گروه نرم افزاری آسمان

خلاصه مطالب شماره 858،876






سند شماره (39)

تاریخ: 23 ژوئیه 1979 1 مرداد 1358

از: وزارت امور خارجه واشنگتن، دی سیبه: مرکز جمع آوری خلاصه مطالب اطلاعاتی

موضوع: خلاصه مطالب شماره 858 23 ژوئیه 1979

اخطار: منابع و روشهای حساسی در گردآوری این اطلاعات بکار رفته که نباید در اختیار اتباع

کشورهای دیگر گذاشته شود.

(پاراگراف 61 سری)

ص: 402

1 عربستان سعودی: ارتباط نفتی: عوامل روانی و اجتماعی، در تشریح، رابطه ظریف بین سیاست

تولید نفت عربستان و انتظاراتشان از پیشرفت صلح خاورمیانه مفید واقع می شود.

الف) سعودیها ذاتا و عمیقا متنفرند که به عنوان یک قدرت تهدید کننده به شمار آیند و از سلاح نفت بی

ملاحظه استفاده کنند. آنچه که در سال 1973 اتفاق افتاد استثنائی بود. از نظر سعودیها، تهدید و باجگیری

مستقیما مخالف اصول و میزان بدوی ها (بادیه نشینها) بوده و از نظر تاکتیکی نتیجه معکوس به بار خواهد

آورد.

ب) اگر یک سعودی بخواهد روی دوستش اثر بگذارد، با وی مقابله به مثل می کند. در سیستم سعودیها

دوستها نسبت به یکدیگر از نظر یاری رساندن تعهدات متقابل دارند و به خودشان حق می دهند که در

موقع لزوم از دیگری کمک بگیرند. در چنین نظامی نفوذ اعمال می شود و انتظارات بدون هیچ برخوردی

برآورده می شود.

2 این ضرایب و عوامل حاکی از آن است که سعودیها احتمالاً نمی خواهند رابطه مشخصی بین نفت و

جریانات صلح برقرار کنند. شاه خالد و فهد ولیعهد عربستان مشخصا تکذیب کرده اند که این دو موضوع

می توانند با هم ارتباط داشته باشند. اما با این گونه تکذیبها آمریکا نباید از انتظارات عربستان سعودی

غافل بماند.

3 طبق گزارش سفارت آمریکا در جده، اخیرا سعودیها می پندارند که روابط ویژه شان با آمریکا برابر

و موزون نیست و این عدم موازانه به نفع آمریکا می باشد. کمبود فعلی عرضه نفت خام، به عربستان سعودی

فهمانده است که آمریکا و متحدان غربی اش شدیدا به نفت وارداتی وابسته اند.این موضوع منجر شده است

که سعودیها در عوض نفت، انتظار داشته باشند که آمریکا امتیازات و ملاحظات بیشتری به آنها بدهد.

4 دلایل و شواهد به اثبات رساننده این استدلال را می توان در نکات زیر پیدا کرد:

الف) فهد ولیعهد عربستان در ماه ژوئن در بیانیه عمومی خود پیشنهاد کرد که آمریکا فورا گفتگو را با

سازمان آزادی بخش فلسطین شروع کند، وی گفت «دولت عربستان سعودی برای انجام این گفتگو هر چه

از دستش برآید انجام خواهد داد.»

ب) اظهارات شیخ یمانی در مصاحبه ماه ژوئیه مبنی بر اینکه اگر آمریکا می تواند اسرائیل را وادار به

عقب نشینی از سرزمینهای اشغالی نماید« باید آماده مواجه با عواقب آن باشد...» و نمی توان از اعراب

انتظار همکار، در زمینه نفت را داشت مگر آنکه حرکات و اعمال مثبتی در جبهه سیاسی انجام شود.«

ج) تصمیم عربستان سعودی مبنی بر بررسی تکنیکی تولید نفت در ماه اوت. ما معتقدیم نتیجه این

بررسی آن خواهد بود که بعد از ماه سپتامبر نفت اضافی تولید نشود، مگر آنکه دلایل وادارکننده ای در

سیاست خارجی باشد، که خلاف آن عمل کنند.

5 در همین رابطه سفارت آمریکا در جده چنین نتیجه گیری می کند که رابطه ای بسیار قوی ولی

پنهانی بین افزایش اخیر تولید نفت و انتظارات سعودیها به پیشرفت جریانات صلح وجود دارد. ماهم مانند

سفارت معتقدیم که در صورتی که در شش ماه آینده در روند صلح پیشرفتی حاصل نشود، در سلسله

مراتب حکومتی سعودی فشارهایی مبنی بر بازگشت به سطح تولید 5/8 میلیون بشکه در روز و نیز

آمادگی برای بالا بردن قیمت نفت در اجلاس اوپک در ماه دسامبر پیدا خواهد گردید.

6 خلاصه اینکه، به نظر ما سعودیها به جای تهدید خواسته اند آمریکا را وادار کنند که به جریانات

ص: 403

صلح تحرک بیشتری ببخشد. ولی اگر سعودیها چنین استنباط کنند که آمریکا موفق نشده است تحرک

لازم را به وجود آورد، آنها نیز عقب نشینی خواهند کرد. (پاراگرافهای 97 طبقه بندی نشده اند.)

7 تهدیدی برای کشتیرانی آمریکا: آمریکا به نفتکشهایی که از خلیج فارس و به خصوص تنگه هرمز

عبور می کنند هشدار داد که ممکن است حمله و یا دیگر عمل خصمانه ای علیه آنها صورت پذیرد.

8 کانال اصلی کشتیرانی این تنگه که کوتاهترین راه را از اطراف شبه جزیره موساندام در شمال عمان

به وجود آورده است 30 تا 35 کیلومتر طول و 13 کیلومتر عرض دارد. کانالهای داخلی و خارجی به

وسیله یک منطقه ممنوعه دارای 2 کیلومتر عرض جدا می شود. عمق این کانال از 75 متر به 200 مترهم

می رسد. کانال خارجی آنقدر عمیق و عریض است که حتی اگر دو تانکر نفتی عظیم الجثه نیز در آنها غرق

شود باز زهم قابل کشتیرانی می باشد.

9 تانکرهایی که قصد خروج از تنگه را دارند با عبور در از بخشهای کم عمق تر تنگه در بخشهای

شرقی و شمالی جزیره قوین که عمق آب از 45 تا 80 متر در نوسان است می توانند از خطرهای احتمالی

بگریزند. از این منطقه عظیمترین نفتکش موجود نیز می تواند عبور نماید.

10 (طبقه بندی نشده) اسرائیل ناظران سازمان ملل: پیشنهاد استقرار ناظران سازمان ملل در

صحرای سینا به هنگام خاتمه استقرار نیروهای اضطراری سازمان ملل در 24 ژوئیه، در اجلاس کابینه

اسرائیل در22 ژوئیه رد شد. بنا به گزارش رادیو اورشلیم بگین نیز در اتخاذ این تصمیم سهیم بوده است.

همین گزارش رادیویی اعلام می دارد که موضع اسرائیل این است که استقرار ناظران سازمان ملل با قرارداد

کمپ دیوید مغایرت دارد.

11 (طبقه بندی نشده) سلامتی بگین بگفته دکترهای معالج، بگین آخر هفته را استراحت خواهد

کرد. در طول این مدت کارهای جاری را انجام خواهد داد. گزارشی از مداوای ناراحتی قلبی وی در دست

نیست.

12 (طبقه بندی نشده) اسرائیل سازمان ملل اردوگاهها: رادیو اورشلیم در 22 ژوئیه گزارش داد که

کابینه اسرائیل قطعنامه سازمان ملل پیرامون اردوگاههای (یهودی نشین م) را به این دلیل که آنها قانونی

بود، و تغییری در اوضاع اورشلیم داده نخواهد شد، رد کرده است. در اجلاس کابینه همچنین گفته شده

است که اسرائیل با کمیسیون سازمان ملل که مأمور بررسی اردوگاهها می باشد، همکاری نخواهد کرد.

(قبلا نیز با این کمیسیون همکاری نکرده است.)

13 (طبقه بندی نشده) سوریه اسرائیل تحریمها: نماینده سوریه در سازمان ملل در بیستم ژوئیه از

شورای امنیت سازمان ملل خواست تا بر اساس یافته های کمیسیون بررسی اردوگاهها به تحریمهایی علیه

اسرائیل دست بزند. وی گفت اگر سازمان ملل عکس العملی نشان بدهد این تصور به وجود خواهد آمد که

گزارشهای کمیسیون بی اعتبار و خالی از مفهوم است، ولی وی گفت که می داند که «حامی» اسرائیل حتما

«تحریم» اسرائیل را وتو خواهد کرد.

14 (محرمانه) مصر اسرائیل نفت: مقامات مصری به سفارت در قاهره گفته اند که علیرغم

فرضیه های پیشین، تحریم اعراب علیه مصر سبب بروز مشکلاتی در زمینه عرضه تولیدات نفتی شده

است. مصر در حال حاضر این تولیدات را از کشورهای مدیترانه ای خریداری می کند. ولی با تحریم مصر

توسط اعراب عرضه کنندگان جدیدی چون ایتالیا، یونان و فرانسه نیز مایل نیستند به مصر چیزی بفروشند

ص: 404

چون می ترسند که اعراب علیه آنها دست به اقدامات تلافی جویانی بزنند.

مصر نیز تهدید کرده است که در صورتی که تولیدات نفتی را به وی نفروشند وی نیز به نوبه خود صدور نفت

خام به این کشورها را قطع خواهد کرد. سفارت آمریکا در قاهره گفت اگر اسرائیلیها چشم انتظار نفت از

حوزه آلمان هستند باید گفت که نا امید خواهند شد چون با وجود افزایش تولید نفت مصر، این کشور به

نفت حوزه آلمان برای برآوردن نیاز مصرفی روز افزون کشور خود احتیاج دارد. مصریها معتقدند که با

عرضه نفت خام از مناطق دیگر می توان این مشکل را حل کرد، مگر اینکه اسرائیلیها اصرار داشته باشند که

از نفت خام با کیفیت نفت حوزه آلمان بهره ببرند.

15 (طبقه بندی نشده) بستری شدن حداد: رسانه های گروهی عراق در 20 ژوئیه خبر دادن که سرگرد

سعد حداد رهبر چریکهای مسیحی در جنوب لبنان هفته گذشته زخمی شده و در اسرائیل بستری است. ما

هیچ دلیلی مبنی بر زخمی شدن حداد در دست نداریم، ولی رسانه های گروهی اسرائیل خبر دادند که حداد

دریک بیمارستان در حیفا می باشد.

16 (محرمانه) حداد نیروهای میانجیگر سازمان ملل در لبنان.

حداد رهبر شبه نظامیان مسیحی در 22 ژوئیه ادعای خود را مبنی بر اینکه نیروهای میانجیگر سازمان ملل

در لبنان به چریکهایی فلسطینی کمک می کنند تکرار کرد و گفت در صورت لزوم افراد وی برای حفظ

مواضع خود به نیروهای میانجیگر سازمان ملل در لبنان شلیک خواهند کرد.تذکرات اخیر حداد به دنبال

ادعاهای IDF، مطبوعات مسیحی و اسرائیلی مبنی بر همکاری نیروهای میانجیگر سازمان ملل در لبنان

با چریکهای فلسطینی، کلاً وسیله نیروهای میانجیگر سازمان ملل در لبنان تکذیب شده است. بیانات

اخیر حداد سبب شد که آن دسته از نیروهای میانجیگر که از ایرلند آمده بودند به دنبال یک برخورد از آنجا

بیرون آورده شوند. افراد حداد وارد روستایی به نام بیت یا هون شده اند و تا دیروز اصرار ورزیده اند که در

آنجا خواهند ماند و از آنجا به عنوان یک منطقه دیده بانی استفاده خواهند کرد. این روستا در منطقه محل

استقرار نیروهای ایرلندی میانجیگر سازمان ملل در لبنان واقع شده است. همچنین به چند مقاله در

مطبوعات مسیحی و اسرائیلی برخورده ام که بر اساس آنها افراد شیعه به وسیله چریکهای فلسطینی و

سعودی زخمی و یا کشته شده اند. این نیز ممکن است جهت برانگیختن حس همدردی شیعیان نسبت به

خودشان باشد. افراد شیعه در هر دو بخش اسرائیلی مسیحی و چپگرا و مسلمان نشین جنوب لبنان وجود

دارند. کریستوفر

سند شماره (40)(1)

تاریخ: 9 اوت 1979 18مرداد 1358

از: وزارت امور خارجه واشنگتن، دی سیبه: مرکز جمع آوری خلاصه های اطلاعاتی با حق تقدم

موضوع: خلاصه اطلاعاتی شماره 871 19 اوت 1979

(پاراگراف 41 سری)

1 عربستان سعودی یمن شمالی: نگرانی سعودیها: رهبران عربستان سعودی به طور فزایندهای

نگران اوضاع یمن شمالی می باشند. بر طبق یک تحلیل سازمان سیا آنها تحت تأثیر شایعات مبنی بر اینکه

1- توضیح: قسمتهایی که مربوط به موضوع (عربستان سعودی) نبوده و فاقد اهمیت طبقه بندی است ترجمه نشده است. مترجم
ص: 405

رئیس جمهور یمن شمالی صالح در حال معامله با یمن جنوبی می باشد، تا اوضاع بی ثبات داخلی خودش

را بهبود بخشد، می باشند.

2 مقامات عربستان سعودی هفته گذشته به آمریکا تأکید جدی نمودند که عربستان سعودی کنترل

بیشتری روی سلاحهای فرستاده شده به یمن شمالی داشته باشد و این کنترل بیشتر را می توان با فرستادن

وسایل یدکی و مهمات به عربستان سعودی انجام داد و عربستان این قطعات یدکی و مهمات را برای یمن

شمالی انبار خواهد کرد. سعودیها بیان کردند که اگر یک تغییرات نامناسب سیاسی در یمن شمالی به وجود

آید این سلاحها احتمالاً بر علیه آنها استفاده خواهد شد.

3 سیاست عربستان سعودی در قبال یمن شمالی یک سیاست بی ثبات بوده است. از یک طرف

می خواهند که یمن شمالی به اندازه کافی قوی باشد تا بتواند از خودش در مقابل یمن جنوبی دفاع کند و از

طرف دیگر نمی خواهند که زیاد قوی باشد که خودشان (سعودیها) را تهدید کند. سعودیها نسبت به میل و

علاقه یمن شمالی برای گفتگو با یمن جنوبی راجع به اتخاذ دو یمن مظنون می باشند. سفر وزیر امور

خارجه یمن شمالی به عدن و بغداد در اوائل این ماه و ملاقات گزارش شده صالح رئیس جمهور یمن

شمالی با تبعیدهایی که تحت کنترل عدن می باشند، احتمالاً باعث افزایش ترس سعودیها شده است.

4 سلطان، وزیر دفاع عربستان سعودی (مهره و عامل مرکزی و مهم در دفاع از سیاست دولتش در

قبال دو یمن) اگر متقاعد شود که صالح در حقیقت خیلی نزدیک به یمن جنوبی شده است. ممکن است که با

ناراضی های یمن شمالی همکاری کند تا رژیم صالح را ساقط کنند.

سند شماره (41)(1)

تاریخ: 16 اوت 1979 25 مرداد 1358

از: وزارت امور خارجه واشنگتن، دی سیبه: مرکز جمع آوری خلاصه های اطلاعاتی

موضوع: خلاصه اطلاعاتی شماره 876 16 اوت 1979

(از پاراگراف 1 الی 14 سری می باشد.)

1 عربستان سعودی: خطوط درگیری اعراب و اسرائیل. تحلیل سازمان سیا در اوایل اوت شامل

مطالب زیر می شود:

سعودیها کشمکش بین اعراب و اسرائیل را یک تهدید مستقیم برای امنیت ملی شان به شمار می آورند.

در نظر آنها، معطلی و درگیری اعراب مخصوصا فلسطینیها، منبع بی ثباتی در منطقه می باشد که به طور

موفقیت آمیزی از جانب چپ های تندرو و شوروی تحمیل شده است. موافقتنامه صلح مصر با اسرائیل

فقط باعث افزایش قطب گرایی در جهان عرب شده است، و قدرت کشورهای تندرو مثل عراق را

استحکام بخشیده است، تا نقش بزرگتری را در منطقه بازی کنند.

2 اختلاف و کشمکش بین اعراب و اسرائیل «روابط ویژه» بین ریاض و آمریکا را تهدید می کند.

سیاست خارجی سعودیها برای مدت زیادی بر دو رکن استوار بوده است. تضمین امنیتشان به وسیله

آمریکا و پشتیبانی از یک پیمان و یا توافق معتدل و وسیع بین اعراب. روابط نزدیک آمریکا با اسرائیل و

نقش واشنگتن در معاهده صلح کمپ دیوید، ریاض را وادار کرده است که از بین این دو منافع یکی را

1- توضیح: قسمتهایی از سند که مربوط به موضوع (عربستان سعودی) نبوده و فاقد طبقه بندی و اهمیت است ٬ ترجمه نشده است م.
ص: 406

انتخاب کند. سعودیها مکررا احساس کرده اند که باید توافق بین اعراب را انتخاب کنند و این روابطشان را

با آمریکا فرسایش داده است.

3 سعودیها، اگر جنگ دیگری بین اعراب و اسرائیل اتفاق افتد ممکن است که مستقیما داخل این

جنگ شوند. با توجه به اینکه سعودیها دیگر مثل اواسط سالهای دهه 70 واحدهای نظامی در سوریه و

اردن ندارند، می ترسند که اگر جنگ دیگری اتفاق بیافتد، احتمال دارد که اسرائیل به تأسیسات نظامی آنها

در تبوک که نزدیک مرز اسرائیل است، حمله نماید.یک درگیری دیگر بین اعراب و اسرائیل باعث فشار

اعراب برای تحمیل یک تحریم نفتی علیه آمریکا خواهد شد و خطر نابودی کامل روابط ویژه واشنگتن و

عربستان را در بر خواهد داشت.

4 چیزی که در غرب به وسیله آن سعودیها شناخته می شوند و هویت داده می شوند بیت المقدس است

و رهبران سعودیها برای مدت زیادی خواهان بازگشت قسمت شرقی بیت المقدس به سیطره و کنترل

اعراب بوده اند. علاقه و اهمیت سعودیها به بیت المقدس دارای یک اهمیت خاص بوده و عمیقا احساس

می شود. موقعی که سادات رئیس جمهور مصر در نوامبر 1977 به بیت المقدس سفر کرد، زیر پا گذاشتن

اصول مذهبی نقش عمده ای در خشم و عصبانیت سعودیها نسبت به سادات، داشت.

5 صراحت سعودیها راجع به بیت المقدس نشان دهنده این است که سعودیها خودشان را مدافع منافع

اسلام و ارزشهای اسلامی تصور می کنند. پادشاهی عربستان سعودی به عنوان یک بازوی متجدد نهضت

اسلامی اصلاح طلب یعنی وهابیه ایجاد شد و از نظر ایدئولوژیکی به روحانیت مسلمان یعنی علما نزدیک

می باشد. هر گونه حرکت در انظار عمومی که حاکی از آن باشد که سعودیها نسبت به بازگشت بخش

عرب نشین بیت المقدس به زیر کنترل عربها سست و نرم شده اند، احتمالاً باعث فشار از جانب علما خواهد

شد و ادعای حکومت را مبنی بر مشروع بودن پادشاهی تحت سئوال قرار خواهد داد.

6 علیرغم موضع سخت سعودیها در انتظار عمومی، نشانه هایی موجود است که حکایت از آن

می نمایند که لااقل بعضی از رهبران سعودی تشخیص داده اند که شانس اینکه اسرائیل کنترل بخش عربی

شرقی بیت المقدس را به اعراب واگذارد، کم است اعراب باید دنبال چیز دیگری باشد.

7 احتمال دارد که سعودیها از هر گونه موافقت نامه ای راجع به بیت المقدس که مورد قبول فلسطینی ها

باشد، حمایت کنند. سعودیها معتقدند که فقط با کاهش فشار روی فلسطینیها می توان خطر، تندروی و بی

ثباتی را کاهش داد.

8 رهبران سعودی متقاعد شده اند که شرکت دادن سازمان آزادیبخش فلسطین در مذاکرات صلح،

قسمت عمده ای از سازمانهای فلسطینی را، از گروه اعراب تند رو و رادیکالی که هر گونه موافقتنامه را با

اسرائیل رد می کنند، خارج خواهد کرد. بدین طریق بار مشکل قبول مصالحه با اسرائیل از روی دوش

اعراب برداشته خواهد شد و به عهده خود فلسطینیها گذاشته می شود.

9 سعودیها ترجیح می دهند که ساحل غربی و نوار غره پایه های اصلی تشکیل یک کشور مستقل

فلسطینی باشند تا اینکه فلسطینیها یک هویت وابسته به اردن داشته باشند. ولی اگر خود فلسطینی ها

دومی را قبول کنند، عربستان سعودی هم آن را قبول خواهد کرد. سعودیها هیچ وقت کنترل اردن را روی

ساحل غربی قبل از 1967 به رسمیت نشناختند و به طور مداوم از تصمیم کنفرانس رباط در سال 1974،

که اردن را از حق مذاکره برای بازگشت ساحل غربی منع می کند حمایت کرده اند.

ص: 407

10 پشتیبانی سعودیها از فداییان فلسطینی از اوائل دهه 60 شروع شد. سعودیها از مهمترین منابع

مالی سازمان آزادیبخش فلسطین به ویژه گروه الفتح، یاسر عرفات، می باشند. پشتیبانی سعودیها از

فلسطینیها مخلوطی از تعهد خالصانه به خاطر آرمان فلسطینیها و ترس از مبارزه خرابکارانه فداییان

فلسطینی علیه پادشاهی عربستان می باشند.

11 نکته مرکزی و مهم در روابط عربستان سعودی و فلسطینیها این است که بیشتر از 000/100

فلسطینی در پادشاهی عربستان زندگی می کنند. این افراد شامل کسانی هستند که مدت زیادی است در

زمینه طب، تدریس، تجارت و حرفه های ماهرانه در عربستان مشغول به کار می باشند. دستمزد فلسطینیها

در عربستان از همه افراد غیر عربی و عربهای عربستان بیشتر است وا ین موقعیتی است که ثبات رژیم در

گرو آن است. سعودیها تعداد فلسطینیهایی را که در صنعت نفت کار می کنند محدود کرده اند و مقامات

امنیتی بشدت مراقب فلسطینیهای مقیم عربستان می باشند.

12 ارتباط بین موضع عربستان در قبال جریانات صلح و تمایل آنها در عرضه نفت به غرب یک

ارتباط زیرکانه و پیچیده می باشد. سعودیها به خوبی آگاهند که نیروی بازار از سال 1973 نفوذ آنها را

روی آمریکا افزایش داده است و برای ایجاد فشار دیگر یک تحریم همه جانبه ضروری نیست. سعودیها

می توانند به وسیله، عدم اقدام در مقابل افزایش تقاضا و یا عدم مقاومت در مقابل فشارهای مبنی بر

افزایش قیمت نفت، آمریکا را تحت فشار قرار دهند.

13 همزمان با این، سیاست نفتی عربستان تحت تأثیر عوامل دیگری غیر از مسئله صلح می باشد.

سعودیها باید احتیاجاتشان را به آمریکا در زمینه امنیت و روابط اقتصادیشان را با غرب، با میلشان برای

سیاست آینده آمریکا در مورد مسئله فلسطین متوازن کند. و یک رابطه موزونی بین این دو ایجاد نمایند.

14 سعودیها به احتمال زیاد از نفوذ نفتی شان نه به عنوان تهدید، بلکه به عنوان یک عامل مشوق برای

آمریکا استفاده خواهند کرد تا پیشرفتی در زمینه صلح ایجاد کند. در ماههای آینده سعودیها در جستجوی

شواهدی خواهند بود که نشان دهد که مذاکرات خود مختاری فعلی بین مصر و اسرائیل، پایه و مبنایی برای

یک موافقتنامه رضایتبخش برای حل مسئله فلسطینیها باشد اما ریاض نسبت به این قضیه خوشبین

نیست. موضع سازمان آزادیبخش فلسطین خیلی مهم است. اگر فلسطینیها با نتیجه مذاکرات خود

مختاری فعلی مخالفت کنند، خیلی بعید است که سعودیها موضع فعلی شان را تغییر دهند.

21 (خیلی محرمانه) سیاست نفتی عربستان سعودی. یک مقام عربستان سعودی در وزارت نفت به

مأمور سرکنسولگری آمریکا در تهران گفته است، که شرکت آرامکو به هدف 5/9 میلیون بشکه در روز

رسیده است. وی گفته که «سطح تولید فعلی تا زمانی که بازار آماده کاهش تولید باشد ادامه خواهد داشت»

ضمنا مطابق گزارش رویتر، شیخ یمانی کشورهای صنعتی را متهم کرده است که در مورد کالاها و

خدماتشان در قیمتها ما را مغبون می کنند. وی به هر حال از سیاست انرژی کارتر تقدیر کرد و گفت که

«محافل نفتی دقیقا نگاه می کنند و منتظرند که ببینند کنگره تا چه حد در اجرای این برنامه با کارتر

همکاری می کند.


نظریات یمانی درباره وضع انرژی در آینده

ص: 408

سند شماره (42)

تاریخ: 30 اوت 1979 8 شهریور 1358

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سیبه: سفارت آمریکا جده با اولویت 1109

موضوع: نظریات یمانی درباره وضع انرژی در آینده

1 یمانی وزیر نفت سعودی در بیست و هشتم اوت ضمن بحث مفصلی با معاون وزارت امور خارجه

کوپر نظریات خویش را به شرح زیر ارائه داد.

2 یمانی پیش بینی کرده است که در بقیه سال، مازاد نفت طوری خواهد بود که با توجه به تولید

افزایش یافته، قیمت نفت در بازار سیاه کاهش می یابد. با وجود نزول وضع اقتصادی در کشورهای عضو

سازمان همکاری و توسعه اقتصادی و محدودیت تقاضای ناشی از آن در سال 1980، وی معتقد است که

افزایش تولید نفت خام در نتیجه افزایش تولید نفت دریای شمال و مکزیک سبب کاهش تقاضا در رابطه با

نفت اوپک خواهد گردید. وی معتقد است که چون بعضی از کشورهای تولید کننده نفت اوپک به دلیل

توسعه های مورد نیاز، لازم می دانند تا حد ممکن تولید نمایند، بالاخره در اوپک به اتحاد د ر زمینه قیمت

نفت دست یافته خواهد شد.(در تمام طول مباحثات خود،یمانی از اظهار نظر پیرامون طرح تولید نفت

سعودی خودداری نمود.)

3 یمانی درباره مدت زمان بین سالهای 851981 اظهار نگرانی شدید نمود. طبق نظر وی در این

مدت اوپک به افزایش تولید دست نخواهد زد. وی خاطرنشان ساخت که آن دسته از کشورهای اوپک که

نیاز شدیدی به درآمد بیشتر دارند از قبیل اندونزی و نیجریه از نظر فنی در زمینه افزایش تولید با مشکلات

جدی روبرو هستند. کویت می خواهد تولید خود را به سطح 6/1 میلیون بشکه در روز کاهش دهد.

دیگران نیز می خواهند تولید خود را محدود نمایند. ولی در این دوره کشورهای عضو سازمان همکاری و

توسعه اقتصادی در رابطه با بیکاری شدید دچار چنان مشکلاتی خواهند بود که نمی توانند به توسعه

اقتصادی دست یازند. به طوری که حتی میزان 2 درصد افزایش در نیاز انرژی کشورهای عضو سازمان

همکاری و توسعه اقتصادی سبب به وجود آمدن مشکلات بسیار جدی خواهد شد. البته روشهای آسانی

جهت حفظ انرژی و ایجاد منابع جایگزین به وجود خواهد آمد، ولی تا سال 1985 و پس از آن تغییر جدی

در زمینه منابع انرژی پیدا نخواهد شد. با این وصف یمانی خاطرنشان ساخت که در صورتی که به اهداف

اجلاس توکیو دست یافته شود ما قادر خواهیم بود تا سال 1985 بدون ایجاد محدودیت جدی در بازار

برنامه ها را به پیش ببریم.

4 یمانی تأکید نمود که این ارزیابی بر اساس این احتمال است که شرایط کشورهای تولید کننده نفت

اوپک به صورت کنونی باقیمانده و خصوصا نفت ایران دچار نقصان و کاهش شدید نشود. در این جا وی

نگرانی زیادی ابراز داشت چون مطمئن نیست که ایران بتواند بدون کمک خارجی سطح تولید خود را حفظ

کند و در این باره که کاهش 000/400 بشکه در روز از نفت ایران مربوط به وضع بد آب و هوا یا خلیج

فارس باشد، اظهار شک و بدبینی نمود.

5 یمانی تأکید نمود که در این دوره بین سالهای 1981 تا 1985 ضرورت دارد که قیمت نفت به

تدریج و با دقت افزایش یابد. این کار برای محدود کردن تقاضا بسیار ضروری بوده و سبب جلوگیری از به

وجود آمدن شکافهای تولیدی شده، محرکه های اقتصادی را جهت یافتن منابع جایگزین ایجاد خواهد

ص: 409

نمود.

6 یمانی در بیانات خود تأکید نمود که تا اواسط 1980 آمریکا و دیگر مصرف کنندگان عمده نفت باید

از اقتصاد متکی به نفت کناره گرفته منابع دیگر انرژی را به کار گیرند. وی نسبت به برنامه انرژی رئیس

جمهور و نیز به وضع مالیات بر منافع بادآورده و بودجه اختصاصی در زمینه انرژی اظهار علاقه نمود.

7 معاون وزیر خارجه کوپر در ضمن گفتگو خاطرنشان ساخت که شوروی نیز در زمینه نفت در بازار

بین المللی پیشرفتهایی نموده است و اینکه مصرف شوروی خیلی بیشتر از تولید نفت آن بوده و گمان

می رود که شکاف تولیدی به 31 میلیون بشکه برسد و این در حالی است که شوروی نیز در زمره یکی از

واردکنندگان مهم نفت درمی آید.ونس


متن مصاحبه مطبوعاتی نماینده کنگره آسپین در 4 سپتامبر

سند شماره (43)

تاریخ: 7 سپتامبر 1979 16 شهریور 1358

از: مرکز اطلاعات آمریکا واشنگتن دی. سیبه: سفارت آمریکا اورشلیم

موضوع: متن مصاحبه مطبوعاتی نماینده کنگره آسپین در 4 سپتامبر

آغاز متن

بنا به گفته آسپین سعودیها حریصانه به خریدهای نظامی دست زده اند.

واشنگتن دی سی نماینده کنگره، آسپین امروز اظهار داشت که، پس از سقوط شاه، عربستان

سعودی با انعقاد قراردادهای زیاد به خرید بیش از نیمی از برنامه فروش نظامی خارجی مبادرت ورزیده

است.

آسپین گفت: «عربستان سعودی یازده برابر بیشتر از دومین مشتری بزرگ نظامی خرید می کند». وی

اضافه کرد، «از زمان سقوط شاه در فوریه گذشته، پنتاگون قراردادهایی را امضاء کرده است که طبق آنها

3/6 میلیون دلار کالا و خدمات نظامی قید شده در برنامه فروش نظامی خارجی را به فروش برساند. « از

این رقم عربستان سعودی خواستار 7/3 میلیون دلار یا 58 درصد کل فروش جهانی شده است.»

در شش سال قبل از سقوط شاه، ایران در سر فهرست مشتریان سه ساله دوم و عربستان سعودی در سر

فهرست سه ساله اول پنتاگون قرار داشت. آسپین خاطرنشان ساخت که هیچ یک از کشورها تاکنون

نتوانسته است به خرید بیش از نیمی از فروشهای نظامی خارجی در یک سال مبادرت ورزد.

آسپین گفت «در مورد این ارقام دو دلیل نگران کننده وجود دارد.»

اول اینکه، بسیاری از مردم سالها فکر می کردند که برنامه توسعه مطلبی سعودی نوعی عملیات علیه

توسعه طلبی ایران بوده است، چون سعودیها نمی توانستند خود را فراموش شده بینند. طبق این نوع تفسیر

و برداشت، میزان خرید سعودیها باید کم شود ولی این طور نیست.

«دوم اینکه، با در نظر گرفتن عکس العمل شدید عربستان سعودی در رابطه با قراردادهای کمپ دیوید،

تداوم خودسازی سعودی این فکر را پیش می کشد که شاید ریاض اسرائیل را هدف گرفته است.»

ارقامی که آسپین در مورد فروش سلاحها از زمان انقلاب ایران نشان می داد، درنتیجه مقایسه صورت

کامپیوتری فروش 16 اوت و صورت کامپیوتری فروش 22 فوریه یعنی کمی بعد از سقوط رژیم شاه به

دست آمده است. صورتهای کامپیوتری توسط آژانس کمکهای امنیتی دفاعی در اختیار وی قرار داده

ص: 410

شده اند.

در همان سال اسرائیل به عنوان خریدار سلاح در رتبه چهارم قرار داشت. ولی ایران سلاحی نخریده

بود. آسپین گفت:«عظمت قراردادهای عربستان سعودی زمانی معلوم می شود که متوجه شوید که

بزرگترین مشتری پس از سقوط شاه یکی از آژانسهای پیمان ناتو بود، که فقط خواستار خرید 5 درصد از

کل برنامه شده بود. در صورتی که عربستان سعودی 11 برابر دومین مشتری بزرگ آمریکا خرید کرده

است».

آسپین گفت: «باید به یادداشت که بسیاری از این برنامه های نظامی مدتها طول خواهد کشید تا تکمیل

شوند. بنابراین شاید عنصر یا انگیزه ای در.........این سند ناتمام است» م


دولت عربستان سعودی گاردهای ملی خود را به بحرین می فرستد

سند شماره (44)

تاریخ: 15 سپتامبر 79 24 شهریور 58طبقه بندی: سری

از: سفارت آمریکا ظهرانبه: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی با حق تقدم

موضوع: بنابه گزارشات رسیده دولت عربستان سعودی گاردهای ملی خود را به بحرین می فرستد

1 (تمام متن سری است)

2 تاجر سعودی در حضور مقام پلیس در 14 سپتامبر به مقام کنسولی گفت که عربستان سعودی 500

تن از گاردهای ملی خود را به بحرین فرستاده است تا به دولت بحرین در برقراری نظم در برابر

ناآرامی های ایجاد شده توسط شیعیان کمک نمایند.

3 زمانی که مقام کنسولی از وی سؤال کرد که آیا دولت عربستان سعودی در مورد شیعیانی که در

ایالت شرقی عربستان سعودی سکنی دارند، نگرانی ندارد، وی پاسخ خود را در قالب ابراز تنفر سعودی

علیه این اقلیت بیان داشت.

4 آیا سفارت آمریکا در منامه این گزارش را تأیید می نماید؟لینداستروم


عربستان سعودی از خلوص اسلامی خود دفاع می کند

سند شماره (45)

تاریخ: 16 سپتامبر 79 25 شهریور 58طبقه بندی: سری

از: سفارت آمریکا در منامه (بحرین)به: وزارت خارجه واشنگتن دی سی با حق تقدم

موضوع: بنابه گزارشات، دولت عربستان سعودی، گارد ملی خودش را به بحرین می فرستد

مرجع: ظهران 1466

1 (سری) نه ما و نه سفارت انگلیس تاکنون هیچ تأییدیه ای مبنی بر ارسال گارد ملی دولت عربستان

سعودی به بحرین دریافت نکرده ایم. در طی تظاهراتی که در اواخر اوت روی داد، شایعات قوی وجود

داشت که حدود 2 هزار پلیس عربستان سعودی برای کنترل اوضاع به بحرین وارد شده اند، ولی تاکنون

هیچ گونه اثری از آنها پیدا نشده است.

2 (سری) نظریه ضمن اینکه سعودیها شدیدا به ثبات بحرین علاقمند می باشند و همچنین مایل به

جلوگیری از افزایش ناآرامیهای شیعی در استانهای شرقی می باشند، ولی به نظر ما دولت بحرین از تقاضا

کردن از عربستان سعودی برای کمک برای حفظ نظم در بحرین شدیدا اکراه دارد مگر در موقعی که اوضاع

ص: 411

خیلی وخیم باشد، و به طور وضوح در مورد اخیر این گونه نبوده است (یعنی اوضاع زیاد وخیم نبوده است

م).

سند شماره (46)

تاریخ: 20 سپتامبر 79 29 شهریور 58طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا جدهبه: سفارت آمریکا قاهره، با اولویت

موضوع: عربستان سعودی از خلوص اسلامی خود دفاع می کند.

1 (طبقه بندی نشده) سرمقاله روزنامه عربی زبان المدینه در تاریخ 19 سپتامبر چنین می نویسد.«

مطبوعات مصر ادعا می کنند» (توضیح بیشتری داده نشده است) که یک نهضت افراطی مذهبی در

عربستان سعودی پدید آمده است. المدینه ضمن نقد این گزارش می نویسد که هیچ یک از کشورهای دیگر

مانند عربستان سعودی در حفظ تمامیت و تبلیغ اسلام کوشا نبوده اند. خود حکام مصر نیز فرایض اکید

اسلامی را به جا نمی آورند و حتی ایران نیز صد در صد مانند عربستان سعودی اسلامی نیست. مطبوعات

مصری باید از اینگونه ادعاهای خود دست بردارند.

2 (خیلی محرمانه) اظهار نظر: مذهب به خصوص پس از وقایع ایران، برای سعودیها یک مسئله

حساس شده است. در اینجا عکس العملی که نسبت به یاوه گوئیهای مصر در مورد مذهب نشان داده

می شود، بسیار شدیدتر و تندتر از عکس العملی است که نسبت به بیانات سادات و یا مطبوعات مصر در

مورد نابکاریهای سیاسی و یا فساد سعودی ابراز می گردد. در طول مشاجرات سعودی و مصر این اولین

باری است که سعودیها از مصر خواسته اند که خفه شود. (پایان اظهارنظر).

3 (خیلی محرمانه) جهت رؤیت قاهره: بسیار ممنون خواهیم شد اگر بتوانید اطلاعات بیشتری درباره

گزارش مطبوعات مصری پیرامون افراطیون مذهبی و یا مخالفین موجود در عربستان سعودی برای ما

بفرستید.وست


فروش نفت خام در بازار سیاه

سند شماره (47)

تاریخ: 20 سپتامبر 79 29 شهریور 58طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا جدهبه: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی

موضوع: فروش نفت خام در بازار سیاه

1 (خیلی محرمانه تمام متن)

2 مطالب زیر متن تلگرام ظهران 1461 است که برای اطلاع آدرسهای فوق الذکر تکرار می شود.

3 در تاریخ 11 سپتامبر مأمور اقتصادی سفارت همراه با مأمور گزارش نفت سفارت ملاقات

دوستانه ای با حیدر هرزوللّه معاون وزارت نفت داشتند. در طی این ملاقات با استفاده از نکاتی که از

تلگرام مرجع تهیه شده بود راجع به نگرانی آمریکا در مورد افزایش قیمت نفت در بازار سیاه صحبت شد و

به هرزوللّه گفته شد که به سفرای آمریکا در پایتختهای کشورهای اوپک نیز دستور داده شده است، تا راجع

به این موضوع با دولتهای میزبان خودشان صحبت کنند. ما به این موضوع نیز اشاره کردیم که راجع به این

موضوع تاکنون با مقامات عربستان سعودی صحبت نکرده ایم، چون می دانیم که تمام نفت عربستان

ص: 412

سعودی به وسیله آرامکو فروخته می شود و فروش نفت بر مبنای قراردادهایی استوار است. به هر حال

احساس می کنیم که وزارت نفت عربستان باید از این موضوع در قبال سایر دولتهای اوپک با اطلاع باشد.

4 هرزوللّه اشاره کرد که مقصر اصلی کشورهای دیگر حوزه خلیج می باشند، مخصوصا عراق و

همچنین ایران، کویت، قطر و احتمالاً امارات متحده عربی. او نمی دانست و یا نمی خواست بگوید که چه

مقدار از نفت در بازار سیاه بفروش می رسد. او گفت که افزایش قیمت در بازار سیاه می تواند به دو دلیل

باشد، یکی اینکه فورا بعد از هر کنفرانس اوپک هر یک از اعضا سعی می کند که نشان دهد که بر طبق آنچه

که در کنفرانس توافق شده عمل می کند. با این حال اولین تانکر که پر شد و حرکت کرد دومی به سوی بازار

سیاه حرکت می کند.

5 هرزوللّه بعضی از تقصیرات را نیز به گردن کمپانیهای نفتی غربی انداخت که به خاطر ترس از یک

افزایش دیگر قیمت اوپک نفتها را انبار می کنند.او پرسید که آیا این موضوع راهم با دولتهای مصرف کننده

نفت مطرح می کنیم یا خیر. در جواب گفتیم که ما با آنها در تماس بوده ایم و در تماس نیز خواهیم بود.

6 هرزوللّه گفت که وی یک یادداشتی شامل آنچه که ما گفته ایم به زکی یمانی وزیر نفت خواهد

فرستاد.

7 موقعی که ما راجع به شایعه برپایی یک کنفرانس مخصوص در پاییز امسال سؤال کردیم هرزوللّه

جواب داد که عربستان سعودی مخالف برپایی هر کنفرانسی قبل از دسامبر می باشد. و می گفت که زکی

یمانی به سایر کشورهای عضو اوپک گفته است که اگر چنین کنفرانسی برگزار شود وی در این کنفرانس

شرکت نخواهد کرد.

8 در جواب سؤال دیگر، هرزوللّه گفت که آرامکو به تولید 5/9 میلیون بشکه نفت در روز ادامه داده

است که از این مقدار حدود 9 میلیون بشکه آن به صورت نفت خام صادر می شود و تمام بقیه آن در

پالایشگاه برای مصرف داخلی تصفیه می شود.

9 هرزوللّه راجع به نتیجه مرافعه اوپک و AIM اظهار علاقه کرد و خواهش کرد موقعی که درباره این

موضوع تصمیم گرفته شد، یک کپی از این تصمیم را برای وی بفرستیم. او مخصوصا می خواست بداند که

آیا هیچکدام از کشورهای عضو اوپک در دادگاه حاضر شده اند و نقش گروههای آمریکایی که در نقش

AM/CACURIAEظاهر شدند چه بوده است. هرزوللّه که فلسطینی الاصل است اظهار کرد که ظاهرا به

وسیله بعضیها در آمریکا منافع آمریکا در دنیای عرب بهتر درک می شود و نفت جزو منافع مهم آمریکا در

جهان عرب می باشد.


تولید نفت عربستان سعودی و نمای قیمت نفت اوپک

سند شماره (48)

تاریخ: 24 سپتامبر 79 2 مهر 58خیلی محرمانه

از کنسولگری آمریکا ظهرانبه: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی

موضوع: تولید نفت عربستان سعودی و نمای قیمت نفت اوپک

1 (خیلی محرمانه تمام متن)

2 حیدر هرزوللّه، معاون وزارت نفت، در ملاقاتی که در تاریخ 24 سپتامبر در دفتر وزارتخانه در

استان شرقی روی داد به من گفت که از یمانی وزیر نفت، دستوری مبنی بر کاهش تولید نفت آرامکو در ماه

ص: 413

آینده به سطح معمولی 5/8 میلیون بشکه در روز دریافت نکرده است. وی گفت در غیاب چنین دستوری

دلیلی وجود ندارد که از آرامکو خواسته شود که تولید نفت را از سطح تولید موقت فعلی 5/9 میلیون بشکه

کاهش دهد.

نظریه: هر چند هرزوللّه به طور وضوح نگفت که این مقدار موقت سطح تولید (5/9میلیون بشکه) نیز

در سه ماهه چهارم ادامه خواهد داشت، ولی از لحن گفته هایش این طور معلوم بود که وی راجع به این

موضوع مطمئن است.

3 با وجود تصور ادامه تولید آرامکو در سطح فعلی، هرزوللّه راجع به اینکه افزایش قیمت نفت در

کنفرانس دسامبر اوپک غیرقابل اجتناب باشد. نگران بود. وی گفت که حداقل 10 درصد نفت تولید شده

به وسیله اوپک (مخصوصا از عراق،کویت،ایران،دبی و نیجریه) و مقداری هم از نفت لیبی که ما اطلاع

نداریم به قیمتی بالاتر از قیمت تعیین شده اوپک به فروش می رود، حتی در بسیاری مواقع به قیمت بازار

آزاد (یا بازار سیاه) به فروش می رود، او پرسید حالا موقعی که عراقیها صورتحساب و مدارک فروش نفت

به اگزون و سایر کمپانیهای بزرگ نفتی را به قیمت بازار آزاد به ما نشان می دهند. آیا باز هم می توانیم با

عراقیها در کنفرانس دسامبر اوپک بحث کنیم که اوضاع عرضه و تقاضا اجازه افزایش قیمت نفت را

نمی دهد؟ البته این مقدار زیاد به این بستگی دارد که توازن فعلی بین عرضه و تقاضا حفظ شود. هرزوللّه

معتقد بود که به طور مثال اگر خدا تصمیم بگیرد که یک زمستان سخت و یا یک زمستان زودرس در اروپا و

آمریکا باشد و بنابراین خیلی مشکل خواهد بود که بتوان از یک افزایش زیاد قیمت نفت در کنفرانس

اوپک جلوگیری نمود.به هر حال عربستان سعودی سعی خود را خواهد کرد تا قیمتها را در سطح فعلی

نگهدارد تا از خطرات و زیانهای بیشتر به اقتصاد جهانی جلوگیری نماید.

4 تذکر راجع به سابقه این موضوع: هرزوللّه مشاور عالی زکی یمانی در امور اوپک می باشد و در تمام

کنفرانسهای مهم اوپک همراه وی می باشد.لینداستروم


امنیت خلیج

سند شماره (49)

تاریخ: 27 سپتامبر 1979 5 مهر 1358

از: سفارت آمریکا جدهبه: وزارت امور خارجه واشنگتن دی. سی. با حق تقدم

مرجع: لندن 18961

موضوع: امنیت خلیج

1 (خیلی محرمانه تمام متن)

2 اسماعیل الشورا مدیر امور اعراب در وزارت خارجه به مأمور سیاسی کنسولی در تاریخ 25

سپتامبر گفت که یوسف العلوی، معاون وزارت خارجه عمان به طور غیر مترقبه در تاریخ 20 سپتامبر به

عربستان سعودی سفر کرده است تا راجع به امنیت خلیج گفتگو کند. علوی گفت که عمان معتقد است که

امنیت خلیج و تنگه هرمز محتاج به همکاری عمان، عربستان سعودی و کشورهای منطقه خلیج و حمایت

قدرتهای غربی از قبیل آمریکا، انگلیس و آلمان غربی، می باشد. وی تحقیق و گزارش امنیتی راجع به تنگه

هرمز را ارائه داد که نشان می داد که بزرگترین خطر و تهدید برای تنگه، مین گذاری می باشد و از عربستان

سعودی خواست که کشتی مین جمع کن تهیه کند.

