گروه نرم افزاری آسمان

هندوستان و جنبش عدم تعهد





ص: 106

سند شماره (1)

از: سفارت آمریکا در دهلی نو. شماره 7852 طبقه بندی: خیلی محرمانه

به: وزارت خارجه واشنگتن دی سیتاریخ: 18 اردیبهشت 58

رونوشت برای کنسولگری آمریکا در بمبئی

سفارت آمریکا در پکن، کلمبو، داکا، بلگراد، دفتر حفاظت منافع آمریکا در هاوانا، سفارت آمریکا در

اسلام آباد، کابل، کاتماندو، کلکته، مسکو، کنسولگری آمریکا در مدرس، دفتر نمایندگی آمریکا در

سازمان ملل نیویورک، سرفرماندهی اقیانوس آرام، سفارت آمریکا در تهران؛ سرفرماندهی اقیانوس

آرام برای مشاور سیاسی.

عطف به: الف وزارت خارجه 41933، ب بلگراد 1967، ج هاوانا 1861، د دفتر نمایندگی در

سازمان ملل 1277

موضوع: هندوستان و جنبش عدم تعهد

(به تمام گیرندگان ارسال نشده)

1 (خیلی محرمانه تمام متن)

2 خلاصه: به نظر هندوستان، جنبش عدم تعهد در حال گریز از یک «مرحله بحرانی » است اما به گفته

دبیر مشترک MEA (سازمان ملل) آقای م. دابی، هند امیدوار است میانه روهای جنبش بتوانند

ماجراجویی کوبا را مهار کنند. دولت هندوستان اینک با یوگسلاوی و سایر اعضای همفکر مشغول

همکاری صمیمی است تا با تشدید مقررات اداری جنبش عدم تعهد آزادی عمل کوبا به عنوان رئیس را

محدود کنند. نخست وزیر هندوستان دسای به کوباییها اخطار کرده که جنبش عدم تعهد باید خصیصه

استقلال خود را حفظ کند. دولت هند فکر می کند که در نتیجه این گفتگوهای «فوق العاده صریح» کوباییها

«خیلی محتاط» شده اند و اینک از موضع رودرویی ایدئولوژیک عقب نشینی می کنند. هندوستان به تمامی

اعضای جنبش اصرار می کند که در اجلاس نهائی هاوانا شرکت کنند، اما احساس می کند که شروع یک

«مبارزه» علیه کوبا ممکن است ذاتا محکوم به شکست باشد، این مسئله ای است که در مورد «جزئیات و

اسلوب» آن هند با یوگسلاوی اختلاف نظر دارد.

مسائل اصلی که در حال حاضر جنبش عدم تعهد با آنها مواجه است شامل این موارد می شوند:

اخراج مصر (هندوستان قویا با آن مخالفت خواهد کرد و فکر می کند در این زمینه موفق شود)؛

اختصاص یک صندلی برای هیئت نمایندگی کامبوج (تا هنگام جلسه دفتر هماهنگی جنبش در کلمبو

دولت هند تصمیمی نخواهد گرفت)؛ عضویت پاکستان (هند از آن حمایت خواهد کرد، اما کوبا به نفع

افغانستان با آن مخالفت خواهد کرد)؛ ورود ایران (درخواست نامه آن هنوز دریافت نشده اما به ایرانیها

اطمینان داده شده که از حمایت گسترده ای برخوردار خواهند شد). هند فکر می کند که کوبا با کوشش

بولیوی برای ارتقاء وضع خود در جنبش مخالفت می کند، اما یقین ندارد که کوبا چگونه می خواهد، با

مسئله گوانتانامو برخورد کند.

دابی تأکید کرد که علیرغم تغییری که در سال 1977 در دولت حاصل شد، تعهد هندوستان به جنبش عدم

تعهد ثابت مانده است. چنان که وی گفت، اگر تغییری هم روی داده باشد این است که هندوستان در مجامع

جنبش عدم تعهد کارآمدتر شده، چون جاناتا پایبند عدم تعهد «اصیل» می باشد. توصیه شخصی دابی این

ص: 107

بود که ایالات متحده سعی کند این گمان را تخفیف دهد که ایالات متحده و چین از گروه اعضای مخالف

کوبا حمایت می کنند و از مبالغه پیرامون مشکلات میانه روها در برابر کوبا اجتناب ورزد، چون این کار فقط

ممکن است اوضاع را بدتر کند. هندوستان ظاهرا اطمینان دارد که می تواند نقش متعادل کننده را ایفا کند و

از اینکه کوبا جنبش عدم تعهد را به اردوگاه سوسیالیسم بکشاند، جلوگیری کند. (پایان خلاصه).

3 نگرانیهای هندوستان: طی ملاقات 14 اردیبهشت مأموران سفارتخانه با دابی، یکی از مجربترین

دیپلماتهای دولت هند در زمینه امور غیرمتعهدها، ارزیابی صریحی از جنبش ارائه نمود، به نظر ما این یکی

از مفیدترین ملاقاتهایی بوده که بعد از مدتی درباره این موضوع با هندیها داشته ایم. دابی بی تکلف اظهار

داشت که جنبش عدم تعهد از یک «مرحله بحرانی» گذر می کند. مسائل جدید نیستند، اما به شکل ظریفی

دوباره مطرح شده اند. آنها از این قرارند (الف) تمایل بعضی کشورها (کوبا و متحدانش) به انحراف جنبش

در یک جهت خاص (ب) منافع ملی ناهمگون کشورهای عضو. دابی خاطرنشان ساخت که کوبا آشکارا از

همبستگی جنبش با بلوک سوسیالیست حمایت کرده است. طرفداران عدم تعهد«اصیل» (هند،

یوگسلاوی و متحدانشان)

برای دفع این پیشنهاد زحمات زیادی کشیده اند، اما تاکنون موفق بوده اند. دابی به موفقیت هند برای

«بازگرداندن تعادل» در اجلاس وزرا در بلگراد و تاحدی در ماپوتو اشاره کرد، کار خیلی بیشتری باید

انجام گیرد، خصوصا برای اجلاس نهائی هاوانا، اما تلاش همچنان ادامه دارد.

4 دفتر هماهنگی غیرمتعهدها: دابی اذعان داشت که بین میانه روهای جنبش این نگرانی وجود دارد

که پس از اجلاس نهائی کوبا از اختیارات خود به عنوان رئیس استفاده کرده و به منافع سایر اعضاء توجه

ننماید و از طریق اعمال نفوذ در دفتر هماهنگی موضع خود را پیش ببرد. وی گفت که هند و یوگسلاوی با

هم همکاری دارند، تا تأثیر این مسئله را به حداقل برسانند. او اظهار اطمینان نمود که بعضی از

پیشنهادهای مندرج در بند 15 که هند و سایر میانه روها از آنها طرفداری می کنند، در اجلاس نهائی به

تصویب خواهد رسید، او احتیاط را کنار گذارد و اظهار داشت که کوبا پیشنهاد توسعه دفتر را خواهد

پذیرفت، هرچند که احتمالاً بیش از 30 عضو قبول نخواهد کرد. کوباییها خواهند دید که مقاومت در برابر

این پیشنهاد که جلسات دفتر هماهنگی باز باشند (یعنی هر عضوی که خواست بتواند شرکت کند) سخت

می باشد. معذالک، دابی پیش بینی می کند که کوبا قویا با کوششهایی که برای محدود ساختن اختیارات

تصمیم گیری دفتر هماهنگی به عمل می آیند، مخالفت ورزد (این کار را با ارجاع مسائل عمده جنبش به

مجامعی که تمامی اعضای جنبش شرکت دارند، انجام خواهد داد) یا با کوششهایی که برای ایجاد امکان

انتخاب سه معاون منطقه ای صورت می گیرند (که یکی از پیشنهادهای اصلی دولت هند است) مخالفت

کند. به علاوه، کوبا به سختی با هر اقدامی در جهت توضیح مجدد و تقویت اصل اجماع مبارزه خواهد کرد.

5 جدا از کوششهایی که برای محدود ساختن اختیارات کوبا به عنوان رئیس صورت گرفته، به گفته

دابی هندوستان برای کوبا این را «خیلی روشن» ساخته که حفظ موضع عدم تعهد جنبش امری اساسی

است. جنبش باید مستقل و وفادار به اصول اساسی خود باشد. دولت هند تأکید کرده که اگر جنبش بخواهد

در مورد مسائل بین المللی کلیدی مثل خلع سلاح (جهانی) که از صفوف ایدئولوژیکی فراتر می روند،

کارایی داشته باشد باید حتما واجد این شرایط باشد. دابی اشاره داشت که نخست وزیر هند دسای در

مذاکره اش پیرامون این مسئله و سایر مسائل با هیئت کوبایی که جهت دعوت رسمی هند به اجلاس نهائی

ص: 108

در 4 و 5 آوریل به دهلی نو آمده «فوق العاده صریح» بود. وی گفت در نتیجه «گفتگوی بی ملاحظه و

بی پرده» نخست وزیر، کوباییها «خیلی محتاط» شده اند، بنابر اخبار بعدی که دولت هند از هاوانا دریافت

داشته، کوباییها اینک از تبلیغ این ایده که بلوک سوسیالیست متحد طبیعی جنبش عدم تعهدند، دست

می کشند. با اصرار دسای، کوباییها موافقت کردند که در صدور دعوتنامه برای اجلاس نهائی تبعیضی

نباشد، این موضعی بود که دولت از پیش اتخاذ کرد تا از مصر حفاظت کرده باشد.

6 اجلاس هاوانا: دابی دوباره موضع مشهور هند را مطرح کرد که تمام اعضای جنبش باید در اجلاس

حاضر شوند. و با لحن محکمی که تعجب آور بود، تأکید کرد که «جنبش به کوبا تعلق ندارد، بلکه متعلق به

ماست (منظورش از ما هند، یوگسلاوی و سایر مدافعان عدم تعهد» اصیل بود). بنابراین میانه روهای

جنبش باید برای دفاع از جنبش در هاوانا قوای خود را جمع کنند تا مبادا کوبا بتواند با قصور و کوتاهی بر

آن استیلا یابد. دابی افزود در صورتی که این امر روی دهد به منافع کشورهای سوسیالیست نیز لطمه

خواهد خورد. در حالی که آنها فعلاً از اینکه جنبش غیرمتعهدها تا حدی از مقاصد آنها مثل ضدیت با

امپریالیسم حمایت می کند منفعت می برند، اگر قرار باشد که جنبش فقط ابزار دست کوبا و متحدان

رادیکالش بشود، دیگر چنین منفعتی را نخواهند برد. وی گفت در مقابل این شیوه کوبا که می خواهد با

آتش بازی کند باید مقاومت شود، اما شروع یک «مبارزه» علیه کوبا ذاتا محکوم به شکست است. در این

رابطه بین هند و یوگسلاوی اختلافی در زمینه «جزئیات و اسلوب» وجود دارد، اما دو کشور در اصول

کاملاً با هم متحدند. دابی ریشه این اختلاف را که به نظر او جزئی است، نگرانیهای امنیتی یوگسلاوی در

برابر اتحاد شوروی و کشورهای بلوک شرق که بیشتر تمایل دارند، کوبا را هم جزو آنها به حساب آورند،

دانست.

7 مسائل اصلی: دابی گفت که در مورد مسائل سیاسی اصلی که هند همواره توصیه نموده باید در

مجامع دیگری مثل سازمان ملل، سازمان وحدت آفریقا، اتحادیه عرب و غیره مطرح شود به ناچار

اختلافاتی بین اعضای جنبش روی می دهند. هند همان توصیه را در کلمبو و اجلاس هاوانا دوباره خواهد

نمود، اما می داند که نمی توان از همه مشکلات دوری گزید در رأس مبرمترین مسائلی که اینک در برابر

جنبش عدم تعهد قرار دارند مسائل ذیل می باشند:

اخراج مصر: موضع دولت مصر این است که قانونی برای تعلیق یا اخراج یک عضو از جنبش پیش بینی

نشده است. هند از حق عضویت مصر دفاع خواهد کرد و در این رابطه درخواستی تسلیم کشورهای عربی

که با مصر مخالفند کرده است. دولت هند همچنین مخالف هر حرکتی برای محکوم کردن مصر توسط

جنبش می باشد. دابی اظهارنظر کرد که به مصر اجازه داده خواهد شد که روی صندلی خود بنشیند و

اعراب با خشم این را خواهند پذیرفت. آنگاه پیمان (کمپ دیوید احتمالاً م) مسئله عمده خواهد شد و

احتمالاً آن را محکوم می کند و بدین ترتیب غیرمستقیم به مصر حمله می شود. در این مورد، دولت هند

«موضع معمول خود را خواهد داشت» (با اکثریت همراهی خواهد کرد).

کامبوج: به گفته دابی، هر دو رژیم می خواهند ناظرانی به جلسه دفتر هماهنگی در کلمبو اعزام

دارند، سری لانکا که اشتیاق دارد بار مسئولیت را تماما به عهده دفتر بیندازد، به هند گفته که به هر دو هیئت

نمایندگی ویزای ورود خواهد داد و می گذارد دفتر تصمیم بگیرد، کدامیک شرکت داشته باشند. دولت هند

با علاقه نظاره گر «اوضاع بی ثبات» کامبوج می باشد و درست تا قبل از جلسه کلمبو تصمیمی اتخاذ خواهد

ص: 109

کرد. بنابراین هند مخالفت هرگونه اقدام قبلی در مورد این مسئله در نیویورک می باشد.

عضویت پاکستان؛ دابی گفت که دولت هند یک برخورد «اصولی» با درخواست پاکستان برای

عضویت در جنبش عدم تعهد خواهد داشت. در این رابطه، بیرون آمدن پاکستان از سنتو ملاکهای لازم را

تأمین می کند. هند موافقت نامه سال 1959 پاکستان با آمریکا را مطرح نخواهد کرد. معذالک کوبا به هند

اطلاع داده که با عضویت پاکستان به علت مداخله آن در امور کشوری دیگر (افغانستان) مقابله خواهد

کرد، هند این استدلال را رد می کند. دابی این را به عنوان نمونه آورد که چگونه اصل اجماع که معمولاً

سلاحی در دست میانه روها تلقی می شود، می تواند یک تیغ دولبه گردد.

عضویت ایران: ایران گفته که می خواهد درخواست (عضویت) نماید اما به گفته دابی، هنوز این کار را

نکرده است. با این وجود او احتمال داد که ایران اگر در جلسه دفتر هماهنگی در کلمبو درخواست ننمود،

پیش از اجلاس نهائی در هاوانا این کار را خواهد کرد. کوبا به هند اطلاع داده که از ایران حمایت خواهد

نمود، چنانکه دولت هند نیز همین کار را خواهد کرد.

سایر درخواستهای عضویت: دابی گفت که بولیوی می خواهد موقعیت خود را در جنبش «ارتقاء»

دهد، اما کوبا که قبلاً با چنین حرکتی مخالفت کرده احتمالاً دوباره همین کار را خواهد نمود. دولت هند از

بولیوی حمایت خواهد کرد. از او پرسیده شد آیا می توانند اخباری را که مأموران سفارتخانه در محافل

دیپلماتیک دهلی شنیده اند (سفیر آرژانتین شایع کرده) مبنی بر اینکه کاستاریکا نیز درخواست عضویت

نموده، تأیید کند، دابی جواب داد که چیزی در این خصوص نشنیده بود.

خلیج گوانتانامو: پرسیدیم آیا چیزی در مورد اینکه کوبا قصد دارد مسئله حضور آمریکا در

گوانتانامو (تلگرام مرجع د) را در اجلاس نهائی طرح کند، شنیده است دابی گفت که که یقین ندارد، اما فکر

می کند که آنها ممکن است در بخش مربوط به آمریکای لاتین آن را عنوان کنند. معذالک وی تردید داشت

که کوبا آن را به عنوان یک مسئله جداگانه طرح نماید.

مسائل اقتصادی: دابی اظهار تأسف کرد که در جنبش عدم تعهد به واسطه تمرکز روی اوضاع

سیاسی، مسائل اقتصادی مهمی که امیدوار بود در اجلاس نهائی مد نظر قرار گیرند وی نمونه ای ارائه

نکرد دست کم گرفته می شوند. هند این امر را ناخوشایند تلقی می کند، اما نتیجه گرفت که تحت شرایط

فعلی چندان کاری نمی توان انجام داد.

8 تعهد هندوستان: دابی گفت که علیرغم تغییری که در سال 1977 در دولت حاصل شد پایبندی هند

به جنبش عدم تعهد ثابت مانده است. اگر چه گاهی اوقات اتهاماتی برخلاف آن ایراد می شود، ولی دابی

استدلال کرد که این فقط انعکاسی از سیاست داخله است. وی گفت اگر تغییری هم روی داده باشد این

است که هند در دوران جاناتا در امور جنبش کارآمدتر هم شده است. اینک مسائل به دقت بر اساس

مراتبشان (یعنی با توجه به عدم تعهد «اصیل») بررسی می شوند، وی تلویحا گفت این شیوه ای هست که

خانم گاندی همیشه آن را دنبال نمی کرد.

9 نقش ایالات متحده: پرسیده شد در مقطع بحرانی فعلی، به نظر او آمریکا باید چه موضعی در قبال

جنبش عدم تعهد اتخاذ کند، دابی اشاره داشت که بین بعضی اعضای جنبش این احساس وجود دارد که

آمریکا و چین پشت سر گروهی که با کوبا مخالفت می کنند، هستند. وی گفت، وزیر خارجه کوبا مالمیرکا

در انتشار این قضیه در جلسه وزرا در بلگراد در سال 1978 دست داشته است. دولت هند این را صرف

ص: 110

تبلیغات به حساب می آورد، ولی تمام اعضای جنبش حاضر نیستند، این معنا را رد کنند. وی توصیه کرد

اگر فرصتی برای تخفیف این گمانها پیش آمد آمریکا باید این کار را بکند. ثانیا دابی هشدار داد که آمریکا

نباید پیرامون مسائل و مشکلاتی که جنبش عدم تعهد در برابر کوبا دارد، مبالغه نماید. این کار فقط می تواند

اوضاع را وخیمتر کند و به نفع کوبا تمام شود. وی گفت هند، کوباییها را دست کم نمی گیرد، اما برای آن

حاضر به خدمت هم نیست. او تأکید که میانه روها به اعمال فشار ادامه خواهند داد. او اظهار اطمینان کرد

که می توان بدون قربانی کردن اصول اساسی جنبش عدم تعهد از ایجاد یک شکاف در جنبش اجتناب کرد.

هندوستان که سیاست خارجیش در جنبش مستحکم می شود در این مورد خوشبین است و می داند که

بسیاری از سایر اعضای جنبش نیز همین طور فکر می کنند.

10 نظریه: علیرغم ادامه نگرانی نسبت به مقاصد کوبا در رابطه با جنبش عدم تعهد، هند ظاهرا

خوشبین است که می تواند تهاجم ایدئولوژیکی کوبا را مهار کند. تأکید سرسختانه دابی به اینکه «جنبش

عدم تعهد متعلق به ماست» و هشدار شدید دسای درباره حفظ خصیصه اصلی جنبش حاکی از آن است که

دولت هند قویا با هر کوشش کوبا برای استیلا یافتن بر جنبش مقابله خواهد کرد. در

عین حال، هند اقدامی برای آشفته کردن اجلاس نهائی هاوانا اتخاذ نکرده است. آنچه در این مورد نامفهوم

است این عقیده هندوستان می باشد که (الف) یک استراتژی تحریمی زیان آور غیر مثمر است و (ب) کوبا

برای منفعت خود اقدام به ایجاد شکاف در جنبش نخواهد کرد. هند به جای آنکه برای یک رودررویی

آشکار تحریک کند حاضر است در داخل جنبش فعالیت داشته باشد و در عین حال به دنبال جلوگیری از

هر فشاری به سوی اردوگاه سوسیالیسم باشد. دولت هند احتمالاً نتیجه گرفته که این برخورد، آن دولت را

در موقعیت خوبی قرار می دهد تا نقش متعادل کننده را ایفا کند که هند به عنوان یک میانه روی دارای روابط

نزدیک با بلوک سوسیالیست به خوبی می تواند آن را انجام دهد. اگرچه کوبا در اجلاس نهایی موقعیت

برتری خواهد داشت و می توان انتظار داشت که از این فرصت حداکثر استفاده را ببرد، ولی هند در موقعیتی

خواهد بود که در جلسه وزرا در دهلی نو سال 1981 تعادل را باز گرداند. این امر، به علاوه اطلاع از اینکه

میانه روها در جنبش از حمایت چشمگیری برخوردارند، احتمالاً دلیل موضع مطمئن هند در قبال

کوباییهاست.

گوهین


خلاصه اطلاعاتی شماره 820

ص: 111

سند شماره (2)

از: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی. شماره 137044 طبقه بندی: سری

به: هیئت نمایندگی آمریکا در سیناتاریخ: 8 خرداد 58

رونوشت برای سفارت آمریکا در: ابوظبی، الجزیره، آنکارا، آتن، دفتر حفاظت منافع در بغداد، سفارت

آمریکا در پکن، برازیلیا، بوئنوس آیرس، قاهره کاراکاس، دوحه، کنسولگری آمریکا در بیت المقدس،

سفارت آمریکا در کویت، لندن، مادرید، منامه، مکزیکو، مگادیشو، مسکو، نیکوزیا، نوآکچوت،

پاریس، رباط، تهران،تل آویو، تریپولی، تونس، صنعا، نمایندگی آمریکا در سازمان ملل، وزارت

خزانه داری.

لندن برای گلاسپی، پاریس برای نیکولاس، مورفی، وزارت دفاع ISA برای رنسام، سایر گیرندگان برای

روسای هیئتهای نمایندگی، پکن برای سفیر اشتراوس.

(پاراگرافهای 8 1 سری هستند)

موضوع: خلاصه اطلاعاتی شماره 820 8 خرداد 1358

1 به دنبال موفقیت در به تعلیق درآوردن عضویت مصر از کنفرانس اسلامی، اعراب تندرو تلاش خود

را بر آن متمرکز کرده اند، تا بتوانند به انجام همان کار و نتیجه، علیه مصر در نهضت غیرمتعهدها نیز دست

یابند. اولین تلاش در اجلاس اوائل ژوئن دفتر هماهنگی نهضت غیرمتعهدها در کلمبو انجام خواهد شد.

2 آینده به انحراف کشیده شدن موضوع تعلیق در نهضت غیرمتعهدها امیدوارکننده تر است.

(الف) رهبران غیرمتعهد میانه رو موافقت کرده اند، که علیه چنین عملی تلاشهای خود را بسیج نمایند.

(ب) حمایت کشورهای غیرعربی به خصوص آفریقای مادون صحرا از این موضوع بسیار جزئی

است.

(ج) کوبا ظاهرا تصمیم گرفته است، این موضوع را چندان پراهمیت جلوه ندهد.

3 حتی قبل از کنفرانس اسلامی نیز ساف، عراق و سوریه تلاشهای خود را برای به تعلیق درآوردن

عضویت مصر در نهضت غیرمتعهدها به منظور قرار دادن آن در برنامه کار دفتر هماهنگی غیرمتعهدها در

کلمبو در سطح وزرا هماهنگ کرده بودند. ولی تلاشهای اولیه آنها برای به تعلیق درآوردن مصر در نهضت

غیرمتعهدها در دفتر هماهنگی به نتیجه نرسید. در اجلاس آوریل دفتر هماهنگی مصر تحت حمایت

سری لانکا، هند، و یوگسلاوی از انتشار نامه به اعضای غیرمتعهدها جهت به تعلیق درآوردن عضویت

خودداری کرد.

4 این شکست مرحله اول سبب شده که بسیاری از سفیران عربی در مورد احتمال موفقیت در به

تعلیق درآوردن عضویت مصر در نهضت غیرمتعهدها و سازمان وحدت آفریقا دچار تردید بشوند.

5 یوگسلاوی و هند از سطوح وزیران خود نمایندگی را به میان اعضای آسیایی و عربی نهضت

می فرستند تا علیه به تعلیق درآمدن عضویت مصر تلاش نمایند. تیتو در نظر دارد در 31 ماه می از لیبی به

منظور فشار وارد آوردن بر قذافی دیدار نماید.

6 علاوه بر اعتراض اصولی خود نسبت به تعلیق مصر، یوگسلاوی نگران شدت احساسات

ضدمصری در میان دیگر اعراب است که ممکن است بلگراد را نیز وادار به حمایت از آنها نماید.

7 به نظر یوگسلاوی مهمترین مانع برای اخراج مصر از نهضت غیرمتعهدها مخالفت 38 عضو

ص: 112

آفریقایی از 88 عضو نهضت می باشد. دلایل موجود حاکی از آن است که اعراب نخواهند توانست

آفریقاییها را وادار به پذیرش این موضوع به نمایند و با وجود اینکه متکی به کمکهای اقتصادی، مالی، و

غیره، عربی هستند، ولی آفریقاییها نسبت به مسائل خاورمیانه به طور منفی عمل می کنند.

8 موضع کوبا به عنوان یکی از اعضای بانفوذ و میزبان آینده اجلاس نهضت غیرمتعهدها نیز از اهمیت

خاصی برخوردار است. معمولاً کوبا نیز به حمایت از تندروهای عربی باید از موضوع تعلیق حمایت کند، و

به این ترتیب در برابر تلاش پیشین مصر جهت «اخراج» کوبا از نهضت و تغییر اجلاس هاوانا به اقدام

تلافی جویانه دست بزند. ولی کوباییها نمی خواهند که در رابطه با موضوع تعلیق قرار داشته باشند، چون

مایل هستند که اجلاس با موفقیت به پیش رود، یعنی زیادترین تعداد سران دولتها در آن حضور یافته و

مسائل اختلاف برانگیز در آنجا حاکم نباشد.

9 (محرمانه) مصر: سفارت در قاهره گزارش داده است که انتخابات پارلمانی 7 ژوئن سروصدای

چندانی به پا نکرد، اگرچه تعداد زیادی نامزد در انتخابات شرکت کرده بودند (1857 نامزد برای 382

کرسی پارلمانی) محدودیتهایی که وسیله وزیر کشور در مورد مبارزات انتخاباتی تعیین شده از قبیل

محدودیت مالی غیر معقول باعث شده که نامزدها نتوانند به خوبی با توده های مردمی تماس بگیرند. حزب

دموکراتیک ملی سادات مجلس را کاملاً پاکسازی کرده و به جای 103 عضو پیشین اعضای حزبی خود را

که تحصیلکرده تر و جذاب تر نیز هستند، قرار داده است. ولی با افزایش زیاد تعداد نامزدها گمان نمی رود

که حزب دموکراتیک ملی بتواند موفقیتی مشابه دور اول را کسب نماید، به خصوص که نتوانسته است به

ایجاد یک سازمان تحت حمایت توده ها دست بزند. سفارت ما خاطرنشان ساخته است که تقاضای دولت

برای در دسترس قرار گرفتن رسانه های گروهی توسط مخالفین تحقق نپذیرفته است، و تصرف مرکز

تبلیغات حزب چپگرا در این اواخر حاکی از آن است که دولت آماده است به اقدامات قانونی قبل از

انتخابات علیه گروه پیشرو ملی دست بزند.

10 (طبقه بندی نشده) تحریمهای عربی: فدراسیون آژانسهای خبری عربی تحریم کلی آژانس

خبری رسمی مصر یعنی منا را توصیه کرده است. پیشنهاد 26 ماه می پس از خاتمه یک گردهمایی دوروزه

در بیروت حاصل گردید.

11 (طبقه بندی نشده) مصر و اسرائیل: سادات در مصاحبه اخیر خود با روزنامه انگلیسی «جیوئیش

کرانیکل» گفت که مسئله اورشلیم قابل حل است. وی گفت که این شهر دیگر نباید تجزیه شود، و مردم

مذاهب گوناگون باید اجازه ورود به این شهر را داشته باشند و حاکمیت بخش غربی نیز باید «حفظ» گردد.

12 (طبقه بندی نشده) الاهرام توصیه کرده است که بیانیه وزیر امور خارجه ونس در 25 ماه می به

عنوان محور اصلی مذاکرات سه جانبه تعیین گردد. این روزنامه یادآور می شود که این بیانیه دربرگیرنده

مهمترین اصول قرارداد کمپ دیوید و «نامه مکمل» در مورد ساحل غربی و نوار غزه می باشد، در حالی که

طرح تصویب شده به وسیله کابینه اسرائیل با این اسناد در تضاد است. مطبوعات اسرائیلی هم به نوبه خود

نکات مطرح شده به وسیله وزیر امور خارجه را به نفع اعراب قلمداد کردند. سفارت واقع در تل آویو

گزارش داده است، به نظر مطبوعات وی «بدون وقفه» به از بین بردن مواضع اختلاف اسرائیل پیرامون

بسیاری از مسائل پرداخته است.

13 (طبقه بندی نشده) مطبوعات مصری بر اساس بیانات غالی و ژنرال علی در 28 ماه می پیش بینی

ص: 113

کرده اند که مرز مصر و اسرائیل برخلاف ادعاهای بگین باز نخواهد شد. مطبوعات مدعی هستند که از مرز

فقط برای استفاده اداری بهره برداری خواهد شد و غالی پیرامون این موضوع در 4 ژوئن با دایان به بحث

خواهد پرداخت.

14 (طبقه بندی نشده) الاخبار در 28 ماه می گزارش داد که پطروس غالی اولین سفیر مصر در

اسرائیل خواهد بود.

15 (طبقه بندی نشده) اسرائیل: رادیو اورشلیم گزارش داد که بمب کوچکی در 28 می در حیفا منفجر

شد. در این انفجار به یک زن جراحات ناچیزی وارد گردید. بنا به گزارش آسوشیتدپرس یکی از مقامات

ساف مسئولیت این انفجار را به عهده گرفته است.

16 (طبقه بندی نشده) اسرائیل: بنا به گزارش رادیو اورشلیم اسرائیل 16 زندانی عرب را از زندانهای

اسرائیل به عنوان حسن نیت در برابر مصر آزاد نمود. آزادشدگان عبارتند از 10 نفر که دادگاههای نظامی

آنها را به اتهامات جزئی امنیتی متهم ساخته بودند.

17 (محرمانه) بنا به گزارش مطبوعات اورشلیم مقامات اسرائیلی تصمیم گرفته اند دانشگاه بیرزیت

را برای «مدت نامعلوم» تعطیل نمایند. مقامات گفته اند این تصمیم زمانی اتخاذ شد که مدیریت و شورای

دانشجویان دانشگاه در برقراری نظم و ترتیب همکاری ننمودند. سرکنسول ما در اورشلیم گفته است که

مدیریت و دانشجویان دانشگاه از ترس اینکه مبادا مورد اتهام همکاری با اسرائیلیها واقع شوند مسئولیت

«حفظ نظم» در دانشگاه را به عهده نمی گیرند. یکی از اساتید دانشگاه بیرزیت اعلام کرده است که به

آمریکا باز می گردد، تا افکار عمومی را علیه ایجاد «جو رعب و وحشت» توسط اسرائیل تجهیز سازد.

18 (طبقه بندی نشده) بنا به گزارشی از رادیو اورشلیم عضو کنست موشه شاهال گفته است که به

پیشنهاد نماینده کنگره فیندلی حاضر نیست با عرفات ملاقات نماید. بنا به همین گزارش شاهال گفته است

که به ادعای این نماینده کنگره ساف حاضر است اسرائیل را به رسمیت بشناسد. همچنین شاهال گفت در

صورتی که مذاکرات بدون شرکت رهبران فلسطینی به موفقیت دست پیدا نکند، آمریکا در چند ماه آینده

ساف را به رسمیت خواهد شناخت.

19 (طبقه بندی نشده) فلسطینیها: در مصاحبه ای که در 25 ماه می منتشر گردید، عرفات اعلام داشت

که راه حل فلسطینیها در برابر قرارداد صلح بازگشت به سازمان ملل است. او در این مورد به تفصیلات

نپرداخت، ولی از بیانیه مشترک آمریکا و شوروی در اکتبر 1977 سخن به میان آورد.

20 (طبقه بندی نشده) سرکنسول ما در اورشلیم گزارش داد که القدس در 28 ماه می اعلامیه شهردار

غزه شاوا را به دنبال مشورتهای خود با رهبران ساف در عمان، دمشق و بیروت منتشر ساخته است. شاوا

از وحدت میان مردم «ما» و ساف که باید به عنوان طرف ضروری در مذاکرات شرکت جسته راه حل

عادلانه و مستمر را جویا باشد، سخن رانده است. شاوا طرح پیشنهادی خودمختاری را تداوم اشغالگری

نامید، چون آب و زمین در دست اسرائیلیهاست، حضور نظامی مداوم اسرائیل تضمین شده، و اورشلیم

اسلامی نیز «پایتخت همیشگی» اسرائیل خواهد شد. معذالک وی اظهار داشت که حاضر است با همه

طرفین تماس گرفته تقاضای فلسطینیها را برایشان توضیح دهد.

21 (طبقه بندی نشده) لبنان: نماینده لبنان در سازمان ملل در 24 ماه می نامه ای برای والدهایم

فرستاد و در آن اسرائیل را متهم به انجام «اعمال شدیدا تهاجمی» به وسیله نیروی هوایی و توپخانه

ص: 114

اسرائیل در خاک لبنان نمود. بنا به گزارش رویتر سفیر لبنان گفته است که حملات چریکی در اسرائیل

توجیه کننده، تهاجمات اسرائیل به لبنان نمی باشد. سفیر اسرائیل در سازمان ملل نیز به والدهایم نامه ای

نوشته است، نامه او حاکی از آنست که تاکنون در سال بین المللی کودک، 27 کودک اسرائیلی به وسیله

چریکها کشته و یا زخمی شده اند. بنا به گفته رادیو بیروت، سفیر لبنان در سازمان ملل یادداشت دیگری را

درباره «تهاجمات مکرر اسرائیل علیه جنوب لبنان» تسلیم شورای امنیت خواهد نمود.

22 (محرمانه) سفارت ما در بیروت گزارش داد که رئیس جمهور سرکیس به مشورتهای خود با

نماینده فالانژها به ریاست پیر جمایل در 24 ماه می پیرامون تشکیل دولت جدید لبنان ادامه می دهد.

سرکیس همچنین با جناح مارونیهای مستقل و با نمایندگی پارلمانی ارمنی نیز ملاقاتهایی داشته است.

23 (طبقه بندی نشده) اسرائیل: سوریه: والدهایم رسما اعلام داشته که سوریه و اسرائیل با تجدید

حضور نیروهای سازمان ملل در ارتفاعات جولان به مدت شش ماه موافقت کرده اند. تاریخ پایان این

موافقت نامه آخر همین ماه است.

24 (طبقه بندی نشده) آژانس خبری کویت «به نقل از منابع بسیار مطلع در دمشق» گفته است که

سوریه زمانی با این قرارداد موافقت کرد که شوروی به آن گفته بود که با تجدید نیروهای سازمان ملل در

صحرای سینا موافقت ننماید.

25 (خیلی محرمانه) عربستان سعودی، وضع سلامت شاه خالد: سفارت واقع در رباط گزارش داد که

ناظران مراکشی گفته اند که شاه خالد به هنگام بازدید از مراکش در 19 ماه می دارای وضع مزاجی چندان

خوبی نبود. به گفته یکی از مراکشیها خالد بسیار خسته و کم حوصله به نظر می آمد. یکی از مقامات

مراکشی گفت ظاهر خالد سبب شد که شاه حسین نتواند پس از اولین دیدار با شاه سعودی در فرودگاه در

انظار عمومی حاضر شود. کریستوفر


اجلاس دفتر هماهنگ کننده غیرمتعهدها در کلمبو تعلیق عضویت مصر و موضوع کامبوج

سند شماره (3)

تاریخ: 16 خرداد 58 طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در کلمبو شماره 2900به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی سی

رونوشت برای: MACB، سفارت آمریکا در امان، بانکوک، پکن، بخارست، اسلام آباد، جده، کویت،

کوالالامپور، لاپاز، مانیل، پاراماریبو، سئول، سنگاپور، رباط، تل آویو، تهران، تریپولی، تونس،

آرژانتین ارتباطات بین المللی واشنگتن دی سی.

عطف به: الف کلمبو 2878 (به تمام گیرندگان ارسال نشده)، ب کلمبو 2881 (به تمام گیرندگان ارسال

نشده)

موضوع: اجلاس دفتر هماهنگ کننده غیرمتعهدها در کلمبو:

تعلیق عضویت مصر، در 5 ژوئن مهمترین مسئله موضوع کامبوج بود

1 (تمام متن خیلی محرمانه است)

2 خلاصه: موضوع به تعلیق درآوردن عضویت مصر در نهضت غیرمتعهدها در سطح مقامات از

برنامه کار کلمبو حذف شده، ولی امکان دارد که در سطح وزرا این گردهمایی دوباره مطرح گردد. براساس

«فرمول ماپوتو «استثنائا» به رژیم پول پت اجازه داده شده به عنوان نماینده کامبوج در این گردهمایی

ص: 115

شرکت جوید البته مشروط بر اینکه صحبت ننماید و این موضوع در رفراندومی که در قرارگاههای این

رژیم در کامبوج برگزار گردید مورد قبول واقع شد. اجلاس کلمبو احتمالاً از نهضت غیرمتعهدها خواهد

خواست که عضویت ایران، پاکستان، گرانادا، و سورینام، را در این نهضت تأیید و تصویب نماید. کشور

بولیوی نیز ممکن است به فهرست اعضاء اضافه شود. (پایان خلاصه).

3 موضوع به تعلیق درآمدن مصر: با وجود اینکه برای اولین بار مطرح گردید، ولی موفقیتی حاصل

نشد. تلاشهای سرسختانه مصر و موضع متحدانه آفریقائیها علیه تعلیق عضویت مصر در 5 ژوئن سبب شد

که این موضوع از برنامه کار کلمبو در سطح مقامات حذف گردد، ولی در سطح وزرای این اجلاس این

موضوع دوباره ممکن است مطرح گردد. در کمیته تدارکاتی اجلاس کلمبو موافقت شد که برنامه کاری

اجلاس که قرار است در تاریخ 6 ژوئن تسلیم وزرا شود در برگیرنده موضوع تعلیق نباشد. گزارش کمیته

تدارکاتی به وزراء خاطرنشان خواهد کرد که کشورهای الجزایر، عراق، سوریه و ساف پیشنهادکننده این

موضوع بوده اند، ولی در سطح مقامات در مورد اینکه آیا این موضوع باید در برنامه کاری قرار گیرد یا نه

«تصمیمی اتخاذ نشده است». همان گونه که نمایندگان گزارشگر مطلع توصیف کرده اند، نتایجی که از این

پس به بار خواهد آمد، به قرار ذیل خواهد بود: دور دوم: الجزایر، عراق، سوریه و ساف باید در موضع خود

در برابر قدرت موضع آفریقاییها تجدیدنظر نمایند، چون اگر این پیشنهاد خود را در اجلاس کلمبو پس

نگیرند و آن را دوباره در سطح وزراء مطرح سازند و موفقیتی برایشان حاصل نشود در موقع وخیمتری

قرار خواهند گرفت (اظهارنظر: موسی مصری به دفتر نمایندگی آمریکا در 6 ژوئن اطلاع داد که او مطمئن

است که وزرای جبهه پایداری عرب پیشنهاد خود را دوباره مطرح خواهند کرد. (پایان اظهارنظر.) ولی در

صورتی که الجزیره و دیگران موفق شوند در اجلاس وزراء پیشنهاد خود را در برنامه کار کلمبو بگنجانند،

دور سوم آغاز خواهد گردید. دور سوم (در صورت برگزار شدن) به این معنی است که وزرا باید در مورد

توصیه کلمبو پیرامون به تعلیق درآمدن عضویت مصر تصمیمی اتخاذ نمایند. ولی برای این توصیه سه راه

بیشتر باقی نمانده است، که عبارتند از: (الف) مطرح شدن موضوع تعلیق در اجلاس ماه ژوئیه سازمان

وحدت آفریقا؛ (ب) قرار گرفتن موضوع تعلیق در برنامه کار در اجلاس نهضت غیرمتعهدها در ماه

سپتامبر؛ (ج) و به تعلیق درآمدن عضویت مصر توسط نهضت غیرمتعهدها. امکان بواقعیت پیوستن این

سومین راه خیلی ضعیف است

4 کامبوج: سازش، تنها کلمه ای که از این هیاهو و جنجال به گوش می رسد. صورت تغییر یافته ای از

«فرمول ماپوتو» در سطح مقامات مورد قبول واقع شده است و نماینده پول پت در کلمبو منتظر دریافت

دستور از رژیم خود می باشد. فرمول مورد موافقت این است که (الف) رژیم پول پت کرسی خود را حفظ

خواهد کرد؛ (ب) رژیم هنگ سامرین مستثنی خواهد ماند؛ (ج) اعلامیه از طرف ریاست اجلاس صادر

شده، اعلام خواهد کرد که این تصمیم بدون در نظر گرفتن مواضع این کشور در کلمبو، هاوانا و یا اصولاً

موضوع مورد بحث مسئله اتخاذ گردیده است؛ (د) بر اساس یک توافق شرافتمندانه رژیم پول پت تعهد

می کند که حق صحبت نداشته باشد، و هیچ یک از نمایندگان آن رژیم موضوع کامبوج را در اجلاسهای

کامل و در کمیته ها مطرح ننمایند. هیچ کس این توافق را رضایتبخش نمی داند. ولی اگر قرارگاههای پول

پت (و پکن) آن را بپذیرند حتما به قوت خود باقی خواهد ماند.

5 اعضای جدید: سی و شش نفر از نمایندگان به حمایت از تقاضاهای ایران، پاکستان، گرانادا، و

ص: 116

سورینام برای عضویت یافتن در نهضت غیرمتعهدها سخن گفتند. در مورد پاکستان مخالفت رسمی ابراز

نگردید. لیکن افغانستان در مورد احترام به حاکمیت همسایگان سخن راند و بنا بر گزارشات رسیده به

انتقاد در مورد تماسهای مداوم «پیرامون قراردادهای نظامی» پرداخت. احتمالاً اجلاس کلمبو به عضویت

درآمدن این چهار کشور را توصیه خواهد کرد. کوباییهای نگران به مقام نمایندگی آمریکا در نیمروز 6

ژوئن گفتند که در آخرین لحظه کشور بولیوی نیز توسط تلکس درخواست عضویت کرده و تقاضانامه آن

در کمیته تدارکاتی بدون مناظره «مورد بررسی» است. البته تمام شایعات در چنین زمانی قبل از آماده

شدن پیش نویس نهائی پخش می شود، و یکی از موضوعات دیگری که سبب نگرانی و هیجان کوبا شده

این است که کره جنوبی هم تقاضای عضویت در نهضت غیرمتعهدها را نموده است. این سفارت در مورد

صحت و کذب این شایعه با نماینده موقت کره جنوبی در فرصت مناسب صحبت خواهد کرد.

6 ایران به دنبال تقاضای خود یک هیئت نمایندگی دو نفره را نیز به این کنفرانس اعزام می دارد؛ این

دو نفر عبارتند از؛ علی صادقی معاون امور اقتصادی و بین المللی و (گویا حسین) س. اسفندیاری مدیرکل

امور بین المللی.

7 کمیته کار خود پیرامون گردهمایی را آغاز می کند. کمیته اقتصادی گردهمایی کلمبو، به ریاست ل.

م. ه. بارنت از جامائیکا پیرامون بخش اقتصادی گردهمایی کار خود را آغاز کرده است و سعی آن بر این

است که پیش نویس اصلی مربوط به سری لانکا را با تصمیمات گروه 77 و نتایج کنفرانس تجارت و توسعه

سازمان ملل شماره 5 هماهنگ سازد. در همان حال کمیته سیاسی به ریاست پل لوزاکا از زامبیا تا ساعت

4 بعدازظهر 6 ژوئن فقط به استماع بیانات پرداخته ولی نتوانسته، است برای تهیه پیش نویس اقدامی نماید.

نمایندگان در تلاش برای شرکت در جلسه تهیه پیش نویس هستند که ممکن است، در ازای آن به شب نیز

بکشد. نماینده «735» رومانی به نام پیتر ولیسکو به مقام نمایندگی آمریکا و مقام سفارت در 5 ژوئن گفت

که بخش نامیبیایی گردهمایی با درنظر داشتن قطعنامه اخیر مجمع عمومی سازمان ملل کار خود را آغاز

خواهد کرد. به طور کلی، TYEتأیید کرد که آفریقاییها هنوز هم معتقدند که تمام بخشهای گردهمایی باید

به انتقاد از مواضع غرب (و آمریکا) در قبال آفریقای جنوبی بپردازند. نگرانی عمده ولیسکو این است که

این انتقادها (که در نتیجه مواضع غرب حاصل می شود) به کوباییها کمک خواهد کرد که نهضت

غیرمتعهدها را به طرف شوروی گرایش دهند. کوباییها به مقام نمایندگی آمریکا اظهار داشتند که بخش

پورتوریکویی همان نتیجه گیری «حاصله در بلگراد» را به همراه خواهد داشت.

8 کمیته سیاسی اصلاحیه های بسیاری را در مورد پیش نویس سری لانکایی دریافت کرده که اکثر

آنها منعکس کننده نگرانیهای ملی می باشند. یکی از آنها (که مؤلف آن نامعلوم است) خواستار به تعویق

افتادن اجلاس هاوانا شده است. دیگری که وسیله مراکش تهیه شده، درخواست کرده است که اجلاس

بعدی نهضت غیرمتعهدها در رباط برگزار گردد. نتیجه توصیه های «ماده 15» در مورد ساخت و روشهای

نهضت غیرمتعهدها هنوز معلوم نیست، فقط پیشنهاد مربوط به افزایش اعضای دفتر هماهنگی نهضت

غیرمتعهدها به 30 عضو از حمایت همه جانبه برخوردار است. برای حفظ و برقراری «فرمول ماپوتو» در

مورد کامبوج ممکن است، پاراگراف مربوط به آسیای جنوب شرقی حذف گردد. بخش آفریقایی نیز

احتمالاً در مورد اوگاندا صحبتی به میان نخواهد آورد.

لوین


دفتر هماهنگی غیرمتعهدها و گردهمایی وزرا در کلمبو

ص: 117

سند شماره (4)

تاریخ: 25 خرداد 58 طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی. شماره 156210 به: نمایندگی آمریکا در ناتو

سفارت آمریکا در الجزیره دفتر حفاظت منافع در بغداد، سفارت آمریکا در پکن، بلگراد، بوگوتا، بن،

برازیلیا، بریج تاون، کاراکاس، قاهره، کلمبو، دمشق، دارالسلام، گابورون، جرج تاون، دفتر حفاظت منافع

آمریکا در هاوانا، سفارت آمریکا در جاکارتا، کابل، خارطوم، کینگستون، کینشازا، لاگوس، لیما، لندن،

لوزاکا، مکزیکو مونروویا، دهلی نو، نیامی، پاناما، پاراماریبو، پاریس، پورت آواسپاین، سن خوزه،

توکیو، رونوشت برای تمام واحدهای دیپلماتیک، سفارت آمریکا در وین تیان توسط پست سیاسی

عطف به: الف وزارتخانه 136508 (به تمام گیرندگان ارسال نشده)، ب نمایندگی آمریکا در ناتو

4243 (به تمام گیرندگان ارسال نشده)، ج وزارتخانه 147050 (به تمام گیرندگان ارسال نشده)

موضوع: دفتر هماهنگی غیرمتعهدها و گردهمایی وزرا در کلمبو: ارزیابی.

1 (تمام متن خیلی محرمانه است)

2 مقدمه: گردهمایی وزرای کشورهای غیرمتعهد در کلمبو هم برای کشورهای غیرمتعهد و هم برای

آمریکا بسیار شایان توجه بود. بررسی نظریات غیرمتعهدها و هم پیمانان ما پیرامون موارد مطروحه و تأثیر

اجلاسهای بین المللی از قبیل اجلاس ماه ژوئیه سازمان وحدت آفریقا در مونروویا، اجلاس غیرمتعهدها

در هاوانا در ماه سپتامبر و سی و چهارمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل که قرار است در ماه سپتامبر

تشکیل شود، بسیار مفید می باشد. واحدهای دیپلماتیک اقدام کننده در صورتی که معترض به این امر

نباشند، بایستی با دولتهای میزبان خود جلساتی برقرار ساخته با درنظر گرفتن مفاد تلگرام مرجع (الف) و

پیام حاضر به عنوان زمینه فکری قبلی به تبادل ارزیابی بپردازند. شایسته است واحدهای دیپلماتیک از

نظریات دولت میزبان پیرامون اجلاس مطلع شوند و در صورت امکان بهتر است به این دولتها تفهیم شود،

که موضع آمریکا بیشتر موضع یک ناظر است که پیرامون موضوعات مطروحه در جلسات کشورهای

غیرمتعهد توجه زیادی را معطوف می دارد.

اقدامات مورد نیاز:

الف: برای نمایندگی آمریکا در ناتو: پیشنهاد می شود که شما با استفاده از تلگرام مرجع (الف) و پیام

کنونی که در جلسه مشاورین سیاسی در 18 ژوئن دوباره مطرح خواهد شد، برای خود یک زمینه فکری

فراهم آورید. پاراگراف 4 الف ن را می توانید به عنوان یک رساله توجیهی طبقه بندی شده منتشر سازید.

ب: برای لندن، پاریس، بن، توکیو: ما مایل به دریافت نظریات هم پیمانان خود که در اجلاس مشاورین

سیاسی مطرح می گردد و نیز نظریات جداگانه هر یک از آنها پیرامون مواضع کشورهای غیرمتعهد هستیم.

تلگرام ماه سپتامبر که به لندن و بن ارسال شده بود، با درنظر گرفتن آرای مصریها چنین نتیجه گیری می کند

که اعضاء کشورهای غیرمتعهد ممکن است، به طور کتبی قرارداد صلح مصر و اسرائیل را در گردهمایی

کلمبو محکوم نمایند. (اعضای غیرمتعهدها احتمالاً در دو هفته نظرات خود را به دفتر هماهنگی ارسال

خواهند داشت، تا در برنامه کار رسمی این گردهمایی گنجانده شود.) تلگرام سپتامبر این اطلاعات را به

پاریس و توکیو نیز فرستاده است.

ج: برای بلگراد، دهلی نو: در مورد حمایت دولتهای میزبان از مصر در صورتی که موضوع به تعلیق

ص: 118

درآمدن عضویت آن کشور مطرح گردد، گزارشات مبهمی به دست آورده ایم. مایلیم عقاید دولتهای میزبان

را به طور آشکار و واضح بدانیم. این امر نباشند بایستی با دولت های این امر نباشند بایستی با دولتهای

نمایندگی ما در بلگراد می تواند این گردهمایی را از نظر فرمول بندی حقوق بشر در میان گذاشته، چگونگی

تغییرات حقوق بشر را از زمان تشکیل این گردهمایی در بلگراد که در آنجا حقوق بشر به خوبی مورد

استفاده واقع شده بود، مطرح نماید.

د: برای کلمبو: در صورتی که آن نمایندگی بتواند گزارشی از گفتگوی خود با وزیر خارجه حمید

(کلمبو 3046) را که حاوی نظریات ایشان پیرامون این گردهمایی بوده است، برای ما ارسال دارد، سبب

سپاسگزاری این وزارتخانه خواهد شد. برداشت ما این است که عقاید رئیس جمهور سری لانکا

جایاواردن با عقاید وزیر امور خارجه اش درباره مسائل غیرمتعهدها چندان هم خالی از تفاوت نیست. به

نظر ما در صورتی که موقعیت ایجاب نماید، او نیز نظریات خود را پیرامون این اجلاس حتما ارائه خواهد

نمود. از نظر ما شما نکات بسیار جالبی را در پاسخ حمید ارائه کرده اید که بد نیست همان نکات را برای

جایاواردن نیز مطرح نمایید.

ه : برای دارالسلام، گابورون، خارطوم، کینشازا، لاگوس، لوزاکا، مونروویا، نیامی: سفارت ما در این

نقاط بهتر است مطرح سازند که آمریکا شدیدا مایل است که دولت های آفریقایی در صورت مطرح شدن

تعلیق عضویت مصر در گردهمایی کلمبو به حمایت صددرصد از مصر برخیزند. در گذشته نیز این مهمترین

عامل قدرت برای مصر و یکی از ضرایب قاطع در به شکست کشانیدن ابتکارات عربی بوده است.

بهتر است از دولتهای میزبان سؤال شود که آیا اعراب پس از گردهمایی کلمبو نیز سعی خواهند کرد که

موضوع به تعلیق درآوردن عضویت مصر را در اجلاس سازمان وحدت آفریقا مطرح سازند و اگر جواب

مثبت است نتیجه این اقدام آنها چه خواهد بود. برای اطلاع شما، همانگونه که در پاراگراف 3 ب عنوان

شده بود این وزارتخانه معتقد است که غیرمتعهدها سعی دارند نمایندگان خود را در هر یک از این پایتختها

متقاعد سازند که به طور کتبی قرارداد صلح مصر و اسرائیل را محکوم سازند. بدون اینکه این موضوع را با

دولتهای میزبان خود مطرح سازید برای ما بنویسید که اقدام به چنین عملی در پایتخت محل خدمت شما

آیا دارای کارایی خواهد بود یا خیر. پایان بخش برای اطلاع شما.

