گروه نرم افزاری آسمان

صفحه اصلی
کتابخانه
شاهنامه فردوسی
جلد دوم
سوره آل عمران



مشخصات و فضیلت این سوره
« آل عمران » این سوره در مدینه نازل شده و داراي 200 آیه است و دومین سوره طولانی قرآن میباشد. و علت نامگذاري آن به
آمدن این نام در این سوره است که در آیه 33 این سوره آمده است. فضائلی براي خواندن این سوره وارد شده از جمله این ابی بن
کعب از پیامبر (ص) نقل کرده که فرمود: هر کس سوره آل عمران را بخواند در مقابل هر آیه آن، امانی در سر پل جهنم به او داده
میشود. و نیز بریده نقل میکند که پیامبر فرمود: سوره بقره و سوره آل عمران را یادبگیرید که این دو سوره همچون دو غنچه
صفحه 58 از 390
هستند و آنها در روز قیامت بر سر خواننده خود سایه میاندازند.
این دو روایت به اضافه چند روایت دیگر در تفسیر مجمع البیان نقل شده. باید دانست که چنین روایتهایی جهت تشویق مردم براي
خواند قرآن وارد شده و اگر سند آنها ضعیف هم باشد چندان اهمیتی ندارد.
دورنماي این سوره
این سوره پس از حروف مقطعه با نام خدا آغاز میشود و درباره قرآن و آیات محکم و متشابه آن سخن میگوید آنگاه بحثهایی
راجع به کافران دارد و از خواستنیهاي این جهان و آن جهان سخن به میان میآورد و ضمن بیان بعضی از ویژگیها بندگان خوب
خدا، اظهار میدارد که دین بر حق نزد خدا اسلام است. آنگاه
صفحه : 58
بار دیگر از کافران و بخصوص اهل کتاب و غرور دینی یهود صحبت میکند و در ادامه، سلطنت و عزت و ذلت را مطرح میسازد
و این این امور در دست خداست. و با اشاره به تجسم اعمال در روز قیامت، مردم را به اطاعت از پیامبر اسلام میخواند.
در قسمت بعدي داستان زکریا و مریم و کراماتی که مریم داشت آمده و به همین مناسبت از معجزات عیسی سخن میگوید و در
برابر نصاراي نجران پیشنهاد مباهله میدهد و بالاخره از اهل کتاب میخواهد که در مشترکات ادیان جبهه واحدي در برابر مشرکان
تشکیل بدهند. و باردیگر بعضی از کارشکنیها و شیطنتهاي اهل کتاب و بخصوص یهود را برمیشمارد و از اخذ پیمان از پیامبران
که پیامبر اسلام را معرفی کنند، صحبت مینماید و این هیچ دینی جز اسلام پذیرفته نیست. آنگاه از گروهی که مرتد شدند و بعضی
از آنها دوباره به آغوش اسلام بازگشتند سخن میگوید. و ضمن صحبت مجدد از اهل کتاب، در مورد ابراهیم و کعبه و این حج
خانه خدا براي کسانی که توانایی مسافرت آنجا را دارند واجب است، مطلب را ادامه میدهد و یک بار دیگر راجع به اهل کتاب
نکاتی را میآورد.
آنگاه مؤمنان را مخاطب قرار میدهد و از آنها میخواهد که همگی به ریسمان خدا چنگ بزنند و امر به معروف و نهی از منکر
کنند و از هر گونه اختلاف و تفرقه بپرهیزند و اختلاف افکنان را با عذاب بزرگ تهدید میکند سپس از ذلت و خواري یهود که
همواره با آنها خواهد بود، سخن به میان میآورد و خوبان و بدان اهل کتاب را از هم جدا میکند و بعضی از شگردهاي آنان را
آشکار میسازد و از جنگ بدر و احد و کمکهاي غیبی در آن جنگ سخن میگوید.
در فصل دیگر از آیات این سوره، مؤمنان را از رباخواري برحذر میدارد و آنان را به اطاعت خدا و پیشی گرفتن در امور خیر فرا
میخواند و بعضی از اوصاف اخلاقی را تذکر میدهد و بار دیگر از جنگ میان مسلمانان و کفار و رنجهایی که بر مسلمانان وارد
شد صحبت میکند و یادآور میشود که پیروزي و شکست همواره دست به
صفحه : 59
دست میگردد و این براي امتحان و نیز ریختن ناخالصیهاي مؤمنان است. آنگاه از محمّد (ص) یاد میکند و مسلمانان را از این بعد
از مرگ او سیر قهقرایی کنند برحذر میدارد و نیز از سستیهاي بعضی از مسلمانان در جنگ میگوید و کشته شدن در راه خدا را
میستاید. آنگاه از این پیامبر اسلام با مردم مهربان بود سخن به میان میآورد و با نعمت وجود پیامبر اسلام بر مؤمنان منت
میگذارد و پس از ذکري از منافقان، درباره زنده بودن شهیدان مطالبی عنوان میکند و مؤمنان را میستاید و بار دیگر از کافران و
مهلتی که به آنها داده میشود، میگوید. و بعضی از سخنان نادرست یهود را مطرح میکند.
در ادامه آیات، از مرگ صحبت میکند و این همه خواهند مرد و از امتحانهاي الهی و رنجهایی که بر مؤمنان میرسد، میگوید و
آنها را به صبر دعوت میکند.
صفحه 59 از 390
سپس پیمانی را که از اهل کتاب گرفته شده که باید حقایق را به مردم بگویند و نشانههاي پیامبر اسلام (ص) را کتمان نکنند، تذکر
میدهد و از صاحبان خرد یاد میکند که همواره به یاد خدا هستند و با خداي خود مناجات میکنند و مضمون مناجات آنها را
میآورد آنگاه از این خدا آنها را میپذیرد و عمل آنها را ضایع نمیکند و آنها را به بهشت وارد میسازد، خبر میدهد. و از این
کفار در دنیا زرق و برقی دارند مؤمنان را تذکر میدهد که فریب آن را نخورند چون آنان عاقبت بدي خواهند داشت ولی اهل تقوا
عاقبت خوبی را انتظار میکشند. سپس بار دیگر درباره اهل کتاب سخن میگوید و در پایان سوره مؤمنان را به صبر و شکیبایی و
جهاد در راه خدا و ایجاد رابطه با یکدیگر و تقوا دعوت میکند.
تفسیر سوره آل عمران