ص: 414

3 شاهزاده سعود گفت که عربستان ترجیح می دهد که برای امنیت خلیج، بین کشورهای حوزه خلیج

همکاری باشد و دخالت نیروهای خارجی در این همکاری، اوضاع دنیای عرب را پیچیده تر خواهد کرد و

موجب انتقاداتی از جانب سایر کشورهای عرب خواهد شد. وی گفت که دولت عربستان سعودی گزارش

امنیتی را مطالعه خواهد کرد و تقاضای عمان را برای مین جمع کن، بررسی خواهد نمود.

4 علوی گفت که همکاری با عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، قطر و احتمالاً کویت

مطلوب می باشد. او فکر نمی کند که همکاری ایران در این زمینه مقدور و مطلوب باشد و عراق فقط باعث

سر و صدا و هیاهو خواهد شد.وست


تولید نفت عربستان سعودی

سند شماره (50)


تاریخ: 9 اکتبر 1979 17 مهر 1358طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا جدهبه:وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی فوری 7583

موضوع: تولید نفت عربستان سعودی

1 (طبقه بندی نشده) روزنامه های امروز اعلامیه ای جدی از طرف عبدو یمانی وزیر اطلاعات

عربستان سعودی انتشار داده اند که حاکی از آن است که عربستان سعودی بر خلاف گزارشات مطبوعات

خارجی در نظر ندارد به افزایش تولید خود تا پایان فصل کنونی خاتمه دهد. یمانی این گزارشات را کاملاً

بی اساس خواند و اعلام داشت که در این زمینه هنوز تصمیمی اتخاذ نشده است.

2 (محرمانه) این موضوع با بیانیه اکتبر وزیر امور خارجه شاهزاده سعود در وال استریت ژورنال مبنی

بر اینکه عربستان سعودی در نظر ندارد به تولید نفت اضافی پس از یکم ژانویه ادامه دهد کاملاً متناقض

نیست. استفاده از بیانیه رسمی عمومی نشانگر این است که ولیعهد فهد بسیار مایل است تصمیمات مربوط

به قیمت و تولید نفت را در اختیار خود داشته باشد. به تلگرام جداگانه ای در این مورد رجوع شود.وست


ملاقات با شاهزاده فهد 2 اکتبر 79

سند شماره (51)

تاریخ: 10 اکتبر 1979 18 مهر 1358طبقه بندی: سری

از: سفارت آمریکا جدهبه: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی. با حق تقدم

موضوع: ملاقات با شاهزاده فهد 2 اکتبر 79

1 تمام متن سری

2 خلاصه مطلب در تلگراف مرجع فرستاده شده است.

3 سفیر وست به همراه سفیر فردریک چیپین که از آدیسابابا آمده و از جده دیدن می کند و همچنین

عیسی صباغ رایزن ویژه، روز دوم اکتبر با شاهزاده فهد در ساعت 30/22 در دفتر فهد در جده ملاقات

کردند.

4 اتیوپی. شاهزاده فهد به سفیر چیپین خیر مقدم گفت و از او خواست تا مختصری درباره اوضاع اخیر

در اتیوپی گزارش دهد. او به طور اخص به این علاقمند بود که درباره میزان پشتیبانی عموم از رژیم

منگیستو هایله ماریام بداند. سفیر چیپین تحولات اخیر اتیوپی را تشریح کرد و تأکید کرد که چگونه

بی علاقگی هایله سلاسی نسبت به مشکلات کشور راه را برای اینکه کمونیستها امور را به دست بگیرند

ص: 415

هموار کرده است. رژیم کنونی ظاهرا از اندکی پشتیبانی در جنوب کشور برخوردار است که در آنجا

اصلاحات ارضی، کشاورزان را به خود جلب کرده است، ولی در مرکز و شمال کشور رژیم منگیستوهایله

ماریام از پشتیبانی کمتری برخوردار است به ویژه از سوی طبقه متوسط روشنفکر.

فهد گفت علاقه او نسبت به اتیوپی جنبه صرفا علمی ندارد، بلکه بر اساس نزدیکی شاخ آفریقا به شبه

جزیره عربستان و انعکاسهای صحنه سیاسی اتیوپی، سومالی، اریتره و سودان بر تحولات در عربستان

سعودی و منطقه خلیج است. فهد تاریخچه تحولات اخیر اتیوپی را از نظر گاه عربستان سعودی مورد بحث

قرار داد و گفت که امپراطور مرتکب اشتباهاتی از لحاظ توجه و عدم توجه شده بود، ولی آنهایی که

نیکوکاران او بودند می توانستند او را متقاعد کنند تا اوضاع را ترمیم کند، به ویژه در مورد شرایط سختی که

ناشی از خشکسالیهای شدید بود.

6 سپس شاهزاده فهد نقل کرد که چگونه قبل از سقوط امپراطور او مشکلات هایله سلاسی را با

نیکسون رئیس جمهور وقت و راجرز وزیر امور خارجه وقت مورد بحث قرار داده و آنها پرسیده بودند که

آیا عربستان سعودی می توانست، از لحاظ مالی کمک کند. ولی عربستان سعودی نمی توانست در این

مورد کمک کننده باشد و آن به علت مبارزه اتیوپی علیه اریتره ایها بود. متأسفانه غرب و ایالات متحده نیز

کاری نکردند ویک راه گشوده ای را برای شورویها و متفقین آن باقی گذاشتند تا با قائم مقام خود، کوباییها

وارد شوند. فهد همچنین درباره نتیجه وعده کارتر برای کمک در حل مسئله صحرای اوگادن سؤال کرد.

فهد یادآوری کرد که چگونه در سال 1978 به پیشنهاد کارتر زیاد باره رئیس جمهوری سومالی را متقاعد

کرده بود، تا علنا پذیرش انجام یک همه پرسی به سرپرستی سازمان ملل متحده را در مورد اهالی صحرای

اوگادن اعلام بدارد. هر چند زیاد باره آمادگی خود را برای پذیرفتن نتایج یک چنین همه پرسی اعلام

داشته بود. معذالک ظاهرا ایالات متحده آمریکا علاقه خود را نسبت به سومالی از دست داده بود. فهد از

این بیم داشت که در نتیجه سهل انگاری، ایالات متحده آمریکا ممکن است، سومالی را از دست بدهد.

7 ایران و تهدید کمونیسم.

شاهزاده فهد گفت تحولات در ایران مانند تحولات در اتیوپی ممکن است به عنوان نمونه ای

بی علاقگی ظاهری ایالات متحده یا ناتوانایی آن تلقی شود، فهد گفت» «به جای آنکه شما شاه را تحت

فشار قرار دهید تا افکار و اقدامات خود را با اوضاع روز تطبیق دهد، تا بدین ترتیب بتواند فرش را از زیر

پای مبلغین کمونیست بکشاند. او را رها کردید تا برود.» فهد ادامه داد که«به عقیده ما (امام م) خمینی یک

آلت دست است، هر چند از چنین چیزی آگاهی ندارد یا آن را نمی پذیرد. کمونیستها نقشه های خود را با

نظم و ترتیب دنبال می کنند. ابتدا می خواستند که مقاومتهای خیابانی را به میان بکشند و سپس اندیشمندان

میهن پرست را تا بتوانند با آنها و با نتیجه بیشتر و کارایی بیشتر سرو کار داشته باشند. نگاه کنید ببینید که در

ایران چه چیزی اتفاق افتاده است.

آنها گل سر سبد جامعه خود را کشته اند. بهترین مغزها در دستگاه نظامی و حرفه های دانشگاهی و

خدمات مدنی همه یا اعدام شده و یا ناگزیر تبعید شده اند. این اقدامات و کشتار وحشیانه هیچ گونه

ارتباطی با اسلام ندارد که پرچم آن به طور تصنعی در ایران به اهتزاز درآمده است.

شاهزاده فهد سپس پیش بینی کرد» به زودی شاید ظرف چند ماه آینده (امام) خمینی از میدان بدر

خواهد رفت و ایران اتیوپی دیگری خواهد شد که به توسط کمونیستهایی که از سوی مسکو در آنجا نشانده

ص: 416

شده اند، رهبری خواهد شد. «شاهزاده فهد اظهار تأسف کرد که ایالات متحده برای مقابله با تهدیدهای

کمونیستی در منطقه کاری نمی کند. فهد سپس خاطرنشان ساخت که ایران، بحرین و کویت و سایر

کشورهای عربی را در خلیج تهدید می کند.در حالی که حتی یک کلمه هشدار از جانب کارتر برای دادن

اطمینان به کشورهای ضعیفی مانند بحرین ادا نشده است و حتی دوستان آمریکا نیز در این منطقه و در

اطراف و اکناف جهان کاری نکرده اند.» فهد گفت «سه چهارم رژیمهای عرب در واقع با شما هستند» آنها

همه در انتظارند و امیدوارند که دولت نیرومند و عاقل و اخلاقا راستگرای آنها یعنی ایالات متحده این پیام

را به صدای بلند و روشنی ابلاغ کند: ایست کافی، کافی است. ما و همه مردم درستکار دنیا نمی توانیم دست

روی دست گذاشته و ناظر آن باشیم که قانون جنگل حکمروایی کند. «هم اکنون اتیوپی، افغانستان، ایران و

جمهوری دمکراتیک خلق یمن در مقابل فشار شوروی فرو می ریزند.» فهد از اینکه پاکستان در مرحله

بعدی باشد نگران است. وی گفت عربستان سعودی نزدیک شدن شعله های آتش را از مدتها قبل دیده و به

ایالات متحده آمریکا هشدار داده بود، ولی هشدارها و نداهای عربستان سعودی به گوشهای ناشنوا

برخورد کرده است.

8 کوبا و پاسخگویی ایالات متحده به رخنه گریهای شوروی:

در پاسخ به نطق یک ساعته ولیعهد، سفیر وست تأکید کرد که ایالات متحده در واقع روش تندی را

برای مقابله با تهدیدهای شوروی اتخاذ کرده است و سفیر به عنوان مثال خاطرنشان ساخت که سفارت

آمریکا همان روز نسخه ای از نطق پرزیدنت کارتر را درباره حضور نیروهای رسمی شوروی در کوبا

تسلیم کرده است. رئیس جمهور خواسته است که ما یک نسخه از این نطق را قبل از تسلیم آن به شاهزاده

فهد تقدیم کنیم، ولی به علت گرفتاریهای ولیعهد در آن روز، نتوانستیم به چنین کاری موفق شویم.

فهد در پاسخ پذیرفت که نطق رئیس جمهور درباره کوبا همان نوع پاسخ گویی است بر ماجراجوییهای

شوروی که عربستان سعودی از آن قدردانی می کند. سفیر ادامه داد که خیلیها هستند که می کوشند بذر

عدم اعتماد بین ایالات متحده و عربستان سعودی بیافشانند. عده ای هستند که می خواهند چنین وانمود

کنند که ایالات متحده آماده نیست تا به کمک متفقین و دوستان خود بشتابد، ولی این موضوع اهمیت دارد

که بیاد داشته باشیم که هنگامیکه عربستان سعودی در نتیجه تهاجم یمن جنوبی به یمن شمالی، احساس

خطر می کرد ایالات متحده به همه تقاضاهای عربستان سعودی لبیک گفت و همین پاسخ ما به مناسبت

اوضاع یمن باید نشانه مثبتی از این باشد که ایالات متحده در زمان نیاز، دوستان خود را رها نمی کند و این

همچنین یک اخطار روشنی برای بقیه جهانیان درباره تعهد ایالات متحده نسبت به عربستان سعودی و

امنیت آن در قبال تهدیدهای خارجی و نسبت به پاسخگوییهای ایالات متحده است.

و اما درباره پاسخگوییهای ایالات متحده نسبت به تحولات ایران و اتیوپی سفیر وست خاطرنشان

ساخت که برای ما پشتیبانی از رژیمهایی که با کشمکشهای بزرگ درونی روبرو هستند بسیار دشوار است

زیرا در چنین صورتی وانمود خواهد شد که ایالات متحده در امور داخلی این رژیمها بدون جهت مداخله

می کند. سفیر وست به شاهزاده فهد یادآوری کرد که اعراب در این مورد به طور خاصی حساسیت نشان

می دهند. عربستان سعودی در تأیید این مطلب که ایالات متحده می تواند از دوستان ما پشتیبانی کند،

بدون اینکه این پشتیبانی اسباب زحمت یا نتیجه معکوس داشته باشد، اغلب کمک کننده بوده است.

ایالات متحده از این پشتیبانی درگذشته قدردانی کرده و امیدوار است که شاهزاده فهد همچنان به ما کمک

ص: 417

کرده و پشتیبانی مورد نیاز دوستان ما را در منطقه بدون اینکه چندان جلب توجه کند، ادامه دهد.

9 اظهار نظر: روز بعد (پنج اکتبر) شاهزاده فهد عیسی صباغ رایزن را نزد خود احضار کرده و مراتب

زیر را به او گفت: «یادتان هست سفیر وست درباره نطق کارتر چه گفت؟ خوب. من آن موقع نمی خواستم

همه شما را در حضور همکارتان سفیر چیپین دچار زحمت کنم، ولی می خواستم چیزی را که اکنون

می گویم اضافه کنم و آن اینکه اگر این نطق دکترین شماره یک کارتر است آنگاه ما دکترین شماره دو را

برای منطقه خود لازم داریم و یقینا رئیس جمهور شما و مردم شما می دانند که در حالی که چند هزار سرباز

شوروی که در نزدیکی فلوریدا قرار گرفته مورد تحمل حکومت ایالات متحده نیستند، حضور شوروی که

گلوی ما را همین جا گرفته و تهدید به مسدود کردن شاهراه منافع حیاتی شما و ما می کند باید لااقل مستلزم

یک موضع گیری محکم و قاطع و بدون ابهام باشد. بدین مناسبت به واشنگتن این ضرب المثل عربی را

یادآوری کنید، که شمردن ضربه های شلاق یک چیز است، ولی احساس آن یک چیز دیگری است.»

پایان اظهار نظر.

10 مسئله فلسطین و صلح خاورمیانه. فهد بار دیگر نظر قاطع حکومت عربستان سعودی را تکرار

کرد که هر گونه به اصطلاح راه حل اختلاف اعراب و اسرائیل که مشارکت و موافقت فلسطینیها را همراه

نداشته باشد، موفق نخواهد شد. او تأکید کرد که ما از طریق سادات از اعراب بیش از آنکه اسرائیلیها حتی

به خواب دیده باشند اطلاع داریم: شرافت و پذیرفتن فلسطینیها به عنوان یک دولت در داخل این منطقه،

ولی اسرائیلیها همچنان به سبک خودشان وفا دارند و می خواهند بچاپند و بچاپند و بچاپند. آنها ابتدا

درباره ادامه و در واقع افزایش احداث آبادیها در کرانه باختری اصرار می ورزند و اکنون آنها زمین بیشتری

از اعراب می خواهند که ظاهرا از طریق خرید باید انجام بگیرد. آیا این حرص و آز اسرائیل می تواند به

حسن نیت اعراب منجر شود؟ آیا اسرائیلیها تنها به سازش با سادات علاقمند هستند و بقیه اعراب به

جهنم؟ آیا ایالات متحده از این امر چشم پوشی می کند؟ آیا شما به جز اظهار تأسف از آنچه بگین می کند

کار دیگری انجام نمی دهید. ما به شما اطمینان می دهیم که بگین قلدر تنها به صدایی گوش فرا می دهد که

نشان دهنده آن است که ناطق، قدرت اراده و ادراک و شهامت اعتقادات خود را دارد.« به عبارت دیگر آن

طوری که عیسی صباغ تعبیر کرد به صدای یک مرد شجاع.

11 در پاسخ سفیر وست تعهد عمیق پرزیدنت کارتر را به یک صلح جامع و عادلانه مورد تأکید قرار

داده و همچنین پذیرفتن این واقعیت را از سوی ایالات متحده آمریکا که راه حل مسئله فلسطین شرط

اولیه صلح خاورمیانه است، اعلام داشت. سفیر خاطرنشان ساخت که با توجه به اعتدال اخیری که از سوی

سازمان آزادیبخش فلسطین نشان داده شده است، افکار عمومی نشان می دهد که اکثریت مردم در ایالات

متحده طرفدار گفت و شنود با سازمان آزادیبخش فلسطین هستند. وی افزود که دیدار اخیر گروه رهبری

مسیحیان جنوب و اسقف جس جاکسون از منطقه بدون شک اثرات بیشتری در مردم آمریکا از لحاظ

آشنا کردن آنها با وضع فلاکت بار فلسطینیها خواهد داشت و در حالی که سفیر بی حوصلگی عربستان

سعودی و بقیه جهان عرب را در عدم پیشرفت درباره مذاکرات مربوط به خودمختاری فلسطینیها به خوبی

درک می کند، ما ناگزیر هستیم به انور سادات رئیس جمهور مصر و بگین نخست وزیر اسرائیل مهلت

عاقلانه ای بدهیم تا درباره این مذاکرات پیشرفت نشان دهند و ایالات متحده هرگاه که بن بست مطلق به

وجود آید حاضر خواهد بود به عنوان یک هم پیمان فعالتر در پیشرفت، پا در میانی کرده و حداکثر کوشش

ص: 418

را برای رفع بن بست به عمل آورد، حتی کوششی که به معنی موضعگیری مخالف سادات و بگین باشد.

سفیر وست افزود که استراوس سفیر سیا قرار است در ماه دسامبر به منطقه بازگردد در ضمن استراوس در

انتظار مذاکره با عربستان سعودی در نیویورک بوده و گزارشی درباره پیشرفت در مذاکرات خودمختاری

فلسطینیها تا آخرین لحظه خواهد داد.

12 ملاحظات پایانی: پس از حدود دو ساعت مکالمه شاهزاده فهد بحثها را به پایان رساند. وی

خاطرنشان ساخت که «من طبق معمول صحبت کردم و قلب خود را در مقابل دوستان آمریکایی خود باز

کردم و چنین کاری را اگر بزرگترین احترام و ارج را برای پرزیدنت کارتر نمی داشتم، نمی کردم. من آنچه را

که او می کوشد انجام بدهد مورد قدردانی قرار می دهم. او نیازمند تشویق و اطمینان است و من به عنوان

یک دوست که احساس می کند که پیوندهای بین دو کشور را نباید اجازه داد که سست تر شود. این اطمینان

و تشویق را به او می دهم. ملاحظات من درباره بی اقدامی یا کندی اقدام ناشی از اعتقاد تزلزل ناپذیر ماست

که دوست صمیمی ما، ایالات متحده آمریکا قادر است پاسخگوی سنتی مؤثر خود را که شایسته رهبر

محترم جهان آزاد است، بر منصه ظهور بگذارد.»

13 سفیر به شاهزاده فهد اطمینان داد که ملاحظات مورد توجه قرار گرفته و پرزیدنت کارتر شخصا

یک مرد صریحی است که معتقد به گوش دادن به یک دوست خردمند می باشد، هر چند که این دوست از

وی انتقاد کند تا اینکه از سوی چاپلوسان به او تملق گفته باشند.

14 اظهار نظر سفیر: شاهزاده فهد در یک وضع روحی قرار داشت که مستعد صحبت کردن بود و در

واقع به نظر نمی رسید که «مکنونات قلبی خود را» به اندازه بیش از حد صراحت «باز می کند». نظرهای او

درباره لزوم اقدام ایالات متحده مانند اظهار نظرهای دیگری که او در طی مراودات ما انجام داده است،

کاملاً دارای هدف بود. این نکته قابل اهمیت است که او و یمانی وزیر نفت اخیرا یک جلسه طولانی با

صباح وزیر نفت کویت داشته اند.

حدس ما این است که موضوع اصلی این جلسه تصمیم عربستان سعودی برای افزایش تولید نفت بوده

است. زیرا که عربستان سعودی درباره این مطلب با حکومت ایالات متحده کنار آمده است. صباح به

احتمال قوی فهد را «تحت فشار» قرار داده بود تا امتیازات بیشتری از حکومت ایالات متحده درباره

امنیت خلیج و خاورمیانه بگیرد. این واقعیت که تقریبا همین احساس از سوی شاهزاده عبداللّه در ملاقات

دو روز بعد (تلگراف جده 6977) ابراز شده این نتیجه گیری ما را تقویت می کند که در سلسله مراتب

حکومت عربستان سعودی در حال حاضر این احساس حکمفرماست.وست


ملاقات عبداللّه با جرج بال

سند شماره (52)

تاریخ: 15 اکتبر 1979 23 مهر 1358طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا جدهبه: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی. با حق تقدم

موضوع: ملاقات عبداللّه با جرج بال

1 تمام متن خیلی محرمانه است.

2 جناب آقای جرج بال معاون سابق وزارت امور خارجه با شاهزاده عبداللّه معاون دوم نخست وزیر

و فرمانده گارد ملی برای مدتی حدود 3 ساعت در تاریخ 14 اکتبر ملاقات کرد. سفیر و رایزن سیاسی و

ص: 419

نظامی نیز در این ملاقات حضور داشتند.

3 عبداللّه از آقای بال به گرمی استقبال کرد و با علاقه مفرطی به حرفهای او گوش می داد در حالی که

آقای بال تحولات اخیر افکار عمومی آمریکا را درباره مسائل مربوط به حل مشکلات خاورمیانه و

مسائل استراتژیک را تشریح کرده و تأکید کرد که او به عنوان یک شهروند خصوصی صحبت می کند. آقای

بال خاطرنشان ساخت که افکار عمومی آغاز به تشخیص انتخابی منافع ملی ایالات متحده و منافع

اسرائیل کرده است. یک عاملی که همراه آن می باشد، آگاهی فزاینده نسبت به فلسطینیها و وضع فلاکت بار

آنها است که تاکنون کمتر درباره آن اطلاعی داشتند. تحول دیگری که قابل ذکر است شناسایی فزاینده

اشتراک منافع بین ایالات متحده و عربستان سعودی در امنیت خلیج عربی (منظور همان خلیج فارس

است م) است.

4 عبداللّه سه فقره «شایعه» مضره را که اخیرا درمیان کشورهای خاورمیانه دوست ایالات متحده

جریان پیدا کرده است، ذکر کرد: اول اینکه ابتکار ناگهانی انور سادات در سال 1977 برای دیدار از

اسرائیل قبلاً به تصویب ایالات متحده آمریکا رسیده است، دوم اینکه ایالات متحده و اتحاد جماهیر

شوروی به طریقی، به طور سری، توافق کرده اند که بگذارند کشورهای عربی بین خود به نزاع بپردازند که

این بالمال به نفع ابر قدرتها خواهد بود و سوم اینکه ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی به طور سری با

هم به توافق رسیده اند که مشترکا با اسلام ضدیت کنند. آقای بال به عبداللّه اطمینان داد که این «شایعات» به

هیچ وجه حقیقت ندارند.

5 در چندین مرحله عبداللّه اصرار ورزید که حکومت ایالات متحده در مقابل تهدید شوروی و قائم

مقامهای آن نسبت به امنیت، انرژی بیشتری از خود نشان دهد. او طرفدار آن بود که ایالات متحده یک

ترکیبی از «به حرکت در آوردن چماق» و دیپلماسی فعال از خود نشان دهد. عبداللّه که (قبلاً در جریان

ملاقات با دقت فراوان به بررسی سفیر وست درباره اوضاع نظامی مراکش ناشی از تلگراف 7148

رباط)گوش فراداده بود با همین لحن از آقای بال خواست تا درباره فراهم کردن پشتیبانی نظامی به ملک

حسن، کنگره آمریکا و مقامات دیگر را تحت فشار قرار دهد. عبداللّه برای تشدید طرفداری قاطعیت در

منطقه خلیج مدعی شد که عربستان سعودی نقشه های تجاوزکارانه ایران را درباره بحرین، با اخطار به

تهران که هر گونه کوشش برای به دست گرفتن حکومت در بحرین با مخالفت سعودیها روبرو خواهد شد،

خنثی کرده است.وست


خلاصه اطلاعاتی 920

سند شماره (53)

تاریخ: 19 اکتبر 1979 27 مهر 1358طبقه بندی: سری

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سیبه: مرکز جمع آوری خلاصه های اطلاعاتی

موضوع: خلاصه اطلاعاتی 920 به تاریخ 19 اکتبر 1978

(پاراگرافهای 5 1 سری و غیر قابل رؤیت برای بیگانگان است).

1 روابط عربستان سعودی و اتحاد شوروی: علیرغم گزارشات جسته و گریخته ما هنوز شواهد

متقاعدکننده ای درباره گرم شدن قابل ملاحظه روابط شوروی و عربستان سعودی ندیده ایم. گزارش

مطبوعات شوروی پیرامون این مطلب که سعودیها در روابط خود با شورویها پا را فراتر از تشریفات

ص: 420

گذارده اند ظاهرا بر اساس مراتب زیر است:

الف) مبادله تلگرافهای تبریک بین رهبران شوروی و عربستان به مناسبت روز ملی عربستان سعودی

در تاریخ 23 سپتامبر و

ب) این واقعیت که سفیر عربستان سعودی و وابسته نظامی آن در ضیافتی که از طرف سفارت شوروی

در صنعا در تاریخ 30 سپتامبر ترتیب داده شده بود حضور داشتند.

2 اتحاد جماهیر شوروی کوشیده است تا مناسبات خود را با عربستان سعودی از زمان جنگ 1973

بهبود دهد و چنین درک کرده است که پیوندی با ریاض، کلیدی به پیوندهای مشابه با همه کشورهای

خلیج (فارس) خواهد شد. (شورویهای اکنون در میان کشورهای محافظه کار خلیج (فارس) فقط با کویت

مناسبات دیپلماتیک دارند) همچنین شایسته یادآوری است که اتحاد جماهیر شوروی پس از مرگ ملک

فیصل در سال 1975 و به دنبال ابتکار صلح سادات در سال 1977 سرگرم لاس زدن با سعودی ها بوده

است. از زمان امضاء پیمانهای کمپ دیوید، مسکو کوششهای خود را تشدید بخشیده است.

3 درباره مبادله تبریک بین برژنف و خالد مراتب زیر قابل توجه است:

الف) این نخستین بار نیست که رهبران دو کشور تلگرافهای تبریکی برای یکدیگر می فرستند.

ب) در حالی که شورویها میل دارند تا موضع کنونی عربستان سعودی را درباره فرایند صلح برای

بهبود مناسبات با سعودیها مورد بهره برداری قرار دهند رژیم عربستان سعودی به علت ملاحظات

خارجی و داخلی نمی تواند اقدام قاطعانه ای در این جهت و در چنین زمانی به عمل آورد.

ج) عربستان سعودی گاه به گاه برای اعمال فشار بر روی ایالات متحده به منظور تغییر دادن موضع آن

کشور درباره مسائل مختلف و برای شنوا ساختن ناخرسندی سعودی از اقدامات ویژه آمریکا پخش

چنین شایعاتی را تشویق می کند.

4 در عین حال گزارشهای مقامات بلند پایه عربستان سعودی حاکی از آن است که سعودیها از آن

نگرانند که ایالات متحده آمریکا خطر شوروی را به اندازه کافی جدی تلقی نمی کند.

5 شدیداللحن بودن ملاحظات عربستان سعودی درباره این موضوع روشن می سازد، که سعودیها در

واقع نسبت به اتحاد شوروی گرمی نشان نمی دهند و در عوض دستگاه رهبری سعودی امیدوار است که با

رفتارهایی از قبیل حضور در ضیافتهای شوروی از یک تاکتیک هراس انگیز استفاده کرده به آمریکا

بفهماند که همکاری با عربستان سعودی را چندان سرسری و کم اهمیت تلقی ننماید.

6 (طبقه بندی نشده) گردهمایی مصر آمریکا اسرائیل: در مقاله ای در روزنامه 18 اکتبر الاهرام از

قول خلیل گفته شده است که «اتخاذ تصمیماتی که در سطح وزرا در مورد مسئله فلسطین امکان پذیر

نیست». احتمال دارد که آمریکا، اسرائیل و مصر یک گردهمایی به این منظور تشکیل دهند.

7 (طبقه بندی نشده) آزادی زندانیان اسرائیلی: در تاریخ 18 اکتبر مطبوعات مصری گزارش کردند

که احتمالاً اسرائیل تعداد نامعلومی از زندانیان عرب را آزاد کرده است. سفارت آمریکا در قاهره اظهار

داشت که این گزارش نتوانسته است خبر رادیو اورشلیم را مبنی بر اینکه این زندانیان از منطقه العریش و

حیفای جنوبی بوده و در فعالیتهای تروریستی شرکت نداشته اند به طور کامل دریافت نماید.

8 (خیلی محرمانه) نقش آمریکا در صحرای سینا: سفارت آمریکا در تل آویو گزارش داد که وایزمن

در تاریخ 17 اکتبر در ملاقات با هیئت پشتیبانی سینا و پرسنل سفارت گفته است که با پیشنهاد تغییر

ص: 421

فعالیت در سینا موافق است، ولی با حضور نیروی ناظر بر آتش بس سازمان ملل موافق نیست، چون به نظر

وی این نیرو محدودیتی در حمایت لجستیکی آمریکا پدید می آورد.

9 (طبقه بندی نشده) فروش تسلیحات آمریکا به اسرائیل و نظر عربستان سعودی: آسوشیتدپرس

گزارش داد که وزیر نفت عربستان سعودی زکی یمانی در 18 اکتبر خواستار منع فروش تسلیحات نظامی

آمریکایی به اسرائیل گردید. با این وصف، یمانی اضافه کرده است که عربستان سعودی در برابر

کشورهایی که اهداف شوروی را دنبال می کنند به سلاحهای آمریکایی نیازمند می باشد.

10 (طبقه بندی نشده) سفر خلیل به اروپا: رادیو قاهره گزارش داد که خلیل در 18 اکتبر برای انجام

یک بازدید ده روزه که انگلستان و اطریش را نیز در بر می گیرد، عازم اروپا گردیده است.

11 (طبقه بندی نشده) عراق قیمت نفت خود را بالا می برد. بنا به گزارش آشویتدپرس، منابع صنعت

نفت در 18 اکتبر گفته اند که عراق قیمت نفت خود را ده درصد افزایش داده است. با این وصف، عراق قیمت

نفت خود را بیش از 50/23 دلار برای هر بشکه که توسط اوپک تعیین شده بالا نبرده است.عراق به قیمت

18/22 دلاری بهترین نوع نفت خود تنها 18 سنت اضافه کرده است و حال آنکه قیمت نفت نامرغوب

خود را که بخش اعظم تولیدات عراق را تشکیل می دهد 2 دلار بالا برده و آنرا بین 65/20 و 96/21 دلار

تعیین کرده است.

12 (طبقه بندی نشده) کشورهای خلیج ایران: رادیو کویت گزارش داد که وزیران خارجه شش

کشور عربی خلیج در بیانیه منتشره خود را در 18 اکتبر اعلام کرده اند که می خواهند با ایران حداکثر رابطه

را برقرار سازند.

13 (طبقه بندی نشده) اخطار اوپک: مانا سرپرست اوپک گفت که عتیبه در 18 اکتبر هنگام بازدید از

ژاپن در مورد خطر برخورد ابرقدرتها بر سر نفت هشدار داده است. رویتر گزارش داد که عتیبه به

نخست وزیر فوکودا، گفته است که کاهش بازده نفتی شوروی احتمالاً سبب گسترش یافتن منافع شوروی

در خاورمیانه و بر هم زدن تعادل نیروها خواهد گردید. عتیبه گفت که به رسمیت شناختن ساف توسط

ژاپن تضمینی بر ارائه نفت به این کشور خواهد بود.

14 (محرمانه) سوریه آمریکا: سفارت آمریکا در دمشق یادآور طرز برخورد دو جانبه سوریه در

قبال آمریکا گردید. چون اسد هفته گذشته به یک بازرگان آمریکایی گفته بود که وی امیدوار است که بین

آمریکا و سوریه» در همه زمینه ها و نه تنها در مورد حل مشکلات «همکاری ادامه یابد. سفارت معتقد

است که این مهمترین علامتی است که نشان می دهد مقامات عالی سوریه هنوز امیدوارند که برخلاف

اختلاف نظرهای موجود در مورد سیاستهای خاورمیانه ای با آمریکا روابط دو جانبه برقرار سازند.»

15 (خیلی محرمانه) رفعت الاسد: بنابه گزارش سفارت آمریکا در دمشق، رسانه های گروهی سوریه

هنوز اظهار می دارند که رفعت الاسد برادر رئیس جمهور در سوریه محبوب است. در تاریخ 13 اکتبر

مطبوعات دمشق تصویری از رفعت را به عنوان سرپرست یک فدراسیون آموزش و پرورش نشان داد و از

و به عنوان «سرهنگ ستاد» نام برد.

16 (سری) سوریه و مسائل داخلی: سفارت آمریکا در دمشق گزارش می دهد که فعالیتهای

تروریستی هنوز هم رخ می دهند، ولی در شهرهای جنوبی سوریه این رخ داده ها بیشتر شده اند. آلپووحما

در دو هفته گذشته محل وقوع چند کشتار بوده است که بسیاری از آنها ناشی از خونخواهی قومی بوده اند.

ص: 422

سفارت آمریکا در دمشق می گوید که علیرغم افزایش تعداد رخدادها در دو هفته گذشته، دستگاه شایعه

پراکنی دمشق فعالیت چندانی از خود نشان نداده است. سفارت این پدیده را بنا به دلایل زیر می داند:

(الف) وقایع رخداده در خارج از دمشق اگر از اهمیت بسیار برخوردار نباشند، توجه چندانی را به خود

معطوف نمی دارند؛ و

(ب) دمشق ظاهرا نسبت به وقایع روزمره خشونت بار بسیار بی تفاوت گشته است.

17 (محرمانه) شمال لبنان: سفارت آمریکا در بیروت گزارش داد که یکی از منابع نظامی لبنان به

وابسته دفاعی ما گفته است که در 18 اکتبر از میزان تشنج در شمال لبنان کاسته شده و وی معتقد است که

گروگانها آزاد خواهند شد.

18 (خیلی محرمانه) جنوب لبنان: نماینده آمریکا در سازمان ملل گزارش داد که وایزمن در گفتگوی

خود با سیلاسو حمایت اسرائیل را از ادامه آتش بس اعلام داشت. وایزمن گفت که به حداد دستور خواهد

داد که از اذیت و آزاد روستائیان حوزه نیروهای اضطراری سازمان ملل در لبنان اجتناب ورزد.

ونس


سومین طرح توسعه عمرانی عربستان سعودی

سند شماره (54)

تاریخ: 24 اکتبر 1979 2 آبان 1358طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا جدهبه: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی با حق تقدم

موضوع: سومین طرح توسعه عمرانی عربستان سعودی

1 (تمام متن خیلی محرمانه است)

2 خرابی اوضاع اجتماعی و اقتصادی که به علت افزایش بی رویه مخارج که از سال 1974 در سراسر

خلیج شروع شد، باعث شده است که تا سال 1977 عربستان سعودی به سرعت از رشد مخارج هزینه ها

بکاهد تا بدین ترتیب هم بتواند از نرخ تورم در جامعه بکاهد و هم جامعه را در مسیر توسعه و عمران

مداومتری بیاندازد. تلاشهای دولت در هر دو زمینه موفقیت آمیز بوده است. با وجود این موفقیت، ظهور

عکس العمل سیاسی علیه تغییرات سریع اجتماعی در ایران در سال گذشته باعث شده است که کادر

رهبری عربستان سعودی نسبت به عواقب توسعه اقتصادی، که بی ثباتی اجتماعی است، هوشیارتر بشود.

3 به این ترتیب، سومین برنامه پنج ساله توسعه و عمران، به گونه ای برنامه ریزی شده است که سیاست

محدود کردن افزایش هزینه و اختصاص بودجه به فعالیتهایی که از نظر اجتماعی قابل پسند است، ادامه

پیدا کند. شواهد اولیه حاکی از آن است که کل مخارج در این پنج ساله حدود800 میلیارد ریال سعودی با

حدود 235 میلیارد دلار به نرخ ارزی کنونی خواهد بود. حتی در صورتی که این مقدار را به ریال ثابت (در

سال 1979) فرض کنیم نتیجه می گیریم در طی 5 سال آینده بودجه سالانه عربستان سعودی نسبت به

بودجه امسال که 160 میلیارد ریال عربستان سعودی یعنی 47 میلیارد دلار است رشد چندانی نخواهد

داشت.

4 دکتر فیصل بشیر معاون وزارت برنامه ریزی عربستان اخیرا راجع به بافت برنامه 5 ساله گفته است

که این برنامه به تداوم اولویت نمی دهد، بلکه اهمیتها را تغییر داده است. وی گفت که برنامه سوم از

توسعه های زیربنایی فیزیکی که در بعضی موارد روی آنها زیاد کار شده است. به سمت فعالیتهای تولیدی

ص: 423

مانند پتروشیمی، تصفیه نفت و کشاورزی تغییر روند خواهد داد، و برنامه جدید روی توسعه و عمران سه

شهر مهم پادشاهی عربستان تأکید و اولویت کمتری خواهد داد و در عوض تلاش بیشتری در جهت عمران

مناطق دور دست عربستان خواهد کرد. این گونه اقدامات به منظور جبران عدم موازنه بین ثروت و عمران

و توسعه بین مناطق بوده و بنابراین از هجوم جمعیت به شهرها جلوگیری می نماید. بشیر همچنین گفت که

او پیش بینی نمی کند که تعداد کارگران خارجی مشغول به کار در عربستان سعودی در برنامه سوم افزایش

یابد. اما در زمینه توسعه ریشه ای وزیر بنایی اجتماعی مخصوصا در زمینه آموزشهای حرفه ای و شغلی

تلاش بیشتری انجام خواهد گرفت. هر چند نحوه اجرای تلاشهای برنامه سوم هر قدر خوب باشد،

نخواهد توانست تشنجهای نهفته را از میان بردارد.

5 سیاستهای مالی محافظه کارانه، از یک طرف، موجبات کاهش سود تجارت و افزایش تنفر در میان

خرده بازرگانان و افراد ثروتمند صاحب امتیاز را فراهم خواهد آورد. به عبارت دیگر گذشت سالها نشان

داده است که تغییر و انتقال اقتصادی که از سال 1974 شروع شد، اثرات دیرپا و همه جانبه ای بر روی


ارزشهای سنتی سعودیها و درآمد آنها داشته است. این ارزشهای مرسوم منبع اصلی مشروعیت سلطنت

بوده اند.

6 دسترسی به درآمد نفت، یک مفهوم داخلی و سیاسی پیدا نموده است که در طی برنامه سوم نیز ادامه

پیدا خواهد کرد. تنزل درآمد نفت در سال 791978 به همان اندازه که دستاویز و بهانه ای برای سختی

اوضاع مالی به وسیله اوضاع اجتماعی بود به همان اندازه هم خودش باعث مشکلات و سختیها بوده،

چون درآمد فعلی و افزایش احتمالی درآمد در آینده بیشتر از مخارج می باشد (بیشتر به دلیل قیمت نفت و

همچنین به خاطر افزایش تولید نفت)، دولت عربستان حس می کند که باید تلاشهای زیادی بکند تا

هزینه ها و مخارج را کنترل نماید. افزایش مداوم در آمد فقط رژیم را وسوسه می کند که بیشتر خرج کند

همچنان که در خلال سالهای 19761975 نمود و همچنین باعث بروز انتقاد راجع به سیاست نفتی دولت

عربستان سعودی از طرف ملی گراهای سعودی و سایر اعضای اوپک خواهد شد. نگاهی به این بررسیهای

داخلی نشان می دهد که از پنج سال پیش یعنی موقعی که برنامه پنج ساله دوم تدوین شد تأکید وسعی شده

است که تا آنجایی که امکان دارد درآمد آینده نیز خرج شود تا بدین وسیله از انتقادات کشورهای غیر

عضو اوپک راجع به پنج برابر کردن بهای نفت در اواخر سال 1973، کاسته شود. پلاک



کتاب سی و ششم

اشغالگران قدس

ص: 424

ص: 425

اشغالگران قدس

ص: 426

ص: 427

پیام امام امت به مناسبت روز جهانی قدس

بسم اللّه الرحمن الرحیم

جمعه آخر ماه مبارک رمضان روز قدس است و در دهه آخر ماه رمضان به احتمال زیاد شب قدر است،

شبی که احیاء آن سنت الهی است و قدر و منزلت آن از هزار ماه منافقان اولاتر است که مقدرات خلق در آن

شب پایه ریزی می شود.

روز قدس که همجوار قدر است لازم است که در بین مسلمانان احیا شود و مبدأ بیداری و هشیاری

آنان باشد و از غفلتهائی که در طول تاریخ خصوصا سده های اخیر شده است بیرون آیند، تا آن روز

هشیاری و بیداری از دهها سال ابرقدرتها و منافقان جهان والاتر باشد و مسلمانان جهان مقدرات خود را

خود و به دست قدرت خود پی ریزی و پایه گذاری کنند. در شب قدر مسلمانان با شب زنده داری و

مناجات خود از قید بندگی غیر خدای تعالی که شیاطین جن و انس اند رها شده و به عبودیت خداوند در

می آیند. و در روز قدس که آخرین روزهای شهراللّه اعظم است سزاوار است که همه مسلمانان جهان از قید

اسارت و بردگی شیاطین بزرگ و ابرقدرتها رها شده و به قدرت لایزال اللّه بپیوندند و دست جنایتکاران

تاریخ را از کشورهای مستضعفان قطع و رشته طمع آنان را بگسلانند.

هان ای مسلمانان جهان و مستضعفان گیتی به پا خیزید و مقدرات خود را به دست گیرید تا کی

نشسته اید که مقدرات شما را واشنگتن یا مسکو تعیین کنند؟ تا کی باید قدس شما در زیر چکمه تفاله های

آمریکا، اسرائیل غاصب پایکوب شود؟ تا کی سرزمین قدس فلسطین، لبنان و مسلمانان مظلوم آن دیار در

زیر سلطه جنایتکاران به سر برند و شما تماشاچی باشید و بعضی حکام خائن شما آتش بیار آنان باشند؟ تا

کی قریب یک میلیارد مسلمان در جهان و قریب صد میلیون عرب با کشورهای وسیع و ذخایر بی پایان

شاهد چپاولگریهای شرق و غرب و ستمگریها و قتل عامهای غیر انسانی آنان و تفاله های آنان باشند؟ تا

کی تحمل جنایات وحشتناک بر برادران افغانستان و لبنان را نموده و به ندای آنان جواب نمی دهید؟ تا کی

به جای مقابله با دشمنان اسلام و برای نجات قدس از اسلحه گرم و قدرت نظامی و الهی غفلت نموده و با

کارهای سیاسی و برخوردهای سازشکارانه با ابرقدرتها وقت گذرانده و به اسرائیل مهلت جنایتهای

بی امان داده و شاهد قتل عامها باید بود؟ آیا سران قوم نمی دانند و ندیده اند که مذاکرات سیاسی با

سیاستمداران قدرتمند و جنایتکاران تاریخ، قدس و فلسطین و لبنان را نجات نخواهند داد و هر روز بر

جنایات و ستمگریها افزوده خواهد شد؟

ص: 428

باید برای آزادی قدس از مسلسلهای متکی بر ایمان و قدرت اسلام استفاده و بازیهای سیاسی را که از

آن بوی سازشکاری و راضی نگه داشتن ابرقدرتها بر مشام می رسد، کنار گذاشت.

باید ملتهای مسلمان خصوصا ملت فلسطین و لبنان کسانی را که با مانورهای سیاسی وقتگذرانی

می کنند تنبیه نموده و زیر بار بازیهای سیاسی که نتیجه ای جز زیان و ضرر برای ملت مظلوم ندارند نروند،

تا کی اسطوره های دروغین شرق و غرب مسلمانان قدرتمند را مسحور نموده و بوقهای تبلیغاتی میان

تهی، آنان را وحشت زده می نماید؟ و تا کی مسلمین از قدرت اسلام بزرگ غافلند؟ مسلمانانی که در نیم

قرن آن فتوحات عظیم و تحولات شگرف را با دست خالی از ساز و برگ جنگی و دلی آغشته به ایمان و

زبانی متذکر به اللّه اکبر به دست آورده و اسلام و توحید را در جهان قدرتمند آن روز پایه گذاری نمودند. اگر

آن پیروزیها و تحولاتی که در تاریخ ثبت است از چشم انداز مسلمانان درو است پیروزی ملت رزمنده

ایران با انگیزه سربازان صدر اسلام که سلاحشان ایمان بود در پیش چشم همگان پرتو افکن است جهانیان

و مسلمانان جهان دیدند که ملت غیور ایران با دست تهی از ساز و برگ، نبرد در مقابل ابر قدرتهای زمان و

وابستگان خارج و داخل آنان نهضت کردند و انقلاب شکوهمند اسلامی را با همه مشکلات برق آسا به ثمر

رساندند. و دست تمام جنایتکاران تاریخ را از کشور عزیز خود قطع کردند و توطئه های آمریکایی و

گروهکهای چپ گرا و راست گرا را با قلبی سرشار از ایمان و عقیده یکی پس از دیگری خنثی نموده و زن و

مرد و کوچک و بزرگ دلاورانه در صحنه و مقدرات کشور خود را در دست توانای خود تعیین نمودند و

امروز با خواست خداوند متعال ارکان جمهوری اسلامی به دست متعهدین به مکتب و معتقدین به جمهوری

اسلامی برقرار و فتنه انگیزان و توطئه گران را از صحنه خارج نمودند و امروز ایران به رغم بوق های خارج

و دستگاههای تبلیغاتی آمریکا و صهیونیست و سیلی خورده های از انقلاب به سوی سازندگی نهایی پیش

می رود و این درس عبرتی است برای کشورهای اسلامی و مستضعفان جهان که قدرت اسلامی خود را

بیابند و از عربده های شرق و غرب و وابستگان و تفاله های آنان نهراسند و با اعتقاد به خداوند تعالی و

اتکال به قدرت اسلام و ایمان بپاخیزند و دست جنایتکاران را از کشورهای خود کوتاه نمایند و آزادی

قدس شریف و فلسطین را سرلوحه برنامه خود قرار دهند و ننگ سلطه صهیونیست، تفاله آمریکا را از

دامن خود بزدایند و روز قدس را زنده نگه دارند، امید است با زنده نگه داشتن این روز بی تفاوتیها زائل

شود و غفلتها مرتفع گردد و با قیام ملتهای شریف بعضی از سران خائن را که به رغم مسلمانان و اسلام

دست در دست اسرائیل و چشم و فرمان آمریکا بر خلاف مصالح مسلمین به زندگانی سیاسی ننگین خود و

به زندگی جنایت بار خویش ادامه می دهند از صحنه خارج و در گورستان تاریخ مدفون نمایند. حکام

غاصبی که در جنگ بین کفاری چون اسرائیل و صدام با مسلمین طرف کفار را گرفته و به اسلام و مسلمین

ضربه وارد می کنند، از صحنه اسلام باید خارج شوند و از حکومت بر مسلمین باید برکنار گردند.