و: برای قاهره: در حالی که نتیجه گردهمایی کلمبو معلوم شود ما را از ارزیابی دولت مصر درباره آنچه

که بر مسائل خاورمیانه در اجلاسهای مونروویا و هاوانا خواهد گذشت مطلع سازید. این اطلاعات در

برگیرنده برنامه ریزیهای مصر برای این اجلاسها و نیز چگونگی مساعدت ما در حمایت از تلاشهای

دیپلماتیک آنها باید باشد. موارد مطروحه در تلگرام سپتامبر (پاراگراف 3 ب و 3 ج) باید مرکز ثقل تمام

مباحثات باشد.

ز: برای جورج تاون، کینگستون، لیما، پاناما: این وزارتخانه مایل است نظر دولت میزبان را درباره

نیروی محرکه اجلاس کشورهای آمریکای لاتین که سبب بروز بیانیه کلمبو پیرامون مسئله پورتوریکو

گردید، بداند. شما باید به دولت میزبان خود تفهیم نمایید که تأیید دوباره بیانیه بلگراد از مسئله پورتوریکو

برای ما قابل قبول نیست، بگذریم از اینکه بیانیه فعلی به طور شفاهی تکرار هم نشد. این دولتها نظرات

غیرقابل تغییر ما را پیرامون مسئله پورتوریکو به خوبی می دانند.

ح: برای کابل، هاوانا، دمشق بغداد: واحدهای دیپلماتیک در نحوه برخورد خودمختار می باشند. ولی

ص: 119

برخورد مستقیم شما با دولتهای میزبان باید بسیار کم اهمیت تلقی شود و هدف شما باید این باشد که در

مورد نظریات و طرحهای دولتهای میزبان اطلاعاتی کسب نمایید. در مورد دمشق می خواهیم بدانیم که در

صورت موفق نشدن تعلیق عضویت مصر آیا اعراب در تاکتیکهای خود در سازمانهای بین المللی به تجدید

نظر خواهند پرداخت یا خیر.

ط: برای الجزیره: ما مایل هستیم که الجزیره در گردهمایی کلمبو از اعراب خصومت پیشه فاصله

بگیرد.

ی: برای برزیل، بوگوتا، بریجتاون، کاراکاس، لاپاز، مکزیک، بندر اسپانیا، سن خوزه، پاراماریبو. مارا

از نظریات و ارزیابی دولتهای میزبان خود که ناظرانی را به کلمبو فرستاده اند، مطلع نمایید.

ک: برای پکن: بهتر است سفارت در برخوردهای بسیار عادی نظریات چینیها را در مورد حذف

موضوع کره از گردهمایی کلمبو و نیز اهداف دیپلماتیک کنونی کره شمالی در کشورهای غیرمتعهد

دریافته ما را در جریان آن قرار دهد.

ل: برای همه مخاطبهای اقدام گر در کشورهای غیرمتعهد: اگر برای سفارت مانعی وجود ندارد، در

صورتی که با شما مشورت گردید بهتر است، شما هم از اینکه این دفتر هماهنگی قرارداد صلح مصر و

اسرائیل و سیاستهای آمریکا در خاورمیانه را محکوم کرده است، در حالی که بسیاری از اعضا از روی

تمایل این کار را نکرده اند، اظهار تأسف نمایید.

4 خلاصه رخ دادهای کلمبو: پاراگرافهای ذیل تا آنجا که ما می دانیم نشانگر نتایج و رخدادهای

کلمبو می باشد. درباره بخش اقتصادی گردهمایی کلمبو هنوز اطلاعی به دست نیاورده ایم. در صورتی که

اطلاعات جدیدی که توجه واحدهای دیپلماتیک را جلب نموده به دست آمد ما نیز آنها را در تلگرام

سپتامبر منتشر خواهیم نمود. واحدهای دیپلماتیک اقدام کننده باید از پاراگرافهای ذیل استفاده کنند و به

استثنای هیئت نمایندگی آمریکا در ناتو پیرامون مسائل دیگر واحدها باید نظریات دولتهای میزبان را

جویا شوند، نه اینکه به مطرح کردن عقاید و نظریات آمریکا بپردازند.

الف: این اجلاس که در آن 23 عضو اصلی، 51 نماینده ناظر غیرمتعهدها و بیش از 20 میهمان دعوت

شده شرکت داشتند، یکی از نامنظم ترین و غیرقابل پیش بینی ترین اجلاسهای غیرمتعهدها در طول این

سالها بوده است. از نظر ما نتایج حاصله چندان روشن نبود. موضوع به تعلیق درآمدن مصر از حمایت کافی

برخوردار نبود، ولی کاملاً هم از بین نرفته است. نقش آمریکا در خاورمیانه و قرارداد صلح مصر و اسرائیل

مورد انتقاد قرار گرفت. دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها ( NACB) درباره ابتکارات غرب در آفریقای

جنوبی سخنی به میان نیاورد. پورتوریکو هنوز هم در برنامه کار باقی است و قرارداد کانال پاناما نیز در آن

ظاهر گشته است. فعالیت آمریکا در اقیانوس هند نیز مورد بررسی و انتقاد بسیار تند واقع گردید.

ب: ایدئولوژی: مسائل منطقه اختلافات ایدئولوژیک موجود بین یوگسلاوی و کوبا را از دیده ها پنهان

ساخته است. ایندو کشور در حال حاضر در مورد جهت سیاسی نهضت غیرمتعهدها موافقت کسب کرده و

ظاهرا در گردهمایی کلمبو فعالیت چندانی بروز نداده اند. کوبا تعریف «غیر بلوکه» را به جای عبارت

غیرمتعهد بودن که «اتحاد طبیعی » یک کشور غیرمتعهد را با کشورهای کمونیستی مستثنی می سازد،

پذیرفته است. یوگسلاوی نیز سعی زیادی برای ممانعت از وظایف کوبا به عنوان ریاست نهضت

غیرمتعهدها به خرج نداد.

ص: 120

ج: تعلیق عضویت مصر: علیرغم عدم قاطعیت مصر در کنفرانس وزرای خارجه اسلامی در ماه می، با

نمایندگان و رهبریت بسیار مؤثر در این پایتختها این کشور توانست تلاش کشورهای عربی را در بتعلیق

درآوردن عضویت خود، با شکست مواجه سازد. سرانجام تصمیم گرفته شد که موضوع عضویت مصر به

اجلاس کشورهای غیرمتعهد واگذار شود. ولی باید اذعان داشت که بدون حمایت همه جانبه کشورهای

آفریقایی مصر هرگز نمی توانست، موفقیتی کسب نماید. این حمایت احتمالاً حاوی این معنی است که

اعراب دیگر نخواهند توانست مصر را از سازمان وحدت آفریقا و نهضت غیرمتعهدها مستثنی سازند. دو

کشور هند و مصر قبلاً هم قول حمایت شدید از موضع مصر را داده بودند، ولی ما نمی دانیم که این دو در

اصل تا چه حد از خود فعالیت نشان داده اند.

د: قرارداد صلح مصر و اسرائیل: جدایی که در کشورهای آفریقایی پدیده آمد و نیز استدلال اعراب

مبنی بر اینکه نباید اجلاس را بدون نتیجه ترک نمایند، سبب به وجود آمدن بیانیه ای گردید که در آن (الف)

نقش آمریکا در خاور میانه شدیدا محکوم گردیده است. (ب) با درنظر گرفتن این امکان که احتمالاً حضور

نیروهای اضطراری سازمان ملل تجدید نخواهد گردید، استفاده از نیروهای نظامی قید نشده در بیانیه

شورای امنیت سازمان ملل مردود شناخته شد (ج) و تمام بیانیه هایی را که حقوق فلسطینیها را به رسمیت

نمی شناسند «بی اعتبار و پوچ» اعلام کردند. این اولین انتقاد مستقیم از قرارداد صلح در متن غیرمتعهدها

بوده است. با وجود اینکه در میان اعضای دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها نسبت به این قرارداد

سوءظن و مخالفت قابل ملاحظه ای دیده می شود، ولی این اتفاق آراء در کلمبو که به نظر ما نتیجه ضرایبی

چون اقدامات پارلمانی بسیار تند است، نمی تواند منعکس کننده واقعی نظریات و عقاید دفتر هماهنگی

جنبش غیرمتعهدها و حتی نهضت غیرمتعهدها باشد.

ه: کامبوج: علیرغم اعتراضات شدید ویتنامیها؛ این اجلاس به طور غیررسمی ترتیبی اتخاذ نمود تا

نمایندگان پول پت در کرسی نظارت کامبوج باقی بمانند، مشروط بر اینکه در اجلاس اظهارنظر ننمایند و

هنگ سامرین نیز از این قاعده مستثنی گردید. هیچ یک از نمایندگان کامبوج این فرمول بندی را رسما

نپذیرفتند. رژیم پول پت از گردهمایی کلمبو با وضع خوبی بیرون آمد، ولی این موضوع باز هم در هاوانا

مطرح خواهد گردید.

و: کره: کره شمالی موافقت کرد که مسئله کره را در گردهمایی کلمبو مطرح نسازد. و ظاهرا امیدوار

است که این نحوه منطقی بازی خود را در دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها به کرسی بنشاند. با این

وصف این مسئله در برنامه کار هاوانا قرار دارد.

ز: اقیانوس هند: دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها حضور نیروی دریایی آمریکا در اقیانوس آرام را

که خطری برای کشورهای تولیدکننده نفت به شمار می رود، تأسف بار قلمداد نمود. از هر دو ابرقدرت

خواسته شد که مذاکرات محدودیت تسلیحاتی اقیانوس هند را از سر گیرند. ما از اینکه با هر دوی ما

همسان برخورد نمی شود اظهار تأسف کرده و معتقدیم که دگرگون جلوه دادن حضور آمریکا نمی تواند،

موجب دست یافتن به یک راه حل در این منطقه شود.

ح: آفریقای جنوبی: همانگونه که انتظار می رفت، این گردهمایی روابط سیاسی، اقتصادی،

تکنولوژیکی و نظامی غرب با آفریقای جنوبی را قابل انتقاد بسیار می داند. عناصر جدید آن عبارتند از

بیان نگرانی شدید درباره ابتکارات دولت انگلیس و سنای آمریکا در به رسمیت شناختن دولت اسمیت

ص: 121

موزوریو و لغو تحریمها علیه رودزیا. در این متن درباره ابتکارات غرب در آفریقای جنوبی به طور مستقیم

سخن نرفته، بنابراین راه برای حرکات آتی غرب در این منطقه باز می ماند. سیاست ما در قبال آفریقای

جنوبی معلوم و غیرقابل تغییر است؛ پافشاری کارتر بر برقراری حاکمیت اکثریت در رودزیا در تصمیم وی

مبنی بر برقرار بودن تحریم رودزیا توسط آمریکا که در 7 ژوئن 1979 بیان شده بود، نشان داده شده است.

ط: حقوق بشر: برای دومین بار پس از بلگراد باز هم حقوق بشر در گردهمایی کلمبو مطرح گردید. ما

از توجهی که به این موضوع می شود بسیار خرسندیم، ولی از نحوه برخورد با آن چندان رضایت نداریم.

این گردهمایی بیان می دارد که حقوق فردی از حقوق مردم جدا نمی باشد، ولی باید به سرپیچیهایی که از

این حقوق در نتیجه «آپارتاید، تبعیض نژادی، استعمار، و تهاجم بیگانه و خطری که حاکمیت ملی و

تمامیت ارضی را تهدید می کند» به وجود می آید توجه بسیار معطوف گردد. به نظر ما این بیانیه با موضوع

پیشین گردهمایی بلگراد که بیان داشته بود، هیچ یک از اصول حقوق بشر بر دیگری برتری و رجحان

ندارد، کاملاً فرق می کند. موضع ما این است که حقوق سیاسی، مدنی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی همه

از اهمیت یکسان برخوردار می باشند.

ی: رسانه های گروهی: این گردهمایی باز هم به تکرار اهمیت بدون وقفه «استعمارزدایی» در زمینه

اطلاعات پرداخت.

ک: خلع سلاح و مسائل انرژی هسته ای: مواضع استاندارد غیرمتعهدها پیرامون خلع سلاح و مسائل

انرژی هسته ای باز هم تکرار گردید. گذشته از مسائل دیگر این گردهمایی تأکید کرد که همه کشورهای

باید به طور مساوی در مذاکرات بین المللی خلع سلاح شرکت جسته و همه کشورهای در حال توسعه حق

دارند، از صنعت هسته ای برای پیشبرد اهداف صلح جویانه بهره برداری نمایند. گردهمایی به خاطرنشان

ساختن پیشرفتهای حاصل از مذاکرات سالت پرداخت و اظهار امیدواری کرد که این مذاکرات فقط به عقد

یک قرارداد خاتمه نیافته، اقدامات واقعی در زمینه خلع سلاح صورت پذیرد. با وجود اینکه درباره

«بعضی از عرضه کنندگان انرژی هسته ای» که در مسیر مقاصد انحصارطلبانه خود گام برمی دارند

انتقادهایی شد، ولی روی هم رفته ما از این گردهمایی با وضع خوبی بیرون آمدیم.

ل: پورتوریکو: بیانیه این گردهمایی با لحنی بسیار ساده خواستار خودمختاری و استقلال پورتوریکو

طبق قطعنامه 1514 سازمان ملل شده بود، ولی از تأیید بیانیه های غیر قابل پذیرش پیشین خود نیز

فروگذار ننموده است. این گردهمایی نیز مانند گردهمایی سال قبل در بلگراد بیانیه رئیس جمهور را که در

25 ژوئیه 1978 ایراد شده بود، نادیده گرفته است. متن آن به وسیله کوبا پیش نویس شده بود و بدون اینکه

تغییری در آن به وجود آید به وسیله دیگر اعضای آمریکای لاتین پذیرفته شده بود. علیرغم سادگی

ظاهری، این متن برای آمریکا قابل قبول نمی باشد.

م: پاناما: موضوع پاناما که پس از تأیید قرارداد پاناما توسط سنا از برنامه کار غیرمتعهدها حذف شده

بود، بار دیگر مطرح گردید. بیانیه مقامات پانامایی که از آمریکا خواسته است که بدون ایجاد تغییرات

بیشتر این قرارداد را به مرحله اجرا درآورد با در نظر گرفتن نحوه برخورد کنگره با قانون این قرارداد

مشکلاتی را برای آمریکا در اجلاس هاوانا فراهم خواهد آورد.

ن: اعضای جدید: ایران، پاکستان، گرانادا، سورینام، جبهه وطنی زیمبابوه، و سازمان خلق آفریقای

جنوب غربی به صورت عضوهای اصلی نهضت غیرمتعهدها درآمدند. بولیوی نیز تقاضای عضویت

ص: 122

نموده، ولی نتیجه آن هنوز معلوم نشده است. پذیرش رسمی اعضای جدید در هاوانا صورت خواهد گرفت

5 ملاحظات.

الف: علیرغم توجهی که یوگسلاوی و دیگران به مسائل ایدئولوژیک دارند و علیرغم انتقادهای

شدیدی که از گذشته استعماری و جنگ سرد نهضت غیرمتعهدها می شود، گردهمایی کلمبو به جای

پرداختن به مسائل ایدئولوژیک اینبار فقط به مطرح کردن مسائل پرداخت. مدتها طول خواهد کشید تا

رخدادهای رودزیا، نامیبیا، مذاکرات ساحل غربی رود اردن، و نیز رخدادهای آسیا بتواند نحوه برخورد

اجلاس هاوانا را تشکل ببخشد.

ب: کوباییها در هاوانا با مشکلاتی بسیار جدی روبرو هستند. در صورتی که سادات را به این اجلاس

دعوت ننمایند که خیلی هم مایل هستند این کار انجام شود، دوستان مصر و خود مصر آن را به منزله

یک توهین قلمداد کرده ممکن است موجبات تحریم اعراب فراهم آید. به همین ترتیب آنها مجبور هستند

به عنوان کشور میزبان نماینده پول پت را نیز پذیرا شوند، گرچه دولت هنگ سامرین را نیز به رسمیت

شناخته اند، مگر اینکه وقایع دیگری رخ دهد.

ج: گردهمایی کلمبو تعیین کننده خطوط اصلی اعلامیه های هاوانا است، ولی کوباییها را نیز با خلق و

خوی غیرمتعهدها آشنا می سازد. البته این حالت توأم با عصبانیت است و کوباییها به هنگام تهیه

پیش نویس گردهمایی هاوانا نمی توانند چیزی را سرسری بگیرند. پس از دریافت گزارشات واحدهای

دیپلماتیک این وزارتخانه به تهیه دستورالعملی درباره مسائلی که در هاوانا مطرح خواهد شد، خواهد

پرداخت. کریستوفر


گردهمایی دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها در کلمبو

سند شماره (5)

تاریخ: 7 تیر 58 طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی. شماره 166729

به: سفارت آمریکا در صنعا، کویت، مسقط، دوحه، جده، ابوظبی

رونوشت: برای سفارت آمریکا در بیروت، امان، اسلام آباد، کابل، تل آویو، تهران، دفتر حفاظت منابع

آمریکا در بغداد، سفارت آمریکا در کانبرا، ولینگتون، رانگون، توکیو، مسکو، رباط، تونس، نایروبی،

خارطوم، دهلی نو، جاکارتا، کوالالامپور، سنگاپور، کلمبو، نمایندگی آمریکا در سازمان ملل نیویورک.

عطف به: الف کلمبو 2979، ب کلمبو 3041، ج وزارتخانه 156210

موضوع: گردهمایی دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها در کلمبو: اقیانوس هند

1 (تمام متن خیلی محرمانه است)

2 همان طور که در تلگرام ج اشاره شد بیانیه نهائی اتخاذ شده در گردهمایی دفتر هماهنگی

غیرمتعهدها در کلمبو حاوی حملات تند و غیرمتعادل نسبت به فعالیتهای نظامی آمریکا در اقیانوس هند

می باشد. عبارات مهم به شرح زیر است:

«دفتر انزجار خود را از تصمیم آمریکا برای تشکیل ناوگان پنجم و تقویت پایگاههای نظامی خود در

دیه گو گارسیا و اقیانوس هند ابراز کرد و با نگرانی عمیق یادآور شد که در رابطه با وقایع اخیر منطقه

واحدهای دریایی آمریکا در دریای عربی صف آرایی کرده اند. این اعمال و دیگر کارهای مشابه توأم با

ص: 123

توسل به زور و تحریک و مانور خطراتی مستقیم علیه استقلال، امنیت و ثبات کشورهای منطقه و ساحلی

به شمار رفته و خطر مکرر آمریکا علیه کشورهای تولیدکننده نفت و به خصوص کشورهای حوزه خلیج

عربی را تشدید می کند»

3 این بیانیه همچنین تأسف خود را از تشدید رقابت ابرقدرتها در اقیانوس هند و عدم موفقیت این

ابرقدرتها در همکاری برای اجرای منشور اقیانوس هند محدوده صلح ابراز داشته است. لیکن در این

بیانیه به فعالیتهای نیروی دریایی شوروی در این منطقه اصلاً اشاره ای نشده است.

4 ما نیز از لحن بیانیه مذکور دچار تأسف شده ایم و نمی دانیم که کشورهای دوست حاضر در اجلاس

کلمبو چگونه توانسته اند بر آن صحه بگذارند. ما می دانیم که در اجلاس کلمبو، کشورهای دوست تحت

فشار مجبور به اتخاذ بیانیه نهائی شده اند، ولی از نظر ما مهم است که این کشورهای دوست از نگرانی ما

آگاه باشند.

5 برای: جده، صنعا، مسقط، دوهه، کویت، ابوظبی: نکات مطروحه ذیل را با مقامات مربوطه در

دولت میزبان خود در میان بگذارید:

آمریکا از عدم صحت و عدم تعادل موجود در بخش مربوط به اقیانوس هند بیانیه نهائی صادره

توسط دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها در اجلاس اخیر خود در کلمبو اظهار تأسف می کند.

به خصوص از اینکه بیانیه اعلام کرده است که صف آرایی اخیر نیروی دریایی آمریکا در دریای

عربی خطری علیه کشورهای تولیدکننده نفت به شمار می رود، متأسف هستیم.

نگرانی دیگر ما از این جهت است که با نیروی دریایی آمریکا نیروی دریایی شوروی در اقیانوس

هند به طور مساوی برخورد صورت نگرفته است.

صف آرایی نیروی دریای آمریکا عکس العملی در رابطه با حمله جمهوری دموکراتیک خلق یمن به

یمن شمالی بوده است. حضور ما نشانگر مخالفت ما با اقداماتی است، که تمامیت ارضی کشورهای منطقه

را به خطر می اندازد.

ما امیدواریم که دولت میزبان مساعدت خود را در عدم اتخاذ بیانیه مشابه در اجلاس هاوانا دریغ

ننماید.

6 برای کلمبو جاکارتا، خارطوم، دهلی نو: این سفارات مخاطبهای اقدام گر در مورد تلگرام ج

بوده اند و احتمالاً نارضایتی ما را از لحن تند و نامتعادل بیانیه کلمبو پیرامون این مسئله با دولتهای میزبان

در میان گذاشته اند. مایل به دریافت عکس العمل و پاسخ دولتهای میزبان هستیم.

7 برای صنعا: با اوضاع کنونی، سفارت باید با احتیاط زیاد در مورد زمان مطرح شدن این مسئله با

دولت جمهوری عربی یمن عمل نماید.کریستوفر


پیش نویس کوبا برای اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا

ص: 124

سند شماره (6)

تاریخ: 29 تیر 58طبقه بندی:خیلی محرمانه

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 187420به: سفارت آمریکا در بلگراد

رونوشت برای: تمام واحدهای دیپلماتیک

موضوع: ملاقات نیوسام و بلاوسکی: پیش نویس کوبا برای اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا

1 (تمام متن خیل محرمانه است.)

2 خلاصه: معاون وزیر امور خارجه نیوسام سفیر یوگسلاوی بلاوسکی را در 18 ژوئیه به حضور

پذیرفت تا پیرامون پیش نویس کوبا برای اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا به بحث و تبادل نظر بپردازند.

نیوسام نگرانی آمریکا را در مورد ماهیت افراطی پیش نویس کوبا که نوعی اعلام جرم علیه آمریکا و

دیگر کشورهای غربی جهان است، ابراز داشت. شرح مفصل نمایش نگرانی آمریکا توسط نیوسام در ذیل

گزارش شده است. بلاوسکی گفت که بلگراد نیز در نگرانی آمریکا سهیم است. به خصوص که کوبا سعی

دارد اعضای جنبش غیرمتعهدها را از این جنبش دور ساخته با سیاست خارجی شوروی مرتبط سازد.

بلاوسکی گفت یوگسلاوی و اکثریت غیرمتعهدها سخت در تلاشند تا بتوانند در پیش نویس کوبا تجدید

نظری بعمل آورند، به دنبال تلگرام سپتامبر راهنماییهای لازم خواهد شد. (پایان خلاصه).

3 معاون وزیر نیوسام با یادآوری بحث پیشین خود در بهار گذشته پیرامون نهضت غیرمتعهدها در

بلگراد صحبت را آغاز کرد.

آمریکا بخشی از نهضت غیرمتعهدها نبوده و نمی خواهد در منازعات ایدئولوژیکی آن شرکت نماید،

ولی امیدوار است که دوستان ما بتوانند به درک نگرانیهای ما نیز بپردازند. با تفاهمی که آمریکا از نهضت

غیرمتعهدها و منافع یوگسلاوی دارد. ما از ماهیت افراطی مواضع مقدماتی پیش نویس کوبا برای اجلاس

غیرمتعهدها در هاوانا بسیار نگران و متأسف هستیم. تحلیل مقدماتی مشکلات اساسی زیر را روشن

می سازد:

الف: خاورمیانه: پیش نویس کوبا با این مسئله خیلی خشن تر از متن دفتر هماهنگی نهضت

غیرمتعهدها در کلمبو برخورد نموده است. این پیش نویس قرارداد صلح را محکوم می نماید و سعی دارد از

شورای امنیت سازمان ملل بخواهد که تحریمهای فصل هفتم را به خاطر مسئله فلسطین علیه اسرائیل به

کار گیرد و اعلام می دارد که اسرائیل باید از جامعه بین الملل منزوی گردد. اعراب تندرو سالهاست که این

روش را در پیش گرفته اند. ما هم از نگرانی یوگسلاوی آگاه هستیم، ولی میل داریم نارضایتی خود را در

قبال این مواضع افراطی بیان داریم.

ب: آفریقا: کوباییها فقط به محکوم کردن تلاشهای دیپلماتیک غرب در مورد رودزیا و نامیبیا

پرداخته، آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان غربی را مسئول نظام آپارتاید می دانند، ولی از نقش کشورهای

کمونیست قدردانی می نمایند. این پیش نویس از سی و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل می خواهد که

در زمینه اتحاد با خلق آفریقای جنوبی اعلامیه ای منتشر ساخته و به این ترتیب اهمیت جبهه وطن پرست

را به عنوان تنها نماینده قانونی خلق «بالا می برد. و به آمریکا به خاطر حمایت آن کشور از دولت موزوریوا

حمله می نماید.

ج: نیوسام تأکید کرد که به تأیید کشورهای خط مقدم دولت آمریکا تلاشهای زیادی را برای حل

ص: 125

مسئله رودزیا و نامیبیا انجام داد. حفظ موضع درباره بعضی از مسائل آفریقا کار آسانی نبود و پیش نویس

کوبا به طور صحیح فعالیتهای دیپلماتیک ما را در مورد قدردانی و ارزیابی قرار نداده است. یک چنین

حمله یک جانبه آن هم از طرف اجلاس غیرمتعهدها علیه سیاستهای آمریکا نمی تواند در تداوم تلاشهای

آمریکا مفید واقع شود.

د: آمریکای لاتین: بار دیگر فهرستی از مشکلات در برابر آمریکا قرار داده شد در حالی که هیچیک از

تلاشهای آمریکا و دیگر کشورهای دموکراتیک از قبیل مکزیک، کاستاریکا و ملل آندرا برای به وجود

آوردن یک رژیم دموکراتیک در نیکاراگوئه به رسمیت نشناخته اند. پیش نویس کوبا خواستار انتقال سریع

قدرت به دست خلق پورتوریکو گردیده، آمریکا را مسئول ظلمی که بر نیکاراگوئه رفته می داند و نیز

خواستار لغو قرارداد ریو و سازمانهای وابسته دفاعی گردیده است.

ه: اقیانوس هند: پیش نویس کوبا از فعالیتهای دریایی آمریکا در اقیانوس هند و دریای عربی اظهار

تأسف می نماید، ولی در مورد فعالیتهای شوروی اصلاً اشاره ای نمی نماید.

و: صهیونیزم و نژادپرستی: با وجود اینکه در گردهمایی غیرمتعهدها در بلگراد به این موضوع اهمیت

چندانی داده نشده بود، ولی این رابطه موضوعی دوباره مورد تأیید قرار گرفت.

ز: کره: پیش نویس کوبا به دوباره بیان نمودن موضع کره شمالی در مورد اقلیت و اتحاد پرداخته است و

ابتکارات اخیر رئیس جمهور را در این منطقه مهم نادیده گرفته است.

ح: خلع سلاح: به عنوان یک بیانیه سازنده ولی منزوی، سالت 2 شدیدا مورد تأیید قرار گرفته است.

4 نیوسام گفت نکات بالا نشان دهنده مسائل موجود در پیش نویس کوباست. وی گفت این روش از

نظر آمریکا روش برخورد یک نهضت غیرمتعهد واقعی نیست.

5 سفیر بلاوسکی در پاسخ گفت که با مضمون صحبتهای معاون وزیر کاملاً موافق است. سفیر

بلاوسکی با اعتراف به این موضوع که بنا به دستور صحبت نمی کند و مطمئن است یک نظریه معتبر را ابراز

خواهد داشت به تشریح نظریات یوگسلاوی با استفاده از اطلاعاتی که برای سفارتش فرستاده شده بود، در

قبال پیش نویس کوبا پرداخت.

الف: اجلاس وزیران دفتر هماهنگی نهضت غیرمتعهدها در کلمبو به بلگراد اطمینان داده بود که

اکثریت کشورهای غیرمتعهد به اصل غیر بلوکه بودن و استقلال طلبی نهضت غیرمتعهدها وفادار می باشند.

کوباییها در تاکتیکهای خود در کلمبو تغییراتی ایجاد کرده بودند و سند حاضر نقش مهمی را در مذاکرات

هاوانا ایفا خواهد کرد. ولی پیش نویس کوبا روش دیگری را اتخاذ کرده با کمال پررویی مواضع کوبا را

درباره همه مسائل بیان داشته است. متن کوبایی که غیرمتعهدها را با شوروی در جبهه» ضد امپریالیستی

«قرار می دهد، از نظر یوگسلاوی کاملاً غیرقابل قبول است. این پیش نویس چکیده ای از بحرانهای جهانی

بوده، تمام تقصیرها را به گردن آمریکا انداخته و تمام سپاس و قدردانی ها را نسبت به» نیروهای صلح

طلب و پیشرو ابراز داشته است، که این فرمول بندی نیز بر این یوگسلاوی قابل پذیرش نیست.

ب: پیش نویس کوبا تعدادی از مواضع و عقاید مهم نهضت غیرمتعهدها را حذف نموده است، که

عبارتند از:

1) جامعیت و قابلیت قبولی نهضت غیرمتعهدها در امور جهانی که تلاشی است برای کم اهمیت جلوه

دادن نقش غیرمتعهدها)؛ 2) هدف نهضت از ایجاد یک نظام جدید روابط بین المللی بر اساس استقلال،

ص: 126

تساوی و NIEO؛ 3) ماهیت غیر بلوکه نهضت غیرمتعهدها؛ 4) مطابقت با اسناد پیشین جنبش

غیرمتعهدها؛ 5) نقش و هدف غیرمتعهدها از تشنج زدایی که در روابط بین بلوکها به طور ضمنی بدان اشاره

شده بود، در حالی که یوگسلاوی و اکثریت نهضت غیرمتعهدها می دانند که به رابطه بین دولتهای هر نظام یا

بلوک نیز مربوط می گردد؛ 6) اصل مهم عدم مداخله در امور داخلی دیگران؛ 7) دموکراتیزه کردن نهضت

غیرمتعهدها؛ 8) دلایل مشکلات اقتصادی کشورهای کمتر توسعه یافته که خیلی فراتر از کیفرخواست

کوبایی علیه استعمار و امپریالیسم می رود؛ 9) یک روحیه متعادل در قبال نقاط بحرانی جهان و حقوق

بشر، برخلاف روحیه شدیدا طرفدار شوروی که در پیش نویس کوبایی مندرج است.

ج: مهمترین نکته این است که مقامات یوگسلاوی نمی خواهند بحث و مناظره پیرامون پیش نویس

کوبایی به منزله تضاد میان کوبا و یوگسلاوی تلقی گردد. بلکه یوگسلاوها می خواهند در مقایسه با

پیش نویس کوبا که در تضاد کامل با اعلامیه حاصل از گردهمایی دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها در

کلمبو و اسناد پیشین جنبش است، به حفظ و حراست از روش اصیل غیرمتعهد بودن در جنبش

غیرمتعهدها بپردازند. بلاوسکی گفت که به نظر وی اکثریت اعضای غیرمتعهدها حامی این اهداف

یوگسلاوی هستند، و در این رابطه، هند، سری لانکا، نیجریه و اندونزی از متحدان اصلی به شمار می روند.

در صورتی که هم پیمانان اصلی کوبا، افغانستان، اتیوپی، ویتنام، موزامبیک آنگولا خواهند بود. مصر نیز به

خاطر مشکلات خود حالت بی طرفی را اختیار کرده است. بلاوسکی با نگرانی اظهار داشت که ممکن

است اوضاع داخلی سیاسی هند به تضعیف موضع نفوذی هند کمک نماید.

د: یوگسلاوها برای نمایان ساختن نگرانی خود در پایتختهای مهم جنبش غیرمتعهدها در سطوح کلی

به تماس خواهند پرداخت. و پس از آن در صورتی که لازم باشد اصلاحیه های ویژه و یا یک پیش نویس

جدید به وسیله یوگسلاوها و دیگر میانه روهای جنبش پیشنهاد خواهد گردید. دفتر هماهنگی جنبش

غیرمتعهدها در کلمبو در سطح سفیران یک جلسه دائمی گشوده است و پیرامون این مسئله نیز کار خواهد

کرد. در هفته اول اوت کوباییها خواستار اصلاحاتی در پیش نویس شده اند و به نظر مقامات یوگسلاوی

بحث و مناظره جنبش غیرمتعهدها در جلسه تدارکاتی وزیران جنبش نیز که یک هفته قبل از برگزاری

اجلاس جنبش در هاوانا تشکیل می شود، ادامه خواهد داشت. تیتو در این رابطه تلاشهای بسیاری به

خرج داده است. آنها امیدوارند که دیگر دولتهای محافظه کار نیز سران دولت یا حکومتی خود را به هاوانا

بفرستند تا با تیتو همکاری نمایند. تیتو، و همه اعضای ریاست جمهوری یوگسلاوی و دیگر رهبران ملی

در صورت لزوم به کار و سفر با یکدیگر خواهند پرداخت.

6 بلاوسکی با ابراز قدردانی از نحوه برخورد مسئولانه آمریکا، با جنبش غیرمتعهدها گفت که

امیدوار است که باز هم آمریکا نسبت به توانایی اکثریت اعضای جنبش در ارائه یک روش و نتیجه منطقی

با «حس اعتماد» برخورد نماید. وی اذعان دارد که آمریکا حق دارد نگرانی خود را پیرامون مسائلی که

منافعش را به خطر می اندازد ابراز نماید، خصوصا اینکه این اجلاس «در همسایگی» این کشور یعنی در

هاوانا برگزار می شود. با این وصف، بلاوسکی امیدوار است که آمریکا اقدامات خود را به طریقی انجام

دهد که به عنوان مداخله در امور جنبش غیرمتعهدها برداشت نشود، در غیر این صورت یوگسلاوی و

دیگر محافظه کاران با مشکلات بسیاری روبرو خواهند گردید. یوگسلاوها شدیدا تلاش خواهند کرد که

از اتخاذ مواضعی که به ضرر آمریکاست اجتناب ورزیده شود، لیکن ممکن است در انتها مصالحه هایی

ص: 127

صورت گیرد که برای آمریکا تولید اشکال نماید.

7 معاون وزیر نیوسام خاطرنشان ساخت که آمریکا در رابطه با پیش نویس کوبا ابتدا و پیش از همه با

یوگسلاوی سخن می گوید، چون معتقد است که آمریکا و یوگسلاوی دارای منافع موازی می باشند. نیوسام

پس از یادآوری نکات مطروحه توسط بلاوسکی گفت این وظیفه ماست که به عنوان نماینده آمریکا،

نگرانی خود را نسبت به مواضعی که در امور جهانی اتخاذ شده و به ما مرتبط است، با کشورهای دیگر در

میان بگذاریم. ما بنا را بر آن نداریم که در شناخت و فلسفه جنبش مداخله نماییم، ولی مجبور خواهیم بود

با ملت هایی چند نگرانی خود را در میان نهیم تا مطمئن شویم که منافع ما تأمین گردیده است. ما از ارائه

عکس العمل خودداری خواهیم کرد و از ایراد بیانات هیجان انگیز در ملاءعام اجتناب خواهیم ورزید. ولی

با نزدیک شدن اجلاس هاوانا فشار حاصل از توجه مطبوعات ما را مجبور به سخن گفتن خواهد کرد، مگر

اینکه دوستان ما در جنبش غیرمتعهدها بتوانند روحیه افراطی پیش نویس کوبا را به میانه روی تبدیل

نمایند.

8 برای اطلاع شما: مطالب بالا برای استفاده واحدهایی است که برای آنها رونوشت ارسال شده است

به استثنای بلگراد. دستورات جداگانه دیگری برای واحدهای منتخب دیگر ارسال خواهد گردید. پایان

برای اطلاع شما.ونس


تجدیدنظر و ارزیابی اجلاس کشورهای ساحلی و غیرساحلی

سند شماره (7)

تاریخ: 30 تیر 58 طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی شماره 188761

رونوشت برای: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به اقیانوس هند

مطلب ذیل در 28 تیر به وزارت خارجه (برای اقدام) رونوشت برای آتن، ژنو، اسلو، رم، لاهه، فرستاده

شد.

ابتدای نقل قول: از نمایندگی آمریکا در سازمان ملل، نیویورک 3059

وزارتخانه لطفا برای مجمع گیرندگان مطالب مربوط به اقیانوس هند انتشار دهد

عطف به: الف نمایندگی در سازمان ملل 2843، ب نمایندگی در سازمان ملل 2931، ج وزارتخانه

167419، د نمایندگی در سازمان ملل 3010

موضوع: (خیلی محرمانه) اقیانوس هند: تجدیدنظر و ارزیابی اجلاس کشورهای ساحلی و غیرساحلی

در 13 2 ژوئیه

1 (تمام متن خیلی محرمانه است)

2 خلاصه: علیرغم تمایل اعضای فعال غیرمتعهدها برای بهره برداری از اجلاس ژوئیه 1979 که بنا

به درخواست سی و سومین مجمع عمومی سازمان ملل جهت ایجاد اقیانوس هند به عنوان یک منطقه صلح

تشکیل شده بود، اجلاسهای مقدماتی کمیته اقیانوس هند نتوانست اختلاف موجود بین اعضاء را از بین

ببرد. در جلسه ژوئیه بعضی از اختلافات برای بار دیگر ظاهر گردید. اکثریت شرکت کنندگان خواستار

غیرنظامی شدن کامل و اقدامات عدم تکثیر تسلیحاتی شدند، ولی با مخالفت کشورهای هم پیمان با

آمریکا از نظر امنیتی (چون استرالیا، ژاپن و یونان) و نیز هند روبرو شدند. تلاشهای رئیس جلسه (فرناندو

ص: 128

از سری لانکا) برای فرمولبندی قابل قبول سند نهائی در نتیجه مخالف سرسختانه تندروهایی چون عراق

با موافقت روبرو نگردید.

سند نهائی که بدون اتفاق نظر «تصویب گردید» از سی و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل تقاضا

دارد که تاریخ و زمان برگزاری کنفرانس را تعیین کند و چنین می پندارد که قرارداد نهائی در مورد ایجاد

اقیانوس هند به عنوان یک منطقه صلح به وجود خواهد آمد. آمریکا که تاکنون در جلسه سمت نظارت

داشته، به وسیله فرناندو ریاست کمیته اقیانوس هند مورد تماس واقع خواهد شد و پس از آن تصمیم گرفته

خواهد شد که آیا باید در کارهای آتی کمیته و یا کنفرانس شرکت نماید یا خیر. (پایان خلاصه).

3 زمینه قبلی: پس از مطرح شدن اقیانوس هند به عنوان یک منطقه صلح به وسیله سری لانکا در

اواسط سالهای 1960، این وظیفه یکی از نکات مقدس مورد بحث در نهضت غیرمتعهدها گردیده و

اجلاس ژوئیه 1979 کشورهای ساحلی و غیرساحلی نشانگر زنجیره تلاشهایی است که درنظر دارد این

عقیده را واقعیت بخشد. ناراضی از «پیشرفتهای» حاصل در شش سال گذشته در نتیجه اجلاسهای مکرر

پس از تشکیل کمیته مشترک اقیانوس هند در سازمان ملل در سال 1972 که گزارشات سالانه آن در

مجمع عمومی سازمان ملل نیز مورد توجه قرار می گرفت، اعضای فعال کمیته (چون، سری لانکا، پاکستان،

عراق، و ماداگاسکار) سعی کردند این مسئله را با تشکیل یک کنفرانس در سال 1978 خاتمه دهند. چون

در سی و سومین مجمع عمومی سازمان ملل در مورد تشکیل یک کنفرانس همه جانبه اتفاق نظر به دست

نیامد، بر اساس قطعنامه 3368 تصمیم گرفته شد که در اواسط 1979 یک جلسه تدارکاتی به وسیله

کشورهای ساحلی و غیرساحلی تشکیل گردد. سه جلسه کمیته اقیانوس هند در سال 1979 نتوانست در

مورد «اصول» اقیانوس هند به عنوان یک منطقه صلح و یا گامهایی که برای به «اجرا گذاردن» لازم است

توافقی به دست دهد، و جلسه ژوئیه با یک پیش نویس سنگین برای تهیه سند اصلی آغاز به کار کرد. کلیه

شرکت کنندگان از اعضای کمیته (کشورهای منطقه اقیانوس هند، چین، ژاپن و یونان) بودند. از «قدرتهای

بزرگ» (آمریکا، شوروی، انگلیس، فرانسه) و «استفاده کنندگان مهم دریایی» (چون کشورهای عضو

سازمان توسعه و همکاری اقتصادی) خواسته شد که در جلسه افتتاحیه سخنرانی نموده و در صورتی که

مایل باشند در جلسات دیگر نیز به عنوان ناظر حضور به هم رسانند. فنلاند، اطریش و ویتنام نیز به

تقاضای خودشان به عنوان ناظر پذیرفته شدند.

4 بحث کلی: پس از انتخاب به عنوان رئیس جلسه، فرناندو ریاست کمیته اقیانوس هند (نماینده

دائمی سری لانکا) محتاطانه به سخنرانی افتتاحیه پرداخت (مرجع الف) که در آن منافع همه

شرکت کنندگان را در نظر گرفت، و در پایان خواستار توسعه اجلاس اقیانوس هند و ظهور نهائی قرارداد

منطقه صلح گردید. ولی، همان دو نکته مورد اختلاف قبلی این بار هم در مناظره ظاهر گردید (5 2

ژوئیه): حذف عبارت حضور نظامی «قدرت بزرگ» که هدف از آن آمریکاست و گزارش مطبوعات نیز

حاکی از آن است که این کشور در حال افزایش قدرت نیروی دریایی خود در اقیانوس هند می باشد؛ و

تلاش بعضی از اعضاء که در نظر دارند محدودیت پیشنهادی برای «قدرتهای بزرگ» را با اقدامات

منطقه ای به منظور کاهش رقابت نظامی میان کشورهای منطقه همزمان سازند (مرجع ب). بیانیه افتتاحی

آمریکا براساس منشور سازمان ملل پیرامون دریانوردی آزاد، و اقدامات فردی و یا جمعی دفاعی به

عنوان بیان صادقانه نظریات آمریکا تلقی گردید: بیانیه طولانی هیئت نمایندگی روسی به ریاست مندیویچ

ص: 129

نیز با همین عکس العمل مواجه گردید، ولی به هنگام تهیه سند نهائی بیانیه هردو نماینده از طرف اعضاء

نادیده گرفته شد. اعضای محافظه کار غیرمتعهدها مخالفت با اعضای رادیکال را در حذف «تمام

جنبه های» حضور نظامی قدرت های بزرگ از اقیانوس هند، کاری مشکل می دانند. هندیها به خاطر

خودشان (یعنی انحراف توجه از عدم تکثیر تسلیحاتی منطقه و تسلط نظامی هند) به این بحث پیوسته اند،

چین نیز فروگذار نکرد و اظهار داشت که سند نهایی باید به «رقابت ابرقدرتها» اشاره نموده و مذاکرات

دوجانبه آمریکا و شوروی را ساختگی قلمداد بنماید. تلاش پاکستان برای بالا بردن «حسن سلوک»

منطقه به خاطر لجبازی های هند، به طور چشمگیری با همدردی کمتر روبرو شد.

5 نتیجه: گروه ویژه اجلاس نتوانست آکولادهای پیش نویس نهائی را در تاریخ 12 5 ژوئیه از بین

بردارد. تقاضای شوروی برای شرکت مورد قبول فرناندو واقع نشد و او قول داد که دائما با شوروی (و

آمریکا) برای دستیابی به یک فرمول مورد مشورت نماید، ولی از وی خبری نشد، تا اینکه در دوروز آخر

اجلاس با «نکات مورد توافق» ظاهر گردید. در آن زمان برای برداشتن موانع موجود در سر راه «اصول» و

به کار بسته شدن «سند نهائی اقیانوس هند به عنوان منطقه صلح فرناندو نکات زیر را مطرح نمود.»

(الف) محدوده اقیانوس هند به عنوان منطقه صلح (پاراگراف 14): آغاز نقل قول: به پیروی از مفاد

قطعنامه 2832 محدوده اقیانوس هند باید دربرگیرنده خود اقیانوس هند، زوائد طبیعی آن، جزایر آن

اقیانوس، بستر اقیانوس، کشورهای ساحلی و غیره ساحلی و منطقه هوایی آن باشد.

ولی در مورد محدوده نهائی اقیانوس هند به عنوان یک منطقه صلح باید توافق حاصل گردد. (پایان

نقل قول).

(ب) حضور نظامی قدرتهای بزرگ (پاراگراف 15): آغاز نقل قول:... از قدرتهای بزرگ خواسته

می شود تا:

(خیلی محرمانه)، کشورهای ساحلی و غیر ساحلی برای به دست آوردن یک فرمول مورد توافق

جهت حذف پایگاههای نظامی خود و (تأسیسات نظامی، تسهیلات لجستیکی، از بین بردن سلاحهای

هسته ای و دیگر سلاحهای کشتار دسته جمعی و هر جنبه حضور نظامی خود به مشورت و گفتگو بپردازند.

(پایان نقل قول).

(الف) و اقداماتی انجام دهند که هیچ یک از کشتیهای جنگی و هواپیماهای نظامی و دیگر نیروهای

نظامی از اقیانوس هند برای حمله و یا اعمال قدرت علیه حاکمیت، تمامیت ارضی و استقلال کشورهای

ساحلی و غیر ساحلی اقیانوس هند بر اساس منشور سازمان ملل بهره برداری ننمایند.

(ب) با قدرتهای بزرگ در فعالیتهای نظامی خلاف اعلامیه اقیانوس هند به عنوان یک منطقه صلح

همکاری ننمایند. (پایان نقل قول).

ص: 130

(ج) از بین بردن سلاحهای هسته ای (پاراگراف 17): آغاز نقل قول:

(الف) از کشورهای دارای سلاحهای هسته ای خواسته می شود که به ایجاد پایگاههای هسته ای و

انجام آزمایشات هسته ای در اقیانوس هند مبادرت نورزند.

(ب) به همین ترتیب کشورهای ساحلی و غیرساحلی نیز نباید مبادرت به دریافت و یا وارد کردن

سلاحهای هسته ای در اقیانوس هند کرده، اجازه وارد شدن این گونه سلاحها را نیز به وسیله قدرتهای

خارجی ندهند.... (پایان نقل قول).

(ج) عدم استفاده از سلاحهای هسته ای (پاراگراف 19): آغاز نقل قول:

... کشورهای دارای سلاحهای هسته ای، جهت برقراری این منطقه امنیتی باید کشورهای ساحلی و

غیرساحلی را از عدم استفاده از سلاحهای هسته ای مطمئن سازند. (پایان نقل قول).

(د) نحوه به کارگیری (پاراگراف 21): آغاز نقل قول: این اجلاس به سی و چهارمین جلسه مجمع

عمومی سازمان ملل پیشنهاد می کند که تاریخ و مکان کنفرانس اقیانوس هند را بنا به درخواست قطعنامه

مجمع عمومی به شماره 33/68 تعیین کرده، از کمیته مشترک اقیانوس هند که باید به این منظور توسعه

یابد بخواهد که کار پیرامون کنفرانس و نیز اقدامات لازم برای عقد یک قرارداد بین المللی که ممکن است

جهت اعلام اقیانوس هند به عنوان یک منطقه صلح همانگونه که در پاراگراف 3 قطعنامه 2832 مجمع

عمومی بیان گردیده، ظاهر گردد، انجام دهد. این اجلاس از مجمع عمومی می خواهد که به دعوت اعضای

دائمی شورای امنیت و استفاده کنندگان مهم دریایی اقیانوس هند بپردازد، تا در کمیته مشترک توسعه یافته

شرکت جسته در تدارکات کنفرانس شرکت جویند. (پایان نقل قول).

6 نکات مورد توافق «فرناندو» برخلاف بیانات افتتاحیه اش متمایل به مواضع تندروها بود. رئیس و

اکثریت اعضای جلسه به هنگام تلاش هم پیمانان (استرالیا، ژاپن و یونان) برای تغییر لحن بیانیه به

خصوص در مورد بندهای 14 و 15 و 19 و مشارکتشان در جلسه، سرسختی بسیار نشان دادند. در مورد

انتقادهای هند از پاراگراف 17 ب، که خطر تفرقه در نهضت غیرمتعهدها را گوشزد می کرد، شرکت کنندگان

به هند اجازه دادند که در مورد مذاکرات آینده متن پاورقی ایجاد نماید. این نوع «دودوزه بازی» سبب

بروز اعتراض از طرف ناظران هم پیمان غربی گردید (همه آنها بجز فرانسه در جلسات حضور داشتند).

عدم اتفاق نظر «تصویب» سند نهائی را بی معنی جلوه گر ساخت؛ بیانیه عدم ارتباط استرالیا همراه با

انتقادات ژاپن و یونان در گزارشی به همراه بیانیه ای مبنی بر «تصویب» گزارش آمده است (مرجع ج).

7 پیشگویی و اظهارنظر: کمیته مشترک اقیانوس هند بار دیگر در ماه سپتامبر تشکیل جلسه خواهد

داد تا به تهیه پیش نویس تدارکاتی قطعنامه سی و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل در مورد زمان و

مکان برگزاری کنفرانس اقیانوس هند در پاراگراف 21 سند نهائی بپردازد. با آمریکا، شوروی و دیگر

ناظران حتما بوسیله فرناندو تماس گرفته و از آنها پرسیده خواهد شد که آیا مایلند در کارهای آتی کمیته

مشترک، کارهای مقدماتی برای تشکیل کنفرانس، و یا در خود کنفرانس شرکت نمایند یا خیر. علیرغم

رفتار بد اکثریت غیرمتعهدها، استرالیاییها هنوز هم مایلند در کمیته بمانند و از آمریکا نیز می خواهند که در

کارهای آتی این کمیته برای نشان دادن موضع غرب شرکت نماید. فرانسه حتما توسعه کمیته را تحریم

خواهد نمود. دیگر هم پیمانان غربی نیز دنباله رو آمریکا خواهند بود. نحوه برخورد شوروی مبهم است؛

چون در تمام طول جلسه مندیویچ اعلام حمایت از منطقه صلح می نمود، ولی انتقادات بعدی او در مورد

نتایج حاصله سبب شد که شوروی تصمیم به عدم مشارکت بگیرد. تصمیم آمریکا مبنی بر شرکت در

جلسات آینده اقیانوس هند سبب خواهد شد که فشار مستقیم فقط متوجه آمریکا و نیروی دریایی آن

کشور در اقیانوس هند شود. از طرف دیگر، شرکت در کمیته به این معنی است که می توان با گروههای

منطقه پیرامون موضوعات بحرانی چون تکثیر هسته ای در آسیای جنوبی به توافق دست یافت. به عنوان

شرط اصلی آمریکا برای شرکت باید از فرناندو رئیس کمیته و دیگر اعضاء کمیته اقیانوس هند خواسته

شود که به اصل رأی گیری اتکاء شود، که در اجلاس ماه ژوئیه این اصل رعایت نشده بود.

ص: 131

تصحیح: در خط 15 پاراگراف سوم عبارت «قطعنامه 3368» به عبارت «قطعنامه 68/33» تغییر

یابد.یانگ


عکس العمل آمریکا در رابطه با پیش نویس کوبا در اجلاس هاوانا

سند شماره (8)

تاریخ: 3 مرداد 58طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 193073

به: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش غیرمتعهدها

سفارت آمریکا در بریج تاون، تل آویو، دوبلین، لندن، پاریس، بن، رم، لوگزامبورگ، لاهه، کپنهاک،

بروکسل، اتاوا، توکیو، کانبرا، هیئت نمایندگی آمریکا در ناتو، سفارت آمریکا در مادرید، لیسبون، پکن،

مکزیکو، بوگوتا، سن خوزه، کاراکاس، برازیلیا، مانیل، بانکوک، استکهلم، وین، برن، بخارست، کابل،

دمشق، الجزیره، دفتر حفاظت منافع در بغداد، سفارت آمریکا در کوتونو، برازاویل، دفتر حفاظت منافع

در هاوانا، سفارت آمریکا در آدیس آبابا، تریپولی، آنتناریو، ماپوتو، مسکو، سئول.

بروکسل به بخش جامعه اروپایی هم برسد، از نیوسام معاون وزیر.

