجبِذُهُ (1) ویَقولُ : اِنزِل عَن مِنبَرِ جَدّی ، وتَرَدَّدَ عَلَیهِ حَتّی قَطَعَ خُطبَتَهُ ، ونَزَلَ عَنِ المِنبَرِ وأقامَ الصَّلاهَ .

فَلَمّا صَلّی أرسَلَ إلی حُسَینٍ علیه السلام ، فَلَمّا جاءَهُ قالَ : یَابنَ أخی مَن أمَرَکَ بِالَّذی صَنَعتَ ؟ قالَ حُسَینٌ علیه السلام : ما أمَرَنی بِهِ أحَدٌ . قالَ : یَقولُ لَهُ ذلِکَ حُسَینٌ علیه السلام ثَلاثَ مَرّاتٍ ، کُلَّ ذلِکَ یَقولُ : ما أمَرَنی بِهِ أحَدٌ .

قالَ عُمَرُ : أوَ لی ؟ ! ولَم یَزِد عَلی ذلِکَ ، وحُسَینٌ علیه السلام یَومَئِذٍ دونَ المُحتَلِمِ . (2)254.عنه صلی الله علیه و آله :الأمالی للطوسی عن زید بن علیّ عن أبیه [زین العابدین] علیه السلام :إنَّ الحُسَینَ بنَ عَلِیٍّ علیه السلام أتی عُمَرَ بنَ الخَطّابِ وهُوَ عَلَی المِنبَرِ یَومَ الجُمُعَهِ ، فَقالَ لَهُ : اِنزِل عَن مِنبَرِ أبی ! فَبَکی عُمَرُ ، ثُمَّ قالَ : صَدَقتَ یا بُنَیَّ ، مِنبَرُ أبیکَ لا مِنبَرُ أبی .

فَقالَ عَلِیٌّ علیه السلام : ما هُوَ وَاللّهِ عَن رَأیی . قالَ : صَدَقتَ وَاللّهِ مَا اتَّهَمتُکَ یا أبَا الحَسَنِ . ثُمَّ نَزَلَ عَنِ المِنبَرِ ، فَأَخَذَهُ فَأَجلَسَهُ إلی جانِبِهِ عَلَی المِنبَرِ ، فَخَطَبَ النّاسَ وهُوَ جالِسٌ مَعَهُ عَلَی المِنبَرِ .

ثُمَّ قالَ : أیُّهَا النّاسُ ! سَمِعتُ نَبِیَّکُم صلی الله علیه و آله یَقولُ : اِحفَظونی فی عِترَتی وذُرِّیَّتی ؛ فَمَن حَفِظَنی فیهِم حَفِظَهُ اللّهُ ، ألا لَعنَهُ اللّهِ عَلی مَن آذانی فیهِم ! ثَلاثا . (3) .

1- .الجَبْذُ : لغه فی الجذْب ، وقیل : هو مقلوب (النهایه : ج 1 ص 235 «جبذ») .
2- .تاریخ المدینه : ج 3 ص 798 .
3- .الأمالی للطوسی : ص 703 ح 1504 ، کشف الغمّه : ج 2 ص 42 ، بحار الأنوار : ج 30 ص 51 ح 2 .



255.إرشاد القلوب :تاریخ المدینه به نقل از عبد اللّه بن کعب : حسین بن علی علیه السلام به سوی عمر که بر منبر پیامبر صلی الله علیه و آله برای مردم ، خطبه نماز جمعه می خواند ، آمد و گفت : «از منبر جدّم ، پایین بیا!» .

عمر گفت : عقب برو ، ای برادرزاده !

حسین علیه السلام ، عبای عمر را گرفت و آن را رها نمی کرد و می گفت : «از منبر جدّم پایین بیا» و آن قدر تکرار کرد تا آن که عمر ، خطبه اش را قطع نمود و از منبر فرود آمد و نماز را خواند . هنگامی که نماز را خواند ، دنبال حسین علیه السلام فرستاد و چون آمد ، به او گفت : ای برادرزاده ! چه کسی به تو فرمان داده که این گونه کنی؟

حسین علیه السلام گفت : «کسی به من فرمان نداده است» و این را سه مرتبه تکرار کرد .