ملتهای شریف مصر و عراق و دیگر کشورهای تحت سلطه منافقان باید قیام کنند و بلندگوهای فاسد

که این جنایتکاران مسلمان جلوه می دهند، گوش فرا ندهند و از قدرتهای پوشالی این خائنان نهراسند.

مسلمانان و جانیان دیدند که صدام عفلقی سرسپرده آمریکا به ایران که جز به اسلام و مصالح مسلمین

نمی اندیشد، حمله کرد و آن چنان سرش به سنگ کوبیده شد که اکنون با توسل به سران عرب و پناه به

اسرائیل دنبال مفری است که او را از سقوط حتمی نجات دهد و ملت ایران و قوای مسلح شجاع آنچنان

ضربه ای به او و طرفداران جنایتکار او زدند که جز تسلیم یا سقوط، مفری ندارد و با حیله های ابلهانه او و

ص: 429

بوقهای تبلیغاتی صهیونیسم راهگشای او نخواهد شد. ملت و دولت و مجلس و ارتش و سایر قوای مسلح

ایران که امروز با وحدت اسلامی و انسجام الهی صف واحد هستند، مصممند که در مقابل هر قدرت

شیطانی و متجاوز به حقوق انسانها بایستند و از مظلومان دفاع نمایند و تا برگشت قدس و فلسطین به دامن

مسلمین از لبنان و قدس عزیز پشتیبانی نمایند. مسلمانان جهان باید روز قدس را روز همه مسلمین جهان

بلکه مستضعفین بدانند از آن نقطه حساس در مقابل مستکبرین و جهان خواران بایستند و تا رهایی

مظلومان از زیر ستم قدرتمندان از پای ننشینند و مستضعفان که اکثریت قاطع جهان را تشکیل می دهند،

مطمئن باشند که وعده حق تعالی نزدیک است و ستاره نحس مستکبران رو به زوال و افول است، ملت

ایران، خواهران و برادران عزیز می دانند که انقلاب عظیم ایران که در نوع خود کم نظیر یا بی نظیر است از

ارزشهای بزرگی برخوردار است که بزرگترین آن مکتبی بودن و اسلامی بودن آن است، همان ارزشی که

پیامبران عالی مقام در پی آن قیام نمودند، امید است که این انقلاب جرقه و بارقه ای الهی باشد که انفجاری

عظیم در توده های زیر ستم ایجاد نماید و به طلوع فجر انقلاب مبارک حضرت بقیه اللّه ارواحنا

لمقدمه الفداء منتهی شود و باید ملت شریف که چنین انقلابی بزرگ را نموده است، در ادامه آن هر چه بیشتر

کوشا باشد و حضور خود را هر چه والاتر در صحنه اقامه عدل الهی به ثبت رساند. عزیزان من باید بدانید

که ارزش انقلاب هر چه بیشتر باشد فداکاری در راه تحقق آن ارزشمندتر و لازم تر است، انقلاب در راه

هدف الهی و استقرار حکومت اللّه همان است که انبیاء عظام در راه آن فداکاریها نمودند و پیامبر

عظیم الشأن اسلام تا آخرین لحظات زندگی پربرکت خود در راه آن با همه توان فداکاری و ایثار فرمود و

امامان بزرگوار اسلام هر چه داشتند نثار آن کردند، ما نیز که خود را پیرو آنان و امت محمد صلی اللّه علیه و

آله و سلم می دانیم باید اقتداء به آنان نموده و در سبیل حق مشکلات را با صبر انقلابی تحمل نماییم و از

خرابکاریهای دغل بازان که آثار شکست و زبونی در آن مشاهد است نهراسیم و در راه هدف حق و اسلام

بزرگ چونان انبیاء عظام و اولیاء معظم فداکاری و ایثار نماییم، خداوند تبارک و تعالی پشتیبان مجاهدین

و یار مظلومان است.

درود بر اسلام عزیز، درود بر مجاهدین در راه حق، درود بر شهدا در راه خدا در طول تاریخ، درود بر

شهدا ایران و فلسطین و لبنان و افغانستان، سلام بر رزمندگان جبهه های جنگ علیه باطل و سلام بر بندگان

صالح خداوند.

روح اللّه الموسوی الخمینی 10/5/60

ص: 430

«اسرائیل باید از بین برود» امام خمینی

تا وقتی که ملتهای مسلمان به آگاهی اسلامی نرسند و خود را مجهز به ایدئولوژی اسلام نکنند، باید

انتظار داشت که همواره تحت ستم نظامی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی غرب قرار داشته باشند.

تا وقتی که حکومتهای کشورهای مسلمان، خود را تغییر ندهند و یا به دست مردم مسلمان آن کشورها

سرنگون نشوند و به یک حکومت اسلامی و انقلابی مبدل نگردند، همواره باید انتظار داشت که سلطه های

استکباری از طریق این حکومتهای وابسته بر سر ملتهای مسلمان تداوم داشته باشد، و برای مسلمان چه

ننگی از این بالاتر که کفار بر آنان چیره شده و حکمروایی کنند.

تا وقتی که این مشکلات وجود دارد باید انتظار داشت که:

نفت و کلیه ثروتهای خدادادی مسلمانان از طریق شیوخ و حکام مرتجع به رایگان به سوی امپریالیسم

آمریکا و غرب ارسال گردد.

مستشاران شرق و غرب همه کاره کشورهای اسلامی باشند.

افغانستان و ملت مسلمانش زیر پای قزاقهای روسی خرد شوند.

منابع انسانی و اقتصادی کشورهای اسلامی به دست جهانخواران، و از طریق اذنابش امثال صدام، در

جنگها و توطئه های محلی نابود گردد.

و از همه بدتر تا این شرایط وجود دارد باید انتظار داشت که بیش از صد میلیون عرب مسلمان اسیر

دست یک مشت صهیونیست نژاد پرست شده و بیش از دو میلیون مسلمان فلسطینی آواره گردند و

سرزمین مقدس بیت المقدس و مسجدالاقصی، قبله اول مسلمین، و فلسطین عزیز اشغال گردد. نگاهی به

سیر تحولات قضایای صهیونیستها و فلسطین در طول قرن اخیر برای ما روشن می کند که تا هنگامی که

مسلمانان در خواب بوده و رهبران آنها طوق ذلت و بندگی غرب را به گردن خود داشته اند، همواره طعم

شکست را در برابر دشمنان اسلام و مسلمین چشیده اند. اما همین ملت ها هنگامی که قدری متکی به خود

می شدند، توانایی لازم را برای تشخیص دشمنان و بالطبع توانایی مقابله با آن را پیدا می کردند.

روزی که خلیفه عثمانی نماینده صهیونیستها(1) را از اطاقش بیرون کرد و تمام وعده های او مبنی بر وام

و هدیه و غیره را رد کرد، ناشی از همین اتکاء به خود و حداقل خود آگاهی بود. اگر عده ای از سران

کشورهای عربی و غیر عرب، خلفای عثمانی را در کارهایشان سرزنش می کنند (که البته نسبت به بسیاری

از کارهایشان باید آنها را محکوم کرد) ولی باید بدانند که خود این حکام را باید بیشتر سرزنش نمود، زیرا

که خلفای عثمانی حداقل نه تنها ننگ سازش با صهیونیستها را نپذیرفتند، بلکه جرأت این را داشتند که

رهبران آنها را به طرز ذلت باری از پیش خود برانند.

ننگ و ذلت بر رهبران فعلی اعراب که در بدر خواستار شناسایی دشمن اسلام و مسلمین و تضمین

امنیت رژیم صهیونیستی هستند، تا بلکه باب گفتگو را با صهیونیستها جهت مشروعیت دادن به تجاوزات و

جنایات یهود باز کنند.

حکام فعلی عرب باید بدانند که تا قبل از جنگ جهانی اول صهیونیستها برای مدت سی سال کوشیدند

تا به داخل فلسطین عزیز نفوذ کنند، ولی توفیق نیافتند. ولی از روزی که اقتدار عثمانی جای خود را به

1- هرتزل پدر صهیونیستها چند مرتبه پیش سلطان عبدالمجید خلیفه عثمانی رفت و تقاضا کرد که اراضی موات فلسطین را به آنها بفروشد وعده های بسیاری داد ولی وی او را با تندی از ترکیه اخراج کرد و حاضر نشد به دشمنان اسلام وجبی از خاک فلسطین را بفروشد.
ص: 431

غربزدگانی چون آتاتورک داد و قومیت عرب به وسیله حسین شریفها (جد حسین اردنی) در مقابل

عثمانی زنده شد، کشورهای عرب صد پاره گردیدند و دیدیم آنچه دیدیم.

پس از جنگ جهانی اول تا اعلام دولت صهیونیستی و آواره کردن یک میلیون فلسطینی و غصب

اراضی آنان فقط سی سال طول کشید. در طول این مدت کشورهای اسلامی و عربی صد پارچه شدند و

پدر انقلاب بزرگ اعراب یعنی جناب حسین شریف که با کمک انگلستان استعمارگر، پدر استعمار

عثمانی!! را در آورده بود، بعد از مدتی در یک کشتی انگلیسی به قبرس فراری داده شد و پسرانش در

عراق و اردن و دیگر ممالک عربی به عنوان مزدوران چشم و گوش بسته انگلیسی حکمرانی نمودند. اینان

در سال 1948 با دست خود نصف بیشتر فلسطین عزیز و نیمی از قدس را تحویل صهیونیستها دادند و با

نماینده آن یعنی گلدا مایر در بیت المقدس ملاقات نمودند. اما سناریوی قومیت و وابستگی به همین جا

خاتمه نیافت و در سال 1967 تمام اراضی مقدس سینا و جولان را تحویل صهیونیستها داده و تعدادی

فلسطینی دیگر را نیز آواره کردند و در سال 1970 نیز به دست نوه امیر عبداللّه و نبیره حسین شریف

آوارگان را قتل عام نمودند. چه ساده اندیش بودند کسانی که فکر می کردند صهیونیستها به همین جا

رضایت خواهند داد. دیدیم که آنها دست از لبنان هم نکشیدند و در سال 1982 با آنچه در توان داشتند

جنایت آفریدند و اکنون نیز حکام عرب و شاه حسین اردنی جهت خوش خدمتی به ارباب خود یعنی

آمریکا سعی دارند به این اعمال صهیونیستها وجهه قانون دهند و چه ساده اندیش هستند، آنها که منتظر

صلح بوده و از اسرائیل توقع صلح دارند.

صهیونیستها قبلاً هدف خود را بیان کرده اند و آن «از نیل تا فرات است» و تنها راه مقابله با این سیاست

و هدف همان پیام امام عزیزمان است که «اسرائیل باید از بین برود» و اینکه اسرائیل یک جرثومه فساد

است و بس.دانشجویان مسلمان پیرو خط امام

معرفی کتاب

کتاب حاضر که حاوی مجموعه ای از اسناد به دست آمده در لانه جاسوسی آمریکاست، نشانگر

گوشه ای از فعالیتهای صهیونیستها و آمریکاییها در ایران می باشد. با مطالعه این کتاب می توان به اهمیتی که

ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی برای رژیم صهیونیستی و آمریکا داشته پی برد و با توجه به مواضع

جمهوری اسلامی ایران نسبت به مسئله خاورمیانه و فلسطین می توان به اهمیت تغییر استراتژیکی که در

توازن قوا به نفع نیروهای انقلابی در اثر این انقلاب به وجود آمده پی برد.

کافی است که اوضاع فعلی خاورمیانه را با فرض وجود حکومت شاه در نظر بیاوریم تا متوجه عمق

فاجعه ای گردیم که در صورت به وقوع نپیوستن انقلاب اسلامی گریبانگیر منطقه و مردم تحت ستم آن

می گردید و از همین رهگذر است که می توان به جنایات و خیانتهایی که صدام بعثی و پشتیبانانش، از جمله

حکام سعودی و کویت، نسبت به آرمان فلسطین از طریق حمله به جمهوری اسلامی ایران مرتکب

می شوند، پی برد.

نگاهی به اسناد حاضر ما را بر اهمیت نقش رژیم شاه در تقویت رژیم صهیونیستی و نیز سیاستهایی که

رژیم صهیونیستی در رابطه با ایران دنبال می نمود، واقف می سازد.

یکی از مسائل مبتلابه کلیه کشورها خصوصا کشورهای صنعتی مسئله انرژی و منابع تأمین آن است.

ص: 432

چه بسیار از کشورهایی که به علت عدم وجود منابع کافی انرژی، اقتصاد شکوفایی نداشته و یا دارای

اقتصادی ضربه پذیر هستند. بنابر این نفت در سالهای اخیر یکی از مسائل مهم اقتصادی و سیاسی جهان

بوده است، زیرا که این ماده مهمترین منبع انرژی فعلی در جهان می باشد. از آنجایی که اکثر نفت صادراتی

جهان در منطقه خاور میانه، خصوصا کشورهای عربی و ایران استخراج می شود و فروش آن از طرف

کشورهای عربی به اسرائیل تحریم گشته است، لذا مسئله نفت برای اسرائیل از اهمیت فوق العاده ویژه ای

برخوردار شده است. اسرائیل نه تنها دارای منابع نفتی نیست، بلکه به علت وسعت کم، دارای منابع

انرژی زای دیگر از قبیل سدهای رودخانه ای و ذغال سنگ هم نمی باشد. بنابراین اسرائیل در جهت

تهیه نفت مورد نیاز خود با مقامات ایران وارد مذاکره شده بود و نفت خود را مستقیما و به طور مخفیانه از

شرکت ملی نفت ایران تهیه می نمود. مجموعه اسناد 25 29 در این رابطه خود گویای این واقعیت

می باشد.

نکته قابل توجه در این است که شاه رسما به مقامات اسرائیلی اعلام می کند که در صورتی که اسرائیل

از مناطق نفتی صحرای سینا (چاههای ابورودیس) عقب نشینی کند، نفت اسرائیل را تأمین خواهد نمود.

این سیاست در جهت ترغیب اسرائیل به قبول سیاستهای کیسینجر و به عنوان مقدمات کمپ دیوید بوده

است و این نکته را نیز شخص خود شاه گفته است که در نظر دارد سیاست فروش نفت را به اسرائیل با

سیاست فروش تسلیحات آمریکا به اسرائیل هماهنگ کند.

از مسائل دیگر مربوط به نفت که از اهمیت ویژه ای برخوردار است، موضوع خط لوله بندر ایلات

اشکلون می باشد.

کانال سوئز که اکثریت قاطع کشتیهای باری و نفت کشها و غیره در جهت حمل کالا و سوخت بین اروپا

و آسیا از آن استفاده می کردند، به علت جنگ بین اعراب و اسرائیل به طور کامل بسته شد و کلیه این

کشتیها مجبور شدند که برای رفت آمد از دماغه امید نیک در جنوب آفریقا عبور کنند، که با این حساب

بیش از چند هزار کیلومتر به طول مسیر افزوده می شد. صهیونیستها طرحی را ارائه دادند که به موجب آن

کشتیهای نفتکش وارد بندر ایلات در خلیج عقبه شوند و نفت آنها به وسیله خط لوله به بندر اشکلون در

مدیترانه و از آنجا با کشتی به کشورهای اروپایی حمل گردد. اما جهت اجرای این پروژه می بایست منبع

فروشنده نفت را پیدا کرده تا تضمین لازم جهت استفاده از این خط توسط آنها داده می شد. طبیعی بود که

موافقت شاه را جلب کردند و شاه علاقه خاصی نسبت به اجرای این طرح پیدا کرده بود. اهمیت این طرح به

میزانی بود که حتی آمریکا نیز از ترس عکس العمل اعراب در این طرح دخالتی نکرد، اما شاه وابستگی هر

چه بیشتر خود را به رژیم صهیونیستی نشان داد و در اجرا و بهره برداری از آن همپای صهیونیستها فعالیت

نمود. در کتاب حاضر تعداد زیادی از اسناد حاوی مطالبی در این خصوص می باشد.

اسناد شماره 2 و 3 و 5 و 21 مربوط به روابط ایران اسرائیل و فعالیتهای اسرائیل در ایران است و در

اهمیت این روابط همین بس که سفیر اسرائیل در ایران یکی از اعضای مهم حکومت اسرائیل و مشاور

نخست وزیر سابق صهیونیستها بوده است (23) و تعداد متخصصین اسرائیلی در ایران بیشتر از هر کشور

دیگری در دنیا ذکر شده است (5).

البته این متخصصین عمدتا در شرکتهای وابسته به دربار پهلوی مشغول خدمت به صهیونیستها و

چپاول مردم ایران بوده اند. با این حال و با وجود گستردگی و عمق این روابط اسناد 2 و 4 نشان دهنده ترس

ص: 433

رژیم شاه از علنی شدن روابط ایران با اسرائیل است، زیرا شاه از آن می ترسد که این مسئله مخالفتهای

علنی و همه جانبه مردم ایران و در رأسشان روحانیت متعهد را برانگیزاند.

سند شماره یک از فعالیتهای سرویس اطلاعاتی اسرائیل در خرید نویسندگان مزدور در جهت

سیاست کلی صهیونیستها پرده بر می دارد. اصولاً صهیونیستها با تکیه بر همین نویسندگان و خبرنگاران

مزدور و وابسته بر خود بود که توانستند صهیونیسم خبری را خصوصا در خبرگزاریها و تلویزیونهای غرب

و آمریکا گسترش داده و تحت کنترل گیرند.

در میان کشورهای اسلامی بعد از ایران، رژیم آمریکایی حاکم بر ترکیه بیشترین روابط را با اسرائیل بر

قرار کرده و این موضوع در هماهنگی و در تمامی زمینه ها، خصوصا اطلاعاتی (مراجعه به اسناد گذشته)

وجود داشته است و سند شماره 4 هم یک نمونه از نزدیکی دیپلماتهای این دو رژیم را نمایان می سازد.

از مسائل اساسی که رژیم صهیونیستی و آمریکا در سالهای اخیر با آن سر و کار داشته اند، مسئله صلح

اسرائیل با مصر معروف به کمپ دیوید می باشد. آمریکا در این مورد گوشه ای از اقدامات پیشگیرانه در

قبال فعالیتهای به اصطلاح تروریستی بر علیه منافعش را به سفارتخانه تذکر می دهد و عواقب تحریم مصر

و لزوم کمک به این رژیم را مورد ارزیابی قرار می دهد. اصولاً مشخص شده است که رکن اساسی در کمپ

دیوید کمکهای آمریکا به هر دو رژیم مصر و اسرائیل جهت برقراری این صلح، خائنانه می باشد به طوری

که مطابق آمار در سال 1983 کمکهای آمریکا به این دو رژیم وابسته در مجموع بیش از 50 درصد کل

کمکهای خارجی آمریکا را تشکیل می دهد. هر چند که چنین قراردادی بین سه طرف منعقد شده است،

ولی آمریکا در نهان ناراحتی خود را در مورد سیاستهای خرید اراضی اعراب و شهرک سازی اسرائیل در

نوار غزه و کرانه غربی پنهان نمی کند و خطرات آن را برای اجرای کمپ دیوید در نظر قرار داده است، غافل

از آنکه سادات خیلی بیشتر از حدی که آمریکاییها تصور می کردند در لجنزار این صلح فرو رفته بود که با

این اعمال تجاوزگرانه اسرائیل دست از این به اصطلاح صلح بر دارد.

هر چند که مقامات آمریکا حاضر نیستند که جنایات صهیونیستها را علنا به زبان آورند، ولی در این

اسناد محرمانه می توان به گوشه ای از اعترافات آنها در این زمینه پی برد. مثلاً در سند 35 صریحاً گفته اند

که اسرائیل به طور یک جانبه آتش بس را در جنوب لبنان نقض نمود و دست به حملات هوایی بر علیه

اردوگاه شهر البار در شمال طرابلس زد و یک جشن عروسی را با کشتن 6 نفر و مجروح کردن 30 نفر به

عزا تبدیل نمود. در اسناد 46 و 48 گوشه ای از جنایات یک افسر صهیونیست را در جنوب لبنان روشن

می کنند و مشخص می سازند که چگونه تهدیدی از سوی آنها متوجه این افسر اسرائیلی شده باشد و

چگونه حکم دادگاه از 12 سال به 2 سال تقلیل می یابد و مقامات آمریکایی رندانه می کوشند تا این

جنایات را در قالبهای خاص خودشان توجیه کنند. در سند 49 این جنایات به حدی علنی می شود که

وزیر دادگستری رژیم صهیونیستی به شکنجه زندانیان اعتراف نموده است و البته وی تأکید کرده است که

به شین بث اطلاع داده است که چنین روشهایی برای بازپرسی تحمل نخواهد شد...

اسناد شماره 34 39 41 و 42 نشان دهنده یک واقعیت مسلم می باشد که اسرائیل امکان ندارد یک

لحظه بدون حمایت آمریکا و متحدان غربی اش به زندگی خود ادامه دهد و از همین روست که در منطقه

مشغول حمایت از منافع امپریالیسم آمریکا می باشد. این کمکها حتی تا آن حد غیر قابل تصور می شود که

روزنامه صهیونیستی هآرتز می نویسد، مالیات دهندگان آمریکایی می خواهند بدانند که تا چه حد باید

ص: 434

سطح بالای زندگی غیر طبیعی اسرائیل را از نظر مالی تأمین کنند.

در اسناد دیگر این کتاب متوجه وضعیت بد اقتصادی رژیم صهیونیستی می شویم طبق اسنادی که در

دیگر کتابهای لانه جاسوسی آمده کشورهای آمریکا و متحدان غربی اش در طی سالهای 76 1970 به

ترتیب 7/7482 میلیون دلار و 9/562 میلیون دلار کمک نظامی و اقتصادی به اسرائیل نموده اند. میزان

این کمکها در سال 1983 فقط از طرف ایالات متحده بالغ بر 2485 میلیون دلار گردیده است.

به امید روزی که همه مسلمین عالم متحد شوند و این جرثومه فساد و پشتیبانانش را از صحنه روزگار

محو نمایند.


دکتر دوریل، اسرائیلی

ص: 435

سند شماره (1)

28 ژانویه 57 7 بهمن 1335سری

دکتر دوریل، اسرائیلی

نماینده غیر رسمی اسرائیل در تهران، در گنجاندن موضوعاتی در طرفداری از اسرائیل، در مطبوعات

محلی بسیار فعال بوده است. تماسهای او از طریق عباس شاهنده ناشر مجله فرمان و مهندس عبداللّه والی

ناشر و مالک تهران مصور صورت می گیرد. چنین شایع است که وی در خلال هفته اول نوامبر یکصد هزار

ریال به روزنامه نگاران پول داده است.

منبع: انتشارات منبع کنترل شده آمریکایی

19 نوامبر 1956 28 آبان 1335


تماس با نماینده اسرائیل در ایران

سند شماره (2)

تاریخ: 28 آوریل 1965 8/2/1344،خیلی محرمانه

به: سفیراز: مارتین هرتز

یادداشت

بواسطه: وزیر مختار،

موضوع: تماس با نماینده اسرائیل در ایران

دکتر زوی دوریل، نماینده اسرائیل در محل، در زندگی مشکوکی به سر می برد. او به طرز گسترده ای در

بین هیئت دیپلماتیک می پلکد، اما جزو آنان نمی باشد. کوشش وی در حدود یکسال پیش برای معرفی

خودش به عنوان «سفیر» از جانب دولت ایران به طور قطع با شکست مواجه گردید. (او وادار به پس گرفتن

بخش نامه ای شد که او در آن از طرف خود به عنوان سفیر اسرائیل امضاء کرده بود) تاکنون او تماسهایش را

گسترش داده است و شکی نیست که دارای تماسهای مؤثری با مقامات ایرانی می باشد.

دوریل هشت سال است که در ایران به سر می برد و در بسیاری از فعالیتها مشغول به کار می باشد، شما

با همکاری اطلاعاتی اسرائیل با دولت ایران آشناتر می باشید. کارهای دیگری نیز هستند. تعدادی از

گزارشات در مورد اقدامات وی ضمیمه شده است. اکنون نکته مناسب این است که دوریل میل دارد از شما

برای میهمانی روز ملی در یکشنبه، دوم مه دعوت به عمل بیاورد. به خاطر اینکه او شما را نمی شناسد

دعوتنامه را از طریق من فرستاده است.

اگر چه من معتقدم شما نمی بایستی از تماس با دوریل پرهیز کنید، ولی احتیاجی برای شما نمی بینم که

به طور علنی در میهمانی بسیار گسترده وی حضور داشته باشید. اشکالی که ما در رابطه با وی داریم این

است که کاملاً واضح است که در میان اقدامات متنوع وی، که شامل شایع کردن گزارشات آشوب طلبانه در

مورد ناصر نیز می شود، دلگرمی وی به خطی است که «ناصر به وسیله کمک آمریکاییان نگاهداشته

می شود.».

دوریل دیروز به من گفت که او یک قراری می گذارد که به من در روز یکشنبه سری بزند. من پیشنهاد

می کنم که شما موقعیت را مغتنم شمرده و به دفتر من بیاید (چون او به دیدن شما نخواهد آمد) تا دست او را

بفشارید، و تمایل خود به اینکه گاه گاهی با او تماس بگیرید را ابراز کنید، اما تأسف خود را از این ابراز کنید

ص: 436

که به خاطر قرار قبلی نمی توانید در میهمانی او شرکت کنید. هیچ عیبی ندارد، به عبارت دیگر تا آنجا که من

می دانم (بعدا) از دکتر و خانم دوریل در یک مراسم بزرگتر در سفارت در وقت دیگری دعوت به عمل

می آوریم. همچنین شکی نیست که شما او را در بسیاری از میهمانیهای دیگر ملاقات خواهید کرد.


مذاکرات دیوید تورگمن دبیر اول سفارت اسرائیل با...

سند شماره (3)

تاریخ: چهارشنبه 22 دسامبر 1965 اول دی 1344خیلی محرمانه

صورت مذاکرات شرکت کنندگان: دیوید تورگمن، دبیر اول، سفارت اسرائیل توماس گرین دبیر دوم

سفارت آمریکا

محل: رستوران فرید،

در یک tour d`horizon مطالب مهم و قابل ذکر پایین رد و بدل شد.

1 عربستان سعودی و ایران: آقای تورگمن به خصوص در مورد اعلامیه مشترکی که در پایان ملاقات

شاه سعودی در ایران صادر نمودند از من سؤال نمود. من به او چیزهایی را گفتم که در روزنامه های

انگلیسی زبان خوانده بودم. او شگفتی خودش را در مورد موافقتنامه ابتدایی در مورد خط میانی بین دو

کشور که به توافق رسیده بود اظهار داشت و گفت که او فکر نمی کند که این موافقتنامه برای مدت زیادی پا

برجا بماند.

2 یمن کنفرانس سخت: آقای تورگمن با تمایل گفت که کنفرانس برای هفته ها روی مسائل کوچک

بحث کرده است. او فکر می کند که کنفرانس تقریبا به شکست خواهد انجامید، خصوصا با تعطیل موقتی

بلند مدتی که به خاطر نزدیک شدن ماه رمضان به وقوع خواهد پیوست. او احتمال کمی می دهد که یک

توافق و اتحاد سیاسی در شبه جزیره عربستان به وجود بیاید.

3 روابط اسرائیل با ایران: طرح مشاوره برنامه کشاورزی در منطقه قزوین خیلی موفق بوده است، و

ما امیدواریم که مانند آن بیشتر تأسیس بشود. دوستی بین دو کشور خیلی مودت آمیز می باشد، ولی هنوز

تا حدودی جاهای کلیدی کمی وجود دارد، زیرا هنوز یک سفارتخانه اسرائیلی که به معنای یک

سفارتخانه باشد در اینجا وجود ندارد. نماینده اسرائیل در مورد مسئله مهاجران یهودی ایرانی به اسرائیل

مداخله نمی کند، این مسئله به وسیله کمیته صهیونیستها در اینجا مورد بررسی قرار می گیرد.

تفسیر:

آقای تورگمن به آن اندازه ای که آرزو داشت در مورد جامعه یهودیان در اینجا حرف نزد، سعی داشت

که سؤالاتی در این مورد را از خود دور نماید و به جای آن بیشتر بر سر مسائل بین المللی توجه می کرد.

تفاسیرش در پاراگرافهای شماره 1، 2، 3، در بالا چیزهای غیره منتظره ای نیستند.


بعدازظهری در اقامتگاه دیوید تورگمن

ص: 437

سند شماره (4)

تاریخ: 14 فوریه 1966 25 بهمن 1344خیلی محرمانه، یادداشت

از: بخش سیاسی، گرینبه: بایگانی

موضوع: بعدازظهری در اقامتگاه دیوید تورگمن

آقای تورگمن صبح 14 فوریه تلفن زد و با عذر خواهی اینکه دیر خبر می دهد، ولی مرا و همسرم را به

آپارتمانش برای ساعت 9 بعد از ظهر دعوت کرد تا برخی از دوستانش را ببینم و چیزی بنوشیم.

حضار عبارت بودند از: بیلجین آنن (دبیر اول سفارت ترکیه) و همسرش زاون آنی که دبیر دو سفارت

ترکیه است، و آقای کارم الف آلتان (دبیر سوم سفارت ترکیه) از بخش سنتو و همچنین، سرهنگ عفرون

معاون وابسته نظامی از دفتر اسرائیل و آقا و خانم شاگتامی شاویک از اسرائیل.

آقا و خانم شاویک، که مسافرت تحقیقاتی در خاورمیانه و شرق دور دارند گفتند، آنها فقط یک ماه

اینجا خواهند بود و مایلند ماه دیگر را در هند و تایلند و احتمالاً ویتنام بگذرانند. آنها گفتند همچنین به

افغانستان و پاکستان هم می خواهند بروند، که سرهنگ عفرون گفت آنها نمی توانند با پاسپورت اسرائیلی

به اینجاها بروند.

شاویکها حدودا 25 تا 30 سال سن داشتند. او 5 سال در دپارتمان مسائل عربها در بیت المقدس کار

می کرد (که با مسئله اقلیت عرب در اسرائیل سر و کار دارد) و همزمان در دانشگاه هبرو تحصیل می کرد.

هر دو، او و همسرش انگلیسی را به روانی صحبت می کنند، به علاوه او عربی و فارسی صحبت می کند و

ص: 438

گفت که برای 4 یا 5 ماه سواحلی یاد گرفته است. او همچنین لغات ترکی بسیاری بلد است.

مکالمات در مورد موضوعات مختلف ولی نه سیاسی بود، من و همسرم ساعت 30/12 آنجا را ترک

کردیم.

نظریه:

خیلی جالب خواهد بود اگر در مورد سفر آقای شاویک به ایران بیشتر بدانیم، محلهایی که رفته و

ارتباطاتی که بر قرار کرده است.


وضعیت کنونی «مرد خای گازیت»

سند شماره (5)

تاریخ: 23 ژانویه 1967 3 بهمن 1345خیلی محرمانه

صورت مذاکرات، سفارت آمریکا، تل آویو

شرکت کنندگان: آقای مرد خای گازیت، دستیار دبیر کل وزارت امور خارجه اچ. اچ. شک هاوس، از

سفارت آمریکا در تل آویو

موضوع: وضعیت کنونی مرد خای گازیت

در سر میز نهار در هجدهم ژانویه مرد خای گازیت سر حال و آسوده خاطر بود. از او پرسیدم که آیا

کارش زیاد است. او گفت نه، نه برای کار خاص. او سرپرست دو یا سه گروه ضربت در وزارتخانه می باشد

و در واقع یکی از گروههای ضربت وی صبح زود همان روز کار خود را تمام شده اعلام کرده بود. علیرغم

کنجکاویهای من، گازیت درباره کارهایی که گروههای ضربت او انجام می دهند، چیزی به من نمی گوید. او

گفت که در رابطه با کار گروه ضربتش در هفته تقریبا یک بار جلسه دارد و البته مقداری وقت نیز در رابطه با

آماده سازی زمینه جلسات و از بین بردن آثار بعد از آن صرف می شود. این روزها او سخنرانیهای عمومی

زیادی ایراد می کند، ولی ادامه می دهد که در خلال هفته های آینده در حدود پانزده سخنرانی برای حضار

موشاو، دانشکده ملی جنگ اسرائیل و غیره و غیره دارد. او گفت که یکی از نطقهای آینده در مورد ایالات

متحده و خاورمیانه خواهد بود. متن مهم او، نطق یوالکیس جانسون در ژانویه 1964 بود. در سخنرانی اش

همچنین به مقداری از گفته های آقای دالس در اواسط 1950 برای نشان دادن اینکه ایالات متحده تا سال

1964 چه مقدار به اهداف خود نائل شده، استناد خواهد کرد.

اگر چه گازیت کلاً در رابطه با اینکه چه کار می کند، اطلاعات زیادی در اختیار من نگذاشت، لیکن در

مراحل گفتگو آشکار شد که او هنوز خیلی علاقه مند و بسیار مطلع در رابطه با مسائلی که با ایران،

عربستان سعودی و شاخ آفریقا سر و کار دارد می باشد.

او به ویژه در بحث بر سر مسائل اسرائیل و اعراب بیزار و بی علاقه به نظر می رسید.

من گفتگویی را که ما دو سال پیش در واشنگتن داشتیم، یادآوری نمودم زمانی که با او، درباره اینکه

چه کار باید کرد تا اسرائیل در خاورمیانه بیشتر مورد قبول واقع شود. او پیشنهاد کرده بود که می بایستی

برای افزایش آمد و شدهای عادی از طریق مندتل بوئم گیت راههایی یافته شود. او پیشنهاد نموده بود که

دولت ایالات متحده می بایستی به دنبال هر نوع فرصتی باشد تا عبور از گیت (دروازه) به وسیله کارمندان

دولت ایالات متحده را برای مقاصد اداری و غیر اداری افزایش بدهد. من گفتم که او دوست دارد بداند که

اخیرا شرایط مسافرت از این گیت (دروازه) برای افراد و کارمندان سر کنسولگری به وسیله اسرائیل بسیار

محدود و سخت شده است، لیکن اردن در این باره مخالفتی نورزیده است.

پاسخ گازیت رک نبود. او به عنوان یک پیشنهاد کلی اظهار داشت که دولتین می بایستی هدف خود را

تعیین کنند و ببینند که به دنبال چه چیزی هستند و سپس با برنامه های بسیار دقیق برای نیل به مقاصد خود

حرکت را آغاز کنند. او گفت که اسرائیل، بدون شک، دولت اسرائیل در برخورد با مسائل اعراب و اسرائیل

از این دستورالعمل پیروی نمی کند. او گفت به طور مثال مسئله عبور دیپلماتها و جهانگردان در راش

هانیکرا را در نظر بگیریم، به نظر وی اسرائیل حاضر بوده است به هر کاری دست بزند تا راش هانیکرا را

همچنان که متدتل بوئم باز شده بود باز کند.

لیکن ظاهرا از این تصمیم خوشش نیامد و سعی کرد مسئله را به طریق مؤثرتری حل نماید. او در حالی

که یک روحیه فلسفی پیدا کرده بود، گفت که معتقد است که بوروکراسی آفت موجودیت جهانی امروزی

است. آقای آبان ممکن است که در اصل خیلی خوب با او موافقت کند، اما به مرحله عمل در آوردن افکار

جدید از طریق بوروکراسی غیر ممکن می شود.

گازیت گفت که تکلیف هزینه کاری که راکفر قرار بود در رابطه با نوشتن کتابی در مورد «اسرائیل و

قدرتهای بزرگ» به او بدهد، هنوز نامعلوم است. مقدار جایزه هزینه کار که 14000 دلار بود کفاف هزینه و

مخارج دو ساله لازم برای چنین کاری را نمی داد. او هیچ توضیحی نداد که دو سال بر کناری از دولت

اسرائیل چه مشکلاتی را برای او موجب خواهد شد. بعضی از مطالب متنوع اضافی از گفتگو:

(الف) اسرائیل بیشتر از هر کشور دیگری در ایران (40) متخصص دارد.

(ب) رفتار ترکها ناامید کننده بود. گازیت بیانیه وزارت خارجه را در حضور پارلمان ترکیه تذکر داد که

ص: 439

در آن آمده است، در صورت بروز یک درگیری در خاورمیانه همچون سال 1958، ترکها اجازه نخواهند

داد که آمریکا از پایگاهش در آدانا برای شرکت دادن ارتش ایالات متحده در منطقه استفاده کند. علاوه بر

این ترکها در حالی که وزیر خارجه شان در حال شروع دیدار خود از مصر بوده با اسرائیلیها مشورت

نمودند:

به طوری که ارائه نظرات اسرائیل به ترکها در آن موقع مناسب نبود.

(ج) گازیت با یک خنده موذیانه گفت که او فکر می کند وقت آن رسیده بود که اسرائیلیها به سوریها

درس عبرتی بدهند: آنها در واقع باید یک ضربه خوب به سوریها بزنند. من به گازیت گفتم که او خوب

می داند چطور ما با این چیزها به عنوان یک مسئله اساسی برخورد می کنیم. در این رابطه این احتمال

وجود داشت که رژیم غیر منطقی سوریه با تحریک خصومت و کینه ها عکس العمل نشان بدهد. در حالی

که ضربه های قبلی اسرائیل به سوریها درسی نداده بود، چه طور ممکن است ضربه های جدید چنین درسی

بدهد؟ به علاوه در حال حاضر مقداری امیدواری وجود دارد که با فرا رسیدن اجلاس ویژه اسمک از این

هیجان کاسته شود. در نظر من برای آن چیزی که گازیت پیشنهاد کرده بود، کلاً وقت مناسبی نبود و من از

اینکه گازیت از تمامی مردم بیشتر این طور فکر می کرد تعجب نمودم. گازیت اصرار داشت که اقدام

نیرومند نظامی تنها راهی است که قادر است سوریها را از هم بپاشد. همچنان که، توافق کردیم او با خنده به

من متذکر شد که نظرش را به عنوان نظرات وزارت امور خارجه (اسرائیل) گزارش کنم. من به او گفتم

خونسرد باش، در مورد ضربه هایی که نیروی دفاعی اسرائیل وارد می کند، به قدر کافی شنیده ام.

تفسیر: گازیت تنها مقام بلند پایه وزارت امور خارجه (اسرائیل) است که ما شنیده ایم درباره این

موضوع با لحن کاملاً تهاجمی در تشنج فعلی اظهار نظر می کند. اینکه او دوباره این کار را بکند... اگر مورد

نیاز بود ... احتمال نشان دیگری از نگرانیهای بی دلیل او از مؤسسه وزارت امور خارجه می باشد.

صحبت هایمان شامل آوارگان و شاخ آفریقا نیز گردید، که در جای دیگری ثبت شد. این گفتگو چیزی را

که ما از دیگر منابع شنیده بودیم، مبنی بر اینکه گازیت تقریبا در وزارتخانه بیکار است و نفوذ خویش را از

دست می دهد، مورد تأیید قرار داد. تحقیقات احتیاط آمیز مانع از دادن هر گونه اطلاعی به ما در رابطه با

اینکه چه اتفاقی بعد می افتد شده است.سیاسی: اچ. اچ شک هاوس


نفتکشهایی که از سوی ایران برای فرستادن به بندر ایلات اجاره شده اند

سند شماره (6)

تاریخ: 24 مه 1967 3 خرداد 1346سری/ توزیع محدود

از: سفارت آمریکا در لندنبه: وزارت خارجه واشنگتن

موضوع: نفتکشهایی که از سوی ایران برای فرستادن به بندر ایلات اجاره شده اند

1 اطلاعات ذیل از شرکت ملی نفت ایران پس از مکالمات تلفنی بین بروئر و پالمر در تکمیل

اطلاعاتی که روز 23 مه ابلاغ شده به دست آمده اند.

2 مالکیت ثبت شده چهار نفتکش (همه با پرچم لیبریا) که به طور منظم نفت را از ایران به بندر ایلات

(اسرائیل) می برند:

الف: شرکت نفتکش نورا هریس (مدیرای، هیمن) مونوریا(1)

1- مونورویا پایتخت لیبریا می باشد که تقریباً در شمال غربی قاره آفریقا قرار دارد.
ص: 440

ب: شرکت نفتکش لئون ترانس ورلد، مونروویا

ج: شرکت سوپر تانکر سامسون، مونروویا

د: شرکت سیریس (سابقا آئورورا) استرو آرماداSA NAV پاناما

3 یک کشتی پنجم بنام پاتریا که مالکیت آن شرکت نفتکش ZAS با مسئولیت محدود مونوریا بوده

است در این برنامه به کار رفته و لیکن اکنون چنان تعهدی ندارد.

4 نفت از ذخایر موجود تحت مالکیت دو عضو گروه ایریکان می باشد که عبارتند از سیکنال ایران

مقیم لوس آنجلس و سوییو مقیم کلیولند.


نفتکشهایی که بین بنادر ایران و بندر عقبه رفت و آمد می کنند

سند شماره (7)

تاریخ اطلاعات: 27 مه 67 6/3/46سری غیر قابل رویت برای بیگانگان

کشور: ایران و اسرائیل

منبع: یک آژانس رسمی انگلیسی

موضوع: نفتکشهایی که بین بنادر ایران و بندر عقبه رفت و آمد می کنند

ارزیابی: یک بازرگان ایرانی که درباره مناسبات اقتصادی بین ایران و کشورهای بلوک شوروی و هم

چنین سایر کشورهای خاورمیانه خوب وارد است. او یک منبع جدید است و قابلیت اعتماد او هنوز مورد

قضاوت قرار نگرفته است.

1 اظهار نظر محل مأموریت: تلگراف تی، دی، سی، اس، 67 07341/314 گزارش داد که

نفتکشهای سیریس (سابقا آئورورا)، نورا، لئون و سامسون که همه با پرچم لیبریا حرکت می کنند، به طور

منظم نفت به بندر ایلات (در خلیج عقبه) می برند.

2 نفتکشهای نورا، لئون در تاریخ بیستم و بیست و چهارم می1967 به ترتیب از جزیره خارک

رهسپار خلیج عقبه شدند. نفت کش سیریس روز بیست و هشت می برای بارگیری نفت به جزیره خارک

خواهد آمد. هنوز معلوم نشده است که نفتکشهای سامسون و پاتریا که نفت کش دیگری است که نفت به

اسرائیل می برد و هم چنین دارای پرچم لیبریا است در کجا هستند.

3 نفت کشهای سیریس و پاتریا به طور منظم بین جزیره خارک و بندر ایلات حرکت کرده و نفت برای

اسرائیل می برند و سفر آنها روی هم رفته 20 روز به طول می کشد. همچنین دانسته شده است که کشتیهای

دیگری نفت را از بنادر ایران به اسرائیل حمل می کنند، ولی تعدادی از آنها هنگام ترک بندر بارنامه های

قلابی دارند. به طوری که بندر ایلات بندر مقصد آنها ذکر نشده است.

4 پخش از محل مأموریت: برای فرماندهان کل ارتش، نیروی دریایی و نیروی هوایی و فرمانده کل

نیروهای جنوب (شخصی) و فرمانده کل نیروهای خاورمیانه، همچنین به لندن، عمان، بغداد، بیروت،

قاهره، دمشق، جده، کویت، آنکارا و استانبول فرستاده شود.

گزارش سری طبقه بندی شده است. غیرقابل پخش برای خارجیان.


خط لوله اسرائیل

ص: 441

سند شماره (8)

تاریخ: 27 می 1968 6 خرداد 1347سری غیر قابل رؤیت برای بیگانگان

وزارت امور خارجه

سفارت آمریکا در تهران

موضوع: خط لوله اسرائیل

خلاصه: مقامات اسرائیلی معتقدند که ساختمان یک خط لوله نفتی بین بندر ایلات و دریای مدیترانه و

نگهداری آن کمتر از نفتکشهایی با ظرفیت مساوی خرج بر خواهد داشت. همچنین اعتقاد بر این است که

نرمش پذیر بودن این خط در هنگام تحویل نفت به بنادر شرق مدیترانه بیشتر از نفتکشهای بزرگ است.

این خط لوله ظرف یک سال تمام خواهد شد و نفت خام کافی در دسترس خواهد بود.

ملاحظات زیر درباره خط لوله اسرائیل از یک مکالمه طولانی با مقامات اسرائیل در تاریخ چهاردهم

ماه به دست آمده است:

1 توجیه اقتصادی:

الف. ارزانتر از دور آفریقا. در حالی که شرکتهای نفتی مدعی هستند که خط لوله مقرون به صرفه

نیست، آنها خودشان بهتر می دانند آن طوری که اسرائیل برداشت می کند 29 کشتی به ظرفیت 200 هزار

تن می تواند 50 میلیون تن نفت را از طریق خط لوله در ظرف یک سال منتقل کنند. برای منتقل کردن همین

مقدار نفت در ظرف مدت مشابهی با کشتی هایی به همین ظرفیت از طریق دور آفریقا 50 کشتی لازم

خواهد بود. هر کشتی، 20 میلیون دلار ارزش دارد و از آنجائی که 21 کشتی دیگر نیز لازم است هزینه

اضافی بیش از چهار صد میلیون دلار خواهد بود که دو یا سه برابر خط لوله است.

ب. هزینه کمتر سرویس. اسرائیلیها مدعی هستند که هزینه سرویس برای نفتکشها بیش از هزینه

سرویس برای خط لوله است و تناسب هزینه سرویس نسبت به هزینه سرمایه، دو بر یک برای این نفتکشها

در مقابل یک بر دو برای خط لوله است.

ج. تأسیسات بهتر بندری برای بارگیری و تخلیه کشتیها. بندر ایلات آنقدر عمیق است که می تواند

هرگونه کشتی با هرگونه ظرفیت را بپذیرد و از سوی دیگر این بندر قادر خواهد بود برنامه رفت و آمد

کشتیهای کوچکتر را به بنادر اروپایی در شرق مدیترانه تنظیم کند زیرا به هر صورت بنادر اروپایی

می توانند تنها کشتیهای کوچک را بپذیرند و نخواهند توانست نفتکشهای بزرگ را که آفریقا را دور زده و

به آنجا می آیند بپذیرند، زیرا در چنین صورتی عملیات پذیرش کشتیها دو برابر خواهد شد.

بدین ترتیب اسرائیلیها اعتقاد دارند که وجود یک خط لوله از لحاظ اقتصادی قابل توجیه است حتی

اگر کانال سوئز مجددا باز شود.