موضوع: عکس العمل آمریکا در رابطه با پیش نویس کوبا در اجلاس هاوانا

1 (تمام متن خیلی محرمانه است)

2 از تمام واحدهای اقدام گر خواسته می شود که با مقامات مهم دولت میزبان خود تماس حاصل کرده

از آنها بخواهند که طبق دستورات ذیل در مورد پیش نویس کوبا عکس العمل نشان دهند. چون کوباییها در

هفته اول ماه اوت آماده شنیدن نقطه نظرهای غیرمتعهدها هستند، ما باید بتوانیم نظریات خود را نیز از این

طریق اعمال نماییم. لطفا گزارشات خود را تا آخر وقت اداری 30 ژوئیه ارسال نمایید.

3 ما مایل به مداخله در امور داخلی و بحثهای ایدئولوژیکی جنبش غیرمتعهدها نیستیم. بلکه همان

گونه که با مقامات یوگسلاوی در میان گذاشته شد (تلگرام مرجع پاراگراف 6)، تأکید ما بر مسائلی است که

در رابطه با منافع آمریکا می باشد. آمریکا در نظر دارد در سپتامبر با اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا با یک

نگرش وسیع که منعکس کننده درک ما از غیر بلوکه بودن جنبش غیرمتعهدهاست برخورد نماید و طبیعتا

امیدوار هستیم که غیرمتعهدها به ما پاسخ مثبت داده، مسائل را در رابطه با شایستگی هاشان در اجلاس

مورد بررسی قرار داده، مواضع متعادلی را اتخاذ نمایند، که به حل مسائل مورد اختلاف بین المللی کمک

نماید.

4 در همین رابطه، ما پیش نویس کوبایی را که در این گردهمایی جهت دریافت نقطه نظرها بین اعضای

غیرمتعهدها پخش شده، چه از نظر معارفه و چه از نظر مواضع خاص کاملاً غیرمفید می دانیم. در صورتی

که این پیش نویس کوبایی به صورت کنونی و یا شبیه به آن مورد تصویب قرار گیرد، آمریکا را به

برخوردهای سه سال قبل سوق خواهد داد، که سبب تیره تر شدن روابط بین آمریکا و جهان سوم گردیده

بود. تلاش برای حل مشکلات موجود در آفریقای جنوبی و خاورمیانه، و دستیابی به پیشرفت اقتصادی،

در چنین جوی ممکن نیست و به شهرت و اعتبار جنبش غیرمتعهدها به عنوان یک نیروی سازنده و

مستقل حامی صلح مطمئنا لطمه وارد خواهد شد.

5 به نظر ما اکثریت اعضای غیرمتعهدها مایل نیستند که جنبش در نتیجه تلاش کوباییها به برخوردی

ص: 132

کشیده شود که آن را از نظر موضع با شوروی در یک طرف قرار می دهد، ما امیدواریم که اکثریت اعضای

غیرمتعهدها، به خاطر خودشان تلاش کنند که پیش نویس کوبایی به صورت سندی در آید که سیاستهای

واقعی غیر بلوکه ای در آن منعکس شده باشد، که البته مورد قبول آمریکا نیز هست.

6 آمریکا هدف مستقیم انتقادهای آمده در پیش نویس واقع گردیده است. به طور مثال، از دوباره

مطرح شدن متن راجع به ویتنام که صریحا آمریکا را مقصر می شناسد، اظهار تأسف می کنیم. لحن بیانیه در

مورد هند و چین به خاطر تداوم اشغال کامبوج توسط ویتنامیها و فرار پناهندگان کاملاً نادرست است.

7 ما به همراه هم پیمانان و دوستان خود از کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت مایل هستیم

نظریات خود را در رابطه با مسائل مطروحه در جنبش غیرمتعهدها بیان داریم. و از کشورهای غیرمتعهد

می خواهیم که با دیدی انتقادآمیز و در رابطه با منافع ملی خودشان، پیش نویس را مورد مطالعه و بررسی

قرار دهند. آنها باید به بررسی لحن بیانیه در مورد شرایط عینی و تأثیر آن بر تقویت روابط بین المللی

مسالمت آمیز، نقش آن در حل مشکلات اقتصادی بین المللی، کمک آن به بالا رفتن میزان اعتبار و شهرت

جنبش غیرمتعهدها و نیز همگونی آن با اصول پذیرفته شده غیر بلوکه بودن پرداخته آن را مورد آزمایش و

بررسی قرار دهند.

8 ما بار دیگر با غیرمتعهدها در مورد مسائلی که باید در اجلاس مطرح گردد، مشورت خواهیم کرد.

لیکن در حال حاضر فقط آماده دریافت نقطه نظرهای دولتهای میزبان در مورد محتوای پیش نویس کوبا

به خصوص در زمینه برخورد آن با خاورمیانه، آفریقای جنوبی، آسیا، آمریکای لاتین، و مسائل

پورتوریکو و مقبول بودن آنها نزد اعضای غیرمتعهدها هستیم.

9 علاوه بر این مایل هستیم عکس العمل کنونی خود را در رابطه با پیش نویس کوبایی با آنها درمیان

بگذاریم. بنابراین، همه مخاطبهای اقدام گر باید از تحلیلهای ارائه شده توسط معاون وزیر نیوسام در

تلگرام مرجع، پاراگراف 3، بدون ذکر نام یوگسلاوی استفاده نمایند. در صورتی که لازم بدانید، می توانید از

این تحلیل بدون ذکر سندیت آن استفاده نمایید. در صورت تمایل می توانید از پاراگرافهای 8 3 بالا و نیز

پاراگراف 6 با اشاره به مطالب مربوط به هند و چین و اوضاع آوارگان استفاده کنید. پس از دریافت

گزارشات و توصیه های شما راهنماییهای لازم را ارائه خواهیم کرد. گزارشات مفصل مداوم و توزیع

یک جانبه آنها در تمام دوره برگزاری اجلاس در هاوانا برای این وزارتخانه مثمرثمر می باشد. لطفا در تمام

گزارشهای خود قید کنید که به IO/ML ارسال شود.

10 برای مخاطبهایی که در ذیل نام آنها ذکر نشده است: سفارتها می توانند از پاراگرافهای 8 3 و

بیانات نیوسام در مورد یوگسلاوی، در شرایط محلی مناسب استفاده نمایند. در اجرای این امر باید به

دولتهای میزبان خود خاطرنشان سازید که ما مایل نیستیم که آنها حتما با آمریکا در مورد مسائل مطروحه

در پیش نویس کوبایی موافق باشند، بلکه معتقدیم که نکات مورد توافق و مورد توجهی نیز وجود دارند که

به وسیله این بیانیه نشان داده نشده اند و در نتیجه روابط بین المللی را بد جلوه داده است. قطعا ما نیز

می خواهیم که در زمینه سازندگی و حسن سلوک پیش نویس در سطح بین المللی تا حد امکان هماهنگی به

وجود آید. در این مسیر نقش اعضای غیرمتعهدها در رابطه با تأثیر بین المللی مهمتر از لحن یک سند یا

بیانیه است، و امیدواریم که هر یک از دولتهای میزبان نقش ویژه خود را ایفا نماید.

11 برای بلگراد: با وجود اینکه یوگسلاوی در نظریات خود بر مسائل ایدئولوژیک بیشتر از مسائل

ص: 133

دیگر تأکید دارد، ولی از نظر ما بین نظریات آمریکا و یوگسلاوی توافق وجود دارد. شما باید گفتگوی

نیوسام با بلاوسکی را در مورد نقطه نظرهای آمریکا پیرامون مسائل ویژه مورد مطالعه قرار دهید. در

صورتی که در مورد نقشه های یوگسلاوی برای مبارزه علیه پیش نویس کوبایی و یا گفتگوهای مقامات

این کشور با دیگر کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها اطلاعاتی به دست آورید، ما را در جریان امر قرار

دهید.

12 برای دهلی نو، جاکارتا، کلمبو، لاگوس: شما باید تأکید، اعتماد و امید ما را به این مسئله که

می دانیم اکثریت میانه روی کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها جنبه افراطی پیش نویس کوبایی را رد

کرده و به تهیه پیش نویسی که منعکس کننده آرمانهای واقعی غیر بلوکه هاست کمک می کنند، نمایان

سازید. همچنین از این دولتها بخواهید که نگرانی ما را در مورد مذاکراتی که اعضای آمریکایی در حال

حاضر در پیش دارند، درک نمایند.

13 برای قاهره و تل آویو: ما مایل هستیم به طور مفصل به بحث پیرامون مسائل مربوط به خاورمیانه

با دولتهای میزبان پس از دریافت گزارش شما پیرامون عکس العملهای مصر و اسرائیل بپردازیم.

14 برای دوبلین، لندن، پاریس، بن، رم، لوگزامبورگ، لاهه، کپنهاک، بروکسل، اتاوا، توکیو و کانبرا:

دوبلین باید به توزیع بیانات نیوسام (پاراگراف 3 تلگرام مرجع) در سطح ریاست جمهوری 9 ECایرلند

پرداخته از آنها بخواهید که آن را به عنوان عکس العمل اولیه آمریکا نسبت به پیش نویس کوبا توزیع

نمایند. سفارتهای واقع در پایتختهای 9 EC باید از اروپاییها بخواهند که با کشورهای تحت نفوذ خود

تماسهایی مانند تماسهای نیوسام بگیرند. امیدواریم که انگلیس و فرانسه نیز با دوستان آفریقایی متمایل به

انگلیس و متمایل به فرانسه چنین رفتاری بنمایند. در مورد محدودیت زمانی نیز با انگلیس و فرانسه

صحبت کرده و نیاز به اقدام فوری را بیان نمایید. کانبرا، اتاوا و توکیو نیز باید با دولتهای میزبان خود از

همین روش استفاده کرده، از آنها نیز بخواهند با کشورهای دارای رابطه نزدیک با خود رفتاری مشابه

داشته باشند و در مورد اجلاس هاوانا با ما مشورت نمایند. از سفارتهای واقع در لندن، اتاوا و کانبرا

خواسته شده بود که در مورد کنفرانس کشورهای مشترک المنافع در لوزاکا همین اعمال را انجام دهند.

15 برای نمایندگی آمریکا در ناتو: شما نیز تحلیل نیوسام در پاراگراف 3 تلگرام مرجع را تکثیر کرده،

اظهار نمایید که این تحلیل نشانگر عکس العمل مقدماتی آمریکا در رابطه با پیش نویس کوبایی است. ولی

در حال حاضر لازم نیست با ناتو خواستار هماهنگی شوید. چون نمی خواهیم که ناتو محل ایجاد

هماهنگی در مورد اجلاس هاوانا بشود. ولی اطلاعات به دست آمده درباره هرگونه عکس العمل

هم پیمانان ما در ناتو را برای ما ارسال دارید.

16 برای مادرید و لیسبون: گفتگوهای دوجانبه اخیر در این پایتختها حاکی از آن بود که طرفین

تمایل داشتند به بحث و تبادل نظر پیرامون اجلاس هاوانا (که قرار است دولت اسپانیا و دولت پرتقال به

عنوان ناظر به آنجا دعوت شوند) و مسائل کلی غیرمتعهدها بپردازند. در مورد این مسئله در جلسه

مشاوره ای که در واشنگتن بر سر آمریکای لاتین برگزار شده بود، با اسپانیاییها نیز بحث و گفتگو شد.

سفارتها باید خاطرنشان سازند که تبادل نظر در مورد پیش نویس کوبا بخشی از همکاری لازم بین آمریکا

و دوستان اروپایی ما را تشکیل داده و ما امیدواریم که بتوانیم به هماهنگ نمودن اقدامات هم پیمانان خود

در جنبش غیرمتعهدها بپردازیم. ما به خصوص خواهان برخورداری از نظریات و مساعدت های اسپانیا و

ص: 134

پرتقال در مورد آمریکای لاتین هستیم. تلگرام سپتامبر نشانگر نگرانی ما از حضور احتمالی پرتقال در

هاوانا در اجلاس وزیران است.

17 برای استکهلم، وین و برن: اروپاییهای بی طرف از موضع سیاسی و اخلاقی مهمی در جنبش

غیرمتعهدها برخوردارند. ما امیدواریم که این دوستان اروپای غربی با آمریکا مشورت کرده و از نحوه

برخورد معاون وزیر نیوسام حمایت نمایند.

18 برای بخارست: سفارت باید با خاطرنشان ساختن عکس العملهای مقدماتی ما با رومانیها یادآور

شود که ما مایل به مداخله در امور جنبش نیستیم، ولی مایل هستیم در مورد مسائل خاص نگرانیهای خود

را ابراز داریم. باید در مورد نظریات رومانیها و عکس العمل و تلاشهای احتمالی دیپلماتیک آنها اطلاعاتی

کسب کرده، برای ما گزارش نمایید.

19 برای پکن: این سفارت نیز باید عکس العمل ما را با مقامات خارجه مهم این کشور درمیان

بگذارد. در مورد نظریات چینیها پیرامون پیش نویس، اطلاعاتی به دست آورید. ما مایلیم به دانیم چینیها

چگونه می خواهند با متن پیش نویس کوبایی مقابله نمایند.

ولی به هیچ وجه چنین وانمود ننمایید که می خواهیم به یک اقدام مشترک در مورد غیرمتعهدها دست

بزنیم.

20 برای مخاطبهای آسیایی: از زمینه و اطلاعات آمده در پاراگراف 9 استفاده کرده جویای نظریات

دولت میزبان خود باشید. آیا اعضای آسیایی در نظر دارند بحثهای اجلاس جنبش غیرمتعهدها در مورد

هند و چین را فراتر از مسئله نمایندگی کامبوج برده، مسئله هند و چین و آوارگان را نیز به میان بکشند.

بسته به عکس العمل دیگر آسیاییها و نتیجه کنفرانس ژنو راهنماییهای خود را برای شما خواهیم فرستاد.

21 برای مکزیکو، بوگوتا، سن خوزه، کاراکاس، بریج تاون، برازیلیا: از آنها بخواهید از نفوذ خود با

کشورهای آمریکای لاتین عضو غیرمتعهدها (آرژانتین، کوبا، گینه، جامائیکا، پاناما، پرو، ترینیداد) و

دیگر اعضا از قبیل (سورینام، بولیوی، گرانادا) استفاده کرده از آنها بخواهند که به تجدیدنظر در مورد

بخش آمریکای لاتینی پیش نویس به خصوص پیرامون پورتوریکو و مسائل امنیتی آمریکا بپردازند.

آمریکا امیدوار است که همکاران وی در آمریکای لاتین در مورد نظام بین کشورهای آمریکای لاتین با

پیش نویس کوبایی برخورد قاطع نشان دهند. تلگرام سپتامبر در مورد گفتگوی وزیر امور خارجه ونس با

وزیر خارجه مکزیک کاستاندا گزارش کرده راهنمایی نموده است.

22 برای بوئنوس آیرس، پاناما، پورت آواسپاین، کینگستون، لیما: سفارتهای مذکور باید با استفاده

از مطالب پاراگراف 21 و بیانات معاون وزیر خارجه نیوسام اقدامات لازم را بنمایند.

23 برای نمایندگی آمریکا در سازمان ملل و ژنو: در موقعیتهای مناسب نگرانی ما را در مورد

پیش نویس کوبایی با نمایندگیهای دیگر درمیان بگذارید. دیگر مقامات مهم نمایندگی آمریکا در سازمان

ملل نیز ممکن است بخواهند نارضایتی ما را منعکس ساخته خواستار میانه روی بیشتر بشوند. مایل

هستیم در مورد اجلاسهای دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها در نیویورک که به گفته یوگسلاوها برقرار

است، برای ما گزارشهایی ارسال نمایید.

24 برای کابل، کاتونو، دمشق، الجزیره، برازاویل، هاوانا، آدیس بابا، بغداد، تریپولی، آنتاناریو،

ماپوتو: بنا به تشخیص وزارت امور خارجه این دولتهای میزبان با منافع آمریکا سرسختانه مخالفت

ص: 135

ورزیده ممکن است، تلاش ورزند تا جنبه افراطی پیش نویس کوبایی حتی الامکان حفظ گردد. در صورتی

که سفارتهای مزبور می دانند که در میان گذاشتن نگرانی ما با این دولتها می تواند در پیشبرد اهداف ما را

یاری دهد، می توانید دست به اقدامات لازم بزنند. در مورد تاکتیکهای این دولتها برای صدور بیانیه نهائی

غیرمتعهدها در صورت امکان اطلاعاتی در اختیار ما قرار دهید. الجزیره احتمالاً مایل است توصیه هایی

در مورد نحوه مبارزه با دولت آمریکا بنماید.

25 برای گابورون، یااونده، لیبرویل، بیسو، بانگول، ابیجان، نایروبی، مونروویا، نیامی، داکار،

خارطوم، موگادیشو، اوگادوگو، کینشازا، باماکو: این دولتهای آفریقا اصولاً محافظه کار بوده و در بسیاری

از مسائل به خصوص خاورمیانه و مسائلی چون حمایت از عضویت مصر در مجامع بین المللی و مبارزه

علیه تلاش اعراب برای برقراری معادله صهیونیزم و نژادپرستی کمک بسیار کرده اند. تداوم کمک آنها که

به نظر ما می تواند نتیجه ابتکارات ما در رودزیا و نامیبیا در چند ماه آینده باشد، می تواند تهدیدی جدی

علیه پیش نویس کوبایی باشد. به هنگام درمیان گذاشتن نظریات ما باید اظهار نمایید که ما از نقش ویژه

آنها در غیرمتعهدها و دیگر مجامع بین المللی آگاه بود. و از تلاش آنها برای دفاع از منافع میانه روانه علیه

کوباییها و دیگر افراطیون طرفداری می کنیم. می توانید از این دولتها بخواهید که با هماهنگ کردن تلاش

خود بیشترین تأثیر را بر پیش نویس کوبایی بگذارند. سفارت واقع در مونروویا باید به رئیس جمهور

تولبرت اظهار دارد که ما برای رهبری وی در سازمان وحدت آفریقا اهمیت بسیار قائل هستیم.

26 برای لاپاز، پاراماریبو، تهران، اسلام آباد: اعضای جدید جنبش غیرمتعهد (با آغاز به کار کردن در

اجلاس هاوانا) که در بعضی موارد از تغییرات درونی سختی رنج می برند ممکن است، مایل به تجدیدنظر

پیرامون مواضع خود باشند. پیش نویس کوبایی آنها را وادار به تصمیم گیری سریع خواهد کرد. ما مایل به

تبادل نظر پیرامون آن دسته از مسائل غیرمتعهدها که مورد علاقه طرفین باشد بوده و نظریات آنها را به طور

عینی و با جدیت مورد بررسی قرار خواهیم داد. البته ما هم مایل هستیم که آنها نیز با ما همین طریقه را در

پیش گیرند. لاپاز و پاراماریبو باید تلاش خود را بر آمریکای لاتین متمرکز سازند. سفارت آمریکا در

تهران نیز می تواند با استفاده از مطالب بالا بهره برداری لازم را بنماید.ونس



حضور مقامات بلندپایه اجلاس جنبش غیرمتعهدها

سند شماره (9)

از: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی. شماره 194793 تاریخ: 5 مرداد 58

به: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش غیرمتعهدها طبقه بندی: خیلی محرمانه

سفارت آمریکا در آنکارا، برن، بوگوتا، برازیلیا، بریج تاون، بخارست، کاراکاس، لاپاز، لیسبون،

اسلام آباد، مادرید، مکزیکو، مونته ویدئو، پاراماریبو، کیتو، سن خوزه، استکهلم، تهران، وین

موضوع: حضور مقامات بلندپایه اجلاس جنبش غیرمتعهدها / مجمع عمومی سازمان ملل متحد

1 (تمام متن خیلی محرمانه است).

2 در رابطه با نزدیک بودن زمان اجلاس جنبش غیرمتعهدها در هاوانا و تشکیل سی و چهارمین

جلسه مجمع عمومی سازمان ملل، لازم است که تعدادی از سران کشوری یا حکومتی و یا مقامات بالارتبه

دیگر پس از اجلاس به نیویورک آمده در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل شرکت نمایند. همچنین

نزدیکی جغرافیایی نیز ممکن است سبب شود که بعضی از آنها در حال رفتن و یا بازگشتن از اجلاس در

ص: 136

نظر داشته باشند در آمریکا توقفی داشته باشند.

3 از واحدهای دیپلماتیک تقاضا می شود که در صورت اطلاع داشتن پیرامون این توقفها وزارت

امور خارجه و ASAP را هر چه زودتر در جریان امر قرار دهند. ولی از واحدهای دیپلماتیک با تأکید

خواسته می شود که این موضوع را با دولت میزبان در میان نگذاشته به هیچ وجه وانمود ننمایند که ملاقاتی

نیز با وزیر امور خارجه، معاون رئیس جمهور و یا رئیس جمهور قرار است صورت بگیرد.ونس


عکس العمل ایرانیها نسبت به پیش نویس کوبایی در اجلاس هاوانا

سند شماره (10)

تاریخ: 8 مرداد 58 طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در تهران شماره 8074 به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی سی

عطف به: الف وزارتخانه 193073، ب - 187420

موضوع: عکس العمل ایرانیها نسبت به پیش نویس کوبایی در اجلاس هاوانا

1 (تمام متن خیلی محرمانه است)

2 طبق دستورات آمده در مرجع الف مشاور سیاسی در 30 ژوئیه با سرپرست سازمانهای بین المللی

وزارت امور خارجه مهدی احساسی ملاقات کرده و نکات مطروحه در پاراگرافهای 3 تا 8 مرجع الف را و

نیز نگرانیهایی را که در پاراگراف 3 مرجع الف بدانها اشاره شده بود به وی گوشزد کرد. احساسی به مشاور

سیاسی پاسخ داد که چون ایران هنوز به عضویت تمام عیار جنبش غیرمتعهدها درنیامده است، لذا کوباییها

خواستار اظهارنظر از این کشور پیرامون پیش نویس کوبایی نشده اند. علاوه بر این دولت موقت ایران سعی

دارد، سیاستهای خود را در قبال بسیاری از مسائل و نیز آنها که بوسیله مشاور سیاسی مطرح شده

مشخص سازد. بنابراین او یعنی احساسی در موقعیتی قرار ندارد که بتواند به طور رسمی نسبت به دعوت

مشاور سیاسی عکس العملی نشان دهد.

3 ولی، وی گفت که فقط به طور غیررسمی می تواند ابراز اطمینان نماید که ایران در جنبش

غیرمتعهدها با بررسی خصوصیات هر مسئله یک سیاست مستقل را دنبال خواهد کرد. وی اذعان داشت

که در داخل جنبش غیرمتعهدها بلوکهای مختلفی وجود دارند که هر کدام از مواضع بسیار افراطی

برخوردار هستند. گاهی «نیز ممکن است ایران متوجه شود که بر سر یک مسئله خاص با یکی از بلوکها

هم عقیده شده است، ولی این به این دلیل نخواهد بود که ایران با آن بلوک پیمان بسته باشد، بلکه بررسی

مستقلانه مسئله باعث شده است که ایران به اتخاذ موضع خود همت ورزیده باشد.

4 اظهارنظر: ایران به دنبال انقلاب فوریه هنوز سرگرم نظم و انضباط بخشیدن به وزارت امور خارجه

خود می باشد. به نظر ما احساسی وقتی از اظهارنظر پیرامون مسائل به مطروحه وسیله مشاور سیاسی به

این دلیل که دولت متبوع وی هنوز یک موضع رسمی پیرامون آنها اتخاذ نکرده امتناع ورزید، واقعیت را

اظهار می داشته است. در شرایط کنونی، به نظر ما موضع ایران در جنبش غیرمتعهدها و نیز در دیگر مجامع

بین المللی، حداقل در آینده نزدیک منبعث از شخصیت رهبر هیئت نمایندگی خواهد بود. در صورتی که

وزیر امور خارجه یزدی حضور یابد، ما می توانیم انتظار داشته باشیم که ایران نقش نسبتا مسئولانه ای را

در قبال مسائل ایفا نماید، البته باید دید که ارزیابی منطقی ایران از منافع ملی خودش چیست. لیکن اگر

رهبری هیئت نمایندگی ایران را شخص کم تجربه ای یا شخصی که شیفته انقلاب اسلامی است برعهده

ص: 137

داشته باشد، میانه روی و پراگماتیسم احتمالاً از بین خواهد رفت.لینگن


ارسال پیش نویس کوبایی اجلاس هاوانا

سند شماره (11)

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 198054 تاریخ: 9 مرداد 58

به: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش غیرمتعهدها طبقه بندی: محرمانه

سفارت آمریکا در بریج تاون، تل آویو، دوبلین، لندن، پاریس، بن، رم، لوکزامبورگ، لاهه، کپنهاک،

بروکسل، اتاوا، توکیو، کانبرا، نمایندگی امریکا در ناتو، سفارت آمریکا در مادرید، لیسبون، پکن،

مکزیکو، بوگوتا، سن خوزه، کاراکاس، برازیلیا، مانیل، بانکوک، استکهلم، وین، برن، بخارست، مسکو،

سئول

عطف به: وزارتخانه 193073

موضوع: ارسال پیش نویس کوبایی اجلاس هاوانا

1 بسیاری از این وزارتخانه خواسته اند که متن کامل پیش نویس کوبایی برای آنها ارسال گردد. در

نتیجه ما هم به نوبه خود این متن 75 صفحه ای را برای همه مخاطبهای خود ارسال می داریم.

2 چون این پیش نویس به طور محرمانه در اختیار ما قرار داده شده است، واحدها نباید بیاناتی مبنی

بر اینکه این پیش نویس در اختیار ما قرار دارد، بنمایند. واحدهای مستقر در ناتو، توکیو و کانبرا در

صورتی که از طرف دولتهای میزبان تقاضا شود می توانند یک نسخه از پیش نویس را در اختیار آنها قرار

دهند. بخارست و واحدهای مستقر در غیر کشورهای ناتو که تقاضای دریافت این پیش نویس را کرده اند،

در صورت تمایل دولتهای میزبان می توانند آنها را به اعضای غیرمتعهدی که با آنها روابط نزدیک دارند

ارجاع دهند. این واحدها بدون دریافت تأییدیه قبلی از این وزارتخانه حق انتشار و توزیع این پیش نویس

را ندارند. ونس


بخشهای اقتصادی پیش نویس کوبایی در اجلاس غیرمتعهدهاو...

سند شماره (12)

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 199145 تاریخ: 19 مرداد 58

به: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش غیرمتعهدها

سفارت آمریکا در بریج تاون، تل آویو، دوبلین، لندن، پاریس، بن، رم، لوکزامبورگ، لاهه، کپنهاک،

بروکسل، اتاوا، توکیو، کانبرا، نمایندگی آمریکا در ناتو، مادرید، لیسبون، پکن، مکزیکو، بوگوتا،

سن خوزه، کاراکاس، برازیلیا، مانیل، بانکوک، استکهلم، وین، برن، بخارست، کابل، دمشق، الجزیره،

دفتر حفاظت منافع در بغداد، سفارت آمریکا در کوتونو، برازاویل، دفتر حفاظت منافع در هاوانا، سفارت

آمریکا در آدیس آبابا، تریپولی، آنتناریو، ماپوتو، مسکو، سئول

عطف به: وزارتخانه 193093

موضوع: بخشهای اقتصادی پیش نویس کوبایی در اجلاس غیرمتعهدها و

کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل

1 (تمام متن خیلی محرمانه است).

2 تلگرام مرجع از مخاطبهای خود خواسته بود تا به ابراز نظر پیرامون جنبه های سیاسی پیش نویس

ص: 138

کوبایی اجلاس غیرمتعهدها بپردازند. آنچه در ذیل می آید تحلیل این وزارتخانه پیرامون بخشهای

اقتصادی این پیش نویس است. در گفتگو با مقامات دولتهای میزبان خود می توانید از این تحلیل استفاده

کرده، علاقه آمریکا را به بالا بردن میزان همکاری بین کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت مورد تأکید

قرار دهید و در ضمن عدم رضایت ما را از تلاش نامساعد کوباییها در مورد لحن تضادآمیز و حاکی از

برخورد این پیش نویس ابراز نمایید.

3 بخش اعظم قسمت اقتصادی پیش نویس کوبایی تکرارکننده مطالبی است که در اجلاس دفتر

هماهنگی جنبش غیرمتعهدها در کلمبو، اجلاس وزیران ARUSHA گروه 77 و در بیانیه شماره 5

کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل در مانیل مطرح شده بود که عبارت است، از تغییر در شرایط

تجارت به نفع کشورهای کمتر توسعه یافته؛ کارتلهای تولیدکننده؛ خرید بیشتر تولیدات کشورهای کمتر

توسعه یافته؛ مشخص شدن قیمت کالاها؛ افزایش کمکهای عمران رسمی؛ نظارت بر شرکتهای چند

ملیتی؛ حاکمیت بر منابع؛ و غیره.

4 لیکن، پیش نویس کوبایی این عقاید را طوری به کار می برد که منجر به محکوم شدن بازار اقتصادی

کشورهای پیشرفته می گردد. این پیش نویس ارزش گفتگو و مذاکره را ناچیز پنداشته اظهار می دارد که

«امپریالیسم مانع اصلی پیشرفت بوده و خواهد بود.»

5 نحوه گفتاری کوباییها را می توان در نمونه های ذیل مشاهده نمود. «عدم موفقیت کنفرانس شماره

5 تجاری و توسعه سازمان ملل و رفتارهای ناجور و بسیط اتخاذ شده توسط بازارهای اقتصادی

کشورهای پیشرفته»، به روایت کوباییها، به معنی این است که «باید به دنبال راههای جدیدی باشیم، (خط

تأکید آغاز می شود) که منحصرا به گفتگوها و مذاکرات پارلمانی کنونی متکی نباشد (پایان خط تأکید)، تا

بتوان مبارزه کشورهای در حال پیشرفت را برای احقاق حقوق مشروع خود افزایش داد.، معلوم نیست که

منظور کوباییها چه می تواند باشد، لیکن به علت نقش رهبری کوبا در جنبش غیرمتعهدها و به طور کلی در

کشورهای در حال پیشرفت تأثیر این گفتارها چندان هم دلپذیر نمی تواند باشد.

6 یکی از پیشنهادات اقتصادی جدید آمده در پیش نویس کوبایی خواستار ایجاد یک سیستم پولی

بین المللی، منطقی و منصفانه است که به حذف (مابه التفاوت پرداختهای کشوری کمتر توسعه یافته) کمک

کرده، نقش مسلط و ویژه بعضی از ارزها به خصوص دلار آمریکایی را کاهش دهد و به ایجاد تساوی

بین کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت در تصمیم گیریها منجر شود. علاوه بر این اظهار می دارد که «در

چهارچوب نهادهای پولی موجود نمی توان این نظام پولی را برقرار ساخت. هنوز معلوم نیست که در چه

مجمعی بتوان این تغییر مهم را سبب شد، لیکن در مذاکرات پیرامون آن «باید همه کشورها به طور مساوی

به شرکت کامل بپردازند». این پیشنهاد حتی اگر به وسیله کنفرانس تصویب شود، از نظر ما پایه قابل قبولی

برای آغاز مذاکرات نمی تواند باشد. این چنین نظریات مبهم و عجیب سبب می گردد که نتوان مشکلات

اقتصادی قابل لمس را حل نمود.

7 لحن خصمانه پیش نویس کوبا با روشنی و وضوح بیان می دارد که کوبا هنوز سعی دارد موجبات

برخورد شمال و جنوب را فراهم آورد، و طبق نتیجه گیری ما اصول واقعی غیر بلوکه بودن را رعایت

نخواهد کرد. همانطور که قبلاً بیان داشتیم این پیش نویس هاوانا را محل مناسبی برای برگزاری کنفرانس

ششم تجاری و توسعه سازمان ملل نمی داند.

ص: 139

8 تاکنون کوبا تنها کشوری بوده است که به انجام یک دعوت رسمی برای برگزاری کنفرانس ششم

تجاری و توسعه سازمان ملل در سال 1982 یا 1983 در کشور خود مبادرت ورزیده است. این کشور

سعی داشت دعوت خود را مورد قبول کنفرانس پنجم تجاری و توسعه سازمان ملل که در مانیل برگزار

شده بود، واقع سازد. کنفرانس پنجم در مورد محل برگزاری کنفرانس بعدی تصمیمی اتخاذ ننمود، لیکن به

اتفاق آراء تصمیم گرفته شد که از مجمع عمومی سازمان ملل توسط دفتر تجارت و توسعه کنفرانس

خواسته شود که «با توجه به» پیشنهاد کوبا محل برگزاری کنفرانس بعدی را انتخاب نماید. این قطعنامه

همچنین به تأیید دوباره قطعنامه مصوبه مجمع عمومی سازمان ملل پرداخت که در آن گفته شد که هیئتهای

سازمان ملل باید در قرارگاه های مخصوص خود جلسات خود را برگزار کند (که در مورد کنفرانس

تجاری و توسعه سازمان ملل محل برگزاری کنفرانس بعدی قطعا باید ژنو بوده باشد). لیکن امکان دارد که

در اجلاس جنبش غیرمتعهدها کوباییها، اصرار بر قبول پیشنهاد خود داشته باشند و در جلسه بعدی دفتر

تجارت و توسعه کنفرانس که در ماه اکتبر برگزار می گردد، به همین منظور حاضر شوند.

9 به نظر ما درست نیست که در حال حاضر در این باره تصمیمی اتخاذ شود. دفتر تجارت و توسعه

کنفرانس مجبور نیست به ارائه توصیه های خود تا اجلاس بعدی که در پاییز 1980 برگزار خواهد شد،

بپردازد. علاوه بر این کوبا هنوز رهبری سه ساله خود را در جنبش غیرمتعهدها آغاز نکرده است. نتیجه

اجلاس جنبش و نحوه رهبری کوبا پس از اجلاس دلایلی ارائه خواهد کرد تا اعضای کنفرانس تجارت و

توسعه سازمان ملل براساس آنها بتوانند، مناسب بودن هاوانا و دیگر پایتختهای حاضر را به عنوان محل

برگزاری کنفرانس ششم تجارت و توسعه سازمان ملل مورد مطالعه قرار دهند.

10 از واحدهای اقدام گر تقاضا می شود که عکس العملها را در رابطه با نکات مطروحه بالا تا آخر

وقت اداری سوم اوت گزارش نمائید.

11 برای بلگراد: سفارت باید به دولت یوگسلاوی خاطرنشان سازد که با استفاده از پاراگراف 9

می توان به متقاعد ساختن میانه روها در هاوانا و یا دوره بعد از برگزاری اجلاس جنبش غیرمتعهدها

پرداخت. ونس


خلاصه اطلاعاتی شماره 866

سند شماره (13)

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 201137 تاریخ: 11 مرداد 58

به: مجمع گیرندگان خلاصه اطلاعاتی طبقه بندی: سری

رونوشت برای: وزارت خزانه داری وزارت دفاع

لندن: برای گلاسپی، پاریس برای نیکولاس مورفی، وزارت دفاع برای رنسام، سایر گیرندگان برای

روسای هیئتهای نمایندگی.

موضوع: خلاصه اطلاعاتی شماره 866 11 مرداد 1358

(پاراگرافهای 1 تا 10 خیلی محرمانه)

1 نهضت غیرمتعهدها: مصر در کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد در هاوانا مواجه با وضع

دشواری است. مصر در کوشش برای اینکه در کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد در هاوانا به خاطر

امضای یک صلح جداگانه با اسرائیل و کوتاهی در حل مسئله فلسطین محکوم نشود، ناگزیر خواهد بود با

ص: 140

یک نبرد شدیدی مواجه شود. کوبا به نوبه خود با توجه به احتمال شکست کوششی از سوی کشورهای

جبهه پایداری برای معلق گذاردن عضویت مصر در نهضت کشورهای غیرمتعهد خواستار اتخاذ روش

سرسختی در مقابل مصر شده است. کشورهای آفریقایی جنوب صحرا برای استراتژی مصر اهمیت

فوق العاده دارند. این کشورها با معلق گذاردن مصر از نهضت کشورهای غیرمتعهد مخالفت می کنند، ولی

آنها در عین حال درباره معقول بودن پیمان مصر و اسرائیل نگرانند، زیرا این پیمان با آنچه که آنها مسئله

اساسی می دانند و مربوط به حقوق فلسطینیها می باشد عدول کرده و موجب ضعف اتحاد آفریقا و

کشورهای عربی گشته است. مصر در عین حال نمی تواند بر روی پشتیبانی رهبران نهضت کشورهای

غیرمتعهد، یعنی یوگسلاوی و هند حساب کند.

2 کشورهای جبهه پایداری به احتمال خواهند کوشید تا با تقاضاهای خود برای معلق گذاردن مصر

از نهضت کشورهای غیرمتعهد این کشور را در انزوای بیشتری قرار دهند. معذالک احتمال نمی رود که آنها

در این امر موفق شوند. سه اجتماع بزرگ بین المللی از ماه ژوئن گذشته تاکنون ثابت کرده اند که برای معلق

گذاردن مصر از هیئتهای بین المللی که کشورهای عربی در آن جزو اقلیت به شمار می روند، علاقه کمتری

وجود دارد.

3 شکست مبارزه تبلیغاتی و سیاسی جهت تعلیق مصر، کشورهای جبهه پایداری را وادار کرده است

تا از طریق محکوم کردن موافقتنامه کمپ دیوید و پیمان مصر و اسرائیل به عنوان «نقض قطعنامه های

جنبش غیرمتعهدها و سازمان ملل متحد» درباره مسئله فلسطین، مصر (و ایالات متحده آمریکا) مورد

حمله قرار گیرند. این کشورها موفق شدند که در اجتماع دفتر هماهنگی نهضت کشورهای غیرمتعهد در

کلمبو پایتخت سری لانکا در ماه ژوئن گذشته مصر و آمریکا را محکوم کنند. معذالک در کنفرانس اخیر

سران کشورهای سازمان وحدت آفریقا تنها چیزی که نصیب آنها شده انتقاد غیرمستقیم از مصر بود.

4 موضع سرسخت کوبا: کوبا از این تغییر تاکتیک استقبال کرد. کوبا نمی خواهد که ارتباط نزدیکی با

اقدام تعلیق مصر داشته باشد، زیرا با توجه به اختلاف آراء درباره این مسئله، به منافع کوبا در تشکیل یک

اجتماع موفق سران کشورهای غیرمتعهد لطمه خواهد خورد. شکست مبارزه تبلیغاتی در کنفرانس کلمبو

(در سطح وزیران کمیته هماهنگی نهضت کشورهای غیرمتعهد) کوبا را وادار کرد تا دعوتنامه ای برای

شرکت در اجلاسیه هاوانا، برای سادات بفرستد و این اقدام کشورهای مخالف صلح با اسرائیل را بر آن

داشت تا کنفرانس سران نهضت کشورهای غیرمتعهد را به تحریم تهدید کنند.

5 کوباییها برای آرام کردن این کشورهای جبهه پایداری (و همچنین انتقاد از ایالات متحده) در

پیش نویس اعلامیه نهائی کنفرانس هاوانا، لحن شدیدی را در محکوم کردن موافقتنامه کمپ دیوید و پیمان

مصر و اسرائیل به عنوان نقض کننده آشکار قطعنامه های ملل متحد و اعلامیه های نهضت کشورهای

غیرمتعهد و همچنین به عنوان مشوق کشور صهیونیستی به ادامه سیاست گسترش طلبانه و نژادپرستانه و

تبعیض آمیز و تجاوزکارانه، به کار بردند، در اعلامیه نهائی همچنین مصر به انحراف از سیاست کشورهای

غیرمتعهد و نادیده گرفتن حقوق فلسطینیها، متهم شده است.

6 علاوه بر این کوباییها کوششهای مصر را درباره بحث در اطراف اعلامیه هاوانا قبل از تشکیل

جلسه سران، نادیده گرفتند. مصریها با آن بخشی از این قطعنامه که مربوط به خاورمیانه بود اظهار عدم

رضایت شدید کردند و از کوبا خواستند تا این لحن توهین آمیز را در اعلامیه حذف کند. کوبا روشن ساخت

ص: 141

که قبل از تشکیل کنفرانس سران نهضت کشورهای غیرمتعهد هیچ گونه تغییری در لحن این اعلامیه

نخواهد داد.

7 تضعیف پشتیبانی آفریقاییها: خط اصلی دفاعی مصر همانا کشورهای آفریقایی است ولی اکثریتی

از کشورهای آفریقای جنوب صحرا در حالی که با تعلیق مصر از تریبونهای بین المللی مخالفند از آن

نگرانند که ابتکار سادات در مورد اسرائیل آنچه را که آنها قلب بحران خاورمیانه تلقی می کنند، یعنی اعاده

حقوق فلسطینیها و برقراری یک دولت مستقل فلسطینی حل نخواهد کرد.

8 پطروس غالی وزیر امور خارجه مصر روز 30 ژوئیه علنا اخطار کرد که «پیروزی» مصر در

کنفرانس سران سازمان وحدت آفریقا لزوما به معنی پیروزی در هاوانا نخواهد بود، هرچند همه

کشورهای آفریقایی در عین حال اعضای نهضت کشورهای غیرمتعهد نیز می باشند.

9 هیچ گونه کمکی از رهبران کشورهای میانه رو برنمی آید. مصریها نمی توانند برای دفاع از خود در

هاوانا بر روی پشتیبانی یوگسلاوی و هند حساب کنند، مگر اینکه کوشش برای تعلیق مصر به عمل آید.

نقش رهبری یوگسلاوی و هند در پشتیبانی از مصر در کنفرانس وزیران کمیته هماهنگی نهضت

کشورهای غیرمتعهد در کلمبو تضعیف شد. در این کنفرانس نه یوگسلاوی و نه هند، هنگامی که از سوی

کشورهای عربی تحت فشار شدید قرار گرفتند، نخواستند تا برای انتخاب بین کشورهای عربی جبهه

پایداری و مصر تحت فشار قرار بگیرند.

10 در چنین اوضاع و احوالی، یعنی کمبود پشتیبانی نیرومند از کشورهای میانه روی نهضت

غیرمتعهدها و وضع متزلزل آفریقاییها، سادات در معرض تحقیر از سوی کنفرانس سران کشورهای

غیرمتعهد و لطمات بعدی آن به حیثیت و اعتبار او قرار گرفته است. ولی سادات قبلاً نیز ریسکهایی کرده

است و او ممکن است احساس اعتماد کند که حضور او و قدرت متقاعد ساختن او ممکن است، لااقل

نیروهایی را که انتقاد از سیاستهای او را پیش می برند و مصر را به انزوا می کشانند، تضعیف کند.

11 (خیلی محرمانه) نقض پیمان مصر و اسرائیل و سیاست اسرائیل: سفارت آمریکا در تل آویو

گزارش می دهد که دایان به نحو غیرمستقیمی از واینرمن به خاطر درمیان گذاردن نقض پیمان صلح

صحرای سینا از سوی مصر برای توجه کابینه ایراد گرفته است. در این پیمان تصریح شده است که فرودگاه

نظامی الاریش باید به یک فرودگاه غیرنظامی تبدیل شود، ولی نظامیان مصری همچنان در عملیات این

فرودگاه نظامی فعال باقی مانده اند و رادارهای راهنمایی کننده را (غیر از رادارهای هشداردهنده) با افراد

خود مجهز کرده و یک اسکادران هلیکوپتر در آنجا نگه می دارند. وزارت دفاع اسرائیل این اوضاع را دو

ماه قبل به ایالات متحده اطلاع داده است، ولی اظهار اعتماد کرده است که ژنرال علی و وایزمن وزیر دفاع

اسرائیل می توانند موضوع را روشن کنند. مصر مدعی است که سرگرم آموزش دادن غیرنظامیان است که

باند فرودگاه را در دست بگیرند. سفارت آمریکا در تل آویو اظهارنظر کرده است که در نتیجه بیماری بگین

و بستری شدن او در بیمارستان، دایان ممکن است نفوذ و اعتبار خود را بار دیگر در شورای امنیت ملی در

امور دفاعی و سیاست خارجی تحمیل کند وایزمن را از میدان بدر برد.

12 بدون طبقه بندی

13 (خیلی محرمانه) مطبوعات مصر درباره بگین: سردبیر روزنامه مصری الجمهوریه در تاریخ اول

اوت بار دیگر بگین را مورد حمله قرار داد. او گفت صلح به نفع اسرائیل نیست. او افزود که گزارشهای

ص: 142

مربوط به بیماریهای بگین ایمان مرا به خدا محکمتر می کند. آترتون سفیر آمریکا قصد دارد توجه حسنی

مبارک، نایب رئیس جمهوری را به این مقاله جلب کند.

14 بدون طبقه بندی

15 (سری) مصر و لهستان؛ یک بازرگان اروپایی به سفارت آمریکا در ورشو گفته است که او سرگرم

مذاکره با حکومت لهستان برای فروش لوازم یدکی میگ 17 و 19 و 21 به مصر می باشد. تجهیزات

الکترونیکی شوروی و موتورهای دیزل جهت تانکها به طوری که معلوم شده است در این فروش

پیشنهادی گنجانده شده اند. این بازرگان مدعی است، که مقامات لهستانی گفته اند که فروش این اقلام از

نظر شوروی بلامانع است.

16 (خیلی محرمانه) سوریه، قتل افراد علوی: سفارت آمریکا از دمشق گزارش می دهد که یک

پزشک برجسته متعلق به فرقه علوی روز 31 ژوئیه در دمشق به قتل رسیده است. به موجب این گزارش،

این پزشک درجه سرهنگی در ارتش دارد و به موجب یک گزارش او از خویشاوندان حافظ اسد رئیس

جمهور سوریه است. این حمله، نخستین حادثه مشابهی است که از آغاز ماه مبارک رمضان در سوریه

اتفاق افتاده است. لازم بتوجه است که مخالفان سنی رژیم سوریه در این کشور مدعی شده اند که آنها در

ماه مبارک رمضان از حمله علیه افراد وابسته به فرقه علوی خودداری خواهند کرد.

17 بدون طبقه بندی ونس


اجلاس نهضت غیرمتعهدها در هاوانا: صهیونیزم و نژادپرستی

سند شماره (14)

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 220059 تاریخ: 31 مرداد 58

به: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش غیرمتعهدها طبقه بندی: خیلی محرمانه

رونوشت برای: سفارت آمریکا در تل آویو

نمایندگی آمریکا در سازمان ملل، نیویورک

موضوع: اجلاس نهضت غیرمتعهدها در هاوانا صهیونیزم و نژادپرستی

1 (تمام متن خیلی محرمانه است)

2 در تماسهایی که بین واحدها و دولتهای میزبان در رابطه با پیش نویس کوبایی و اجلاس جنبش

غیرمتعهدها برقرار می شود درخواست می گردد که شما قویا تأکید کنید که اگر در اجلاس جنبش

غیرمتعهدها دوباره روی معادله صهیونیزم و نژادپرستی تأکید شود عکس العمل سیاسی فوق العاده منفی

در اینجا (واشنگتن) به دنبال خواهد داشت و از نکات ذیل باید استفاده کنید:

تکرار مکرر رابطه بین صهیونیزم و نژادپرستی در پیش نویس کوبایی نمونه فاحشی از صفت

برخوردگرایی و غیرواقعی جلوه دادن حقایق توسط این بیانیه است.

تأیید مکرر معادله صهیونیزم و نژادپرستی در اجلاس هاوانا سبب خواهد شد که بیگانگان به مفهوم

درستی از جنبش غیرمتعهدها دست پیدا ننمایند، و سبب خواهد شد که آمریکا نتواند در تلاش خود برای

دادن بهای لازم به نظریات مشروع جنبش غیرمتعهدها و مقاصد آن موفق باشد و با ابراز همدردی به آنها

پاسخ دهد.

در اجلاس دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها در سال 1978 در بلگراد به معادله صهیونیزم و

ص: 143

نژادپرستی اهمیت چندانی داده نشده بود و برخورد آمریکا با این نظریه نیز مثبت بود.

از نظر ما پیدایش دوباره معادله صهیونیزم و نژادپرستی درست در زمانی که اسرائیل در حال خروج


از سرزمینهای اشغالی صحرای سیناست و وارد مرحله مذاکره با مصر در جهت خودمختاری

فلسطینیهاست، نامناسب و نامساعد است. ذکر مجدد معادله صهیونیزم و نژادپرستی در این مرحله زمانی

تنها اوضاع را پیچیده تر کرده، مانعی در راه تلاش برای ایجاد صلح پدید می آورد.

به همین علت، ما امیدواریم که اعضای جنبش غیرمتعهدها به معادله صهیونیزم و نژادپرستی به

عنوان یک عامل واردکننده لطمه به اهداف مشترک خود نگریسته در اجلاس هاوانا و بیانیه نهائی از آن

حرفی به میان نیاورند.

3 برای مخاطبهای آفریقایی: در گفتگوی خود با دولتهای میزبان درباره معادله صهیونیزم و

نژادپرستی، همانگونه که در تلگرام دولتی به شماره 216829 و دیگر تماسها خاطرنشان گردید، از شما

تقاضا می شود که عکس العمل شدید سیاسی مردم آمریکا را دارای تأکید و اهمیت بسیار جلوه گر نمایید.

4 برای واحدهای مستقر در کشورهای عربی، جاکارتا و کوالالامپور: پیشنهاد می شود که شما هم به

تناسب موضوع از نکات بالا استفاده نمائید. لیکن طوری این موضوع را مطرح نمایید که دولت میزبان در

مورد حساسیت سیاسی اینجا در رابطه با معادله صهیونیزم و نژادپرستی و مشکلاتی که ممکن است در

نتیجه آن برای آمریکا ایجاد شود، به ورطه اشتباه سوق داده نشود.

کریستوفر


اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا صهیونیزم و نژادپرستی

سند شماره (15)

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. بشماره 220561 طبقه بندی: خیلی محرمانه

به: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش غیرمتعهدها تاریخ: 11 مرداد 58

رونوشت برای: سفارت آمریکا در تل آویو

نمایندگی آمریکا در سازمان ملل، نیویورک

عطف به: وزارتخانه 220059

موضوع: اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا صهیونیزم و نژادپرستی

1 تمام متن خیلی محرمانه است.

2 جهت استفاده از تلگرام مرجع، واحدهایی که تا به حال موفق نشده اند در این زمینه با وزارتهای

امور خارجه در کشورهای میزبان تماس حاصل نمایند، باید موضوع بند سوم را که با عبارت (به

صهیونیزم نژادپرستی اهمیت چندانی داده نشده بود...الخ.) آغاز می شود حذف نمایید.

کریستوفر

ص: 144

سند شماره (16)

تاریخ: 1 شهریور 58 طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در تهران شماره 9384 به: وزارت خارجه واشنگتن دی سی.

رونوشت برای: سفارت آمریکا تل آویو

نمایندگی آمریکا در سازمان ملل وزارتخانه لطفا به مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش

غیرمتعهدها انتقال دهد. با قید فوریت.

عطف به: وزارتخانه 220059

موضوع: اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا صهیونیزم و نژادپرستی

1 (تمام متن خیلی محرمانه است).

2 کاردار در ملاقات خود با وزیر امور خارجه دکتر یزدی در 22 اوت به گفتگو پیرامون پیش نویس

کوبایی و تأکید دوباره آن بر معادله صهیونیزم و نژادپرستی پرداخت. یزدی با این سؤال که شما در رابطه با

این معادله چه اعتراضی می توانید داشته باشید ؟ «عکس العمل نشان داد و به سخنرانی پیرامون سیاست

دوگانه آمریکا درباره فعالیتهای آن کشور نسبت به اسرائیل و لبنان و بخصوص شیعیان لبنان که آماج

حملات اسرائیل در جنوب لبنان واقع شده اند، پرداخت. وی گفت ایران نمی تواند نسبت به این سیاست

نژادپرستانه آشکار که هدفش نابودی جامعه شیعیان لبنان است بی تفاوت بماند. وی گفت ایران پیرامون

این مسئله مطرح شده در پیش نویس کوبا موافقت دارد گرچه در مورد مسائل دیگری که منجر به انحراف

در اهداف واقعی غیر بلوکه بودن می شود از سیاست مستقلی پیروی خواهد کرد.

3 در مورد موضع آمریکا نسبت به حملات اسرائیل بحث طولانی پیش کشیده شد، ولی یزدی به این

بهانه که آمریکا با این مسئله به طور منصفانه برخورد نکرده است از موضع خود پایین نیامد. در مورد

معادله صهیونیزم و نژادپرستی اسرائیل یزدی نظریات ثابتی داشت که به هیچ وجه قابل تزلزل و تغییر نبود.

از طرف ایران نمی توان در کنفرانس جنبش غیرمتعهدها پیرامون معادله صهیونیزم و نژادپرستی انتظار

کمک و مساعدت داشت. لیکن ما نسبت به مواضع ایران در قبال دیگر مسائل مطروحه در پیش نویس

کوبایی خوش بین هستیم. و واقعیت این است که به گفته خود یزدی او با همه مسائل مطرح شده در

پیش نویس کوبا موافق نیست. لینگن



موضع آمریکا در مذاکرات اقیانوس هند

سند شماره (17)

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 22310 تاریخ: 2 شهریور 58

به: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به اقیانوس هندطبقه بندی: خیلی محرمانه

رونوشت برای: نمایندگی آمریکا در سازمان ملل، نیویورک

سفارت آمریکا در مسکو

عطف به: الف وزارتخانه 200240، ب وزارتخانه 167419

موضوع: موضع آمریکا در مذاکرات اقیانوس هند.