عمر گفت : «و برای من» ؟! و دیگر چیزی نیفزود . حسین علیه السلام در آن زمان ، بالغ نشده بود .256.صحیح البخاری عن أبی موسی الأشعری :الأمالی ، طوسی به نقل از زید بن علی ، از پدرش امام زین العابدین علیه السلام : حسین بن علی علیه السلام نزد عمر بن خطّاب که روز جمعه بر منبر بود ، آمد و به او گفت : «از منبر پدرم ، فرود آی!» .

عمر گریست و سپس گفت : پسر عزیزم ! راست گفتی . منبر پدر توست و نه منبر پدر من .

علی علیه السلام گفت : «به خدا سوگند ، این ، فکر من نیست و من به او نگفته ام» .

عمر گفت : ای ابو الحسن ! راست می گویی . به خدا سوگند ، من تو را متّهم نمی کنم . سپس از منبر فرود آمد و او (حسین علیه السلام ) را گرفت و بر بالای منبر ، کنار خود نشاند و برای مردم ، خطبه خواند و حسین علیه السلام همچنان کنار او بر منبر نشسته بود .

سپس عمر گفت : ای مردم! شنیدم پیامبرتان می فرمود : «مرا با مُراعاتِ [شأن و حُرمتِ ]خاندان و فرزندانم ارج نهید که هر کس با مراعات آنان ، مرا ارج نهد ، خداوند ، محافظتش خواهد کرد . هان! لعنت خدا بر هر که با آزار آنان ، موجب آزار من شود» و این جمله را سه بار فرمود . .




2 / 2مَوقِعُهُ عِندَ الخَلیفَهِ324.الإمام علیّ علیه السلام :تاریخ دمشق عن یحیی بن سعید :أمَرَ عُمَرُ حُسَینَ بنَ عَلِیٍّ علیه السلام أن یَأتِیَهُ فی بَعضِ الحاجَهِ ، فَأَتاهُ حُسَینٌ علیه السلام فَلَقِیَهُ عَبدُاللّهِ بنُ عُمَرَ ، فَقالَ لَهُ حُسَینٌ علیه السلام : مِن أینَ جِئتَ ؟ قالَ : قَدِ استَأذَنتُ عَلی عُمَرَ فَلَم یُؤذَن لی .

فَرَجَعَ حُسَینٌ علیه السلام فَلَقِیَهُ عُمَرُ فَقالَ لَهُ : ما مَنَعَکَ یا حُسَینُ أن تَأتِیَنی ؟

قالَ : قَد أتَیتُکَ ولکِن أخبَرَنی عَبدُاللّهِ بنُ عُمَرَ أنَّهُ لَم یُؤذَن لَهُ عَلَیکَ فَرَجَعتُ .

فَقالَ لَهُ عُمَرُ : وأنتَ عِندی مِثلُهُ ؟ أنتَ عِندی مِثلُهُ ؟! وهَل أنبَتَ الشَّعرَ عَلَی الرَّأسِ غَیرُکُم ؟ ! (1)325.الإمام الصادق علیه السلام :شرح الأخبار :إنَّ الحُسَینَ علیه السلام جاءَ إلی عُمَرَ فَاستَأذَنَ عَلَیهِ وکانَ عُمَرُ عَلی شُغُلٍ فَلَم یُؤذَن لَهُ . فَجَلَسَ ، ثُمَّ جاءَ ابنُ عُمَرَ فَاستَأذَنَ فَلَم یُؤذَن لَهُ ، فَجَلَسَ ، فَلَمّا رَأی ذلِکَ الحُسَینُ علیه السلام انصَرَفَ .