2 تأمین مالی:

در پاسخ به سؤالی درباره دلیل انصراف بارون روروتچیلدز اسرائیلیها گفتند که این مرد اصلاً در این

کار دستی نداشته است.

3 قابلیت دستیابی:

آنها گفتند که موضوع، ایجاد تأسیسات ترانزیتی است که همه کشورها بتوانند از آن استفاده کنند. آنها

خاطرنشان ساختند که تمامی نفت خط لوله 16 اینچی کنونی از ایران می آید. ولی هیچ گونه تعهدی داده

ص: 442

نشده است که ظرفیت این خط لوله 16 اینچی فقط برای ایران قابل دسترس خواهد بود.

4 ساختمان:

آنها انتظار دارند که ظرف یک سال کار را تمام کنند و بیشتر لوله ها از سوی یک کارخانه در اسرائیل

متعلق به یک شرکت مقیم کالیفرنیا ساخته خواهد شد و آنها فرایند جوشکاری فرکانس بالای فوق مدرن

را که در کارخانه لوله سازی اهواز به کار می رود به کار نخواهند برد، بلکه یک فرایند قدیمی تر و

محافظه کارانه تر را به کار می برند. آنها گفتند که کاملاً معتقدند که کارخانه ترسن کالیفرنیا کاملاً رضایت

بخش است هر چند این گونه طرحها به نحو اجتناب ناپذیری دارای یک دوران آزمایشی هستند. آنها متذکر

شدند که کیفیت فولاد گاه گاهی مشکلاتی ایجاد می کند.

5 تحویل نفت خام:

آنها افزودند که درباره قابل دسترس بودن نفت خام جهت تحویل از طریق این خط لوله هیچ گونه

نگرانی ندارند و تنها مشکل پیدا کردن مشتری در انتهای دیگر خط لوله است.


خط لوله ایلات اشکلون

سند شماره (9)

تاریخ: 7 سپتامبر 1968 16 شهریور 1347سری

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سیبه: سفارت آمریکا در تل آویو

رونوشت بیروت، تهران، دفتر حفاظت منافع قاهره

موضوع: خط لوله ایلات اشکلون

اگر چه مقامات اسرائیلی همچنان درباره پروژه خط لوله در جواب به سؤالات به کلیات می پردازند

چند نکته از مذاکرات اخیر با آقای دوبن درور رئیس شرکتهای خط لوله و دکتر موشه نیمن مدیر کنترل

سوخت، اطلاعات بهتری را درباره پروژه در اختیار می گذارد.

دکتر نیمن گفت به او دستور داده شده بود درباره خط لوله به کسی چیزی نگوید. او افزود که این دستور

احمقانه ای بود، چون تقریبا تمام آنچه که او درباره پروژه می دانست در روزنامه پلات (سفارتخانه در

تل آویو آن را ندارد) در هفته اول ژوئن درج شده بود و خبر پلات نسبتا موثق بود. آماده سازی محل خط

لوله به خوبی آغاز شده است و اکنون انتظار می رود که کارگذاری عملی لوله در اکتبر شروع شود،

تخمینهایی که اکنون در مورد تکمیل و اختتام پروژه ابراز می شوند حول «سپتامبر 1969» یا به طور

جامعتر «پاییز 1969» دور می زنند. هر دو منبع از اینکه فاش کنند که برای انتقال نفت از این خط لوله چه

بهایی را تعیین کرده اند، خودداری می ورزند. دوبن درور گفت که می داند حمل و نقل نفت چقدر هزینه

برمی دارد اما آن رقم را هیچگاه آشکار نخواهد کرد. و او تقریبا می داند چقدر طلب خواهد کرد لیکن چون

این هزینه انتقال هنوز هم ممکن است تابع مذاکراتی قرار گیرد، فعلاً از فاش کردن آن خودداری و امتناع

می ورزد.

بن درور گفت که جهت استفاده از خط لوله چند قرارداد منعقد نموده، اما هنوز به سطح سالانه 20

میلیون تن که ظرفیت دلخواه (خط لوله) در اولین مرحله پروژه می باشد نه توانسته است برسد. بنابراین

هنوز خیلی زود است که درباره بهره برداری از ظرفیت کامل خط لوله که تا 60 میلیون تن در سال است،

سخن به میان آورده شود.

ص: 443

مقام گزارشگر پرسید که آیا تصمیم دولت اسرائیل مبنی بر ایجاد یک خط لوله انتقال نفت 42 اینچ به

ایجاد یک صنعت پتروشیمی، یا طرحهای ایجاد یک پالایشگاه جدید در آشدود، و یا طرحهایی برای نفت

صحرای سینا منجر نمی گردد. بن درور پاسخ داد که دو طرح اول (صنعت پتروشیمی و پالایشگاه) تنها

مشتریان شرکت حمل و نقل او خواهند بود و محاسبات او در مورد هزینه بر اساس این فرض استوار است،

که هیچ یک از آن دو مشتری چشمگیری نخواهند بود. دوبن درور گفت مادامی که اوضاع به صورت فعلی

باقی بماند از نفت سینا کما فی السابق استفاده خواهد شد.

مقام گزارشگر از هر دو منبع پیرامون استفاده از خط لوله 16 اینچی سؤال نمود لیکن بدون ورود به

جزئیات گزارش تهران الف 619 نتوانست تأییدیه ای برای توافقی که جهت استفاده و بهره برداری از این

خط لوله 16 اینچی شده به دست آورد. اظهار نظر: رسیدن به یک چنین توافقی بسیار ممکن است. زیرا

اسرائیلیها جهت راه اندازی پروژه خط لوله 42 اینچی به نفت خام ایران بسیار متکی و چشم امید دوخته اند.

علاوه بر اینها در گذشته نیز ممکن است از یک چنین توافقهایی استفاده شده باشد، چون میزان تولید خیلی

بیشتر از ظرفیت خط لوله 16 اینچی است که ظاهرا نمی تواند مصرف داخلی اسرائیل را کفایت نماید. دوبن

درور تأکید کرده است که همزمان با اختتام پروژه خط لوله 42 اینچی بخش خط لوله قدیمی ایلات

اشکلون تعطیل خواهد شد و فقط «سفارش مخصوص از طریق آن» انجام خواهد شد، چون افزایش گذر

نفت خام از خط لوله 42 اینچی از مرز 20 میلیون با صرفه تر از به کارگیری دوباره خط لوله 16 اینچی

می باشد. به گفته دوبن درور در صورتی که شرایط مالی فراهم باشد، شرکت UARپروژه خود را تکمیل

خواهد نمود. به عقیده او این پروژه به هیچ وجه تهدیدی برای پروژه اسرائیلیها به شمار نخواهد رفت، ولی

زمانی که کانال سوئز دوباره باز شود با آن حتما به رقابت خواهد پرداخت. به نظر او آنچه را که از طریق

خط لوله کسب می کند باید در کانال سوئز عوارض عبور پرداخت کند بنابراین از سرمایه گذاری در پروژه

خط لوله هیچ نفعی عایدش نخواهد شد. لیکن به عقیده دکتر نیمن افزایش سریع مصرف نفت پروژه

اسرائیلیها و UARهر دو را سودآور خواهد نمود.

ترمینال ایلات اشکلون یا خط لوله 42 اینچی قادر خواهد بود، نفت را به همه تانکرها منتقل نماید که

این شامل تانکرهای کوچک برای اروپای شرقی و تانکرهای عظیم نیز می شود. بنابر اظهارات دوبن

درور، با وجود اینکه کشتی نفت کش با علامت پرچم اسرائیل وجود ندارد، لیکن اسرائیل یا مالک نفتکش

است و یا خدمات این نوع کشتیها را خریداری می کند تا بتواند در سال 20 میلیون تن نفت را از طریق لوله

منتقل نماید. قبلاً دوبن درور با ناراحتی بیان داشته بود که یک کشتی بخاری آمریکا به علت تهدیدهای

مکرر اعراب بر یک شرکت نفتی بزرگ قرار داد خود با اسرائیل را لغو کرده بود. لیکن این هفته دوبن درور

گفت که مشکل حل شده است ولی دولت اسرائیل هنوز مردد است که به اقدام قانونی علیه این کشتی دست

بزند. وی گفت مشکل به وسیله دولت اسرائیل حل شد به این ترتیب که این دولت به کمپانیهای نفتی

«اشاراتی» نمود که یعنی نمی خواهد با او به این ترتیب رفتار شود. دوبن درور گفت او فکر نمی کند که

شرکتهای نفتی بخواهند در آشکار به مبارزه با اسرائیل برخیزند، لیکن به نظر او آنها باید با اسرائیل با

احتیاط بیشتری عمل کنند.


وارن عزیز (نامه)

ص: 444

سند شماره (10)

تاریخ: 1 می 1969 11 اردیبهشت 1348سری

از: سفیر

به پیوست نامه ای از راد رایت در بیروت ارسال می گردد. فکر می کند دو پاراگراف که با رنگ قرمز

مشخص شده نظر شما را به خود جلب نماید: نکته اول این است که اسرائیلیها گفته اند که از طریق

تولیدکنندگان مستقل نفت در خلیج و یا از طریق شرکت ملی نفت ایران خواهند توانست جهت تغذیه

خطوط لوله خود به آسانی در حدود 500400 بشکه در روز بیابند (که البته این بیانات خالی از اغراق

نیست) و نکته دیگر اظهارات استوفر می باشد مبنی بر اینکه میزان تولید نفت خام در ایران بسیار رو به

افزایش است و به نظر وی شاه اصولاً درباره این رغم اظهار نگرانی نخواهد کرد.

آر. ال. دی

سری

بیروت، لبنانسری

وارن کلارکاداری غیر رسمی

دائره سوخت و انرژی

دبیرخانه امور اقتصادی واشنگتن دی سی

وارن عزیز

تشکرات صمیمانه مرا در قبال فرستادن نشریات لازم جهت ارائه دادن به پرفسور میکداش بپذیر، آنها

را زمانی که دالی مک دونالد نزد من آمد در جلسه 23 آوریل به او دادم. این نشریات هم برای پرفسور

میکداش و هم برای دانشجویان دانشگاه آمریکایی بیروت و دیگر مشاورین مقیم بیروت مفید است که

البته برای آنها فهرستی از منابع و نشریات موجود و در دسترس پرفسور میکداش را فراهم آورده ام.

بسیاری از ماها منتظر هستیم که گزارش کمیته ضد تراست و مونوپولی به پایان برسد؛ و من امیدوارم

که به محض انتشار از هر یک از گزارشات 5 رونوشت برایم بفرستی. فکر می کنم که دیگر همکارانمان در

تهران، کویت، ظهران، تریپولی و غیره نیز از دریافت رونوشت این گزارشها خوشحال شوند.

همان طور که در نامه 8 آوریل خواسته اید، گوش به زنگ هستیم تا هر گونه خبری را که درباره خط

لوله اسرائیل به دست آوردیم، برایتان ارسال نماییم. مثل اینکه قبلاً از قول شخصی به نام جک هارتسون

برایت گفتم که وی در حالی که در سمیناری در بیمارستان آمریکایی بیروت شرکت داشت،به من گفت که

اسرائیلیها اصلاً مطمئن هستند که حدود 500 400 هزار بشکه در روز نفت در خط لوله خود به وسیله

تولیدکنندگان مستقل در خلیج و شرکت ملی نفت ایران نقل و انتقال خواهند داد. در مورد دومی باید گفت

که توضیحات تو مربوط به 4 آوریل بسیار شگفت آور بود اظهارات هنری موزر در صفحه 7 موجود

است. بعد از مطالعه گزارش فکر کردم بد نیست اگر یک رونوشت از آن را به لندن نیز بفرستی. در مورد

گزارش خود بهتر است این نکات را نیز به خاطر داشته باشی:

صفحه 5 A. ظهران 57A - ، دائره المعارف جلد دوم صفحه 1 ذخایر شرکت آرامکو را 84/4 بلیون

می داند که به رقم ارائه شده توسط هاولند بسیار نزدیک است ولی از رقم 77 بلیون ارائه شده توسط

ژورنال نفت و گاز بالاتر است.

ص: 445

در تمام طول سخنرانیهای نمایندگان این صنعت من بالاخره نفهمیدم که به هنگام بحث پیرامون

ذخایر نفتی ایران منظور آنها ذخایر کنسرسیوم بوده است یا ذخایر کل ایران. فکر می کنم ارقام ارائه شده در

مورد کل ایران بیشتر صادق باشد. با این وصف، این به طبع ایرانیها بسیار ناخوش خواهد آمد،زیرا

شرکتهای غیر کنسرسیومی از قبیل آرپی گروه و کنتینانتال می توانند رقم ذخیره ایران را آن چنان بالا نشان

دهند که بعدها با یک کمبود زیاد و شاید هم بسیار زیاد و یا افزایش در تولید رو به رو شویم. در طرف دیگر

این سکه تولید ذخایر نفتی، والی مکدونالد گزارش می دهد که سهم انرژی حاصله از نفت خام برای اروپا

در اواسط سالهای 70 بسیار افزایش خواهد یافت. آیا این می تواند دلیلی بر سر سختی ایران باشد؟ تام

استوفر یک هفته قبل در زمان حضورش در یک سمینار اظهار داشت که ایران می خواهد تا «جایی که

بشود و امکان داشته باشد» بر سر سختی خود بیافزاید. (البته فکر می کنم باب دول بهتر بتواند این موضوع

را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد). به نظر توم، شاه اصولاً با منطق آمار «فزاینده» ارائه شده توسط

کنسرسیوم قانع نمی گردد. ظاهرا حکومت عربستان سعودی بسیار مواظب این جریان است 359 و 60

A ظهران نیز تازه رسیده است. این نامه با صحبت پیرامون نشریات آغاز شد، پس بد نیست که با بحث

پیرامون نشریات نیز به پایان رسد. نشریه ماه آوریل نیوزلتر مرجعی از ادوارد اچ شاف پیرامون برنامه

واردات نفتی آمریکا: ارزشیابی نیویورک: پراگر 1968؛ 257 صفحه، 17 دلار به همراه دارد. قبل از اینکه

بخواهم آن را به خرم می توانی به من بگویی که آیا ارزشش را دارد (.. یا شاید یک جلد از آن را داشته

باشی؟؟). علاوه بر این شده پیرامون «بهای برنامه واردات نفتی برای اقتصاد آمریکا» را+ که در صفحه

سوم تحقیق نامه میل آورده شده داری یا خیر ؟

دوباره از همکاریت بسیار سپاسگزارم.

ارادتمند شما

رادریک م رایت

مقام صنعت نفت


درخواست ملاقات عزری از...

سند شماره (11)

29 دسامبر 69 8 دی 1348وزارت امور خارجه آمریکا

دفتر سفیر

آقای سفیر

موضوع: قضیه ضمیمه شده

چارلی مک کاسکیل قرار ملاقاتی را با هیئت اسرائیلی خواهد گذاشت. او می تواند ساعت 30/14

دوشنبه آتی، 5 ژانویه به دفتر شما بیاید. در غیر این صورت برنامه شما در آن بعد از ظهر خالی خواهد

بود.

محرمانهتاریخ: 18 دسامبر 1966

به: سفیراز: بخش سیاسی کمی

از طریق: وزیر مختار لویز

رابط من در هیئت اسرائیلی امروز تلفن کرد و گفت که سفیرشان، عزری مایل است که جلسه ملاقاتی را

با شما ترتیب دهد. من به وی گفتم تحقیق کرده نتیجه را به وی خواهم گفت.

ص: 446

آقای عزری رئیس هیئت اسرائیلی در اینجا می باشد. وی در حالی که دارای درجه سفیری است ولی

در اینجا سمت سفیری ندارد. وی در سمت دیپلماتها نبوده و جزء دیپلماتها هم حساب نمی شود. او یک

نقش دوگانه دارد نه ماهی است و نه مرغ (نه. شخص عادی است و نه دیپلمات مترجم).

هر چند که ما رابطه را در سطح کاری حفظ کرده ایم، ولی هرگز با اسرائیلیها رابطه نزدیکی نداشته ایم.

آنها منابع خوب اطلاعاتی هستند و در آن سطح حفظ رابطه مان را ثمر بخش یافته ایم.

به صلاحدید شما، هر گاه که فرصت دارید فکر کنم بد نباشد که با آقای عزری در اینجا ملاقات کنید از

آنجائی که وی درجه سفیری ندارد، جای مسئله ای نخواهد بود، ولی شما تلفن بزنید. اگر شما تأیید

می نمایید به رابطم تلفن خواهم کرد و به او می گویم که شما فرصت ندارید و مریض بوده اید.(1)

در دسامبر 1970 از طبقه بندی خارج می شود.


عملکرد خط لوله اسرائیلی

سند شماره (12)

تاریخ: 17 مارس 1970 26 اسفند 1348سری

از: جیمز ای، آلیکنبه: بخش خاور نزدیک / ایران آقای میکلوس

ارجاع به: نامه غیر رسمی شما مورخه 17 مارس 1970

موضوع: عملکرد خط لوله اسرائیلی

تخمین ما بر حسب اطلاعات موجود چنین است. سه چهارم نفتی که در خط لوله اسرائیل جریان دارد

از ایران می باشد. مابقی که حدود 75000 الی 100000 بشکه در روز می باشد از کرانه بلائیم و صحرای

سینا که در سال 1967 توسط اسرائیل اشغال گردید، تأمین می شود.

به نظر ما اکثر نفتی که در خط لوله اسرائیل جریان دارد متعلق به شرکت ملی نفت ایران می باشد؛ در

ژانویه صادرات خارج از کشور 340000 بشکه در روز بود که 170000 بشکه آن به شرکت ملی نفت

ایران تعلق دارد (ولیکن همه این مقدار به اسرائیل نرفته چرا که ایران مشتریانی هم در شرق سوئز دارد). تا

حد 000،100 بشکه دیگر در روز از نفت شرکت ملی ایران ممکن است تحت توافقهای مبادله نفت بین

شرکت نفت و کنسرسیوم که به موجب آنها شرکت نفت می تواند تا مقدار معینی نفت براساس یک قیمت

quarter way از کنسرسیوم بخرد تا به کشورهای مشخص شده ای در اروپای شرقی بفروشد، در خط لوله

اسرائیل جریان داشته باشد. تصور می شود اکثر نفت خریداری شده مبادله ای به رومانی برود.

امکان آن هست که مقداری از نفت ایران که توسط اعضای ایریکن و یا دیگر کمپانیهای کوچکی که

منافعی در کشورهای عربی ندارند از طریق خط لوله اسرائیل فراهم شود. به هر حال ما هیچ گونه مدارکی

که نشانگر استفاده هیچ یک از کمپانیهای اصلی نفتی در کشورهای عربی از خط لوله اسرائیل باشد نداریم

و ما شک داریم که آنها چنین کاری کنند.


موضوع خط لوله ایلات اشکلون

1- پاورقی مترجم: در حاشیه و قسمتهای اضافی سند فوق مطلبی به صورت دست نویس نوشته شده که عبارت است از: خیر ٬ بگذار برای تعیین وقت ملاقات ٬ تا چهارشنبه صبح منتظر باشیم. در تاریخ 31 دسامبر ٬ اول درباره همین موضوع با من تماس بگیر.
ص: 447

سند شماره (13)

تاریخ: 22 اوت 1970 31 مرداد 49سری

از: کنسولگری 9 آمریکا در ظهرانبه: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی

موضوع خط لوله ایلات اشکلون

1 در این موقعیت حساس فکر می کنیم که هرگونه مشارکت و معیت آمریکا با طرح خط لوله ایلات

اشکلون ممکن است مخاطرات شدیدی را در قبال مناسباتمان با کشورهای دوست عرب صادر کننده

نفت در بر داشته باشد و برای مبارزه افراطیون عرب علیه تلاش صلح جاری که آمریکا به راه انداخته

مهمات حیاتی تهیه خواهد کرد. هم اکنون نیز جبهه خلق برای آزادی فلسطین در شماره 11 ژوئیه

هفته نامه بیروتی الهدف، آمریکا، دولت عربستان و ایران را به توطئه علیه منافع اعراب با ترتیب دادن

ارسال نفت اضافی ایران از طریق خط لوله اسرائیلی متهم نموده است.

2 علاوه بر آن، در حالی که کلیه تولیدکنندگان حوزه خلیج سعی بر تولید بیشتر دارند، هر گونه حرکتی

که نشانگر حمایت از یک تولید کننده (مانند ایران) در بازار پر منافع اروپایی باشد، باعث رنجش و انزجار

دولتهای عرب تولید کننده نفت و شرکتهای آمریکایی در این منطقه خواهد شد.

3 خلاصه، ما احساس می کنیم این امر اساسا به ایرانیها و اسرائیلیها مربوط است و هر دو بحد کافی

هوشیار هستند تا بدون مطرح شدن از طرف دولت آمریکا احتمالاتی را که خط لوله ایلات اشکلون همراه

دارد، ملاحظه کنند.دنیس مور


ظرفیت خط لوله ایلات اشکلون

سند شماره (14)

تاریخ: 24 اوت 70 2 شهریور 49سری

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سیبه: سفارت آمریکا تهران

موضوع: ظرفیت خط لوله ایلات اشکلون

1 مقدار نفتی که ایران ممکن است به اروپای غربی بفروشد، احتمالاً از طرق زیر تأمین خواهد گردید:

(الف) نفتی که به وسیله اعضاء کنسرسیوم فروخته می شود. و چون اعضاء کنسرسیوم منافع زیادی در

کشورهای عربی دارند، بنابراین مایل نیستند که با فروش نفت از طریق لوله ایلات این منافع به خطر افتد.

(ب) نفتی که از طریق منطقه کنسرسیوم در اختیار شرکت ملی نفت ایران قرار داده می شود، شرکت

ملی نفت ایران نفت استخراج شده از منطقه کنسرسیوم را به بازارهای نفت اروپای غربی که حوزه فروش

مخصوص کنسرسیوم است، نخواهد فروخت. البته شرکت ملی نفت ایران نفت کنسرسیوم را به صورت

پایاپای به اروپای شرقی مخصوصا رومانی می فروشد. مقداری از این نفت نیز از طریق خطوط لوله ایلات

اشکلون می گذرد، اما دلایل آشکار شرکت ملی نفت ایران این است که این شرکت مقصد نهایی و طریق

عبور نفتی را که می فروشد نمی داند.

(پ) نفتی که از شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای خارجی حاصل می شود، بیشتر در مناطق دور از

ساحل تولید می گردد.

2 بنا به محاسبات سفارت آمریکا در تهران، شرکت ملی نفت ایران برای فروش در سال 1970 مقدار

000،300 بشکه در روز و برای سال 1971 مقدار 000،400 بشکه در روز در اختیار دارد که قسمت

ص: 448

اعظم آن از طریق شرق سوئز به پالایشگاه مدرس، که قسمتی از آن متعلق به شرکت ملی نفت ایران است،

ژاپن و سنگاپور فرستاده می شود. برای شرکت ملی نفت ایران بسیار مشکل است که قراردادهای خود با

این نقاط (به خصوص مدرس) را نادیده بگیرد، به خصوص که اینها در دراز مدت بازده خوبی دارند و

شرکت ملی نفت ایران در ازاء بازارهای سودآور کوتاه مدتی که توسط کاهش تولید نفت لیبی به وجود

می آید،از دست بدهد.

100 هزار بشکه ای که هر روز برای شرکت ملی نفت ایران می ماند، توسط شرکائش به غرب سوئز

انتقال یافته و به فروش می رسد. این رقم را در آینده نزدیک می توان تا 000،80 بشکه دیگر بالا برد. این

شرکاء شرکت ملی نفت ایران نیز در کشورهای عربی سرمایه گذاریهایی دارند که نمی خواهند با استفاده از

خط لوله اسرائیلی به خطر افتد.

3 البته ایران به درآمد نفتی بسیار نیاز دارد و نیازی به تحریک ما ندارد که بخواهد از خط لوله ایلات

استفاده کند یا نه. گذشته از این، فکر می کنیم ارائه این پیشنهاد که ایران استفاده از خط لوله ایلات را برای

نفت ایران گسترش دهد، علاوه بر اینکه ضرورتی ندارد در روابط ما با اعراب نیز بسیار خطرناک است.

مک آرتور


خط لوله اسرائیل

سند شماره (15)

تاریخ: 8 اکتبر 1970 28 شهریور 49سری

وزارت امور خارجه آمریکا

موضوع: خط لوله اسرائیل

آقای ولگاست گفته است که بنا به محاسبات تقریبی کمپانی اسو، خط لوله اسرائیل تنها می تواند

000،400 بشکه نفت را در روز انتقال دهد. وی گفت این محاسبات از طریق چند منبع به دست آمده است

که عبارتند از مصاحبت و گفتگو با اسرائیلیهایی که در مورد صنعت نفت اسرائیل صاحب نظر هستند، و

بیانات اخیر کنشت؛ و دیگر منابع. شاه ایران نیز که خود در خط لوله اسرائیل دارای منافعی است رقمی

مشابه را ارائه داده است (450 هزار بشکه در روز). آقای ولگاست گفت که بنابه اظهارات یک منبع

اسرائیلی میزان تولید و ظرفیت واقعی در سپتامبر 000،300 بشکه در روز بوده است، که قرار است با

طرحهایی این ظرفیت را به 000،600 بشکه در روز در سال 1971 و 800000 بشکه در روز بین سالهای

73 1972 و 2/1 میلیون بشکه در روز بین سالهای 80 1973 افزایش دهند.

آقای ولگاست گفته است که بنا به اظهارات همین منبع اسرائیلی بسیاری از کمپانیهای بزرگ نفتی به

طور مستقیم و یا غیر مستقیم از خط لوله اسرائیلی استفاده می کنند. آقای ولگاست گفته است که تمام این

مطلب را نمی تواند تأیید کند، ولی می تواند اطمینان بدهد که کمپانی خود او این خط لوله را مورد استفاده

قرار نداده است.

اظهار نظر: در مصاحبه قبل که با یکی از مدیران اجرائی استاندارد اویل ایندیانا صورت گرفت، وی

گفته است که کمپانی وی قسمت اعظم تولیدات خود را در مناطق دور از ساحل ایران از طریق خط لوله

اسرائیل منتقل می کرده است. بی بند و باری که در نحوه بیان سخنان وی مشاهده می شد، مقام گزارشگر را

بر آن داشت، تا استنباط کند که مقامات مصر که بخش اعظم نفت و منافع استاندارد اویل ایندیانا در آن

ص: 449

کشور و خاورمیانه قرار دارد از این نقل و انتقال توسط خط لوله اسرائیل با خبر هستند،لیکن اعتراضی

نمی کنند.


وارن عزیز (نامه)

سند شماره (16)

تهران ایران

تاریخ: 29 اکتبر 1970 19 مهر 49سری

جناب وارن کلارکاداری غیر رسمی

وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی 20520

وارن عزیز

یادداشت 8 اکتبر شما درباره گفتگو با پلیت ولگاست از نکات بسیار هیجان انگیزی برخوردار بود. من

هرگز نشنیده بودم که ایران یا به عبارت دیگر شاه تا به این حد نسبت به خط لوله اسرائیل علاقه داشته

باشد. من فکر می کردم که اسرائیلیها از دولت ایران پرسیده بودند که آیا اجازه می دهد نفت ایران از این خط

لوله عبور نماید یا خیر، که البته ایرانیها جواب مثبت داده بودند و اسرائیلیها نیز با این جواب اطمینان یافتند

که با عبور نفت کافی از این خط لوله عظیم می توان از نظر اقتصادی احداث آن را مقرون به صرفه دانست.

پاسخ به این سؤال که چه کسی به استفاده از این خط لوله (اسرائیلی م) خواهد پرداخت، مستلزم تعمق

است. احتمالاً اعراب تند رو خواهند گفت که هر کمپانی نفتی که نفت را به خریدار بفروشد می داند و یا باید

بداند که خودش هم باید نفت را در لوله به جریان بیاندازد. در نتیجه از آن شرکت (برای استفاده از این خط

لوله احداث شده توسط اسرائیل م) انتقام سختی گرفته خواهد شد. از این نظر می توان گفت که فقط

تعدادی از کمپانیهای اصلی بین المللی قادر خواهند بود از این خط لوله نفتی استفاده نمایند. به هر حال

نمایندگان کمپانیهای نفتی اعم از کوچک و بزرگ در اینجا قسم یاد کرده اند که نفتی که به عنوان و اسم

شرکت آنها را داشته باشد توسط این خط لوله منتقل نخواهد گردید. لیکن همگی آنها اعتراف می کنند که

این سوگند آنها مورد قبول کشورهایی چون عربستان سعودی، کویت، و شیخ نشینها واقع نخواهد داشت.

من حتی از این گزارش که گفته بودید بنا به گفته یک مقامSOI بیشتر تولید شرکت نفت ایندیانا و شرکاء

از طریق این خط لوله می گذرد، بسیار تعجب کردم. و این به این علت است که در مصاحبه ای که با مدیر نفت

ایندیانا و شرکاء داشته دیوویلکی گفته است که به علت مشاجرات زیاد بین کمپانی او و شرکت ملی نفت

ایران بر سربها و مالیات نفت شرکت استاندارد دیگر برای خود نفت استخراج نخواهد کرد، و به همین دلیل

تولید به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یافته و به اندازه نیاز شرکت ملی نفت ایران خواهد بود.

این استخراج حدود 00،500 بشکه در روز برای انتقال به پالایشگاه مدرس و 000،25 بشکه دیگر در

روز است که به گفته ویلکی توسط شرکت ملی نفت ایران به اسرائیل فروخته می شود وی ادامه داد که

ظاهرا این فروش نفت توسط شرکت ملی ایران باعث می شود، که کمبودهای داخلی اسرائیل در زمینه نفت

جبران گردد.

از آنجا که این توضیحات پاسخگوی تمام مسائل نیست. شما حتما در دیدار آینده تان با پیت و آقایان

اعضای کمپانی استاندارد در مورد این سؤالات و نقاط ابهام آمیز دیگر حتما توضیحات بیشتری دریافت

خواهید کرد. مهمتر این است که قبل از این مشاجرات آیا شرکت نفت ایندیانا و شرکاء از طریق این خط

ص: 450

لوله نفت خود را منتقل می کرده اند و یا اینکه انتقال نفت از طریق این خط لوله فقط توسط خریدار صورت

می گرفته است.

موفق باشید

ارادتمند

جان، ال. واستبرن

مسئول امور نفتی


جان عزیز (نامه)

سند شماره (17)

تاریخ: 25 نوامبر 1970 4 آذر 49سری

جان واشبرن

غیر قابل انتشار برای ملل بیگانه توزیع محدود

مسئول امور نفتی سفارت آمریکا، در تهران

جان عزیز

از نامه ای که در تاریخ 29 اکتبر در جواب نامه ای که پیرامون گفتگوی من با پیت ولگاست درباره

ظرفیت خط لوله اسرائیل نوشته بودی متشکرم. پاورقی هایی که اضافه کرده بودم بیشتر براساس بیانات

شاه در چند سال گذشته مبنی «علاقه» شاه به این خطوط و به خصوص براساس گفتگویش با اعضاء

کنسرسیوم در زوریخ در 31 ژانویه 1969 نوشته شده است.

به طور خلاصه مطلبی که از آن گفتگو به وسیله کنسرسیوم بر جای گذاشته شده در بخشی که درباره

خط لوله ایران ترکیه پیشنهاداتی می کند، چنین می گوید:

«شاه گفته است که خط لوله (ایران ترکیه) توسط او ارائه نشده است؛ او نیز مانند دیگر اعضاء

کنسرسیوم به منافع می نگرد. بهتر است ظرفیت متغیر ارائه شونده به وسیله صادرات به توسط کشتی و از

طریق جزیره خارک حفظ شود. از طرف دیگر اگر خطوط لوله برای هر بشکه 10 سنت بیشتر عاید

فروشنده بکند، او نیز بدش نمی آید از این طریق سود بیشتری ببرد. مسئله صرفا یک مسئله اقتصادی

است؛ اگر خط لوله منافعی برای او داشته باشد مورد استفاده خواهد بود در غیر این صورت خیر.

اعلیحضرت اضافه کردند که استفاده از خط لوله اسرائیل به تمایل ایران بستگی دارد، به خصوص که ایران

نیز در این خط منافعی دارد. اعراب نمی توانند از این کار ممانعت به عمل آورند، و او مایل نیست و انتظار

ندارد که اعراب بر اسرائیل پیروز شوند ...

این حس مالکیت که در این پاراگراف مشهود است مخصوصا باعث شده است که شاه (یا ایران، چون

متأسفانه من نیز مانند ایرانیان) ضمیر سلطنتی «ما» را با هر دو معادل فرض می کنم، مستقیما منافعی در

این خط لوله داشته باشد تا اینکه بخشی از تولیدات خود را صرفا از آن عبور دهد.

شاه در گفتگویی که با هارولند و وسیچ در 27 سپتامبر 1970 داشت، موضوع خطوط لوله اسرائیل را

به میان آورده خاطرنشان ساخت که «ایران با این طرح بیگانه نیست» و به نظر می رسد که می خواهد با

آرامی استفاده از آن را به میان بکشد.

باب دول از قول سفیر مایر می گوید که شاه گفته است که ایران دارای منافع مالی در خط لوله 42 اینچی

اسرائیل است. به نظر باب این سخنان از طرف شاه در سال 1967 ایراد شد که در آن وقت اسرائیل در به در

ص: 451

به دنبال منابع مالی می گشت، تا این خطوط را تأمین سازد.

اخیرا گزارشی از سازمان سیا رسیده است (7030917/321 ب مورخه 24 اکتبر 1970) که نفت

خام آغاجاری که از طریق یک شرکت آمریکایی خریداری می شود، علاوه بر نفت شرکت ملی نفت ایران

از طریق خط لوله اسرائیل عبور می کند. البته این گزارش ارزیابی نشده است و مکان دریافت گزارش نیز

تل آویو بوده است.

ولی ظاهرا سفارت ایران به دفتر حفاظت منافع مصر در سفارت هند گفته است که اصولاً نفتی از

شرکت ملی نفت ایران از این خط لوله عبور نمی کند و هنگامی که از یوسف اکبر که از اعضاء سفارت ایران

است توضیح بیشتری در این باره خواسته شد در جوابم گفت شرکت ملی نفت را در جزیره خارک

می فروشد و اینکه نفت چگونه عبور می کند به خریدار مربوط است نه به شرکت ملی نفت ایران.

آقای فال کینگهام منبعی بود که استفاده شاه ایران از خط لوله اسرائیل را گزارش داده بود. تا آنجا که

من و باب دول به خاطر می آوریم عبارت نقل شده به وسیله او باین ترتیب بود که «تولید دوز از ساحل ما از

طریق خط لوله اسرائیل می گذرد» در صورتی که فال کنیگهام در ایران باشد خواهد توانست اطلاعات

مورد نیاز شما را در اختیارتان بگذارد.

از شاه ایران صحبت کردیم. جنبه های شگفت آوری از شرکت استاندارد اویل ایندیانا و شرکاء یادم

آمد. در نامه ای که در 3 اکتبر نوشته بودی گفته بودید که موضع اقبال این بوده است که استاندارد اویل

ایندیانا و شرکاء قیمتها را پایینتر از قیمتی که برای تعیین نرخ مالیاتها و عوارض لازم دارد نمی آورد. و این

«کاملاً» متضاد است با این اصل از استاندارد اویل ایندیانا و شرکاء که کمیته ای دارد که می تواند در صورت

لزوم تخفیفهایی به این شرکت اعطا نماید. ممکن است شرکت ملی نفت ایران تخفیف نیز بدهد. ولی آیا

می توان گفت که این شرکت به خاطر فشارهای وارده غیر از مفاد مندرجه 121 موافقت نامه این چنین

می کند؟ به همین دلیل بد نیست بدانیم سفارت بر چه اساسی اظهار می دارد که میزان تولید نفت ایران

000،200 بشکه در روز افزایش می یابد در صورتی که مشاجره ایران و استاندارد اویل ایندیانا و شرکاء

یک سال پیش حل شد (تهران 4355). گزارش تهران به شماره 5109 مرا امیدوار می کند که به خود به

قبولانم که مشاجرات میان این دو دیگر از میان رفته است.

باب و من خیلی علاقه داریم نشریه 314 مورخه 29 اکتبر را درباره طرح گاز مایع طبیعی که وسیله

کایزر پیشنهاد شده است داشته باشیم. همان طور که می دانید پروژه هایی در دست تکمیل است تا گاز مایع

طبیعی را از طریق الجزیره و ونزوئلا به آمریکا وارد کنیم، و مطالعاتی نیز برای ورود گاز مایع طبیعی از

نیجریه، که از طریق دریا دورتر از الجزیره است، شروع شده است. قیمتهای تقریبی نسبت به منابع حاضر

بسیار گرانتر است، بدون شک مجبور خواهیم شد گرانتر بخریم، ولی آن را از دست ندهیم. چون منبع ما در

این کشور رو به اتمام است. با این وصف، فکر نمی کنیم که گاز مایع طبیعی خلیج بتواند در بازارهای آمریکا

آن طور که کایزر می گوید رقابت نماید. قسمت اعظم بهای گاز مایع طبیعی در ارزش تانکرهای آن نهفته

است. یک کشتی مخصوص حمل گاز مایع طبیعی با حجم 000،50 تا 000،40 تقریبا بین 40 تا 50

میلیون ارزش دارد (که البته قیمت آن دو برابر یک تانکر نفت کش 000،250 حجمی است)، بنابر این بسته

به مسافتی که این کشتیها باید سفر کنند قیمتها افزایش می یابد.

در صورتی که بازار بالقوه ای برای گاز مایع طبیعی ایران وجود داشته باشد (چون 54 سال طول

ص: 452

می کشد تا این پروژه راه بیفتد) به نظر ما ژاپن بازاری بهتر از اروپا و آمریکا می تواند باشد. هیچ یک از منابع

صنعتی که ما با آنها گفتگو کردیم حتی فکر نمی کند، که ممکن است ژاپن نیز بازار خوبی برای گاز مایع

طبیعی باشد، که البته با افزایش قیمت نفت این طور خواهد شد. در حال حاضر ژاپن مقداری گاز مایع

طبیعی را از آلاسکا و برونئی به دست می آورد.

به نظر من دیگر منابع گازی چون اندونزی قبل از اینکه 3 هزار میل به طرف خلیج فارس بروند، در دام

ژاپن گرفتار خواهند آمد. در این رابطه خوشحال خواهیم شد که اگر ما را در جریان طرحهای متذکر شده

توسط آقای فیروزان، عضو شرکت ملی نفت ایران، آمریکاییها و فرانسویها قرار دهید. آیا شما نیز با نظریه

کایزر مبنی بر اینکه هر چه زودتر باید در رابطه با گاز مایع طبیعی اقدام کرد، موافق هستید؟ اتفاقا کایزر

گفته است که ایران «ظرفیت دست نخورده ای» معادل 450000 فوت مکعب دارد. می دانید این ارقام را

چگونه به دست آورده اند؟

بنابه اظهارات ژورنال نفت ایران مورخ اکتبر 1970، در اوت همان سال ایران حدود 9/1 بلیون را با

سوزاندن به هدر می داد (به میزان هر ماه 4/56 بلیون فوت مکعب). آیا این به هدر رفتن گاز توسط

لوله کشی گاز به شوروی کاهش یافته است یا نه؟

این نامه خیلی طولانی شد. امیدوارم که این نامه حالت مشاجره آمیز نداشته باشد، چون از مشاجره و

نزاع اصولاً خوشم نمی آید، بلکه دوست دارم نظریات و عکس العملهایمان را با هم در میان بگذاریم

امیدوارم تعطیلات خوش بگذرد.

ارادتمند

وارن کلارک

دفتر انرژی و سوخت


وارن عزیز (نامه)

سند شماره (18)

تهران ایران

تاریخ: 23 دسامبر 1970 2 دی 49سری

وارن کلارکاداری غیر رسمی

وزارت امور خارجه واشنگتن دی. سی. 20520

وارن عزیز

از نامه ای که در 25 نوامبر فرستاده بودید بسیار متشکرم، که البته به خاطر مشکلات پستی که در این

روزها پیش آمده چند روز پیش به دستم رسید. پس از بررسی نکاتی که توسط شما مطرح شده بود واقعا

نمی دانم در پاسخ سؤال شما مربوط به منافع ایران در خط لوله نفتی اسرائیل چه بگویم. البته من نقطه

نظرهای شاه را که به نمایندگان کنسرسیوم در زوریخ ارائه شده بود، شنیده ام و این جمله او را که در آنجا به

این مضمون «ایران منافعی در خط لوله دارد» ایراد شده بود خوانده ام. البته فکر می کردم که این جملات به

این مضمون بیان شده که از نظر اقتصادی این خط لوله را حمایت شده، فرض نمایند. علاوه بر اینها مهندس

سپهبان رئیس دفتر تحقیق شرکت ملی نفت ایران به من گفته بود، لازم نیست که حتما ایران در این خط لوله

سرمایه گذاری مالی بنماید، چون اسرائیلیها مهارت کافی در جلب سرمایه برای این خط لوله دارند، ولی

اسراییلی ها خیلی مایلند که ایران به هر ترتیب که شده از این خط لوله نفتی استفاده کند. به این ترتیب، من

ص: 453

تنها قادر به ارائه شواهدی هستم که هنوز «تأیید نشده است» و برای به دست آوردن شواهد مستدل باید در

اطراف این قضیه کنکاش بیشتری به خرج دهم. باید ببینم که آیا سازمان منابع کنترل شده آمریکایی نیز

می تواند در این زمینه مرا یاری دهد یا خیر. یکی از گزارشهای سازمان سیا در تل آویو را که مربوط به

همین قضیه است مطالعه کرده ام. به نظر من شرکت ملی نفت ایران از طریق کنسرسیوم مقداری نفت خام به

دست می آورد، که البته از نحوه قرار داد مربوطه شما مطلع هستید، و آن را به کشور رومانی می فروشد. این

همان نفت خامی است که از طریق آغاجاری استخراج گردیده و از طریق خط لوله نفتی اسرائیل منتقل

می شود و هیچ کمپانی بین المللی در ارتباط با این عمل نیست.

موضوع دولت ایران و شرکت ملی نفت ایران خطی است که به وسیله یوسف اکبر دنبال می شود. یعنی

این نفت خام مذکور از بخش جنوبی ایران استخراج گردیده نیمی از آن بنا به قرار داد مشترک به شرکت

ملی نفت ایران تعلق می گیرد. و شرکت ملی نفت قسمت اعظم این نفت خام را به خریدارانی می فروشد که

خرید خود را از طریق خط لوله نفتی اسرائیل به فروشندگان خود می رسانند. با این وصف کمپانی ایندیانا

دوباره تماس گرفته و تأکید کرده است که هیچ مقدار نفت تولیدی نفت جنوب را از طریق خط لوله نفتی

اسرائیل منتقل نمی کند.

درباره مشکلات کمپانی ایندیانا باید بگویم که موضع اقبال این است که ایندیانا اصلاً حقی نداشته که

در مورد گرفتن تخفیف اقدام نماید، بنابراین موارد نکات لازم برای مذاکره و یا بحث نمی باشد. دیوویلکی

مدیر ایندیانا به من گفته بود که در صورت از بین رفتن اختلافات در یک سال قبل تولید این کمپانی به

000،00/2 بشکه در روز می رسید. لیکن ظاهرا در آینده نزدیک نباید انتظار داشت که راه حلی برای این

مسئله به وجود بیاید. وندربریک (که حتما گزارش رضایت بخش ما از کارش را به زودی خواهید دید)

باید فرصت کافی برای مطالعه موقعیت داشته باشد و تمام وقایعی که به دنبال فداکاری فالکینگهام در برابر

خودخواهی اقبال پیدا شد، مدتها طول می کشد تا از خاطره ها محو گردد.

از اطلاعات بسیار مفیدی که درباره گاز طبیعی مایع در اختیارم گذاشته اید، بسیار ممنونم. از پیچیدگی

اقتصادی این صنعت به هیچ وجه مطلع نبودم و از اطلاعات مفیدی که در دسترسم قرار دادید، خیلی

متشکر هستم. پس از مدت کوتاهی به بررسی جزئیات تقاضانامه های شرکت ملی گاز ایران درباره

کارخانه های گاز طبیعی مایع خواهیم پرداخت. در مورد کمبود، وقتی که آقای فیروزان مطرح نموده و گفته

بود که برای پر کردن تقاضانامه توسط کایزر کافی نیست، کمی مظنون هستم. من نمی دانم که کایزر رقم

000/450 فیت مکعب موجودیت گاز در روز را از کجا به دست آورده، مگر اینکه آنها تنها از یک منطقه

این قدر توانسته باشند استخراج نمایند. رقمی که توسط روزنامه نفتی ایران منتشر شده، همانند ارقام

حاصله از دیگر انتشارات معتبر است. هدر رفتن گاز با احداث خط لوله گاز شوروی کاهش نیافته است،

چون برای این خطوط لوله چاههای مخصوصی حفر شده است.

من همراه این نامه اسنادی را برایت می فرستم که به صورت پنهانی از شرکت ملی نفت ایران دریافت

کرده ام و علاوه بر آن یادداشتی را که برای بیل نوشته بودم تا به شیفر بدهد نیز برایت خواهم فرستاد. تا آنجا

که اعضاء کنسرسیوم در اینجا می دانند، کنسرسیوم به هیچ وجه تلاشی در جهت پاسخگویی به این ارقام

اعمال نکرده است. بنا به دلایلی که در یادداشت آورده ام، فکر می کنم خیلی بهتر خواهد بود اگر ما بتوانیم

هر دو طرف را به مذاکره پیرامون ارقام خودشان بکشانیم.به خصوص که در حال حاضر شرکت ملی نفت

ص: 454

ایران کارهای بسیار معقولی را ارائه نموده است. علاوه بر اینها خیلی مایلم کتابچه نمایندگانی را که به

ملاقات شما می آیند، مورد مطالعه قرار دهم. مخصوصا، خیلی مایلم راجع به هویت شخصی که تحلیلی

برای شرکت ملی نفت ایران ارائه داده چیزهایی دستگیرم شود.

اصلاً از آثار و جنجالهای خصمانه نگران نشو (و حتما هم نگران نمی شوی) ما باید برای به دست

آوردن بهترین نتیجه درگیریهای زیادی داشته باشیم. امیدوارم این نامه هم زمان با سال نو با بهترین

آرزوهایم در مورد اینکه سال خوبی داشته باشی به دستت برسد.

ارادتمند شما

جان. ل. واش بورن

مقام امور نفتی

سری


وزیر مسئول، هیئت ایرانی اعزامی به اسرائیل، ابراهیم تیموری

سند شماره (19)

تاریخ: 28 دسامبر 1970 7 دی 49خیلی محرمانه

از: وزارت امور خارجهبه: سفارت آمریکا تهران

موضوع: وزیر مسئول، هیئت ایرانی اعزامی به اسرائیل، ابراهیم تیموری

اطلاعات ذیل در رابطه با ابراهیم تیموری، از گزارش کویت 218 الف به تاریخ 9 آوریل 1964

(ارسال شده به تهران) استخراج گشته است، و در جواب نامه هوایی ارجاعی تسلیم می گردد. اطلاعات

دیگری در دست نمی باشد.