1 در بیست و یکم اوت شورویها به انتقاد آشکار از مواضع آمریکا در مذاکرات اقیانوس هند

پرداختند. یکی از مقالات پراودا آمریکا را متهم به ایجاد وقفه در غیرنظامی کردن اقیانوس هند علیرغم

ص: 145

موافقتنامه های کنفرانس وین نموده است. پراودا گفته است که ما در ملاقات اخیر خود با مقامات شوروی

خواستار از سرگرفته شدن مذاکرات نبوده ایم.

2 مخاطبهای اقدام گری که کشورهای میزبانشان نمایندگانی برای اجلاس جنبش غیرمتعهدها در

هاوانا می فرستند، باید نقطه نظرهای ما را درباره مذاکرات اقیانوس هند برای وزارتهای امور خارجه

(کشورهای میزبان) روشن نمایند تا قبل از افتتاح جلسه دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها در 28 اوت از

آنها باخبر شده باشند.

آمریکا مایل است از رقابت نظامی آمریکا و شوروی در اقیانوس هند اجتناب ورزد و ما نیز موافق

اظهارات کشورهای اقیانوس هند مبنی بر اینکه اقیانوس هند نباید صحنه مسابقات تسلیحاتی باشد

هستیم.

در اوائل 1977 آمریکا به ابتکار خود در مذاکرات دوجانبه شوروی پیشنهاداتی کرد تا از طریق

آنها به گسترش رقابت آمیز حضور نظامی آمریکا و شوروی در اقیانوس هند خاتمه داده شود. بین ژوئن

1977 و فوریه 1978 چهار دور از این مذاکرات انجام شد. متأسفانه در اثناء مذاکرات شوروی حجم

نیروی دریایی خود در اقیانوس هند را در رابطه درگیری خود در شاخ آفریقا افزایش داد. این عمل سبب

به تعلیق درآمدن مذاکرات گردید، و مسائل حل نشده اقیانوس هند تلاش برای از سرگرفته شدن مذاکرات

را مشکل نموده است.

در ملاقات اخیر بین رئیس جمهور کارتر و برژنف موافقت شد که نمایندگان دو کشور برای از

سرگرفته شدن مذاکرات، ملاقات نمایند. طبق این موافقت، سفیر رالف ارل سرپرست هیئت نمایندگی

اقیانوس هند در 20 ژوئیه با همتای خود سفیر ل. ی. مندیویچ در واشنگتن ملاقات نمود. در این ملاقات

موقعیت مذاکرات و آینده از سرگرفته شدن مذاکرات مورد بررسی قرار گرفت. از طرف آمریکا پیشنهاد

شد که ملاقات دیگری بین سران هیئت نمایندگی دو کشور در پاییز صورت گیرد. مقامات شوروی از این

روش ابراز نارضایتی کردند ولی گفتند این پیشنهاد را حتما مورد بررسی قرار خواهند داد.

بیانات عمومی اخیر پراودا در مورد وضعیت مذاکرات اقیانوس هند نتوانسته است به بهبود

مذاکرات دیپلماتیک بین طرفین منجر گردد. ولی ما حاضر هستیم به تماسهای خود با شوروی ادامه دهیم

تا مذاکرات رسمی از سرگرفته شود. کریستوفر


روابط کوبا و شوروی

سند شماره (18)

تاریخ: 3 شهریور 58 طبقه بندی: سری

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 223273 به: تمام واحدهای دیپلماتیک

فقط برای سفیر یا کاردار

موضوع: روابط کوبا و شوروی

1 در رابطه با تلاشهای تهاجمی کوبا جهت سلطه بر نهضت غیرمتعهدها، و در رابطه با دنباله اجلاس

غیرمتعهدها در هاوانا در جستجوی راهی هستیم، تا از طریق آن توجه بین المللی را به وابستگی اقتصادی

و نظامی کوبا به شوروی و تشابه سیاست خارجی این دو کشور جلب نماییم. ما سعی داریم سفارتها را با

وسایل و لوازم مورد نیاز جهت استفاده در کشورهای میزبان مجهز سازیم که حوزه روابط و وابستگی

ص: 146

اقتصادی نظامی کوبا به شوروی در به اجرا درآوردن سیاستهای خارجی، سهیم بودن هر دو کشور مزبور

در استفاده از تسهیلات سمعی بصری بین المللی، حضور شوروی در کوبا، و نقش کوباییها به عنوان

نفوذکنندگان روسی در صحنه بین المللی و بسیاری از کشورهای خاص را روشن سازند. آژانس

بین المللی ارتباطات نیز در گسترش این موضوعات همیاری خواهد نمود.

2 جهت کمک به وزارتخانه در این کار پاسخ مخاطبین در مورد نکات زیر مورد نیاز است:

(الف) یک چنین اطلاعاتی به چه صورت به بهترین وجه خواهد توانست مورد استفاده در کشور شما

قرار گیرد. حتما می دانید که در بعضی از کشورها استفاده از این اطلاعات می تواند بی حاصل و یا

خصومت برانگیز باشد و شاید کشورهایی باشند که ما فقط باید به طور محرمانه حکومتهایشان را مطلع

سازیم و یا اینکه این اطلاعات را از طریق یک کشور سوم و نه از طریق کانالهای عمومی در اختیار کشور

مورد نظر قرار دهیم.

(ب) چه نوع اطلاعاتی برای دولت و مردم میزبان شما مفیدتر می باشد.

(ج) تأثیر یک چنین تلاشی بر سیاستها و یا مواضع دولت میزبان شما در حوزه بین المللی چه می تواند

باشد.

(د) در رابطه با روابط کوبا شوروی که کشور میزبان شما را نیز درگیر می کند، به نظر شما استفاده از

چه نوع اطلاعاتی می تواند موجب مستحکمتر شدن روش ما در کشور میزبان شما و جاهای دیگر شود.

در صورتی که دلایلی حاکی از اختلاف و تضاد سیاست بین کوبا و شوروی که بر کشور میزبان شما تأثیر

می بخشد نیز وجود داشته باشد، لطفا این نکات را هم اظهار دارید.

3 جوابهایتان نباید دیرتر از 31 اوت برسند. در فرمولبندی پاسخها می توانید با سیا و مسئول روابط

عمومی مشورت کنید، ولی توزیع این پیام و آگاهی درباره این عمل در هر واحد باید با محدودیت باشد.

واضح است که واحدها نباید این اطلاعات را در اختیار دولتهای میزبان خود قرار دهند. کریستوفر


عبور مقامات عالی رتبه شرکت کننده در اجلاس جنبش غیرمتعهدها از آمریکا

سند شماره (19)

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 223445 تاریخ: 3 شهریور 58

به: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش غیرمتعهدهاطبقه بندی: محرمانه

سفارت آمریکا در آنکارا، برن، بوگوتا، برازیلیا، بریج تاون، بخارست، کاراکاس، اسلام آباد، لاپاز،

لیسبون، هلسینکی، مادرید، مکزیکو، مونته ویدئو، پارماریبو، کیتو، سن خوزه، استکهلم، تهران، وین

عطف به: وزارتخانه 194791

موضوع: عبور مقامات عالی رتبه شرکت کننده در اجلاس جنبش غیرمتعهدها از آمریکا

1 این وزارتخانه گزارشهای پراکنده ای پیرامون عبور و یا توقف مقامات عالیرتبه شرکت کننده در

اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا در تاریخ 7 3 سپتامبر به هنگام عزیمت یا مراجعت از اجلاس در آمریکا

دریافت نموده است. از مخاطبها تقاضا می شود به بررسی پاسخ های خود در رابطه با تلگرام مرجع (همین

موضوع) پرداخته سریعا اطلاعات جدید خود را برای ما گزارش نمایند.

2 پاسخها باید حداکثر تا آخر وقت اداری سه شنبه 28 اوت (به وقت واشنگتن) برای ما سریعا ارسال

گردد. پاسخها باید حاوی مشخصات تلگرام مرجع مربوط به خود باشند.

ص: 147

3 تقاضا می شود فقط پاسخهای مثبت را ارسال نمایید. کریستوفر


نحوه برخوردها در آغاز اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا (3 7 سپتامبر)

سند شماره (20)

از: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی. شماره 224860 تاریخ: 5 شهریور 58

به: دفتر حفاظت منافع آمریکا در هاواناطبقه بندی: خیلی محرمانه

رونوشت برای: تمام واحدهای دیپلماتیک

موضوع: نحوه برخوردها در آغاز اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا (3 7 سپتامبر)

1 (تمام متن خیلی محرمانه است.)

2 جلسات مقدماتی در سطح سفرا و خبرگان در 28 ماه اوت آغاز می گردد. ظاهرا میانه روها

سؤالات ایدئولوژیک را از قبل آماده کرده در تلاشند تا فعالیت کوبایی ها را برای جلب حمایت جنبش

غیرمتعهدها از سیاستهای شوروی خنثی نمایند. ولی موضع آنها در قبال مسائل مورد نگرانی آمریکا هنوز

روشن نیست.

3 پیش نویس کاملاً نامتعادل کوبایی موجبات مخالفت همه جانبه، انحراف، و دیپلماسی شدید را در

بین اعضاء غیرمتعهدها فراهم آورده است. اعضاء آمریکای لاتین، آسیایی، آفریقایی و یوگسلاوی فعالانه

سعی دارند به مسائل مورد نظر خود پرداخته روشهایی را به وجود آورند که موجب محدود شدن آزادی

عمل کوبا به عنوان رئیس جنبش غیرمتعهدها (1979) بشود. هنوز نمی دانیم نتیجه این فعالیتها چه بوده

است، ولی قرار است از طرف کوباییها در یکی دو روز آینده یک پیش نویس دیگر انتشار یابد.

4 از نظر دیپلماتیک ما در حال انجام امور زیر هستیم: الف) از اعضاء آمریکای لاتین می خواهیم که

خود را سازماندهی کرده برای دوبار نوشته شدن و تغییر لحن بیانیه در مورد مسائل نیمکره خود تلاش

نمایند؛

ب) از آفریقاییها می خواهیم که در مورد مسائل آفریقای جنوبی و خاورمیانه ای به خصوص عضویت

مصر تلاش و همکاری خود را مبذول نمایند؛ (پ) از همه کشورهای غیرمتعهد و هم پیمانان خود

می خواهیم که در مورد معادله صهیونیزم و نژادپرستی و نیز مسئله پورتوریکو، ما را یاری دهند. علاوه بر

این کشورهای آسیایی در نظر دارند از مسئله اعتبار کامبوج فراتر رفته، به بحث سیاسی وسیع در مورد

آسیای جنوب شرقی با درنظر گرفتن نقش ویتنام مبادرت ورزند.

5 یک مسئله روشن است. این اجلاس که در آن حدود 50 40 نفر از سران کشوری و دولتی در آن

شرکت کرده و حدود 100 هیئت نمایندگی ملی در آن حضور دارند، یک محل فعالیت سیاسی عظیم

می باشد. رسانه های گروهی دنیا نیز نمایندگانی در آنجا خواهند داشت، که در میان آنها باربارا والترز

شخصیت تلویزیونی نیز دیده می شود. کاسترو تا سر حد امکان برای حضور احتمالی خود در مجمع

عمومی سازمان ملل در اواخر سپتامبر در اینجا از نظر سیاسی سرمایه گذاری خواهد کرد.

6 ما به کار سیستماتیک خود در تمام طول برگزاری اجلاس ادامه داده و تعداد زیادی از دیپلماتهای

خود را در هاوانا قرار داده ایم، تا ما را در جریان وقایع قرار دهند.

کریستوفر



عبور مقامات شرکت کننده در اجلاس هاوانا

ص: 148

سند شماره (21)

تاریخ: 6 شهریور 58 طبقه بندی: محرمانه

از: سفارت آمریکا در تهران شماره 9521 به: وزارت خارجه واشنگتن دی سی.

عطف به: وزارتخانه 223445

موضوع: عبور مقامات شرکت کننده در اجلاس هاوانا

1 وزارت امور خارجه به سفارت اطلاع داده است که به نظر آنها هیچ یک از اعضاء هیئت نمایندگی

ایرانی قرار نیست هنگام بازگشت از هاوانا به ایران از آمریکا دیدار به عمل آورند.

2 هیئت نمایندگی شش نفره ایرانی به سرپرستی وزیر امور خارجه دکتر یزدی در 26 اوت تهران را به

قصد هاوانا ترک نمودند و در میان دیگر اعضاء دکتر منصور فرهنگ استاد علوم سیاسی دانشگاه

تهران؛ جواد یارجانی استاد دانشگاه در رشته اقتصاد؛ و مهدی احساسی رئیس بخش سازمانهای

بین المللی وزارت امور خارجه دیده می شوند.

3 طبق اطلاع وزارت امور خارجه قرار است کاردار ایران در سازمان ملل و حدود دو نفر از اعضای

رسمی سفارت ایران در واشنگتن نیز در این کنفرانس شرکت نمایند.

4 در صورتیکه در این برنامه تغییراتی داده شود، دفتر امور خارجه به سفارت آمریکا در تهران اطلاع

خواهد داد. ولی بهتر است که وزارت امور خارجه (آمریکا م) با سفارت ایران در واشنگتن نیز پیرامون

این موضوع تماس حاصل نماید. تامست


اجلاس جنبش غیرمتعهدها در هاوانا

سند شماره (22)

از: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی. شماره 229285 تاریخ: 9 شهریور 58

به: دفتر حفاظت منافع آمریکا در هاوانا طبقه بندی: محرمانه

رونوشت برای: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش غیرمتعهدها

موضوع: اجلاس جنبش غیرمتعهدها در هاوانا: دسترسی مطبوعاتی / راهنمایی

1 مقامات این وزارتخانه جهت توجیه نمایندگان مطبوعاتی و رسانه های گروهی آمریکا قبل از

عزیمت به هاوانا اقدامات زیر را انجام داده اند. ما اطمینان داریم که دفتر حفاظت تا حد امکان و لزوم به

مسائل آنان در هاوانا رسیدگی خواهد کرد.

2 بسیاری از روزنامه نگاران در مورد تصمیم خود مبنی بر ایجاد تماس با دفتر حفاظت آمریکا در

هاوانا با ما صحبت کرده اند. ولی باید این نکته را حتما به یاد داشته باشید که ما به هیچ وجه مطالب یا خود

پیش نویس را در اختیار آنها قرار نداده ایم، ولی در بعضی از موارد آنها را توجیه کرده ایم.

3 ولی سیاست خود را که عبارت است از (الف) عدم مداخله در مسائل ایدئولوژیکی یا داخلی

جنبش غیرمتعهدها و اعتماد ما به چیره شدن میانه روها؛ و (ب) تلاش برای ابراز نگرانی خود پیرامون

مسائلی که از نظر منافع ما دارای اهمیت است، مورد تأکید قرار دادیم.

4 نکات ذیل که برای استفاده در کاخ سفید تهیه شده ممکن است در ملاقاتهایتان با نمایندگان

مطبوعاتی آمریکایی مفید واقع گردد:

جنبش غیرمتعهدها که دارای 87 ملت عضو می باشد سومین اجلاس سالانه خود را در تاریخ 7 3

ص: 149

سپتامبر در هاوانا برگزار می کند.

کوبا به عنوان کشور میزبان و ریاست جنبش در سه سال آینده به تهیه یک پیش نویس بسیار افراطی

مبادرت ورزیده که جنبش را از هدف غیر بلوکه بودن واقعی دور ساخته، وارد خط طرفدار شوروی و

ضدآمریکایی می نماید.

ما به تلاشهای دیپلماتیک وسیعی دست زده ایم تا بتوانیم به وسیله آنها تغییراتی در این پیش نویس

ایجاد نماییم. و در همان حال که صادقانه سعی کرده ایم در امور داخلی و منازعات ایدئولوژیکی جنبش

غیرمتعهدها دخالت ننماییم، نگرانی شدید خود را از برخورد خصمانه پیش نویس کوبایی در رابطه با

مسائلی که در رابطه مستقیم با منافع آمریکا می باشد، ابراز نموده ایم. مسائلی که برای ما غیرقابل قبول

هستند عبارتند از مسائل مربوط به خاورمیانه، آمریکای لاتین (شامل پورتوریکو)، آمریکای جنوب

شرقی، و آفریقای جنوبی.

میانه روهای جنبش عدم تعهد نیز با ما در مورد لحن خصومت آمیز و یک طرفه پیش نویس کوبایی

موافق بوده و اذعان می دارند که این روش تغییر و انحراف از اصول غیر بلوکه بودن است. آنها برای به

وجود آمدن تغییرات اساسی تلاش می کنند و احتمالاً قادر خواهند بود تلاش کوبا را برای منحرف ساختن

اصول عدم تعهد که منجر به «طبیعی جلوه دادن اتحاد» آن با شوروی است خنثی سازند.

ما نمی دانیم در رابطه با این مسائل چه نتیجه ای عاید خواهد شد، ولی از میانه روها خواسته ایم که در

رابطه با مسائل مهم مورد نگرانی آمریکا کاری انجام ندهند که کوبا بتواند در قبال آنها از نظر اصول

ایدئولوژیک جنبش عدم تعهد امتیازاتی کسب نماید. اگر مواضع خصومت آمیز و طرفدار شوروی جنبش

عدم تعهد در مورد بعضی از مسائل غالب گردد، اعتراف به اصول ایدئولوژیک خاص جنبش معنی و

مفهومی نخواهد داشت.

البته هیچ یک از بیانیه های اجلاس جنبش عدم تعهد نمی تواند به طور کامل مورد قبول آمریکا واقع

گردد، چون نتایج حاصله از اجلاس هاوانا هم منعکس کننده نظریات عدم تعهد و هم بازتاب نفوذ کوبا به

عنوان کشور میزبان اجلاس خواهد بود. معذالک امیدواریم که اجلاس جنبش عدم تعهد نتیجه ای منطقی و

متعادل ارائه نماید. ونس


تحلیل دومین پیش نویس کوبایی در اجلاس هاوانا

سند شماره (23)

از: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی. شماره 230644 تاریخ: 9 مرداد 58

به: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش غیرمتعهدهاطبقه بندی: خیلی محرمانه

سفارت آمریکا در آنکارا، آتن، بوگوتا، بن، برازیلیا، بروکسل، کاراکاس، کپنهاک، نمایندگی آمریکا در

ژنو، سفارت آمریکا در لاهه، لیسبون، لندن، لوکزامبورگ، مادرید، ماناگوا، مونته ویدئو، نمایندگی

آمریکا در ناتو، سفارت آمریکا در اسلو، اتاوا، پاریس، کیتو، رم، سن خوزه، استکهلم، تل آویو،

نمایندگی آمریکا در سازمان ملل، سفارت آمریکا در کانبرا

موضوع: تحلیل دومین پیش نویس کوبایی در اجلاس هاوانا

1 (تمام متن خیلی محرمانه است.)

2 تحلیلی که از بخشهای مورد تجدیدنظر قرار گرفته پیش نویسی که با کوبا در آغاز اجلاس (7 3

ص: 150

سپتامبر) تسلیم وزرای خارجه غیرمتعهدها در هاوانا نمود، نشان می دهد که این تجدیدنظرها چه از نظر ما

و چه از نظر میانه روها تغییرات مهمی نبوده است. این تغییرات نمی تواند مانع فشار وارده از طرف

میانه روها برای به وجود آوردن تغییرات عمده باشد و نیز قادر نخواهد بود محدودیتهایی را که مایلند علیه

کوبا به هنگام رهبری آن کشور در جنبش غیرمتعهدها به وجود آورند، متوقف نماید.

3 بخشهای مهم پیش نویس مورد تجدیدنظر قرار گرفته:

الف: خاورمیانه: گذشته از تغییرات انشایی و مفاد اضافه شده درباره سازمان آزادیبخش، اسرائیل و

اوضاع لبنان، این بیانیه نیز به حملات منظم خود علیه سیاست های آمریکا ادامه داده، به محکوم کردن

مصر، اسرائیل، آمریکا، موافقتنامه کمپ دیوید و قرارداد صلح مصر و اسرائیل می پردازد. این پیش نویس

زمینه را برای اخراج مصر به عنوان «متخلف» از قراردادهای جنبش غیرمتعهدها فراهم می آورد.

ب: آسیای جنوب شرقی: در یک پاراگراف به ستایش از ویتنام پرداخته (که اشاره به فعالیتهای نظامی

آمریکا در هند و چین است) و در پاراگراف بعدی به نیاز دوستی و تعاون بین کشورهای منطقه، بدون ذکر

نام از هیچ یک از آنها می پردازد، و برای گروههای آسیایی که خواستار محکوم شمردن ویتنامیها هستند،

اقدامی انجام نمی دهد. مسئله اعتبار کامبوج هنوز هم مورد بحث است.

ج: کره: در خط سنتی جنبش غیرمتعهدها که حمایت از کره شمالی است، تغییری پدید نمی آورد.

د: آمریکای لاتین: به حملات منظم خود علیه حضور سیاسی، اقتصادی و نظامی آمریکا در نیمکره و

نیز علیه نظام بین کشورهای آمریکای لاتین، قرارداد ریو و سازمانهای دفاعی مربوطه می پردازد، این

پیش نویس خواستار استقلال پورتوریکو شده است. تنها موردی که درباره آن تغییراتی داده شده

نیکاراگوئه است که در آن به طرزی عجیب از حمله مستقیم به آمریکا امتناع می ورزد.

ه : آفریقای جنوبی: با ایجاد کمی تغییر در نحوه انشاء این پیش نویس نیز آمریکا، انگلیس، آلمان

غربی، فرانسه و اسرائیل را مسئول تداوم آپارتاید و ایجاد «راه حلهای داخلی» در رودزیا و نامیبیا که

برخلاف تمایل ملت است می داند، و حمایت کامل خود را از نبرد مسلحانه جبهه وطن پرست و سوآپو

اعلام داشته و خواستار کمک کشورهای «سوسیالیستی» به نبردهای آزادیبخش می شود. در مورد ابتکار

کشورهای مشترک المنافع در خصوص رودزیا صحبتی به میان آورده نشده است.

4 خلاصه اینکه به نظر می رسد پیش نویس دوم تازه مقدمه ای برای درگیری باشد در حالی که کوباییها

و میانه روها آمادگی خود را برای مذاکره همچنان حفظ کرده اند. چگونگی پیشرفت کنفرانس پس از

ملاقات کاسترو و تیتو که در 31 اوت آغاز خواهد شد، معلوم می گردد.

5 واحدها در صورت لزوم می توانند از نکات بالا استفاده نمایند.

ونس


پیش نویس دوم کوبا در اجلاس خاورمیانه

ص: 151

سند شماره (24)

از: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی. شماره 230645

به: مجمع گیرندگان مطالب به جنبش غیرمتعهدها

تاریخ: 10 شهریور 58 طبقه بندی: خیلی محرمانه

سفارت آمریکا در لندن، پاریس، بن، اتاوا، توکیو، کانبرا، استکهلم، نمایندگی آمریکا در ناتو، سفارت

آمریکا در اسلو، کپنهاک، لاهه، بروکسل، لوگزامبورگ، لیسبون، مادرید، رم، آتن، آنکارا، برازیلیا،

مونته ویدئو، کیتو، بوگوتا، سن خوزه، ماناگوا، تل آویو، نمایندگی آمریکا در سازمان ملل ژنو.

عطف به: هاوانا 7944 (به تمام گیرندگان ارسال نشده)

موضوع: اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا: پیش نویس دوم کوبا در اجلاس خاورمیانه

1 (تمام متن خیلی محرمانه است).

2 بخش خاورمیانه ای پیش نویس دوم (تلگرام مرجع) در برگیرنده همان نکات نامساعد پیش نویس

اول است، ولی از نظر انشاء تغییراتی در آن داده شده و پیرامون سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) و

اوضاع لبنان مطالبی به آن اضافه شده است. با وجود افراط گرایی و بی بندباری آن در استفاده از عبارات،

آن را می توان به عنوان فریادی برای نابودی اسرائیل به حساب آورد. بنابراین پیش نویس دوم به عنوان

اساس مورد بحث پیرامون خاورمیانه در هاوانا با پیش نویس اول تفاوتی نکرده است. در گفتگوهای خود

با رابطین خود در جنبش عدم تعهد و هم پیمانان ما می توانید این موضوع را متذکر شوید. گزارشات خود را

فقط پیرامون عکس العملهای نشان داده شده علیه لحن پیش نویس جدید در مورد خاورمیانه و به

خصوص مصر برای ما ارسال نمایید.

3 پیش نویس دوم:

بیان می دارد که آمریکا نسبت به حقوق فلسطین و خروج اسرائیل از سرزمینهای اشغالی حالتی

خصمانه داشته است.

سیاست حل مسائل و قراردادهای یک جانبه را که به روایتی آمریکا در حال تحمیل آنهاست

محکوم می نماید.

موافقتنامه کمپ دیوید و قرارداد صلح مصر و اسرائیل تحت حمایت آمریکا را محکوم می نماید.

از همه اعضای عدم تعهد می خواهد که از شرکت در مذاکرات مربوط به این موافقت نامه و قرارداد

امتناع ورزند.

سازمان آزادیبخش فلسطین را به عنوان نماینده مشروع و قانونی خلق فلسطین به رسمیت

می شناسد.

حق فلسطینیها را در ایجاد یک دولت و کشور ملی به رسمیت می شناسد.

و بیان می دارد که مصر از مواضع عدم تعهد منحرف گردیده و به هنگام امضاء قراردادهای خود با

اسرائیل و آمریکا از اصول عدم تعهد سرپیچی نموده است.

قرارداد منعقده بین مصر و اسرائیل را تشویق اسرائیل به توسعه طلبی می داند.

اظهار می دارد که ساف به طور مطلق حق دارد به مبارزه خود علیه سیاست آمریکا، به هر نحو و با

استفاده از جبر ادامه دهد.

ص: 152

روابط جنگی اسرائیل با آمریکا، آفریقای جنوبی و دیگران (نامشخص) را محکوم نموده است.

فعالیتهای نیروهای «امپریالیستی» (که در جای دیگر این نیروها را شامل آمریکا، انگلیس، آلمان

غربی، و فرانسه دانسته است) را برای افزایش حضور دائمی خود در خاورمیانه و تهدید علیه کشورهای

عربی و تولیدکننده نفت منطقه محکوم می شمارد. ونس



اجلاس جنبش غیرمتعهدها

سند شماره (25)

از: وزارت خارجه، واشنگتن، دی سی. شماره 231147 تاریخ: 10 شهریور 58

به: دفتر حفاظت منافع آمریکا در هاواناطبقه بندی: خیلی محرمانه

رونوشت برای: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش غیرمتعهدها، سفارت آمریکا در بلگراد،

نمایندگی آمریکا در سازمان ملل، نیویورک، سفارت آمریکا در مکزیکو.

عطف به: الف هاوانا 8011، ب بلگراد 6536، ج هاوانا 8037، د هاوانا 8033، ه هاوانا 8032

موضوع: اجلاس جنبش غیرمتعهدها

1 (تمام متن خیلی محرمانه است.)

2 از گزارش مفصل و تحلیل جالبی که برای ما ارسال داشتید بسیار متشکریم.

3 موضع گراهام در رابطه با HABGAGبسیار درست بود (تلگرام مرجع الف) و همین موضع حفظ

شود.

4 خیلی مایل هستیم در مورد گزارش بلگراد (مرجع ب) که در یکم سپتامبر در واشنگتن پست (به

وسیله کارن دویانگ در هاوانا) منعکس شده بود و حاکی از آن بود که «یوگسلاوی بطور مرتب به توزیع

یک پیش نویس برای جایگزینی پیش نویس کوبایی نموده است» تأییدیه ای دریافت نماییم. اگر در مورد

این پیش نویس جایگزین شونده اطلاعی دارید برای ما ارسال دارید.

5 معاونتهای نمایندگی های یوگسلاوی، هند و نیجریه در اینجا به هلمان و کاپلان گفته اند که

میانه روها در حالی که «چند پیش نویس کامل» به همراه داشتند، به هاوانا رفته اند. مهمترین مسئله برای

میانه روها زمان و نحوه ارائه تاکتیکهای آنها در کنفرانس است. مثلاً عکس العمل میانه روها نسبت به

اصلاحیه های وارده در پیش نویس دوم و در مورد اصول و اهداف چگونه است ؟ (مرجع ج) «عصبانیت»

میانه روها در برابر استفاده سرسختانه کوباییها از کرسی رهبری (مرجع د) چگونه ممکن است منجر به

اتخاذ یک استراتژی و تاکتیک مبتنی بر میانه روی بشود ؟

6 مایلیم در مورد نحوه برخورد این پیش نویسهای جایگزین با مسائل مورد علاقه ما و نیز مسائل

ایدئولوژیکی مبتنی بر میانه روی اطلاعاتی دریافت نماییم. در تماسهای خود با هیئت نمایندگیهای دوست

سعی کنید نگرانی ما را در مورد از دست دادن امتیازاتی که ممکن است منافع ما را به طور مستقیم به

مخاطره افکند، یادآور شوید.

7 عکس العمل این کنفرانس نسبت به گزارشات پیرامون حضور نظامی شوروی در کوبا را نیز برای ما

ارسال دارید. آیا از این گزارشها چنین سوءتعبیر می شود که آمریکا سعی دارد امور اجلاس را تحت تأثیر

قرار دهد، یا آنکه از گزارشها تأکید بیشتر بر وجود روابط صمیمی بین کوبا و شوروی استنباط می شود،

تأکیدی که موجب تضعیف تلاشهای هاوانا برای پیش بردن نظریه «اتحاد طبیعی» جنبش عدم تعهد با

ص: 153

شوروی است.

8 خیلی مایل هستیم عکس العمل کشورهای واردکننده نفت را در مورد خط حمایت از خط اوپک که

در بخش اقتصادی تصحیح شده عنوان گردیده (مرجع ه ) بدانیم. ونس


اظهارنظر وزارت امور خارجه در مورد سخنرانی کاسترو...

سند شماره (26)

از: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی. شماره 232651 تاریخ: 14 شهریور 58

به: دفتر حفاظت منافع آمریکا در هاواناطبقه بندی: محرمانه

رونوشت برای: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش غیرمتعهدها

سفارت آمریکا در پکن

نمایندگی آمریکا در سازمان ملل.

موضوع: اجلاس عدم تعهد اظهارنظر وزارت امور خارجه در مورد سخنرانی کاسترو در سوم سپتامبر

1 آنچه در ذیل آمده نسخه غیررسمی تبادل نظر بین خبرنگار رویتر و سخنگوی مطبوعاتی وزارت

امور خارجه کارتر می باشد، که در کنفرانس مطبوعاتی نیمروز وزارتخانه در 4 سپتامبر ایراد گردیده است:

2 آغاز متن: سؤال. نظر شما در مورد سخنان کاسترو چیست ؟

جواب: به عقیده من با خارج شدن رئیس دفتر حفاظت از جلسه نظر ما معلوم شده است. پایان متن.

ونس


خلاصه اطلاعاتی شماره 890

سند شماره (27)

از: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی. شماره 234200 تاریخ: 15 شهریور 58

به: مجمع گیرندگان خلاصه اطلاعاتی طبقه بندی: سری

رونوشت برای: وزارت خزانه داری وزارت دفاع

لندن برای گلاسپی، پاریس برای نیکولاس مورفی، وزارت دفاع برای رنسام، سایر گیرندگان برای

روسای هیئتهای نمایندگی

(پاراگراف های 8 1 سری می باشد).

موضوع: خلاصه اطلاعاتی شماره 890 15 شهریور 1358

1 اجلاس کشورهای غیرمتعهد: وخامت اوضاع مصر علیرغم کوششهای مصر برای به دست آوردن

حمایت کشورهای غیرمتعهد در جلسه هاوانا محکومیت مصر به خاطر امضای قرارداد کمپ دیوید و صلح

با اسرائیل اجتناب ناپذیر خواهد بود. این بدلایل زیر می باشد:

الف) میانه روها مشغول مبارزه ایدئولوژیک با کوبا بر سر وظیفه و جهت جنبش غیرمتعهدها هستند و

لذا روی مسئله حمایت از مصر متمرکز نشده اند.

ب) مصر سعی خود را بر جلوگیری از اخراج خود از جنبش مصروف کرده و برای تغییر در لحن

محکومیت خود تلاش به خرج نداده است.

ج) کاسترو قویا قرارداد مصر و اسرائیل را مورد حمله قرار داده.

د) اعضای آفریقایی جنبش با وجود اینکه مخالف حذف مصر هستند، ولی از قرارداد صلح اسرائیل و

ص: 154

مصر حمایت نمی کنند.

ه) سادات در جلسه حضور ندارد، در حالی که گروه پایداری عرب رؤسای کشوری و دولتی را به

عنوان نمایندگان خود به آنجا فرستاده است.

2 مصر برای کسب موقعیت در میان غیرمتعهدهای میانه رو به خصوص یوگسلاوی و هند که نسبت به

قرارداد صلح بی تفاوت هستند، به همراه آنان در برابر پیشنهاد کوبا برای ایجاد پیمان نزدیکتر با بلوک

سوسیالیست موضعگیری کرده است. مصر پیش نویس اصلاح شده اطلاعیه شدیداللحن کوبا را پخش

کرد.

(اطلاعیه قرارداد کمپ دیوید و قرارداد صلح مصر و اسرائیل را به خاطر نقض آشکار قطعنامه های

سازمان ملل و بیانیه های جنبش کشورهای غیرمتعهد محکوم کرده و مصر را به انحراف از سیاستهای

جنبش و بی توجهی به حقوق فلسطینیان متهم کرده است.) اطلاعیه مصر تمام پیش نویس کوبا را بی اساس

خواند و ذکر کرده است که اطلاعیه سعی داشته مواضع جنبش را بعنوان یک نیروی مستقل غیر بلوکه به

سوی یک «اتحاد طبیعی» با شوروی بکشاند.

3 مصر همچنین با یوگسلاوی و دیگر میانه روها در جهت محدود ساختن قدرت کوبا به عنوان رئیس

دفتر هماهنگی جنبش کشورهای غیرمتعهد، برای سه سال آینده با سازماندهی دوباره دفتر و مشخص

کردن فعالیتها و گسترش تعداد اعضا به تلاش پرداخت. مصر همچنین کوشید تا کرسی پیشین خود در این

دفتر را که در اجلاس 1976 در کلمبو از دست داده بود، بازیابد.

4 مصریها سعی کرده اند به طور مستقیم با کوبا صحبت کنند، ولی پاسخ کوبا به تلاشهای مصر سریع و

منفی بود. بخش خاورمیانه ای بیانیه آخر و اصلاح شده کوبا لحن شدیدتر و تندتری نسبت به مصر داشت.

علاوه بر نامیدن قرارداد کمپ دیوید و قرارداد صلح مصر و اسرائیل به عنوان نقض قطعنامه سازمان ملل و

تصمیمات جنبش آنها را توطئه آشکار بر علیه فلسطینیان و اعراب نامیده است، و از کلیه اعضای جنبش

خواسته است که آنها را به رسمیت نشناسند، چون آنها برای اسرائیل انگیزه ای می شوند تا او به سیاستهای

توسعه طلبانه، تبعیض نژادی، و سلطه طلبانه خود ادامه دهد.

5 در همان حال جبهه پایداری به رهبری عراقیها کوشید تا مصر را از جنبش اخراج کند. در 30 اوت

گروه پایداری در هاوانا پیش نویس قطعنامه عراق را به تصویب رساندند. این قطعنامه خواستار اخراج

مصر از جنبش غیرمتعهدها و لغو قرارداد صلح کمپ دیوید شده بود.

6 رئیس جمهور عراق صدام حسین، رئیس جمهور سوریه حافظ اسد، قذافی، عرفات، رئیس

جمهور الجزایر بن جدید و رئیس شورای یمن جنوبی اسماعیل به عنوان نمایندگان گروه پایداری در

کنفرانس شرکت کرده بودند. حضور این نمایندگان عالیرتبه از جناح پایداری و غیبت سادات فشار زیادی

بر کشورهای غیرعرب می آورد تا بیاناتی را که سیاستهای مصر نسبت به اسرائیل را محکوم می کنند،

تصویب نمایند.

7 در جواب به نمایندگان آمریکا که به خاطر مصر تلاش می کردند رهبران آفریقاییها در جنبش

گفته اند که درست است که مخالف اخراج مصر هستند، لیکن لحن شدید قرارداد مصر و اسرائیل مسئله

دیگری است. خیلیها معتقدند که قرارداد ضربه هایی به آرمان فلسطینیان زده است.

8 بیشترین کاری که آفریقاییها می توانستند انجام دهند. این بود که سعی کنند بیانات کوبا را با مواضع

ص: 155

سازمان وحدت آفریقا تطبیق دهند، یعنی انتقاد غیرمستقیم ولی آشکار از مصر به عمل آید و قرارداد کمپ

دیوید و مصر و اسرائیل به خاطر نقض آشکار قطعنامه های سازمان ملل و سازمان وحدت آفریقا محکوم

گردند. ولی با توجه به موضع کوبا و عکس العمل اعراب و حضور سادات در حیفا در حالی که مذاکره بر سر

بیانات جنبش صورت می گیرد، گمان نمی رود که آفریقاییها بتوانند مواضع کوبا را تغییر دهند.

9 مذاکرات بگین و سادات در حیفا: سادات و بگین در 5 سپتامبر پس از دومین ملاقات خود در حیفا

توافق خود را بر سر مسائل متعدد در یک کنفرانس مطبوعاتی ابراز داشتند. مسائل مهمی که بر سر آنها

توافق نسبی وجود داشت عبارتند از:

(الف) در مورد نظارت بر خطوط جداسازنده دو ارتش آنها در صحرای سینا به طور موقت تصمیمی

گرفته شد. هر دو کشور تصمیم گرفته اند که آمریکا را متقاعد سازند که از ایجاد یک نیروی چندملیتی در

صحرای سینا حمایت نماید. وزرای دفاع مصر و اسرائیل تصمیم گرفته اند که به واشنگتن بیایند تا بر سر

این مسئله با وزیر امور خارجه ونس تبادل نظر بنمایند.

(ب) مصر موافقت کرده است که نفت در اختیار اسرائیل قرار دهد، لیکن مقامات مصری گفته اند که

اسرائیل یا باید کمیت و یا قیمت را در مورد نفت انتخاب نماید.

(ج) سادات گفت که از بگین برای دیدار در مصر دعوت کرده است، ولی درباره تاریخ این سفر

پیشنهادی نکرد. هر دو رئیس جمهور در نظر دارند با کارتر در ماه نوامبر بر سر خطوط قرارداد کمپ

دیوید ملاقاتی داشته باشند.

(د) اسرائیل موافقت کرده است که منطقه نفت کاترین در صحرای سینا را قبل از آغاز برنامه تحویل

مصر بدهد.

مهمترین مسائلی که بر سر آنها توافق وجود نداشت، عبارتند از:

(الف) مسئله حاکمیت اورشلیم؛ و

(ب) میزان خودمختاری برای فلسطینیها.

10 (خیلی محرمانه) یهودی نشینهای اسرائیلی: سفارت آمریکا در تل آویو گزارش داد که ایگال

یادین معاون نخست وزیر در 2 سپتامبر در اعتراض به «ریاکاری شارون وزیر کشاورزی، در ایجاد

یهودی نشینهای جدید تحت پوشش «گسترش» یهودی نشینهای کنونی در غیاب وی» جلسه کابینه را

ترک گفت. پس از گفتگو پیرامون این مسئله توسط یادین که در چه مسافتی از یک یهودی نشین می توان

یهودی نشین دیگری مستقر نمود، شارون اعتراف کرد که عنوان گسترش درست نیست و منظور وی ایجاد

«بلوکهای» یهودی نشین بوده است. در همان حال بگین اعلام کرده است که قرارداد مؤتلفه قبلی که به

حزب دموکراتیک یادین اختیار ارجاع مسائل مربوط به یهودی نشینها را به کمیته دفاعی و امور خارجه

کنست می داد دیگر قابل کاربرد و اجرا نیست. این تنها وسیله ای بود که یادین می توانست از طریق آن

موفقیتی به دست آورد. طبق اظهارنظر سفارت شارون سعی دارد راه خود را در مورد یهودی نشینها در

پیش گیرد، چون هیچ یک از وزرای دیگر قدرت مقاومت در برابر بولدوزرهای شارون را ندارند، مگر

اینکه موضوع تصرف زمینها و املاک کاملاً خصوصی درمیان باشد.

11 (محرمانه) مصر اسرائیل نفت: طبق گزارش مطبوعاتی که سفارت آمریکا در تل آویو نیز آنها را

تأیید نموده است، مودای وزیر انرژی در کابینه وزیران در 2 سپتامبر پیشنهاد کرده است که اسرائیل

ص: 156

حوزه های نفتی آلمان را به مصر تحویل ندهد، تا بتواند بر سر مقدار و قیمت نفت تولیدی با همتای مصری

خود به توافق برسد. این پیشنهاد از حمایت کافی کابینه برخوردار نبود، لیکن بنا به همین گزارش سه تن از

وزیران از بگین خواستند که نه تنها مسئله نفت را با سادات حل نماید بلکه یک تضمین کتبی نیز در این باره

دریافت نماید.

12 (محرمانه) اسرائیل شهرداران ساحل غربی: بنا به گزارش اورشلیم پست، از تشکیل یک جلسه

سیاسی در اورشلیم شرقی در اعتراض به سادات وسیله تعدادی از «شخصیتهای عمومی عربی» به

خصوص شهرداران ساحل غربی در 4 سپتامبر، ممانعت به عمل آمد. بنا به گزارش همین روزنامه دولت

نظامی با انتشار اعلامیه هایی به افراد و اشخاص دستور داد که وارد خاک اسرائیل و نیز حومه های

اورشلیم شرقی که محل برگزاری اجلاس است، نشوند. شهردار نابلس نیز محتوی این گزارش را تأیید

کرده، به سرکنسول آمریکا در 5 سپتامبر گفت که وی را در یک محل بازرسی نظامی از 10 کیلومتری

جنوب نابلس باز گردانده اند.

13 (طبقه بندی نشده) لیکود دایان: بنابه گفته رادیوی نیروهای دفاعی اسرائیل تعدادی از اعضاء

جناحهای لیکود از وزیر امور خارجه دایان خواهند خواست که پس از ملاقات خود با حامیان فلسطین در

مناطق اشغالی از مقام خود استعفا نماید. دایان گفته است که وی به ملاقات با مردم در این مناطق ادامه

خواهد داد. یکی از دستیاران دایان گفته هدف از این مذاکرات اینست که «ببینیم که آیا در این مناطق کسی

هست که بتوان با او درباره خودمختاری سخن گفت یا خیر.»

14 (محرمانه) «اجلاس کوچک» سرکیس. طبق گزارش یکی از مقامات روزنامه بیروت السفیر در

4 سپتامبر رئیس جمهور در حال بررسی امکان یک «اجلاس کوچک» مرکب از خودش، اسد و عرفات

می باشد.

15 (طبقه بندی نشده) ایران دعوت از صدام حسین: بنا به یک گزارش مطبوعاتی در 5 سپتامبر از

دوحه، وزیر خارجه ایران یزدی گفته است که از رئیس جمهور صدام حسین برای سفر به ایران دعوت کرده

است. یزدی که در حال حاضر در اجلاس هاوانا به سر می برد به یک روزنامه کویتی گفته است که سازمان

جاسوسی اسرائیل و آمریکا سعی دارند در روابط بین ایران و همسایگانش به خصوص عراق تیرگی به

وجود بیاورند. همچنین یزدی گفته است که سعی دارد به تفاهم بهتر با عربستان سعودی دست پیدا

کند.ونس


نیروهای زمینی شوروی در کوبا

سند شماره (28)

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 236246تاریخ: 17 شهریور 58

به: تمام واحدهای دیپلماتیک و کنسولی طبقه بندی: محرمانه

موضوع: نیروهای زمینی شوروی در کوبا

خلاصه: این پیام در مورد توجیه دولتهای میزبان درباره نیروهای زمینی شوروی در کوبا راهنمایی

می دهد. اقدامی را که در پاراگراف 7 درخواست شده ملاحظه کنید. (پایان خلاصه).

1 برای توجیه دولتهای میزبانی که در مورد مسئله نیروهای زمینی شوروی در کوبا درخواست خبر

کرده اند، شما می توانید از مطالب ذیل استفاده کنید. بیشتر این اخبار از بیانیه مطبوعاتی وزیر مورخ 14

ص: 157

شهریور اقتباس شده است. با دریافت اخبار بیشتر ما راهنماییهای دیگری تهیه خواهیم کرد.

2 سابقه: ما اخیرا در مورد حضور یک واحد نیروی زمینی شوروی در کوبا یقین حاصل کرده ایم.

پیش از آن شواهد پراکنده ای که از حضور آن واحد داشتیم قطعی نبودند. بهترین تخمینی که می توانیم

داشته باشیم، این است که این واحد حداقل از اواسط دهه 1970 در کوبا بوده، هرچند امکان دارد که این

واحد قبل از آن هم حضور داشته است.

3 ترکیب: به نظر می رسد که این واحد از 3000 2000 نفر تشکیل شده باشد. واحد مذکور شامل

گردانهای موتوری تفنگدار، گردانهای تانک و توپخانه و بخشهای پشتیبانی رزمی و خدماتی می باشد. این

ارقام جدا از مستشاران نظامی و پرسنل فنی نظامی شوروی در کوباست که اکنون به تخمین ما بین 1500 و

2000 نفر می باشند.

4 مأموریت: مأموریت این واحد روشن نیست.این واحد از هیچ ظرفیت ترابری هوایی یا دریایی

برخوردار نیست. تفاهمات دو جانبه ما با شوروی در مورد کوبا که عمدتا مربوط به سیستمهای سلاحهای

تهاجمی بوده اند، شامل حضور این واحد نمی شود.

5 موضع ایالات متحده: معذالک حضور این واحد یک مسئله نگران کننده جدی برای ایالات متحده

است.

6 تماس با شورویها: ما برای شورویها، روشن ساخته ایم که نگرانیهای ما در این مورد جدی

می باشند. وزیر خارجه ونس در 14 شهریور اظهار داشت که: «من به وضع فعلی رضایت نخواهم داد.» در

یک سطح عالی مذاکراتی در جریان است.

7 اقدام درخواستی: واحدهای دیپلماتیک نماینده در پیمان آتلانتیک، سازمان کشورهای آمریکایی

و واحدهای اصلی نماینده در جنبش غیرمتعهدها باید واکنشهای چشمگیر محلی نسبت به گزارشهای

مربوط به نیروهای زمینی شوروی در کوبا را تا پایان وقت اداری دوشنبه 19 شهریور به واشنگتن گزارش

دهند. مفیدترین شکل گزارش این است که نتیجه گیریها خلاصه باشد، به جای آنکه به طور مورد به مورد

شرح ما وقع داده شود. ونس

سند شماره (29)

تاریخ: 19 شهریور 58 طبقه بندی: محرمانه

از: سفارت آمریکا در تهران شماره 9919 به: وزارت خارجه واشنگتن دی سی.

عطف به: وزارتخانه 236246

موضوع: نیروهای زمینی شوروی در کوبا

1 درخواستی برای دریافت خبر درباره نیروهای زمینی شوروی در کوبا به سفارتخانه تسلیم نشده

است. با توجه به تمجید صمیمانه وزیر خارجه یزدی از پرزیدنت کاسترو، فکر می کنیم که احتمال ندارد ما

با درخواستی برای توجیه درباره این موضوع روبرو شویم.

2 وسایل جمعی ایران اگر چه مقدار چشمگیری از گزارشهای خود را به اجلاس نهائی جنبش

غیرمتعهدها اختصاص داده اند، ولی عموما به مناقشه مربوط به نیروهای زمینی شوروی توجهی نکرده اند.

فقط روزنامه فارسی زبان «اطلاعات» مورخ 15 شهریور بوده که عنوان درشت «روابط شوروی و آمریکا

ص: 158

به خاطر کوبا وخیم می شود» را داشته است. این نشریه مقاله خبرگزاری فرانسه درباره جلسه 14 شهریور

شورای امنیت کشور درباره این موضوع را نقل کرده بود. این روزنامه گزارش یونایتدپرس را نیز درباره

بیانیه ونس در انتقاد از ادعای کوبا مبنی بر عدم تعهد خود را درج نموده بود. درباره این موضوع در آن

روزنامه چیزی ابراز نشده بود.تامست


وزیر امور خارجه یزدی در اجلاس غیرمتعهدها

سند شماره (30)

تاریخ: 22 شهریور 58 طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در تهران شماره 10049

به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی سی

رونوشت برای: دفتر حفاظت منافع آمریکا در هاوانا

موضوع: وزیر امور خارجه یزدی در اجلاس غیرمتعهدها

1 (تمام متن خیلی محرمانه است).

2 هرگونه اطلاعاتی که آن وزارتخانه یا هاوانا در مورد فعالیتها و بیانات وزیر امور خارجه ایران دکتر

یزدی در اجلاس غیرمتعهدها در اختیار دارد، برای ما ارسال نمایید. این اجلاس از این جهت برای ایرانیان

حائز اهمیت بود که برای اولین بار دولت جدید توانسته بود، در جهان غیرمتعهدها گام بگذارد.

3 چون قرار است کاردار با وزیر امور خارجه یزدی در روز سه شنبه 18 سپتامبر ملاقات نماید تقاضا

دارد، پاسخ سریع خود را تا آخر وقت اداری 17 اوت (17 سپتامبر) به وقت واشنگتن برای ما بفرستید.

لینگن


اجلاس نهضت غیرمتعهدها

سند شماره (31)

تاریخ: 26 شهریور 58 طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 244178

به: سفارت آمریکا در جرج تاون، مانیل، بانکوک، اسلام آباد، داکا، مونروویا، پاناما، لیبرویل، کوناکری،

رباط، الجزیره، مسقط، کوالالامپور، جاکارتا، خارطوم، موگادیشو، بوئنوس آیرس، رانگون، امان،

سنگاپور، کاراکاس، لاپاز، برازیلیا، کیتو، لیما، گابورون، دارالسلام، کلمبو، سن خوزه، بلگراد، دهلی نو،

قاهره، بوگوتا، داکار، ابیجان، لاگوس، لندن، پاریس، بن، لوکزامبورگ، لاهه، کپنهاک، بروکسل، اتاوا،

توکیو، کانبرا، آتن، آنکارا، بخارست، مادرید، لیسبون، استکهلم، هلسینکی، برن، دوبلین، نمایندگی

آمریکا در ناتو، سفارت آمریکا در پکن، تونس، دوآلا، سئول، بریج تاون، وزارت دفاع، کاخ سفید، سیا

آژانس ارتباطات بین المللی آمریکا، سازمان امنیت کشور،

رونوشت برای: تمام واحدهای دیپلماتیک کنسولگری آمریکا در لوبومباشی، ژوهانسبورگ

موضوع: اجلاس نهضت غیرمتعهدها

1 (تمام متن خیلی محرمانه است)

2 آگاهی از نظرات شرکت کنندگان مختلف در اجلاس نهضت غیرمتعهدها و اقداماتی که هر یک از

این دولتها می توانند در قبال فعالیتهای کنفرانس انجام دهند برای ما بسیار شایان توجه است. در همان

ص: 159

حال ما معتقدیم که تلاش عمده ما در تأثیر بخشیدن بر دولتها به خصوص در زمینه نهضت غیرمتعهدها

می تواند منافع ما را با عکس العملهایی روبرو نماید. بنابراین، تلگرام حاضر حاوی نتیجه گیری مقدماتی ما

پیرامون نتایج کنفرانس بوده و نیز در برگیرنده سؤالاتی پیرامون عکس العملها و اقدامات دیگر دولتهای

شرکت کننده است که ما مایل به دریافت پاسخ در رابطه با آنها هستیم. به طور مکرر پیشنهاد می کنیم که در

این زمینه به هیچ گونه اقدام دیپلماتیک دست نزنید مگر اینکه قبلاً مطمئن شده باشید که این کار شما هیچ

گونه عکس العمل منفی را به بار نخواهد آورد. از نظر ما بهتر است که سفرای ما در اکثر موارد از موقعیتهای

غیررسمی و یا رسمی استفاده کرده با در میان گذاشتن مسائل دیگر با دولتها به طور ضمنی نظریات

مقامات دولت میزبان خود را در این زمینه نیز استخراج نمایند. آنچه در ذیل آمده نشانگر ارزیابی

مقدماتی ما از اجلاس نهضت غیرمتعهدها و مسائلی است که مخاطبهای اقدام گر ما باید در مباحثات خود

با مقامات دولت میزبان مورد استفاده قرار بدهند.