ثُمَّ أمَرَ عُمَرُ بِإِدخالِ الحُسَینِ علیه السلام فَخَرَجَ الآذِنُ فَلَم یَجِدُه ، فَعادَ إلَیهِ فَقالَ لَهُ : إنَّهُ لَمّا لَم یُؤذَن لَهُ انصَرَفَ ، فَأَرسَلَ إلَیهِ عُمَرُ ، فَجاءَ فَقالَ لَهُ : اِنصَرَفتَ بَعدَ أنِ استَأذَنتَ یَابنَ رَسولِ اللّهِ ؟ قالَ : لَم یُؤذَن لی ، وجاءَ عَبدُاللّهِ فَلَم یُؤذَن لَهُ ، فَعَلِمتُ أنَّهُ إذا لَم یُؤذَن لَهُ أنَّهُ لا یُؤذَنُ لی .

فَقالَ لَهُ عُمَرُ : وما أنتَ وعَبدُاللّهِ ، هَل أنبَتَ الشَّعرَ فِی الرَّأسِ إلَا اللّهُ وأنتُم ؟! إذا جِئتَ فَلا تَستَأذِن . (2) .

1- .تاریخ دمشق : ج 14 ص 175 ، شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید : ج 12 ص 65 .
2- .شرح الأخبار : ج 3 ص 79 ح 1006 .



2 / 2جایگاهش نزد خلیفه

326.رسول اللّه صلی الله علیه و آله :تاریخ دمشق به نقل از یحیی بن سعید : عمر به حسین بن علی علیه السلام فرمان داد که برای کاری نزدش بیاید . حسین علیه السلام آمد و با عبد اللّه بن عمر ، روبه رو شد و به او فرمود : از کجا می آیی؟

گفت : از عمر ، اجازه ورود خواستم که نداد .

حسین علیه السلام باز گشت و عمر ، او را دید و به وی گفت : ای حسین ! چه چیزی تو را از آمدن نزد من باز داشت؟

گفت : آمدم ؛ امّا [پسرت] عبد اللّه بن عمر به من خبر داد که به او اجازه ورود بر تو داده نشده است . من نیز باز گشتم .

عمر گفت : تو نزد من ، مانند او باشی؟! تو نزد من ، مانند او باشی؟! آیا آنچه ما داریم ، جز از شما داریم؟!327.المستدرک علی الصحیحین عن محمد بن بیاض :شرح الأخبار :حسین علیه السلام نزد عمر آمد و اجازه ورود خواست . عمر ، مشغول بود و به حسین علیه السلام اجازه داده نشد . او نشست . سپس پسر عمر آمد و اجازه ورود خواست و به او نیز اجازه داده نشد و او هم نشست . حسین علیه السلام که چنین دید ، باز گشت .

سپس عمر ، فرمان داد حسین علیه السلام را وارد کنند . اذن دهنده ، بیرون آمد ؛ امّا حسین علیه السلام را نیافت . به سوی عمر باز گشت و به وی گفت : هنگامی که اجازه ورود به او داده نشده ، باز گشته است .

عمر به دنبال او فرستاد و چون آمد ، به او گفت : ای فرزند پیامبر خدا ! پس از آن که اجازه خواسته ای ، باز گشته ای؟

حسین علیه السلام گفت : «به من اجازه داده نشد و عبد اللّه [پسرت] نیز آمد و به او هم اجازه داده نشد و من دانستم که چون به او اجازه ندهند ، به من هم اجازه نمی دهند» .

عمر به او گفت : تو را با عبد اللّه چه کار ؟! آیا ما آنچه داریم ، جز از شما داریم؟! [از این پس ]چون آمدی ، اجازه مگیر . .