تمایل شیخ نشینهای جنوبی خلیج به وسیله گروه وزیر که از تاریخ 28 تا 30 مارس از کویت دیدن

کردند نشان داده شد. به خصوص، ابراهیم تیموری به مدت تقریبا طولانی با مأمور گزارش دهنده صحبت

نمود. تیموری تأیید نموده که او مسئول تقسیمات دفتر خارجی خلیج فارس می باشد. وی به صورت

گول زننده ای در مورد نقش خودش در هیئت صحبت می کرد و خدمت اخیرش در اسرائیل را مخفی نمود و

فقط به خدمتش در برن و سوئیس در طول 6 سال اخیر و لندن قبل از آن اکتفا نمود. او ادعا نمود که مطالب

ناچیزی در مورد خلیج می داند و ادامه می دهد که او هنوز هیچ کدام از شیخ نشینها بازدید نکرده است و

تمام روابطش با آنها از طریق دفتر وزارت خارجه در حدود 2 ماه پیش بوده است.راجرز


ابراهیم تیموری رئیس هیئت ایرانی در اسرائیل

سند شماره (20)

تاریخ: 19 می 1971خیلی محرمانه

برای بایگانی (بایگانی هیئت ایرانی)

جی فرس، مأمور سیاسی، سفارت آمریکا تل آویو

ابراهیم تیموری رئیس هیئت ایرانی در اسرائیل

در 27 آوریل 1971، من بنا به خواهش ابراهیم تیموری، رئیس اعزامی هیئت ایرانی به اسرائیل با او

ملاقات نمودم. تیموری یادآور شد که او تمایل دارد که با سفارتخانه آمریکا همان طور که در طول سفر

قبلی اش به اسرائیل رابطه داشته است، رابطه داشته باشد.

در طول مذاکرات، تیموری اشاره نمود که دولت ایران عقیده دارد، اسرائیل باید مقدار بیشتری در

ص: 455

مذاکراتش با اعراب انعطاف به خرج بدهد. او می گوید که اشغال سرزمینهای اعراب در بلند مدت به نفع

اسرائیل نخواهد بود، زیرا این فقط برخورد اعراب با اسرائیل را شدیدتر و طولانی تر می نماید.

تیموری سؤال می نماید که آیا آمریکا قادر به اعمال فشار بر اسرائیل است تا او را به عقب نشینی بر

طبق طرح راجرز ترغیب نماید یا نه. من به او پاسخ دادم که دولت ما در حال تلاش کردن است تا اینکه

اسرائیل را ترغیب نماید تا براساس افکار خودشان یک طرح صلح تهیه نمایند و ما خیال این را نداریم که

یک طرحی مانند طرح راجرز یا طرحهای از قبل تعیین شده صلح دیگری را به اسرائیل تحمیل نماییم.

تیموری در مورد سیاست آمریکا در رابطه با خاور نزدیک دوستانه به نظر می رسید. او تأیید نمود که او

مسئول مسائل خلیج فارس از هنگام عزیمتش از اسرائیل و برگشتن در حدود دو ماه پیش بوده است. من

در مورد جزئیات کارش در رابطه با مسائل خلیج فارس به او فشار نیاوردم.

من فکر می کنم که وضع تیموری درست شکل وضع شخصی باشد که پیش از او در این مقام بود و نامش

فریدون فرخ می باشد. منظورم این است که او از لحاظ تکنیکی یکی از اعضای کارکنان دیپلماتیک ایرانی

در برن، سوئیس می باشد، ولی او در حقیقت مسئول هیئت نیمه آشکار ایرانی در اسرائیل می باشد.

هیئت ایرانی در اسرائیل به نظر می رسد که از 3 عضو، که شامل تیموری نیز می شود، تشکیل شده باشد.

بقیه افراد این هیئت را که من ملاقات کرده ام عبارتند از: قاضی زاده که (در سال 1969) بیشتر با مسائل

مربوط به دانشجویان یهودی ایرانی در اسرائیل رابطه داشت، و محمد ایزدی که یک مأمور سیاسی

می باشد. (ایزدی خیال دارد که تا قبل از پایان 1971 اسرائیل را ترک کند). هیئت در یک ویلا که در خیابان

جابوتینسکی، رامات گان واقع شده است سکونت خواهد کرد. (تلفن 033 733). تیموری در ویلا زندگی

می کند.

کشور سوئیس از منافع ایران در اسرائیل مراقبت و نظارت می کند و متقاضیان برای ویزای ایران باید از

طریق سفارت سوئیس در تل آویو اقدام نمایند. اگر چه یک هیئت استخدامی ایرانی صدور ویزاها را انجام

می دهد.


جان عزیز (نامه)

سند شماره (21)

وزارت امور خارجه

23 مارس 1972 3 فروردین 51

سری / غیر قابل رؤیت برای بیگانگان فقط برای مشاهده (نقل خبر فقط به وسیله خواندن باشد مترجم)

جان ال. واشبورن، اسکوئیراداری غیر رسمی

سفارت آمریکا، تهران

جان عزیز

در رابطه با قید «انتشار در خارج ممنوع است» که گزارش ضمیمه منابع ویژه آمریکایی دارد ممکن

است که شما این گزارش را ندیده باشید. من عنوان «فقط برای مشاهده» را بر روی این نامه زده ام چون باید

این مطلب را که من این گزارش را به شما داده ام، خیلی پوشیده نگاهدارید.

در پاراگراف 3، گزارش نمایانگر این است که شرکت ملی نفت ایران دارای یک سهم متعارفی در خط

لوله ایلات اشکلون می باشد. چند سال پیش من این احساس را کردم که دولت ایران دارای مقداری منافع

ص: 456

مالی غیر محدودی در آن می باشد. به هر حال من فرض کرده بودم که این محدود به قروض، ضمانت

نامه ها، و / یا عملکرد موافقتنامه ها می شود، مشارکت متعارفی به هر حال مرا تعجب زده می کند. هر نوع

اطلاعاتی که شما ممکن است در رابطه با این سؤال داشته باشید، مورد علاقه ما خواهد بود.

ارادتمند

روبرت ال. دوئول، جی آر.

تاریخ اطلاعات: دسامبر 1971سری / غیر قابل رؤیت برای خارجیان

گزارش اطلاعات جاسوسیتاریخ و محل کسب بوسیله منبع: تل آویو / دسامبر 1971

کشور: اسرائیل / ایرانتاریخ توزیع: 14 ژوئن 1972

شماره گزارش: 72 00088/321 OOB


خط لوله ایلات اشکلون افزایش ظرفیت و...مشارکت شرکت ملی نفت ایران

تعداد صفحات 2

این اطلاعات ارزیابی نشده است

منبع: تبعه ایالات متحده، مجری شرکت در رابطه با آماده سازی وسایل نفتی ساحلی.

موضوع: خط لوله ایلات اشکلون / افزایش ظرفیت / خط لوله دوم / لنگرگاههای

شناور اضافی / مشارکت شرکت ملی نفت ایران

1 در جریان گفتگوهایی با دوبن درور، رئیس و مدیر عامل شرکت خط لوله ایلات اشکلون، و بازیر

شائول، مدیر کل بانک ماوی تایم اسرائیل فهمیده شد که برنامه ریزی کنونی نیاز به حداکثر 120 میلیون تن

در سال دارد. این نمودار در سه ساله اولیه از طریق خط لوله دوم 42 اینچی اضافی و تغییراتی در جریان

وسایل ذخیره سازی در اشکلون به دست خواهد آمد. پیش بینی می شود که ظرفیت حداکثر هر خط لوله

60 میلیون تن خواهد بود. ظرفیت کنونی 40 میلیون تن است و این مقدار برای سال جاری 1971 در

حدود 20 میلیون تن بوده است.

2 به علاوه خط لوله دوم، تغییرات زیرین برنامه ریزی شده است. در ایلات لنگرگاه باربری که به طور

متداول نفتکشهایی با وزنی سنگین تا 100 هزار (تن) را جابجا می کند به مقداری توسعه خواهد یافت که

قادر به جابه جا نمودن دو نفتکش اضافی به مقدار 150 هزار (تن) خواهد بود. در قسمت اشکلون، به طور

متداول دو لنگرگاه چند پهلویی و یک تک پهلویی شناور وجود دارد.

در ژانویه 1972 یک قراردادی برای چهارمین لنگرگاه شناور منعقد خواهد گردید که با سیستم

لنگرگاه تک پهلویی خواهد بود. در می 1972 لنگرگاه اول، یک چند پهلویی شناور، جایش را به یک تک

پهلویی شناور خواهد داد. ده ماه بعد از تکمیل لنگرگاه شناور چهارم، لنگرگاه پنجم با سیستم تک پهلویی

اضافه خواهد گردید. سیستم تک پهلویی زمانی که یا سیستم چند پهلویی مطابقت می شود، اجازه

بهره برداری 60 درصد بیشتر از لنگرگاه را می دهد، زیرا مهار کننده کشتی می تواند 360 درجه در اطراف

ترمینال لنگرگاه تک پهلویی یا تغییراتی در باد، جزر و مد و سیل دریایی چرخش کند.

3 بعد از کوششهای بسیار برای فاش نکردن آن، بن دور اعتراف کرد که نیمی از شرکت خط لوله

ایلات اشکلون تعلق به شرکت ملی نفت ایران دارد. سرمایه گذاری پنج ساله برای تغییراتی در سیستم

لنگرگاه که در بالا توضیح داده شد درخواست گردیده بود. بانک شرکت ایالات متحده چک های در وجه

شرکت خط لوله منظور کرد و به این نتیجه رسید که این شرکت 50 درصد متعلق به دولت اسرائیل و 50%

ص: 457

متعلق به شرکت خط لوله ایلات اشکلون هولدنیک مونترال می باشد.

بانک سپس سعی نمود تا مکان و اسامی کارکنان شرکت خط لوله ایلات اشکلون را معین کند، اما قادر

به انجام آن نگرید. وقتی گفته شد که ناتوانی در تشخیص مالکان شرکت خط لوله ایلات اشکلون موجب

جلوگیری از سرمایه گذاری گردیده است، دور اظهار داشت که مقامات شرکت ملی نفت ایران شرکای آن

گردیدند. او اضافه نمود که بیشتر نفت خامی که در خط لوله تلمبه زده می شود، از جانب ایران می باشد.دور

اشاره نمود که دو نفتکش 225 هزار (تنی) در نروژ به وسیله شرکت حمل و نقل ماری تایم فروت در حال

ساختن می باشد. یکی تقریبا تکمیل شده است و دیگری در چند ماه آینده تکمیل خواهد گردید. هر دو

نفتکش نفت خام را از ایران به ایلات حمل خواهند نمود.


کشتیهای باربری ماری تایم فروت عهده دار توسعه کلی می باشند

سند شماره (22)

خیلی محرمانه 10 فوریه 1973 20 بهمن 51

از: سفارت آمریکا تل آویوبه: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی.

موضوع: کشتیهای باربری ماری تایم فروت عهده دار توسعه کلی می باشند

1 اخبار شرکت مهم اسرائیلی، حمل و نقل ماری تایم، در رابطه با اعلام خریدهای مهم در انگلیس

دوبار در مطبوعات آمده است. در اول فوریه، شرکت سفارش شش سوپر نفتکش 330 هزار تنی که ارزش

آن به 150 میلیون پوند می رسد را از شرکت هارلند و ولف بلفاست اعلام نمود. در هفتم فوریه، مطبوعات

خبر رسمی سفارش دیگری برای شش سوپر نفتکش 250 هزار تنی و شش نفتکش کوچکتر 10 هزار تنی

از شرکت سوان هانتر نیوکاس را هم چنانکه انتظار می رفت گزارش نمودند، این سفارشات متعاقب

سفارش برای سه سوپر نفتکش 380 هزار تنی در آمریکا می باشد.

2 همه این سفارشات ظاهرا با الگوی عرف گذشته دریایی مطابقت دارد و مبتنی بر آماده بودن

حکومتها درباره تأمین ملی سخاوتمندانه برای مشغول نگهداشتن کارگاههای کشتی سازی آنهاست

3 ما حدس می زنیم که سفارشات احتمالاً در رابطه با این مصلحت که خط لوله ایلات اشکلون

سیراب نگهداشته بشود نمی باشد، ظرفیت نفتکشهای سفارش شده به نظر می رسد که دو برابر بیشتر از

پروژه مورد نیاز پر سازی خط لوله به ظرفیت 40 میلیون تن باشد. نفتکشهای جدید به نظر می رسد که

اساسا در تجارت در بستی نفت تحت پرچمهای مختلف در رابطه با تحویل نفت خام ایران، احتمالاً به

آمریکا، تمرکز پیدا کند.زور هیلون


انتصاب سفیر برای ایران

سند شماره (23)

22 ژوئن 73 1 تیر 1352خیلی محرمانه

یوریل لوبرانی

اسرائیل

انتصاب سفیر برای ایران

یوریل لوبرانی (با تلفظ لوبراهانی) در هیئت مدیره، صنایع کور از اواسط سال 1971 به عنوان مدیر

قسمت کارهای مهم تحت اقدام و پروژه های خارجی بوده است. این هیئت مدیره سیاست اصلی برای

ص: 458

صنایع کور که بزرگترین شرکت صنایع اسرائیل است را تعیین می کند. اوائل زندگی و طریق زندگی (خط و

مشی).

یوریل لوبرانی در 7 اکتبر سال 1926 در حیفا به دنیا آمد. او از دبیرستان مشهور ری علی، تل آویو در

سال 1944 فارغ التحصیل شد. او یک لیسانس (افتخاری) از دانشگاه لندن دارد. لوبرانی در هاگانا و

نیروهای دفاع اسرائیل از 1944 تا 1948 خدمت کرده است. او در سال 1950 وارد وزارت خارجه شد و

اولین بار در قسمت خاورمیانه انجام وظیفه کرد، و سپس به عنوان منشی خصوصی وزیر امور خارجه اخیر

موشی شارت از سال 1951 تا 1953 خدمت کرد. او از سال 1953 تا 1956 در لندن بود.

لوبرانی در خلال سالهای 1957 تا 1961 کمک مشاور و سپس مشاور نخست وزیر سابق دیوید بن

گوریون در امور مربوط به اعراب بود. در این زمان تمایلات غیر مشفقانه او نسبت به اعراب حداقل دوبار

در مطبوعات اسرائیل مورد انتقاد قرار گرفت. وقتی که در سال 1963 اشکول نخست وزیر شد لوبرانی

معاون مدیر عمومی اداره نخست وزیری بود. تحت نخست وزیری اشکول او به عنوان منشی سیاسی و

مدیر اداره خصوصی به کار خود ادامه داد. در سال 1965 لوبرانی از مقامش کناره گرفت، چرا که وفاداری

و تعهد او نسبت به بن گوریون از داشتن همدردی (دلسوزی) کامل برای اشکول جلوگیری می کرد.

لوبرانی به عنوان سفیر از سالهای 1965 تا 1968 در اوگاندا، رواندا، بروند یا خدمت کرد و از سال

1968 تا 1971 هم به عنوان سفیر در اتیوپی بوده است در خلال مأموریتش در کامپالا لوبرانی برنامه

کمکهای اسرائیل را که شمال قرار دادن مستشاران در ارتشاوگاندا و نیروی هوایی و پلیس بود، ایفا کرد.

این تماسها او را یکی از بهترین افراد آگاه در اوگاندا کرد و سفارت آمریکا او را دوستی با ارزش و همگام

(همدست) تشخیص داد.

اطلاعات شخصی:

لوبرانی و زنش، سارا لوی سابق، 4 بچه دارند: تالیا، دوریت و نلی. لوبرانی در اوگاندا دچار مالاریا

شد. او انگلیسی را خیلی عالی حرف می زند.

تاریخ 22 ژوئن 73


ایران مجموعه مطالب گوناگون

سند شماره (24)

تاریخ: 5 دسامبر 1973 14/9/52تهرانخیلی محرمانه

صورت مذاکرات

شرکت کنندگان: آرتیه لوین کنسول اسرائیل و دوگلاس هگ کاردار

موضوع: ایران مجموعه مطالب گوناگون

به توصیه کاردار لوبرانی کنسول اسرائیل در تهران، آرتیه لوین، در 5 دسامبر بدیدن من آمد. با اینکه به

تازگی از راه رسیده بود، اما گفت که او و خانواده اش در جای معقولی سکنی گزیده اند.

اطلاعات بیوگرافی:

لوین در تهران به دنیا آمده و تحصیلاتش را در اینجا گذرانده است. او فارغ التحصیل مدرسه کامیونیتی

(مدرسه آمریکاییها در تهران مترجم)، در روزهایی که آنجا مؤسسه ای وابسته به کنیسه بوده و تعداد

نسبتا خوبی از محصلین یهودی بودند، می باشد. بعد از اینکه او از تهران به اسرائیل رفت در قسمت

ص: 459

خدمات خارجی مشغول کار شد و در اتیوپی انجام وظیفه کرد. سپس در رواندا به عنوان کاردار خدمت

کرد. او در چهار سال گذشته در پاریس بوده که آن را به عنوان یک دوران سخت و جالب برای خود به

حساب می آورد. او ازدواج کرده و چند بچه دارد. زنش یک موزیسین است که از زندگی در تهران زیاد

خوشحال نیست، چرا که او فکر می کند کمبود برنامه های موسیقی و فرصتهای فرهنگی وجود دارد. او

انگلیسی را به خوبی صحبت می کند و قدش 5 فوت و 6 اینچ است.

برداشتهایی از ایران:

لوین بعد از مدت زمان مدیدی که به تهران بازگشته، گفت که او از تغییراتی که اتفاق افتاد تعجب کرده

است. این تغییرات نه تنها شامل تمام شواهد عادی و نشانگر تغییرات در شهری مثل تهران، وسایل و

تجهیزات بهتر ساختمانهای بزرگتر، بالاتر بودن سطح زندگی و غیره بود بلکه مهمتر این که او احساس

می کرد که شواهدی از تغییرات بنیادی به چشم انداز آن (دور نمای آن) واقعا موفق بوده است او برای مثال

ذکر کرد که اگر چه صحبت زیادی از فساد می شود، ولی اوضاع به طور مهمی اصلاح گردیده است. زمانی

که او قبلاً در تهران بود، وزیران و مقامات دولتی به آسانی خریداری می شدند. این موضوع دیگر امروز

جنبه حقیقت نداشته و وزیران از هر جهت دستشان در دخل پول باز است و آنها نمی توانند بی درنگ

خریداری شوند. سیستم دیگر بیش ازین، این اجازه را نمی دهد. تغییر مهم دیگر، حضور افراد تحصیل

کرده، با هوش و با تجربه در دولت است که شایستگی خوبی برای شغلهایشان دارند. 30 سال قبل حتی

مقامات عالی رتبه (مهم) در رابطه با شغل هایی که به آن گمارده شده بودند می توانستند افرادی بی سواد و

بکلی بدون ساز و برگ (آمادگی) باشند. به طور خلاصه، لوین می گوید از آنچه دیده تحت تأثیر قرار گرفته

است. و به آینده ایران خوش بین است.

فعالیتهایش در تهران:

لوین گفت که از زمانی که در این جا بوده به هیچ گونه مشکلات و دشمنیهایی برخورد نکرده است. او

آزادانه به اطراف می رود و هیچ کس از دیدن او احتراز نکرده است. در این رابطه او گفتگویش با یک

سردبیر روزنامه را نقل می کند که او در مورد احساسات ضد اسرائیلی در تهران در خلال جنگ اخیر بحث

کرده است. سردبیر به او گفته که طرفداری از اعراب را که در این جنگ رشد کرد، نه تنها بایستی یک نشانه

حمایت مردمی از اعراب تفسیر کرد، بلکه باید آن را به عنوان بیان مخالفت با شاه دانست. راههای کمی در

ایران وجود دارد که یک فرد بتواند مخالفتش را علیه رژیم فعلی نشان دهد و بهترین راه امن برای ابراز

نظریات، بدون اینکه کسی به درد سر بیفتد، این است که خود را طرفدار اعراب نشان دهد. خیلیها احساس

می کنند که شاه طرفدار سیاست حمایت از اعراب نمی باشد.


قیمت واردات نفتی

سند شماره (25)

تاریخ: 1 آوریل 1974 12 فروردین 1353خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در تل آویو به: وزیر خارجه در واشنگتن دی سی

موضوع: قیمت واردات نفتی

در جریان مباحثه 28 مارس با وزیر خارجه (اسرائیل) ساپیرو دستیارانش آکمون و داوراته، آنها به

کارمند سفارت گفتند که اسرائیل بر سر قرارداد خرید نفت خام ایران به قیمت 50/16 دلار برای هر بشکه

ص: 460

مذاکره نموده است. قرارداد برای شش ماهه اول 1976 بوده است. آنها گفتند که در حال حاضر با ایرانیان

در خصوص قیمت برای شش ماهه دوم سال مذاکره می کنند. ساپیر گفت که مقدار نفت تحویلی ایران

تقریبا مطابق نیمی از احتیاجات اسرائیل می باشد.ولیوتس


واردات نفتی اسرائیل

سند شماره (26)

تاریخ: 17 ژوئن 1974 27 خرداد 1353خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا تل آویوبه: وزیر امور خارجه واشنگتن دی سی. با حق تقدم

موضوع: واردات نفتی اسرائیل

1 در جریان گفتگو با کارمندان سفارت در 11 ژوئن، موشه بیتان، مدیر کل شرکت نفت پاز اظهار

داشت که او به تازگی از تهران، محلی که او سرپرستی تیم اسرائیلی برای مذاکره خرید نفت خام را به عهده

داشته، بازگشته است. او گفت که موافقتنامه ای برای دو میلیون تن بسته شد و این مقدار در شش ماهه اول

1974 با قیمت «نو دو سه درصد قیمت ثبت شده،» یعنی، در حدود یازده دلار برای هر بشکه» وارد خواهد

گردید. او اضافه نمود که دولت اسرائیل سعی می کند تا بر سر گرفتن غرامت از ایرانیان برای «گرانفروشی»،

دو میلیون بشکه نفت خام وارداتی در جریان شش ماهه اول 1974 به قیمت مزایده ای 50/16 دلار

مذاکره نماید. بیتان به نظر نمی رسد که فکر کند شانس زیادی وجود داشته باشد که ایران با غرامتی که

مستلزم تصمیم سیاسی در بالاترین سطوح می باشد موافقت کند.

2 بیتان گفت اسرائیل احتمال ذخیره سازی نفت خام در زیرزمین را بررسی می کند و تصمیم دارد تا

مسائل فنی در این رابطه را با متخصصین سوئدی در این زمینه مورد مذاکره قرار دهد. او گفت که اسرائیل

در حال حاضر قادر به نگهداری ذخیره پنج ماه مخلوط نفت و روغن می باشد.

3 بیتان گفت که از نظریات دولت اسرائیل مبنی بر احتمال واگذاری چاههای نفتی ابورودیس اطلاعی

ندارد. او همچنین گفت که ظرفیت تصفیه کنندگی اسرائیل با از دست دادن نفت خام سینا آسیبی نخواهد

دید. اگر چه در نظر گرفته شده بود پالایشگاه اشدود با نفت نسبتا سنگین ابوردیس کار بکند، ولی تبدیل

تغذیه نفت پالایشگاه به نفت خام سبکتر با انجام گرفتن تغییرات جزئی در ترکیب تولیدات پالایش شده

عملی می باشد.کیتینگ


«پیشنهاد عرضه» نفت به اسرائیل توسط شاه

سند شماره (27)

تاریخ: 15 ژانویه 75 25 دی 1353محرمانه

از: سفارت آمریکا در بیروتبه: سفارت آمریکا در تل آویو شماره 5511

موضوع: «پیشنهاد عرضه» نفت به اسرائیل توسط شاه.

1 روزنامه «لوریان لوجور» مقاله ای چاپ کرده بود که در تلگرام مرجع فرستاده شد؛ در این مقاله به

قلم ادوارد ساب روابط مصر و ایران و نظریات « باشکوه» شاه درباره جهان و نقش ایران در خاورمیانه

مطرح شده است. منبع دریافت اطلاعات توسط ساب هنوز معلوم نیست، لیکن وی از مصاحبه شاه با

الاهرام سخن به میان آورده است.

2 پاراگراف ما قبل آخر به طور کلی اشاره به کمکهایی دارد که ایران ممکن است در اختیار رژیم

ص: 461

تهدیدست مصر قرار دهد تا در عوض، امتیازاتی درباره استفاده از بندر سعید به دست آورد، و نیز مدعی

است که سرمایه ایران نه تنها قادر است مشکلات بودجه ای مصر را حل نماید، بلکه باعث جذب صنایع

جهانی به آنجا خواهد شد.

3 در ادامه اشاره به این «پیشنهاد» آمده است: «تهران نفت در اختیار اسرائیل قرار خواهد داد، اما به

این شرط که اسرائیل از آن نقطه از صحرای سینا که چاههای نفت ابورودیس در آن قرار دارد عقب نشینی

نماید. لیکن اقدامات لازم زمانی آغاز خواهد شد که با چهارچوب طرح کلی قطعنامه 242 شورای امنیت

سازمان ملل مطابقت داشته باشد. از نظر دیپلماتهای غربی (در قاهره) اینکار، شاه جهت حفظ بقای

نمایندگی کی سینجر در رابطه با موافقت نامه جداسازی نیروها صورت گرفته است.»

4 مقاله کوتاهی که در 10 ژانویه در الحوادث بچاپ رسیده بود می گوید که بنا به گزارش خبرنگار این

مجله در قاهره شاه از طریق کی سینجر به اسرائیلیها گفته است که «در صورتی که اسرائیل چاههای

ابورودیس را بازگرداند، ایران خسارات وارده به اسرائیل را جبران خواهد نمود.» بنا به گزارشات رسیده

شاه «حاضر است شصت درصد نیاز اسرائیل را به طور مجانی تا زمانی که راه حلی برای مصر و اسرائیل

پیدا شود تأمین نماید.» این مجله، خاطرنشان می سازد که گزارشگرش قبل از ورود شاه به قاهره این

داستان را تمام کرده است و گذشته از اینکه این داستان «قابل تعمق» است قبلاً از گزارشگر خود خواسته

است که این داستان را تأیید نماید. «این واقعه بسیار مهم است»، و الحوادث در ادامه می گوید «لیکن در

صورتی که صد در صد مورد تأیید قرار گرفته باشد بسیار مهمتر خواهد بود»،

5 اظهار نظر: داستان دارای جنبه هایی است که در حال حاضر نمی توان آن را جدی تلقی نمود.

(متوجه می شویم که نشریه تحقیقاتی اقتصادی مهم خاورمیانه در بیروت این مسئله را نادیده گرفته است).

گزارشگر حوادث ممکن است توانسته باشد در مسیر طوفان ذره کاهی به دست آورده باشد، و ساب نیز

ممکن است دچار تصور و توهم شده باشد. هیچ یک از مقامات راجع به نحوه دادن نفت به اسرائیل توسط

ایران سخن نمی گویند (مثلاً به طور مستقیم یا غیرمستقیم این کار صورت می گیرد)، و مهمتر از همه درباره

بهای این نفت نیز هیچ یک از آنها حرفی نمی زنند. در حال حاضر اسرائیل نفت ابورودیس را معادل

هزینه های متحمل شده استخراج می کند. مگر اینکه ایران به کشورهای فقیر مسلمان تخفیفی بدهد، چون

به هیچ وجه نمی توان تصور کرد که ایران به اسرائیل نفت را به میزان کمتر از 11 10 دلار برای هر بشکه

بفروشد. ممکن است اسرائیل بتواند این مقدار نفت را از جاهای دیگر به دست آورد، لیکن استطاعت آن را

حتما نخواهد داشت.

6 درباره مسائل کلی پیرامون روابط کنونی مصر و اسرائیل ما توجه سفارت آمریکا در تل آویو را به

مقاله جالبی که به وسیله دیوید هاوسگو در 8 ژانویه در فاینانشنال تایمز لندن به چاپ رسیده جلب

می کنیم.

گادلی


نفت ایران به اسرائیل

ص: 462

سند شماره (28)

5 فوریه 1975 16 بهمن 1354خیلی محرمانه

بایگانی

دیوید آر پترسون

نفت ایران به اسرائیل

دیک ویلیام، معاون شرکت توسعه و تجارت نفت خلیج گفت که شرکت وی یک مدل کامپیوتری را

داراست که اقدامات نفتی را ترسیم می کند. آنها بر سر فروش آن به وزارت دفاع و سیا بحث نموده اند.

این مدل نشان داد که در شش ماهه اول 1974 روزانه در حدود 000،252 بشکه نفت ایران به اسرائیل

می رفته است. و از آن موقع تاکنون آنها برای به دست آوردن نمودار دقیق مواجه با مشکلاتی بوده اند.

سند شماره (29)

تاریخ: 1 می 1975 1 اردیبهشت 1354خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا تل آویوبه: وزیر امور خارجه واشنگتن. دی سی.

مقام وزارت دارایی (اسرائیل) برای سفارت تصدیق نمود که خرید نفت خام از ایران در سطح چهار

میلیون تن در سال ادامه دارد. او گفت که مبلغ پرداختی به وسیله اسرائیل در طول سال 1975 به طور

متوسط 35/10 دلار برای هر بشکه می باشد، که او به عنوان «قیمت جهانی» توصیف نمود.

ولیوتس


انرژی و نفت اسرائیل

سند شماره (30)

تاریخ: 20 می 1976 30 اردیبهشت 1355خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا تل آویوبه: وزیر خارجه واشنگتن دی سی

موضوع: انرژی و نفت اسرائیل

1 در جریان گفتگوی بیستم مه با جان لیچبلائو، مدیر بنیاد تحقیقات صنایع نفتی، و کارمند سفارت،

مشاور انرژی اسرائیل زوی دینیتیسن تحولات اخیر در تصویر انرژی و نفتی اسرائیل را مورد بحث قرار

داد. نکات اصلی در مطالب بعدی ظاهر می شود (تلگراف جداگانه را در مورد اکتشاف نفت سینا مطالعه

کنید).

2 خط لوله ایلات اشکلون: گشایش کانال سوئز به طور جدی بر عملیات خط لوله تأثیر نگذاشته

است. بازده نفت خام کنونی آن 600 هزار بشکه در روز می باشد (60 درصد گنجایش) که از آن 140 هزار

بشکه به مصرف داخلی می رسد و مابقی صادر می شود. قیمتهای خط لوله به عنوان جزئی از معامله کلی

مبدا به مقصد محاسبه می شود. با سوپر نفتکشهایی که نفت خام را از ایران به ایلات می آوردند و نفتکشهای

کوچکتر نفت خام را از اشکلون به مقصد حمل می کنند. قیمتهای محموله با ارقام قیمت جهانی برای

نفتکشها تفاوت دارد. اسرائیل قادر است که نفت ایران را براساس رقابت به آمریکا حمل کند، زیرا

نفتکشها در هنگام بازگشت نفت خام مکزیک را برای اسرائیل برمی گردانند.

3 ذخیره سازی: ذخایر کنونی نفت در مواقع بحرانی برای هفت ماه و تحت میزان مصرف کنونی برای

ص: 463

سه یا چهار ماه تکافو می کند. 55 درصد تولید تصفیه شده و مابقی نفت خام می باشد. اسرائیل امیدوار است

که در صد تولیدات تصفیه شده را به 60 درصد و یا حتی 23 افزایش دهد. اگر چه اسرائیل ظرفیت اضافی

تصفیه دارد، ولی می بایستی قبول کرد که تصفیه خانه ها در هنگام جنگ نا امن می باشند.

4 منابع جایگزین سوختی: تا سال 1979،اسرائیل تصمیم دارد چهار نیروگاه برقی جدید دایر کند که

هر یک به قدرت 350 مگاوات باشد. آنها با سوخت ذغال سنگ خواهند بود که قابل تغییر به نفت نیز

می باشند و چهار درصد احتیاجات برق داخلی را برآورده خواهند ساخت. (آفریقای جنوبی اکنون برای

محموله های ذغال سنگ سال 1980 برای اسرائیل قیمتهای بدون افزایش محاسبه می کند.) تا سال 1985

یک نیروگاه هسته ای 750 تا 900 مگاواتی 25 درصد دیگر از احتیاجات داخلی را برآورده خواهد نمود.

سند شماره (31)

تاریخ: 17 دسامبر 76 26 آذر 1355خیلی محرمانه

به دست آوردن اطلاعات موثق در رابطه با مقصد صادرات نفت، ایران کلاً مشکل است، اما مورد کامل

آن هنگامی است که مقصد اسرائیل است. مقامات ایرانی، بی آنکه احتیاجی به آن باشد، از احتمال اینکه با

شرکای عرب در اوپک خصومت ورزنده بسیار دلواپس می باشند و طبیعتا صادرات نفت به اسرائیل را

مورد بحث قرار نمی دهند.

معهذا، اطلاعات (به دست آمده) از منابع مختلف نشان دهنده این است که حداقل 75 درصد مصرف

کنونی داخلی اسرائیل که در حدود 150 هزار بشکه در روز می باشد، به وسیله ایران تأمین می شود. از این

گذشته، تنها نفتی که از طریق خط لوله ترانس اسرائیل (تیپلین) جاری و از طریق خلیج عقبه به بندر

مدیترانه ای اشکلون به سمت شمال در حرکت می باشد، از جانب ایران است. تیپلین در اواخر 1960 با

200 میلیون دلار هزینه بر پا گردید و گنجایش کنونی اش 45 میلیون تن در سال می باشد (در حدود 850

هزار بشکه در روز) در جریان سال 1976 به نظر می رسد که چیزی در حدود 350 هزار بشکه از نفت خام

ایران روزانه از طریق تیپلین برای مشتریان در اروپا و نقاط دورتر انتقال و ارسال می شد.


مطبوعات عربی: ایران در نظر دارد صدور نفت به اسرائیل را قطع نماید

سند شماره (32)

از: سفارت آمریکا تهرانبه: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی. با اولویت

تاریخ: 20 ژانویه 1978 30 دی 1356خیلی محرمانه

موضوع: موضوع چاپ شده در مطبوعات عربی مبنی بر اینکه ایران

در نظر دارد صدور نفت به اسرائیل را قطع نماید.

1 خبرنگار بی.بی.سی. پیرامون این خبر که در یکی از مطبوعات منتشره در بیروت درج شده و آن را

به یک «مقام رسمی دولت اردن» نسبت می دهد، از ما پرس و جو می کند که ایران جدا درنظر دارد صدور

نفت به اسرائیل را قطع کند تا امتیازاتی کسب کرده و نیز بتواند با مصر مذاکرات صلحجویانه را آغاز نماید.

بنا به داستان چاپ شده، این حرکت ایرانیها «ممکن است از حمایت آمریکا برخوردار باشد.»

2 ما به خبرنگار بی.بی.سی خاطرنشان ساخته ایم که بهتر است این خبر را با احتیاط در جریان

بگذارد و به او گفته ایم تکرار می کنیم به او گفته ایم که هیچ گونه اطلاعاتی مبنی بر این نقشه ایرانیها نداریم.

ص: 464

علاوه بر اینها اعلام داشته ایم که آن قسمت از گزارش در رابطه با «از حمایت آمریکا برخوردار است

«کاملاً» بی اساس است.

3 در جریان در میان گذاشتن گزارش با مقام مهم شرکت ملی نفت ایران در 25 ژانویه، مقام سفارتی

متوجه شد که عکس العمل نشان داده شده حاکی از بی تفاوتی است که ممکن است نتیجه عدم رهبری

سلطنتی باشد، تا هر چیز دیگر.

4 با وجود این، باید گفته شود که شاه در طول ملاقات کودل زابلوکی به سؤال نماینده کنگره خانم

ماینر پاسخ داده است. شاه با بی تفاوتی سؤال را نادیده گرفته گفت که او قبل از هر چیز باید از نزدیک با

دولت آمریکا مشورت نماید، به خصوص در مواردی که لازم باشد قدرت به خرج داده شود، چون شاه

می خواهد مطمئن شود که سیاست ایران در قبال نفت برای اسرائیل کاملاً هماهنگ با سیاست آمریکا در

فروش اسلحه به اسرائیل باشد.

5 ممکن است که متن تحریف شده ای از این خبر به اردن رسیده باشد و از طریق بدوی ها به این طریق

در مطبوعات منعکس شده باشد.سولیوان


اطلاعات بیوگرافیک یوسف هرملین(رئیس هیئت اعزامی اسرائیل در ایران)

سند شماره (33)

تاریخ: 26 سپتامبر 79 4 مهر 58سری

از: وزیر خارجه واشنگتن دی سیبه: سفارت آمریکا تهران

موضوع: اطلاعات بیوگرافیک در مورد رئیس جدید هیئت اعزامی اسرائیل در ایران، یوسف هرملین

1 اطلاعات موجود در پاراگراف 3 و 4 نبایستی به افراد خارجی داده به شود. (طبقه بندی نشده)

2 یوسف هرملین رئیس پیشین سرویس مخفی اسرائیل، شین بث است که از سال 1964 تا سال

1974 در این سمت خدمت نموده است. از هنگام بازنشستگی اش از شین بث او به عنوان سرپرست یک

شرکت وابسته توسعه و ساختمان سکورات مشغول به کار بوده است. (محرمانه)

3 هرملین در نوزدهم آوریل 1922 در وین به دنیا آمد و هنگامی که پانزده ساله بود به فلسطین

مهاجرت نمود. او در جنگ به جنبش زیر زمینی یهودی هاگانا ملحق شد. او در جریان جنگ اعراب و

اسرائیل در 1948 یک سرگرد در نیروهای دفاعی اسرائیل بود. بعد از پیوستن به شین بث در سال 1949،

او مدارج ترقی را تا مقام معاونت رئیس تا سال 1959 بالا برد. او در آن سمت باقی ماند تا اینکه در سال

1964 به ریاست شین بث منصوب گردید. (سری / غیرقابل رؤیت برای خارجیان)

4 دوبار ازدواج نموده است، هرملین حداقل دارای چهار فرزند می باشد. او مسافرتهای زیادی در

رابطه با وظایفش به عنوان رئیس شین بث به خارج، منجمله مسافرتهایی به ایالات متحده انجام داده

است. او یک مرد صالح، احساساتی و متواضع می باشد. او به زبانهای انگلیسی، آلمانی، فرانسه و عربی

صحبت می کند. (سری / غیرقابل رؤیت برای خارجیان)

5 وزارت خارجه از هر نوع اطلاعات بیوگرافیک اضافی، به علاوه عکسهایی که در رابطه با هرملین

در جریان انتصابش در ایران قابل دسترس باشد و به همان خوبی مطالب ارزیابی شده در رابطه با کار وی

قدردانی می کند. سری

کریستوفر


ارزیابی خطر تروریسم فلسطینی

ص: 465

سند شماره (34)

تاریخ: 27 آوریل 79 7 اردیبهشت 58سری

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سیبه: همه پایگاههای دیپلماتیک و کنسولی فوری

موضوع: (طبقه بندی نشده) ارزیابی خطر تروریسم فلسطینی

فقط جهت اطلاع مقامات مهم و افسران حفاظت؛ از مقر سازمان سیا جهت اطلاع وزارت دفاع

هشدار جاسوسی، روشها و منابع تهیه این گزارش نباید در دسترس بیگانگان، هم پیمانان و مشاورین آنها

قرار داده شود. انتشار و استخراج اطلاعات فقط وسیله گزارشگر کنترل می گردد.

(خیلی محرمانه) ابتدای خلاصه: به دنبال یک دوره اعتراضات آشکار، مخالفت علیه قرارداد صلح

مصر و اسرائیل به تاکتیکهای تروریستی تبدیل گشته است. عملیاتی که انجام شده تلفاتی را در مصر،

اسرائیل و اروپا به همراه داشته است. شاخه الصاعقه که وابسته به سوریه است و شاخه فتح در این عملیات

فعالیتهای چشمگیری داشته اند. باید انتظار داشت که در این رابطه اهداف آمریکایی واقع در اروپا نیز مورد

اصابت قرار گیرند. ظاهرا حملات نیز علیه مردم در فرودگاهها و سالنهای هتلها نیز صورت خواهد گرفت.

کنترل پستی در این زمان در رابطه با محموله های مربوط به قرار داد صلح جهت اطلاع از عدم وجود بمب

در آنها لازم و ضروری است.(پایان خلاصه گزارش).

1 (خیلی محرمانه) تلگرام عطف شامل گزارشی از وقایعی بود که در رابطه با مصر، اسرائیل، و اهداف

آمریکایی در سرتاسر جهان به مناسبت امضاء قرارداد در 26 مارس در واشنگتن، اتفاق افتاده است. اکثر

فعالیتهایی که ضبط شده عبارت از اعتراضات و تظاهراتی است که یا به وسیله دولت های عربی و یا جوامع

عربی در پایتختهای غیرعربی (به خصوص در کشورهای کمونیستی) به راه انداخته شده است. لیکن همه

آنها صلح آمیز و کنترل شده بوده است. همچنان که ماهیت همه این ابتکارات ضد و نقیض بوده و هست،

عکس العمل آشکار معمولاً کم عمر بود و این یکی هم مانند قبلی هاست.

2 (خیلی محرمانه) لیکن باید از هم اکنون پیش بینی های لازم را جهت جلوگیری از اعمال

تروریستی عربی در آینده نزدیک به عمل آورد. از ماه اوت1978 رهبران فلسطینی سخنان خشونت باری

را پیرامون «همدستی» آمریکا در «نادیده گرفتن حقوق فلسطینیها» ابراز کرده اند که دلیل آن نیز می تواند

پافشاری ما در امضاء «قرارداد مصر و اسرائیل» باشد. قبل از اجلاس کمپ دیوید در سپتامبر 1978

توطئه های درون عربی در عراق، سوریه و ساف حداقل با 16 حمله برخورد داشته که از طرف یک حزب

علیه دیگری انجام می شده است که یازده تا از این احزاب در اروپا به سر می برند. بقیه در واشنگتن ( به

وسیله یک نامه حاوی بمب علیه عراق)، تریپولی، بیروت، کراچی، و اسلام آباد صورت گرفته است.

محلهای وقوع حادثه در اروپا عبارتند از لندن (5 دفعه)، پاریس (3 دفعه)، بروکسل (2 دفعه) و بن (یک

بار)، سه نامه حاوی بمبی که به رم فرستاده شده بود، عمل نکرد. چند بمب و راکت به سوی نمایندگی عراق

پرتاب شد و گلوله هایی نیز در این رابطه شلیک گردید.

3 (سری، غیرقابل انتشار برای ملل بیگانه و هم پیمانان و مشاورین آنها): با آغاز اجلاس کمپ دیوید

توطئه های برانگیزی عمومی متوقف شده است. و در همان حال تهدیدهای فلسطینیها مبنی بر حمله به

منافع سه کشور شرکت کننده در کمپ دیوید صورت واقعیت به خود نگرفته است. عراق و سوریه پلهای

سیاسی خراب شده را تعمیر کردند، و این طور به نظر می رسد که رؤسای فلسطینیان تروریست منتظر

ص: 466

نشسته بودند تا نتیجه مراحل صلح ظاهر شود، و چون می دیدند که بر سر راه مذاکرات صلح دائما

سنگهایی انداخته می شود، گویا لازم ندیدند که با اجرای عملیات خود را درگیر سازند. به دنبال اجلاس

اخیر بغداد، عرفات از اینکه اعراب تمایل به تحریم اقتصادی آمریکا مانند تحریمهایی که علیه مصر به کار

بردند ندارند، بسیار ناراحت و شگفت زده شده است. در طول ماه مارس، عملیات تروریستی در آفریقای

شمالی و اروپا گزارش شده است و اعمالی از قبیل آماده سازی زمینه برای عملیات، انتخاب هدف و

تجسس در حال انجام است.

4 (سری غیرقابل انتشار برای ملل بیگانه، هم پیمانان و مشاورین آنها). فعالیتهای تروریستی و

عملیات تهاجمی انجام شده در روزهای اخیر ما را به این فکر می اندازد که باید منتظر وقوع یک سری

عملیات تروریستی دیگر عربی باشیم. بنا به گزارشهای رسیده شاخه الصاعقه که تحت حمایت سوریه

است در حال طرح ریزی یک سری عملیات در پاریس است تا در هتلهای محل آمد و شد اسرائیلیها و

یهودیها صورت دهد. بمبی که در پاریس در یک رستوران مخصوص دانشجویان یهودی در 27 ماه مارس

کار گذاشته شده بود، تعداد زیادی را به سختی زخمی کرد که بعضی از آنها حالشان و خیم است. یک گروه

مخالف فرانسوی و یک گروه به نام «عقابهای انقلاب» در بیروت مسئولیت این عملیات را به عهده

گرفته اند. البته «عقابهای انقلاب» شاخه ای از الصاعقه می باشند. از اواسط فوریه چهار بمب گذاری و

حادثه را به مسئولیت الصاعقه اعلام کرده اند، که عبارتند از بمب گذاری هتل شرایتون قاهره در 13 فوریه

و دو بمب گذاری که خنثی شد. یکی از آنها به منظور از بین بردن وزیر امور خارجه پطروس غالی و دیگری

به منظور انفجار در هتل شرایتون قاهره و کشتار عمومی در یک محل عمومی دیگر بود. چهارمین

بمب گذاری که مسئولیت آنها را «عقابهای انقلاب» به عهده گرفته این است یک نفر از کارگران گمرکی

قاهره را در 19 آوریل کشته اند.

5 (خیلی محرمانه) طرحهای مشابهی جهت ایجاد ضربات عمومی علیه اسرائیل چه در داخل کشور

و چه در حمله به فرودگاه بروکسل بسیار مشهود است. در مقایسه با اولین فصل سال 1978، تعداد وقایع

رخداده در اسرائیل از ژانویه تا تاریخ 17 آوریل به 43 واقعه بالغ گردید. تلگرامهای مرجع پیرامون

بمب گذاریهایی در بازار و دیگر مکانهای عمومی در شهر لود، اورشلیم و تل آویو گزارش داد (که تلگرام

مرجع به اشتباها از بمب گذاری در بازار کارمل گزارش کرده بود). گذشته از این حملات، نیروهای

اسرائیلی چند عملیات نفوذی کماندوهای فلسطینی از خاک لبنان و از طریق دریا را خنثی کرده اند.