3 بر اساس تجزیه و تحلیل مقدماتی ما از بیانیه اجلاس نهضت غیرمتعهدها این چنین به نظر می رسد

که اعلامیه اجلاس نهضت غیرمتعهدها در هاوانا موجبات رضایت آن دسته از اعضای غیرمتعهدها را که

اصول فلسفه این نهضت را دارای اهمیت خاص تلقی می کنند، فراهم آورده است. با درنظر گرفتن اصول

استاندارد نهضت غیرمتعهدها باید گفت نتایج به دست آمده بر سر مسائل مهم مذکور در بیانیه چندان هم

یکدست نیست.

4 از جزئیات اعلامیه که بگذریم، کاسترو در هاوانا آنچنان رویداد سیاسی «ضد آمریکایی» را پدید

آورد که اکثر مطبوعات جهان متوجه آن گردیدند. لیکن هنوز معلوم نیست که این عملکرد کوبا بتواند در

درازمدت سبب شود که کاسترو رهبری جهان سوم را به دست گیرد (که بخشی از این رؤیا از طریق نهضت

غیرمتعهدها عملی خواهد شد) و یا این معنی را که کوبا اصولاً بر شوروی متکی است، در اذهان تقویت

نماید. ما هنوز قادر به ارزشیابی تأثیر کلی این بازی تبلیغاتی کاسترو نیستیم، ولی مایل هستیم که به

میانه روهای نهضت غیرمتعهدها فهمانده شود که ما در مورد این جنبه جدی کنفرانس بسیار نگران هستیم.

5 اصول و گرایشهای نهضت غیرمتعهدها یوگسلاوها و هندیها و دیگران ظاهرا توانسته اند بیانیه

اصلی کوبا را که در آن درباره گرایش ایدئولوژیکی به مسکو سخن رانده شده، برداشته به جای آن

رساله ای را که محافظه کاران نهضت با تأکید بر روش سنتی «بین بلوکها» تهیه کرده بودند قرار دهند. این

امتیازات که یوگسلاوها آنها را بزرگترین پیروزی تیتو نام گذارده اند به وسیله معیارهای مورد بحث نهضت

غیرمتعهدها درباره امپریالیسم، استعمار، و صهیونیزم و نژادپرستی تضعیف و خنثی می شوند. علاوه بر اینها

این اعلامیه حاوی یک لحن شدیدا ضدآمریکایی می باشد. ولی مهمتر از همه این است که در این اعلامیه

درباره «سلطه جویی» (مثلاً شوروی) نیز سخن به میان آورده شده است.

6 درباره موضوعات خاص:

الف: پیرامون آمریکای لاتین، بحث درباره لغو قرارداد ریو و هیئت دفاعی درون آمریکایی (بین

کشورهای آمریکای لاتین م) حذف شده است. لحن مقامات پانامایی کاملاً بهتر شده است (البته با

ابتکارات خود پاناماییها) و اعلامیه با حالتی حاکی از خشنودی از بیانیه ای که کشورهای تحت قرارداد آن

را صادر کرده و از اصول اساسی نهضت غیرمتعهدها پشتیبانی کامل خود را ابراز داشته اند، یاد کرده است.

ظاهرا در این پیشرفتها کشور پرو دارای یک نقش اساسی و مهم بوده است. در مورد پورتوریکو بیانیه

ص: 160

خواستار انتقال قدرت است در حالی که از آزادی چهار ناسیونالیست پورتوریکویی نیز ابراز خشنودی،

کرده است. با این وصف لحن ضدآمریکایی کوبا در چند مرحله مورد انتقاد قرار گرفت. این بیانیه برخلاف

پیش نویس قبلی کوبا، دیگر آمریکا را مسئول رژیم سوموزای نیکاراگوئه نمی داند. پاراگرافهایی که

آمریکا را متهم به بدرفتاری با مهاجرین آمریکای لاتین می کرد و نیز آن را متهم به استفاده از اسرائیل به

عنوان یک منبع تسلیحاتی (به عنوان دلیلی بر تزویر آمریکا درباره حقوق بشر) برای حفاظت از رژیمهای

منطقه نموده بود، حذف گردید. ابقای یکی از پاراگرافها که روابط آمریکای لاتین با اسرائیل را مورد انتقاد

قرار داده بود، موجب بلند شدن صدای اعتراض از طرف کشورهای پرو، پاناما، بولیوی و آرژانتین گردید،

سخنان آنها در متن گنجانده شد. در این متن هنوز هم از استقلال جزایر کارائیب فرانسه حمایت می گردد.

ب: لحن بیانیه در مورد آسیای جنوب شرقی که بر دوستی و اعتماد دو جانبه ملل منطقه تأکید داشت،

از دولتهای این منطقه خواسته است که بر اساس اصول نهضت غیرمتعهدها اختلافات خود را کنار بگذارند

(که این اصول احتمالاً عدم مداخله و احترام به تمامیت ارضی می باشد). در این بیانیه پاراگرافی نیز آمده

است که می توان آن را نوعی انتقاد از ویتنام دانست، چون کنفرانس ژنو پیرامون مسئله، آوارگان را یادآور

می شود و از طرفین می خواهد که وظایف خود را انجام دهند. متن این بیانیه از کاهش تعداد مهاجرین

غیرقانونی اظهار خشنودی کرده امیدوار است که برای پایان یافتن اینگونه مهاجرتها تلاشهایی انجام شود

(که یک انتقاد ضمنی از ویتنام به شمار می رود).

ج: در مورد اقیانوس آرام نیز با ایجاد تغییرات زیاد در پیش نویس تهیه شده به وسیله کوبا، یک روش

هماهنگتر اتخاذ شده است. تمام عبارات یک جانبه ای که در رابطه با آمریکا در بیانیه آمده بود حذف

گردید، و به جای کلمات امپریالیست یا حضور نظامی آمریکا کلماتی چون مداخله یک ابرقدرت گنجانده

شد. اکنون بیانیه خواستار خروج همه پایگاههای خارجی، واحدهای نظامی و پایگاههای پشتیبانی و

غیره شده است، تا این منطقه بتواند با صلح و آرامش توأم گردد.

د: در مورد آفریقا نیز به کنفرانس کشورهای مشترک المنافع لوزاکا اشاره شد، که نمایندگان جبهه

وطن پرست پیرامون آن توضیحاتی دادند. این بیانیه با تأکید اعلام داشت که نتایج مذاکرات قدرتها در

صورتی حاصل خواهد شد که حاکمیت اکثریت واقعی و استقلال منطبق با قطعنامه های سازمان وحدت

آفریقا، مجمع عمومی سازمان ملل و نهضت غیرمتعهدها ایجاد شده باشد. قطعنامه 435 شورای امنیت

سازمان ملل در رابطه با تلاش گروههای رابط غربی درباره نامیبیا نیز به طور مختصر مورد بحث قرار

گرفت. سایر قسمتهای مربوط به بخش آفریقائی (پیش نویس) با تعدادی از هم پیمانان ما که نامشان در

کنار نام ما به عنوان حمایت کنندگان از آفریقای جنوبی مشخص گردید، نسبتا لحن خصمانه دارد. این

هم پیمانان ما عبارتند از فرانسه، آلمان غربی، انگلیس، ایتالیا، بلژیک، کانادا، استرالیا، اسرائیل و ژاپن. این

اجلاس تقاضای سازمان وحدت آفریقا را برای تشکیل یک کنفرانس در سال 1980 که نتیجه آن تحریم

آفریقای جنوبی از نظر اقتصادی و دیگر موارد است، در خود درج نموده است.

ه : بخش مربوط به خاورمیانه ظاهرا از نظر منافع آمریکا اصلاً قابل پذیرش نمی باشد. محکومیت

کمپ دیوید در بیانیه ای جدا از اعلامیه آمده و در آن خواسته شده است، که پیرامون عضویت مصر در

کنفرانس وزرای غیرمتعهدها در سال 1981 گزارشی ارائه شود. اعراب تلاش زیادی بکار بردند تا مصر

اخراج شود و این بیش از حد انتظار بود، ولی با تلاشهای آفریقاییها عضویت مصر بر سر جای خود باقی

ص: 161

مانده است. بنا به گزارشات رسیده بسیاری از رهبران آفریقایی در این زمینه با برگزاری جلسات شبانه

طولانی تلاش زیادی به کار گرفتند. امیدواریم درباره خاورمیانه نیز لحن بیانیه عوض بشود.

و: بخش اقتصادی در تلگرام سپتامبر مطرح خواهد گردید.

7 به طور خلاصه باید گفت که به خاطر تلاشهای واحدهای دیپلماتیک ما چند نکته نگران کننده که

توسط نمایندگان مطرح شده بود، برطرف گردید. علاوه بر اینها، یوگسلاوی و دیگر محافظه کاران

توانستند، تغییری در اتحاد بین غیرمتعهدها و شوروی که کاسترو خواستار آن بود پدید آورده، اصول

نخست نهضت را جایگزین سازند.

8 مهمترین مسئله ای که در دوره بعد از اجلاس باقی ماند این است که تاکتیکهای هراس انگیزی که

کوبا در هاوانا به کار می برد تا چه حد می تواند کاسترو را به عنوان ریاست نهضت غیرمتعهدها که دچار

تفرقه و خالی از نفوذ شده و دیگر نمی تواند به عنوان عنصری در سیاست خارجی کوبا مفید واقع شود، باقی

نگاهدارد.

9 برای تمام مخاطبهای اقدام گر. ما واحدهای شما را برای اقدام پیرامون این پیام انتخاب کرده ایم،

چون می خواهیم در این مورد از نظریات هم پیمانان خود و کشورهای محافظه کار عضو نهضت

غیرمتعهدها اطلاع حاصل نماییم. به هنگام اقدام طبق دستورالعمل ذیل باید یادآور شد که اهداف ما

عبارتند از:

الف: به درک بهتر و بیشتری از مفاد و جو این کنفرانس (که به نظر آمریکا) در پشت درهای بسته انجام

گرفته بود نائل آییم؛

ب: با کشورهای هم پیمان خود و نیز کشورهایی که عضو غیرمتعهدها نیستند، بتوانیم به یک ارزیابی

مشترک دست یابیم.

ج: از نقش سازنده ای که بعضی از دولتها در هاوانا ایفا کردند، مطلع شویم. ضمنا مایلیم در این باره

نظریات شما را نیز بدانیم؛

د: در مورد مواضع عمده نهضت غیرمتعهدها که با منافع آمریکا منافاتی ندارد، نگرانی ما را نشان دهید

و در صورت لزوم از دولتهای میزبان بخواهید که به انتقاد از اعلامیه نهائی بپردازند.

ه: در مورد موضع کشورهای عضو در رابطه با اجلاس نهضت غیرمتعهدها در بعد از هاوانا، و نیز تلاش

محافظه کاران در جهت محدود نمودن توانایی کاسترو در سوءاستفاده کردن از سمت خود به عنوان ریاست

نهضت اطلاعاتی به دست آورید.

و: تا آنجا که امکان دارد میزان همبستگی کشورهای عضو نهضت غیرمتعهدها را به مواضع بیان شده

در اعلامیه حاصله از اجلاس و رعایت آنها را در مناظرات مجمع عمومی سازمان ملل برای ما بیان نمائید.

لازم نیست که از مقاصد دولتهای میزبان آگاه شوید.

10 پس از دریافت گزارشات شما در نظر داریم در سیاست خود در قبال نهضت غیرمتعهدها

تجدیدنظر کرده در صورت لزوم و در صورت مفید بودن از آن دسته از رهبران غیرمتعهدها که نسبت به

سیاستهای آمریکا و خود آمریکا با لحن توهین آمیز برخورد کرده اند. ابراز نارضایتی نماییم. ما نظرات

سفارت واقع در کنیگزتون را مطالعه کرده و در تلگرام سپتامبر به آن پاسخ خواهیم داد.

11 به همین ترتیب با استفاده از راهنماییهایی که در پاراگراف آغازین این پیام آمد واحدها در

ص: 162

صورتی که مطمئن هستند که کار آنها هیچ گونه عکس العمل منفی را به همراه نخواهد داشت در موقعیتهای

غیررسمی و یا رسمی که برای مطرح کردن مسائل دیگر برگزار شود، باید در دیدار با آن دسته از مقاماتی

که در اجلاس نهضت غیرمتعهدها شرکت نموده اند، گفتگو نمایند. شما باید در مورد نظریات آنها درباره

کنفرانس؛ آینده غیرمتعهدها به ریاست کوباییها؛ دموکراتیزه کردن اجلاس غیرمتعهدها به خصوص پس از

کارهای کوباییها در هاوانا؛ و نقشی که دولت میزبان شما می خواهد در اجلاسهای آتی غیرمتعهدها ایفا

نماید اطلاعاتی کسب نمائید. ما به خصوص مایل هستیم بدانیم روشهای محرکه و نتایج نهایی چگونه از

جلسات کمیته حاصل شده اند. بسیار خوب خواهد بود، اگر بتوانید درباره کشورهایی که به حمایت و یا

مخالفت از نظریات و منافع آمریکا پرداخته اند، اطلاعاتی در اختیار ما قرار دهید.

12 شما باید نشان دهنده نگرانی ما در رابطه با بخشهای مربوط به خاورمیانه، پورتوریکو، شمال و

جنوب باشید و خاطرنشان سازید که این بخش و دیگر بخش ها و نیز نحوه برخورد بسیاری از گفتارها در

اعلامیه نهائی نمی توانند سبب ایجاد تفاهم بین المللی و بالا بردن نفوذ نهضت غیرمتعهدها بشوند. همه

مخاطبهای اقدام گر (به استثناء بخش خاور نزدیک) باید از دولتهای میزبان خود بخواهند که درباره مفاد

این اعلامیه پیرامون خاورمیانه، پورتوریکو و صهیونیزم و نژادپرستی با حالتی انتقادآمیز برخورد نمایند.

در صورتی که سفارتها لازم بدانند، می توانند در مورد نقشه دولتهای میزبان جهت انتقاد از سایر بخشهای

اعلامیه نیز اطلاعاتی کسب نمایند. سرانجام باید اظهار نمائید که آمریکا در آینده نزدیک امیدوار است

بتواند لحن مضر هاوانا را آنچنان تحت تسلط خود درآورد تا تمام تلاش خود را به حل مسالمت آمیز

مسائل معطوف داشته، روابط اقتصادی جهانی را بالا ببرد.

13 مخاطبهای اقدام کننده در صورت نیاز می توانند از ارزیابیهای مقدماتی آمریکا در پاراگرافهای

8 3 استفاده نمایند. عکس العملهای دولت میزبان خود را حداقل تا پایان وقت اداری سه شنبه 20 سپتامبر

گزارش نمائید. در صورتی که واحدها لازم بدانند می توانند جهت استخراج اطلاعات لازم پیرامون نتایج

اجلاس از نکاتی که در بالا مطرح شده، استفاده نمایند. در صورتی که واحدهای دیپلماتیک مستقر در

خاور نزدیک بتوانند در پایتختهای عربی اطلاعاتی در خاورمیانه و اخراج مصر به دست آورند، موجب

امتنان ما خواهد گردید.

14 با وقوف به این حقیقت که بسیاری از رهبران در حال مراجعت هنوز در حال سفر هستند،

می دانیم که بعضی از مشورتهای در سطح بالا بعدا باید انجام شود. برای این کار اقدام خواهیم کرد، ولی

برای ما بسیار ضروری است که درباره عکس العملهای اولیه اطلاعاتی به دست آوریم. راهنماییهای بیشتر

برای واحدهای ویژه در ذیل می آید.

15 برای دوبلین، نمایندگی آمریکا در ناتو، لندن، پاریس، بن، رم، لوکزامبورگ، لاهه، کپنهاگ،

بروکسل، اوتاوا، توکیو، کانبرا، آتن، آنکارا، بخارست، مادرید، لیسبون، استکهلم، هلسینکی، وین، و برن.

شما باید از نظرات دولت میزبان درباره نتایج کنفرانس و نتیجه حضور آنها در پایتختهای کشورهای

نهضت غیرمتعهدها مطلع بشوید. برای ما جالب است که بدانیم که آیا آنها می خواهند درباره اجلاس بیانیه

عمومی منتشر سازند و یا اینکه در سطح نمایندگی دیپلماتیک اجلاس اقدام نمایند. توکیو باید به تکرار

قدردانی آمریکا از تلاشهای سونودا در آمریکای لاتین بپردازد. واحد مادرید نیز باید از تلاش اسپانیاییها

در مورد آمریکای لاتین با بهبودی که در این زمینه فراهم آمده، قدردانی نماید. مادرید و لیسبون باید

ص: 163

درباره نظریات اسپانیاییها بعد از اجلاس هاوانا اطلاعاتی گردآوری نمایند. بن باید بداند که سفارت ما در

آلمان غربی اطلاع داده که صدراعظم اشمیت از اینکه آلمان غربی در بخش آفریقای جنوبی مورد انتقاد

واقع شده، بسیار عصبانی است. سفارتهای ما در دیگر کشورهای مورد انتقاد (به پاراگراف 5 د مراجعه

شود) نیز شاید بخواهند از عکس العمل دولتهای میزبان خود مطلع شوند. لندن نیز باید از ارزیابی انگلیس

از اجلاس نهضت غیرمتعهدها ما را باخبر سازد.

16 برای بلگراد، شما باید احترام ما را نسبت به نقش رئیس جمهور تیتو در حراست از اصول اساسی

غیرمتعهدها که منشاء الهام تیتو و دیگر مؤسسین غیرمتعهدها بوده است، مورد تأکید قرار دهید. و باید آنها

را در جریان نگرانی ما بر سر نتایج ناراحت کننده ای که پیرامون خاورمیانه و دیگر مسائل به وجود آمده و

نیز لحن شدیدا ضدآمریکایی بسیاری از گفتارها و اعلامیه نهائی قرار دهید. ببینید نظر یوگسلاوها درباره

آینده نهضت غیرمتعهدها به ریاست کاسترو چیست. و سعی کنید به آنها تفهیم کنید که ما به تحلیل

یوگسلاوها درباره کنفرانس هاوانا علاقه مند هستیم.

17 برای دهلی نو: برداشت ما این بوده است که با وجود عدم ثبات سیاسی در دهلی نو هیئت

نمایندگی هندی برخلاف انتظار نقش بسیار مفیدی را ایفا نموده است. با استفاده از تلگرام شماره

240341 می توانید مراتب امتنان ما را به میشرا وزیر امور خارجه برسانید، ولی نگرانی آمریکا را از نحوه

برخورد در بخش شمال و جنوب نیز خاطرنشان ساخته یادآور شوید که این لحن نمی تواند، به وجود

آورنده پیشرفت و بهبود در وضع منطقه باشد.

18 برای قاهره: از سفیر درخواست شد که به ملاقات با پطروس غالی پرداخته اعلام دارد که

برخلاف مزاحمتهایی که در هاوانا فراهم شده بود مصر توانست از اخراج خود از نهضت غیرمتعهدها

جلوگیری نماید. بهتر است نارضایتی ما را در مورد بخش خاورمیانه این اعلامیه که در آن به جای قرارداد

صلح کمپ دیوید هیچ گونه راه حلی ارائه نشده است، نیز اعلام نمایید. از مقامات مصر به پرسید که آیا

مایلند درباره بخش خاورمیانه همراه با آفریقاییها به انتقاد بپردازند و دیگر اینکه ما هم مایل هستیم در

زمینه دیپلماسی خود با آنها هماهنگی ایجاد نماییم. پاسخ مصر را سریعتر برای ما ارسال دارید. تلگرام

سپتامبر شامل نظرات موسی (MUSSA) پیرامون آمریکا و نهضت غیرمتعهدهاست و لازم نیست که از آن

نسخه برداری نمایید.

19 برای پکن: سفارت باید سعی نماید نظرات و عقاید ما را با مقامات مهم امور خارجه درمیان

گذاشته، با استفاده از پاراگرافهای 8 3 اطلاعات لازم را در مورد عکس العمل چینی ها به دست آورند.

20 برای داکار و ابیجان: مراتب قدردانی ما را به وزرای امور خارجه به خاطر حضور متهورانه شان

در اجلاس و حمایت از اصول واقعی غیرمتعهدها و مواضع محافظه کارنه اش ابراز نمایید. مایل هستیم

نظرات آنها را درباره آینده نهضت غیرمتعهدها و نقشی که در آینده ایفا خواهند کرد، بدانیم.

21 برای لیما و بوئنوس آیرس: برای اطلاع شما. طبق اطلاع ما پرو و آرژانتین در این اجلاس

نقشهای سازنده ایفا کرده اند، مایلیم نظر سفارت را نیز در این باره بدانیم. پایان برای اطلاع شما. پیرامون

نظرات این دو کشور درباره اجلاس (به خصوص نیروی محرکه آمریکای لاتین)، آینده نهضت

غیرمتعهدها و نقش آمریکای لاتین در نهضت اطلاعاتی برای ما ارسال نمایید. شما حتما به انتقاد از بعضی

از قسمتهای گردهمایی خواهید پرداخت و امیدواریم پورتوریکو و قسمت مربوط به آمریکای لاتین را نیز

ص: 164

در این بخش گنجانده باشید.

22 برای پاناما: سفارت باید مراتب قدردانی ما را از نقش پاناماییها در هاوانا ابراز داشته نظر دولت

پاناما را پیرامون اجلاس جویا شود. شما نیز حتما به انتقاد از بعضی از قسمتهای بیانیه خواهید پرداخت که

امیدواریم پورتوریکو و قسمت مربوط برای آمریکای لاتین را نیز در این بخش گنجانده باشید.

23 برای بوگوتا، سان خوزه، کاراکاس، لاپاز، برازیلیا، کیتو: ما مایل هستیم نظر دولتهای میزبان

درباره اجلاس، آینده غیرمتعهدها، و آینده روابط آمریکای لاتین با نهضت غیرمتعهدها را بدانیم. شما نیز

باید به انتقاد از بخش مربوط به پورتوریکو و آمریکای لاتین بپردازید. کاراکاس می تواند با استفاده از

پاراگرافهای 8 3 به توجیه نمایندگان IPUآمریکا بپردازد.

24 برای دارالسلام و لاگوس: شما باید درباره ارزشیابی اجلاس آینده نهضت غیرمتعهدها و نقش

آتی آفریقاییها در آن اطلاعاتی به دست آورید.

25 برای کلمبو، اسلام آباد، و داکا: سفارتها باید درباره ارزیابی دولتهای میزبان درباره اجلاس

اطلاعاتی تهیه نمایند.

26 برای رانگون: شنیده ایم که برمه ایها می خواهند از نهضت غیرمتعهدها خارج شوند، در صورتی که

در این مورد اطلاعاتی برای ما ارسال نمایید بسیار خوشحال خواهیم شد. ولی در صورتی که شما مورد

سؤال قرار گرفتید نباید موضع خود را روشن سازید. و مراتب قدردانی ما را از زحمات وزیر امور خارجه

در اتکاء به اصول واقعی غیرمتعهدها و مواضع محافظه کارانه به ایشان ابراز دارید.

27 برای پایتخت آسیایی: بسیار جالب خواهد بود اگر بتوانید عکس العمل دولتهای میزبان را در

رابطه با اجلاس، تأثیر مسائل دریایی مهمی که مطرح شده بود، طرحهای آنها برای ایفاء نقش در آینده

نهضت غیرمتعهدها و یا انتقادات آنها برای ما ارسال نمایید. سفارت ما در سنگاپور مراتب قدردانی ما را

نسبت به نقشی که وزیر امور خارجه به حمایت از محافظه کاران هاوانا ایفا کرده بود، به ایشان ابراز دارد.

سفارت آمریکا در مانیل نیز پیرامون نظریات دولت فیلیپین در رابطه با نهضت غیرمتعهدها پس از هاوانا

اطلاعاتی تهیه نماید و در پاسخ به شماره 17390 شما بهتر است از پاراگرافهای 8 3 بالا استفاده نمایید.

علاوه بر اینکه بر نکات مثبت داخل اعلامیه اشاره می کنید به جو ضدآمریکایی و ضدغربی حاکم بر نهضت

در اجلاس هاوانا نیز اشاره ای بنمایید.

28 برای امان، مسقط، خارطوم و موگادیشو: ببینید دولتهای میزبان تا چه حد از تاکتیکهای عربی در

هاوانا حمایت می کنند.

29 برای سئول: آیا کره ایها در نظر دارند از بخش مربوط به کره در اعلامیه که به سادگی به بیان مکرر

موضع کره شمالی پرداخته است، انتقاد نمایند؟

30 برای نمایندگی آمریکا در سازمان ملل: این وزارتخانه جهت آگاهی هیئت نمایندگی اطلاع

می دهد که بهتر است از تحلیل نمایندگی آمریکا در سازمان ملل پیرامون تأثیر اجلاس نهضت غیرمتعهدها

بر سی و چهارمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل مطلع گردد. در پایان سی و چهارمین اجلاس مجمع

عمومی سازمان ملل مایلیم از شما گزارشی دریافت نماییم که در آن از میزان انجام وظیفه اعضای

غیرمتعهدها در دفاع از مواضع اجلاس در مجمع عمومی سازمان ملل سخن رفته باشد.

31 برای باربادوس: می توانید پیرامون ارزیابی دولت باربادوس از اجلاس اطلاعاتی به دست

ص: 165

بیاورید، ولی این موضوع را به هیچ وجه با گرانادا، دومنیکا، یا سنت لوشا در میان نگذارید.ونس


اجلاس جنبش غیرمتعهدها

سند شماره (32)

تاریخ: 28 شهریور 58طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در تهران شماره 222به: وزارت خارجه در واشنگتن دی سی، فوری

عطف به: وزارتخانه 244178

موضوع: اجلاس جنبش غیرمتعهدها

1 (تمام متن خیلی محرمانه)

2 طی ملاقات با یزدی وزیر امور خارجه در 18 سپتامبر، کاردار خواستار نظریات یزدی درباره

نتایج اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا شد.

3 در هنگام گفتگو، یزدی بر نقش مستقل ایران از جنبش غیرمتعهدها تأکید کرده گفت ایران از روش

کوبا در اجلاس پیروی نخواهد کرد. یزدی به طور مختصر به مسائل جنبش غیرمتعهدها اشاره کرد،

خصوصا درباره تلاش ایران برای به تعلیق درآوردن عضویت مصر سخن گفت. وی گفت که اجلاس

موافقتنامه کمپ دیوید را محکوم شمرده بود و توافق کرده بود که تا سال 1981 در مورد مصر تصمیمی

اتخاذ ننماید. یزدی گفت که کامبوج نیز یکی دیگر از مسائل مهم مطروحه در اجلاس بود، که برای آن راه

حلی پیدا نشد. وی بیان داشت که جنبش به محکوم کردن مداخله ویتنامیها در امور جنبش غیرمتعهدها

پرداخت و اظهار داشت که درست است که نتیجه حاصله از مداخله ویتنامیها خوب بود، ولی اهداف ویتنام

نمی تواند توجیه کننده وسایل آن کشور باشد.

4 یزدی گفت از اینکه توانسته بود جنبش غیرمتعهدها را با مساعدت خود غیر بلوکه نگاهدارد

خوشحال است: به گفته وی مهمترین کمک ایران این بود که از جنبش خواست که از نظر «فرهنگی» غیر

بلوکه باقی بماند. یزدی گفت بسیاری از اعضاء جنبش ضد امپریالیست هستند، ولی مانند غربیها فکر

می کنند. بسیاری دیگر از آنها ضد شوروی هستند ولی مانند روسها فکر می کنند، و بسیاری از آنها ضد

نژادپرستی هستند، ولی دارای تفکری نژادپرستانه هستند. وی گفت که نحوه تفکر و فرهنگ کشورهای

غیرمتعهد باید به طور واقعی غیر بلوکه بشود.لینگن


وزیر امور خارجه ایران دکتر یزدی در اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا

سند شماره (33)

تاریخ: 29 شهریور 58 طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: دفتر حفاظت منافع آمریکا در هاوانا شماره 8582 به: سفارت آمریکا در تهران

رونوشت برای: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی.

نمایندگی آمریکا در سازمان ملل، نیویورک

عطف به: تهران 10049

موضوع: (خیلی محرمانه) وزیر امور خارجه ایران دکتر یزدی در اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا

1 (تمام متن خیلی محرمانه است.)

2 متن سخنرانی وزیر امور خارجه ایران دکتر یزدی را که در گردهمایی عمومی جنبش غیرمتعهدها

ص: 166

ایراد شده بود، در اختیار نداریم. بخشی از سخنان یزدی در روزنامه حزب کمونیست کوبا به نام «گرانما»

به چاپ رسیده است، ولی نمی توان آن را معادل کل سخنرانی وی دانسته و یا از نظر صحت برای آن

اعتباری قائل شد. ولی هر چه باشد ما خطوط اصلی مطالب چاپ شده در «گرانما» را در ذیل می آوریم.

3 یزدی با اعلام اینکه پیروزی نهائی مستضعفین حتمی است به «امپریالیسم آمریکا» بخاطر حمایت

از «رژیم خونخوار» شاه حمله کرد. وی گفت، درست در زمانی که امپریالیستها از حقوق بشر سخن

می رانند، شکنجه گران مردم به دریافت سلاح و کمکهای نظامی آمریکا ادامه می دهند.

4 یزدی اظهار داشت که دولت وی از ساف و آزادی آفریقای جنوبی حمایت می کند و دیگر اینکه

سیاست ایران بر «تساوی و صفات بشر دوستانه اسلام» متکی است. در ادامه سخنان خود وی گفت که از

این نظر «فیدل کاسترو از هر مسلمان دیگری به اسلام نزدیکتر است» که البته این موضوع حتما باعث

خنده کاخ سفید گردیده است.

5 علیرغم لحن ظاهرا تند مشهود در سخنان یزدی، دیگر ناظران دیپلماتیک در اینجا اظهار داشته اند

که هیئت نمایندگی ایرانی را نمی توان به هیچوجه در زمره «آتشخواران اصلی» اجلاس به حساب آورد.

یکی از اعضای هیئت نمایندگی ایران به مقام دفتر حفاظت منافع آمریکا در هاوانا گفت «این موضوع فقط

جنبه یک گردهمایی اجتماعی دارد؛ در اینجا به هدفی دست یافته نخواهد شد، ولی همه به هنگام مراجعت

از اینکه عقده خود را خالی کرده اند، خوشحال خواهند بود».

اسمیت


وزیر امور خارجه بحرین: رابطه بین مسئله فلسطینیها و...

سند شماره (34)

تاریخ: 2 مهر 58 طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در منامه شماره 1915 به: وزارت خارجه واشنگتن دی سی.

رونوشت برای: سفارت آمریکا در ابوظبی، امان، دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد، سفارت آمریکا در

بیروت، قاهره، دمشق، ظهران، دوحه، کنسولگری آمریکا در بیت المقدس، سفارت آمریکا در جده،

کویت، لندن، مسقط،... ریاض، سفارت آمریکا در صنعا، تهران، تل آویو، تریپولی، دفتر نمایندگی

آمریکا در نیویورک،..... در بحرین، فرماندهی نیروی خاورمیانه، سرفرماندهی نیروهای آمریکا در

اروپا، سرفرماندهی نیروی دریایی آمریکا در اروپا.

موضوع: بحث پیرامون اجلاس جنبش غیرمتعهدها توسط وزیر امور خارجه بحرین: رابطه بین

مسئله فلسطینیها و همکاری امنیتی منطقه ای در خلیج

1 (تمام متن خیلی محرمانه است.)

2 در ملاقات با معاون وزیر امور خارجه توینام در 11 سپتامبر و در دیدار پرفسور ر. ک. رمضانی در

15 سپتامبر، وزیر امور خارجه بحرین نظریات خود را پیرامون جنبش غیرمتعهدها برای ما ابراز نمود:

(الف) با وجود اینکه مالزی و اندونزی در مورد برخی از مسائل موفق بودند، ولی روی هم رفته این

کنفرانس میانه روها را با مشکلات زیادی روبرو ساخت. پس از کاسترو، فلسطینیها بزرگترین پیروزی را

به دست آورند.

(ب) کاسترو با استفاده از این تاکتیک که او بیش از عرفات، فلسطینی است خود را از انتقاد دور نگاه

ص: 167

داشت. پس از ایراد سخنرانی وی به طرفداری از فلسطینیها، هیچ یک از نمایندگان عربی در سیاستهای

غیرمتعهدانه او شک و تردید بدل راه ندادند.

(ج) نشان دادن آمریکا به عنوان دشمن حقوق فلسطین سبب شد که هیچ یک از نمایندگان نتوانند در

مورد هیچ مسئله ای از آمریکا حمایت نمایند. از طرف دیگر سامورا ماشل از موزامبیک می توانست از

شوروی ستایش نموده مورد تشویق هم قرار گیرد. او حتی می توانست از مداخله کوبا در آفریقا نیز سخن

بگوید و باز هم مورد تشویق قرار گیرد.

(د) اشتباه است اگر فکر کنیم که مصر در اجلاس حتی مقداری پیروزی به دست آورد. پطروس غالی

کاملاً منزوی و مورد تحقیر قرار گرفت. همه نمایندگان به تحقیر مصر پرداختند و سادات را خائن به

جنبشی که ناصر مبتکر آن بود، قلمداد کردند.

(ه) وزیر امور خارجه بحرین برای اولین بار با وزیر امور خارجه یزدی در کنفرانس ملاقات و گفتگو

کرد. یزدی به وی اطمینان داد، که دولت کنونی ایران تمایل و یا قصد مداخله در امور بحرین را ندارد. در

این ملاقات یزدی از نزاعهای درونی شریرانه و وقت تلف کننده در هیئت حاکمه ایران سخن گفت. یزدی

در بیانات خود کاملاً ضدآمریکایی می نمود. یزدی به وزیر امور خارجه گفت که بحرین باید به حمایت

بیشتر از فلسطینیها بپردازد، ولی شیخ محمد خود را معذور دانست.

3 اظهارنظر: نظریات وزیر امور خارجه به طور کلی حاکی از بدبینی بود. نمایان ساختن آمریکا به

عنوان دشمن فلسطینیها می تواند، روحیه کشورهای جهان سوم را در برابر آمریکا تشکل ببخشد. وی از

توینام پرسید، آیا آمریکا نمی تواند اعلام نماید که از خودمختاری فلسطینیها حمایت می کند ؟

4 وزیر امور خارجه در هر دو گفتگوی خود اظهار داشت با وجود اینکه بحرین خود را دوست دیرین

آمریکا و غرب می داند، ولی نمی تواند در جو سیاسی حاضر مداخله مستقیم آمریکا و کمکهای او را در

همکاری امنیتی منطقه خلیج پذیرا شود. امنیت خلیج و مسئله فلسطینیها به هم پیوسته است و تا زمانی که

آمریکا مسئله دوم را حل نکرده یا مواضع خود را در قبال آن تغییر نداده باشد، برای بحرین و دیگر

کشورهای خلیج (به استثناء عمان ) پذیرش دخالت آمریکا در امنیت خلیج ممکن نیست. توینام در

توضیح گفت، آمریکا در تلاش دستیابی به یک راه حل عادلانه است و خاطرنشان ساخت که برای تحقق

آن زمان لازم است. وی از وزیر امور خارجه پرسید، آمریکا برای کمک به بحرین و کشورهای همجوار در

جهت تأمین ثبات خود و خلیج با وجود تلاشهای حاضر می تواند چه کاری انجام دهد ؟ وزیر امور خارجه

در این مورد پاسخی نداد، ولی بار دیگر مسئله فلسطین را مرکز تمام مواضع درازمدت آمریکا در منطقه

دانست.

پلت رو


مصر و اجلاس جنبش غیرمتعهدها

ص: 168

سند شماره (35)

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 252499 تاریخ: 3 مهر 58

به: مجمع گیرندگان مطالب مربوط به جنبش غیرمتعهدهاطبقه بندی: محرمانه

متن ذیل تکرار تلگرام قاهره 19429 است که به وزارت خارجه بلگراد، ژنو، هاوانا، دهلی نو، تل آویو،

نمایندگی آمریکا در سازمان ملل در 30 شهریور فرستاده شد. ابتدای نقل قول از قاهره 19429 محرمانه

نسخه تصحیح شده (متن مرجع حذف گردید)

عطف به: وزارتخانه 244474

موضوع: مصر و اجلاس جنبش غیرمتعهدها

1 (محرمانه) همان گونه که در تلگرام مرجع اشاره شد آنچه در ذیل می آید متن نامه وزیر امور خارجه

مصر پطروس غالی است، که در آن انتقادات مصر را از اجلاس جنبش غیرمتعهدها برای ریاست جنبش

یعنی کاسترو و دیگر اعضای غیرمتعهدها فرستاده و از دیگر اعضاء نیز خواستار انجام اقدامات مشابه

گردیده است.

2 (محرمانه آغاز متن).

عالیجناب:

در رابطه با ششمین کنفرانس خاتمه یافته اخیر سران کشوری و یا دولتی کشورهای غیرمتعهدها، مفتخرا

یک نسخه از نامه ای را که برای رئیس جمهور فیدل کاسترو، ریاست کنفرانس مزبور ارسال داشته ام برای

شما نیز ارسال می نمایم، و بدین وسیله موضع جمهوری عربی مصر را در مورد پیشنهاد دفتر کنفرانس که

پس از مشاورتهای آمده در بیانیه دفتر هماهنگی غیرمتعهدها در کلمبو کنفرانس شماره 6 بیانیه شماره 2

اتخاذ گردیده و به وسیله ایشان این اتفاق نظر اعلام گردیده، ابراز نمایم. دولت مصر رأی اعلام شده را در

مورد بعضی از جنبه های مسئله خاورمیانه رد کرده، نسبت به روش غیرمعمولی و بی سابقه ای که در

بخشهای آخر کنفرانس در پیش گرفته شده بود اعتراض خود را اعلام می دارد.

می خواهم از این فرصت استفاده کرده احساسات خود را نسبت به موضعی که نمایندگان شما در

کنفرانس برای دفاع از سنت ها، اصول و اهداف عدم تعهد اتخاذ کرده بودند و کاملاً با روش، «پیشنهاد» و

اعلامیه ریاست جنبش مغایرت دارد، اعلام نمایم.

در خاتمه، خوشحال خواهیم شد اگر دولت جنابعالی در این رابطه به ارسال یک انتقاد رسمی برای

ریاست یا دبیر کل کنفرانس همت ورزد.

عالیجناب خواهشمند است، بهترین احترامات مرا بپذیرد.

پایان متن

پطروس غالی

3 آغاز متن

آقای رئیس جمهور:

افتخار دارم که مطالب زیر را مورد توجه شما ریاست جنبش غیرمتعهدها قرار دهم:

عقیده دولت جمهوری عربی مصر بر این است که «پیشنهاد دفتر کنفرانس که پس از مشاورتهای» آمده در

ص: 169

بیانیه دفتر هماهنگی غیرمتعهدها در کلمبو / کنفرانس شماره 6 / و بیانیه دوم، و بیانات جنابعالی در رابطه

با اتخاذ آن در آخرین جلسه ششمین کنفراس سران دولتی و کشوری کشورهای غیرمتعهد در نهم سپتامبر

با اصول و اهداف غیر بلوکه بودن کاملاً مغایرت دارد. بنابراین اینجانب رد این پیشنهاد توسط دولت

جمهوری عربی مصر را اعلام می دارم.

علاوه بر این دولت جمهوری عربی مصر مایل است مخالفت شدید خود را نسبت به روش غیر عادی و

بی سابقه ای که متأسفانه در آخرین مراحل کنفرانس در پیش گرفته شده بود، ابراز نماید. چون این روش

اصولاً با روشهای مورد قبول جهانیان که باید بین دو دولت حکمفرما باشد منافات دارد. چون اگر این

روش تکرار شود بدون شک نتایج بسیار تأسف باری به بار آورده، وحدت اعضای جنبش غیرمتعهدها را

خدشه دار خواهد کرد. عدم تعهد شکل گرفت و به وجود آمد، تا به حراست از حاکمیت و استقلال سیاسی

اعضای خود بپردازد. کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها همیشه خواستار عدم مداخله در امور داخلی

دیگران بوده اند. بنابراین این روش سرپیچی از اصول عالیه عدم تعهد یعنی تجاوز به حاکمیت کشورهای

عضو و مورد سؤال قرار دادن حق حاکمیت یک کشور در اتخاذ سیاستهای خارجی خود که بر طبق تمایل

خلق خود از طریق نهادهایی که به طریقه دموکراتیک انتخاب شده اند در پیش گرفته می شود، می باشد.

دفتر کنفرانس به عملی مغایر با سنتهای عدم تعهد دست زده است و حقی را از آن خود دانسته است که

بدون تردید خارج از حوزه استعداد و شایستگی آن است. چون دفتر کنفرانس یک ارگان سیاسی نیست.

در نتیجه این دفتر حق ندارد بدون دریافت مجوز از طرف کنفرانس چنین مسئله ای را مد نظر قرار دهد،

خصوصا اینکه این موضوع در کمیته سیاسی در سطح وزیران مورد بحث و مناظر، قرار گرفته بود.

بعضی از جنبه های سیاست خارجی مصر دگرگون جلوه داده شد و به عنوان تخلف از اصول عدم تعهد

تشریح گردید. قطعنامه 242 شورای امنیت سازمان ملل اساس مورد قبول در تضاد اعراب و اسرائیل است

و به شرایط این قطعنامه در کمال وفاداری پاسخ داده شده بود. بد نیست یادآور شوم که روش اتخاذ شده به

وسیله مصر، طبق یادداشت سفیر جارینگ فرستاده ویژه دبیر کل در 8 فوریه 1971 به مصر و اسرائیل

کاملاً درست است. این روش همچنین توسط مجمع عمومی سازمان ملل به وسیله قطعنامه 2799 و

2949 و نیز به وسیله سازمان وحدت آفریقا مورد قبول واقع گردید.

آقای رئیس جمهور، در خاتمه باید باز هم یادآور شوم که «پیشنهاد» اتخاذ شده، نوعی مداخله در امور

داخلی مصر و تجاوز به حق حاکمیت این کشور است. و بنابراین سرپیچی آشکار از اصول و اهداف عدم

تعهد به شمار می رود.

بر اساس همین دلایل دولت جمهوری عربی مصر به طور مؤکد روش در پیش گرفته شده و اتفاق نظر

اعلام شده را در رابطه با «پیشنهاد» مذکور مردود اعلام می دارد.

عالیجناب، خواهشمند است احترامات گرم مرا بپذیرید.

پایان متن

پطروس غالی

4 (طبقه بندی نشده) این وزارتخانه بنا به مصلحت خود این متون را در اختیار دیگر واحدها نیز قرار

خواهد داد.

کریستوفر


مذاکرات شمال و جنوب پس از اجلاس غیرمتعهدها و COW

ص: 170

سند شماره (36)

از: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی شماره 255471 تاریخ: 6 مهر 58

به: تمام واحدهای دیپلماتیک به استثنای سفارت آمریکا در قاهرهطبقه بندی: خیلی محرمانه

عطف به: الف وزارتخانه 203983، ب وزارتخانه 212631 (به تمام گیرندگان ارسال نشده)

موضوع: مذاکرات شمال و جنوب پس از اجلاس غیرمتعهدها و COW

1 (تمام متن خیلی محرمانه است).

2 خلاصه: از زمان ارسال مرجع الف، اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا بیانیه ای رسمی صادر کرد و به

وسیله آن خواستار آغاز مذاکرات جهانی گردید. این بیانیه به وسیله گروه 77 به عنوان یک اقدام در جلسه

15 10 سپتامبر کمیته مجمع WHOLE عمومی سازمان ملل تصویب گردید، و سی و چهارمین مجمع

عمومی سازمان ملل در مورد این پیشنهاد اقدام خواهد نمود. بنابراین همانگونه که در تلگرام مرجع ب

پیش بینی شده بود، مذاکرات جهانی به عنوان یک عنصر مرکزی در استراتژی گروه 77 در گفتگوی بین

شمال و جنوب ظاهر گشته است. کمیته مطالعه و تحقیقات فنی سازمان ملل با آغازی ضعیف توانست به

موفقیتی نسبتا خوب دست یابد و آن این بود که توانست این احساس را در کشورهای کمتر پیشرفته و

پیشرفته به وجود آورد که آنها بالاخره توانستند در مورد مسائل مورد نگرانی طرفین به نوعی تفاهم دست

پیدا کنند. این نتیجه گیری سبب شد که ما به این فکر دست یابیم که برای پیشرفت در گفتگوهای شمال و

جنوب باید بر پیشرفتهای عینی توجه داشته باشیم. اجلاس 5 2 اکتبر صندوق بین المللی پول یا بانک

جهانی در بلگراد برای ششمین بار به تجدید منابع پولی مؤسسه عمران بین المللی خواهد پرداخت، که

سرمایه کلی بانک و منابع مالی مورد نیاز برای کشورهای در حال پیشرفت افزایش می یابد. (پایان

خلاصه).

3 سران دولتی و کشوری شرکت کننده در اجلاس 6 3 سپتامبر غیرمتعهدها به اتفاق آراء تصمیماتی

را در زمینه بخش اقتصادی بیانیه هاوانا و قطعنامه های دیگر اتخاذ کردند که احتمالاً بر آینده گفتگوهای

بین شمال و جنوب تأثیر خواهد گذاشت. شرکت کنندگان خصوصا خواستار دور جدیدی از مذکرات

جهانی در زمینه همکاری بین المللی در رابطه با پیشرفت و عمران شده اند. آنها همچنین اظهار داشته اند که

مذاکرات باید «اقدام گرانه بوده به یک روش کامل در مورد مسائل اصلی پرداخته و با مجاز دانستن

مشارکت همگانی همزمان به مسائل مختلف نیز بپردازد». علاوه بر این خاطرنشان ساخته اند که: مذاکرات

در چهارچوب سازمان ملل انجام گیرد؛ در یک محدوده زمانی مشخص به پایان برسد؛ و به مسائلی چون

مواد خام، انرژی، تجارت، عمران و توسعه، پول و امور مالی بپردازد؛ و در اجرای استراتژی عمران

بین المللی مشارکت نماید. قطعنامه جنبش غیرمتعهدها از کمیته WHOLE مجمع عمومی COWخواسته

است که به عنوان کمیته تدارکاتی در دور جدید جهانی شرکت نماید و در مورد روشها، محدوده زمانی، و

برنامه کار مربوط توصیه های خود را به مجمع عمومی سازمان ملل در سال 1980 تسلیم نماید.

4 اقدام گران اصلی جنبش غیرمتعهدها حمایت گروه 77 را جلب کرده، خواستار تسلیم یک قطعنامه

مشابه در اجلاس COW، 15 10 سپتامبر در نیویورک شدند. COW این پیشنهاد را با اکثر کشورهای

صنعتی درمیان گذاشت و درباره تأثیر آن بر مذاکرات کنونی پیشنهاد گروه 77 اطلاعاتی تهیه نمود؛ همه

آنها اذعان داشتند که تصمیم آنها در مورد این پیشنهاد بستگی به نظریات مقامات عالیرتبه در پایتختها

ص: 171

دارد. COWقطعنامه گروه 77 پیرامون مذاکرات جهان را به مجمع عمومی سازمان ملل ارجاع نمود و آن

را به عنوان یک اقدام مهم به رسمیت شناخت و توصیه نمود که آن را «به عنوان یک موضوع دارای

اولویت» مورد ملاحظه قرار دهند.

5 عنصر اصلی پیشنهاد گروه 77، انرژی به عنوان موضوع مذاکرات بین المللی است. پس از اختتام

کنفرانس بین المللی همکاری اقتصادی در اواسط 1977 اعضای اوپک به گروه 77 اجازه ندادند، که

پاسخگوی مباحثات جهانی انرژی باشد. ناراحتی و عصبانیت بعضی کشورهای تولیدکننده نفت و در حال

پیشرفت در این رابطه به طور آشکار در کنفرانس پنجم تجارت و توسعه سازمان ملل برای اولین بار مطرح

گردید. در گروه 77 از کشورهای اوپک خواسته شد که به بحث پیرامون نحوه کمک به کشورهای

تولیدکننده نفت و در حال پیشرفت پرداخته در مذاکرات شمال و جنوب انرژی را نیز وارد نمایند. چون

کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل و الجزیره و ونزوئلا با حمایت از محدود ماندن عصیان کشورهای

تولیدکننده نفت و در حال پیشرفت در مذاکرات جهانی نشان داده اند، که مانند سالهای 77 1975 عمل

می کنند که در آن کشورهای اوپک اصرار داشتند که موضوع انرژی در مذاکرات شمال و جنوب گنجانده

شود تا کشورهای مصرف کننده پیشرفته و در حال پیشرفت موضع متحدی را علیه آنها اتخاذ ننمایند.

6 هنوز میزان موفقیت این تاکتیک روشن نشده است. ولی کشورهای واردکننده نفت در حال

پیشرفت تحت تأثیر این مانور قرار نگرفته اند. در هاوانا، آنها اصرار داشتند که یک قطعنامه برای

خودکفایی جمعی شمال و جنوب تدوین گردد، و در آخرین ساعات موفق نیز شدند که بر اساس این

قطعنامه کشورهای صادرکننده نفت موظف هستند، در صورت کمبود نفت کشورهای واردکننده نفت در

حال پیشرفت را در اولویت قرار دهند. کشورهای واردکننده نفت در حال پیشرفت امیدوارند که بتوانند در

جلسه گروه 77 در نیویورک که در ماه ژانویه قبل از اجلاس COW برگزار می شود، بتوانند از طرف

کشورهای صادرکننده نفت ضمانت اجرائی برای خواستهای خود دریافت نمایند، تا بتوانند در صورت

موافقت مجمع عمومی سازمان ملل با این کار به تشکیل طرحهای خود برای شرکت در مذاکرات جهانی

بپردازند.

7 البته کشورهای اوپک می توانند از طریق چند تن از اعضای گروه 77 راههای دیگری را در پیش

پای کشورهای واردکننده نفت در حال پیشرفت قرار دهند. که عبارتند از: (1) اوپک می تواند یک

نرخ گذاری دوگانه و یا طرحی کمکی برای کشورهای بسیار فقیر را اتخاذ نماید؛ (2) و هر یک از اعضاء

اوپک با کشورهای غیرنفتی با نفوذ گروه 77 جهت جلب موافقت آنها بر سر سیاست انرژی گروه 77 تلاش

خواهند کرد (مثلاً تقصیر را به گردن آن دسته از کشورهای مصرف کننده پیشرفته ای بیاندازند که

صرفه جویی نمی کنند.)؛ یا (3) اینکه کشورهای اوپک میزان کمک دو جانبه یا چند جانبه خود را به

کشورهای واردکننده نفت در حال پیشرفت افزایش دهند. در گذشته کشورهای اوپک مخالف نرخ گذاری

دوگانه بودند، ولی اکنون گویا طرحی دلخواه را در این مورد با چند کشور اصلی در حال پیشرفت پیاده

کرده اند. اطلاعات کافی را برای اینکه ببینیم هر یک از این موضوعات تا چه حد حمایت گروه های 77 را

به خود جلب کرده، در دست نداریم. بعضی از آنها ممکن است مغایر با منافع آمریکا و دیگر کشورهای

صنعتی باشند.

8 انرژی تنها موضوع مهم اقتصادی است که در مذاکرات شمال و جنوب تاکنون مطرح نشده بود، و

ص: 172

اهمیت آن آنقدر زیاد است که اقتصاد جهانی نمی تواند، آن را نادیده بگیرد. معذالک ما به این مذاکرات تن

در نخواهیم داد، مگر اینکه نکته سازنده ای در آنها یافته باشیم. یک روش بین المللی که در نتیجه آن نفت

کافی با قیمتی مناسب به فروش رسد مورد پسند ما نیز هست، ولی بعید است بتوان به آن دست یافت. یکی

از روشهای سازنده این است که با استفاده از صنعت غرب و منابع مالی غرب و کشورهای اوپک منابع

جایگزین انرژی را در کشورهای کمتر پیشرفته ایجاد نمود.

9 آنچه که در پیشنهاد گروه 77 برای دور جدید مذاکرات پیرامون همکاری اقتصادی برای عمران و

توسعه جدید نیست، این است که این گروه مایل است انرژی را به مسائلی از قبیل تجارت، توسعه، مواد

خام، پول و منابع مالی ربط دهد. با وجود اینکه ما اذعان داریم (مرجع ب) که این مسائل با یکدیگر ارتباط

دارند ولی هر یک از آنها در مجامع دیگری که تخصص مربوطه را نیز دارا هستند، مورد بحث و بررسی

می باشند. علاوه بر این، در مذاکرات استراتژی توسعه بین المللی آنها را در رابطه با هم مورد بحث قرار داده

و می دهند، و ما نمی خواهیم که کار هیئتهای کنونی دوچندان شود. و نیز مایلیم هزینه های مالی و انسانی

تشکیل هیئتهای جدید را نیز در نظر داشته باشیم، چون همان کار در حال دیگر باز هم ادامه خواهد یافت.