328.الإمام الباقر علیه السلام :الطبقات الکبری (الطبقه الخامسه من الصحابه) عن سلیمان بن بلال عن جعفر بن محمّد عن أبیه [الباقر] علیهماالسلام :جَعَلَ عُمَرُ بنُ الخَطّابِ عَطاءَ الحَسَنِ وَالحُسَینِ علیهماالسلام مِثلَ عَطاءِ أبیهِما علیه السلام . (1)329.الإمام علیّ علیه السلام :تاریخ الیعقوبی :دَوَّنَ عُمَرُ الدَّواوینَ وفَرَضَ العَطاءَ ... فَکَتَبَ أوَّلَ النّاسِ عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ فی خَمسَهِ آلافٍ ، وَالحَسَنَ بنَ عَلِیٍّ فی ثَلاثَهِ آلافٍ ، وَالحُسَینَ بنَ عَلِیٍّ فی ثَلاثَهِ آلافٍ . (2)330.رسول اللّه صلی الله علیه و آله :الطبقات الکبری (الطبقه الخامسه من الصحابه) عن محمّد بن إبراهیم بن الحارث التیمی :إنَّ عُمَرَ بنَ الخَطّابِ لَمّا دَوَّنَ الدّیوانَ وفَرَضَ العَطاءَ ، ألحَقَ الحَسَنَ وَالحُسَینَ علیهماالسلام بِفَریضَهِ أبیهِما مَعَ أهلِ بَدرٍ ؛ لِقَرابَتِهِما بِرَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، فَفَرَضَ لِکُلِّ واحِدٍ مِنهُما خَمسَهَ آلافٍ . (3)331.الإمام الصادق علیه السلام :السنن الکبری عن عمر مولی غفره وغیره :... وَلّی عُمَرُ بنُ الخَطّابِ فَفَتَحَ الفُتوحَ وجاءَتهُ الأَموالُ ... وفَرَضَ لِلحَسَنِ وَالحُسَینِ علیهماالسلام خَمسَهَ آلافٍ خَمسَهَ آلافٍ ، ألحَقَهُما بِأَبیهِما لِمَکانِهِما مِن رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله . (4) .

1- .الطبقات الکبری (الطبقه الخامسه من الصحابه) : ج 1 ص 392 ح 360 ، تهذیب الکمال : ج 6 ص 405 نقلاً عن الدراوردی ، تاریخ دمشق : ج 14 ص 176 عن عبد العزیز بن محمّد ، ذخائر العقبی : ص 233 ، کنز العمّال : ج 13 ص 658 ح 37671 .
2- .تاریخ الیعقوبی : ج 2 ص 153 .
3- .الطبقات الکبری (الطبقه الخامسه من الصحابه) : ج 1 ص 393 الرقم 361 ، تهذیب الکمال : ج 6 ص 232 ، تاریخ دمشق : ج 14 ص 176 ، سیر أعلام النبلاء : ج 3 ص 285 ، البدایه والنهایه : ج 8 ص 36 کلاهما نحوه وراجع : الطبقات الکبری : ج 3 ص 296 .
4- .السنن الکبری : ج 6 ص 569 الرقم 12997 ، المصنّف لابن أبی شیبه : ج 7 ص 615 الرقم 5 ، مسند البزّار : ج 1 ص 409 الرقم 286 ، الخرائج لأبی یوسف : ص 43 ، کنز العمّال : ج 5 ص 594 الرقم 14056 .



332.تهذیب الأحکام عن علیّ بن عقبه عن بعض أصحابنا :الطبقات الکبری (الطبقه الخامسه من الصحابه) به نقل از سلیمان بن بلال ، از امام صادق ، از پدرش امام باقر علیهما السلام : عمر بن خطّاب ، سهم حسن و حسین علیهماالسلام را [از بیت المال] ، به اندازه سهم پدرشان قرار داد .333.السنن الکبری عن عطاء بن یسار :تاریخ الیعقوبی :عمر ، دیوان ها را تدوین و سهم [هر کس] را معیّن کرد و نخستین نفری که [نامش را] در دیوان نوشت ، علی بن ابی طالب با سهم پنج هزار [درهم ]بود و [سپس] حسن بن علی علیه السلام با سه هزار و حسین بن علی علیه السلام با سه هزار .334.الإمام علیّ علیه السلام :الطبقات الکبری (الطبقه الخامسه من الصحابه) به نقل از محمّد بن ابراهیم بن حارث تَیمی : عمر بن خطّاب ، هنگامی که دیوان ها را تدوین و سهم ها را معیّن کرد ، حسن و حسین علیهماالسلام را به دلیل نزدیکی شان به پیامبر صلی الله علیه و آله ، به پدرشان و اهل بدر ، ملحق کرد و سهم هر یک از آن دو را پنج هزار [درهم] قرار داد .335.الإمام الصادق علیه السلام :السنن الکبری به نقل از عمر (وابسته بنی غفره) و جز او : . . . عمر بن خطّاب ، خلافت را به دست گرفت و فتح هایی نمود و اموالی نزد او آمد . . . و برای حسن و حسین علیهماالسلام پنج هزار [درهم] و پنج هزار [درهم] تعیین کرد و آن دو را به دلیل منزلتشان نزد پیامبر صلی الله علیه و آله ، به پدرشان ملحق کرد . .