براساس سلاحهای موجود همراه این تیمها و اهداف تعیین شده، هر یک از این گروهها تصمیم داشتند تا

حد امکان آشوب و اغتشاش در درون اسرائیل ایجاد کرده در ضمن به عملیات خود ادامه دهند. ظاهرا

سازمان فتح محرک اصلی این حملات بوده است گرچه حمله نهاریه در 22 آوریل که باعث شد چهار

اسرائیلی و چهار تروریست کشته شوند به وسیله یکی از شاخه های PFLP قبول مسئولیت شده است.

6 (خیلی محرمانه) تمام آثار عملیاتی حمله به فرودگاه بروکسل در 16 آوریل، که به منظور کشتار

مسافرین شرکت هواپیمایی ال آل صورت گرفت، (جبهه خلق برای آزادی فلسطین) مشابه عملیات

انجام شده در فرودگاههای شهر لود (ماه مه 1972)، پاریس، اورلی، یسلیکوی در استانبول و دیگر محلها

می باشد. این گروه در هواپیماربایی، حمله به فرودگاهها، و استفاده از نارنجک و دیگر سلاحهای

اتوماتیک تخصص دارد برای بار دوم باید متذکر شد که هدف این حملات کشتار دسته جمعی بوده است تا

ص: 467

به این وسیله علاوه بر ایجاد وحشت دسته جمعی بتواند توجه دنیا را نیز جلب نماید. استفاده از اسم مستعار

«مارس سیاه» پوشش بسیار ناشیانه ای برای سازمان فتح یا ساف است که از طریق آن می خواهند خود را

از ارتکاب چنین اعمالی مبرا دارند. دیگر علایم موجود، که براساس وطن تروریستها به دست آمده،

نشان دهنده فعالیت سازمان فتح است،

7 (خیلی محرمانه) در صورتی که نتیجه گیری کنیم که سرانجام فلسطینیها به یک هماهنگی

دست یافته در عملیات تروریستی به تقسیم کار پرداخته اند باید گفت که به خطا رفته ایم. الصاعقه، جبهه

خلق برای آزادی فلسطین، و تیمهای فتح و حتی ژوئن سیاه قادر هستند به تنهایی و بدون نظارت یک

سازمان اصلی فلسطینی عملیات خود را به طور مستقل انجام دهند. در صورتی که به قبول تکذیبها و

محکوم نمودن اعمال تروریستی توسط ساف برسیم خواهیم دید که این سازمان از این مکانیسم جهت

پوشاندن عملیات تروریستی توسط اعضای خود تحت لوای «خوش اسمی» استفاده می کند، سوما، نبودن

عملیات ضد آمریکایی، و عملیات علیه افراد (به استثناء عملیات جهت از بین بردن پطروس غالی) نباید ما

را به این اشتباه بیاندازد که خطری منافع و کارمندان آمریکایی را در این گونه مبارزات تهدید نمی کند.

8 نامه های حاوی بمب (به مقصد اسرائیل) در فرانکفورت منفجر گردید و در 19 آوریل نیز در

پستخانه اصلی قاهره منفجر گردید. هردوی این انفجارها سبب ایجاد تلفات جدی شد که یکی از آنها

مرگ یک کارمند زن گمرک مصری را به دنبال داشت. آخرین عملیات نامه های حاوی بمب به وسیله

سپتامبر سیاه در سال 1972 علیه مقامات اسرائیلی و کارخانه های تحت تصاحب یهودی ها انجام گرفت.

9 (سری غیرقابل انتشار برای ملل بیگانه هم پیمانان و مشاورین آنها) تهدیدهای تروریستی

فلسطینیها علیه منافع تجاری آمریکا به طور کلی و علیه سفارت آمریکا در بیروت گزارش شده است. در

بین تروریستها گویا اهدافی چون کارخانه های نفتی نیز تعیین شده که قبلاً به وسیله سپتامبر سیاه نیز یک

پالایشگاه در آلمان و هلند در سال 1972 مورد اصابت قرار گرفت. حمله ای که در 27 مارس به سفیر مصر

در داکا شد و باعث شد که به مدت چند ساعت به گروگان گرفته شود، ظاهرا کار تروریستهای فلسطینی

نبود. بلکه می تواند کار یک عده دانشجو در بنگلادش بوده باشد. تهدیدهایی که از طرف تروریستهای

فلسطینی در رابطه با مقامات مهم آمریکایی در دو پایتخت از کشورهای آسیای جنوبی صورت گرفت یا

از طرف سمپاتهای مردمی صورت گرفته بود و یا اینکه توانایی صورت واقعیت بخشیدن به آن را

نداشته اند. مراحل امنیتی در دو محل یاد شده و دیگر محلها به علت نگرانی ناشی از این تهدیدها شدیدتر

شده است.

10 (خیلی محرمانه) وزارتخانه نسبت به هر گونه اطلاعات پنهانی در رابطه با موقعیتهای تهدیدآمیز

با هوشیاری عمل کرده، آماده است درباره این گونه شرایط مشورتهای امنیتی را در اختیار مقامات مربوطه

بگذارد. در کوتاه مدت باید انتظار قطعی داشت که عملیات برون مرزی فلسطینیها چه در اسرائیل و چه در

مصر ادامه پیدا کند. به همین ترتیب، هر دو کشور خاطرنشان شده و نیز آمریکا به خصوص در مناطقی

چون اروپا هدفهایی هستند که مورد حمله قرار خواهند گرفت. به استثناء موارد هواپیماربایی، بیشتر

حملات می تواند متوجه تسهیلات و کارمندان رسمی باشد. کارمندان آمریکایی که در اروپا اقامت دارند و

یا به اروپا و خاورمیانه سفر می کنند نسبت به مکانهایی که ممکن است عملیات فلسطینیها در آنجا صورت

بگیرد، باید احتیاط بسیار به خرج دهند، چون تروریستها در مکانهایی از قبیل سالن خروج هواپیماییها،

ص: 468

محل استرداد اسباب و اثاثیه، سالن هتلها، و محل تجمع مردم ممکن است به اجتماعات حمله ور شوند در

این گونه مکانها آنها معمولاً از مسلسل خودکار و نارنجک استفاده کردند، ولی از مواد منفجره به ندرت

استفاده می کنند. بهتر است که به کارمندان در رابطه با خنثی سازی محموله ها و نامه های مشکوک و حامل

بمب آموزشهایی داده شود. کارمندان پستی، به خصوص، باید برای بار دیگر نحوه خنثی سازی و حمل

محموله ها و نامه های حامل بمب را آموزش ببینند.


خلاصه اطلاعاتی 806، 840

سند شماره (35)

تاریخ: 9 می 79 18 اردیبهشت 58سری

از: وزارت امور خارجه واشنگتنبه: هیئت آمریکایی سنا

موضوع: خلاصه اطلاعاتی 806 8 مه 79

1 (خیلی محرمانه) اظهارات سعد حداد درباره (لبنان آزاد در قلمرو او در جنوب و علاقه سایر

گروههای دست راستی در تقسیم لبنان و قصد اعلام شده اسرائیل برای ضربه زدن به هدفهای فلسطینی و

سایر هدفها در لبنان در لحظات دلخواه) سلسله ای از حوادث را در لبنان به وجود آورده که ممکن است به

خشونتهای بیشتری در این کشور منجر شود.

2 (خیلی محرمانه) از زمان اظهارات سعد حداد، قبایل شمعون و جمیل ظاهرا رقابت خود را جهت

پشتیبانی از تندروهای مسیحی تشدید کرده اند. صحه گذاری اولیه کامیل شمعون از اقدام سعد حداد با

تهدید دوری شمعون فرزند او درباره جداکردن قلب مسیحی نشین لبنان از بقیه کشور، مورد تأکید قرار

گرفته است.

دوری شمعون ضمن گفتگو با نشریه حزب اظهار داشت که مسیحیان دیگر نمی توانند «قانون جنگل»

را در لبنان تحمل کنند. دوری شمعون گفت که حزب او ترجیح می دهد با دولت همکاری کند.

«ولی اگر این امر غیرممکن باشد آنگاه تحمیل حاکمیت خودمان اجتناب ناپذیر می شود.... چنانچه

نبودن قدرت حاکمه مشروع ادامه یابد روزی فرا خواهد رسید که ما نهادهای خود را آماده کرده و برای

حاکمیت اعلام بداریم.» او افزود که آشتی ملی تنها پس از خروج نیروهای سوریه از این کشور تحقق

خواهد یافت. چنین اظهاراتی مجال زد و خورد بین چریکهای مختلف مسیحی از یک سو و سوریه و

ارتش تازه تشکیل شده لبنان از سوی دیگر را افزایش خواهد داد.

3 (خیلی محرمانه) ادامه حملات هوایی اسرائیل علیه لبنان در حالی که روزهای یکشنبه و دوشنبه،

سه بار تکرار شده است، حکومتهای لبنان و سوریه را در وضع ناهنجاری قرار داده است. روز ششم ماه می

اسرائیل آتش بس یک جانبه را که در 26 آوریل برقرار شده بود نقض کرد و دست به حملات هوایی علیه

اردوگاه غرالبارد و حوالی آن در شمال طرابلس زد.

الف: سفارت آمریکا در بیروت گزارش می دهد که بر اساس همه منابع لبنانی هواپیماهای اسرائیل

دهکده المحمره را در لبنان که در دو کیلومتری اردوگاه نحرالبارد واقع است بمباران کردند. آسوشیتدپرس

گزارش می دهد که از یکصد نفر مهمانی که در یک جشن عروسی حضور داشتند 6 نفر به قتل رسیدند (پنج

نفر آنها از جمله یک کودک متعلق به یک خانواده بودند) و سی نفر دیگر مجروح شدند.

ص: 469

ب: یک ایستگاه رادیوی دست راستی لبنان گزارش داد که هواپیماهای اسرائیل یک موضع فلسطینی

را در حل البحر (یا جبل البحر یا تل البحر م) واقع در شمال بندر صور بمباران کردند. براساس این گزارش

11 نفر که بیشتر آنها لبنانی بودند، کشته شدند.

ج: روز 7 ماه می نیروهای دفاعی اسرائیل اعلام داشتند که دهکده الریحان را که در یازده کیلومتری

دهکده مرزی اسرائیلی متولا واقع شده، بمباران کرده اند.

د: یک منبع اسرائیلی به وابسته دفاعی ما گفت که هواپیماهای اسرائیل مواضع توپخانه فلسطینیها را

منهدم کرده اند هر چند او اعتراف کرد که فلسطینیها اخیرا مراکز اسرائیل یا محلهای تحت حکومت سعد

حداد را مورد حمله قرار نمی دادند.

4 (خیلی محرمانه) به اظهار کارمندان آژانس کمک و کار سازمان ملل متحد بیشتر فلسطینیهای

ساکن در اردوگاههای آوارگان در اطراف بندر صور در جنوب لبنان در نتیجه حملات هوایی اسرائیل علیه

این منطقه وادار شدند که به نقاط دیگری بروند. در یک اردوگاه بزرگ تنها ده خانواده باقی مانده اند. در

حالی که در اردوگاه دیگر بیست و پنج درصد از ساکنان اردوگاه باقی مانده اند. بیشتر آوارگان در بخش

بندر صیدا که در شمال بندر صور واقع است اجتماع کرده اند. آنها مدارس و انبارها و سایر ساختمانهای

خالی که توانسته اند پیدا کنند، را اشغال کرده اند، در حالی که هفت هزار فلسطینی اضافی از منطقه نبطیه به

آنها ملحق شدند. سازمان آزادیبخش فلسطین می کوشد تا آوارگان فلسطینی را وادار کند که هر چه زودتر

به اردوگاههای خود بازگرداند و بدین ترتیب آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد را از فراهم کردن

خدمات اضطراری به آوارگان جدید در بندر صیدا دلسرد می کند. فلسطینیها نسبت به بازگشت بی میل

هستند هر چند اردوگاههای آنها به نحو مکرر گلوله باران شده است.

5 (خیلی محرمانه) تحولات دیگر که خطر در گرفتن یک زد و خورد بزرگ در لبنان را ایجاب کرده

است:

الف: جنگ و خونریزی بین فالانژیستها و هواداران فرنجیه در شمال لبنان باعث شده است که نقل و

انتقالاتی در میان جمعیت صورت بگیرد و حمل سوخت پالایشگاه طرابلس به بیروت کاهش یافته است.

سه نفر از هواداران فرنجیه در طرابلس در جاده بیروت به طرابلس در نزدیکی باریکه ای که فالانژیستها

در آن سنگرهای خیابانی ایجاد کرده اند، کشته شده اند. رانندگان کامیونهای حامل سوخت از رفتن به

بیروت خودداری می کنند. عده ای از اشخاصی که به منطقه جبیل که یک دژ استحکاماتی ریموند اده به

شمار می رود به سوی شمال فرار کرده اند.

ب: سربازان سوریه از قرار معلوم روز یکشنبه در پاسخ به آتش تک تیراندازان در مناطق مختلفه

بیروت بار دیگر سلاحهای سنگین به کار بردند. معذالک سوریها علاقه نشان می دهند که از حضور خود

در منطقه بیروت بکاهند. در ملاقات آینده بین الیاس سرکیس رئیس جمهور لبنان و حافظ اسد رئیس

جمهور سوریه این مسئله روشن خواهد شد.

ج: یک فلسطینی مسلح از یک اتوبوس توسط سربازان لبنان بیرون کشیده شده و برده شده است. این

حادثه منجر به یک زد و خورد مختصر ولی شدید بین فلسطینیها و ارتش لبنان در منطقه بعلبک شد. از قرار

معلوم نیروهای سوریه برای متوقف کردن این زد و خورد مداخله کردند.(1)

1- از شماره 6 تا 11 در ترجمه متن اصلی کتاب موجود نبود.
ص: 470

12 (خیلی محرمانه) مصر و کشورهای عربی: یک روزنامه چاپ عمان (پایتخت اردن) روز هفتم

می گزارش داد که عربستان سعودی و کویت به حکومت مصر درباره تمایلشان برای خارج کردن

اعتبارات خود از بانکهای مصر به مبلغ دو میلیارد دلار اطلاع داده اند. ما هنوز تأییدیه این خبر را به دست

نیاورده ایم. اگر این خبر صحیح باشد برای سادات یک دو راهی بسیار جدی ایجاد شده است. فقدان این

پول برای مصر فشار مالی جدیدی را فراهم خواهد کرد و اگر مصر حسابها را مسدود کرده و پول را در

بانکهای خود نگاهدارد برای وجهه مصر در میان سرمایه گذاران بالقوه لطمه شدیدی خواهد بود. علاوه بر

این عربستان سعودی و کویت نیز ممکن است میل آن را داشته باشند تا از وجهه خود برای منصرف کردن

مؤسسات مالی از سر و کار داشتن با مصر تا زمانیکه پول به جریان بیفتد استفاده کنند در ضمن خبرگزاری

فرانسه از بیروت گزارش داده است که عربستان سعودی، قطر و امارات عربی متحده تصمیم گرفته اند تا

سازمان صنایع عرب را منحل کنند. این گزارش هنوز تأیید نشده است ولی اگر صحت داشته باشد، برای

مصر زیان اقتصادی دیگری خواهد بود، زیرا مقر فعالیت سازمان صنایع عرب در تولید اسلحه قرار بود در

مصر باشد.

13 (خیلی محرمانه غیرقابل دسترس برای خارجیان) یک مدیر کمپانی نفتی آمریکایی گزارش

می دهد که روز دوم ماه می حکومت کویت به یک کمپانی نفتی اطلاع داد که اجازه نخواهد داشت نفت خام

کویت را به مصر ببرد. کویتیها گفته اند که نقض این ممنوعیت برای آن کمپانی نفتی به بهای از دست دادن

تمامی مقدار عرضه شده نفت خام کویت خواهد بود، ولی کویت در عین حال به این کمپانی اجازه داده

است تا از طریق خط لوله نفتی سومد یا از طریق کانال سوئز نفت را از کویت خارج کند. این کمپانی

همچنین از عراق نیز به طور غیررسمی ابلاغی در ممنوعیت حمل نفت خام به مصر از طریق خط لوله نفتی

سومد و کانال سوئز اخطاریه ای دریافت کرده است. این کمپانی مقداری فرآورده های پالایش شده نفت

وارد می کند، ولی یک سخنگوی مصر روز ششم می گفت که بیشتر این مقدار نفت از اروپا وارد می شود و

اگر کشورهای عربی مانع ارسال محصولات خود از طریق خط لوله سومد یا کانال سوئز بشوند، مصر از

لحاظ از دست دادن درآمد لطمه خواهد دید.

15 (خیلی محرمانه) عراق: یک وزیر کمونیست دیگر از کابینه عراق بر کنار شد. این شخص که وزیر

ترابری بود، به دنبال اخراج وزیر مشاور کمونیست در هفته گذشته از کار بر کنار شد. دفتر حافظ منافع

آمریکا در بغداد گزارش می دهد که او یک مظهر اتحادیه سابق بعثی و کمونیستی بوده و مناسبات بسیار

نزدیک بین عراق و اتحاد شوروی ایجاد کرده است. دفتر حافظ منافع آمریکا در بغداد معتقد است که این

اخراج ادعاهای سخنگوی رژیم را درباره اینکه منازعات جاری کمونیستهای محلی مزاحم مناسبات

نزدیک بین مسکو و بغداد نخواهد شد، در معرض پرسش قرار می دهد.

16 (سری) جمهوری عربی یمن: به موجب اظهار یکی از مشاوران صالح رئیس جمهور عربی یمن

این جمهوری در نظر دارد بر اساس معاملات بازرگانی تعدادی تانک از لهستان خریداری کند. این مشاور

گفت که جمهوری عربی یمن ممکن است به سرعت تانکهای ساخت شوروی را وارد واحدهای نظامی

خود کند به جای آنکه در انتظار بماند و درباره طرق بهره برداری از تجهیزات تازه وارد شده آمریکایی

کسب اطلاع کند. جمهوری عربی یمن در اواخر سال 1978، 50 واحد تانک از لهستان خریداری کرده

بود. سفارت آمریکا اظهار نظر می کند که خرید جدید باعث نگرانی عربستان سعودی خواهد شد.

ص: 471

سوءظنهایی درباره هدفهای نهائی صالح رئیس جمهوری عربی یمن بر خواهد انگیخت. افزودن این

تانکها همچنین باعث تمدید اقامت مستشاران شوروی در جمهوری عربی یمن خواهد شد، البته در

صورتی که صالح قصد نداشته باشد این مستشاران را به تدریج از جمهوری عربی یمن روانه کشور

خودشان کند.

17 (خیلی محرمانه) اتحاد جماهیر شوروی عمان. مطبوعات شوروی در هفته های اخیر اشاره به

آن داشته اند که شورش ظفار در عمان ممکن است بار دیگر شعله ور شود. از ماه ژانویه گذشته تفسیرهای

رسانه های گروهی شوروی عمان را به عنوان یک نقطه بالقوه تشنج در خاورمیانه قلمداد کرده اند. روز 29

آوریل یک هیئت نمایندگی از جبهه خلق برای آزادی عمان پس از یک دیدار پنج روزه به دعوت کمیته

همبستگی آفریقا و آسیا در شوروی، مسکو را ترک کرد. هر چند سلطان قابوس شاه عمان مدتها هدف

انتقادهای شورویها قرار گرفته است موضعگیری او درباره پیمان مصر و اسرائیل و پشتیبانی او از مصر

شاید انگیزه تبلیغات اخیر شوروی قرار گرفته باشد.

ونس

سند شماره (36)

تاریخ: 27 ژوئن 1979 6 تیر 58سری

از: وزیر امور خارجه واشنگتنبه: مجمع گردآوری خلاصه های اطلاعاتی

موضوع: خلاصه اطلاعاتی 840 26 ژوئن 1979

1 (سری) براساس یک تجزیه و تحلیل سیا که اخیرا به عمل آمده چنین نتیجه گیری شده است که

تورم متصاعد اسرائیل که از مرحله 70 درصد در سال گذشته است جدیدترین مشکل داخلی بگین

نخست وزیر اسرائیل به شمار می رود. بحثهایی که بر سر استراتژی اقتصادی اسرائیل به عمل می آید یک

منبع نفاق را در داخل بلوک لیکود که بگین در رأس آن قرار گرفته تشکیل می دهد. جناح لیبرال که بیشتر

پستهای مهم اقتصادی را در دست دارد در مقابل دار و دسته هروت تحت رهبری بگین و همچنین حزب

کوچک لاآم قرار گرفته است. بگین ناگزیر از آن بوده است که سمت وزیر دارایی را به ارلیش رهبر حزب

لیبرال واگذار کند، تا پشتیبانی این حزب را جهت اتخاذ یک موضع سر سخت درباره مذاکرات صلح جلب

کند. در ضمن ارلیش آماج انتقادهای علنی از سوی افکار عمومی بوده است.

2 (خیلی محرمانه) نرخ تورم اسرائیل که از سال 1973 به بعد در نتیجه جنگ اعراب و اسرائیل بسیار

بالا بوده است در ماههای اخیر به نحو چشم گیری بدتر شده و ظاهرا چنین به نظر می آید که به نرخ 3 رقمی

برسد. فهرست قیمت کالاهای مصرفی در ماه آوریل تقریبا به میزان 9 درصد افزایش یافته است و از سال

1952 به بعد این بالاترین میزان افزایش ماهیانه است و در سال جاری میزان ترقی کالای مصرفی تاکنون

29 درصد بوده است.

(از پاراگراف 3 تا پاراگراف 11 سری)

3 اسرائیلیها از آن بیم دارند که نرخ تورم جاری اثرات ملایم کننده افزایش حقوق به مناسبت بالا

رفتن هزینه زندگی و همچنین انواع مختلف سوبسید دولتی را از میان ببرد. معذالک بسیاری آگاهند که

هرگونه سودی که از موافقت نامه صلح با مصر به دست بیاید در آینده کوتاه مدت در نتیجه فشارهای

ص: 472

تورمی به مناسبت عقب نشینی از صحرای سینا به صحرای نقب و اسکان مجدد ساکنان صحرای سینا و

جبران خسارات چند هزار نفر ساکنان اسرائیلی صحرای سینا به کلی از بین خواهد رفت.

4 آخرین ارقام تورم افکار عمومی را در اسرائیل مضطرب ساخت، به طوریکه تقاضا از ارلیش برای

استعفاء بار دیگر شدت یافت. و در نتیجه میزان محبوبیت عمومی ارلیش در جریان چندین فقره سنجش

آراء در سال جاری به کمتر از 10 درصد تنزل یافت. نارضایتی عمومی نسبت به ارلیش اختلافات مداوم

بین حزب لیبرال او و پشتیبانان بگین از گروه هروت را پیچیده تر کرده است. این اختلافات به طور اساسی

ناشی از آن است که هر دو حزب تصمیم دارند منافع اقتصادی حوزه های انتخاباتی خود را برای جلب آراء

تضمین کنند.

5 فعالان اقتصادی گروه هروت نسبت به اوضاع اقتصادی برداشت غیرمذهبی و غیرآئینی و گرایش

خلقی دارند. این گروه از اتخاذ تدابیر ویژه برای کمک به اسرائیلیهای متعلق به طبقات بینواتر و کارگر و

«سفاردی» که بزرگترین حوزه انتخاباتی هروت می باشد، پشتیبانی می کنند. (توضیح اسرائیلیهای

سفاردی آنهایی هستند که از کشورهای غیرعربی و بیشتر از مشرق زمین به این سرزمین مهاجرت

کرده اند و نسبت به اسرائیلیهای آشکنازی که از کشورهای اروپایی به اسرائیل آمده اند محرومتر و فقیرتر

هستند م) اعضای گروه هروت به کرات از ارلیش در مورد ناکامی در تأمین دستمزد بالاتر و بهبود شرایط

کار جامعه اسرائیلی سفاردی مچ گیری کرده اند. انتقادکنندگان ارلیش که متعلق به گروه هروت هستند از

بگین نخست وزیر خواهانند که علاقه بیشتری نسبت به مسائل اقتصادی نشان داده امتیازات ارلیش را در

اتخاذ تصمیم کاهش دهد.

6 در نتیجه از دست رفتن اعتماد رأی دهندگان نسبت به ارلیش و ضربه هایی که نسبت به او در داخل

دستگاه رهبری لیکود وارد شده است، گروهی به رهبری موذای وزیر انرژی و ارتباطات جهت کنترل

حزب لیبرال ارلیش به میدان آمده است. مخالفان ارلیش در حزب لیبرال مدعی هستند که او نتوانسته است

به اندازه کافی از منافع اقتصادی و پشتیبانهای خود در طبقه متوسطه حمایت کند.

7 بسیاری از محافظه کارانی که در فراکسیون کوچک لاآم در گروه ائتلافی لیکود قرار گرفته اند و از

هوروویتس وزیر سابق صنایع رهبری می شوند نیز با سیاستهای ارلیش مخالفند. این عده خواستارند که

یک بودجه کمتری که به نحو بهتری اداره می شود در نظر گرفته شده و با عرفهای اقتصادی سوسیالیستی که

از سوی حکومت کارگری اسرائیل در گذشته اعمال می شد با وضوح بیشتری قطع رابطه شود.

8 اختلاف بر سر مسائل اقتصادی هنوز به مرحله ای نرسیده است که ثبات هم پیمانی هروت و

لیبرالها را بر هم بزند. رهبران هر دو حزب پی برده اند که برای نگهداری قدرت به یکدیگر نیاز دارند در

حال حاضر لیبرالها راه دیگری که مبتنی بر واقع گرایی باشد به جای اتحاد با هروت ندارند.

9 در صورتی که یک بحران جدیدی ناشی از اعتماد یا عدم اعتماد عمومی که حکومت را به سقوط

تهدید کند پیش نیاید سایر عناصر هم پیمان در ائتلاف احتمالاً در امور اقتصادی همچنان از رهبری لیکود

پیروی خواهند کرد. حزب ملی مذهبی که هم پیمان اصلی ائتلافی بگین می باشد سرگرم فعالیت برای

تأمین کنترل اسرائیل بر «سرزمین عهد عتیق» که در کرانه باختری رود اردن واقع شده است، می باشد.

حزب کوچک آگودات اسرائیل که در کابینه ائتلافی بگین عضویت دارد به طور عمده نگران تأمین اجرای

قوانین و آداب و رسوم مذهبی یهودیان می باشد.

ص: 473

10 نهضت دمکراتیک که سومین گروه بزرگ دارنده کرسیها در پارلمان پس از لیکود و حزب ملی

مذهبی می باشد، علاقه زیادی به امور اقتصادی و اجتماعی نشان می دهد. معذالک تنزل میزان محبوبیت

این حزب در میان رأی دهندگان این نهضت را به اتکاء بیشتر به پشتیبانی بگین سوق داده است و باعث

شده که نتواند برای عنوان کردن مواضع دیگری امکانات کافی داشته باشد.

11 اکنون که مذاکرات مربوط به صلح با مصر با موفقیت به پایان رسیده، بگین ممکن است برای

کاهش دادن زیان های سیاسی لیکود قبل از آماده شدن جهت انتخابات آینده در نوامبر 1981 از ارلیش

فاصله بگیرد. چنین کاری برای بگین که به وفاداری شخصی اهمیت زیادی می دهد مشکل است، زیرا وی

میل دارد پشتیبانی ارلیش را در مذاکرات دشوار مربوط به خود مختاری همچنان حفظ کند. بگین ممکن

است تصمیم خود را برای دادن سمت جدیدی به ارلیش، به جای آنکه او را از سمت وزارتی بر کنار کند، تا

آن اندازه که ممکن باشد به تعویق بیاندازد.

12 (خیلی محرمانه) نخست وزیر قبول دارد که تورم ممکن است آنچه را که در سیاست داخلی از

پیروزی مذاکرات صلح طلبانه خود به دست آورده از میان ببرد. بنابراین او علاقه بیشتری در جلب

تصویب کابینه جهت تدابیر جدید اقتصادی و نشان دادن نگرانی خود درباره وضع فلاکت بار اسرائیلیهای

متعلق به گروه سفاردی نشان داده است. بگین ممکن است تصمیم داشته باشد قصد خود را برای انتخاب

شدن مجدد اعلام کند. این کار برای اطمینان دادن بیشتر به فعالان لیکود و رأی دهندگان مبنی بر اینکه وی

درباره مسائل مربوط به تورم اقدامات ضروری در پیش می گیرد و برای پیروزی در انتخابات سال 1981

به عمل خواهد آمد.

13 (محرمانه غیرقابل رؤیت برای بیگانگان) اسرائیل و مصر؛ صنایع هواپیماسازی اسرائیل سرگرم

تهیه پیشنهاداتی برای کمک به مصر جهت حفظ هواپیماهای ساخت آمریکا از سوی این کشور است. به

اظهار یک منبع وزارت دفاع صنایع هواپیماسازی اسرائیل معتقد است که اوضاع کنونی در خاورمیانه

ایجاب خواهد کرد که مصر و اسرائیل در زمینه های نظامی و اقتصادی با یکدیگر همکاری بسیار نزدیکی

داشته باشند.

14 (محرمانه) مجازات مربوط به مصر: سفارت آمریکا در قاهره گزارش می دهد که مدیر عملیاتی

خط لوله نفتی سومد هیچ گونه اشاره ای از کشورهای خلیج فارس مبنی بر اینکه این خط لوله از سوی آنها

تحریم خواهد شد دریافت نکرده است، به ویژه با توجه اینکه کویت و عربستان سعودی و قطر و امارات

عربی متحده در آن سهیم هستند. خط لوله سومد با ظرفیت کامل فعالیت می کند و عملیات ساختمانی آن

به موازات خط لوله ای که ظرفیت کنونی را دو برابر خواهد کرد همچنان ادامه دارد.

15 (خیلی محرمانه) مصر و صندوق بین المللی پول: سفارت آمریکا در قاهره گزارش می دهد که

رهبران مصر همچنان معتقد هستند که آنها تمام آنچه را که از لحاظ سیاسی عملی بوده است در اجرای

اصلاحات اقتصادی پیشنهاد شده از سوی صندوق بین المللی پول انجام داده اند. در ضمن صندوق

بین المللی پول همچنان خاطرنشان می سازد. که در نتیجه تأخیر بیشتر در اجرای این اصلاحات مشکلات

جدیدی پیش خواهد آمد. یک مقام صندوق بین المللی پول در قاهره درباره احتمال اینکه تا قبل از

اجلاس بانک جهانی در پاییز آینده موافقتنامه ای بین مصر و صندوق بین المللی پول به امضاء برسد، اظهار

بدبینی کرد.کریستوفر


کتاب اطلاعات اساسی کشور اسرائیل

ص: 474

سند شماره (37)

سری

کتاب اطلاعات اساسی کشورژوئیه 1979

این کتاب بر نسخه ژانویه 1979 که نسخه های آن باید نابود شوند رجحان دارد، کتاب اطلاعات،

مجموعه ای از آمار اساسی درباره موجودیتهای سیاسی جهان است و در فواصل نیم ساله توسط اداره

پژوهشهای جغرافیایی و نقشه برداری انتشار می یابد و در آن از، مقالات بخشهای مختلف سازمان مرکزی

اطلاعات (سیا)، سازمان اطلاعات دفاعی و وزارت امور خارجه استفاده شده است. نظریات و پیشنهادها

و درخواست برای نسخه های اضافی باید به نشانی ذیل ارسال گردند:

اداره پژوهشهای جغرافیایی و نقشه برداری

(در مورد کتاب اطلاعات)

سازمان مرکزی اطلاعات، واشنگتن دی سی. 20505

نوشتارهای منفرد بدون طبقه بندی می باشند، مگر آنکه اشاره به خصوصی شده باشد.

اسرائیل

توجه: سرزمینهای عرب اشغال شده از زمان جنگ 1967 مشمول آمار ذیل نشده اند، مگر آنکه

تصریح شده باشد.

خشکی:

20720 کیلومتر مربع (جدای از حدود 56183 کیلومتر سرزمین اشغال شده در اردن، مصر و سوریه

لغایت ژوئن 1979)، 20% زیر کشت، 40% مرغزار و چمنزار، 4% جنگلکاری، 4% صحرا، بایر یا شهری،

30% آب در خشکی، 29% مساحی نشده (اکثرا صحرا)

مرزهای خشکی: 1036 کیلومتر (پیش از جنگ 1967)، شامل نواحی اشغال شده تقریبا 1050

کیلومتر (1977).

آب:

حدود آبهای آن سرزمین (به طوری که ادعا شده): 6

خط ساحلی: 273 کیلومتر (پیش از جنگ 1967)، شامل نواحی اشغال شده تقریبا 848 کیلومتر

(1977).

مردم:

جمعیت: 000،663،3 به استثنای اورشلیم شرقی و سایر سرزمینهای اشغال شده (ژوئیه 1979)، نرخ

متوسط رشد سالانه 1/2% (77 7 تا 78 7)

تابعیت: اسم اسرائیلی (ها) با صفت اسرائیل.

تقسیمات قومی: 85% یهودی، 15% غیریهودی (اکثرا اعراب)

مذهب: 85% یهودیت 11% اسلام، 4% مسیحی و غیره.

زبان: رسما عبری، عربی رسما برای اقلیت اعراب استفاده می شود، انگلیسی رایج ترین زبان خارجی

مورد استفاده است.

ص: 475

سواد: 88% یهودیها، 48% اعراب.

نیروی کار: 000/252/1، 1/6% کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری 8/23% کارخانه، معدن و

صناعت، 1/1% الکتریسیته و آب، 6/6% ساختمان و اماکن عمومی 9/11% تجارت، 9/6% حمل و نقل،

انبارداری و ارتباطات، 3/7% مالی و بازرگانی 7/29% خدمات عمومی، 6/6% خدمات شخصی و غیره

(1978)

نیروی کار متشکل: 90% نیروی کار.

حکومت:

نام حقوقی: کشور اسرائیل

نوع: جمهوری

مرکز: اورشلیم، توسط ایالات متحده که در تل آویو سفارتخانه دارد به رسمیت شناخته نشده.

تقسیمات جزئی تر: 6 بخش اداری.

سیستم حقوقی: مخلوط حقوق عمومی انگلستان و در موارد فردی، سیستمهای حقوقی یهودی،

مسیحی و اسلامی، امور تجاری عمدتا با مجموعه قوانین که از سال 1948 به کار گرفته شده اند، اجرا

می شوند، بعضی وظایف یک قانون اساسی را با استفاده از اعلامیه استقرار (1948)، قوانین اساسی کنست

(مقننه) مربوط به کنست، سرزمینهای اسرائیل، رئیس جمهور، دولت و قانون مدنی اسرائیل انجام

می دهند، لوایح مقننه مورد تجدید نظر قضایی قرار نمی گیرند، تحصیلات حقوقی در دانشگاه عبری

اورشلیم می باشند،.....

تعطیل کشوری: روز استقلال 11 می

شعبات: رئیس جمهور تیزاک ناون بیشتر وظایف تشریفاتی دارد، قدرت اجرائی در هیئت دولت نهاده

شده، پارلمان (کنست) با 120 عضو که با یک سیستم نماینده به نسبت انتخاب شده اند، مجلس مقننه

قوانین بنیادی را در غیاب یک قانون اساسی مدون تهیه می کند، دو سیستم دادگاهی متمایز (دنیوی و

دینی)

رئیس دولت: نخست وزیر، مناخیم بگین.

فرودگاه: مجموعا 56 فرودگاه، 46 قابل استفاده، 21 عدد با زمین پرواز دایمی، 5 عدد با زمین پرواز

3569 2440، 6 عدد با زمین پرواز 2439 1220

هواپیمایی کشوری: 25 هواپیمای عمده حمل و نقل شامل یک فروند اجاره ای.

ارتباطات موجی: پیشرفته ترین سیستم را در خاورمیانه دارد هر چند که بزرگترین آنها نیست، سیستم

خوبی از رله رادیویی و سیمی با محور واحد دارد، 000،870 تلفن (هر صد نفر 24 عدد)، 14 ایستگاهFM،

10 ایستگاه,AM 15 ایستگاه تلویزیون و 30 ایستگاه تکرار برنامه، دو رشته کابل زیر دریایی، ایستگاه

ماهواره ای اقیانوس آرام.

قوای دفاعی:

نیروی انسانی نظامی: تعداد ذکور یهودی 15 تا 49 ساله 000،750 نفر، 000،648 نفر برای خدمت

نظام مناسبند، تعداد مناسب یهودیانی که هر سال به سن خدمت نظام (18) می رسند 28000 نفر

مذکر،27000 مونث.

ص: 476

هر دو جنس (مذکر و مونث) مشمول خدمت نظام هستند.

پرسنل: نیروی زمینی 135000 نفر (به علاوه 300000 نفر ذخیره) نیروی دریایی 6600 نفر، نیروی

هوایی 28500 نفر (1450 نفر خلبان) ناهالNAHAL 5000 نفر، گارد مرزی 4500 نفر، چن

(زنان) 20000 نفر (سری)

واحدهای زمینی عمده: 10 لشکر زرهی، 1 لشکر هوانیروز، 4 پیاده نظام مکانیزه، 4 هوابرد و 7 تیپ

پیاده نظام (سری)

کشتی ها: 3 زیردریایی، 8 رزمناو گشت با موشکهای هدایت شونده 12 قایق موشک انداز تهاجمی،

32 قایق گشت، 13 قایق گشت رودخانه / لنگرگاه، 2 قایق امنیت بندرگاه، 2 قایق هاورکرافت گشت، 10

نقلیه خشکی دریا، 5 قایق خدماتی و 3 قایق کمکی (سری)

هواپیما: 1045 فروند (700 جت، 137 ملخدار، 30 توربوپراپ، 178 هلی کوپتر) (سری)

موشک: 17 سکوی موشک هاوک (16 فقره کششی و 1 فقره خود کششی) و 48 پرتاب کننده چاپارل

(سری)

تدارکات: تولید کننده بیشتر انواع تسلیحات، وسایل نقلیه یا تانک برهای 60 50 تنی، سلاحهای

کوچک، خمپاره تا 160 میلیمتر، توپخانه 155 میلیمتری خود کشش و کشش، تانکهای متوسط با طرح

بومی، و ابزار دفاعی جنگ شیمیایی و بیولوژیکی و موتورهای کوچک توربوجت، قطعات و اجزاء موتور.

همچنین تولید کننده محصولات لاستیکی و پلاستیکی، معادن پتاس.

نیروی برق: ظرفیت 2800000 کیلو وات (در سال 1978)، (در سال 1978) 5/13 میلیارد کیلووات

ساعت تولید شد، سرانه 3700 کیلووات ساعت.

صادرات: 2/4 میلیارد دلار (1978)، اقلام عمده، الماسهای صیقل یافته، مرکبات و سایر میوه جات،

منسوجات و البسه، اغذیه نیمه آماده، کود و محصولات شیمیایی، سیاحت عمده ترین منبع کسب ارز

خارجی است.

واردات: 1/7 میلیارد دلار (1978) اقلام عمده، تجهیزات نظامی الماسهای صیقل نیافته، مواد

شیمیایی، ماشین آلات، آهن و فولاد، حبوبات، منسوجات، وسایل حمل و نقل، کشتی و هواپیما.

شرکای تجاری عمده: صادرات، آمریکا، انگلیس، ژاپن، هنگ کنگ، سویس، واردات، آمریکا،

انگلیس. سوئیس، ژاپن.

کمک (دریافتی): اقتصادی، (در طول سالهای 76 1970) آمریکا 18187 میلیون دلار، کشورهای

غربی 5629 میلیون دلار، نظامی آمریکا 56640 میلیون دلار (خیلی محرمانه)

بودجه: در سال مالی 1979 با احتساب شروع در 1 آوریل 13 میلیارد دلار (با محاسبه هر 22 پوند

اسرائیلی معادل 1 دلار آمریکا).

نرخ تبدیل پول: در 31 اکتبر 1977 اجازه داده شد، پوند اسرائیل شناور شود و در اواسط آوریل

1979 تقریبا هر 22 پوند اسرائیل معادل 1 دلار آمریکا بود.

سال مالی: از 1 آوریل تا 31 مارس.

ارتباطات:

راه آهن: 767 کیلومتر با فاصله استاندارد ریلها (435/1 متر)

ص: 477

بزرگراهها: 4459 کیلومتر اسفالت شده، 7 کیلومتر سنگفرش و سنگریزه مابقی مشخص نیست.

خطوط لوله: نفت خام 708 کیلومتر، محصولات پالایش یافته 290 کیلومتر، گاز طبیعی 89 کیلومتر.

بنادر: 3 بندر عمده (حیفاء اشدود، ایلات) 5 بندر کوچک.

بحریه تجاری: 39 کشتی (1000 GRT یا بیشتر) مجموعا 411909 GRT558494DWA، شامل

12 باری، 12 کانتینر، 4 کشتی باری، 11 بلوک (خیلی محرمانه)

سن اخذ رای: همگانی فوق 18 سال.

انتخابات: هر چهار سال یکبار، مگر آنکه انحلال کنست اقتضاء کند، آخرین انتخابات در ماه می

1977 برگزار شد.

احزاب و سران سیاسی عمده: هروت، نخست وزیر مناخیم بگین، عزر وایزمن وزیر دفاع، حزب

لیبرال، وزیر دارایی، زیمثااهریش، لاآم، ایگال هورویتز، (لیکود ائتلافی از هروت لیبرالها و لاآم است)،

حزب مذهبی کشور جوزف بوزگ، زولون ماهر، جنبش دموکراتیک ایگال یادین، شمعون تامیر، حزب

کارگر اسرائیل، شیمون پرز، ایزاک رابین، ایگال آلون، شلی آریه الیاو.

قدرت رای: لیکود 45 کرسی، حزب مذهبی کشور 12 کرسی، احزاب ارتدکس اگودات 5 کرسی،

ساموئل فلاتوشارون 1 کرسی، موشه دایان 1 کرسی، حزب کارگر ماپام، صف بندی.... عرب 32 کرسی،

جنبش دموکراتیک 7 کرسی، شای 7 کرسی، یاآد یک کرسی (اخیرا توسط اصف یاگروی به عنوان

یک دسته تک نفره کنست تشکیل شد)، حزب لیبرال مستقل یک کرسی، جنبش حقوق شهروندان یک

کرسی، راکاه 5 کرسی، شلی 2 کرسی.

کمونیستها: راکاه (اکثریت با اعراب است اما در رأس آن یهودیان می باشند) حدود 1500 عضو دارد،

حزب کمونیست یهودی موسوم به ماکی اکنون بخشی از موکد که یک حزب صهیونیست چپ افراطی است

می باشد.

سایر گروههای سیاسی و فشار: اتحادیه دفاع که سازمانی است دست راستی و یهودیست تحت

رهبری خاخام مایر.

کاهانه: سازمان پلنگان سیاه که یک گروه مخصوص جوانان است و تشکیلاتش چندان قید و بند

ندارد، با گوش آمونیم که متشکل از مذهبیون متعصب یهودی است و به دنبال آزادی اسکان یهودیان در هر

نقطه کرانه غربی می باشد.

عضو:....

اقتصاد:

تولید خالص کشور: 7/12 میلیارد دلار (1978، در قیمتهای سال 1978) سرانه 3430 دلار، رشد

تولید خالص واقعی کشور معادل 2/5%.

کشاورزی: محصولات عمده، مرکبات و سایر میوه ها، سبزیجات، تولیدات گوشت گاو و لبنیات،

محصولات مرغداری.

صنایع عمده: تهیه غذا، برش و صیقل الماس، منسوجات و البسه، مواد شیمیای، محصولات فلزی

وسایل حمل و نقل، وسایل برقی، دستگاههای مختلف، گابریل که یک موشک دریایی سطح به سطح با

طرح و تولید بومی است، به علاوه موشک هوا به هوای شافیر، 6 رزمناو گشت با موشکهای هدایت شونده

ص: 478

ساخته و در حال ساختن 6 فقره دیگر است. بیشتر کشتیهای نیروی دریایی آن از انگلیس، فرانسه و

آمریکا خریداری شده تجهیزات از آمریکا و منابع مختلف در اروپای غربی فراهم می شود. (سری)

بودجه نظامی: برای سال مالی که در 11 فروردین 1359 خاتمه می یابد، بودجه نظامی 3215 میلیون

دلار می باشد که حدود 28% بودجه دولت مرکزی است (خیلی محرمانه)

اطلاعات و امنیت:

سازمان سری اطلاعات اسرائیل (موساد) امور خارجی، سازمان امنیت اسرائیل (شین بث) داخلی و

خارجی، مدیریت اطلاعات نظامی (شروت مودئین) اطلاعات خارجی، سیاسی، اقتصادی، جغرافیایی و

نظامی (سری/ غیرقابل رؤیت برای بیگانگان).


خلاصه اطلاعاتی شماره 859

سند شماره (38)

تاریخ: 24 ژوئیه 1979 2 مرداد 1358سری

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سیبه: مجمع گردآوری خلاصه های اطلاعاتی با حق تقدم

موضوع: خلاصه اطلاعاتی شماره 859

(پاراگرافهای 3 1 محرمانه می باشد).

1 اسرائیل اردن: مجادله بر سر آب یرموک. به نظر می رسد که مجادله بر سر آب یرموک میان

اسرائیل و اردن اساسا بدون حادثه ای که منجر به تشدید اقدامات سیاسی شود بر طرف گردیده است. علت

مداخله نظامی تشدید این تضاد بوده است که نماینده مختار دره اردن به مردمش دستور داد که آب را به

میزان حداقل وارد کانال شرقی قور بنمایند، تا حداقل نیاز اردنیها بر طرف شود تا نتیجتا قسمت اعظم آب

رودخانه یرموک جریان یابد.

افزایش جریان آب در 18 ژوئیه به وسیله اسرائیلیها تأیید گردید، لیکن از طرف آنها به دولت در این

زمینه گزارشی داده نشده بود.

2 این تهدید اسرائیل مبنی بر متوسل شدن به قوه نظامی در صورت لزوم، می تواند در تصمیم گیری

اردنیها مبنی بر برقراری مجدد جریان آب به میزان مورد قبول تل آویو حتما تأثیر داشته باشد.

3 پیش بینی می شود که اجلاس دیگری از کارشناسان فنی اسرائیل و اردن در کنار رودخانه صورت

بگیرد تا تصمیم بگیرند که چگونه بهترین وجه مرحله دوم کار بلدوزر را آغاز نمایند. (پاراگراف 4 تا 9

محرمانه است).

4 سازمان وحدت آفریقا: نتایج اجلاسیه اجلاس هفته گذشته سازمان وحدت آفریقا در موزویاء

کیبریا به طور غیرعادی خصمانه بود. چهل و هشت هیئت نمایندگی از انتقاد در مورد ابتکارات

خاورمیانه ای مصر سرباز زدند، از به رسمیت شناختن رژیم موزوروا در زیمبابوه رودزیا امتناع

ورزیدند، و اعلام نمود که مراکش تنها کشوری است که می تواند کنترل اجرائی در صحرای غربی داشته

باشد.