10 در رابطه با پیشنهاد گروه 77 برای چنین مذاکراتی، وزیر امور خارجه ونس در سخنان خود در

مجمع عمومی سازمان ملل در 24 سپتامبر بیان داشت که آمریکا حاضر است، در کمیته WHOLEبرای

تصمیم گیری پیرامون مؤثرترین راه برای انجام این مذاکرات شرکت نماید. وی گفت اولویت باید به مسائلی

داده شود که نتیجه مسلم داشته باشند و نباید به تکرار کاری که در جای دیگر انجام می شود، منجر گردد.

11 کنفرانس UNCSTAD موافقت کرد که یک صندوق پول در سازمان ملل در زمینه علوم و

تکنولوژی پیشرفت تحت مدیریت برنامه توسعه و عمران سازمان ملل افتتاح گردد. این صندوق دارای

اهدافی است که به کمک مالی داوطلبانه کمتر از 250 میلیون دلار در 2 سال نیاز ندارد. این کنفرانس به

ایجاد یک کمیته میان حکومتی اقتصادی و اجتماعی به مجمع عمومی گزارش می دهد. ما فکر می کنیم که

اجلاس کنونی مجمع عمومی سازمان ملل این کمیته و این صندوق پولی را مورد تصویب قرار خواهد داد.

این کنفرانس در مورد نحوه استفاده از علم و تکنولوژی برای ایجاد پیشرفت در کشورهای در حال توسعه

اتفاق نظر داشت، ولی در مورد انتقال تکنولوژی نتوانست تصمیمی اتخاذ نماید. طرفین نتایج حاصله از

UNCSTAD را موفقیت آمیز و مثمر ثمر می دانند.

12 اجلاسهای سالانه بانک جهانی و صندوق بین المللی پول در 5 2 اکتبر در بلگراد برگزار خواهد

شد. مسائل مهم قابل بحث در بانک جهانی عبارت خواهد بود، از افزایش سرمایه کل بانک و تجدید

وامهای مناسب برای ششمین بار و مؤسسه عمران و آبادانی بین المللی. بحث پیرامون افزایش سرمایه کلی

بانک عبارت خواهد بود، از پیشنهادی که بر اساس آن سرمایه 40 میلیون دلاری بانک به 80 میلیون

افزایش یابد، که البته مدیران آن را تصویب کرده و برای دریافت آرای رسمی به رؤسای بانک ارجاع

داده اند.

رؤسای آمریکایی بانک تنها پس از موافقت کنگره آمریکا خواهند توانست این افزایش سرمایه کلی را

تأیید نمایند. در ششمین اجلاس مؤسسه عمران و آبادانی بین المللی موضوع مورد بحث در بلگراد (و در

مذاکرات 9 8 اکتبر در دوبرونیک) میزان افزایش مالی و سهم نسبی هر یک از کمک کنندگان خواهند بود.

ظاهرا در مورد ارقامی از قبیل 5/11 تا 5/12 بلیون دلار توافق به دست خواهد آمد.

ص: 173

13 انتظار نمی رود که صندوق بین المللی پول در بلگراد به مسائل مورد بحث شمال و جنوب به طور

رسمی بپردازد. گروه 24 برنامه ای را پیشنهاد کرده است که ممکن است در گروه 77 در اجلاس وزیران

بلگراد در 29 سپتامبر، مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد. این برنامه ممکن است توسط دولتهای

کشورهای کمتر پیشرفته در اجلاس سالانه صندوق بین المللی پول مطرح گردد. برنامه گروه 24 شامل

تقاضا برای در اختیار گذاشتن منابع مالی موردنیاز میان دوره ای، و آزادسازی CFF و کاهش در شرایط

برداشت از صندوق بین المللی پول می باشد. این مسائل در سال گذشته توسط مدیر اجرائی صندوق

بین المللی پول مطرح گردید. در مورد شرایط راهنماییهایی شد و CFF نیز آزاد گردید. بررسی شدید از

صندوق بین المللی پول، ایجاد منابع مالی میان دوره ای را ضروری ندانست. کمیته صندوق بین المللی

(متشکل از20 وزیر مالی که 10 تن از آنان از کشورهای پیشرفته بوده و 10 تن دیگر از کشورهای کمتر

پیشرفته) در 30 سپتامبر در بلگراد جلسه تشکیل خواهند داد. یکی از مسائل مهم افزایش جریان مالی به

کشورهای کمتر پیشرفته است. مدیریت صندوق بین المللی پول سه پیشنهاد را در رابطه با برنامه کار به

کمیته عمران و توسعه تسلیم نمود، که نتیجه تجربه و تحلیل ستاد بانک و صندوق در مورد جریان منابع

مالی به کشورهای کمتر توسعه یافته است. آنها مطابق عناصر موجود در برنامه گروه 24 به منظور و اقدام

سریع در زمینه اصلاحیه های پولی می باشند.

15 اولین این پیشنهادها این است که مدت برداشت مالی از 8 به 10 سال تغییر یابد. دومین پیشنهاد

این است که حسابی افتتاح شود که کشورها بتوانند پول مورد نیاز خود را با بهره کمتر از آن برداشت

نمایند. برداشتهای SFFباید با نرخ بهره نزدیکترین بازار ارزی بازگردانده شود. آمریکا از بررسی بیشتر

هیئت مدیره صندوق پیرامون این مسئله حمایت می کند. سومین پیشنهاد این است که صندوق بین المللی

پول و بانک جهانی بازسازی به همکاری با کشورهایی نیز بپردازد که کمبود مالی دارند و از بانک

بین المللی بازسازی و عمران بانکهای منطقه بخواهد که در برنامه های خود و معیارهایشان در وامها

تجدیدنظر نمایند، آمریکا نیز مایل است در برنامه های بانک بین المللی بازسازی و عمران در همکاری با

صندوق بین المللی پول افزایش حاصل شود، ولی نمی تواند برنامه وامهای بانکهای منطقه ای را پیشنهاد

نماید.

16 آمریکا حامی قدرتمند کمیته عمران و توسعه است، با وجود اینکه مانند دیگران از عدم موفقیت

این کمیته در زمینه بعضی از مسائل ناراضی هستیم، ولی امیدواریم که در آینده مفیدتر واقع گردد.ونس


روابط کوبا و شوروی

سند شماره (37)

تاریخ: 6 مهر 58 طبقه بندی: سری

از: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی. شماره 255565 به: تمام واحدهای دیپلماتیک

برای سفیر یا کاردار

عطف به: الف وزارتخانه 223273، ب وزارتخانه 236643 (به تمام گیرندگان ارسال نشده)،

ج وزارتخانه 250392 (کانال راجر به تمام گیرندگان ارسال نشده)

موضوع: روابط کوبا و شوروی

1 سری (تمام متن، به استثنای پاراگرافهای 7 4 که طبقه بندی ندارد)

ص: 174

2 ضمن آنکه به بررسی راه حلهای مختلف برای رسیدگی به مسئله وجود تیپ رزمی شوروی در کوبا

ادامه می دهیم، ولی فکر می کنیم آشنایی اساسی تمام واحدها با وجود روابط بین کوبا و شوروی امر مهمی

می باشد. اطلاعات مندرج در ذیل برای آگاهی شما فقط در این مرحله است. می توانید به تشخیص خود

آن را در اختیار سایر اعضای هیئت نمایندگی قرار دهید. با آنکه از لحاظ فنی پاراگرافهای 4 الی 8 بدون

طبقه بندی هستند، ولی واحدها باید آنها را به مثابه محرمانه به حساب آورند. به شما راهنمایی نمی کنیم که

حالا از این اخبار برای هر کدام از مقاصد مطرح شده، در تلگرام مرجع الف استفاده کنید.

3 تمام واحدهای منطقه ای: می دانیم که اخبار تهیه شده در ذیل احتمالاً فقط به مقدار جزئی

تکمیل کننده آنچه در تلگرام مرجع ب، و در بعضی موارد، تلگرام مرجع ج و آنچه از کانالهای سیا ملاحظه

کرده اید، در پاراگراف 2 فوق به هیچ وجه نباید دستورالعملهایی را که در پاراگرافهای ب و ج دریافت

داشته اید و تحت الشعاع قرار دهد.

4 شروع قسمت بدون طبقه بندی. روابط کوبا و شوروی. وابستگی اقتصادی کوبا.

از ابتدای دهه 1960 وابستگی اقتصادی کوبا به اتحاد شوروی افزایش یافته است اما شدیدترین

سیر وابستگی آن در چند سال گذشته بوده تا آنجا که اکنون اگر شوروی از کمک اقتصادی خود امتناع

ورزد، سقوط چشمگیر فوری در فعالیت اقتصادی داخلی کوبا پیش خواهد آمد، به مدت حداقل چندین

سال امکان رشد اقتصادی وجود نخواهد داشت، و کاهش اجباری، تندی در واردات ایجاد می شود و

احتمالاً در پرداخت وامهای مختلف (غربی) ورشکستگی روی می دهد.

کمکهای جنسی بلاعوض شوروی به کوبا از سال 1975 سه برابر شده و فعلاً به سطح 7/2 میلیارد

دلار در سال رسیده است. اگر مقایسه شود می بینیم که کمکهای بلاعوض شوروی به کوبا در فاصله 1970

1960 کلاً به 1 میلیارد دلار می رسد.

بزرگترین بخشهای این نوع کمک، قیمت مصنوعا بالایی است که شوروی بابت شکر کوبا

می پردازد (حدود پنج برابر قیمت جهانی فعلی) و قیمت نازلی است که کوبا بابت نفت شوروی می دهد

که حدودا دو سوم قیمت متوسط فعلی اوپک می باشد.

کوبا برای تأمین نفت خود تقریبا به طور انحصاری متکی به شوروی است، حتی بخش کوچکی را

هم که ونزوئلا به موجب یک قرارداد مبادله چهارجانبه می دهد، از شوروی با قیمت تقلیل یافته خریداری

می شود.

کل کمک شوروی در سال گذشته بالغ بر 3 میلیارد دلار شده که تقریبا معادل یک چهارم درآمد

سرانه کوبا می باشد، این کمک شامل سایر شکلهای کمک اقتصادی (موازنه پرداختها و کمک عمرانی)

می شود. (طی دهه 1960، موازنه پرداختها و کمک عمرانی شکل اصلی کمک اقتصادی شوروی بود، که

در فاصله 1961 تا 1970 به خوبی از مبلغ کل 2 میلیارد تجاوز نمود).

شورویها کشورهای اروپای شرقی را هم تحریک کرده به کوبا اعتبار خرید داده و در خرید شکر به

طور بلاعوض کمک نمایند تا آنجا که اغلب بیش از آنچه واقعا احتیاج داشته اند از کوبا شکر خریده اند.

از سال 1960 ارزش این کمک بالغ بر 1 میلیارد دلار شده است.

تقریبا سه چهارم صادرات کوبا به شوروی می رود، در حالی که 60درصد واردات کوبا از شوروی

است و شامل اکثر مواد غذایی و نسبت بزرگی از کالاهای اساسی می شود.

ص: 175

کوبا عضو کامل CEMA می باشد؛ تنها کشورهای دیگر خارج پیمان ورشو که به طور کامل در

CEMA شرکت دارند، مونگولیا و ویتنام می باشد.

از اواخر دهه 1960 مسکو از نفوذ اقتصادی خود به منظور تشویق برقراری اقتصاد و بازسازی

سیاسی به سبک شوروی در خود کوبا استفاده نموده است.

5 کمک نظامی: کوبا که تا سال 1975 بیشتر یک دریافت کننده غیرفعال عطایای نظامی شوروی

بوده، در سالهای اخیر تبدیل به یک متحد نظامی فعال شوروی شده است.


انتقالات تجهیزات نظامی شوروی به کوبا، که به طور متوسط در فاصله 1974 1969 سالانه

000/10 تن متریک بوده، در اواخر سال 1975 (تقریبا همزمان با دخالت کوبا در آنگولا) رو به تزاید

گذاشت و اکنون حدود دو برابر مقدار داده شده در اوائل دهه 1970 می باشد.

خصوصیت منحصر به فرد انتقالات تسلیحاتی شوروی به کوبا این است که هیچ نشانه ای حاکی از

اینکه کوبا بابت سلاحهای دریافتی خود مبلغی بپردازد، وجود ندارد (برخلاف، مثلاً سایر دریافت کنندگان

کمک نظامی شوروی از قبیل اتیوپی و لیبی که با آنها ترتیباتی برای بازپرداخت تثبیت شده، هرچند که

گاهی اوقات از شرایط بسیار سهلی برخوردار دارند).

ارزش تسلیحات ارسالی از شوروی به کوبا از سال 1961 حداقل به مقدار 5/1 میلیارد دلار

تخمین زده شده است.

انتقالات اخیر شامل سلاحهای پیشرفته تری بوده اند یعنی این تجهیزات: میگهای 23، زیردریایی

AN کلاس F (دیزل تهاجمی)، هلیکوپترهای تهاجمی 8 MI، قایقهای گشتی OSAIIمجهز به موشکهای

هدایت شونده، دو قایق گشتی هیدروفویل TURYکلاسASW - A و 20 نقلیه باری نیرو از نوع 26

AN، نقلیه های زرهی رزمی از نوع BMP، تانکهای 62 T، و توپهای ضدهوایی 4/23 ZSUاینها علاوه

بر تسلیحاتی است که در ازای تجهیزات کوبایی ارسالی به آفریقا و تدارکات عادی انتقال یافته اند.

6 هماهنگی نظامی:

یک تیپ از نیروهای زمینی شوروی متشکل از 2000 الی 3000 نفر و شامل عناصر زرهی،

توپخانه، پیاده موتوری و همچنین ضدهوایی و پشتیبانیهای مختلف از حداقل چند سال گذشته در کوبا

مستقر بوده است.

در مواقع مختلف طی سه سال گذشته خلبانهای شوروی، هواپیماهای نیروی هوایی کوبا را در

مأموریتهای عملیاتی عادی پرواز داده اند.

کشتیهای نیروی دریایی شوروی طی مأموریتهای خود به منطقه کارائیب در بنادر و تسلیحات

دریایی کوبا پهلو می گیرند، و تمرینهای مشترک با نیروهای دریایی و هوایی کوبا یکی از خصوصیات این

مأموریتها بوده است.

هواپیمای شناسایی 95 TU شوروی به طور متناوب از کوبا برمی خیزد تا بر آبهای اقیانوس آرام

نظارت داشته باشد.

کوبا و اتحاد شوروی در عملیات نظامی در آنگولا، اتیوپی و سایر مناطق بطور صمیمی با هم

همکاری داشته اند. در آنگولا، بخش بزرگی از تسلیحات مورد استفاده نیروهای زمینی کوبا تجهیزات

تدارک شده از شوروی بوده که از کوبا حمل شده بودند. در اتیوپی، تقریبا تمام سلاحهای مورد استفاده

ص: 176

نیروهای کوبا را شوروی تدارک کرده بود و مستقیما از شوروی حمل هوایی یا دریایی شده بود.

هواپیماهای 65 IL به خلبانی روسها، رقم بزرگی از سربازان کوبایی را در سال 1975 به آنگولا

پرواز دادند. چندین هزار سرباز کوبایی نیز با کشتیهای شوروی به اتیوپی حمل شدند. بسیاری از این

نیروها ابتدا به اتحاد شوروی رفتند و بعد به کشتیهایی که از بنادر دریای سیاه حرکت کردند، انتقال یافتند.

بیشتر هزینه های این انتقالات را ظاهرا شورویها پرداختند.

اگر چه در آنگولا سالهای 1976 1975 در صحنه مبارز وظیفه کم نمودتری به عهده گرفتند، ولی

در اتیوپی اوضاع کاملاً متفاوت بود. در آنجا برای اولین مرتبه، نیروهای هوایی و زمینی کوبا تحت

فرماندهی کلی افسران ارتش شوروی جنگیدند. بخشی از هماهنگی عملیات نظامی مشترک در اتیوپی از

طریق مشورتهای سطح عالی همین مقامات کوبا و شوروی در مسکو، هاوانا و آدیس آبابا صورت گرفت.

از سال 1977، تحت نظارت کلی شورویها مشاوران کوبایی و روس در تعلیم نیروهای زاپو (اتحاد

خلقهای آفریقایی زیمبابوه) در زیمبابوه و آنگولا همکاری داشته اند.

به دنبال شیوع جنگ بین یمن شمالی و یمن جنوبی در فوریه 1979، هواپیماهای شوروی حداقل

چند صد نفر از نیروهای کوبایی را از اتیوپی به یمن حمل کردند و تعداد افراد نظامی کوبایی در آنجا را به

000/1 نفر رساندند. کوباییها خدمات پشتیبانی و امنیت پشت جبهه را تأمین نمودند و به نیروهای زمینی

و هوایی یمن دموکراتیک در استفاده از تجهیزات شوروی راهنمایی می کردند، ما نتوانسته ایم گزارشهایی

را که از تلفات کوباییها در میدان جنگ در طول مرز داده شده تأیید کنیم.)

7 هماهنگی سیاسی:

قانون اساسی کوبا که در سال 1975 تصویب شد، حاوی یک عبارت در تمجید از اتحاد شوروی

می باشد این خصوصیتی مشترک بین قوانین اساسی اکثر کشورهای اروپای شرقی است، اما با قانون

اساسی هیچ کشور عضو جنبش غیرمتعهدها اشتراک ندارد (تا آنجا که ما اطلاع داریم).

در سالهای اخیر اهداف کوبا و شوروی به طور رو به تزایدی با یکدیگر مطابقت داشته اند. اقدامات

سیاسی و همچنین نظامی کوبا در آفریقا و سایر مناطق جهان سوم در بسیاری از موارد آشکارا اهداف

سیاست شوروی را پیش برده اند. فعالیتهای مشترک ایندو از طریق مشورتهایی که بین مقامات عالیرتبه

کوبا و شوروی در مسکو و گاهی اوقات در هاوانا صورت گرفته، هماهنگ شده اند.

شورویها از نفوذ خود برای شکل دادن به سیاستهای کوبا در سایر زمینه ها نیز استفاده کرده اند. برای

مثال، مسکو هاوانا را تحت فشار قرار داد، تا به فعالیتهای انقلابی در نیمکره غربی توسط احزاب کمونیست

محلی کمک برساند، به جای آنکه مستقیما به سایر گروههای انقلابی که کمتر جزمی یا بیشتر رادیکال

بوده اند کمک بدهد. در این هنگام کوباییها از حدود 15 سازمان شورشگر در آمریکای لاتین حمایت

می کنند.

کوبا با جدیت در جنبش غیرمتعهدها از منافع شوروی دفاع کرده و بدون شرمساری برای پیشبرد

نظریه «اتحاد طبیعی» بین بلوک شوروی و جنبش غیرمتعهدها مبارزه کرده است. در حالی که این مطلب

در اجلاس اخیر هاوانا بسیار چشمگیر بود، ولی حتی در اجلاس الجزیره در 1973 نیز در برابر نظریه

«دوامپریالیسم» که الجزیره و سایرین عنوان کرده بودند، کاسترو با قوت از اتحاد شوروی دفاع کرد.

در مجمع عمومی سازمان ملل، آراء کوبا چنان با منافع شوروی پیوسته است، که در چهار نوبت از

ص: 177

پنج مجمع عمومی کوبا در مورد مسائلی که عموما مهمترین مسائل به حساب می آیند، بسیار بیش از کل

اروپای شرقیها هماهنگ با شوروی رأی داده است. در فاصله 1978 1974، در مورد مسائل مهم مطرح

شده در مجمع عمومی، آراء کوبا در 86 درصد موارد با شوروی بوده است، در حالی که کل کشورهای

اروپای شرقی فقط در 57 درصد این موارد با شوروی رأی دادند. (پایان بخش بدون طبقه بندی).

8 روابط آمریکا و کوبا، در اوائل 1977، دستگاه کارتر تلاشی را برای بهبود روابط با کوبا شروع کرد.

خصومت دو طرفه به تدریج جای خود را به تمایل مصلحت بینانه تری برای مذاکره پیرامون مسائل مورد

اختلاف و اتخاذ گامهای کوچکی در جهت بهبود روابط بر اساس شناسایی محدودی از موجودیت

یکدیگر داد. در سپتامبر 1977 ایالات متحده و کوبا دفاتر حفاظت منافع در پایتختهای یکدیگر دایر

کردند. ایالات متحده ممنوعیت مسافرت آمریکاییها به کوبا را لغو کرد و از سرگیری پروازهای اجاره ای

بین دو کشور را اجازه داد. در نوامبر 1978، کاسترو اعلام کرد قصد دارد اکثر زندانیان سیاسی کوبا را آزاد

کند و به آنها اجازه دهد همراه خانواده هایشان کشور را ترک کنند. از زمان اعلام این قصد توسط کاسترو،

کوبا بیش از 2400 زندانی سیاسی را آزاد کرده است. معذالک آنچه این تغییرات را تحت الشعاع قرار داده،

ادامه حضور نظامی کوبا در آفریقا بوده، که هنوز حدود 000/40 نیروی نظامی کوبا در آنجا می باشند.

ایالات متحده به کوبا تأکید کرده که در عادی سازی روابط فیمابین پیشرفت چشمگیری نمی تواند صورت

گیرد، مگر آنکه در سیاست نظامی کوبا در آفریقا تغییری حاصل شود، و منجمله تعداد نیروها تقلیل یابد. با

شروع رویدادهای اخیر در گرانادا و نیکاراگوئه ایالات متحده همچنان رفتار کوبا را تحت نظر خواهد

داشت تا اطمینان یابد کوبا به سیاست پیشین قبل از دهه 1970 خود دایر بر «صدر انقلاب» در این نیمکره

باز نمی گردد.ونس


بیانیه رئیس جمهور در مورد حضور نظامیان شوروی در کوبا

سند شماره (38)

تاریخ: 9 مهر 58 طبقه بندی: سری

از: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی. شماره 258198 به: تمام واحدهای دیپلماتیک

رونوشت برای: سفارت آمریکا در بلگراد، مادرید، رم، بریج تاون، پورت واسپاین، سانتادومینگو،

پکن، جده، توکیو، کانبرا، ولینگتون، مکزیکو، کاراکاس، بوگوتا، پاناما، قاهره، تل آویو، نمایندگی آمریکا

در سازمان ملل، دفتر حفاظت منافع آمریکا در هاوانا، سفارت آمریکا در مسکو، لندن، پاریس، بن، رم،

نمایندگی آمریکا در ناتو، سفارت آمریکا در اتاوا، برازیلیا، بروکسل، کپنهاک، آتن، لاهه، ریک یاویک،

لوکزامبورگ، اسلو، لیسبون، آنکارا، امان، دوبلین،

رم برای واتیکان

موضوع: بیانیه رئیس جمهور در مورد حضور نظامیان شوروی در کوبا

1 سفیر یا کاردار باید به استفاده از نکات زیر به توجیه مقامات مهم وزارت امور خارجه در مورد

بیانات یکم اکتبر رئیس جمهور درباره تیپ رزمی شوروی در کوبا (تلگرام سپتامبر) بپردازد. در حالی که

نحوه توجیه به خودتان واگذار شده است، از شما خواسته می شود که فقط از نکات زیر استفاده نمایید.

ص: 178

آغاز متن

1 این نیروی شوروی یک تیپ پیاده متشکل، آموزش دیده، فرماندهی شده و مسلح روسی است و

بدون شک دارای استعدادهای رزمی نیز هست. این واحد حداقل از سال 1976 یا پیشتر به صورت کنونی

در کوبا مستقر بوده است.

2 این تیپ برای آمریکا یک تهدید نظامی به شمار نمی آید. ولی از نظر ما مسئله ای بسیار مهم است و

به بالا رفتن میزان تشنج در جزایر کارائیب و آمریکای مرکزی کمک کرده ترس بسیاری از کشورها را از

نفوذ شوروی و کوبا افزایش می دهد. این نیرو بخشی از رابطه نزدیک نظامی شوروی و کوباست و برای

مسلح کردن کوبا به سلاحهای مدرن به کار می رود، و نمی توان آن را از طرح وسیعتر شوروی در حمایت از

مداخله مسلحانه کوبا در بخشهای مختلف جهان جدا دانست.

3 در سه هفته گذشته، مقامات آمریکا پیرامون این مسئله با مقامات برجسته شوروی به تفصیل بحث

کرده اند. ما بیان داشته ایم که حضور یک واحد رزمی شوروی در کوبا موضوع مورد نگرانی ماست.

4 شوروی این واحد را به عنوان یک واحد رزمی قبول ندارد. ولی، شورویها در رابطه با نگرانیهای ما

بیاناتی ایراد نموده اند:

واحد مورد نظر یک مرکز آموزشی بوده و بیش از آموزش دادن نمی تواند کاری انجام دهد؛

آنها درنظر ندارند وظایف یا موقعیت این مرکز آموزشی را تغییر دهند؛ و استنباط ما از این مسئله

این است که آنها مایل نیستند، استعدادها و نیروی این واحد را افزایش دهند؛

پرسنل شوروی در کوبا به منزله تهدید نظامی علیه آمریکا و یا دیگر ملل نبوده و نخواهد بود؛

شورویها قرارداد 1972 را مورد تأیید دوباره قرار داده، قرارداد دوجانبه 1970 مبنی بر عدم وارد

کردن سلاحهای تهاجمی به کوبا را پای برجا اعلام کرده قول داده اند که در آینده نیز مفاد آن را در نظر

داشته باشند. آمریکا نیز به سهم خود این قرارداد را تأیید می نماید.

5 این اطمینانها از طرف مقامات عالیرتبه شوروی به آمریکا داده شده است. با وجود اینکه ما متقاعد

هستیم که این واحد یک نیروی رزمی است، بیانات شوروی مبنی بر شرایط غیررزمی این واحد در آینده

نیز حائز اهمیت است. آنها به وضوح پذیرفته اند که حضور یک واحد رزمی شوروی در کوبا موجبات

نگرانی آمریکا و دیگر ملل را فراهم می آورد. ولی آمریکا نمی تواند فقط به این بیانات شوروی متکی

باشد.

ما اطمینان می دهیم که هیچ یک از واحدهای شوروی در کوبا، به عنوان یک نیروی نظامی علیه

امنیت آمریکا و دیگر ملل نیمکره غرب به کار نخواهند رفت. در صورتی که چنین خطری از طرف

شوروی یا کوبا مشاهده شود، آمریکا نیز به تناسب دست به اقدام خواهد زد. (برای مخاطبهای واقع در

آمریکای لاتین: این سیاست شامل مسئولیتهای ما در سازمان کشورهای آمریکایی و معاهده ریواست.

در شرایط جدید بیانیه رئیس جمهور کندی را که «ما اجازه نخواهیم داد که هیچ یک از نظامیان کوبا از

جزیره کوبا جهت انجام اقدامات تهاجمی علیه کشورهای همجوار خارج شوند». مورد تأیید دوباره قرار

می دهد.)

ما به احداث یک قرارگاه مشترک کارائیب در فلوریدا دست خواهیم زد؛ تا ظرفیت ما را از نظر

کنترل و پاسخگویی سریع به هرگونه تجاوز نظامی در منطقه افزایش دهد.

ص: 179

ما عملیات نظامی خود در منطقه را افزایش خواهیم داد.

کمکهای اقتصادی خود به کشورهای کارائیب و آمریکای مرکزی را افزایش خواهیم داد تا آنها

بتوانند با ناآرامیهایی که در نتیجه نیازهای برآورده نشده اقتصادی و اجتماعی به وجود می آید، مبارزه

نمایند؛

ما تلاش خود را برای افزایش ظرفیت و استعداد خود در انتقال نیروی نظامی خود در سرتاسر

جهان برای پاسخ گفتن به درخواست کمک دوستان و هم پیمانان خود سرعت خواهیم بخشید؛

ما ظرفیت و توانایی اطلاعاتی خود را برای نظارت بر فعالیتهای نظامی شوروی و کوبا در کوبا و

دیگر نقاط جهان افزایش خواهیم داد.

6 این گامها نشانگر تصمیم راسخ رئیس جمهور برای برقراری صلح، تقویت هم پیمانان و دفاع از

منافع آمریکا می باشد. در همان حال رئیس جمهور اعلام می دارد که مسئله این تیپ نمی تواند دلیلی برای

رجعت به جنگ سرد باشد. آمریکا همه تلاشهای خود را به کار خواهد برد تا قرارداد سالت 2 سریعا مورد

تصویب قرار گیرد.

7 هدف اقدام اعلام شده توسط رئیس جمهور در شب گذشته با اهداف سالت 2 کاملاً مطابقت دارد؛ و

این هدف عبارت است از یک صلح عادلانه و پایدار در جهان. دولت آمریکا خواستار حمایت دولت شما

از این اقدامات است. (پایان متن).ونس


روابط کوبا و شوروی

سند شماره (39)

تاریخ: 20 مهر 58 طبقه بندی: سری

از: وزارت خارجه، واشنگتن، دی سی. شماره 266695 به: تمام واحدهای دیپلماتیک

کنسولگری آمریکا در مونترال

عطف به: الف وزارتخانه 223273، ب وزارتخانه 236643 (به تمام گیرندگان ارسال نشده)،

ج وزارتخانه 250392 (کانال راجر به تمام گیرندگان ارسال نشده)، د وزارتخانه 255565

موضوع: روابط کوبا و شوروی

1 سری تمام متن

2 وزارت خارجه از جوابهای صادقانه ای که نمایندگیهای دیپلماتیک به تلگرام مرجع «الف» دادند،

تشکر می کند، بسیاری از واحدها پیشنهادهای مفید دادند، به زمینه هایی که در محل منطقه نسبت به آنها

نگرانی یا حساسیت ویژه ابراز می شود. اشاره کردند و رهنمودهای مفیدی برای راهنمایی تلاشهای ما در

جهت افزودن بر آگاهی جهانی از جوانب روابط بین کوبا و شوروی اظهار نمودند.

3 فعالیتی که رئوس آن در اینجا مشخص شده فقط یک جنبه از یک ابتکار وسیعتر ایالات متحده

است که هدف آن عبارت است از:

الف: جلوگیری از تقویت نیروهای مسلح کوبا توسط شوروی

ب: مقابله با فعالیتهای خارجی سیاسی نظامی کوبا که شوروی از آن پشتیبانی می کند و میل کوبا به

استیل در جهان سوم می باشد. بسیاری از نمایندگیها ظرف چند هفته آینده دستورالعملهای دیگر اضافی

در رابطه با این ابتکار دریافت خواهند کرد.

ص: 180

4 کوشش ما برای «جنجال» پیرامون دامنه روابط بین کوبا و شوروی پنج عنصر اصلی خواهد داشت:

(1) تماسهای انتخابی و محتاطانه واحدها با چهره های اداری و وسایل ارتباط جمعی دولت میزبان

و در جاهایی که بالقوه مفید باشد با همکاران دیپلمات خارجی؛

(2) پشتیبانی آژانس ارتباطات جهانی، شامل تلکس نامه های متوالی و سایر مقالات برای استفاده

به تشخیص هیئت نمایندگی، و به طور مقتضی، افزایش توجه به این موضوع در برنامه های صدای آمریکا؛

(3) یک تلاش زمینه ای و پشتیبانی توسط مقامات دولت آمریکا که روی دامنه و تأثیرات تبانی

شوروی / کوبا و «عدم تعهد» کوبا تأکید دارد؛

(4) هماهنگی با سازمان سیا؛

(5) درخواستی مبنی بر اینکه هر نمایندگی در تهیه گزارشهای خود توجه بیشتری به اخبار مربوط

به روابط بین کوبا و شوروی نماید.

5 تمام واحدهای دیپلماتیک در جمهوریهای آمریکای (لاتین) باید دستورالعملهای مندرج در این

پیام را در ادامه و تکمیل مرجع ب و ج به حساب آورند. لزومی ندارد که حرکات سیاسی دیپلماتیک تکرار

شوند.

6 رهنمودها. چنانچه فوقا ذکر شد، اکثر هیئتها در جواب به تلگرام مرجع الف، به زمینه های خاصی

که مورد حساسیت قرار داشتند یا ملاحظاتی که مستلزم رعایت احتیاط در اجرای این تلاش در

کشورهای میزبان بودند اشاره کردند. بنابر این دلایل و به دلیل اینکه عملاً امکان نداشت که وزارتخانه به

طور مؤثری این فعالیت را برای هر کشور به طور جداگانه سازمان دهد، تا حد معتنابهی مصلحت بینی به

عهده خود هیئتها واگذاشته شده است. با این وجود تمام هیئتها باید از این رهنمودها پیروی کنند:

و نظارت این کوشش باشد، و به طور نزدیک با سیا هماهنگی کند که تعداد آمریکاییهای درگیر خصوصا

در انتقال اخبار به مقامات دولت میزبان و سایرین، باید محدود باشد و در موارد کمی علاوه بر سفیر /

کاردار، سیا، و به تشخیص سفراء کارمندان روابط عمومی از یک یا دو نفر تجاوز کند.

در کشورهایی که سیا هم اکنون نیز در این زمینه فعال است سفیر / کاردار باید در تعیین دامنه فعالیت

«علنی» که رئوسش در اینجا مشخص شده، اطمینان حاصل کند، که یک فعالیت موجب تضعیف یا

بی اعتباری فعالیت دیگر نمی شود.

هیئتهایی که در جواب به تلگرام مرجع «الف» استدلال کردند که در حال حاضر در کشورهای

میزبان فعالیت جدیدی نباید سرگرفته شود و تمام نمایندگیهای آمریکا در سازمانهای جهانی، لزومی

ندارد که در جواب به این تلگرام اقدامی اتخاذ کنند، مگر اقداماتی که در پاراگراف 9 خواسته شده یعنی

گزارش واکنش وسایل ارتباط جمعی محلی و انتشار مطالب در آنها و در پاراگراف 12 یعنی

گزارشگری کلی نمایندگی و پاراگراف 18 خواسته شده است. موارد فوق به این شرط می باشند که در

تلگرام جداگانه ای دستورالعمل دیگری داده نشود.

از جمله عواملی که روشن است نمایندگیها برای تعیین کارآمدترین نحوه اجرای این فعالیت لازم

خواهند داشت که به دقت بسنجند، وضع روابط کشور میزبان با کوباییها و شورویهاست در کشورهایی که

این روابط صمیمی می باشند و هر دو طرف آن را سودمند تشخیص می دهند، احتیاط ویژه ای باید مراعات

شود. به همین ترتیب، نمایندگیها باید در به کارگیری اخبار مربوط به جوانبی از روابط کوبا و شوروی که

ص: 181

ممکن است به طور ناخواسته ای مشابه اقدامات آمریکا در کشور میزبان یا سایر کشورها به نظر بیاید،

محتاط باشند.

آژانس ارتباطات جهانی ایالات متحده، برای رعایت بیانیه مأموریتش از طرف رئیس جمهور،

خود را درگیر فعالیتهایی که نسبتا می توان آنها را مخفی دانست، نخواهد کرد.

7 مبنای فعلی اخبار برای استفاده نمایندگیها در قسمت (1) این فعالیت در پاراگرافهای 7 4 تلگرام

مرجع «د» به واحدها مخابره شد. با دریافت اخبار بیشتر، آنچه داده شده تکمیل خواهد شد. نمایندگیها

باید این مطالب را با توجه به شرایط و نگرانیهای محلی یا منطقه ای جرح و تعدیل کنند. (برای مثال، بعضی

از اطلاعات پاراگراف 4 تلگرام مرجع «د» اگر در رابطه با مقامات یک کشور در حال توسعه که خود آن

کشور خواهان کمک در شکل اعانه بلاعوض جنسی و دریافت نفت با قیمتهای تقلیل یافته کمکی می باشد

به کار گرفته شود، ممکن است مثمرثمر نبوده و زیان آور باشد.) اگر اخبار راجع به موضوعات خاصی که به

روابط بین کوبا و شوروی مربوط می شوند به طور خاصی به نمایندگی شما کمک می کند تا این فعالیت را

تحقق بخشید و شما فکر می کنید که اخبار راجع به این موضوعات احتمالاً موجود می باشند، لطفا به

وزارتخانه اطلاع دهید. در جواب درخواستهای خاصی که تاکنون بعضی نمایندگیها تسلیم کرده اند اخبار

مربوط به شرط موجود بودن یا به محض دریافت، در اختیار گذارده خواهد شد.

8 اقدام درخواستی قسمت (1). به استثنای نمایندگیهایی که در بند سوم پاراگراف 6 به آنها اشاره

شد، (بقیه) نمایندگیها باید تصمیم بگیرند به چه کسی اخبار را منتقل کنند و از اولین فرصت مناسب برای

این کار استفاده نمایند. تماس با مقامات دولت میزبان می تواند به هر صورتی که به نظر شما بیشترین تأثیر

را دارد باشد.

9 اقدام درخواستی قسمت (2). آژانس ارتباطات جهانی در تلکس نامه های خود اظهارات

رسمی، سخنرانیها و مصاحباتی را که با مقامات دولت آمریکا در رابطه با موضوعات هدف این فعالیت

صورت می گیرند گزارش خواهد کرد، تا با تشخیص نمایندگی مورد استفاده قرار گیرد. سرویس

مطبوعاتی و انتشاراتی این آژانس نوشته های مناسبی را که در نشریات و روزنامه های آمریکا و خارج

انتشار می یابند شناسایی خواهد کرد، و متون آنها را از طریق تلکس نامه یا پست سیاسی ارسال خواهد

کرد. به علاوه از نشریاتی که هر یک از نمایندگیها حق اشتراک می پردازند، سرویس دیده بان مقالات

آژانس ارتباطات جهانی ایالات متحده به طور مستمر نوشته هایی را ارائه خواهد نمود که می توان در آن

واحد از آنها نسخه برداری کرد و با تشخیص نمایندگی آنها را توزیع نمود، در جای مقتضی خود، تلکس

نامه آژانس ارتباطات جهانی ایالات متحده بر اساس اخبار روز و مستند، مقالاتی را به عنوان زمینه تهیه

خواهد کرد و در مواقعی که امکان پذیر باشد آنها را مناسب مسائل و نگرانیهای خاص منطقه ای جرح و

تعدیل خواهد نمود. در هنگام تصمیم گیری در این مورد که چگونه و به چه کسانی این مقالات ارائه شود،

نمایندگیها باید مقررات «کشور ثالث» و سایر مقررات احتمالی کشور میزبان در مورد انتشار عمومی

مقالات توسط سفارتخانه ها را مد نظر داشته باشند. نمایندگیها باید خصوصا منتظر و مراقب مقالاتی در

مطبوعات کشور میزبان باشند، که به تاکتیکهای کوبا در جنبش غیرمتعهدها و سایر موضوعاتی راجع به

روابط بین کوبا و شوروی مربوط می شوند و برای توزیع احتمالی آن به سایر نمایندگیهای علاقه مند و

استفاده آنها، چنین مقالاتی را هر چه زودتر به وزارتخانه (برای S / Pو اداره اطلاعات و پژوهشها)

ص: 182

بفرستند. به علاوه آژانس ارتباطات جهانی باید هرگونه یادداشت سردبیری یا گزارش مطبوعاتی قابل

ملاحظه را از طریق کانالهای عادی آمریکا و سایر تولیدات وسایل جمعی که برای گزارش واکنش وسائل

جمعی دارد اطلاع دهد، تا احتمالاً در برنامه های صدای آژانس مورد استفاده قرار گیرد. آژانس ارتباطات

باید گزارشهای خود را برای PGM / RCصدای آمریکا توزیع کند و به وزارتخانه (برای توزیع به S / P و

اداره اطلاعات و پژوهشها) بفرستد. در برنامه های صدای آمریکا گزارشهای مستمری از اخبار جدید

مربوط به این موضوع گنجانده خواهد شد و تأکید روی اظهارات رسمی ایالات متحده خواهد بود و در

جاهای مناسب تفسیرهایی در تأیید سیاستهای رسمی داده می شود.

10 اظهارات رسمی دولت آمریکا و زمینه چینی برای روزنامه نگاران: بسیاری از نمایندگیها

خاطرنشان ساختند که وسایل جمعی کشور میزبان نسبت به چ: مجدد مقالات اخذ شده از مطبوعات

غربی و تلکس نامه ها در مقایسه با سایر منابع، استقبال بسیار بیشتری به عمل می آورند. ما توقع داریم که

در گزارشهای مطبوعاتی و تلکس از اظهارات رسمی دولت آمریکا در آتیه و از زمینه چینی وزارتخانه

برای روزنامه نگاران درباره این موضوع به عنوان مبنایی برای این مقالات استفاده شود.

11 بررسی جوانبی از کل فعالیت که به سیا مربوط می شوند، از کانالهای خودشان فرستاده خواهد

شد.

12 گزارشگری نمایندگیها، نمایندگیها باید فورا شروع به تمرکز بیشتری روی هرگونه نشانه

همکاری کوبا و شوروی، فعالیت مشترک و غیره اعم از اینکه مستقیما به کشور میزبان مربوط باشد یا

نباشد، بنمایند. آنچه بیش از همه مورد علاقه است شواهد حاکی از فعالیت کوبا به دستور، یا تحت

راهنمایی شورویهاست. شواهد حاکی از مشابهت مواضع اتخاذ شده و تاکتیکهای به کار گرفته شده، در

سازمانهای جهانی نیز مفید می باشد.

13 راهنماییهای بیشتر در انتقال اخبار مندرج در تلگرام مرجع «د» به افراد مختلف نمایندگیها باید

به اظهارات 1 اکتبر رئیس جمهور درباره حضور یک تیپ رزمی شوروی در کوبا به عنوان بیان محکمی از

نگرانی ما در مورد روابط در حال توسعه کوبا و شوروی و تصمیم ما به اتخاذ اقدامات مناسب برای دفاع از

منافع ایالات متحده که به این ترتیب تهدید شده، رجوع کنند. در صورت لزوم پاراگراف 8 تلگرام مرجع

«د» شرح خلاصه ای از وضع فعلی روابط آمریکا و کوبا برای استفاده نمایندگیها در اختیار می گذارد. به

علاوه، در قبال تقاضاهای مختلفی که ممکن است در انتقال اخبار مربوط به روابط کوبا و شوروی به افراد

مختلف روبرو شوید، در پاراگرافهای 17 14 ذیل نکاتی برای گفتگو و تشریح درج شده تا نمایندگیها به

طور لازم و در صورتی که خواستند با جرح و تعدیل استفاده کنند.

14 ادعا: وابستگی کوبا به اتحاد شوروی بیشتر در نتیجه انزوای «اجباری» آن توسط ایالات متحده

و تعدادی از همسایگان آمریکای لاتین کوبا می باشد.

جواب:

سیاست ایالات متحده در قبال کوبا در بعد از 1959 در واقع با تأثیر این عوامل شکل گرفت:

مجموعه تحریکاتی که دولت کاسترو به عمل آورد شامل موارد نقض حقوق بشر، اخراج یا فراری دادن

اکثر دموکراتهایی که در اولین دولت کاسترو در 1959 شرکت داشتند، مصادره بدون بازپرداخت معادل دو

میلیارد دلار از اموال ایالات متحده، تشدید یکنواخت انتقادهای کاسترو از آمریکا، و حمایت وی از

ص: 183

انقلاب خشونت آمیز در نیمکره غربی پس از 1960.

پاسخ ایالات متحده به اقدامات کاسترو بدون همراهی نبود هر چه باشد، دولتهای دیگر آمریکای

لاتین اهداف اصلی کوششهای کاسترو برای براندازی بودند. قطعنامه سازمان کشورهای آمریکای لاتین

که در سال 1964 صادر شد، حکم می کرد که کشورهای عضو به تمام روابط دیپلماتیک و تجاری خود با

کوبا خاتمه دهند. و تمام کشورهای عضو به استثنای مکزیکو آن را اجرا کردند.

به هر حال با توانایی کوبا به اینکه عملاً هر محصولی را که تا سال 1962 از آمریکا می خرید از

اروپای غربی یا ژاپن به دست آورد تأثیرات حتی این «انزوا» نیز تخفیف یافت.

کاسترو داشتن یک موضع خصمانه نسبت به ایالات متحده را برای نیل به مقاصد سیاسی داخلی

فوق العاده مفید دانست، قطع رابطه با ایالات متحده را گام مهمی برای «انقلاب» کوبا معرفی کرد و در حالی

که شاید بتوان در اصل و ریشه تعهد مارکسیستی کاسترو تردید داشت، ولی او چندان تلاشی در جهت

آشکار کردن استقبال خود از داشتن روابط نزدیک با اتحاد شوروی ننمود.

قطع نظر از اعتباری که شخص ممکن است تمایل داشته باشد برای نظریه «انزوا» قائل شود تا

کشش اولیه کاسترو به طرف اتحاد شوروی را توجیه کند، با این استدلال نمی توان رشد سریع روابط کوبا و

شوروی در فاصله حدود چهار سال گذشته، یا تشدید عمده فعالیت نظامی خارجی کوبا با حمایت شوروی

در طی این مدت را توجیه نمود. طی دو سال و نیم از این مدت دستگاه کارتر فعالانه تلاش کرده به روابط

آمریکا و کوبا بهبود بخشد.

15 ادعا: روابط شوروی با کوبا (یا حداقل جوانب مختلف آن) ماهیتا با روابط نزدیک بین ایالات

متحده و تعدادی از کشورها تفاوت ندارند.

جواب:

تقریبا در هر حوزه فعالیت جهانی، سیاستها و مواضع کوبا و شوروی موازی، تقویت کننده یکدیگر و

یا با هماهنگی نزدیک می باشند. روابط ایالات متحده با هیچ کشوری منجمله نزدیکترین متحدین پیمانی

ما، این اندازه تفاوت را نشان نمی دهد.

در زمینه تجارت باید گفت، تجارت با آمریکا شاید برای کشورهای معدودی از لحاظ درصد، به

اندازه تجارت کوبا با اتحاد شوروی باشد، با این همه ماهیت تجارت ایالات متحده با این کشورها،

مضامینی که این تجارت برای سایر جوانب روابطمان با آنها در بردارد، اساسا با تجارت شوروی کوبا

متفاوت است. تجارت خارجی شوروی در مرکز تعیین می شود و در جهت مقاصد بارز سیاسی یا سیاسی

نظامی تأمین می شود چنانکه مورد کوبا از این قبیل است. برعکس، تجارت ایالات متحده، عمدتا تحت

تأثیر نیروهای بازار جهانی تعیین می شود.

در زمینه کمک عمرانی، شورویها اکثر این کمک عمرانی (یا آنچه آنها شاید ادعا کنند کمک عمرانی

نام دارد) را به طور دوجانبه فراهم می کنند تا مقاصد سیاسی خود را پیش ببرند. ایالات متحده قسمت

اعظم کمک عمرانی خود را از طریق نهادهای چندجانبه فراهم می کند، که این کار به طور جدی امکان

اینکه کمک دارای جهت گیری «سیاسی» باشد را تقلیل می دهد.

بیشتر افزایشی که در کمک اقتصادی شوروی به کوبا در سالهای اخیر یعنی در کمکهای پرحجم

بلاعوض جنسی بوده، تأثیرش جاروجنجال تبلیغاتی پیرامون تنوع در اقتصاد کوبا و عمیقتر کردن روابط

ص: 184

وابستگی بوده است. در واقع، علیرغم کمک مسکو، امروزه کوبا همانقدر وابسته به یک اقتصاد

تک محصولی یعنی تولید شکر، است که پیش از انقلاب بود.

در زمینه کمک نظامی، ایالات متحده این کمکها را همراه با یک حکم واضح کنگره دایر بر ممنوعیت

استفاده از آنها برای مقاصد تهاجمی فراهم می کند. نه تنها کمکهای نظامی شوروی بدون چنین ممنوعیتی

داده می شوند، بلکه در اکثر اوقات در اختیار کشورهایی هم قرار می گیرند که استفاده احتمالی آنها برای

مقاصد نظامی یک نتیجه از پیش معلوم شده است.

فی الجمله اینکه دامنه و عمق روابط کوبا و شوروی و هماهنگی نزدیک خط مشی های سیاسی و

نظامی خارجی با آن طرفداری شدید خود از اعمال فشار مستقیم، منحصر به فرد می باشد.

16 ادعا: کشورهای دیگری، تحت نفوذ ایالات متحده منافع جهانی آمریکا در زمینه های نظامی و

غیرنظامی را در مناطق ثالث تأمین کرده اند.

جواب:

کوباییها با حمایت شوروی، بخش قابل ملاحظه ای از نیروهای خوب خود را درگیر کشمکشهای

متعددی کرده اند، که مخیله انسان نمی تواند تصور کند به منافع امنیتی کوبا مربوط می شده اند. در چند مورد

حتی پس از «پیروزی» رژیم با جناح سیاسی که از آن حمایت می کردند و مدت متناسبی برای استقرار

ثبات، نیروهای کوبایی تحت الحمایه شوروی فراخوانده یا تقلیل داده نشده اند. در هر یک از مراتب

مذکور، تبانی شوروی و کوبا در فعالیتهای نظامی خارجی به طور ریشه ای از هرگونه همکاری ایالات

متحده یا متحدینش با سایر کشورهای مناطق ثالث تفاوت داشته است.

دخالت نظامی کوبا شوروی در دعواهای منطقه ای یا محلی در اکثر اوقات (الف) اوضاع را

وخیمتر کرده، (ب) مانع کوششهای سازمانهای منطقه ای یا دیگران برای حل و فصل اوضاع از طرق

صلح آمیز شده، اگر نگوییم که آنها را بازداشته و (ج) سطح عمومی هراس و نگرانی در منطقه را بالا برده

است، خصوصا این معنا که سلاحها و نیروهای خارجی برای تعیین نتیجه سایر دعواهای منطقه ای امکان

دارد به کار گرفته شود، یا خواهد شد.

وابستگی کوبا به اتحاد شوروی اکنون آنقدر زیاد است که در توانایی آن به ایجاد کاهشی چشمگیر

در نمودار فعالیت نظامی خارجی با پشتیبانی شوروی تردید می انگیزد. (برای اطلاع شما: در حالی که

ایالات متحده همانا نیروهای مراکشی را در سال 1978 به زئیر انتقال داد تا به آن کشور کمک کند و تهاجم

نظامی را که سررشته آن در آنگولا بود دفع نماید، با این همه این نیروها سریعا در یک نیروی چند ملیتی

حافظ صلح که به درخواست زئیر تشکیل شدند ادغام شدند و پس از مدت نسبتا کوتاهی خارج گردیدند.)

17 ادعا: با آنکه احتمال دارد در کوبا نیروهای رزمی شوروی حضور داشته باشند، ولی خود ایالات

متحده نیروهایی در نزدیکی مرزهای شوروی دارد.

جواب:

گرچه ایالات متحده در هیچ کشوری که واقعا مجاور اتحاد شوروی باشد، قوای رزمی متشکل

ندارد، ولی در جنوب ژاپن نیروهای هوایی و زمینی آمریکا حاضر می باشند.

برای مثال، ایالات متحده مستشاران / کارشناسان هم در ترکیه دارد، اما نه ژاپن نه ترکیه خود را غیرمتعهد

وانمود نمی کنند، چه رسد به اینکه شایستگی رهبری جنبش غیرمتعهدها را داشته باشند چنانچه کوبا

ص: 185

وانمود می کند.

18 تمام نمایندگیها باید تا 24 آبان درباره کارهائی که در جواب به این دستورالعملها کرده اند و

درباره واکنشهای اولیه نسبت به این کوشش و نتایج آن در صورتی که به چشم خورد، به وزارتخانه (برای

S/Pو اداره اطلاعات و پژوهشها) گزارش کنند. جوابهای «منفی» از نمایندگیهایی که در بند سوم پاراگراف

6 ذکر شدند نیز درخواست می شود.

برای سفیر یا کاردار

ژنو برای نمایندگی آمریکا در دفتر اروپایی سازمان ملل و سایر سازمانهای جهانی.

وین برای نمایندگی آمریکا در IAEO و نمایندگی آمریکا در UNIDO

مونترال فقط برای نمایندگی آمریکا در ICAO

پاریس برای نمایندگی آمریکا در یونسکو

رم برای دفتر نماینده آمریکا در FAO

نایروبی برای دفتر نمایندگی آمریکا در UNEP


روابط کوبا و شوروی

تاریخ: 24 مهر 58

از: وزارت خارجه واشنگتن دی سی. شماره 269678 به: تمام واحدهای دیپلماتیک

عطف به: وزارتخانه 266695

موضوع: روابط کوبا و شوروی

لطفا در تلگرام مرجع پاراگراف 14، بند چهارم، خطوط 5 تا 7 را به این نحو تصحیح فرمائید. «... او

تلاش چندانی برای مخفی کردن استقبال خود از روابط نزدیک با اتحاد شوروی به عمل نیاورد. »


بخش خاورمیانه ای سخنان کاسترو...