336.عنه علیه السلام :تذکره الخواصّ عن ابن عبّاس :کانَ عُمَرُ بنُ الخَطّابِ یُحِبُّ الحَسَنَ وَالحُسَینَ علیهماالسلامویُقَدِّمُهُما عَلی وُلدِهِ ، ولَقَد قَسَّمَ یَوما فَأعطَی الحَسَنَ وَالحُسَینَ علیهماالسلام کُلَّ واحِدٍ مِنهُما عَشَرَهَ آلافِ دِرهَمٍ ، وأعطی وَلَدَهُ عَبدَاللّهِ ألفَ دِرهَمٍ ، فَعاتَبَهُ وَلَدُهُ وقالَ : قَد عَلِمتَ سِبقَتی فِی الإسلامِ وهِجرَتی ، وأنتَ تُفَضِّلُ عَلَیَّ هذَینِ الغُلامَینِ ؟

فَقالَ : وَیحَکَ یا عَبدَاللّهِ ! ایتِنی بِجَدٍّ مِثلَ جَدِّهِما ، وأبٍ مِثلَ أبیهِما ، واُمٍّ مِثلَ اُمِّهِما ، وجَدَّهٍ مِثلَ جَدَّتِهِما ، وخالٍ مِثلَ خالِهِما ، وخالَهٍ مِثلَ خالَتِهِما ، وعَمٍّ مِثلَ عَمِّهِما ، وعَمَّهٍ مِثلَ عَمَّتِهِما ؛ جَدُّهُما رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، وأبوهُما عَلِیٌّ ، واُمُّهُما فاطِمَهُ ، وجَدَّتُهُما خَدیجَهُ ، وخالُهُما إبراهیمُ ابنُ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، وخالَتُهُما زَینَبُ ورُقَیَّهُ واُمُّ کُلثومٍ ، وعَمُّهُما جَعفَرُ بنُ أبی طالِبٍ ، وعَمَّتُهُما اُمّ هانِئٍ بِنتُ أبی طالِبٍ . (1)337.الکافی عن محمّد بن علیّ الحلبی :المسترشد عن شهر بن حوشب :لَمّا دَوَّنَ عُمَرُ الدَّواوینَ ، بَدَأَ بِالحَسَنِ وَالحُسَینِ علیهماالسلام ، فَدَعَا الحَسَنَ علیه السلام فَأَعطاهُ عَطاءَهُ ، وأقعَدَهُ عَلی حِجرِهِ أو قالَ : عَلی فَخِذِهِ وقَبَّلَ بَینَ عَینَیهِ ، وحَثا فی حِجرِهِ حَتّی مَلَأَهُ .

ثُمَّ دَعَا الحُسَینَ علیه السلام ، فَأَعطاهُ عَطاءَهُ وأقعَدَهُ عَلی حِجرِهِ أو فَخِذِهِ وقَبَّلَ ما بَینَ عَینَیهِ ، وحَثا فی حِجرِهِ حَتّی مَلَأَهُ .

فَقالَ عَبدُاللّهِ بنُ عُمَرَ : قَدَّمتَهُما عَلَیَّ ولی صُحبَهٌ ولَیسَ لَهُما صُحبَهٌ ، ولی هِجرَهٌ ولَیسَ لَهُما هِجرَهٌ ؟

فَقالَ : اُسکُت لا اُمَّ لَکَ ! أبوهُما خَیرٌ مِن أبیکَ ، واُمُّهُما خَیرٌ مِن اُمِّکَ . (2) .