5 همچنان که در تجزیه و تحلیلهای سیا تذکر داده شد مسائل خاورمیانه تقریبا بر جلسه حکمفرما

بود. چندین قطعنامه با اتفاق آراء به تصویب رسید. قطعنامه ها با چنان مهارتی عبارت بندی شده بود که

فقط آنهایی به تصویب نمی رسید که به حاکمیت مناطق عربی و به رسمیت شناختن فلسطینیها نسبت به

ص: 479

کشور خودشان، و به رسمیت شناختن سازمان آزادیبخش فلسطین به عنوان تنها نماینده قانونی

فلسطینیان صدمه می زد.

6 راه حلهایی در رابطه با جنوب آفریقا در آخرین دقایق بدون هیچ گونه بحثی به تصویب رسید.

سازمان وحدت آفریقا به رسمیت شناختن دولت موزوروا را از طرف انگلیس یا آمریکا مورد تأیید قرار

نخواهد داد و رفع مجازات را اقدام خصمانه ای تلقی خواهد کرد. جبهه میهن پرستان به عنوان «تنها

نماینده قانونی و معتبر مردم زیمبابوه» معرفی شد. در حالی که قبل از آن این جبهه به عنوان تنها گروه

آزادی بخش معتبر به رسمیت شناخته شده بود.

7 طبق اظهارات سفارت آمریکا در مونروویا، اعضای سازمان وحدت آفریقا در مورد مفهوم راه حل

زیمبابوه دچار شک و تردید شده اند. تمام آنها در مورد اخطاری که به قدرتهای غربی نموده بودند که

موزوروا را به رسمیت نشناسند و یا رفع مجازات نکنند متفقا رأی دادند، اما در مورد اینکه آیا زمان آغاز

مذاکرات جهت دستیابی به یک راه حل فرا رسیده یا نه هم عقیده نیستند. کشورهای خط مقدم جبهه مدعی

هستند که هیچ چیزی را که مانع آغاز مذاکرات باشد، نمی بیند.

8 قطعنامه های مربوط به صحرای غربی پس از مشاجرات بسیار بالاخره با اکثریت دو سوم به

تصویب رسید. بعد از اینکه این سازمان به مراکش تذکر داد که دولت مراکش فقط کنترل اجرائی بر منطقه را

دارد و نه حق حاکمیت به آنجا را، مقامات مراکش جلسه را ترک کردند. قطعنامه خواستار آتش بس و

رفراندومی برای تعیین وضعیت صحرا شد.

9 رئیس جمهور لیبریا، تولبرت که ریاست اجلاسیه را به عهده داشت موضوع چاد را از دستور

مذاکرات حذف کرد و بحث شدیدی را که درباره اوگاندا بین تمامی نمایندگان اصلی در گرفته بود، قطع

نمود.

10 (سری / غیرقابل رؤیت برای خارجیان) سوریه اتحاد جماهیر شوروی: تحویل جنگنده ها

افزایش یافته است. علیرغم امضاء قراردادهای محدود بین مسکو و دمشق، عمان اتحاد جماهیر شوروی

به طور مداوم هواپیماهای جنگنده پیشرفته را در اختیار سوریه قرار می دهد. کالاهای تحویلی سنگین

غیرعادی شوروی در ماه ژوئیه شامل هشت میگ 23 اولین (محموله م) تحویلی از سال 1977 و 24

میگ 21 می باشد. تعداد کل این کالاهای تحویلی در سال جاری به 68 هواپیمای جنگنده می رسد. که به

رقم کل هواپیماهای تحویلی توسط شوروی در هر یک از چهار سال گذشته نزدیک است.

لیکن ما نمی دانیم که کل این تجهیزات تحویلی در برگیرنده تمام قراردادهای مهم اخیر است که در سال

1977 به امضاء رسیده و ما از آنها مطلع هستیم یا خیر. مذاکرات برای یک معامله گسترده جدید میان

شوروی و سوریه در ماه آوریل به پایان خواهد رسید. لیکن ما نتوانستیم تأییدیه ای برای قراردادهایی که

احتمالاً اخیرا امضاء شد به دست بیاوریم. در صورتی که شوروی در ماههای آینده نیز به صورت کنونی

جنگنده و دیگر سلاحها را تحویل سوریه دهد در کل مجموع این محموله های تحویلی در سال 1974 بی

سابقه خواهد بود.

(پاراگراف 10 تا 17 طبقه بندی نشده)

11 اسرائیل سازمان نظارت بر قرارداد متارکه سازمان ملل: یادین، معاون نخست وزیر اسرائیل در

23 ژوئیه گفت که آمریکا در کمپ دیوید اعلام کرده بود که در صورتی که مدت اقامت نیروهای اضطراری

ص: 480

سازمان ملل تجدید نگردد «از یک نیروی چند ملیتی، دیگر به جای آن استفاده خواهد شد.» ناظرین

سازمان ملل تنها می تواند به گزارش وقایع بپردازند نیروی بین المللی باید تخلف از قرارداد را جلوگیری

کرده... آزادی دریانوردی را تأمین نماید و مثلاً روزنامه معاریو گزارش داد که اسرائیل با یک برخورد

شدید با آمریکا مواجه خواهد شد. مذاکرات بین مصر و اسرائیل گزارش شده و حاکی از آن است که مصر از

پیشنهادات نیروی متارکه سازمان ملل راضی نیست.

12 وضع مزاجی بگین: گزارشی است از آسوشیتدپرس در مورد وضع مزاجی بگین مبنی بر اینکه

دکترهای بگین گفته اند که او 25 درصد بینایی چشم راست و 10 درصد از بینایی چشم چپ را به خاطر

گرفتگی شریان از دست داده است.

13 پرز مصر. گزارشی است در مورد ملاقات شیمون پرز با سادات در اسکندریه.

14 اسرائیل ترکیه: گزارشی است از رویتر مبنی بر اعتراض دولت ترکیه به اسرائیل در رابطه با

مسئله گروگانگیری در سفارت مصر.

15 درگیریهای هوایی اسرائیل و لبنان: گزارشی است از بمباران هوایی لبنان به وسیله اسرائیل که

گروهی کشته و زخمی به جای گذاشته است و دولت لبنان اعلام نموده است به خاطر این موضوع شکایت

خواهد کرد و نخست وزیر لبنان الحص نیز گفت که این یک «اقدام جنایتکارانه خشن» بوده است.

16 آمریکا ساف: گزارشی است از روزنامه چپگرای لبنانی السفیر در مورد اظهار آمادگی عرفات

برای گفتگو با آمریکا.

17 گفتگوها مصر: گزارشات مطبوعات مصری در رابطه با سخنرانی معاون رئیس جمهوری مصر،

مبارک در کمیته مرکزی اتحادیه سوسیالیستی عرب به مناسب سالگرد انقلاب 1952.

(الف): وی خاطرنشان ساخت که جمال عبدالناصر اولین رهبری بود که قطعنامه 242 سازمان ملل و

طرحهای جارزنیگ و راجرز را پذیرفته بود.

(ب): وی ادعا کرده است که مخالفین فایده ای را که در صورت عقب نشینی اسرائیل و به رسمیت

شناختن اسرائیل توسط اعراب حاصل می گردد، مشاهده نکرده و نمی کنند.

(پ): و اعلام نمود که مصر خواستار پیشرفتهای ملموس در مذاکرات خودمختاری است که در غیر

این صورت «نتایج مرگباری» را به دنبال خواهد داشت.

(ت): و اصرار نمود که خود مختاری علاوه بر مردم باید شامل زمین نیز باشد و یک «دولت فلسطینی»

باید دارای اختیارات قانونی و قضایی باشد.

(ث): اعلام نمود که پیشنهاد اسرائیل به عنوان یک راه حل «غیرقابل پذیرش است».

18 مصر آمریکا: مطبوعات مصری در 23 ژوئیه با خط درشت اظهارات ساندرز در کنگره آمریکا

را درباره نیاز مصر به جنگنده های اف 4 به منظور تأمین امنیت دره نیل، کانال سوئز و سودان چاپ کرده

بودند.


روابط خارجی کنونی

ص: 481

سند شماره (39)

تاریخ: 25 ژوئیه 1979 3 مرداد 58سری

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سیبه: تمام کنسولگریها و نمایندگی سیاسی

موضوع: (طبقه بندی نشده). روابط خارجی کنونی

نشریه شماره 29 (محرمانه) فهرست مطالب

1 -IO موارد مورد بحث در مورد خاورمیانه در سازمان ملل.

2 - NER آمریکا دستور تخلیه محتاطانه وابستگان و کارمندان غیرضروری از کابل را می دهد.

3 - NRA حکومت جدید در نیکاراگوا

4 - A7 لایحه مربوط به کانال پاناما.

5 - A7 اجلاس OAUسازمان وحدت آفریقا: نتیجه گیریهای مقدماتی.

6 - INRلهستان: نیاز به واردات بسیار گندم

7 - INRقوانین مشارکت چینی ها در برابر نادرستی و قابلیت ارتجاعی شرکاء آینده.

8 - EBقراردادهای تجاری: آشفتگی تابستانی ممنوع

9 - PAمردم باور نمی کنند که مذاکرات سالت باعث کاهش در هزینه مصرفی در بودجه دفاعی

گردد.

10 - EAکنفرانس آوارگان ژنو.

1 (طبقه بندی نشده)- IO مسائل مورد بحث پیرامون خاورمیانه در سازمان ملل

(سری) در هفته های اخیر چند مسئله پیرامون خاورمیانه در شورای امنیت سازمان ملل مطرح گردید.

در نتیجه گفتگوهایی که در اجلاس وین به وقوع پیوسته بود، معلوم شد که شوروی قرار است استفاده

نیروهای اضطراری سازمان ملل را برای یک دوره دیگر وتو (رد) کند، که البته دوره اول این نیروها در 24

ژوئیه خاتمه می یابد.

با شروع کار در اواسط آوریل از مصر و اسرائیل خواسته شد که نظریات خود را پیرامون راههای

موجود ارائه دهند: که آیا با جایگزین شدن سازمان نظارت بر آتش بس این سازمان به جای نیروهای

اضطراری یا با تشکیل یک نیروی چند ملیتی حافظ صلح موافق هستند یا نه. در ماه ژوئیه ما از روسها

سؤال کردیم که آیا مایلند به جای نیروهای اضطراری سازمان ملل از سازمان نظارت بر آتش بس استفاده

شود و در همین زمینه تعداد 9 رأی موافق را از شورای امنیت گردآوری و ارائه نمودیم. شوروی که با

مسئله وتو مواجه شده بود سرانجام قبول کرد که از سازمان برای نظارت بر آتش بس استفاده شود، لیکن

مشروط بر اینکه تجدید دوره نیروهای اضطراری سازمان ملل به رأی گذارده نشود. مصر این پیشنهاد

سازشکارانه را پذیرفت، لیکن اسرائیل آن را رد کرد. ما این موضوع را با اسرائیل مورد مذاکره قرار داده

مطمئن هستیم که یک راه حل عادلانه و منطقی خواهیم یافت. بحرانی در کار نیست، و عقب نشینی

اسرائیلیها از سینا بنا به شرایط مشروحه در قرار داد صلح به قوت خود باقی و ادامه دارد.

(سری) یک موضوع دیگر که در 19 17 ژوئیه مورد بحث در شورای امنیت قرار گرفت، لایحه ای در

مورد ایجاد اردوگاههای اسرائیلی در سرزمینهای اشغالی بود. ما از دادن رأی به این لایحه امتناع

ورزیدیم، چون موضوعات مندرجه در لایحه به مسائلی ماوراء مسئله اردوگاهها نیز پرداخته است. در

ص: 482

همان حال، ما موضع خود را در قبال این مسئله که اردوگاههای اسرائیل با قوانین بین المللی در تضاد

هستند، نیز برای بار دیگر اعلام کردیم و گفتیم که مسائلی در این باره تولید شده است که باید از طریق

مذاکرات حل شود.

(سری) سرانجام، قرار است پیرامون لایحه ای که در برگیرنده حقوق فلسطینیها نیز باشد در 27 ژوئیه

در شورای امنیت بحث و تبادل نظر شود. و در تاریخ 30 ژوئیه قرار است رأی گیری شود.

2 (طبقه بندی نشده) NER آمریکا دستور تخلیه محتاطانه وابستگان و کارمندان غیرضروری را از

کابل صادر می کند.

در رابطه با امنیت درونی رو به زوال و سیر صعودی خشونت در کابل، ما دستور تخلیه وابستگان و

کارمندان غیرضروری را از افغانستان و از طریق راه پاکستان صادر کرده ایم. آنها در مدت دو هفته از طریق

پروازهای برنامه ریزی شده خارج خواهند شد. و از وابستگان خصوصی آمریکایی در این کشور نیز

خواسته شد که به همین ترتیب عمل کنند و در حال حاضر از سفرهای غیرضروری به افغانستان خودداری

گردد. برنامه ما شامل خروج 100 نفر خواهد شد. ما به جمهوری دموکراتیک افغانستان نیز اطلاع داده ایم

که این تصمیم ما نشان دهنده قضاوت سیاسی ما نبوده، بلکه نشانگر اقدامات محتاطانه ما در زمینه امنیتی

است که انجام خواهیم داد.

(استفاده اداری محدود) در پاسخ به تصمیم ما، دولت افغانستان خواستار خروج کارمندان ما از این

کشور به نسبت کاهش کمکهای ما به افغانستان شده است. دولت افغانستان خواسته است که کارمندانی که

پس از انقلاب 1978 به این کشور گسیل شده بودند خارج شوند، لیکن ما از میزان نهائی این خروج چندان

اطلاعی نداریم.

(محرمانه) با بالا گرفتن بی نظمی و بداخلاقی در ارتش و نبردها، گرایش ضد دولت خلقی نور محمد

تره کی به سرعت تشکل می یابد. با این وصف، عصیانگران هنوز نتوانسته اند فعالیت های خود را هماهنگ

ساخته ضربه مؤثری بر قلب نیروهای خلقی در کابل وارد آورند. مقامات شوروی احتمالاً نگران وضعیت

این رژیم هستند و سعی دارند برای بهبود وضع افغانستان به یک راه حل سیاسی دست بزنند. در حالی که

رژیم حاضر قادر نیست بر اریکه قدرت تکیه زند، نمی توان گفت که تعویض رهبریت چه زمانی صورت

خواهد گرفت.

3 (طبقه بندی نشده) ARA حکومت جدید در نیکاراگوئه: (طبقه بندی نشده) دودمان سوموزا با

ترک سوموزا به قصد میامی در 17 ژوئیه از بین رفت. شورای معاونت ریاست جمهوری فرنسیسکو

یورکیو را به عنوان رئیس جمهور موقت به وسیله آراء کنگره طرفدار سوموزا انتخاب نمود، لیکن او

مذاکرات مطروحه را که قبلاً با آنها موافقت کرده با اعلام این منظور خود که قصد دارد تا سال 1981 قدرت

را به دست گیرد، زیر پا گذاشت. آمریکا در اعتراض به این عمل یورکیو سفیر و کارمندان خود را از این

کشور فرا خواند. یورکیو بیش از 48 ساعت نتوانست قدرت را به دست داشته باشد، زیرا تجزیه گارد ملی و

محدودیتهای ایجاد شده بین المللی موقعیت او را سریعا متزلزل نمود.

(محرمانه) دولت جدید بازسازی ملی در 20 ژوئیه روی کار آورده شد در حالی که سفیر بولدر که

نماینده آمریکایی میانجیگر در سالهای 1978 و 1979 بود و اکنون نیز جهت اخذ تماس با دولت جدید

بازسازی به کاستاریکا رفته است نیز در ضیافت شرکت داشت. از نظر رهبران جدید نیکاراگوا، روابط با

ص: 483

ایالات متحده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. با در نظر گرفتن اینکه دولت نیکاراگوا در روابطش

با ایالات متحده تا به حال هوشیار، دقیق و نسبتا محترمانه رفتار کرده است، در حال حاضر خیلی زود

است که بگوییم که آنها چگونه مراحل تکامل خود را طی می کنند.

(طبقه بندی نشده) دولت بازسازی کننده نیکاراگوئه از وزرای خارجه کشورهای OAS و کمیسیون

آمریکایی حقوق بشر خواسته است که از نیکاراگوئه بازدید به عمل بیاورند و این دولت قول داده است تا از

بروز اعمال تلافی جویانه جلوگیری نماید. وی خواستار برگزاری انتخابات انجمن شهری، مجلس قانون

اساسی، و انتخابات ملی شده است، لیکن هنوز برنامه زمانی آن را تعیین نکرده است.

(استفاده اداری محدود) نیکاراگوئه با غارت بیش از حد داراییهایش، مشکلات اقتصادی، و جراحات

شخصی بسیار مواجه گردیده است. در پاسخ سریع به نیازهای انسانی آنها در حال حاضر انتقال 2205 تن

سرب و 480 نوع کالای تجاری از آمریکا، گواتمالا، کاستاریکا و السالوادور به این کشور را مورد تصویب

قرار داده ایم. تاکنون 640 تن از این مواد به ماناگوآ به وسیله هواپیماهای آمریکایی و... انتقال داده شده

است.

4 (طبقه بندی نشده است) ARA قانون مربوط به قرارداد کانال پاناما.

(استفاده اداری محدود) مجلس سنا مذاکرات اولیه پیرامون عملکرد قرارداد کانال پاناما را که در یکم

اکتبر باید به مرحله اجرا گذارده شود، آغاز خواهد کرد. کمیته خدمات تسلیحاتی سنا لایحه ای را تصویب

کرده است که با لایحه مدیریت دولتی منافات ندارد، لیکن مجلس شورا لایحه ای را اتخاذ کرده است که با

مفاد قرارداد در تناقض می باشد. مجلس سنا احتمالاً لایحه کمیته خدمات تسلیحاتی را اتخاذ خواهد کرد

و خود را برای منازعه ای شدید در کنفرانس آماده خواهد نمود. زمان بسیار بحرانی است چون پایان

اجلاس کنگره در ماه اوت و تقریبا نیمی از وقت باقیمانده تا اول اکتبر مصرف نموده است.

5 (طبقه بندی شده) AF اجلاس سازمان وحدت آفریقا: نتیجه گیریهای مقدماتی مسئله چاد

جالبترین مسئله مورد بحث در کنفرانس سازمان وحدت آفریقا بوده است، زیرا مسئله نظامیان خارجی را

با مسئله ظهور «ابرقدرتی» بنام نیجریه که دولتهای دیگر را تحت فشار قرار داده است تا هیئت نمایندگی

این کشور «چاد م) را به عنوان «نماینده» به رسمیت نشناسند، قاطی کرده است.

(محرمانه) به طورکلی، میانه روها، با حس اعتماد و هدف نگری خود را سرگرم کرده و در مورد

نظریات رادیکال ها نگرانی از خود نشان نمی دهند. رادیکالهای سرسختی چون بنین، ماداگاسکار،

آنگولا، اتیوپی، بجای نمایشی بودن به قدرت نمایی پرداخته اند و لیبی نیز در سرتاسر کنفرانس تحت فشار

باقیمانده است.

(محرمانه) حمله تانزانیا به اوگاندا نشانگر ضعف منشور سازمان وحدت آفریقا گردید. با وجود اینکه

(بنا به اصرار رئیس اجلاس پرزیدنت تالبرت) بحث بر سر این موضوع سریعا متوقف گردیده بود، اهمیت

آن نیز به وسیله اعضا تکذیب نشد و تقریبا می توان گفت که زیانی به آن وارد نیامد.

(محرمانه) ضرورت تجدید بررسی منشور به وسیله همه شرکت کنندگان مورد تأیید قرار گرفت.

نمیری از سودان پیشنهاد کرد که جهت جبران ضعف منشور سازمان وحدت آفریقا این سازمان شورایی

مرکب از 5 نفر از سران دولتها را با اختیار تام در اتخاذ تصمیم در مواقع بحرانی تشکیل دهد. با این وصف،

این سازمان با کفایت انجام وظیفه کرده و اعضاء آن در اعطاء اعتبار اجرایی به آن شک و تردیدی به خود

ص: 484

راه نمی دهند.

(محرمانه) ممکن است سال گذشته نقطه چرخشی در ملاحظات سازمان پیرامون مسائل اقتصادی

ایجاد کرده باشد. وضع نادرست اقتصادی آفریقا مورد بحث و تبادل نظر عمومی قرار گرفت در حالی که

واقعگرایی تلخی در آن به چشم می خورد. گویا تمایل شدیدی به بحث پیرامون مسائل اقتصادی به طور

جدی وجود داشته و همه می خواهند سازمان وحدت آفریقا را به عنوان وسیله ای مؤثر در این رابطه

بشناسند.

در سه ماه آینده ما شاهد برگزاری یک اجلاس اقتصادی در لاگوس خواهیم بود و خواهیم دید که

تلاش برای به وجود آوردن برنامه های کاری از آنجا آغاز خواهد شد.

(محرمانه) این اولین بار است که یک موافقت همه جانبه بر سر این موضوع که وضع حقوق بشر در

آفریقا ایده آل نیست در این ملاقات وجود داشت. لایحه ای در مورد حقوق بشر در آفریقا اتخاذ گردید. با

اطمینان می توان گفت که فرضیه حقوق بشر به آفریقا نیز راه یافته است.

6 (طبقه بندی نشده) INR لهستان نیاز شدید به واردات غله.

(محرمانه) در حالی که چند ماه است این کشور با آب و هوای بدی رو به رو شده است، می توان گفت که

برداشت محصول غله لهستان در مقایسه با سالهای اخیر با وضع بسیار بدی رو به رو است. به قیمت بدتر

شدن وضع مالی در حال حاضر خراب، خود کشور لهستان تصمیم گرفته است کمبود غله خود را با وارد

کردن میزان وسیعی از غله جات و مواد غذایی جبران نماید. واردات غله جهت توسعه دامداری که یکی از

برنامه های دارای اولویت دولت است، بسیار ضروری است. لیکن ورشو نخواهد توانست اعتبار 5/1

بلیون دلاری خود را که در سال آینده برای جبران کمبود گوشت داخلی نیاز دارد به دست آورد.

(طبقه بندی نشده) رهبر حزب گریک در ماه گذشته خاطرنشان ساخت که به خاطر وضعیت بد

محصول، ورشو در نظر دارد واردات غذایی و غلات خود را از یک میلیون متریک تن به 8 میلیون متریک

تن افزایش دهد، که احتمالاً در سال جاری بین ماههای ژوئیه و ژوئن این کار صورت خواهد پذیرفت.

بهای غله با نسبت سال قبل 50 40 درصد افزایش یافته است و شوروی نیز فقط خواهد توانست مقدار

کمی غله در اختیار لهستان بگذارد. مخارج ارزی وارداتی لهستان امسال کمتر از (1 بلیون در سال گذشته)

به میزان 5/1 بلیون دلار بالغ خواهد گردید.

(محرمانه) چون دیگر کشورهای غربی مازاد تولید غله شان ناچیز است حدود 3 میلیون متریک تن

غله و مواد غذایی پروتئینی مورد نیاز لهستان باید از آمریکا خریداری شود. لهستانیها تقاضای 700

میلیون دلار کمک کرده بودند لیکن در جواب آمریکا که گفته بود وضع مالی، اقتضای دادن چنین کمکی را

نمی کند به 500 میلیون دلار هم رضایت دادند. بودجه سال مالی 1980 نسبت به سطح بودجه سال مالی

1979 به 800 میلیون دلار رسیده است.

(محرمانه / غیرقابل رؤیت برای بیگانگان) بنا به گزارش بانکداران آمریکایی، ورشو در نظر دارد از

100 میلیون دلار تضمین بانکی خود برداشت کرده تقاضای وام بیشتری را نیز بنماید. قبلاً ورشو تمایلی به

استفاده از برنامه تضمینی که در جهان به 600 میلیون دلار محدود است نداشت، چون میزان بهره آن خیلی

بالا و سنگین می باشد.

(خیلی محرمانه) شرایط اعتباری غله لهستان عمدتا از میزان دارایی حکومت غربی قرار گرفته است.

ص: 485

علاوه بر این ممکن است نتواند از بانکهای غربی وام بگیرد، چون آنها شدیدا در مورد پس گرفتن آنچه که

قرض داده اند، از ورشو نگران هستند.

7 (طبقه بندی نشده) INR قوانین مشارکت چینی ها در برابر نادرستی و قابلیت ارتجاعی شرکاء

آینده (محرمانه) قوانین مشارکت جدید چینی ها در حالی که نسبت به بسیاری از نکات مهم برای

سرمایه گذاران مهم سکوت اختیار کرده است محدودیت بسیار کمی بر شرکت هایی قائل می شود که

سرمایه ها مدیریت و صنعت خارجی را به چین جلب نمایند، و انتخاب مدت زمان سرمایه گذاری را نیز

تابع مذاکرات می داند. با این حال چین نیز مانند هر کشور کم توسعه یافته دیگر، نسبت به ظهور

استثمارگران خارجی حساسیت به خرج می دهد و به این ترتیب سرمایه گذارانی هم که می خواهند با یک

چنین بوروکراسی مذاکره کرده قرارداد منعقد سازند، از نظر ایدئولوژیک مورد آزمایش قرار می گیرند.

(طبقه بندی نشده) این قانون ظاهرا قابلیت تغییر و تحول بسیار دارد و منفعت را به خوبی از تجربه ای

که از طریق دیگر کشورها، به خصوص یوگسلاوی با قانونی مشابه چینی آن به دست آورده، روشن و

آشکار و معرفی می نماید. از انواع انگیزه هایی که به شرکاء خارجی وعده داده شده است می توان چند نکته

زیر را بر شمرد:

شرکت در مدیریت، که شامل اخذ تصمیم در تولید است.

مشارکت به طریقی است که هیچ شریک خارجی دیگر مانند آنرا ارائه نکرده است (حداقل مشارکت

به میزان 25% تعیین شده است)

اجازه استفاده از بعضی مواد خام وارداتی (اشاره ای خفیف به «از چین خریداری شود») و فروش

مواد حاصله از آنها در خود چین.

محدودیتهای مهمی که در این قانون آمده عبارتند از:

چینی ها ترجیح می دهند ریاست هیئت مدیره شرکت را خود تعیین کنند، تا اینکه سهمی از آراء را

داشته باشند.

یک ممنوعیت جالب البته به کیفر در تهیه صنایع قدیمی (که حتما با قوانین کنترل صادرات و در

بعضی موارد با بعضی از سیاستها می تواند، متضاد باشد).

(استفاده اداری محدود) یک کمیسیون جدیدالتأسیس کنترل سرمایه گذاری های خارجی که به

وسیله یک متخصص صنعتی ماقبل 1949 گردانده می شود، قراردادهای شرکتها را مورد تجدید نظر قرار

خواهد داد، و شاید این هم به این دلیل است که این سرمایه گذاریها به طرحهای توسعه چین مربوط

می شود. تأسیس یک بخش سرمایه گذاری خصوصی مشکلاتی را به وجود خواهد آورد که نظام

بوروکراسی چین هرگز بخود ندیده است و تعدادی از این شرکتها در ابتدای کار با مشکلات مدیریت

مواجه خواهند شد.

8 (محرمانه) EB مذاکرات و قراردادهای، تجاری آشفتگی تابستانی.

تابستان حاضر شاهد فعالیتهای بی سابقه ای چه در صحنه بین المللی و چه در واشنگتن پیرامون

قراردادهای تجاری است. مهمترین پیشرفتها شامل:

سرمایه مشترک: قراردادهایی که توسط کنفرانس سازمان ملل در زمینه گسترش و تجارت

(UNCTAD) سعی بر آن دارد که در سپتامبر سرمایه مشترک را ایجاد نماید. در طول دو اجلاس آن در این

ص: 486

ماه، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی پیش نویس قراردادهایی را که به وسیله ریاست کنفرانس

سازمان ملل در زمینه توسعه و تجارت تهیه شده مورد بررسی قرار داده است. البته براساس موافقتهایی که

در ژنو به عمل بین المللی شکر را اطمینان داد که این قرارداد از سیاستهای مهم آمریکا پیرامون شکر به

حساب می آید و از اختیارات خود سود جسته از ورود شکر کشورهای غیرعضو در این قرارداد جلوگیری

شده و می شود.

لاستیک: سومین اجلاس سازمان ملل که بر سر لاستیک، طبیعی در آن مذاکره می شد پیشرفت

خوبی داشت، لیکن به علت آنکه رونوشت نهائی قرارداد لاستیک تهیه نشده بود جلسه به وقت دیگری

موکول شد. مهمترین مسئله حل نشده تهیه سرمایه کافی برای خرید 000/550 تن تولید اضافی است.

اعضاء کنفرانس موافقت کردند که «جلسه را دیرتر از سپتامبر 1979» برگزار ننمایند. به نظر ما قرارداد

علمی حاضر گامی مؤثر در مباحثات کالایی جنوب و شمال خواهد بود.

مس: متخصصین کنفرانس گسترش و تجاری سازمان ملل در آمده بود. آمریکا نسبت به تشکیل این

سرمایه مشترک در آینده نزدیک خوش بین است، لیکن مسائل بسیار غامضی نیز حل نشده باقی می مانند

که عبارتند از حق رأی بلوکها و طریقه جایگزین ساختن سرمایه و «راه فراری» که برای اقدامات مربوط به

کالاها قرار داده شده در حالی که برای صنایع این طور نیست.

کاکائو: مذاکراتی در حال انجام است تا پیش نویس یک موافقتنامه بین المللی نوشته شود. پیشرفت

خیلی کم بوده است که بیشتر مربوط به بهای کالا در کشور تولید کننده و در کشور مصرف کننده است.

آمریکا قبلاً عضو قرارداد کاکائو نبود ولی امیدوار است که این بار بتواند به عضویت آن در آید. البته ورود

ما بستگی به شکل این قرارداد جدید کاکائو دارد. آمریکا بیشتر تولید فزاینده را تشویق می کند تا کنترل

صادرات را، تا بلکه همین موضوع از مهمترین مسائل قرارداد به حساب آید.

قلع: قانون مربوط به جامعه زمین شناسی آمریکا از مجلس شورا گذشته است که اجازه فروش

35000 تن را می دهد. 5000 تن از این مقدار قلع بنا به تقاضای ونس ذخیره خواهد شد. این لایحه در

حال حاضر مورد بررسی و مطالعه توسط کمیته مربوطه می باشد و پس از ماه اوت برای پرسش همگانی

وارد مجلس خواهد شد. در همان حال اجلاس کمیته قلع بین المللی در هفته گذشته بنا به اعتراض

کشورهای مصرف کننده چون آمریکا قیمت قلع را بسیار بالا برد. همین کمیته کارهای مقدماتی را برای

انعقاد ششمین قرارداد قلع بین المللی در سال آینده آغاز کرده است.

شکر: تأیید قرارداد شکر بین المللی هنوز به قوت خود باقی است مگر آنکه برنامه تولید شکر داخلی

بتواند قابل پذیرش درآید. کار بر روی چنین برنامه با کندی بسیار پیش می رود، لیکن قرار است تا سپتامبر

لایحه به مجلس شورا برسد. دولت، اعضاء قرار داد اواخر ژوئن و اوائل ژوئیه مطالعات فنی را جهت ایجاد

ثبات در وضعیت مس آغاز کردند لیکن نتوانستند در این باره نتیجه ای بگیرند، بحث سرانجام به اینجا

کشید که بهترین راه، ذخیره سازی این فلز می باشد که البته آمریکا تنها حامی این چاره و روش بود. جلسه

آینده در ماه سپتامبر آغاز خواهد گردید. آمریکا با اشتیاق حاضر است روشهای مختلفی را که مورد قبول

باشد جهت به ثبات کشیدن وضع مس، مورد بحث و تبادل نظر قرار دهد، در صورتی که برایش مهم نیست.

اگر اساس و پایه کافی جهت انعقاد قرارداد بین المللی مس نیز وجود نداشته باشد.

9 (طبقه بندی نشده) مردم باور ندارند که مذاکرات سالت کاهش بودجه دفاعی را سبب شود.

ص: 487

(طبقه بندی نشده) مردم آمریکا معتقدند که تأثیر مذاکرات سالت کاهشی در بودجه دفاعی آمریکا به

وجود نخواهد آورد. حتی حامیان این مذاکرات نیز آن را به چشم عامل کاهش دهنده بودجه دفاعی

نمی نگرند.

(طبقه بندی نشده) مطالعه آراء عمومی توسط سی بی اس نشان داد که 49 درصد مردم باور ندارند

که تصویب یک چنین قراردادی بتواند کاهشی در بودجه دفاعی به وجود آورد. مخالفت با کاهش بودجه

دفاعی هم از طرف حامیان و هم از طرف مخالفان این قرارداد صورت گرفت. سی بی اس این سؤال را

مطرح کرده بود. «در صورتی که مذاکرات سالت با شوروی مثبت واقع شود، آیا شما فکر می کنید که

آمریکا بودجه دفاعی خود را باید یا نباید کاهش دهد؟»

عقیده درباره سالت

ممتنع- منفی- مثبت- کل مردم (به درصد)

64 درصد)- ( 9درصد)- ( 27 درصد) -کاهش بودجه )

49 نباید -54 -73 43-

54 باید- 41 -25 33-

17 5-2 24- -ممتنع-

(طبقه بندی نشده) 34 درصد از مردم که مخالف کاهش بودجه در صورت انعقاد قرارداد سالت بودند

حدود 2 برابر درصد مردمی هستند که موافق کاهش بودجه می باشند. سی بی اس در سؤال دیگر این

گونه همین مسئله را مطرح می کند. «آیا مخارج دولت مرکزی در مورد ارتش و دفاع باید اضافه شود،

کاهش یابد، یا در سطح کنونی بماند؟»34 افزایش یابد

47 در همان سطح بماند

16 کاهش یابد

3 ممتنع

(طبقه بندی نشده) ما فکر نمی کنیم که از ماه ژانویه به این طرف عقیده مردم عوض شده باشد.

بیشترشدن مردمی که طالب کاهش بودجه دفاعی هستند، به خاطر نوع جمله بندی سی بی اس

می باشد. به این ترتیب که: (1) در ماه ژوئن سی بی اس این سؤال نمود که آیا کاهش مخارج دفاعی در

صورتی که قرارداد سالت منعقد شود، در حالی که در سؤال دوم در ماه ژانویه به یک سؤال بی طرفانه

پرداخت (2) سؤال سی بی اس در ماه ژوئن به جواب دهندگان تنها دو راه ارائه نموده بود. یعنی کسانی

که در ماه ژانویه جواب داده بودند «مخارج دفاعی در همان سطح اولیه نگاه داشته شود» در ماه ژوئن

ممکن است که جواب «بودجه دفاعی باید کاهش یابد» را داده باشند.

(طبقه بندی نشده) تمایل آمریکاییها در کاهش بودجه نظامی بستگی به انعقاد قرارداد سالت ندارد

بلکه بسته به وضع ارتش آمریکا پس از این قرارداد در برابر شوروی می باشد. آنها که فکر می کنند که

مذاکرات سالت باید روسیه و آمریکا را از نظر نظامی برابر سازد، به طور مساوی بدو دسته تقسیم

می شوند. ولی آنها که انتظار دارند که پس از کاهش بودجه نظامی آمریکا ضعیف تر بشود به نسبت 3 به یک

تقسیم می شوند.

10 (طبقه بندی نشده) آسیای شرقی کنفرانس مربوط به آوارگان در ژنو.

ص: 488

کنفرانس مربوط به پناهندگان هندو چینی که بنا به دستور رئیس سازمان ملل والدهایم در ژنو برگزار

شد پیشرفتهای چشمگیری در راه رسیدن به اهداف انسانی نمود. لیکن این مسئله که آیا ویتنام حاضر

خواهد شد به حقوق بشر و حق سکونت و زندگی را برای مردم خود به رسمیت بشناسد و یا اینکه آیا

حاضر است یک راه حل سیاسی را به جای یک راه حل نظامی بپذیرد، هنوز بر جای خود باقی ایست.

(محرمانه) نقش آمریکا مانند همیشه موفقیت آمیز بود. معاونت رئیس جمهور ماندل گروه برجسته ای

از فرمانداران، نمایندگان کنگره و رهبران مردمی از بخش خصوصی را وارد این کنفرانس نمود، در

سخنرانی بسیار زیبا و ملاقاتهای محرمانه اش با وزرای امور خارجه 15 کشور وی گفت که دیگر زمان آن

رسیده است که به چنین وضع رقت بار غیرانسانی خاتمه دهیم. او دیگران را نیز ترغیب کرد که مانند

آمریکا رفتار نمایند و از ژاپن خواست که کمکهای بیشتری جهت ایجاد اردوگاهها و بیمارستانهای موقت

جهت پناهندگان در اختیار بگذارد، وی گفت که ما چه می کنیم و دیگران چه باید بکنند تا قایقرانان نا امید

را نجات دهند و در ضمن مکانهای جدیدتری باید پیدا شود تا کشورهایی را که قبول کرده اند، آنها را

بپذیرند قدری آسایش دهند. وی از همه حضار خواست که به ویتنام فشار بیاورند تا در قبال مردم خودش

روش خود را تغییر دهد و راه حل سیاسی را به عنوان خاتمه تضاد در کامبوج بپذیرد.

(محرمانه) به دنبال این عمل آمریکا، حاضران در کنفرانس یک ژست انسان دوستانه بخود گرفته

تقاضا کردند که امسال مقدار پذیرش پناهندگان را از 000/7 به 000/14 افزایش دهند. ملل دنیا موافقت

کرده اند که اردوگاههای خود را جهت 000/125 نفر ساخته شده بود به تناسب 000/260 نفر توسعه

دهند. یک بودجه مازاد که عبارت بود از 190 میلیون دلار به سازمان ملل برای این مسئله پرداخت شد که

البته ژاپن با اختصاص 50 درصد این بودجه نقش مهمی را در این کنفرانس ایفا نمود. فیلیپین نیز ژست بشر

دوستانه دیگری گرفت به این ترتیب که اجازه داد که در کشورش مکانی جهت پذیرش 50000 پناهنده

ایجاد شود تا باری از دوش مالزی و تایلند برداشته شود.

(محرمانه) چه از نظر حقوق بشر و چه از این نظر که آیا ویتنام حاضر است، راههای بهتری پیش پای

مردمش بگذارد و یا اینکه حاضر است به آنها که مایل به خروج هستند اجازه خروج بدهد یا نه. ما هنوز از

جزئیات بیانات ویتنامیها در جواب ریاست سازمان ملل والدهایم مبنی بر اینکه آنها «خروج غیرقانونی»

را به «مدت قابل توجهی» متوقف خواهند ساخت، مطلع نیستیم.

درباره مقاصد ویتنام مایل هستیم بیشتر تحقیق نماییم، لیکن دنیا بر هانوی فشار بسیاری وارد می کند.

ما خیلی علاقه داریم بدانیم که می شود جلسه ای از جلسات شورای امنیت سازمان ملل را پیرامون یک راه

حل سیاسی بر سر مسئله کامبوج تشکیل داد. ما با دولتهای دیگر مشورت کرده موقعیت منطقه را به منظور

نحوه آغاز کار و عملیات زیر نظر خواهیم داشت.

ونس


خلاصه اطلاعاتی 860

ص: 489

سند شماره (40)

تاریخ: 25 ژوئیه 1979 3 مرداد 1358سری

از: وزیر امور خارجه واشنگتن دی سیبه: مجمع گردآوری خلاصه های اطلاعاتی با حق تقدم

هشدار: شامل منابع و شیوه های حساس اطلاعاتی استغیرقابل رؤیت برای بیگانگان

پاراگرافهای یک الی هشت خیلی محرمانه هستند)

موضوع: خلاصه اطلاعاتی 860 25 ژوئیه 1979

1 بیماری جاری بگین بدون شک مسئله جایگزینی او را به وجود می آورد. در حالی که بگین ممکن

است که برای انجام وظایفش به سرکارش برگردد، ولی این غیرممکن نمی باشد که او تا آینده نزدیک نتواند

با ظرفیت سابقش کار کند. در این صورت، وزیر دفاع بهترین شانس را برای جانشینی او در یک کشمکش

سخت برای کسب قدرت دارد.

2 براساس قوانین اسرائیل، مرگ با استعفای نخست وزیر به طور اتوماتیک برکناری کلیه کابینه را

به همراه خواهد داشت. در این گونه شرایط، کابینه تا انتخاب کابینه جدید به انجام امور ادامه خواهد داد.

اگر بگین به دلیل ناراحتی جسمانی یا مرگ از شغلش بر کنار شود، معاون نخست وزیر، یادین به عنوان

سرپرست به کارها ادامه خواهد داد. اگر بگین با ظرفیت کمی که از لحاظ جسمانی دارد استعفا ندهد، یادین

به طور رسمی کارهای او را انجام می دهد. در این صورت تصمیمات مهم سیاسی یک مسئله غیرقابل

انجام خواهد بود.

3 اگر بگین از صحنه خارج شود، مهمترین سؤال این است که آیا ائتلاف، مانند سابق دست نخورده

باقی خواهد ماند، که اگر (دست نخورده) باقی بماند نیاز به یک انتخابات دیگر را مرتفع خواهد نمود.

دومین سؤال مهم در رابطه با حل مشکل رقابت برای جایگزینی بگین می باشد.

4 چنین به نظر می رسد که در آینده دولت ائتلافی حداقل برای مدتی پابرجا بماند. اگر چه مشکلات و

فشارهای داخلی دولت ائتلافی سابقه ای طولانی دارد. موضع خوب بگین تاکنون او را قادر ساخته است

که دولت ائتلافی را از طریق روابطش با هروت و ارلیش و از طریق اعتبارش در حزب ملی مذهبی، حفظ

نماید. هر شخص دیگری که در آینده جایگزین او بشود برایش مشکل خواهد بود که بتواند این دولت

ائتلافی را حفظ کند. خصومت زیادی در داخل حزب هروت و حزب لیبرال وجود دارد،و به همین ترتیب

اختلاف نظرهای زیادی برای اتخاذ تصمیمات.

5 در داخل حزب ملی مذهبی افراد زیادی وجود دارند که حاضرند به گذشته برگردند و رابطه با

حزب کارگر را آغاز نمایند. حتی در بین افرادی که خیلی در به وجود آمدن دولت ائتلافی با لیکود

پافشاری می کردند، از این بابت نارضایتی بسیار بچشم می خورد.

6 اگر جانشین بگین نتواند دولت ائتلافی را پا برجا نگهدارد، برگزاری یک انتخابات جدید غیرقابل

اجتناب خواهد بود. آنها در این انتخابات به احتمال زیاد طرفداری حزب کارگر را خواهند نمود. یک

دولت ائتلافی برهبری حزب کارگر و به رهبری شخص پرز نتیجه این انتخابات خواهد بود، به شرط آنکه

پرز بتواند حداقل رضایت حزب ملی را در رابطه با مسئله کرانه غربی رود اردن و شهرکهای مسکونی

جلب نماید.

7 اگر دولت ائتلافی پای برجا بماند، مسئله بسیار مهم قدرت وایزمن در روی کار آمدن به عنوان

ص: 490

جانشین خواهد بود. اگر چه مردم عادی او را خیلی دوست دارند، موضع معصومانه او جو متضادی را در

هروت به وجود آورده است. احتمالات دیگر برای احراز این پست به غیر از وایزمن عبارتند از وزیر

کشاورزی شارون، ایتزاک شامیر سخنگوی کنست، یا رئیس کمیته مربوط به دفاع و امور خارجی کنست

موشه آرنس که تمام اینها موضع مختلفی نسبت به او دارند. ولی بهر جهت هر کدام از اینها شانس جانشینی

بگین را دارند.

8 این مسئله هم امکان دارد که یک حالت غیرمنتظره نیز رخ بدهد، شبیه اتفاقی که در جانشینی برای

لوی اشکول در 1969 رخ داد. البته یک نظرگیری عمومی که چند هفته قبل از انتخابات انجام گرفته بود

نشان داد که فقط کمتر از یک درصد آراء به خانم مایر داده خواهد شد، ولی در انتخابات او جانشین وی

اشکول گردید.

9 فعالیتهای دادگاهی اسرائیل در رابطه با مسائل ایجاد واحدهای مسکونی یهودی نشین:

آسوشیتدپرس گزارش داد که دادگاه عالی اسرائیل در تاریخ 24 ژوئیه دستور متوقف کردن کارهای

ابتدایی برای ایجاد واحدهای مسکونی یهودی نشین نزدیک بتلهام را صادر نمود. کشاورزان عرب به

دادگاه شکایت نموده بودند که دولت نظامی در حال اندازه گیری 50 هکتار از زمینها جهت ساختن یک

آبادی یهودی نشین بنام عفرات بود. گزارشهای خبری گویای این قضیه هستند در حدود 100 خانواده

یهودی متعصب که بیشتر از آمریکا آمده اند، آماده اسباب کشی به عفرات هستند. رادیو اسرائیل گفت که

دادستان دولت، مخالف حکم بازداشت نبود، ولی منتظر تصمیم دادگاه بر سرقانونی جلوه دادن این سلب

مالکیت زمین از عربها بود. دو ادعای دیگر شبیه به ادعای مذکور در دادگاه عالی در جریان می باشد که در

رابطه با دهکده سالفیت و آبادی یهودی نشین الون نزدیک نابلس می باشد. در هر کدام از این ادعاها دولت

نظامی باید ثابت نماید که ایجاد آبادیهای یهودی نشین جدید برای امنیت اسرائیل ضروری می باشد. در

یک تصمیم که با اکثریت قریب به اتفاق آراء در اوائل امسال گرفته شد، دادگاه رأی بر این داد که دولت

نظامی حق سلب مالکیت زمینهای خصوصی را جهت ایجاد آبادیهای یهودی نشین دارد در شرایطی که از

اعراب بیابان نشین تظاهراتی در اورشلیم (بیت المقدس) در اعتراض به غصب زمینهای مرتعی شان ترتیب

دادند.

10 بررسی مطبوعات اسرائیل: در 24 ژوئیه وسایل ارتباط جمعی اسرائیل جملات هودینگ کارتر

سخنگوی دولت کارتر را به عنوان «شدیداللحن ترین سرزنش موجود و به عنوان «یک عکس العمل شدید

علیه حملات هوایی اسرائیل به جنوب لبنان» منعکس کردند. و نیز «برخورد آشکار واشنگتن و اورشلیم

را بر سر استقرار ناظران سازمان ملل در صحرای سینا» عنوان کرده اند. گزارشگر سیاسی داوار می نویسد

که تصمیم مبنی بر مخالفت با استقرار نیروهای ناظر سازمان ملل در سینا براساس تقاضای وزیر امور

خارجه، دایان، و در غیبت وزیر دفاع عزر وایزمن گرفته شد. این تصمیم ایفاگر یک تغییر در موضعی که

قبلاً در ملاقاتهای مقامات دولتی اسرائیل با آمریکا گرفته شده بوده است. با این وصف ال همیشا

خاطرنشان ساخت که منابع مطلع گفته اند که بگین و دایان قبلاً موضع اسرائیل را برای معاون وزیر امور

خارجه آمریکا درباره سازمانهای بین المللی در حدود 3 ماه پیش در موقع ملاقاتش از اسرائیل روشن

نموده اند.