سند شماره (40)

از: نمایندگی آمریکا در سازمان ملل، نیویورک شماره 4337 تاریخ: 20 مهر 58

به: وزارت خارجه، واشنگتن دی سی.طبقه بندی: خیلی محرمانه

رونوشت برای: سفارت آمریکا در امان، ابوظبی، الجزیره، دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد، سفارت

آمریکا در پکن، بیروت، قاهره، داکا، داکار، دمشق، جیبوتی، دوحه، دفتر حفاظت منافع در هاوانا،

کنسولگری آمریکا در بیت المقدس، سفارت آمریکا در جده، خارطوم، کینگزتون، کویت، لاگوس، لاپاز،

لیبرویل، لیسبون، لندن، لوزاکا، منامه، موگادیشو، مسکو، مسقط، نوآکچوت، اسلو، پاریس، پراگ،

رباط، صنعا، تهران، تل آویو، تریپولی، تونس.

موضوع: بخش خاورمیانه ای سخنان کاسترو در سی و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل

در 12 اکتبر 79

1 (طبقه بندی نشده) خلاصه: بخش اعظم سخنانی که کاسترو در سی و چهارمین مجمع عمومی

سازمان ملل در 12 اکتبر ایراد نمود، در برگیرنده مواضع انتقادگرانه غیرمتعهدها پیرامون اسرائیل،

موافقتنامه کمپ دیوید، قرارداد صلح مصر و اسرائیل بود. ولی اظهارنظرهای کاسترو در مورد مصر خیلی

ملایمتر از سخنانی بود که در هاوانا ایراد نموده بود، چون وی اظهار داشت که غیرمتعهدها ملت مصر را

ص: 186

مورد انتقاد قرار نداده، نقش مصر را به عنوان ملت مؤسس غیرمتعهدها نادیده نگرفته اند. نماینده دائمی

اسرائیل در سازمان ملل کمی بعد از اختتام سخنرانی کاسترو در یک کنفرانس مطبوعاتی پاسخ نیشداری

به سخنان وی داد، و وی را متهم کرد که او یکی از بازیچه های شوروی است که دست به عملیاتی به نام

«مجمع الجزایر گولاک حاره ای» زده است. (پایان خلاصه).

2 (طبقه بندی نشده) آنچه در ذیل می آید متن بخش خاورمیانه ای سخنان کاسترو است.

آقای رئیس، مسئله خاورمیانه امروز بدون شک یکی از نگرانیهای مهم جهان را به وجود آورده

است. اجلاس کنفرانس ششم آن را از دو بعد مورد بررسی قرار داد.

کنفرانس از یک طرف به این نتیجه رسید که ادامه سیاست تهاجمی، توسعه طلبانه، و ایجاد

اردوگاههای استعماری اسرائیل در مناطق اشغالی با حمایت آمریکا مهمترین خطر را برای صلح و امنیت

جهان تشکیل می دهد.

این کنفرانس مسئله را از نظر حقوق خلق عرب و مشکل فلسطین نیز مورد بررسی قرار داد.

از نظر غیرمتعهدها، مسئله فلسطین هسته مشکلات خاورمیانه است. ایندو مسئله لازم و ملزوم

یکدیگر بوده و هیچ یک از آنها را نمی توان بدون دیگری یا دور از دیگری حل نمود.

در این منطقه نمی توان به یک صلح عادلانه دست یافت، مگر اینکه زیربنای آن خروج بی قید و

شرط و کامل اسرائیل از همه مناطق عربی تحت اشغال، و بازگرداندن تمام حقوق حقه فلسطینیها به

خودشان باشد، که این حقوق دربرگیرنده حق آنها در بازگشت به وطن، خود مختاری و ایجاد یک کشور

مستقل فلسطینی طبق قطعنامه 3263 مجمع عمومی سازمان ملل در فلسطین می باشد. این موضوع بدین

معنی است که همه اقدامات اسرائیل در فلسطین و دیگر مناطق عربی شامل ایجاد اردوگاههای استعماری

در فلسطین و دیگر سرزمینهای عربی در دستیابی به یک راه حل پیرامون این مشکل وقفه ایجاد می کنند و

بنابراین غیرقانونی و خالی از هرگونه اعتبار هستند.

همان گونه که در خطابه خود در کنفرانس ششم بیان داشتم «... ما متعصب نیستیم. جنبش انقلابی

آموخته است که از تبعیض نژادی و هرگونه کشتار دسته جمعی متنفر باشد. ما از صمیم قلب کشتارها و

مجازاتهای بیرحمانه ای را که نازیها بر قوم یهود روا داشتند، محکوم می شماریم. ولی در تاریخ حاضر هیچ

واقعه ای مشابه کشتار و مجازاتهای بیرحمانه ای نیست که امپریالیسم و صهیونیزم در حق خلق فلسطین

روا می دارند. زمین را از آنها گرفتند، از کشور اخراجشان کردند، در سرتاسر جهان پراکنده شان ساختند، به

اعدام و کشتارشان مبادرت ورزیدند، با این وصف فلسطینیها نمونه زنده فداکاری و وطن پرستی شدند، و

در همان حال سمبل زنده وحشتناکترین جنایات دوران ما نیز گردیدند».

چگونه می توان تعجب کرد، اگر این کنفرانس بنا به دلایلی که از تعصب سیاسی سرچشمه

نمی گیرد، بلکه منشأ آن بررسی عینی حقایق است به این نتیجه می رسد که سیاست آمریکا خود را با

اسرائیل هماهنگ کرده است و با حمایت و تلاش برای ایجاد یک راه حل یکجانبه که به نفع اهداف

صهیونیزم بود، ثمره تهاجمات اسرائیل را به قیمت از دست رفتن حقوق خلق عربی فلسطین و تمام ملتهای

عربی تضمین می کند، نقش عظیمی را در ممانعت در ایجاد یک صلح پایدار و عادلانه در این منطقه ایفا

کرده است ؟

آری تنها حقایق و فقط حقایق سبب شده است که کنفرانس به محکوم کردن سیاستها و

ص: 187

مانورهای آمریکا در منطقه بپردازد.

زمانی که سران کشوری و دولتی با اتفاق نظر موافقت نامه های کمپ دیوید و قرارداد صلح مارس

1979 مصر و اسرائیل را محکوم کرد، بررسی طولانی و تبادل نظرهای ثمربخش سبب شد که کنفرانس

این قراردادها را نه تنها انحراف از انقلاب کشورهای عربی تلقی نمایند، بلکه آنرا نوعی همکاری در زمینه

اشغال دائمی سرزمینهای عربی بدانند. شرایط حاصله سخت هستند، ولی عادلانه و واقعی نیز می باشند.

خلق مصر مورد قضاوت هیئتهای جنبش قرار نگرفته اند. مردم مصر مورد احترام تک تک کشورهای ما

می باشند و اتحاد مردم ما با آنها پا برجاست.

همان نداهایی که به محکوم کردن موافقتنامه های کمپ دیوید پرداخت گویا از گلوی جمال عبدالناصر

یکی از مؤسسین جنبش و نگاهبان سنت مبارزه ملت عربی نیز برخواسته است. هیچ کس نقش تاریخی

مصر را در فرهنگ عربی و به عنوان یک ملت مؤسس و یک نیروی محرکه در جنبش کشورهای غیرمتعهد

فراموش نکرده و نخواهد کرد. (پایان متن).

3 (خیلی محرمانه) مشاور سیاسی مصر به ما گفت که هیئت نمایندگی مصر از لحن نسبتا ملایم

موجود در سخنان کاسترو درباره مصر به خصوص در مقایسه با سخنان وی در هاوانا دچار تعجب و

شگفتی شده اند. وی معتقد است که کوبا با این کار خود می خواهد برای به دست آوردن کرسی شورای

امنیت آمریکای لاتین حمایت زیادی کسب نماید.

4 (طبقه بندی نشده) از طرف دیگر، بلوم نماینده دائمی اسرائیل در سازمان ملل، با انتشار یک بیانیه

شدیداللحن مطبوعاتی، گفت که کاسترو یکی از مزدوران و بازیچه های خود خواسته شوروی است و در

نظر دارد ثبات موجود در چند منطقه را که خاورمیانه یکی از آنهاست برهم زند. بلوم گفت، کاسترو قبل از

اینکه خودش را به شوروی بفروشد، در مورد اسرائیل نظریه ای کاملاً متفاوت داشت. ولی امروز او هم به

آن دسته ای پیوسته است که از دشمنان صلح در خاورمیانه به شمار می روند.مک هنری


بخش دوم اسناد غیرمتعهدها مربوط به CIA

اسناد غیرمتعهدها مربوط به CIA

سند شماره (41)

سری

نهضت غیرمتعهدها در کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد در هاوانا یک ارزیابی اطلاعاتی

هشدار: شامل منابع و شیوه های اطلاعاتی است.

اطلاعات امنیت کلی افشای غیرمجاز مشمول مجازاتهای جنایی است. پژوهش مربوط به این

گزارش در 17 اوت 1979 تکمیل شده است.

این رساله به وسیله تحلیلگران در دفتر تحلیلهای سیاسی تهیه شده است، نویسنده اصلی شارون

مک کوای فاستر می باشد و کتی سامرز (در قسمت اقتصادی) ودان لینچ (ضمیمه الف) و دیوید کرینس

(ضمیمه ب) در تهیه آن کمک کرده اند. اظهار نظرها و پرسشها پذیرفته می شود و بایستی به خانم فاستر

تلفن شماره 6449 351 ارجاع شود.

این مطالعه در محدوده دفتر مبدأ و با دفتر پژوهشهای اقتصادی هماهنگ شده است و به وسیله مأمور

ص: 188

اطلاعات کشوری متخصص برای آمریکای لاتین بررسی و مرور شده است.

نهضت غیرمتعهدها در کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد در هاوانا نگرشی کلی کوبا در کنفرانس

سران کشورهای غیرمتعهد در هاوانا امیدوار است که این اجتماع آغازگر دوران جدیدی برای این نهضت

باشد(1) دورانی که در آن این نهضت در امور بین المللی فعالتر شده و از لحاظ ایدئولوژیک به نحو مشخصی

گرایش بیشتری به سوی شوروی خواهد داشت. در چهارچوب رهبری کوبا این کشور می تواند انتظار

داشته باشد تا پیشرفتهای کوچکی در جهت این هدفها حاصل کند، زیرا عضویت در نهضت غیرمتعهدها

وسیعتر و نامتجانستر از آن است که کوبا و یا هر کشور دیگری بتواند دگرگونیهای چشمگیری در نقش و

رهبری این سازمان داشته باشد.

تنگناهای ذاتی هدف دیگر کاسترو دایر بر اینکه نهضت غیرمتعهدها را به یک سکوی تبلیغاتی برای

پیگیری منافع خود جدا از منافع شوروی تبدیل کند نیز، عامل بازدارنده دیگری در راه نیل به آن

هدفهاست.

اکثریت اعضای نهضت کشورهای غیرمتعهد اصالتا از اصل استقلال از ابرقدرتها پیروی می کنند و در

مقابل کوششهای کوبا برای وابسته کردن این نهضت به گرایشهای شوروی مقاومت خواهند کرد. تمایل

وسیع در میان اعضای این نهضت برای اجتناب از مداخله داشتن در تضادهای ابرقدرتها، هم چنین اثرات

بالقوه نهضت غیرمتعهدها را بر امور بین المللی محدود می کند. همچنانکه اختلاف وسیع در زمینه های

ایدئولوژیک سیاسی و اقتصادی در میان اعضاء و فقدان یک ساخت نیرومند نهادی که امکان دهد این

نهضت اختلافات داخلی را حل کند یا بر آن فائق شود نیز، امکانات آن را محدود می کند.

نهضت غیرمتعهدها علیرغم ضعف درونی و تنوع آن درباره عده ای از مسائل بین المللی که امکان یک

اجماع نیرومند درباره آنها وجود دارد و بیشتر مربوط به مسائل ضداستعمار و نظام جدید اقتصاد

بین المللی است. نیروی با اهمیتی را داشته است. بنابراین ریاست نهضت غیرمتعهدها توسط کوبا می تواند

به مقیاس مهمی تلاش هاوانا را برای بالا بردن حیثیت و اعتبار خود و ایفای یک نقش فعالتر بین المللی به

عنوان سخنگوی کشورهایی که رشد کمتری دارند کمک کند. معذالک هرگونه تلاشی از جانب کوبا برای

تحمیل دگرگونیهای مطلوب خود بر نهضت غیرمتعهدها کاری خواهد بود که بر ضد هدف وسیعتر آن انجام

می گیرد، زیرا چنین تلاشی ممکن است به انشعاب در نهضت منجر شود.

اجتماع سران کشورهای غیرمتعهد در هاوانا بیش از کنفرانسهای سلف آن نسبت به جهت گرایی

اساسی و ساخت نهضت دچار عوامل ضد و نقیض خواهد شد. ولی احتمال نمی رود که کوبا از طریق توسل

به تمایلات ایدئولوژیک خود در مقابل مخالفت اکثریت، خطر ایجاد شکاف ر در نهضت غیرمتعهدها به

وجود آورد.

مسائل عمده دیگر ضد و نقیض در این اجتماع سران غیرمتعهدها شامل منافع فوری سیاسی و

اقتصادی اعضای آن خواهد بود، از قبیل کشمکشهای منطقه ای مانند بحران خاورمیانه و اختلافات ویتنام

و کامبوج و خواستهای اقتصادی بین المللی کشورهای کم رشد. اختلافات دوجانبه بین احزاب مانند

اختلافات بین اتیوپی و سومالی و اختلافات بین الجزایر و مراکش بر سر صحرای باختری بر تشنج

1- برای بحث درباره سازمان و ساختار نهضت غیرمتعهدها به رساله ”نهضت غیرمتعهدها“ پویایی و چشم انداز 10177 79 آوریل 1979 خیلی محرمانه مراجعه شود.
ص: 189

می افزایند و سروکار داشتن با مسائل مهمتر را از سوی اعضای آن دشوارتر می کنند. هرچند شکاف بین

کشورهای میانه رو و رادیکال در داخل نهضت غیرمتعهدها بر مشخص کردن صف بندیها درباره این

مسائل اثراتی خواهد داشت. معذالک منافع انفرادی ژئوپولتیک و اقتصادی به احتمال در شکل دادن به

مواضع مهمتر خواهد بود. باقیمانده دستور جلسه شامل مسائلی است نظیر جنوب آفریقا و خلع سلاح که

اعضای این نهضت درباره آن توافق وسیع دارند و احتمالاً کمتر مسائل مورد اختلاف درباره آنها در

کنفرانس به وجود خواهد آمد. اطلاعات فوق طبقه بندی نشده است.

مقدمه:

این ارزیابی به دو قسمت تقسیم شده است. متن اصلی بحثی است درباره اجتماع آینده سران

کشورهای غیرمتعهد و تأکید بر مبارزه ایدئولوژیک و رهبری بین به اصطلاح «میانه روها» و «رادیکالها» و

مسائلی که به احتمال زیاد درباره آنها از سوی اعضای نهضت غیرمتعهدها مورد بحث قرار خواهد گرفت.

در این بخش همچنین راههای تأثیر فعل و انفعالات نیروهای سیاسی درونی بر اعلامیه نهائی نهضت

غیرمتعهدها بررسی خواهد شد.

بخش دوم ارزیابی شامل دو ضمیمه است: یکی درباره کوبا و دیگری درباره یوگسلاوی. این دو کشور

نمایندگان دو مسیر فلسفی نهضت می باشند. در این دو ضمیمه گرایشها و انگیزه های هر یک از کشورها

نسبت به نهضت غیرمتعهدها به تفصیل توصیف شده است و همچنین درباره شیوه هایی که این کشورها در

کنفرانس سران برای تعقیب هدفهای خود از آنها پیروی خواهند کرد، حدسیاتی زده شده است.

اطلاعات فوق طبقه بندی نشده است.


نهضت غیرمتعهدها در کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد در هاوانا

غیرمتعهدها در کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد در هاوانا مسائل دستور

جلسه کنفرانس سران غیرمتعهد


شالوده عدم تعهد

شالوده عدم تعهد

از سوم تا هفتم سپتامبر اجتماع سران کشورهای غیرمتعهد برای نخستین بار در تاریخ این نهضت به

ریاست کشوری تشکیل خواهد شد که دوام اقتصادی آن به طور عمده متکی به اتحاد شوروی است.

ریاست این نهضت به وسیله کوبا برای سه سال آینده این مسئله را تضمین می کند که بحثهای ضد و نقیض

در اجتماع سران در اطراف اصول اساسی و ساخت نهضت غیرمتعهدها خواهد بود (طبقه بندی نشده).

فلسفه کوبا، فلسفه بنیانگذاران نهضت غیرمتعهدها را که این نهضت را به عنوان یک نیروی مستقل و

جدا از دو بلوک ابرقدرتها تلقی می کردند نمی پذیرد. در عوض هاوانا معتقد به یک نوع اتحاد طبیعی بین

نهضت غیرمتعهدها و اتحاد شوروی است. یوگسلاوی مدافع عمده اصول بنیادی نهضت غیرمتعهدها، در

رأس کوششهایی قرار گرفته که هدف آن جلوگیری از تحمیل نوع کوبایی تعهد بر این نهضت می باشد

(طبقه بندی نشده).

اختلاف بر سر جهت گرایی اساسی نهضت غیرمتعهدها اکنون در اطراف اعلامیه ای که اخیرا از سوی

کوبا در 75 صفحه تنظیم شده است. در این متن تنظیمی نظر کوبا درباره اتحاد بین نهضت غیرمتعهدها و

کشورهای «سوسیالیست» در مقابل غرب «امپریالیست» مستقیما ذکر نشده است، ولی به طور واضح در

ص: 190

آن مستتر است (خیلی محرمانه)

بسیاری از اعضای نهضت غیرمتعهدها از گرایش آشکار به سوی اتحاد شوروی و ادعانامه کلی علیه

تعداد بزرگی از اصول سیاست خارجی. ایالات متحده و غرب در شگفت بودند. تأکید کمتری که کوبا در

اجتماع وزیران امور خارجه در بلگراد در سال گذشته و همچنین در اجتماع دفتر هماهنگی این نهضت در

کلمبو به عمل آورد اعضای این نهضت را تسکین داد تا فکر کنند که کوبا تاکتیکهای خود را اعتدالی تر کرده

است، ولی این آسودگی خاطر اکنون بشدت متزلزل شده است (خیلی محرمانه).

هدف کوبا در تهیه یک چنین پیش نویس تندی شاید آن بوده باشد که در مذاکرات محلی برای «دادن

امتیاز» وجود داشته باشد، تا شورویها را آرام کند و پشتیبانی سیاسی رادیکالهای نهضت غیرمتعهدها را به

دست آورد. در عین حال کوبا امیدوار بود با اشاره به رفتار خود در ملاقاتهای بلگراد و کلمبو و با آمادگی

اعلام شده خود به پذیرفتن تجدیدنظر در این پیش نویس مخالفت با این پیش نویس را متعادل تر کند.

ظاهرا کوبا در این هدف اخیر خود موفق نشده است. پیش نویس هاوانا سوءظن کشورهای میانه رو را

چنان برانگیخته است که این کشورها اکنون با یک حالت روحی تعرض آمیز به این اجتماع سران می نگرند

(خیلی محرمانه)

یوگسلاوی و هند که تقریبا با نیمی از اعضای نهضت غیرمتعهدها تماس نزدیک دارند، سرگرم تدارک

تجدیدنظرهای مهمی در این متن هستند. اعضای اتحادیه کشورهای آسیای جنوب شرقی و آفریقایی

ممکن است بخشهای مربوط منطقه ای را بازنویسی کنند. یوگسلاوی بر اساس رفتار مذاکرات قبلی

خویش در این گونه اجتماعات توجه اصلی خود را به جنبه های فلسفی پیش نویس معطوف خواهد

داشت، و حتی الامکان از مسائل مشخصتر سیاسی مانند بحران خاورمیانه اجتناب خواهد کرد، بنابراین

بیشتر لفاظی های ضد غربی که با مسائل ویژه موجود در متن وابستگی دارد، همچنان باقی خواهد ماند.

جناح یوگسلاوی بیشتر در اطراف برطرف کردن صحه گذاری بر فلسفه شوروی توجه خواهد کرد تا

اینکه عناصر غربی آن را پاک کند (خیلی محرمانه)

واکنش هماهنگ علیه لحن کلی این پیش نویس از سوی اکثریت نهضت غیرمتعهدها به نحو شدیدی

این موضوع را القا می کند که آنها معتقدند که این پیش نویس در برگیرنده اصول نهضت غیرمتعهدها یا منافع

آنها نیست و اینکه آنها مایلند در مقابل هرگونه کوشش کوبا برای تسلط بر نهضت غیرمتعهدها و دادن

جهت جدیدی به آن قیام کنند. بنابراین کوبا به احتمال قوی بر روی فلسفه خود درباره نهضت غیرمتعهدها

تأکید نخواهد کرد، زیرا کوبا به نظر نمی آید آماده مشاهده انشعاب باشد. (خیلی محرمانه).

ساختار یوگسلاوی به احتمال قوی در کوششهای خود جهت تغییر ساختار نهضت غیرمتعهدها کمتر

موفق خواهد بود تا در مبارزه خود برای حفظ اصول اساسی این نهضت. دستگاه سست نهادی نهضت

غیرمتعهدها اختیارات وسیعی را به رئیس نهضت که در ضمن در رأس دفتر هماهنگی قرار گرفته و بیشتر

پیش نویسها را تهیه می کند و صورت جلسه اجتماعها را آماده کرده، تفویض می کند. در سال 1978

یوگسلاوی چند تغییر نهادی به منظور کاهش دادن اختیارات کوبا پیشنهاد کرد که عبارتند از: تعیین

روشنتر وظایف رئیس دفتر هماهنگی، توسعه اعضای دفتر هماهنگی برای اینکه مناطق مختلف،

نمایندگان بیشتری داشته باشند، کنفرانس سالیانه وزیران امور خارجه که نقش دفتر هماهنگی را کاهش

خواهد داد، و شرکت کامل همه اعضای نهضت غیرمتعهدها در اخذ تصمیم (خیلی محرمانه).

ص: 191

نهضت غیرمتعهدها با اجماع آراء تصمیم می گیرد، ولی تعریف مبهم این مفهوم با گذشت سالها به

رؤسای نیرومند اجازه داده است، علیرغم بی میلی بعضی از اعضاء وجود اجماع آراء را اعلام کنند.

یوگسلاوی خواهان تعریف روشنتری از این مفهوم می باشد تا کوبا نتواند با توافق اکثریت اقدام کند (خیلی

محرمانه).

هرچند اکثریت اعضاء توافق دارند که بعضی تغییرات ضروری است، آنها با نهادی کردن روندهای

نهضت غیرمتعهدها مخالفند. بیشتر اعضای نهضت غیرمتعهدها از این بیم دارند که روندهای به روشنی

تعریف شده و محدود کننده، سازمانی را که شامل انواع مختلفی از کشورها و نقطه نظرهاست فلج خواهد

کرد. چیزی که مهمتر است این است که اعضاء نمی خواهند روندهایی را نهادی کنند که ممکن است آنها را

به رهنمودهای نهضت غیرمتعهدها به هر صورتی که شده، ملزم کند. بعضی از تغییرات ساختاری احتمالاً

پذیرفته خواهد شد، ولی اصلاحات جدی کمتر احتمال می رود. تاکنون گروه کاری مأمور توصیه تغییرات

روندی نتوانسته است پیشنهادهای ضد و نقیض را برای تغییرات با یکدیگر آشتی دهد، بجز آنکه تعداد

اعضای دفتر هماهنگی را از 25 کشور به 35 کشور افزایش دهد. (خیلی محرمانه)


مسائل منطقه ای

مسائل منطقه ای

اختلافات دوجانبه بین اعضای نهضت غیرمتعهدها اگر به یکدیگر اضافه شود، موجب تشدید تشنج در

میان نهضت غیرمتعهدها می شود، ولی اگر به طور انفرادی مورد بحث قرار گیرد تهدیدی برای شکاف در

نهضت شمرده نخواهد شد. دسته دیگری از مسائل که بالقوه ممکن است نفاق افکن باشد و شاید باعث

ایجاد مخالف گوییهایی در اجتماع سران کشورهای غیرمتعهدها شود، شامل کشمکشهای سیاسی و نظامی

منطقه ای می باشد، هرچند شکاف بین رادیکالها و میانه روها در داخل نهضت غیرمتعهدها در موضع

کشورهای عضو نسبت به مسائل منطقه ای نفوذ خواهد داشت. معذالک منافع ژئوپولتیک با اهمیت

احتمالاً در شکل دادن روشها مهمتر خواهد بود (طبقه بندی نشده). خاورمیانه. انعقاد پیمان صلح بین مصر

و اسرائیل مشکل ویژه ای برای نهضت غیرمتعهدها ایجاد کرده است. مصر به عنوان یکی از چهار کشور

بنیان گذار نهضت غیرمتعهدها همواره از یک موضع ممتاز در نهضت برخوردار بوده است.

این موقعیت با پشتیبانی شدید اعضا از کشورهای عربی درگیر شدید اعضا از کشورهای عربی درگیر

با اسرائیل کاملاً سازگار بود، ولی این موقعیت اکنون دیگر وجود ندارد (طبقه بندی نشده). اندکی پس از

موافقتنامه مصر و اسرائیل کشورهای عربی مبارزه ای را برای اخراج مصر از نهضت غیرمتعهدها آغاز

کردند، ولی هنوز تاکنون چندان موفقیتی به دست نیاورده اند. اخیرا در پی یک اجتماع سازمان وحدت

آفریقا، کشورهای آفریقایی از سرزنش ابتکار مصر در خاورمیانه خودداری کردند و همچنین از اخراج

مصر از سازمان وحدت آفریقا یا نهضت غیرمتعهدها سر باز زدند.

بسیاری از اعضای نهضت غیرمتعهدها از جمله کوبا تمایل مساعدتری نسبت به موضع اعراب دارند،

ولی از این نگرانند که اخراج مصر ممکن است یک سابقه خطرناکی برای نهضت به وجود آورد. (طبقه بندی

نشده).

هنوز روشن نیست که آیا کشورهای عربی همچنان در تقاضای خود برای اخراج مصر از نهضت

غیرمتعهدها در اجتماع سران در هاوانا پافشاری خواهند کرد یا خیر. چند عمل در تأیید این نظریه است

ص: 192

که آنها پافشاری نخواهند کرد. اولین عامل مخالفتی است که این پیشنهاد تاکنون با آن مواجه شده است.

عامل دوم این است که عراق در نتیجه آشوبهای سیاسی داخلی که گرفتار شده، ممکن است قادر نباشد

شتاب ضد سادات را که در ماه می گذشته در بغداد آغاز شد احیاء کند (خیلی محرمانه).

عدم تمایل ظاهری اعضای نهضت غیرمتعهدها در اخراج مصر بدان معنا نیست که آنها در موضع

جانبداری شدید از اعراب در کشمکش و بحران خاورمیانه تغییری داده باشند. این کشورها به طور کلی از

انعقاد پیمان صلح مصر با اسرائیل چندان دل خوشی ندارند و همچنان به شدت از حق فلسطینیها در ایجاد

کشوری از خود و شناسایی سازمان آزادیبخش فلسطین به عنوان نماینده مشروع فلسطینیها پشتیبانی

می کنند. نتیجه اجلاس شورای امنیت ملل متحد درباره تجدیدنظر در قطعنامه(1) 242 به اندازه قابل

ملاحظه ای لحن بحثهای مربوط به بحران خاورمیانه در هاوانا را تعیین خواهد کرد.

اگر نتیجه نسبت به اعراب نامساعد باشد آنها ممکن است تمایل به محکوم کردن بی قید و شرط این

موافقتنامه صلح را داشته باشند و سازمان آزادیبخش فلسطین احتمالاً از کنفرانس سران نهضت

غیرمتعهدها تقاضا خواهد کرد، که خواستار اجلاسیه ویژه سازمان ملل متحد درباره فلسطین شود. (خیلی

محرمانه).

آسیای جنوب شرقی کشمکش بین کامبوج و ویتنام علاوه بر اینکه دو کشور عضو نهضت

غیرمتعهدها را در بر می گیرد، به نحو اجتناب ناپذیری رقابت چین و شوروی را وارد نهضت غیرمتعهدها

می کند و اصول عدم تعهد بار دیگر در معرض تهدید قرار می گیرد. بسیاری از کشورهای غیرمتعهد هجوم

ویتنام به کامبوج جهت برقراری یک دولت طرفدار ویتنام در کامبوج را به عنوان کوششی از سوی

شوروی تلقی می کنند که از طریق یک کشور دیگر می خواهد نفوذ خود را در این منطقه اعمال کند. به طور

کلی تر آنها این گونه اقدامات را نقض کننده اصول عدم مداخله و احترام به مرزهای بین المللی که اصول

مورد احترام کشورهای عضو نهضت غیرمتعهدها می باشند، تلقی می کنند. (طبقه بندی نشده).

چین و اتحاد شوروی سعی داشتند حمایت کشورهای دوست خود در نهضت غیرمتعهدها را به نفع پل پت و

هنگ سامرین جلب کنند. هرچند بیشتر اعضای نهضت غیرمتعهدها ترجیح می دهند از چنین مجادلاتی

برکنار باشند، ولی سنگاپور ممکن است بکوشد درباره این مسئله بحثی در کنفرانس سران به راه بیاندازد.

سنگاپور در اجتماع دفتر هماهنگی در کلمبو (شاید) اجازه نیافت نظر خود را درباره اینکه راه حل مسئله

کامبوج باید عبارت از خروج کامل ویتنام و به دنبال آن انتخابات آزاد و بدون نظارت باشد، اعلام به دارد.

کشورهای عضو اتحادیه آسیای جنوب شرقی مانند سنگاپور از اقدامات ویتنام در کامبوج ناراضی

هستند و هرچند در اجتماع کلمبو مستقیما علیه ویتنام اقدام نکردند، ولی گزارشهایی که اخیرا تهیه شده

حاکی از آن است که آنها مایلند این مسئله را در کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد در هاوانا مستقیما

مورد بررسی قرار دهند. بحثهای مربوط به اوضاع آسیای جنوب شرقی به احتمال در این کنفرانس بسیار

پرجوش و خروش خواهد بود، ولی اعضای نهضت غیرمتعهدها ممکن است مسئله اعتبار نماینده کامبوج

را در کنفرانس هاوانا برای سومین بار بدین ترتیب حل کنند که یا «فرمول ماپوتو» را به کار بندند که به

موجب آن به نماینده جناح پل پت اجازه داده می شود در کنفرانس شرکت کند، بدون آنکه حق اظهارنظر

1- قطعنامه 242 که در سال 1967 به دنبال جنگ خاورمیانه در شورای امنیت به تصویب رسید حق اسرائیل رابرای موجودیت به رسمیت می شناسد. اصلاحیه پیشنهادی این است که حق فلسطینیها برای تعیین سرنوشت خود به رسمیت شناخته شود. (طبقه بندی نشده).
ص: 193

داشته باشد، یا اینکه تا روشن شدن اوضاع در کامبوج هیچ کدام از دولتهای کامبوج حق شرکت در

کنفرانس سران غیرمتعهدها را نداشته باشد. (طبقه بندی نشده).

حل و فصل اختلافات منطقه ای سازش درباره مسئله نمایندگی کامبوج مسئله اساسی را که نتایج

تفرقه انگیز بحثهای دوجانبه در وحدت غیرمتعهدها است، تحت الشعاع قرار نخواهد داد. بنابراین

سری لانکا پیشنهاد کرده است که در نهضت غیرمتعهدها یک کمیسیون حل اختلافات مرزی تشکیل شود

و یوگسلاوی اندیشه ایجاد یک دستگاه در داخل نهضت غیرمتعهدها برای میانجیگری در اختلافات

کشورهای عضو را احیا کرده است. گمان نمی رود که هیچ کدام از این دو پیشنهاد در کنفرانس هاوانا

اکثریت لازم را به دست آورد. زیرا اعضای نهضت غیرمتعهدها نمی خواهند شاهد تشکیل نهادی باشند که

به موجب آن اجازه داده شود کشورهای غیرمنطقه ای اجازه داشته باشند در اختلافات منطقه ای داوری

کنند. (طبقه بندی نشده).

سایر مسائل منطقه ای در کنفرانس سران نهضت غیرمتعهدها درباره مسائل سیاسی دیگر که مورد

علاقه ایالات متحده است، موضع سختی گرفته خواهد شد. این مسائل همه ماهیت ضداستعماری دارند و

عبارتند از پورتوریکو، کانال پاناما، پایگاههای نظامی خارجی (به ویژه دیه گو گارسیا، پورتوریکو و

گوانتانامو) و محاصره اقتصادی کوبا از سوی ایالات متحده. هرچند نهضت کشورهای غیرمتعهد درباره

این مسائل موضوع ضداستعماری خواهند داشت ولی این مسائل فقط مورد علاقه چند عضو این نهضت به

ویژه کوبا می باشند. (طبقه بندی نشده).


مسائل اقتصادی

مسائل اقتصادی

کشورهای روبه رشد در حال حاضر از نتایج پنجمین سازمان ملل متحد درباره بازرگانی و عمران

ناراضی بوده، بر سر مسئله انرژی دچار تفرقه شده و درباره مشی آینده مذاکرات اقتصادی کشورهای رو

به رشد دچار سردرگمی شده اند. بنابراین چند کشور عضو نهضت غیرمتعهدها امیدوارند که کنفرانس

سران این نهضت مسائل اقتصادی را در کانون توجه خود قرار دهد، تا تقاضای کشورهای کم رشد مجددا

شناخته شود و همبستگی کشورهای کم رشد درباره مسائل اقتصادی مجددا برقرار گردد، و اولویت

نهضت غیرمتعهدها بر گروه 77 به عنوان سخنگوی برجسته کشورهای رو به رشد درباره مسائل اقتصادی

بار دیگر مسجل شود (طبقه بندی نشده).

در اعلامیه ای که از طرف کوبا درباره پایان کنفرانس سران تهیه شده، کوششهایی برای پاسخگویی به

این نگرانیها به عمل آمده و تقاضای شدیدتری برای کمک اقتصادی به کشورهای کم رشد و

انگشت گذاری بر اقتصادهای بازار کشورهای رشد یافته (یعنی غربی) به عنوان علت العلل مشکلات

اقتصادی کشورهای کم رشد به عمل آمده است. به این ترتیب کشورهای بلوک شوروی و همچنین

کشورهای صادرکننده نفت از داشتن مسؤلیت در شوراهای اقتصادی کشورهای کم رشد معاف شده اند.

(خیلی محرمانه).

اعضای نهضت غیرمتعهدها به علت سرخوردگیشان از پنجمین کنفرانس ملل متحد برای بازرگانی و

عمران، متمایل شده اند تا از یک اعلامیه ای با جمله بندیهای شدیداللحن اقتصادی جانبداری کنند، ولی

لحن پر سر و صدای ضدغربی پیش نویس تهیه شده به وسیله کوبا، برای بسیاری از آنها زننده است.

ص: 194

بنابراین ما انتظار داریم که بخش اقتصادی این اعلامیه مجددا بازنویسی شود و کوبا راضی شود تا لحن

ملایمتری در آن پیش گرفته شود. (خیلی محرمانه).

هر چند در متن تهیه شده از سوی کوبا تضاد منافع بر سر انرژی باعث جدایی بین کشورهای کم رشد

واردکننده و صادرکننده انرژی شده است، سایر اعضای نهضت غیرمتعهدها می کوشند این مسئله را

مستقیما مورد بررسی قرار دهند. الجزایر که تا اندازه ای تحت فشار واردکنندگان نفت قرار گرفته است در

اجتماع کلمبو دور جدیدی از مذاکرات را مشابه کنفرانس پاریس درباره همکاری اقتصادی بین المللی

است، پیشنهاد کرد که در این کنفرانس مسئله انرژی در چهارچوب وسیعتری از سایر مذاکرات اقتصادی

مورد بحث قرار گیرد. معذالک تریبون تبلیغاتی که از سوی الجزایر پیشنهاد شده است، برخلاف کنفرانس

پاریس درباره همکاری اقتصادی بین المللی جزئی از نظام سازمان ملل متحد خواهد بود و همه

کشورهای عضو این سازمان برای عضویت در آن آزاد خواهند بود (خیلی محرمانه).

پیشنهاد الجزایر احتمالاً از سوی یک گروه مشورتی کارشناسان از حدود دوازده کشور غیرمتعهد در

یک اجتماع قبل از کنفرانس سران در روزهای 22 و 23 اوت در گویانا مورد بحث قرار خواهد گرفت.

کارشناسان همچنین پیشنهادهای مختلفی را برای وارد کردن اوپک به اجرای روندهایی برای بهبود

موازنه پرداختهای کشورهای کم رشد واردکننده نفت درنظر خواهند گرفت (طبقه بندی نشده).

هر پیشنهادی که در اجتماع کارشناسان در گویانا مورد توافق قرار گیرد، رسما به کنفرانس سران

کشورها غیرمتعهد ارائه خواهد شد. اگر کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد این پیشنهاد را تصویب کند

آنگاه این پیشنهادها به گروه 77 احاله خواهد شد تا بعد از تصویب به شکل قطعنامه ای به مجمع عمومی

ملل متحد تسلیم شود. در این موقع شایسته توجه است که پیش نویس کوبا، نهضت کشورهای غیرمتعهد را

به عنوان تریبون تبلیغاتی مرکزی برای تهیه و تصویب تصمیمات سیاسی کشورهای روبه رشد «و گروه 77

به عنوان» یک ابزار پر ارزش جهت هماهنگی و اجرای چنین تصمیمات سیاسی «توصیف کرده است.

(طبقه بندی نشده).


نتیجه گیریها

نتیجه گیریها

نتیجه کنفرانس سران در هاوانا باید جهت حرکت نهضت کشورهای غیرمتعهد در دوره سه ساله

ریاست کوبا روشن سازد. کوبا به روشنی میل دارد، از ابتدا کنفرانس سران نهضت کشورهای غیرمتعهد را

به فعالیت بیشتر در امور بین المللی و یکسان شدن و طرفداری آشکار و مکرر از سیاست شوروی رهبری

کند. ولی پاسخ اولیه کشورهای عضو نهضت غیرمتعهدها به متن اعلامیه ای که از طرف کوبا تهیه و توزیع

شده است، نشان می دهد که کنفرانس هاوانا در بهترین صورت آن می تواند تنها پیشرفتهای محدودی در

جهت این هدفها داشته باشد. (طبقه بندی نشده).

هر چند موضوع کوبا به عنوان رئیس نهضت کشورهای غیرمتعهد این کشور را در یک موقعیت

ممتازی برای پیشبرد هدفهای خویش در این نهضت قرار می دهد، ولی این امتیاز به اندازه ای نیست تا

کشور بر فشار ناشی از موضع عدم تعهد بیشتر کشورهای عضو و اختلافات آنها بر سر مسائل ویژه غلبه

کند. علاوه بر این هدفهای ضد و نقیض خود کوبا برای پیشبرد منافع شوروی در نهضت کشورهای

غیرمتعهد، در عین بهره برداری از این نهضت به عنوان یک تریبون تبلیغاتی جهت تعقیب هدفهای خود یک

ص: 195

فشار اضافی است. (طبقه بندی نشده).

موضع ضد استعماری نهضت کشورهای غیرمتعهد بدین معناست که بسیاری از اعلامیه های آن به طور

اجتناب ناپذیری یک لحن ضد غربی دارد. ولی تعداد بسیار کمی از کشورهای عضو این نهضت حاضرند

اجازه دهند که نهضت به صورت یک تریبون تبلیغاتی منحصرا ضد غربی یا حتی ضد آمریکایی درآید. و

همچنین نمی خواهند این نهضت به یک سازمان طرفدار شوروی تبدیل گردد. (طبقه بندی نشده).

عدم تعهد در امور جهانی که از سوی اکثریت نهضت کشورهای غیرمتعهد پیش گرفته شده است دارای

یک بعد منفی و همچنین یک بعد مثبت است. نهضت کشورهای غیرمتعهد به جای کوشش به میانجیگری

در اختلافهایی که ابرقدرتها در آن درگیرند، مثل اختلافهای بین ویتنام و کامبوج می کوشد تا از هرگونه

درگیری در این اختلافات اجتناب کند. این تمایل، نهضت کشورهای غیرمتعهد را برای اینکه یک نیروی

مهمی در امور سیاسی و نظامی بین المللی بشود حتی تحت رهبری فعالانه ای مانند کوبا دشوار می سازد.

(طبقه بندی نشده).

توانایی نهضت کشورهای غیرمتعهد به اقدام در صحنه جهانی در نتیجه تنوع وسیع منافع اعضای آن

کاهش می یابد. با آگاهی از تضاد منافع خود اعضای نهضت کشورهای غیرمتعهد به طور مداوم در مقابل

ایجاد هرگونه نهاد نیرومندی که ممکن است به نهضت امکان دهد تا مافوق این اختلافات قرار گیرد،

مقاومت می کنند. بنابراین حالا هم نهضت کشورهای غیرمتعهد مانند گذشته نخواهد توانست در قبال

تضادهای سیاسی منطقه ای مربوط به اعضا موضعی خاص اتخاذ نماید. همچنین کمتر احتمال می رود که

این نهضت بتواند اولویت خود را بر گروه 77 به عنوان سخنگوی منافع کشورهای کم رشد کشورهای

غیرمتعهد همچنین کمتر احتمال می رود که این نهضت بتواند اولویت خود را بر گروه 77 به عنوان

سخنگوی منافع کشورهای کم رشد در مذاکرات چند جانبه دوباره به دست آورد. (طبقه بندی نشده).

کوبا به عنوان رئیس این نهضت احتمالاً خواهد توانست فشار خود را بر ایالات متحده درباره سه

مسئله اساسی که قبلاً در نهضت کشورهای غیرمتعهد به پیش برده است و کشورهای دیگر عضو درباره آن

نظر شدیدی ندارند، بیفزاید. این سه مسئله عبارتند از پایان دادن به محاصره اقتصادی؛ بازپس گرفتن

پایگاه دریایی گوانتانامو؛ و استقلال پورتوریکو. کوبا همچنین از نهضت کشورهای غیرمتعهد برای

افزایش نقش خود (به طور کلی) در سازمانهای بین المللی از جمله کوشش در به دست آوردن یک کرسی

در شورای امنیت سازمان ملل متحد و همچنین مبارزه تبلیغاتی برای اینکه میزبان اجتماع آینده کنفرانس

ملل متحد برای بازرگانی و عمران در سال 1982 یا 1983 بشود، افزایش خواهد داد. ولی کوبا شاید

نتواند نهضت کشورهای غیرمتعهد را به نحو محسوسی بیشتر در جهت یک موضع ضد آمریکایی و طرفدار

شوروی رهبری کند. هرگونه کوششی در این زمینه خطر شکاف در نهضت را به دنبال خواهد داشت و کوبا

بیشتر میل دارد، نهضت کشورهای غیرمتعهد را رهبری کند، تا اینکه این نهضت منعکس کننده تمایلات

ایدئولوژیک کوبا باشد. (خیلی محرمانه).


کوبا و کنفرانس سران کشورهای نهضت غیرمتعهد

کوبا و کنفرانس سران کشورهای نهضت غیرمتعهد

زمینه

زمینه

کمتر مسائلی توجه فیدل کاسترو را به اندازه نقش کوبا در میان کشورهای کم رشد جهان تا این اندازه

ص: 196

به خود معطوف داشته است. از همان سالهای اولیه 1959 یعنی زمانی که کوبا سعی داشت برای اجتناب از

سلطه هر کدام از دو ابرقدرت جلب حمایت نماید. کاسترو علاقه شدیدی به متحد کردن کشورهای «ندار»

داشت تا این کشورها بتوانند با تقاضاهای خود کشورهای «دارا» را تحت فشار قرار دهند. کوبا با جهشی

از فرصت استفاده کرد و از اعضای مؤسس نهضت کشورهای غیرمتعهد گردید. ولی کاسترو شخصا تصمیم

نداشت که کوبا نقش بزرگی در نهضت غیرمتعهدها داشته باشد، تا اینکه در سال 1973 در آخرین لحظات

تصمیم گرفت در رأس هیئت نمایندگی کوبا در کنفرانس کشورهای غیرمتعهد در الجزیره شرکت کند.

تصمیم او برای توسعه فعالیتهای کوبا در جهان سوم در آن دوران به خصوص تا اندازه ای ناشی از این تمایل

فیدل کاسترو بود که می خواست اختیارات خود را در سر و کار داشتن با شورویها که در سال قبل به نحو

قابل ملاحظه ای در امور داخلی کوبا نفوذ کرده بودند، افزایش دهد. (طبقه بندی نشده).

در الجزیره کاسترو در پی آن بود که بر تردیدهای شوروی درباره وظیفه جدید کوبا با تمجید علنی

فراوان از اتحاد جماهیر شوروی و عنوان کردن اتحاد طبیعی بین کوبا و دیگر کشورهای کمونیستی با دیگر

کشورهای جهان سوم، غلبه کند. معذالک ابراز احساسات و گرمگیری کاسترو چنان بیش از حد بود که

قذافی رهبر لیبی در جریان نطق او از سالن خارج شد و پرنس سیها نوک از کامبوج نطق وی را در وسط

جمله قطع کرد. بر اثر قطع شدن موقتی برق نطق کاسترو نیز ناتمام ماند و سالن کنفرانس تاریک شد و در

همین اوضاع و احوال اشخاصی که با خونسردی با اوضاع مقابله می کردند توانستند، نظم را برقرار کنند،

ولی کاسترو ناگزیر شد بقیه اقامت خود را در الجزیره به ترمیم موقعیت خویش بپردازد و برای اینکه

هیئتهای نمایندگی کشورهای عرب را آرامتر کند روابط خود را با اسرائیل چنان ناگهانی قطع کرد که

وزارت امور خارجه کوبا از این تصمیم تنها پس از اینکه سفیر اسرائیل در هاوانا این مطلب را به آنها اطلاع

داد، در جریان ماجرا قرار گرفت. این امر به اضافه کوششهای هواری بومدین رئیس جمهوری الجزایر

برای ترمیم اهانتهای وارده به اشخاص، به زحمت توانست از پایان فلاکت بار عملکرد کاسترو جلوگیری

کند (سری غیرقابل رؤیت برای بیگانگان).

کاسترو با استفاده از تجربه ای که در الجزیره به دست آورد و در حالی که نگران بود از اینکه حضور او

ممکن است باعث ابراز انتقاداتی درباره نقش جدید نظامی کوبا در آفریقا شود، در سال 1976 تصمیم

گرفت در پنجمین کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد در کلمبو شرکت نکند. در عوض کارلوس رافائیل

رودریگرز کارشناس عالیرتبه امور خارجی در رأس نمایندگی هیئت کوبا قرار گرفت و توانست از هرگونه

محکوم کردن رسمی میلیتاریسم کوبا جلوگیری کند و موفق شد هاوانا را به عنوان محل تشکیل ششمین

کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد مورد تصویب قرار دهد. (طبقه بندی نشده).


تدارکات کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد

تدارکات کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد

کاسترو برای موفقیت ششمین کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد چنان اولویتی قائل شده بود که

مقامات رسمی کوبا برای تدارک آن دست به افراط کاری زده بودند. هزینه ساختمان یک کاخ کنگره به

طور ویژه برای این کنفرانس 23 میلیون پزوس (پول کوبا م) تمام شد و این مبلغ چنان زیاد بود که غرولند

مردم در کوبا درباره افراط کاری با توجه به وضع دشوار داخلی بالا گرفت. به دنبال آن در سال 1978

سیلی از فرستادگان کوبا از کارمندان وزارت امور خارجه گرفته تا سفیران و بعدا وزیر و سرانجام نائب

ص: 197

رئیس جمهور عملاً به تمام کشورهای غیرمتعهد فرستاده شدند، تا از نظر کشورها با اطلاع شده و سیاستها

و اقدامات آنها را با کوبا توضیح دهند و دعوتنامه های رسمی و اسناد پیش نویس شده تسلیم کنند و

خطوط ارتباطات راحتی با کشورهایی که انتظار می رفت نسبت به موضع کوبا روش خصمانه داشته

باشند، بازنگهدارند (سری غیرقابل رؤیت برای بیگانگان).

سیل اطلاعات سرازیر شده به سوی هاوانا آنقدر عظیم بوده که رهبری کوبا درباره همه مسائلی که

می تواند در ماه سپتامبر مشکلاتی به وجود آورد و نیز درباره مواضع اولویتهای هیئتهای نمایندگی درباره

همه مسائل در دقیقی کسب کرده است. عده ای از حکومتها متحمل زحمت شده و نگرانی خود را درباره

مقاصد کوبا و به ویژه آمادگی کوبا برای خدمت به عنوان یک عامل نفوذ شوروی در نهضت کشورهای

غیرمتعهد برای مقامات کوبا توضیح دادند. بسیاری از آنها به وضوح نگرانی خود را از اینکه رهبری

نهضت غیرمتعهدها از طرف کوبا ممکن است، اثر تفرقه اندازی در این نهضت داشته باشد، به طور علنی

ابراز داشتند. شاید در تاریخ هیجده ساله موجودیت این نهضت هیچ کدام از کشورهای میزبان کنفرانس

ریاست کشورهای غیرمتعهد تا این اندازه با اضطراب و شک و تردید از سوی این همه کشور مواجه نبوده و

این پیام به گوش دستگاه رهبری کوبا رسیده است. اگر کاسترو مانند ماجرای سال 1973 مرتکب

خطاهای دیپلماتیک شود نمی تواند مدعی آن باشد که اطلاعات کافی نداشته است و از سوی دیگر اگر

کاسترو بر روی خط مشی خاصی در جهت مخالف احساسات حاکم اعمال فشار کند، باید تصور کرد که او

بر اساس یک خطر حساب شده اقدامی کند و اقدام او بر اثر بی اطلاعی نیست (سری غیرقابل رؤیت برای

بیگانگان).


موضع کوبا

موضع کوبا

کاسترو می داند که مبارزه جویی اعراب رادیکال در قبال تداوم عضویت مداوم مصر یک خطر شدید

احتمالی برای کوبا به شمار می رود. کاسترو می داند که اکثریت کشورهای غیرمتعهد با اخراج مصر از این

نهضت مخالفت خواهند کرد، ولی او از ماهها قبل متعهد شد که از رادیکالها پشتیبانی کند زیرا کوبا به

پشتیبانی مالی دوجانبه آنها (که در دو سال گذشته به نحو حادی بالا رفته است) نیاز دارد. او بدون شک

انتظار دارد که تا زمانی که کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد افتتاح می شود شواهدی به اندازه کافی

جمع خواهد کرد تا درباره بیهوده بودن فشار برای دادن رأی علیه مصر آنها را متقاعد سازد و به جای آن

درباره محکوم کردن مصر و اسرائیل و پیمانهای کمپ دیوید آنها را متقاعد سازد. اگر کشورهای عربی با او

کنار بیایند او مناسبات دوجانبه خود را با آنها حفظ خواهد کرد و از درگیر شدن در مسئله ای که چندان

نفعی برای کوبا ندارد، اجتناب خواهد کرد. او همچنین از لحاظ اقدام بر اساس مسئولیت برای ایجاد

سازش هنگام مواجهه با یک مسئله خطرناک و تفرقه انداز کسب حیثیت و اعتبار خواهد کرد. معذالک اگر

کشورهای رادیکال عرب درباره اخراج مصر پافشاری کنند، کوبا خود را در یک وضع ناهنجاری که

وحدت کشورهای غیرمتعهد را به مخاطره می اندازد خواهد یافت و اگر کوبا ناگزیر شود یکی از دو راه

انتخاب کند، کاسترو احتمالاً به پشتیبانی از رادیکالها در مقابل اکثریت تصمیم خواهد گرفت (سری

غیرقابل رؤیت برای بیگانگان).

کاسترو احتمالاً همچنین انتظار دارد درباره مسئله نمایندگی کامبوج از طریق یک نوع مانور مربوط به

ص: 198

روندها زرنگی به خرج دهد. در صورتی که نتواند تصمیم قطعی به نفع رژیم کامبوج پشتیبانی شده از سوی

ویتنام به دست آورد، انتظار خواهد داشت که نتیجتا حوادث خارجی مسئله را از وضع حاد خود خارج

سازند. او از رژیم کامبوج که توسط ویتنام تحمیل شده است شدیدا پشتیبانی می کند و از قرار معلوم یقین

دارد که زمانه، اعتبار ادعای گروه پل پت را نسبت به مشروعیت خود کاهش خواهد داد. به همین ترتیب

کاسترو احتمالاً درباره صحرای باختری با احتیاط بسیار رفتار خواهد کرد، تا مبادا الجزایر و سایر

کشورهای رادیکال عرب را از خود بیگانه کند و یا اینکه برعکس به پیوندهای آسیب دیده خود با مراکش

و به طور غیرمستقیم پیوندهای مراکش را با مسکو از طریق انتخاب جانبداری از جبهه پولیساریو یا

خلاف آن زیان برساند. اعتقادات انقلابی او وی را وادار خواهد کرد که اگر ناگزیر به انتخاب شد از جبهه

پولیساریو پشتیبانی کند، ولی او احتمالاً برای جلوگیری از اینکه مسئله به این مرحله برسد به طرق

دیپلماتیک متوسل خواهد شد (طبقه بندی نشده).