1- .تذکره الخواصّ : ص 234 .
2- .المسترشد : ص 284 الرقم 95 ، المناقب لابن شهرآشوب : ج 3 ص 71 ، الصراط المستقیم : ج 2 ص 70 کلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 38 ص 9 الرقم 13 .



338.رسول اللّه صلی الله علیه و آله :تذکره الخواصّ به نقل از ابن عبّاس : عمر بن خطّاب ، حسن و حسین علیهما السلام را دوست داشت و آن دو را بر فرزندانش مقدّم می داشت . او روزی مالی را قسمت کرد و به هر یک از حسن و حسین علیهماالسلام ، ده هزار درهم داد و به فرزند خود ، عبد اللّه ، هزار درهم داد . فرزندش او را نکوهید و گفت : پیشی گرفتن من به اسلام و هجرتم [از مکّه به مدینه ]را می دانی و این دو پسر را بر من برتری می بخشی؟!

عمر گفت : وای بر تو ، ای عبد اللّه ! جدّی مانند جدّ آن دو و پدری مانند پدر آن دو و مادری مانند مادر آن دو و مادربزرگی مانند مادربزرگ آن دو و دایی ای مانند دایی آن دو و خاله ای مانند خاله آن دو و عمویی مانند عموی آن دو و عمّه ای مانند عمّه آن دو برایم بیاور [تا سهمت را بیفزایم] . جدّشان ، پیامبر خداست ، پدرشان علی ، مادرشان فاطمه ، مادربزرگشان خدیجه ، دایی شان ابراهیم پسر پیامبر خدا ، خاله شان زینب و رقیّه و امّ کلثوم ، عمویشان جعفر بن ابی طالب و عمّه شان امّ هانی ، دختر ابو طالب است .339.الإمام علیّ علیه السلام :المُستَرشِد به نقل از شهر بن حَوشَب : عمر ، هنگامی که دیوان ها را تدوین کرد ، از حسن و حسین علیهماالسلامآغازید و حسن علیه السلام را فرا خواند و سهمش را به او داد و او را بر دامانش یا بر رانش نهاد و میان دو چشمش را بوسید و سهمش را در دامانش ریخت و آن را پر کرد . سپس حسین علیه السلام را فرا خواند و سهمش را به او داد و او را بر دامانش یا بر رانش نهاد و میان چشمانش را بوسید و سهمش را در دامانش ریخت و آن را پر کرد .

عبد اللّه بن عمر گفت : آن دو را بر من مقدّم کردی ، با آن که من افتخار مصاحبت با پیامبر را دارم و آن دو ندارند و من هجرت کرده ام و آن دو ، هجرت نکرده اند !

عمر گفت : خاموش باش ، بی مادر! پدرشان از پدرت بهتر است و مادرشان از مادرت بهتر است! .




340.الإمام الصادق علیه السلام :تاریخ دمشق عن الزهری :إنَّ عُمَرَ کَسا أبناءَ أصحابِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله فَلَم یَکُن فیها ما یَصلُحُ لِلحَسَنِ وَالحُسَینِ علیهماالسلام ، فَبَعَثَ إلَی الیَمَنِ فَاُتِیَ لَهُما بِکِسوَهٍ ، فَقالَ : الآنَ طابَت نَفسی ! (1)257.سنن أبی داوود عن أبی موسی الأشعری :الطبقات الکبری (الطبقه الخامسه من الصحابه) عن سلیمان بن بلال عن جعفر بن محمّد عن أبیه [الباقر] علیهماالسلام :قَدِمَ عَلی عُمَرَ حُلَلٌ مِنَ الیَمَنِ ، فَکَسَا النّاسَ ، فَراحوا فِی الحُلَلِ وهُوَ بَینَ القَبرِ وَالمِنبَرِ جالِسٌ ، وَالنّاسُ یَأتونَهُ فَیُسَلِّمونَ عَلَیهِ ویَدعونَ ، فَخَرَجَ الحَسَنُ وَالحُسَینُ ابنا عَلِیٍّ مِن بَیتِ اُمِّهِما فاطِمَهَ بِنتِ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَتَخَطَّیانِ النّاسَ وکانَ بَیتُ فاطِمَهُ فی جَوفِ المَسجِدِ لَیسَ عَلَیهِما مِن تِلکَ الُحلَلِ شَیءٌ ، وعُمَرُ قاطِبٌ صارٌّ (2) بَینَ عَینَیهِ .