کاسترو به احتمال قوی شوروی را دارای ماهیت خیراندیشانه توصیف خواهد کرد و مدعی خواهد شد

که اتحاد جماهیر شوروی سنگر اصلی جهان در مقابل امپریالیسم» است، ولی برخلاف سال 1973 او در

راه قبولاندن این خط مشی در برابر اکثریت سران کشورهای غیرمتعهد مبارزه نخواهد کرد. در عین حال

این بدان معنا نیست که هاوانا مفهوم «اتحاد طبیعی» را رها کرده است، بلکه تنها این معنا را دارد که ترتیب

اولویت آن را مشخص کرده است. اولویت اول این است که اعتماد اکثریت کشورهای عضو غیرمتعهدها را

به دست آورد. کاسترو به اندازه کافی پس از کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد فرصت خواهد داشت، تا

در راه جلب پشتیبانی از نقطه نظرهای خود از سوی این کشورها تلاش کند. (طبقه بندی نشده).


حفظ نفوذ کوبا

حفظ نفوذ کوبا

رژیم کاسترو به کمکهای غیرنظامی که به بیش از بیست کشور جهان سوم می دهد افتخار می کند، ولی

دلیل و منطق این برنامه های کمکی بیشتر مبتنی بر جنبه های عملی است تا غرور ملی یا عوامل اخلاقی.

کوباییها هیئتهای کمک رسانی خود را در بسیاری از موارد برای محبوب القلوب کردن خود نزد کشورهای

دوست و توسعه نفوذ کوبا در کشورهای دریافت کننده کمک به کار می برند. رژیم کاسترو با اعزام هزاران

کوبایی به کشورهای دیگر در پاسخ به تقاضای آنها برای کمک همچنین انتظار دارد ذخیره بزرگی از دیون

سیاسی فراهم کند و این امر در مشورتهایی که در کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد صورت می گیرد

می تواند سودمند واقع شود (طبقه بندی نشده).

نشانه هایی در دست است که هاوانا در واقع قصد دارد مدیون بودن کشورهای دریافت کننده کمک را

یادآوری کند. از آغاز سال جاری گروههایی از فیلمبرداران وابسته به کمیسیونی که برنامه های کمکهای

خارجی کوبا را اداره می کند به کشورهای متعددی سفر کرده و از تلاشهای تیمهای پزشکی و گروههای

ساختمانی و مشاوران کشاورزی و ماهیگیری و آموزگاران و سایر کارشناسان غیرنظامی کوبایی

فیلمبرداری می کنند. اگر این فیلمها برای تبلیغات عمومی بود به احتمال بسیار قوی از سوی گروههایی از

سایر نهادهای حکومتی تهیه می شد. مقالات متعددی در تمجید از کوششهای همکاریهای بین المللی کوبا

در نشریات کوبا درج شده و طی آن اعتقاد کوبا را درباره اینکه جنبه بشر دوستانه کار حدود یازده هزار

شهروند کوبایی که در کشورهای بیگانه خدمت می کنند می تواند به نحو مؤثری برای خنثی کردن اثرات

ص: 199

منفی 35 هزار نظامی کوبایی یا بیشتر که در کشورهای بیگانه مستقر هستند، به کار رود. علاوه بر این یک

نشریه ماهانه جهان سوم که به سه زبان در شهر مکزیکو پایتخت مکزیک از سوی یک سازمان وابسته به

جبهه کوبا منتشر می شود، تقریبا نیمی از شماره ماه مارس خود را به یک سلسله از مقالات بسیار مساعد

درباره برنامه های کمکی کوبا و شهروندان این کشور در آفریقا و خاورمیانه اختصاص داده است (سری

غیرقابل رؤیت برای بیگانگان).

نشانه ها همچنین دلالت بر آن دارد که کاسترو توجه مخصوصی نسبت به این مطلب دارد که رسانه های

گروهی جریان کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد را بیش از هر کنفرانس مشابه قبلی بپوشانند.

کارمندان ارتباطی کوبا برای ترتیب دادن این پوشش رسانه های گروهی به کشورهای خارج فرستاده

شده اند و تأسیسات جدیدی در داخل برای تضمین مخابرات رادیویی، تلویزیونی، تلفنی و مطبوعاتی

ساخته می شود. کاسترو بدون شک آگاه است که با استفاده از تأسیسات ارتباطاتی درست، کنفرانس سران

را از وسیعترین تعداد مخاطبان برخوردار خواهد کرد و بدین ترتیب مهمترین فرصتهای او برای پیشبرد

هدفهای سیاست خارجی کوبا فراهم خواهد شد. کاسترو خواهد کوشید نطقهای خود را در ساعات

بامدادی ایراد کند تا بدین ترتیب در کشورهای اروپایی و آفریقایی و خاورمیانه جریان ساعتهای استماع

در بعد از ظهرها و شب هنگام به طور زنده پخش شود. کاسترو که می کوشد توجه تعداد وسیعی از

مخاطبان را در جهان به سوی نطقهای خود جلب کند، در نطقهای خود از موضعگیری به نفع یا علیه مسائل

حساس مربوط به کشورهای غیرمتعهد خودداری خواهد کرد. و بیشتر بر روی مسائل «بی خطر» از قبیل

محکوم کردن اسرائیل و آفریقای جنوبی و ایالات متحده تکیه خواهد کرد، با این اعتقاد که گرایش

ضداستعماری، بیشتر مخاطبان او را نسبت به استدلالهای او علیه «محاصره» اقتصادی آمریکا و پایگاه

دریایی گوانتانامو و وضع کنونی پورتوریکو متمایل خواهد کرد (سری غیرقابل رؤیت برای بیگانگان).

تأیید مقاصد کوبا برای اینکه راه خطا در پیش نگیرد و در کنفرانس سران از خطر قطبی شدن نهضت

اجتناب کند، احتمالاً ابتدا در مذاکرات قبل از کنفرانس سران درباره پیش نویس، متن اعلامیه آشکار

خواهد شد. هاوانا اخیرا یک پیش نویس بسیار شدیداللحن را بین نمایندگان توزیع کرد و اعلام کرد که

قطعا این پیش نویس در معرض تجدیدنظر قرار خواهد گرفت. کوبا با مذاکره درباره لحن ملایمتر نسبت به

مسائل حساس و امیدوار است که از خود چهره ای منطقی و مسؤلانه تر ایجاد کند و منتقدان را خلع سلاح

نماید. کاسترو آنگاه می تواند درباره لحن شدیدتری نسبت به مسائلی که کمتر حساس هستند از قبیل

امپریالیسم و استعمار و ایالات متحده پافشاری کند. آنگاه کوبا بیانیه ای در دست خواهد داشت که به نحو

آشکارا از پشتیبانی قسمت اعظم جمعیت جهان برخوردار است و توانست این بیانیه را در سایر تریبونهای

تبلیغاتی بین المللی برای کاستن نفوذ ایالات متحده به کار برد. (طبقه بندی نشده).



پس از کنفرانس هاوانا

پس از کنفرانس هاوانا

فیدل کاسترو بر این عقیده نیست که کنفرانس موفقت آمیز سران کشورهای غیرمتعهد به خودی خود

یک هدف است، در عوض او معتقد است که این کنفرانس در درجه اول وسیله ای برای اعمال نفوذ و ایجاد

وزنه علیه ایالات متحده برای حل بعضی از مسائل اساسی است، که برای کوبا در درجه اول اهمیت قرار

گرفته است. او شاهد آن بوده است که ایالات متحده با کشور پرو درباره داراییهای ملی شده مذاکره نموده

ص: 200

و با پاناما نیز برای بازگشت دادن کانال پاناما به کنترل حکومت پاناما مذاکره کرده است. این واقعیات

کاسترو را بر آن داشته است که معتقد باشد که واشنگتن اگر در معرض فشار افکار عمومی جهان قرار

بگیرد، ترجیح خواهد داد به جای نشان دادن عکس العمل نظامی وارد مذاکره شود. کاسترو با خوشبینی

معتقد است که اگر این گرایش ایالات متحده به نحو شایسته ای بهره برداری کند به موقع سود شاهد خاتمه

یافتن «محاصره اقتصادی و بازپس گرفتن پایگاه دریایی گوانتانامو به وسیله کوبا خواهد بود. کاسترو

ممکن است حتی معتقد باشد که می تواند زمینه استقلال پورتوریکو را فراهم آورد، و این عمل

سرمایه گذاری منابع ناچیز کوبا در سازمانهایی نظیر نهضت کشورهای غیرمتعهد و سازمان ملل متحد

توجیه می کند. بنابراین یک نهضت نیرومند و متحد کشورهای غیرمتعهد به نفع کاستروست و او از

اقداماتی که منجر به قطبی شدن نهضت کشورهای غیرمتعهد بشود، پرهیز خواهد کرد. معذالک او کنترل

کامل حوادث را در دست نخواهد داشت و اگر بعضی از هیئتهای نمایندگی با نفوذ درباره مواضع افراطی

موضع آشتی ناپذیر اتخاذ کنند، او ممکن است علیرغم بهترین کوششهای خود در پرهیز از

برخورد،وحدت این نهضت را در خطر ببیند.

از سوی دیگر اگر کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد با موفقیت انجام یابد، اعتقاد او درباره اینکه در

صحنه بین المللی باید سرمایه گذاری بیشتری کرد تقویت خواهد شد و این امر بیش از مسائل داخلی

قسمت اعظم توجه او را به خود معطوف خواهد کرد (طبقه بندی نشده).


ضمیمه ب

ضمیمه ب

یوگسلاوی و کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد

یوگسلاوی و کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد

اعتماد و نگرانی

اعتماد و نگرانی

بلگراد اعتماد دارد که در اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا می تواند تلاش کوبا را در نزدیک ساختن

نهضت غیرمتعهد ها به شوروی، با موفقیت خنثی سازد، معذالک در دراز مدت، یوگسلاوی چندان دلگرم

نیست که نهضت کشورهای غیرمتعهد تحت رهبری تشریفاتی کوبا تا سال 1982 بتواند به عنوان یک

نیروی مستقل و غیر بلوکه باقی بماند. تیتو رئیس جمهوری یوگسلاوی که تنها بنیان گذار بازمانده نهضت

کشورهای غیرمتعهد است، به کرات چه علنا و چه به طور خصوصی علیه کوششهایی که برای دستکاری

در این نهضت و ایجاد تفرقه در آن می شود هشدار داده است. (سری).

یوگسلاوها در تدارک اجتماع سران کشورهای غیرمتعهد در هاوانا در 18 ماه اخیر درباره مخاطرات

کوششهای الهام شده از جانب شوروی برای کشاندن اعضای رادیکالتر این نهضت به همکاری نزدیکتر و

سوق دادن نهضت به سوی یکسان شدن هدفها با سیاستهای مسکو آگاهتر شده اند. علاوه بر این فعالیتهای

کوبا در آفریقا و هجوم ویتنام به کامبوج با پشتیبانی شوروی خشم یوگسلاوی را درباره مقاصد اتحاد

جماهیر شوروی نسبت به جهان سوم افزایش داده است (سری).

بلگراد ضمن نگاه به سوی کنفرانس سران و مهمتر از آن به سوی دوران بعد از آنکه کاسترو رئیس

جمهور کوبا ریاست نهضت کشورهای غیرمتعهد را به عهده بگیرد، از این نگران است که تمایل نسبت به

شوروی در این نهضت ممکن است قویتر شود و باعث ایجاد شکاف در این نهضت گردیده. یوگسلاوی را از

قسمت اعظم کشورهای غیرمتعهد دورتر کند. بلگراد به طور اخص از این نگران است که کاسترو به عنوان

ص: 201

سخنگوی این نهضت ممکن است، سیاستهایی را به نام نهضت کشورهای غیرمتعهد اتخاذ کند و باعث

کاهش استقلال این نهضت شده و با سیاست خارجی یوگسلاوی تضاد مستقیم داشته باشد، مگر اینکه در

کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد اقدامات کاسترو مهار شود. (سری).

بلگراد همچنین وحدت متزلزل نهضت کشورهای غیرمتعهد را در نتیجه کشمکشهای منطقه ای در

معرض خطر تلقی می کند. مثلاً کوششهای کشورهای عربی رادیکالتر برای اخراج مصر به دنبال امضای

پیمان صلح با اسرائیل لااقل به عنوان یک نیروی تفرقه انداز در کنفرانس سران به شمار خواهد آمد. فقدان

هرگونه مسئله منحصر به فرد و مشخص بین المللی که کنفرانس سران توجه خود را به آن معطوف دارد، به

ایجاد تفرقه در میان نهضت در جهت خط مشی های منطقه ای کمک خواهد کرد. (سری).


ارتباط شوروی

ارتباط شوروی

نقش یوگسلاوی در نهضت کشورهای غیرمتعهد همواره یک عامل ناراحت کننده در مناسبات بین

یوگسلاوی و شوروی بوده است. سیاست غیرمتعهد یوگسلاوی بلگراد را قادر ساخت که از انزوای

دیپلماتیک واقعی در اوائل سالهای 1950 به دنبال قطع روابط بین تیتو و استالین خارج شود. از آن زمان

به بعد اعتبار و حیثیت تیتو به عنوان یک رهبر مهم نهضت کشورهای غیرمتعهد همواره رو به رشد بوده

است. و نفوذ بین المللی یوگسلاوی نیز افزایش یافته است. استوارنامه های یوگسلاوی در نهضت

کشورهای غیرمتعهد یک عامل مهم خنثی کننده کوششهای شوروی برای تحت فشار قرار دادن این کشور

به بازگشت به مدار شوروی به حساب آمده است. (سری).

شورویها نیک آگاهند که یوگسلاوی به عنوان یک کشور متوسط که با موفقیت در مقابل یک ابرقدرت

قد علم کرده است، برای کشورهای رو به رشد جذابیت ویژه ای دارد. علاوه بر این شورویها قبول دارند که

سوسیالیزم از نوع یوگسلاوی مفهوم مردمی تری در بیشتر کشورهای جهان سوم نسبت به مدل سوسیالیزم

شوروی دارد. بنابراین جای شگفتی نیست، اگر کرملین فعالیتهای یوگسلاوی را در نهضت کشورهای

غیرمتعهد به عنوان عامل بازدارنده نفوذ شوروی در جهان سوم تلقی کند. (سری).


تاکتیک و استراتژی

تاکتیک و استراتژی

در حالی که رهبری یوگسلاوی به یک دوران انتقالی نزدیک می شود، یوگسلاوی ادامه نهضت حقیقتا

مستقل کشورهای غیرمتعهد را برای منافع و هدفهای خویش و آن را برای بقای یوگسلاوی به عنوان یک

کشور مستقل فوق العاده حساس، حیاتی تلقی می کند. تیتو مبارزه برای حفظ اصول اساسی و نقش عدم

تعهد را رهبری کرده است. گزارشهایی وجود دارد که تیتو قصد دارد چند روز قبل از افتتاح کنفرانس سران

وارد هاوانا شود تا بکوشد کاسترو را شخصا تحت نفوذ خویش قرار دهد و برای تغییرات اساسی در

اعلامیه کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد کار کند. (سری).

دیپلماتهای یوگسلاوی همچنین فعالیتهای دامنه داری را در بیشتر پایتختهای کشورهای غیرمتعهد و

سازمان ملل متحد آغاز کرده اند، تا یقین حاصل کنند که کنفرانس سران از سیاستهای باب طبع یوگسلاوی

پیروی می کند و برای پشتیبانی از این کوشش تمام مرخصیها معلق شده است و کارمندان دیپلماتیک

یوگسلاوی دستور گرفته اند درباره نظرهای خود در کشورهای غیرمتعهد پافشاری کنند. (خیلی محرمانه

ص: 202

غیرقابل رؤیت برای بیگانگان غیرقابل رؤیت برای پیمانکاران و مشاوران پیمانکار).

بلگراد همچنین رهبری کوششهایی را برای کم کردن قدرت کوبا به عنوان رئیس نهضت کشورهای

غیرمتعهد به دست گرفته است. یوگسلاوی ها قصد دارند از طریق ایجاد تغییراتی در فرایند تصمیم گیری

نهضت و همچنین از طریق حمایت برای سایر تغییرات نهادی در داخل نهضت کشورهای غیرمتعهد به

هدفهای خود برسند. تاکتیکهای بلگراد از این قرار است:

پیشنهاد برای ایجاد نائبهای منطقه ای ریاست نهضت

اعلام مجدد و قاطع اصول اساسی نهضت کشورهای غیرمتعهد در کنفرانس سران کشورها از جمله

همزیستی مسالمت آمیز و استقلال سیاسی و اقتصادی اعضای نهضت کشورهای غیرمتعهد و منع عضویت

کشورهای غیرمتعهد در بلوکهای نظامی.

اعلام نیاز به حل مسالمت آمیز اختلاف میان اعضای نهضت کشورهای غیرمتعهد (خیلی محرمانه).

یوگسلاوی احتمالاً برای اینکه حداقل شاهد تأیید قاطع اصول نهضت کشورهای غیرمتعهد در هاوانا

باشد در پی جمع آوری پشتیبانی کشورهای دیگر خواهد شد. حتی نشانه هایی در دست است که برای

انتخاب نایبهای منطقه ای ریاست نهضت پشتیبانی فزاینده ای موجود است. اما درباره مسائل تفرقه انداز

مانند کوششهای کشورهای عربی برای اخراج مصر از این نهضت، یوگسلاوها از لحاظ مخالفت با

اقداماتی که برای اخراج یکی از اعضاء به عمل می آید شهرت دارند، ولی ممکن است که این پشتیبانی از

استوارنامه های عدم تعهد مصر را به آفریقاییها واگذار کنند، چنان که در کنفرانس وزرای امور خارجه

کشورهای غیرمتعهد در کلمبو یوگسلاوها رفتار مشابهی داشتند (سری).


ماوراء کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد

ماوراء کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد

در حالی که کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد ممکن است با یک لحن روی هم رفته مقرون به

رضایت پایان یابد، نتایج نهائی آن ممکن است عبارت از یک سلسله سازشهایی باشد که شرکت کنندگان

در آن با یکدیگر به توافق برسند. یوگسلاوها ممکن است با نتایج ملایم آن سازش کنند، ولی به دقت

مراقب رهبری کوباییها در دوران بعد از کنفرانس سران خواهند بود. تا زمانی که تیتو زنده است، نیروی

محض حضور و حیثیت او شاید برای خنثی کردن کوششهای کوبا، برای نزدیکتر کردن نهضت به مسکو،

کافی باشد. (سری).

معذالک به محض اینکه رهبر 87 ساله یوگسلاوی فوت کند، نفوذ یوگسلاوی در این نهضت به احتمال

قوی کاهش خواهد یافت. هرچند نسل جدیدی از رهبران یوگسلاوی همچنان به پرورش پیوندهای

سیاسی و اقتصادی این کشور با جهان سوم ادامه خواهند داد، معذالک عدم تعهد از عوامل مرکبه نیرومند

سیاست خارجی یوگسلاوی نخواهد بود، و وظیفه رهبری مخالفان برای صف بندی مجدد در نهضت

کشورهای غیرمتعهد ممکن است آن زمان بدوش یک کشور پرنفوذ دیگر از قبیل هند، عراق یا الجزایر

گذاشته شود. (سری).

ص: 203

سند شماره (42)

سری تاریخ: 29 خرداد 58 اعضاء

از: رئیس 480049به: قرارگاهها و پایگاههای خاور نزدیک (به استثنای بیروت)

هشدار: شامل منابع و روشهای اطلاعاتی است. ال. دبلیو. واین کی. ام. استون

1 سرعت کارهای آمادگی برای ششمین گردهمایی نهائی کشورهای غیرمتعهد در هاوانا (3 تا 6

سپتامبر) فزونی می یابد. از سیا خواسته شده که در قبال توجه تصمیم گیرندگان سیاسی عالیرتبه به جنبش

غیرمتعهدها گزارشهای مخفی بیشتری فراهم نماید. هیئت نمایندگی آمریکا در سازمان ملل نیویورک یک

پیش نویس هفتاد و پنج صفحه ای کوبایی را به دست آورد، که برای بیانیه نهایی خاتمه گردهمایی پیشنهاد

شده است. این پیش نویس بین تمام هیئتهای نمایندگی کشورهای غیرمتعهد در سازمان ملل همراه با

نامه ای که «نظریات و ملاحظات» آنها را تا هفته اول ماه اوت خواسته بود، توزیع گردید. در نظر وزارت

خارجه، پیش نویس کوبایی یک حمله زننده علیه آمریکا و یکی از پراهمیت ترین اسنادی است که تاکنون

برای اعلان در مجامع جهانی علیه آمریکا مطرح گشته است. وزارتخارجه در صدد اقدام به «فعالیت قوی

دیپلماتیک» خصوصا در رابطه با میانه روهای جنبش غیرمتعهدها است، تا مخالفت معتنابهی در بین این

کشورها با پیش نویس کوبایی ایجاد کند. دولت درخواست اولویت برای گزارشهای مخفی در مورد

مواضع، واکنشها حمایت یا مخالفت کشورهای غیرمتعهد در قبال پیش نویس کوبایی و طرحهایی که هر

کدام از این کشورها برای مقابله با آن دارند یا گزارش مخفی از نشانه (وجود) طرحهای دیگر جهت ارائه

یک پیش نویس جایگزین معتدلتر کرده است.

2 به علاوه احتیاج تصریح شده در پاراگراف 1 فوق، از مخاطبین تقاضا می شود که پیش از اول اوت

از هر منبع ذخیره ای که قصد دارد در گردهمایی هاوانا حضور یابد یا به اخبار مربوط به کار آمادگی برای

گردهمایی غیرمتعهدها دسترسی دارد، اطلاع دهند. ما همچنین به گزارش از منابع ذخیره ای که به

نمایندگان مراجعه کننده از گردهمایی یا مقامات کشوری مربوطه در دوره بلافاصله پس از گردهمایی

دسترسی خواهند داشت. علاقمندیم در مورد هر منبع، لطفا نوع دسترسی به کار جنبش غیرمتعهدها را

اعلام دارید و ستاد (فهرست) احتیاجات اطلاعاتی مناسب او را ارسال خواهد داشت. همچنین در موارد

خاص به شرط تصویب ویژه قبلی، ستاد حاضر است در تأمین هزینه های سفر منبع سری کمک نماید. ما به

منابعی که به طرحها و تاکتیکهای کوبا یا سایر اعضای رادیکال جنبش غیرمتعهدها دسترسی دارند، علاقه

وافر داریم.

3 اگرچه کشورهای بعضی از قرارگاهها یا پایگاههای مخاطب اعضای جنبش نیستند،

شرکت کنندگان در گردهمایی با عناوین متعدد دیگری از جمله کشور «ناظر» و «میهمان» به علاوه

سازمانهای ملل و منطقه ای و نهضتهای آزادیبخش می باشند.

4 ستاد هنوز منبعی را که از خاور نزدیک شناسایی نکرده که قصد داشته باشد در اجلاس هاوانا

حضور یابد.

5 پرونده: 12 300 200 تا تاریخ 30 تیر 78 در بایگانی ضبط شود.

تماما سری

ص: 204

سری

سند شماره (43)

سری تاریخ: 5 مرداد 58 اعضاء

از: رئیس 484235 به: فوری به قرارگاهها و پایگاههای خاور نزدیک (به استثنای بیروت)

هشدار: شامل منابل و شیوه های اطلاعاتی است. ال. دبلیو. واین کیو. آر. رام

عطف به: الف رئیس 480049، ب وزارت خارجه 193073 مورخ 3 مرداد 58

1 در 23 ژوئیه 79 وزیر امور خارجه علنا اظهار کرد که نتایج (کنفرانس) شمال و جنوب در سیاست

خارجی سال 1980 اولویت بسیار خواهند داشت. در این زمینه، تصمیم گیرندگان سیاسی عالیرتبه نگران

کوششهای کوبا برای کسب رهبری جنبش غیرمتعهدها که تجمع سیاسی عمده جهان سوم است، هستند.

نقطه برخورد مشخص با جنبش غیرمتعهدها بیانیه کوبایی برای گردهمایی نهائی غیرمتعهدهاست، که

وصف آن در تلگرام مرجع الف آمده و منظور از آن وحدت جهان سوم برای اتخاذ یک موضع واحد و

تندروانه ضد آمریکایی در قبال تقریبا هر نکته مهم از نتایج کنفرانس شمال و جنوب است. در تلگرام

مرجع ب (که به اکثر واحدهای مخاطب ارسال شده) وزارت امور خارجه دست به یک عمل بزرگ و

غیرمعمول زده و برای تمام کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها به علاوه کشورهای دیگری که می توانند

بر اعضای جنبش غیرمتعهدها نفوذ داشته باشند، نظریات سیاسی خود را قویا ارائه کرده است. وزارت

خارجه از دبلیو. او. مایس (مدیریت عملیات م) می خواهد که به طور یکجانبه و با مراعات اولویت،

اطلاعات «اختصاصی» مربوط به واکنشها، زیر و بمهای سیاسی و طرحهای کشوری مختلف جنبش

غیرمتعهدها چه منفرد چه گروه های کاری غیررسمی در ارتباط با پیش نویس کوبایی و همچنین مواضع

جنبش در هاوانا و پس از آن را جمع آورد. خواسته های وزارت خارجه به تفصیل در زیر آورده شده است.

(تذکر: وزارت خارجه هشدار داد که اطلاع نیافتن دولتهای میزبان از فعالیت مدیریت عملیات در رابطه با

مسائل جنبش غیرمتعهدها آمری ضروری است و بنابراین از سازمانهای اطلاعاتی رابط هیچ چیزی نباید

تقاضا شود.) در حالی که بعضی از مخاطبین خبر داده اند که در حال حاضر امکاناتشان کم یا هیچ است، این

خواسته ها به تمام مخاطبین تلگرام الف فرستاده می شوند تا در صورت فراهم آمدن امکانات، برای اطلاع

و مراجعه موجود باشند. از مخاطبین خواسته می شود که برای تأمین این خواسته ها از منابع ذخیره موجود

استفاده ببرند.

2 خواسته های ارائه شده برای گزارش نویسی درباره جلسه نهائی جنبش غیرمتعهدها در هاوانا از 3

تا 7 سپتامبر در مقوله های کلی فهرست شده در پاراگراف ذیل جای می گیرند. آنها عموما در مورد منابع

ذکر شده در جوابهایتان به تلگرام مرجع الف قابل اطلاق هستند اما خود قرارگاهها باید آنها را برای

مطابقت با رابطه خود با منبع جرح و تعدیل کنند. در موارد مناسب برای یک منبع یا یک گروه کوچک از

منابع در تلگرام جداگانه ای خواسته های اضافی ارسال خواهد شد. در حالی که گزارشهای پس از

گردهمایی نهائی جنبش غیرمتعهدها ضروری خواهد بود، نیاز مبرمی به گزارشهای فوری درباره تحولات

دوره پیش از این گردهمایی وجود دارد. به گزارشهای اطلاعاتی پیش از گردهمایی حق تقدم مناسب باید

داده شود تا توزیع و ارائه آنها برای استفاده تاکتیکی سیاسی در هفته ها و روزهای پیش از گردهمایی

تضمین گردد. این خصوصا از آن جهت اهمیت دارد که فرصتهای مدیریت عملیات برای تهیه گزارشهای

اطلاعاتی در جریان خود گردهمایی شدیدا محدود است.

ص: 205

در حال حاضر ما از برگزاری یک جلسه ویژه در اول اوت در نیویورک و برنامه یک جلسه دیگر قبل از

گردهمایی در هاوانا در سطح خبر داریم. ما انتظار داریم که اکثر تحولات در جلسات غیر رسمی مختلف

در بسیاری از پایتختهای گروههای اصلی یا در جلسات مربوط به منافع مشترک خاص یا در مذاکرات

همراه با معاملات و مصالحات زیرکانه بین دسته ها صورت پذیرند. به همین ترتیب، هیئتهای نمایندگی

سیار متعدد از تمام طرفها وجود دارند، که برای منافع خاص خود کار می کنند. ما لازم داریم که این

حرکات دسته ای را به موقع برای تصمیم گیرندگان سیاسی شناسایی کنیم، تا از این را به موقع اطلاعات

استفاده کنند.

3 خواسته های کلی در سه مقوله فهرست شده اند (الف) تاکتیکهایی که اعضای جنبش غیرمتعهدها و

کشورهای غیر عضو برای نفوذ در جریان وقایع به کار می گیرند (ب) نکات اصلی در قطعنامه ها و «مطالب

مورد توافق» جنبش غیرمتعهد ها و (ج) مقوله های خاصی که تاکتیکها و قطعنامه ها را در بر می گیرد.

تلگرام مرجع ب مقدمه ای را برای اطلاع شما فراهم خواهد کرد. اگر شما نمی توانید نسخه ای از تلگرام

مرجع ب را به دست آورید، ستاد این کار را انجام خواهد داد.

الف: تاکتیکها:

استراتژی و تاکتیکهای گروه طرفدار کوبا و دیگر گروههای منطقه ای، بلوکها و دسته بندیهای مختلف

(وزارت امور خارجه از اهداف سیاست خارجی کوبا در صدور پیش نویس بیانیه شدیدا ضد آمریکایی

مطمئن نیست.. هرگونه جزئیات درباره اینکه آنها واقعا به چه چیز می خواهند دست یابند و تا چه حدی

حاضرند به مصالحه بپردازند، بسیار مفید خواهد بود).

چه کوششها و طرحهایی در جریانند تا طی ریاست کوباییها در سه سال پس از گردهمایی............

جنبش غیرمتعهدها محدود گردد. (وزارت خارجه بر اهمیت این خواسته تأکید کرد).

جریان تغییرات در دسته بندیهای جنبش غیرمتعهدها

گروههای فرعی، هسته ها، جلسات و هیئتهای نمایندگی سیار جنبش غیرمتعهدها و مقاصدشان را

شناسایی کنید. آیا اعضای مشخصی از جنبش غیرمتعهدها هستند که معمولاً باید با گروهی که کنار

گذاشته می شود، رابطه برقرار کنند ؟

هیئتهای نمایندگی، نمایندگان و شرکت کنندگان غیرعضو که به نظر می رسد در درون جنبش

غیرمتعهدها نفوذ منحصر به فرد داشته باشند (تکان دهنده ها و محرکین) و موقعیتهایشان را شناسایی کنید.

نقاط ضعف کوبا در مسائل جنبش غیرمتعهدها و اعمال کوبا برای خنثی کردن کوششهای آمریکا

برای تعویض پیش نویس کوبایی جنبش غیرمتعهدها را شناسایی کنید.

کدام اعضای مشخصی از جنبش غیرمتعهدها را کوبایی ها سعی دارند با خود همراه کنند؟ چگونه؟

دخالت شوروی و جریاناتی که برای حمایت از رل کوباییها به کار گرفته می شود.

مقدار و جزئیات چگونگی موارد دعوا برانگیز مشخص را شناسایی کنید.

ب: تصمیمات اصلی جنبش غیرمتعهدها

مواضعی که در مورد معاهده صلح در خاورمیانه (پیمانهای کمپ دیوید) اختیار می شوند.

تلاشها برای اخراج مصر از جنبش غیرمتعهدها و نوع حمایت از مصر

درگیری (دخالت) کوبا در آفریقا و آمریکای مرکزی

ص: 206

مسئله شرکت نماینده کامبوج در جنبش

اقیانوس هند

نیکاراگوئه، شامل شواهد و گفتگو یا مواضع مطروحه در جلسات درباره ارتباطات کوبا با

ساندنیستها از جمله حمایت مالی.

مسئله پناهندگان هند و چین

مسائل مربوط به کنفرانس شمال و جنوب

کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل گروه 77 تصمیمات اقتصادی مذاکرات شمال و جنوب در

جنبش غیرمتعهدها چگونه درنظر گرفته خواهد شد ؟ نشانه ای ملاحظه می شود که کاستاریکا با پشتیبانی

کشورهای دیگر در حال توسعه قصد دارد، مسئله تأثیر استفاده های قیمتهای اوپک بر استفاده های

قیمتهای کشورهای در حال توسعه را مطرح کند. همچنین نتایج گردهمایی جنبش درباره کنفرانس

تجارت و توسعه سازمان ملل که در می و ژوئن 1979 در مانیل برگزار می گردد مورد توجه است.

ج: مقوله های خاص:

پیش نویس متون تغییراتی که برای نسخه کوبایی بیانیه نهائی گردهمایی عرضه می شوند مورد

احتیاج هستند.

هرگونه مسائل به خصوصی را که بر سر آنها در جنبش شکاف وسیع ایجاد شده شناسایی کنید.

مراتب زیر که به کشورهای به خصوصی مربوط می شوند نیز مورد توجه اند:

الف) «نقش کره شمالی» در رابطه با جنبش، زیرا آنها در مسائل مختلف به طور وسیعی بین میانه روها،

و تندروها می لغزند در حالی که در کل با کوبا چندان صمیمی به نظر نمی رسند.

ب) «نقش سومالی؟» سومالی ضد کوبا و طرفدار اعراب است اما از مصر کمک نظامی دریافت

می کند.

ج) «نقش جمهوری خلق چین؟» شواهد قوی موجود است که جمهوری خلق چین فعالانه به دنبال

کسب حمایت از مواضع ضد شوروی، ضد کوبایی خود است. برای مقابله با پیش نویس کوبایی بیانیه،

چینیها درصدد چه اقداماتی هستند ؟

د) «نقش یوگسلاوی» یوگسلاوی رهبر مخالفین با کوششهای کوبا برای کشاندن جنبش غیرمتعهدها

به طرف اتحاد شوروی است. هم هند و هم مصر که بنیانگذاران و اعضای قدیمی جنبش هستند با

مشکلات دیگر منحرفت شده اند. شواهد حاکی از اینکه هند نقش تهاجمی تری دارد مورد علاقه می باشند

(هند، اندونزی، سری لانکا، و نیجریه، در کمپ یوگسلاوی محسوب می شوند).

ه ) نقش بلوک غرب.

4 رباط: لطفا استعداد کیو. یو. الود / 1 (الف / 1) را برای گزارشگری پیش از گردهمایی چه در

مراکش و چه با مسافرت به محلهایی که امکان دسترسی قویست بررسی کنید. حضور وی در جلسه

سازمان وحدت آفریقا در مونروویا باید امکان منحصر به فردی را برای شروع به الف / 1 بدهد. قبل از

گردهمایی و طی آن ما گزارشگری وسیعتری را درباره گروههای چپ و تندرو لازم داریم.

5 الجزایر: شبیه مطالب فوق برای جی. ال. کلانگ / 1

6 به اضافه پیامهای عملیاتی، لطفا ال. دبلیو. واین را در عنوان تمام گزارش های اطلاعاتی جنبش

ص: 207

غیرمتعهدها جای دهید.

7 پرونده: 112 300 200 تا تاریخ 29 خرداد 78 در بایگانی ضبط شود.

تماما سری

سری

سند شماره (44)

سری تاریخ: 10 مرداد 58 اعضاء

از: تهران 53823به: رئیس

هشدار: شامل منابع و شیوه های اطلاعاتی است. ال. دبلیو. واینکی. ام. استون

عطف به: رئیس 480049

1 قرارگاه تهران هیچ عاملی که در اجلاس نهائی جنبش غیرمتعهدها شرکت کند، ندارد. اس. دی.

ترامپ / 1 موظف شده اخباری راجع به خواسته های اطلاعاتی پاراگراف یک تلگرام مرجع به دست آورد

و به یک یا چند نفر از اعضای هیئت احتمالاً اعزامی ایران دسترسی پیدا کند. ت / 1 همچنین به دنبال خبر

مربوط به هیئت کوبایی است که گفته شده قرار است، پیش از اجلاس نهائی هاوانا به تهران بیایند.

2 نتایج را اطلاع خواهیم داد.

3 پرونده: 112 300 200 تا تاریخ 10 مرداد 78 در بایگانی ضبط شود.تماما سری


احتیاجات اصلاح شده گردهمایی نهائی کشورهای غیرمتعهد

سری

سند شماره (45)

سری تاریخ 12 مرداد 58 اعضاء

از: با حق تقدم الجزایر، امان، بغداد، کلمبو، داکا، کابل، دهلی نو، تهران، تریپولی

هشدار: شامل منابع و شیوه های اطلاعاتی است. ال. دبلیو. واین. کی.ام. استون کیو. آر. رام

عطف به: الف وزارت خارجه 193073، ب وزارت خارجه 187420، ج وزارت خارجه 199145،

د رئیس 484235

احتیاجات اصلاح شده گردهمایی نهائی کشورهای غیرمتعهد

1 اطلاعات جاری حاکی از آنند که پیش از گردهمایی نهائی کشورهای غیرمتعهد حداقل سه جلسه

در هاوانا برگزار خواهد شد، بدین قرار که: جلسه ای بین عراق، سری لانکا، هندوستان، یوگسلاوی و کوبا،

یکی در سطح سفرا از 26 یا 28 تا 30 اوت، و یک جلسه هم در سطح وزراء از 31 اوت تا اول سپتامبر. به

علاوه یکی هم در سازمان ملل نیویورک در نظر گرفته شده (هیچ تاریخی معین نگردیده) و یک جلسه

دیگر از 11 کشور هم در جرج تاون گینه برای 23 22 اوت هست. همچنین شواهدی هم در دست است

که کشورهای عضو جامعه کشورهای جنوب شرقی آسیا و پیمان ANDEAN ممکن است در خصوص

پیش نویس کوبایی اعلامیه کشورهای غیرمتعهد جلسات جداگانه ای برگزار کنند. اجلاس رؤسای ممالک

غیرمتعهد (که هم اکنون در جریان است) به احتمال بسیار قوی بخشهای دستور کار و کاغذ پیش نویس

کوبایی را موضوع مذاکره خود قرار خواهند داد.

2 سفارتخانه های ایالات متحده در قبال مانورهای سیاسی ذکر شده در تلگرام مرجع الف عموما

ص: 208

جوابهای مطلوبی دریافت داشتند. به هرحال وزارت خارجه برای تعیین میزان صحت اظهاراتی که راجع

به این مطلب شده و اقدامی که در هر یک از کشورها به دنبال خواهد داشت، احتیاج مبرم به گزارشهای سیا

دارد. وزارت خارجه قصد دارد مانورهای سیاسی مداوم را تعقیب کند، تا کشورهایی را که احساس

می کند می توان با استفاده از موقعیتشان مواضع ایالات متحده را تقویت نمود، انتخاب نماید. بنابراین،

پیشنهادهای هر یک از کشورها و گروههای منطقه ای برای اصلاح متن اعلامیه پیش نویس کوبایی و اتخاذ

مواضع نسبت به هر یک از مسائل گردهمایی کشورهای غیرمتعهد شدیدا مورد توجه قرار دارند. خبر

تغییر تاریخها، شرکت کنندگان، مقاصد جلسات فوق الذکر یا جلسات مرتبط دیگر، نتایج و دیگر امور

مورد احتیاج می باشند. نشانه های نقاط یا اهرمهای مناسب برای ایراد فشار که می توانند برای اعمال نفوذ

بر هر یک از کشورها به کار گرفته شوند، بسیار گرانبها خواهند بود. مواضع اردن نسبت به گردهمایی نهائی

کشورهای غیرمتعهد نیز حائز اهمیت خاص هستند. وزارت خارجه در آینده تصمیم خواهد گرفت، آیا

سعودیها را به اعزام هیئت نمایندگی به گردهمایی نهائی کشورهای غیرمتعهد تشویق کند یا نکند، و آیا

سادات را به شرکت در آن تشویق کند یا نه. به اطلاعاتی که در اتخاذ این تصمیمات تأثیر دارند علاقه

داریم.

3 قرارگاههای مخاطب یا ظرفیت گزارش خود را در ارتباط با کشورهای غیرمتعهد ابراز داشته اند یا

اینکه در کشورهایی واقعند که درگیر جلسات مرتبط با کشورهای غیرمتعهد می باشند. پیشنهاد می شود که

مخاطبین برای اطلاع از زمینه احتیاجات مربوط به گردهمایی کشورهای غیرمتعهد تلگرامهای مرجع الف

تاج را به علاوه دستورالعملهای بیشتری که وزارت خارجه برای هر یک از سفارتخانه ها خواهد فرستاد،

بخوانند. اطلاعاتی که در دستورالعملها درخواست می شوند از طریق مجاری آشکار وزارت خارجه قابل

دسترسی نیستند و باید در شکل اطلاعاتی و با عنوان ال. دبلیو. واین گزارش شوند. لطفا تمام تلگرامهای

اطلاعاتی مربوط به کشورهای غیرمتعهد را به این نشانی ارسال کنید: بخش خارجه / نیویورک، دهلی نو،

مکزیکوسیتی، گینه، ژنو، سنگاپور، کینشازا، جاکارتا، به علاوه هر قرارگاه دیگر که به گزارشهای معینی

ارتباط دارند.

4 پرونده: 112 300 200 تا تاریخ 12 مرداد 78 در بایگانی ضبط شود. تماما سری

سری

سند شماره (46)

سری

از: رئیس 508054 تاریخ: 15 شهریور 58 اعضاء

به: با حق تقدم به پایگاهها و قرارگاههای آفریقا، آسیای شرقی (به استثنای پکن) اروپا، آمریکای لاتین

(به استثنای سن خوزه، پاناماسیتی، پورت آوپرینس)، خاور نزدیک

هشدار: شامل منابع و شیوه های اطلاعاتی است.ال. دبلیو. شل کیو. آر. رام

از مدیریت عملیات

عطف به: 223273 وزارت خارجه

1 تلگرام مرجع حاوی پاسخ وزارت خارجه به وظیفه ای است که ریاست جمهوری به وزارت

ص: 209

خارجه، آژانس ارتباطات جهانی و سیا محول کرده تا پیرامون وابستگی کوبا به اتحاد شوروی جنجال

کنند. سیا البته مدتی است که تحت مجوز چندین مصوبه ریاست جمهوری و برنامه، در سطح جهانی روی

این موضوع کار کرده و ما کاخ سفید را در جریان دامنه و تأثیر کوششهای خود قرار داده ایم. گزارشهایی که

حوزه های فعالیت داده اند، بیشترین فایده را در این رابطه داشته اند.

2 درگیر شدن ناگهانی طرف علنی هیئت نمایندگی (دیپلماتیک) در این مبارزه، چنان که تعدادی از

پیامهای قرارگاهها و سفارتخانه ها اظهار داشته اند، ممکن است برای منافع ذخیره عملیات مخفی ما

مسائل امنیتی ایجاد کند. رؤسای قرارگاهها باید فعالیتهای وزارت خارجه و آژانس ارتباطات جهانی را از

نزدیک تحت نظر بگیرند تا مبادا تلاشهای شما را عینا انجام دهند و به این ترتیب موجب افشای آنها شوند.

اگر چنانکه اتفاق افتاده، سفرا از شما درخواست کردند تا در جهت نیل به مقاصد خود از کمک منابع ذخیره

عملیات مخفی برخوردار شوند، شما باید با دیپلماسی اظهار دارید که شما به طور جداگانه وظایف خود را

دریافت می دارید، از کانالهای خودتان گزارش می دهید و درگیری منابع ذخیره شما در مبارزه علنی

می تواند مسائل امنیتی ایجاد کند. همچنین شما باید در برابر هرگونه تقاضا برای کمک به محتوای کار

مقاومت کنید. اولاً چون این بر تسهیلات محدود ما برای پشتیبانی تبلیغات مخفی فشار می آورد، و ثانیا

چون تلگرام مرجع به وضوح بیان می دارد که آژانس ارتباطات جهانی مشغول تهیه مطالب مربوط به

محتوی می باشد.

3 به هرحال، تا آنجا که ملاحظات امنیتی لطمه نمی بینند، درگیری وزارت خارجه و آژانس

ارتباطات جهانی نباید تلاشهای خود شما در جهت پخش تبلیغات راجع به ارتباط بین کوبا و شوروی را

کاهش دهد. همان طور که گفته شد این مبارزه مورد توجه مستقیم رئیس جمهور است.

4 تا تاریخ 14 شهریور 78 در بایگانی ضبط شود. سری

سند شماره (47)

سری

از: رئیس 512350 تاریخ: 21 شهریور 58 اعضاء

به: فوری به بخش خارجه / واشنگتن، بخش خارجه / نیویورک، جاکارتا، کوالالامپور، مانیل، رانگون،

سنگاپور، توکیو، ابیجان، اکرا، آدیس آبابا، کوناکری، دارالسلام، داکار، خارطوم، کینشازا، لاگوس،

لوزاکا، مگادیشو، مونروویا، نایروبی، کامپالا، نوآکچوت، پرتوریا،......، الجزیره، امان، کلمبو، داکا،

کابل، دهلی نو، رباط، تهران، تریپولی، تونس، قاهره، برلین، بن، آلمان، بروکسل، ژنو، هلسینکی، لندن،

نیکوزیا، اسلو، پاریس، رم، مادرید، لیسبون، بوگوتا، بوئنوس آیرس، کاراکاس، جرج تاون، کینگزتون،

لیما، مکزیکوسیتی، پاناماسیتی، مونته، ویدئو،.......، ریودوژانیرو، سن خوزه، بخش آمریکای لاتین/

میامی

پیام اداری

هشدار: شامل منابع و شیوه های اطلاعاتی است. ال. دبلیو. واین کی. ام. استون کیو. آر. رام

تحدید خواسته های اطلاعاتی اجلاس نهائی جنبش غیرمتعهدها

1 وزارت خارجه شدیدا به ارائه یک تصویر از زیر و بمهای اجلاس نهائی جنبش غیرمتعهدها که تا

ص: 210

حد امکان کامل باشد و به اقدام مطرح شده احتیاج دارد. به دلیل کنترلهای کوباییها در هاوانا، وزارت

خارجه نتوانست خبری راجع به جلسات مختلف کمیته های تهیه پیش نویس که در آنها اقدام اصلی

صورت پذیرفت به دست آورد. اسناد نهائی مربوط به بیانیه های سیاسی و اقتصادی رسمی را بخش

حفاظت منافع آمریکا وزارت خارجه در هاوانا به دست آورد. خبرهای ذیل هنوز شدیدا مورد احتیاج

می باشند:

الف: در مورد جزئیات آنچه در کمیته کاری رسمی و جلسات ناگهانی منطقه ای روی داد یک کمبود

کامل اطلاعات وجود دارد.

چگونه فعالیت هر یک از کشورها در جلسات کمیته ها با حضورشان در جلسات علنی مطابقت

داشت؟ چه بده و بستانهایی توسط چه کسانی و چگونه صورت پذیرفتند ؟ کشورهای مورد علاقه خاص

در این رابطه کویت، جامائیکا، پرو، گینه، و پاناما می باشند. (یک شب را نمایندگان «شب جهنمی» نامیدند،

در این شب چه روی داد ؟)

ب: به نظر هر یک از کشورها، با توجه به اقدامات کوبا برای اینکه جنبش را به بلوک شوروی نزدیک تر

کند، آینده جنبش غیرمتعهدها چگونه است ؟

ج: پایتختهای مختلف به اجلاس نهائی با چه دیدی می نگرند ؟ نقش کوبا در فعالیتهای مانووری ؟

ایذای بعضی از هیئتهای نمایندگی به خاطر صحبت با ناظران اروپای غربی، کانادایی و آمریکایی ؟ آیا آنها

به مواضع سابق خود در مورد مسائل جنبش غیرمتعهدها باز خواهند گشت یا در قبال کنفرانسهای هاوانا

مسیر جدیدی را شروع خواهند کرد ؟

د: تا چه حدی کوبا (و شخص کاسترو) از نتایج جنبش غیرمتعهدها در مجمع عمومی سازمان ملل

استفاده خواهد کرد ؟ آیا مسئله پورتوریکو در مجمع عمومی مطرح خواهد شد ؟

ه : زامبیا: آیا گروههای کاری زامبیایی اقدامات معتدل کننده ای اتخاذ کردند یا آنکه اقداماتشان کاملاً

در جهت حمایت از کوبا بود ؟

و: روابط هیئتهای نمایندگی کوبا و عراق با هم چگونه بود (آیا عراق ریاست کمیته سیاسی را به عهده

داشت) ؟

ز: کشورهای آمریکای لاتین خصوصا پاناماییها و ونزوئلاییها در جلسات بسته چه کاری برای معتدل

کردن لحن بیانیه نهائی در جهت منافع آمریکا در حمایت از مواضع خود انجام دادند ؟

ح: آیا هیچ یک از اعراب برای ملایم کردن محکومیت آمریکا کاری انجام دادند ؟ در چه مسائلی ؟

ط: هندوستان در مورد هر یک از مسائل مطروحه در جلسات کمیته ها چه مواضعی اتخاذ کرد ؟

ی: آیا هیچ یک از نمایندگیها نسبت به اداره اجلاس نهائی توسط کوباییها اظهار انتقاد یا ناراحتی

نمودند؟ آیا هیچ دست پشت پرده چینیها یا شورویها مشاهده شد ؟

ک: چه نمایندگیهایی اجلاس نهائی را یک موفقیت یا یک شکست محسوب می دارند و به چه دلایلی؟

ل: هر یک از کشورها چه طرحی در مورد تصویب اعتبار کامبوج در مجمع عمومی دارند ؟

م: تا چه حدی اوپک حرف خود را پیش برد ؟ در چه مسائلی ؟ کنترل قیمت نفت اوپک در آینده

چگونه بازی خواهد شد ؟

ن: عکس العمل کشورهائی از آمریکای لاتین که عضو جنبش نیستند، نسبت به اجلاس چه بوده و آیا

ص: 211

هیچ کدام آنها قصد دارند درخواست عضویت نمایند ؟

س: مواضع هر یک از کشورها در قبال برگزاری کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل در هاوانا

چیست ؟ آیا هیچ یک از کشورها قصد دارند با محل آن در هاوانا مخالفت کنند ؟

ع: کدام کشورها...... برای بیانیه نهائی تسلیم خواهند کرد، در چه مسائلی ؟

2 جوابها باید در شکل اطلاعاتی و با قید حق تقدم و استفاده از عنوان ال. دبلیو. واین باشند.

3 پرونده: 112 300 200 تا تاریخ 21 شهریور 78 در بایگانی ضبط شود. تماما سری

سری

سند شماره (48)

سری تاریخ: 5 مهر 58 تلگرام غیرفوری

از: واشنگتن 52100به: پایگاهها و قرارگاههای خاور نزدیک

موضوع: هشدار شامل منابع و شیوه های اطلاعاتی است مطلب برای رابط سازمان اطلاعاتی همکار

1 اخیرا یک رویداد در یک قرارگاه خاور نزدیک دوباره بر لزوم بازبینی دقیق مطالبی که قرار است به

رابط سازمان اطلاعاتی همکار داده شود، تأکید کرد. در این رویداد متن یک نقد از بیانیه نهائی پیش نویس

اول کوباییها به یک سازمان اطلاعاتی همکار داده شد، که عکس العمل رئیس آن درخواست فوری برای

توضیح چندین عبارت بود. رئیس آن سازمان مؤدبانه درخواست کرد سابقه اینکه این نقد چگونه تأیید


شده بود و تأیید در چه سطحی بود روشن شود و اظهار داشت به نظر می رسد این نقد با عجله تهیه شده

است.

2 لزومی به گفتن ندارد که این نقد دوباره نویسی خط مشی دولت آمریکا نبود، بلکه یک حرکت

تبلیغاتی بود که با عجله علیه پیش نویس بیانیه هدف گیری شده بود. به هر حال، ما با دادن بیانیه اصلاح

نشده خود را در موقعیتی قرار دادیم که رابطهای سازمانهای اطلاعاتی همکار را کمی گوش به زنگ کرد و

ما ناچار شدیم از خود دفاع کنیم.

3 مروری بر این رویداد به خصوص در ستاد ما را تشویق کرد که سعی کنیم هماهنگی روی این پیامها

را پیش از آنکه از ستاد بیرون روند تشدید کنیم، اما هنوز باید در آخر کار روی رئیس قرارگاه و خود

قرارگاه تکیه کنیم تا با یک توجه خاص به حساسیتهای سازمانهای میزبان رابط یک مرور نهائی به عمل

آورند.

4 می توانیم اضافه کنیم که با آنکه رویداد فوق مربوط به مطالب تبلیغاتی بود، رویدادهای قبلی

موجب تحویل نامبارک مطالبی بود که رابط سازمان اطلاعاتی هیچ گاه نمی بایست به آنها دسترسی پیدا

کند. تنها شیوه مطمئنی که می توانیم جهت جلوگیری از چنین «رویدادهایی» توصیه کنیم مرور کامل هر

تکه کاغذ توسط حداقل دو عضو قرارگاه پیش از تحویل آنها می باشد. (یک رویداد دیگر این درس را به ما

آموخت که شما باید پاکتهای «خالی» را نیز وارسی کنید تا از اینکه مطالب تجویز نشده به دست رابط

سازمان اطلاعاتی همکار برسد، جلوگیری شود).

5 بدون پرونده. تا تاریخ 3 مهر 78 در بایگانی ضبط شود.

تماما سری

سری