ثُمَّ قالَ : وَاللّهِ ما هَنَأَنی ما کَسَوتُکُم . قالوا : لِمَ یا أمیرَ المُؤمِنینَ ؟ کَسَوتَ رَعِیَّتَکَ وأحسَنتَ ، قالَ : مِن أجلِ الغُلامَینِ یَتَخَطَّیانِ النّاسَ لَیسَ عَلَیهِما مِنها شَیءٌ ، کَبُرَت عَنهُما وصَغُرا عَنها ، ثُمَّ کَتَبَ إلی صاحِبِ الیَمَنِ أنِ ابعَث إلَیَّ بِحُلَّتَینِ لِحَسَنٍ وحُسَینٍ وعَجِّل ، فَبَعَثَ إلَیهِ بِحُلَّتَینِ فَکَساهُما . (3)راجع : ج 1 ص 282 (القسم الأوّل / الفصل الخامس : الأزواج / الرّباب) .



1- .تاریخ دمشق : ج 14 ص 177 ، سیر أعلام النبلاء : ج 3 ص 285 ، شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید : ج 12 ص 215 عن السدّی نحوه .
2- .صارٌّ بین عینیه : أی مُقبِض جامع بینهما کما یفعل الحزین (لسان العرب : ج 4 ص 452 «صرر») .
3- .الطبقات الکبری (الطبقه الخامسه من الصحابه) : ج 1 ص 393 ح 362 ، تهذیب الکمال : ج 6 ص 405 ، تاریخ دمشق : ج 14 ص 177 وفیه «درب عنهما ومعرا» بدل «کبرت عنهما وصغرا» ، کنز العمّال : ج 13 ص 658 ح 37672 .



258.الإمام الصادق علیه السلام ( فی وَصِیَّتِهِ لِعَبدِ اللّه ِ بنِ جُندَبٍ ) تاریخ دمشق به نقل از زُهْری : عمر ، پسران اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله را لباس پوشاند ؛ امّا در لباس ها ، چیزی که در خور حسن و حسین علیهماالسلام باشد ، نبود . از این رو به یمن پیغام فرستاد تا جامه ای برای آن دو بیاورند و [چون رسید و پوشاند ، ]گفت : اکنون ، خیالم آسوده شد .259.البلد الأمین عن بشر وبشیر ( فی ذِکرِ دُعاءِ الإِمامِ الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ ) الطبقات الکبری (الطبقه الخامسه من الصحابه) به نقل از سلیمان بن بلال ، از امام صادق علیه السلام ، از پدرش امام باقر علیه السلام : حلّه هایی از یمن برای عمر رسید . آنها را به مردم پوشاند و آنان با آن لباس ها رفت و آمد می کردند . عمر ، میان قبر و منبر [پیامبر صلی الله علیه و آله ] نشسته بود و مردم می آمدند و بر او سلام می کردند و دعایش می نمودند .

حسن و حسین ، پسران علی علیه السلام ، از خانه مادرشان فاطمه ، دختر پیامبر صلی الله علیه و آله و خانه فاطمه در درون مسجد بود بیرون آمدند و بی آن که از آن لباس ها پوشیده باشند ، میان مردم ، راه می رفتند و عمر از این مسئله ، ناراحت و افسرده بود .

سپس عمر گفت : به خدا سوگند ، پوشاندن شما [مردم] چندان بر من خوش نیامده است .

گفتند : چرا ، ای امیر مؤمنان ؟ مردمت را پوشانده ای و احسان کرده ای .

گفت : زیرا این دو پسر ، بدون این لباس ، میان مردم راه می روند و این لباس برایشان بزرگ و کوچک است و اندازه آنها نیست .

آن گاه به کارگزار یمن ، نامه نوشت که : دو حلّه برای حسن و حسین به سوی من بفرست و شتاب کن . او هم دو حلّه فرستاد و عمر به آن دو پوشاند .ر . ک : ج 1 ص 283 (بخش یکم / فصل پنجم : همسران / رَباب) .

.
الفصل الثالث : الإمام علیه السلام فی عهد عثمان3 / 1ما رُوِیَ فی مُواجَهَهِ الإِمامِ علیه السلام أبا سُفیانَ حینَ بویِعَ عُثمانُ344.تاریخ دمشق عن واثله بن الأسقع :الاحتجاج عن الحسن بن علیّ علیه السلام فِی احتِجاجِهِ عَلی مُعاوِیَهَ وأصحابِهِ : الحَمدُ للّهِِ الَّذی هَدی أوَّلَکُم بِأَوَّلِنا ، وآخِرَکُم بِآخِرِنا ، وصَلَّی اللّهُ عَلی جَدّی مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ وآلِهِ وسَلَّمَ ؛ اسمَعوا مِنّی مَقالَتی وأعیرونی فَهمَکُم ... أنشُدُکُم بِاللّهِ ، هَل تَعلَمونَ أنَّ أبا سُفیانَ دَخَلَ عَلی عُثمانَ حینَ بویِعَ فی مَسجِدِ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله فَقالَ : یَابنَ أخی ! هَل عَلَینا مِن عَینٍ ؟ فَقالَ : لا ، فَقالَ أبو سُفیانَ : تَداوَلُوا الخِلافَهَ یا فِتیانَ بَنی اُمَیَّهَ ، فَوَالَّذی نَفسُ أبی سُفیانَ بِیَدِهِ ، ما مِن جَنَّهٍ ولا نارٍ !

وأنشُدُکُم بِاللّهِ ، أتَعلَمونَ أنَّ أبا سُفیانَ أخَذَ بِیَدِ الحُسَینِ حینَ بویِعَ عُثمانُ ، وقالَ : یَابنَ أخی ! اُخرُج مَعی إلی بَقیعِ الغَرقَدِ (1) ، فَخَرَجَ حَتّی إذا تَوَسَّطَ القُبورَ اجتَرَّهُ (2) فَصاحَ بِأَعلی صَوتِهِ : یا أهلَ القُبورِ ! الَّذی کُنتُم تُقاتِلونا عَلَیهِ صارَ بِأَیدینا وأنتُم رَمیمٌ . (3)

فَقالَ الحُسَینُ بنُ عَلِیٍّ علیه السلام : قَبَّحَ اللّهُ شَیبَتَکَ ، وقَبَّحَ وَجهَکَ ! ثُمَّ نَتَرَ (4) یَدَهُ وتَرَکَهُ ، فَلَولاَ النُّعمانُ بنُ بَشیرٍ أخَذَ بِیَدِهِ ورَدَّهُ إلَی المَدینَهِ لَهَلَکَ (5) . (6) .

1- .بَقیع الغَرْقَدِ : أصل البقیع فی اللغه : الموضع الذی فیه أروم الشجر ، والغرقد : کبار العوسج ، وهو مقبره أهل المدینه (معجم البلدان : ج 1 ص 473) .
2- .اجترّه : أی جرّه (الصحاح : ج 2 ص 612 «جرر») .
3- .الرِّمَّهُ والرَمِیم : العظم البالی (النهایه : ج 2 ص 267 «رمم») .
4- .النتر : جذب فی جفوه (الصحاح : ج 2 ص 822 «نتر») .
5- .جاء فی (هامش بحار الأنوار : ج 44 ص 78) فیه غرابه! حیث کان للحسین علیه السلام حین ولی عثمان الخلافه أکثر من عشرین سنه ، فکیف اجترّه أبو سفیان ، وکیف نتر یده ، وکیف کان یهلک لولا النعمان بن بشیر ؟!
6- .الاحتجاج : ج 2 ص 23 31 ، بحار الأنوار : ج 44 ص 73 - 78 ح 1 .