11 (طبقه بندی نشده) وایزمن حسن علی: وزیر دفاع اسرائیل از وایزمن و همتای مصریش کمال

ص: 491

حسن علی هفته آینده در حیفا ملاقاتی خواهند داشت و در این ملاقات مسائل امنیتی مشترک بررسی

خواهد شد. این خبر بر اساس یک اعلامیه وزارت دفاع مصر تهیه گردیده است. اعلامیه مذکور مصری

همچنین حاکی از آن است که وایزمن و کمال حسن علی ترتیب استقرار نیروهای سازمان ملل را در سینا

زمانی بررسی خواهند نمود که دو طرف بر سر این مسئله به توافق رسیده باشند. این مسئله هم گزارش داده

شده است، که ژنرال علی یک سیاحت اکتشافی به کرانه غربی رود اردن و قسمت عرب نشین اورشلیم

(بیت المقدس) خواهد داشت. وی در طول سفرش در مورد برنامه مربوط به امنیت در مذاکرات مربوط به

خودمختاری بحث خواهد شد.

12 سادات سازمان ملل سینا: سادات در 24 ژوئیه گفت که آمریکا، مصر و اسرائیل خیلی زود در

مورد طرحی جهت استقرار نیروهای سازمان ملل بتوافق خواهند رسید. سادات پس از ملاقات با رهبر

حزب کارگر اسرائیل شیمون پرز گفت «من این مسئله را اختلاف نمی دانم و نباید این طور باشد».

13 (طبقه بندی نشده) مذاکرات خود مختاری: براساس گزارش رادیو قاهره، وزیر امور خارجه

پطروس غالی در یک کنفرانس مطبوعاتی که در تاریخ 23 ژوئیه داشت، اعلام نمود که اگر مذاکرات

خودمختاری در طول چند ماه آینده به نتایج دلخواه نرسد، باید برای پیدا کردن راههای احتمالی دیگر

تلاش بشود. او در سخنانش در مانروویا یادآور می شود که، پرزیدنت سادات گفته است که مصر آماده

برگزاری یک کنفرانس بین المللی در العریش با کشورهای شوروی و آمریکا جهت پیدا نمودن یک

فورمول جدید برای حل مشکل فلسطینیان می باشد. پطروس غالی در این کنفرانس در حال جوابگویی به

سؤالی پیرامون سخنرانی معاون ریاست جمهوری مصر مبارک بود که گفته بود در صورتی که تا پایان سال

جاری در مذاکرات خود مختاری راه حلی حاصل نشود، مشکلات بسیار جدی به وجود خواهد آمد.

14 (محرمانه) رأی آمریکا در سازمان ملل عکس العمل اعراب: نماینده کویت، بشارت، در انتقادی

که در شورای امنیت درباره رأی گیری در مورد قطعنامه 452 شورای امنیت سازمان ملل متحد بر سر

ایجاد آبادیهای یهودی نشین در سرزمینهای اشغالی نمود موضع آمریکا را «دلسرد کننده» اعلام نمود. او

گفت که این رأی «اعراب میانه رو را رادیکال» و «رادیکالها را دیوانه»، و دیوانه ها را بصورت «مجنونهای

بسیار خطرناک» در می آورد. او ادعا کرد که او و نمایندگان دیگر عرب مجبور به صرف وقت زیادی

شده اند تا شاید بتوانند قطعنامه ای تهیه نمایند که برای آمریکا قابل قبول باشد و ما را محکوم نمود که ممتنع

بودن به وسیله «قدرت سیاسی» به ما تحمیل شده است. او اظهار داشت که آمریکا فقط گاه گاهی بر سر

مسائل خاورمیانه در سازمان ملل رأی «مثبت» می دهد. همچنین، شاه حسین تأسف عمیق خودش را به

سفیرمان ولیوتس اعلام می دارد و رأی ممتنع ما را بسیار غیرمنتظره تلقی می کند. او یادآور می شود که

درک این مسئله برای دوستان ما غیرممکن است که آمریکا قادر به صحه گذاشتن بر روی قطعنامه ای که

اعراب آن قدر سخت رویش کار کرده اند تا مورد قبول این کشور گردد، نباشد. حسین در مقابل دفاع

سفیرمان از این رأی نتوانست جواب دیگری بدهد.

15 ملاقات اسد با حسین: در 23 ژوئیه شاه حسین در مورد ملاقاتش با اسد در 21 ژوئیه مطالبی را

به سفیرمان ولیوتس گفته است. حسین اظهار نمود که اوضاع داخلی سوریه آن قدر هم که او از آن ترس

داشت بد نبود. قتل عام آلپو طوری اسد را تکان داده بود که در مورد بدی اوضاع داخلی اش نگران شده

بود. حسین یادآور شد که سوریه متقاعد شده است که اسرائیل، مصر و آمریکا، اسلامیهای افراطی را در

ص: 492

سوریه تحریک می نمایند. تئوری اسد این است که آمریکا تلاش می کند تا «غول اسلامی» را برای مقابله با

منافع شوروی در افغانستان و شاخ آفریقا بیدار نماید، ولی در ایران مسائل از کنترل خارج گشته بود. اسد

همچنین درباره این خبر که اردن اخوان المسلمین را در خود پناه می دهد با حسین گفتگو کرد.

(اخوان المسلمین در اردن یک سازمان قانونی است).

16 (محرمانه) مصر کمیته اقتصادی غرب آسیا: هیئت آمریکایی ژنو گزارش می دهد که بررسی

یک پیشنهاد در کمیته اقتصادی غرب آسیا مبنی بر به حالت تعلیق در آمدن عضویت مصر در این کمیته به

تعویق افتاده است. در همان حال بر عضویت مصر در این کمیته دوباره تأکید گردید. مصر مصالحه را به

فشار آوردن برای یک رأی گیری ترجیح می دهد، اگر چه هیئت آمریکایی می گوید که مسئله به تعلیق

درآوردن عضویت مصر دوباره به میان کشیده خواهد شد.

17 لبنان: اسرائیل حمله: یک اعلامیه نظامی اسرائیل گزارش کرد که یک نیروی اسرائیلی به

دهکده ای واقع در جنوب لبنان به نام مجدالسلیم (در قسمت ایرلندیها) وارد شد و یک خانه را منفجر نمود.

یک سخنگوی نظامی گفت که خانه مزبور به وسیله چریکهای فلسطینی به عنوان یک پایگاه جهت انجام

عملیات علیه دهکده های اسرائیلی و مسیحی نشین مورد استفاده قرار گرفته است. رادیو بیروت گزارش

می دهد که در تاریخ 24 ژوئیه نیروهای اسرائیلی به شهر وارد شده، چندین خانه را گشتند و در موقع

عقب نشینی یک خانه را با دینامیت منفجر نمودند. نیروهای زمینی اسرائیل در تاریخ 6 ژوئیه دهکده

مزبور را مورد حمله قرار داده، چندین نفر را به هلاکت رساندند.

18 (محرمانه / غیرقابل انتشار برای ملل بیگانه) حمله های هوایی اسرائیل گزارشات بیشتر: یک

وابسته دفاعی سفارتخانه ما در سوریه گفت که خبرنگار رویتر یک بیمارستان را که در محدوده عملیاتی

حمله هوایی اسرائیل قرار گرفته بود در تاریخ 22 ژوئیه مورد بازدید قرار داد. بنا به گزارشات رسیده او 3

جسد از افراد فلسطینی کشته شده و حدود 15 تا 18 جسد لبنانی شامل مردان و زنان و بچه ها که در حمله

به سارافند کشته و مجروح گشته بودند پیدا کرده است. منابع گفته اند که حمله هوایی به منطقه ای ضربه

وارد کرده است که مسیحیان در آنجا بعد از ظهر یکشنبه در حال گذراندن پیک نیک بوده اند. براساس

منابع، سفیر انگلیس در لبنان حمله به مواضع دامور را تماشا کرده است.

2 هواپیمای اسرائیلی 5 مرتبه از روی منطقه مذکور گذشتند. هواپیماهای سوریه وقتی به محل رسیدند که

هواپیماهای اسرائیل آنجا را ترک گفته بودند.ونس


خلاصه های اطلاعاتی 862، 865، 875، 877

سند شماره (41)

تاریخ: 27 ژوئیه 1979 5 مرداد 58خیلی محرمانه

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی. سیبه: مجمع گردآوری خلاصه های اطلاعاتی با اولویت

هشدار: شامل منابع و شیوه های اطلاعاتی است غیرقابل رؤیت برای بیگانگان.

(پاراگرافهای 10 1 محرمانه می باشند)

موضوع: خلاصه های اطلاعاتی 862 27 ژوئیه 1979

1 مشکلات اقتصادی اسرائیل: بدنبال شکست یک اجلاس مخصوص کابینه برای حذف کمک به

مصرف کنندگان، نارضایتی بر سر مدیریت صحیح پیرامون حل مسائل اقتصادی بیشتر بالا گرفته است. این

ص: 493

گونه کمکها از عناصر بسیار مهم در کمبود بودجه است که باعث شده تورم افزایش بیشتری پیدا کند.

ضرورت اقتصادی حذف و یا کاهش این عناصر مورد قبول قریب به اتفاق همه در این کشور است؛ لیکن

دولت به وسیله مشاجرات درون حزبی و ترس از بالا گرفتن تشنجات سیاسی فلج شده است. با وجود

اینکه موضوع مهم در این مورد کمک به مصرف کنندگان است، لیکن در نهایت می توان گفت که خشم و

نارضایتی مردم مستقیما در ارتباط با عدم رهبریت در سیاستهای اقتصادی می باشد.

2 اجلاس کابینه در 17 ژوئیه یکی از آخرین اجلاسهای متشکله توسط وزیر امور دارایی اهرلیک

است که برای دستیابی به یک راه حل پیرامون مشکلات اقتصادی اسرائیل برگزار می شود. ولی اهرلیک

نتوانسته است وظایف خود را به خوبی انجام دهد و به همین علت حتی قبل از تشکیل این اجلاس کسی از

او حمایت ننمود. در نتیجه او مجبور شد بسیاری از پیشنهادات واقعی خود را کنار بگذارد و در عوض

توجه اجلاس به «بحث تئوریک» پیرامون موضوع کمکها جلب گردید. در پایان، کابینه تصمیم گرفت بهای

سوخت و گوشت وارداتی را بالا ببرد و در عوض مسئله کمک به مصرف کنندگان را به طور کلی به یک

کمیته مخصوص واگذار نماید.

3 علی رغم تورم فزاینده، افراد اسرائیلی در رفاه به سر می برند. درآمد حقیقی و مصرف خصوصی رو

به افزایش است. بسیاری از بخشها به طور کامل کارمند استخدام کرده اند، در حالی که در بعضی از بخشها

نیز کمبود کارگر مشهود است. ولی با این حال جامعه بسیار مظنون و مضطرب است و تورم به عنوان یک

مسئله اصلی مورد نظر مردم هم طراز با سیاست خارجی رقابت می کند. و در همان حال، هیچ کس حاضر

به فداکاری و از خودگذشتگی نیست. اهرلیک تلاش بسیار به خرج داد تا برنامه های ضد تورم را از

مجلس بگذراند، لیکن موفق نشد و کار تنها به تطبیق آرایشی بودجه و کاهش جزئی در بخش کمکها پایان

گرفت.

4 علل تورم در اسرائیل مخارج بسیار سنگین یعنی بودجه گاهی مساوی و گاهی بسیار بالاتر از

تولید خالص ملی می شود و سیاست تداوم سطح بالا در مصرف خصوصی است. تورم در سال گذشته به

40 درصد رسیده بود. در ماههای اخیر تورم افزایش بسیار سریع داشته و تا مرز صد در صد رسیده است و

این در حالی است که اسرائیل باید متحمل مخارج بازگردانی صحرای سینا نیز گردد، که این خود از نمونه

تقاضای اضافی است که در اقتصاد دارای عدم ظرفیت مازاد جایی ندارد.

5 دولت توانسته است مردم را تا حدی از طریق یک سیستم گسترده اندکسیون دستمزدها و

پس اندازها، کمک به مصرف کنندگان و خدمات اجتماعی از جریان بی خبر نگاه دارد. معذالک، تورم

فزاینده شکاف میان مالکین و تهیدستان را وسیعتر کرده، و عموم را نسبت به سرمایه گذاریهای کلان دلسرد

نموده است، و از همه مهمتر کاهش بودجه تجاری را سبب شده است. کاهش بودجه کنونی اسرائیل هر روز

سیر نزولی بیشتری پیدا می کند (4 بلیون در سال 1979 در مقایسه با 4/3 بلیون دلار در 1978 و 6/2

بلیون در سال 1977)

6 علیرغم این فشارها، در کوتاه مدت امید به تغییر سیاست نمی رود. سیل سرمایه از خارج به داخل

اسرائیل به خصوص از آمریکا توانسته است تا حدی کمبود بودجه را کاهش دهد. با وجود اینکه

قرضهای خارجی هر روز زیادتر می شود (در حال حاضر 13 بلیون دلار است) شرایط و دوره پرداخت آن

دلخواه است.

ص: 494

تولید فاحش ملی نسبت به میزان رشد، 8 6 درصد است. در صورتی که یک بحران دیگر ظاهر نشود،

پایه گذاران سیاست و خط مشی ها و مردم با هم به غرولند و گاهی هم دست به یقه شدن خواهند پرداخت،

لیکن از اقدامات جدی چون تخفیف کلی بودجه دولتی، و پایین آوردن سطح زندگی به طور عمده، که

مورد نیاز ضروری است، اجتناب خواهند ورزید.

7 تأثیرات سیاسی وضعیت تورم رو به وخامت را می توان بنا به آمار موجود در گزارش نظر خواهی

عمومی در کاهش قدرت لیکود و همچنین کاهش میزان محبوبیت بگین در انظار عموم یافت. (در سال

1977 نارضایتی گسترده مردم از مدیریت نادرست از مهمترین عوامل سقوط حزب کارگر از قدرت بود).

8 اختلاف میان هروت و لیبرالها زمینه ساز اصلی عدم کارآیی کابینه در امور اقتصادی می باشد.

هروت که انتخاب کنندگانش همه از طبقات کم در آمد به خصوص کارگران می باشد در نظر دارد، برای

مبارزه با این مشکلات اقتصادی کاهش کمک به مصرف کنندگان و یا یک عمل دیگر را به عنوان مخالفت

با منافع اقتصادی این بخش در جامعه ارائه دهد.

9 پایگاه اقتصادی هروت در انظار عموم بیشتر شبیه طرفداری لیبرالها از سرمایه گذاری بخش

خصوصی است. حال لیبرالها می خواهند تا زمانی که این دولت بر سر قدرت است بخشی از سیاستهای

خود را اعمال نمایند.

تضاد سیاسی که میان لیبرالها و هروت وجود دارد اختلاف میان طرفدارانشان را نیز دامن می زند و

تشنج میان این دو شریک اصلی در لیکود را افزایش می دهد. دیگر برای دولت ممکن نیست که با وجود

موانع بسیار پیچیده سیاسی که در راه برداشت گامهای اقتصادی مؤثر است، بتواند حمایت مردم را در

پیروی از سیاست های اقتصادی برای بار دیگر به دست آورد.

10 اسرائیل هبرون: حکومت نظامی برای 50 زن و کودک اردوگاه یهودی کیریات آربا که از سه ماه

پیش در کلینیک هدداش (1929) پرسه می زنند خدماتی از قبیل آب، برق و فاضل آب ایجاد کرده است.

سفارت آمریکا در تل آویو گزارش داده است که این روزها دیگر مخالفت ظاهری مقامات نیز نسبت به

پرسه زدنهای گوش امونیوم تغییر کرده است و آنچه که قبلاً «تجاوز» غیرقانونی به حقوق دولت به نظر

می آمد حالت مشروع پیدا کرده است. سفارت آمریکا باور دارد که فقط گذشت زمان می تواند اجازه

قانونی اسرائیلیها در قلب هبرون را بدهد. در صورتی که این موضوع به حقیقت بپیوندد، گوش امونیوم در

مکانهای دیگری چون نابلس نیز این کار را خواهند کرد.

(پاراگرافهای 15 11 طبقه بندی نشده است.)

11 اسرائیل اردوگاهها: مطبوعات اسرائیل در 26 ژوئیه لایحه ای را که از طرف معاونت بخش

اردوگاهها در سازمان صهیونیزم ارائه شده بود چاپ و اعلام داشته است که بنا به این لایحه در سال جاری

شهر نابلس باید توسط 16 اردوگاه جدید احاطه شود. این مقام گفته است که طرحهای وی رسما به

مقامات تسلیم نشده است.

12 وضعیت مزاجی بگین : رادیو اسرائیل در 26 ژوئیه گزارش داد که بگین در بخش اعصاب

بیمارستان هدداش به مدت نامعلوم بستری خواهد بود (دکتر قبلاً گفته بود که از 10 روز تا دو هفته مدت

بستری شدن وی باید طول بکشد.) بازدید از وی منحصر به خانواده و دستیاران بسیار نزدیکش می باشند،

چون نخست وزیر نیاز شدید به استراحت دارد.

ص: 495

13 آمریکا پیشنهادات اورشلیم: روزنامه های اردن و عربستان سعودی گزارش کرده اند که یکی از

فرستادگان آمریکا از پایتخت کشورهای عربی بازدید خواهد کرد تا پیشنهادات اورشلیم را ارائه دهد.

اخبار عربی (عربستان سعودی) گزارش نمود که این خبر از قول سفیر اشتراوس در 23 ژوئیه بیان شده

است. روزنامه اردنی الرأی اظهار داشته است که طبق اظهارات «منابع رسمی» در واشنگتن، آمریکا

متقاعد شده است که سازمان آزادیبخش فلسطین نیز باید در مرحله بعدی مذاکرات شرکت جوید و

مشاورتها میان سه کشور مصر اسرائیل و آمریکا همچنان ادامه دارد.

15 زهیر محسن: زهیر محسن رهبر الصاعقه دیروز در یک بیمارستان فرانسوی پس از آن که

پزشکان تشخیص دادند که او دیگر زنده نخواهد ماند مرد. در 25 ژوئیه افرادی ناشناس محسن را از ناحیه

سر مورد اصابت گلوله قرار داده بودند. لیکن سازمان آزادیبخش فلسطین اسرائیل را در این زمینه مسئول

دانسته و اعلام کرده است که انتقام خواهد گرفت. یک روزنامه دست چپی حدس زده است که در این قتل

باید اسرائیل و مأمورین اطلاعاتی مصر همکاری داشته باشند. ولی سازمان آزادیبخش فلسطین در بیانیه

رسمی خود اشاره ای به حضور مصریها در قتل نکرد. دولت مصر که بسیاری فکر می کنند در این قتل به

علت عملیات ضد مصری الصاعقه شرکت داشته است یک بیانیه مبنی بر اظهار تأسف انتشار داد.

16 (محرمانه) نبرد فلسطینیها: بنا به گزارش وابسته دفاعی و مطبوعات در اردوگاههای جنوب

بیروت پس از پخش خبر کشته شدن زهیر محسن بین الصاعقه و دیگر گروهه ای فلسطینی زد و خوردی

آغاز گردید. گزارش تلفات یک نفر کشته می باشد.

17 (محرمانه) صف آرایی ارتش لبنان: بنا به گزارش وابسته دفاعی و مطبوعات در 25 ژوئیه

واحدهای ارتش لبنان گام کوچک دیگری در جهت خود مختاری از طریق فرستادن سربازهای بیشتر به

منطقه عملیات برداشته اند. سفارت آمریکا در بیروت می گوید، این حرکت از نظر روانشناسی بسیار مهم

است، چون در ماههای اخیر این منطقه بسیار متشنج بوده است.لیکن دست راستیهای مسیحی، و

چپی های لبنانی و ارتش سوریه هنوز عقب نشینی نکرده اند و کل نیروی نظامی لبنان به 65 فرد نظامی در

این منطقه می رسد.ونس

سند شماره (42)

تاریخ: 1 آگست 1979 10 مرداد 1358سری

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سیبه: مجمع گردآوری خلاصه های اطلاعاتی با حق تقدم

هشدار: شامل منابع و شیوه های حساس اطلاعاتی است. غیرقابل رویت برای بیگانگان غیرقابل رویت

برای پیمانکاران یا مشاوران پیمانکار.

پاراگرافهای 3 1 سری / غیرقابل رویت برای بیگانگان / غیرقابل رویت برای پیمانکاران

موضوع: خلاصه اطلاعاتی 865 1 اوت 1979

1 ژاپن خاورمیانه، سفر وزیر تجارت: بنا به اظهار چندین منبع ژاپنی بازدید وزیر تجارت و صنعت

بین المللی ژاپن ازاکی به خاورمیانه در ژوئیه تعدادی تعهدات جدید را در بر داشت. در مقابل، تعدادی از

مقامات کشورهای غربی پشتیبانی ژاپن از ابتکارات آمریکا در خاورمیانه، به ویژه قرارداد صلح مصر و

اسرائیل را مورد سرزنش قرار دادند و به توکیو در مورد افزایش دادن کمک به مصر اخطار دادند.

ص: 496

2 همچنان که در یک تحلیل سیا یادآوری گردید، ازاکی در عربستان سعودی و کویت در آغاز نمودن

مذاکرات برای مبادلات دو جانبه نفتی ناتوان بوده است که این کار منظور اصلی مسافرت وی بود و به این

دلیل بود که مقامات از بحث پیرامون ذخایر نفتی امتناع ورزیدند. ازاکی استنباط نمود که کویتیها به طور

محسوسی از حمایت ژاپن در رابطه با برقراری صلح خشمگین می باشند، و گفتگوهای وی با آنها اصولاً

انتقادات کویت از سیاست خاورمیانه ای توکیو را در بر داشته است. او قول افزایش تولید دو میلیون تنی

نفت عراق در سال 1980 را گرفت و تضمین دوباره ای از جانب امارات متحده عربی مبنی بر اینکه توکیو از

سهم مطلوب افزایش احتمالی تولید، برخوردار خواهد بود نیز به دست آورده است.

3 ازاکی آنچنان که گزارش گردیده است به نخست وزیر «اوهیرا» گفته است که ژاپن باید یک سیاست

واقع بینانه تری را در قبال خاورمیانه تنظیم کند. «اوهیرا» از نحوه پذیرایی ازاکی از جانب مقامات عربی

شگفت زده شده است و در نظر دارد خود نیز به خاورمیانه سفر نماید.

4 (سری) (ژاپن) از این نقطه نظر که برای 80%احتیاجات نفتی اش به خاورمیانه وابسته است، به دقت

نگرانیهای اعراب در رابطه با مسائل خاورمیانه به ویژه کمک ژاپن به مصر را تحت بررسی قرار خواهد داد.

مقامات ژاپنی مطلع از حساسیت این مسئله، برای قرار دادن کمک بیشتر در اختیار مصر از طریق افزایش

مساعدتهای منطقه ای اقدام کرده بودند.

5 (سری) یمن جنوبی یمن شمالی: افزایش تشنج: دوره چهار ماهه تکمیل قانون اساسی که در

اعلامیه اتحاد بین دو یمن در ماه مارس مطرح گردیده بود در 30 ژوئیه بدون هیچ گونه پیشرفت

چشمگیری خاتمه یافت. دولت ضعیف یمن شمالی که در راه مذاکرات موانعی ایجاد کرده است، می ترسد

که یمن جنوبی خیلی زود عوامل بهم متصل کننده این دو کشور را فراهم آورد.

6 (سری) یکی از تجزیه و تحلیلهای سازمان سیا این طور تفسیر می نماید: حداقل کاری که دولت

یمن جنوبی ظاهرا می تواند انجام دهد این است که جبهه ملی دمکراتیک واقع در پایگاه عدن را تقویت

نماید تا دولت پرزیدنت صالح در یمن شمالی را به سقوط بکشانند. در صورتی که یمن جنوبی بتواند به

همان میزان که در ماه فوریه تلاش کرده بود به جنگ دوباره بپردازد، امتیازات سیاسی بسیار مهمی کسب

خواهد کرد. عراق، عربستان سعودی و سوریه از نظر سیاسی با یمن جنوبی مخالفند و ممکن است عراق به

حمایت از یمن شمالی به مداخله نظامی دست بزند. لیکن عدن از عکس العمل آمریکا و نحوه اعتراض

متحد خودش شوروی مطلع نیست. مقامات شوروی که علاقمند به تصویب مذاکرات سالت دو هستند

نمی خواهند با آغاز دوباره جنگ یمن میان آنها و آمریکا برخوردی پیش بیاید.

7 (طبقه بندی نشده) اسرائیل مصر: مطبوعات اسرائیل در سی ویکم ژوئیه گزارش دادند که دایان

فهرستی از تخلفات مصر از قرارداد صلح در قبال العریش را به بگین ارائه داده است. این تخلفات شامل

عملیات فرودگاه العریش به وسیله پرسنل نظامی، احداث رادار در منطقه و اسکان دادن سربازان در خارج

از مرزهای مورد توافق می شود.

8 (محرمانه) شهرداران ساحل غربی رود اردن اسرائیل: یک مقام اسرائیلی به سفارت آمریکا در تل

آویو گفت که شهردار رام اللّه، خلف و شهردار هبرون قواسیها اجازه یافته اند که به آمریکا سفر نمایند. انتظار

نمی رود که مخالفتی با مسافرت مورد درخواست شهردار هلهول، میلحیم، بشود. به هرحال محدودیتهایی

برای شهردار نابلس شاکاو وجود دارد که معلوم نیست به این زودیها بر طرف شود.

ص: 497

9 (طبقه بندی نشده) مطبوعات اسرائیل آمریکا: روابط اسرائیل و آمریکا موضوع اصلی مطروحه

در مقالات اسرائیل 31 ژوئیه بود. یکی از نویسندگان داور از روابط «نزاع آمیز و دلسرد کننده» اخیر اظهار

نگرانی کرده است. و نمی داند که آیا این زبان عبری است که به علت «فقر لغوی» نمی تواند در کمال ادب و

نزاکت موضع امریکا در قبال نیروهای سازمان ملل را تشریح نماید یا عامل دیگر. دایان مدعی است که او

را «مورد تمسخر» قرار داده اند یکی از نویسندگان، هآرتز گفته است که مسئله نیروهای سازمان ملل

«فشاری کلی» است که آمریکا به اسرائیل در قبال سیاست اردوگاههای اسرائیلی وارد می سازد.

10 (طبقه بندی نشده) دایان نیروهای سازمان ملل: گزارشگر هآرتز یوزی بنزیمان در 31 ژوئیه

گفت که دایان از آمریکا خواسته است تا به تشکیل یک نیروی آمریکایی به جای نیروهای اضطراری

سازمان ملل در صحرای سینا دست بزند. این مقاله گفته است که البته واحدهای سمبلیک مصری و

اسرائیل در داخل این نیروها جا داده خواهد شد. «مقامات مطلع». دریافته اند که دایان نمی خواهد در مورد

قرار گرفتن نیروهای سازمان ملل در منطقه با آمریکا سازش کند.

11 (طبقه بندی نشده) تظاهرات اعراب پایگاههای نژف: گزارشات خبری 30 ژوئیه حاکی از آن

است که چند صد تن از اعراب اسرائیل در اعتراض به قانون پیشنهادی دولت نسبت به ضبط زمین جهت

ایجاد پایگاههای هوایی در نزدیکی نژف در برابر کنست تظاهرات کردند. ظاهرا این قانون اجازه جبران

خسارت مالکین بدوی را نمی دهد.

12 (طبقه بندی نشده) وضعیت مزاجی بگین: رادیو اورشلیم درباره سلامت بگین در 31 ژوئیه اعلام

کرده است که وضع وی رو به بهبود است و ممکن است به همین زودی از بیمارستان مرخص گردد.

13 (طبقه بندی نشده) اسرائیل صحرای سینا: بنا به گزارش رویتر در 31 ژوئیه ساکنان شهر یامیت

در صحرای سینا تهدید گردیده اند که در اعتراض به عمل دولت که قرار است در پایان سه سال آینده شهر را

ترک نماید و جهت دریافت جبران خسارات بیشتر از طریق دولت، ساختمانها را به آتش خواهند کشید.

این ساکنان از یادین معاونت ریاست جمهوری درخواست کرده اند که با آنها ملاقات نماید.

14 (طبقه بندی نشده) مطبوعات عربی و بیانات اشتراوس: با اشاره به اخبار آمریکا و گزارشات

جهانی در مصاحبه سفیر اشتراوس، مجله تایمز اردنی در 31 ژوئیه گفت: «حالا... دیگر خیلی دیر است که

بتوان خساراتی را که به وسیله سادگیهای مدیریت کارتر به وجود آمده... جبران نمود. «بیانات سفیر

اشتراوس مبنی بر «آگاهی سودان» از نیاز به شرکت وسیعتر اعراب باعث می شود که این نشریه چنین

نتیجه گیری کند که «کار باید به طریقه دیگری شروع شود». یک روزنامه کویتی گفت نکاتی که درباره

امکان شرکت میانه روهای فلسطینی ابراز شد نشانه «یک جنگ عصبی علیه ساف...» می باشد.

15 (طبقه بندی نشده) سوریها مسیحیان: رویتر گزارشی پیرامون جنگی شدید میان مسیحیان و

نیروهای سوری در بیروت در شب 31 30 ژوئیه داد. جنگ سرانجام به تیراندازیهای پراکنده تبدیل شد.

کشته شدن یک کارگر اسکله در بندر بیروت، ظاهرا انگیزه این نبرد بوده است.

کریستوفر

ص: 498

سند شماره (43)

تاریخ: 16 اوت 79 25 مرداد 58خیلی محرمانه

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سیبه: مجمع گردآوری خلاصه های اطلاعاتی با حق تقدم

موضوع: خلاصه اطلاعاتی 875 15 اگست 1979، (پاراگرافهای 6 1 خیلی محرمانه)

1 نتیجه گیریهای اسرائیل از سیاست آمریکا: تحولات گوناگونی در هفته های اخیر شک و تردید

اسرائیل از مقاصد آمریکا را دوباره بیدار نموده است. این دیدگاهها بر دو مطلب تمرکز دارد:

(الف) آمریکا سعی می کند تا ساف را وارد مذاکرات خود مختاری بکند، و.

(ب) یا آمریکا سعی می کند تا مقدمات خودمختاری را فراهم بکند تا به مرور زمان به یک کشور

فلسطینی مستقل تغییر شکل بدهد.

اتهام دایان در هفتم اوت مبنی بر اینکه ایالات متحده تحت تحریک فشار نفت سعودی از یک سیاست

افراطی تر نسبت به مصر پیروی می کند بیان صریحی است که برگزیدگان سیاسی اسرائیل از قدیم الایام به

آن معتقد بوده اند.

2 انتقاد کنونی از آمریکا به وسیله رهبران مخالف و مقامات اسرائیلی برجسته موجب شده است که

در روابط آمریکا و اسرائیل محدودیتهایی غیرعادی به وجود آید. دولت اسرائیل کلاً وجود مشکلات

جدی با آمریکا را تکذیب می کنند. به علاوه، توانایی برقراری روابط خوب با آمریکا یکی از صفات بسیار

مؤثر کابینه می باشد. بنابراین اتهامات علنی دایان نگرانی عمیقی را پدیدار ساخته است که اسرائیلیها را به

ویژه در هفته های آتی برای انجام آن با مشکلاتی مواجه خواهد ساخت.

3 نگرانی در مورد نحوه سیاست آمریکا در همه بخشهای سیاسی (اسرائیل م) مشهود است.

برگزیدگان عناصر سیاسی اسرائیل برقراری یک کشور مستقل فلسطینی را به عنوان عاملی هلاکت بار

برای اسرائیل می نگرند. حتی اسرائیلیهایی که از لحاظ سیاسی دارای برداشتهای پیچیده هستند نیز ساف

را به عنوان سازمانی که هدف نهایی اش نابود کردن اسرائیل است تلقی می کنند و به نظر آنها پیروزی یک

جناح میانه رو در ساف تنها به یک مبارزه هوشمندانه و مخفی علیه اسرائیل منجر خواهد شد.

4 درک میانه روهای اسرائیلی از جهت سیاست آمریکا و پاسخ مناسب برای اسرائیل اخیرا در یک

مقاله تحلیلی روزنامه به وسیله نخست وزیر پیشین رابین پدیدار گشت. رابین نگاشته بود که به وضوح

مشخص می شود که اسرائیل مواجه با یک جبهه مصری آمریکایی خواهد شد. این محور سعی بر تأمین

یک صلح جامع بر پایه مراجعت اسرائیل به مرزهای قبل از 1976 و ایجاد یک کشور فلسطینی در ساحل

غربی رود اردن و نوار غزه دارد. رابین مصر را در این صحنه میانه رو توصیف کرده است، به خاطر اینکه

زمینهایی را از اسرائیل دریافت می کرد اما درخواست عادی کردن روابط را ننموده بود.

5 رابین که از مدتها قبل بر این عقیده بوده است که پس از روشن شدن این موضوع که دست یافتن به

توافقی در مورد خود مختاری امکان پذیر نیست و مراحل صلح با مصر کاملاً متوقف خواهد شد، از سرائیل

خواسته است تا برای جلب افکار عمومی آمریکا تلاش نماید. او مسئله اردوگاهها را به عنوان «امری که

حکومت کارتر برای فرسایش موضعگیری اسرائیل به کار گرفته» ارزیابی نموده است. برای مقابله با این

فشار، رابین یک وقفه موقتی ناگهانی در ایجاد اردوگاهها در ساحل غربی رود اردن را همزمان با فعالیتهای

تبلیغاتی «علیه حکومت کارتر در قبال ایجاد یک کشور عرفات فلسطینی»، پیشنهاد نمود.

ص: 499

6 اسرائیلیها در روزها و هفته های آتی به جای تاکید بر دلگرمیهایی که از جانب واشنگتن داده

می شود بیشتر بر موضعگیری های آمریکا در سازمان ملل و در مذاکرات خود مختاری تأکید خواهند کرد.

عدم موفقیت آمریکا در جلوگیری از اصلاح لایحه 242 یا تصویب یک راه حل مکمل برای مقابله با

مسئله فلسطین نشانگر ترس بیش از حد آنان می باشد. در مذاکرات خود مختاری، اسرائیل به خصوص

وقتی ناراحت می شود که آمریکا بخواهد شرایطی را به مذاکره بکشاند که فرضیه مدیریتی و باریک بینانه

دلخواه اسرائیل در مورد خود مختاری را تغییر بدهد.

7 (محرمانه / غیرقابل رؤیت برای خارجیان) اسرائیل امنیت ساحل غربی رود اردن: وابسته دفاعی

ما در تل آویو اظهار می دارد که نیروی دفاعی اسرائیل ظاهرا در حال مطرح ساختن یک پیشنهاد مشخص

برای تثبیت نقش اردوگاهها در سیستم دفاعی این سرزمین می باشد. این موضوع در صحبتهای اخیر

رئیس ستاد، ایتان مورد تأکید قرار گرفت. نیروی دفاعی اسرائیل سربازان ذخیره خط مقدم را به اردوگاه

می فرستد تا پس از دستور استقرار به جنگ ادامه دهند. به علاوه به کار گرفتن نیروهای عادی در ساحل

غربی رود اردن به طرز فاحشی افزایش یافته است. وابسته دفاعی نتیجه گیری می کند که از نقطه نظر نظامی

کاربرد فعال اردوگاهها برای تأمین دفاع زمینی نسبت به هزینه ای که برای کاربرد نیروهای ذخیره عادی

در منطقه صرف می شود فایده چندانی در برندارد.

8 (طبقه بندی نشده) اسرائیل سفر یانگ: رادیو بیت المقدس در 14 اوت اعتراض دولت اسرائیل به

آمریکا بر سر ملاقات سفیر (آمریکا در سازمان ملل) یانگ با ناظر سازمان آزادیبخش فلسطین در

سازمان ملل را اعلام نمود. کابینه اسرائیل این ملاقات را مغایر با کارهای مدیریتی آمریکا و مغایر با این

اعلامیه اسرائیل که به طور مکرر گفته است تا زمانی که ساف حق موجودیت اسرائیل را به رسمیت

نشناخته و قطعنامه های 242 و 338 را نپذیرفته حاضر نیست، این سازمان را به رسمیت شناخته یا با آن

وارد مذاکره گردد، می داند. این گزارش از قول رویتر گفت که ناظر ساف در سازمان ملل گفته است که در

این ملاقات فقط «خوش و بش» شده است و سفیر بانگ از مطرح ساختن مشکلات ساف امتناع ورزیده

است.

9 (طبقه بندی نشده) مطبوعات اسرائیل سفیر اشتراوس: یک خبرنگار تلویزیونی اسرائیلی در 14

اوت گفت که سفیر اشتراوس مشغول تهیه زمینه مسافرت خود به خاور میانه می باشد. هدف وی از این

مسافرت این است که به فلسطینیان بفهماند که باید آینده خود را خود تعیین کنند. سخنان اخیر سفیر به نظر

مطبوعات خاورمیانه «بی نظیر مشخص کننده، مصمم و سازش ناپذیر و از این قبیل» آمده بود که گفته است

در این هفته در اسرائیل به گوش همه خواهد رسید. یک گزارشگر رادیو اسرائیل گفت که سفیر اشتراوس

توضیح خواهد داد که علیرغم بیانات آرامش بخشی که از واشنگتن می رسد، آمریکا تلاش می کند تا

قطعنامه 243 را با اضافه کردن بیانیه ای درباره حقوق مشروع فلسطینیان تغییر بدهد. به گفته همین

گزارشگر، ورود سفیر اشتراوس آمادگی دایان را برای مذاکرات خود مختاری تسریع خواهد کرد.

گزارشگر داور گفت که سفیر اشتراوس رونوشتی از قطعنامه فلسطینیها را با خود خواهد آورد. داور در

سرمقاله خود گفته است که با تغییر موضع کشورهای اروپایی و آمریکا در قبال ساف. اسرائیل نیز باید خود

را در برابر تغییر موضع ساف آماده سازد.

10 (طبقه بندی نشده) اسرائیل لیکود حزب کارگر: رویتر در 14 اوت گزارش داد که طبق یک

ص: 500

رأی گیری عمومی اسرائیل نشان داده است که اگر انتخابات، در حال حاضر، صورت گیرد، لیکود به حزب

کارگر خواهد باخت.

11 (طبقه بندی نشده) اتهامات شهردار ساحل غربی: شهردار رام اللّه کریم خلف، اسرائیل را متهم

نمود که از هنگام اشغال ساحل غربی رود اردن در سال 1967 تاکنون 20 هزار خانه را منهدم نموده است.

بنا به گزارش رویتر وی به یک مجله لبنانی گفته است این ارقام قرار است در کنفرانس فلسطین درباره امور

فلسطین در واشنگتن گنجانیده شود. (در ماه اوت و سپتامبر) خلف همچنین مدعی است:

(الف) که 28% از زمینهای ساحل غربی رود اردن به وسیله اسرائیلیان مصادره شده است،

(ب) که اسرائیلیان 1145 فلسطینی را از ساحل غربی رود اردن اخراج نموده اند،

(ج) که در حدود 7000 زندانی عرب در اسرائیل وجود دارند.

12 (طبقه بندی نشده) جنوب لبنان گزارش وضعیت: بنا به اظهار رادیو بیروت چندین دهکده در

حومه طیره زیر آتش توپخانه اسرائیلیان و همچنین خود شهر طیره به وسیله تفنگهای 175 میلیمتری در

13 اوت گلوله باران گردید. بنا به گزارش رویتر گروههای فلسطینی سه تن از ساکنین روستای (روز قبل

نیز سه تن دیگر را گروگان گرفته بودند) محل فعالیت حداد را گروگان گرفته اند، تا با دو تن از مبارزین

خودشان که به گفته خودشان به وسیله حداد دستگیر شده اند، تعویض نمایند. حداد از تأیید این موضوع که

او آنها را در اختیار دارد برای صلیب سرخ و مقامات ملل امتناع ورزیده.

13 (طبقه بندی نشده) لبنان درگیریها: درگیری که از دور روز پیش در ناحیه بیروت بین ارتش لبنان

و میلیشیای فلسطین آغاز شده است اکنون پای نیروهای سوری مستقر در لبنان را نیز به میان کشیده

است. آسوشیتدپرس گزارش می دهد که رفت و آمد غیرنظامیان متوقف شده است. منطقه بانکی در مرکز

بیروت متروکه گردیده شبه نظامیان در حال مستحکم کردن مواضع خود بودند و کارگران اسکله مجبور به

فرار شدند. آسوشیتدپرس مدعی است که نیروهای سوری نبرد بین ارتش آزادی فلسطین و فالانژها را

متوقف کردند، لیکن در 13 اوت فالانژیستها توپهای ضد هوایی خود را بطرف غرب بیروت نشانه گرفته

شلیک کردند. و نیروهای سوری نیز در جواب با توپ، خمپاره و مسلسل عمل کردند.

14 (محرمانه / غیرقابل رؤیت برای خارجیان) اسرائیل لبنان: اسرائیل به نظر می رسد که واحدهای

توپخانه خود را در بخش شرقی مرز خود با لبنان تقویت نموده است. اخیرا فقط یک آتشبار 109

میلیمتری و سلاحهای 155 میلی متری در این منطقه مستقر گردیده است، اما در 13 اوت در حین

شناسایی از یک جاده مرزی دو یا احتمالاً سه آتشبار به وسیله افراد وابسته دفاعی تشخیص داده شد. در

حالی که افزایش چندان فاحش نیست، افزایش توپهای مستقر در این مکان به گردان آتشبار 109

میلی متری توانایی اسرائیل را در ریختن آتش پشتیبانی برای نیروهای خودش و یا نیروهای مسیحیان که

علیه فلسطینیان عمل می کند، افزایش قابل ملاحظه ای می دهد.

ص: 501

سند شماره (44)

تاریخ: 17 اوت 79 26 مرداد 58 خیلی محرمانه

از: وزارت امور خارجه واشنگتن، دی سیبه: مجمع گردآوری خلاصه های اطلاعاتی با حق تقدم

(پاراگرافهای 5 1 خیلی محرمانه است)

موضوع: خلاصه اطلاعاتی 877 17 اوت 79

1 موقعیت کنونی سیاست اسرائیل: کابینه بگین بسیار آشفته است. تضادهای شدیدی که بر سر

سیاستها و شخصیتها وجود دارد به وسیله ضریبهای دیگری که قدرت و استعداد کابینه را در انعقاد قرار

دادها کاهش می دهد، تشدید می گردد. این ضرایب عبارتند از:

(الف) عدم تندرستی بگین و دایان که دو تن از تصمیم گیرندگان اصلی در زمینه سیاست امور خارجه

هستند.

(ب) عدم توانایی کابینه در برخورد با تورم روز افزون؛

(پ) سقوط نهائی حزب لیبرال، که یکی از حامیان مهم لیکود به شمار می رود؛ و

(ت) تضاد تلخ بر سر مستعمرات.

موضوع افزایش قدرت حزب کارگر و خصومت فزاینده حزب مذهبی ملی با لیکود نیز برخوردار از

اهمیت ویژه می باشد. اینجاست که می توان گفت این احتمال نیز وجود دارد که کنست ناگهان دولت را بر

کنار بنماید.

2 در برخورد با این مسائل، کابینه حتما با احتیاط بسیار عمل خواهد کرد. برای حفظ بقای دولت

خود، بگین تلاش بسیار خواهد کرد تا با حزب مذهبی ملی آشتی نماید. فعالیتهای وی در زمینه انعقادهای

قرارداد باید طوری باشد که همیشه از حمایت حزب مذهبی ملی برخوردار باشد، در غیر این صورت

سقوط دولت وی حتمی خواهد بود.

3 با این حال کاهش شدید محبوبیت بگین، و افزایش مخالفت عمومی علیه حزب کارگر و امید بسیار

ضعیفی که در رابطه با بهبود اوضاع اقتصادی وجود دارد تواما شانس بگین را در رابطه با حزب مذهبی

ملی بسیار کاهش خواهد داد. در گذشته، بگین می توانست مورد تهدید قرار گرفته استعفا دهد، لیکن پس

از یک دوره انتخابات باز هم قدرت را به دست گیرد و با تجدید مذاکرات ائتلاف بین خود و حزب مذهبی

ملی را به وجود آورد، ولی انتخابات در حال حاضر ممکن است به معنی این باشد که بگین به دست

فراموشی سیاسی سپرده شود. در نتیجه، حوزه عمل بگین در زمینه قراردادهای استقلال متکی به

امتیازهایی خواهد بود که توسط حزب مذهبی ملی به او داده می شود.

4 حزب مذهبی ملی نیز از قدرت خود آگاه است. نظامیان حزبی نسبت به قائل شدن امتیاز در

زمینه های ایدئولوژیک، استراتژیک، و پراگماتیک بسیار بدبین هستند. برخوردهای داخلی در برابر

حالت میانه رو حزب مذهبی ملی بیشتر حالت نظامیگرانه دارد.

(الف) هامر، وزیر آموزش و پرورش با زیرکی خاصی خود را از توطئه ها دور نگاه می دارد؛ زیرا او باید

در آن قسمت از حزب که مربوط به خودش است اتحاد را حفظ نماید؛ و دیگر اینکه حتما از ترک حامیان

گوش امونیم نیز جلوگیری به عمل آورد.

(ب) برگ، وزیر کشور نیز خواستار جدایی حزبی نیست، به خصوص اگر نتیجه یک چنین جدایی

ص: 502

«خودمختاری تسلیحاتی» باشد که نتیجه اش در نهایت بوجود آمدن یک دولت فلسطینی مستقل خواهد

بود.

5 هنوز چندی از ماجرای کمپ دیوید نگذشته است که د. اسرائیلیها این تصور قوت گرفته که امضاء

قرارداد خود مختاری در سواحل غربی و نوار غزه سرانجام به تشکیل یک حکومت فلسطینی مستقل تمام

عیار خواهد انجامید. این تصور در همه حوزه های سیاسی به چشم می خورد، و گسترش این تصور به

جناح راستگراها، بگین را در صورتی که به دادن امتیازی قابل توجه تن در دهد؛ به طوری که این امتیازها

سریعا منتشر شود، تهدید خواهد کرد.

6 (محرمانه) ولی اگر فشارهای پیرامون موضوع خود مختاری را نیز نادیده بگیریم باز هم در دراز

مدت بگین برای باقی ماندن در قدرت باید تلاش بسیاری را به خرج دهد. در حالی که وضع جسمانی او

چندان تعریفی ندارد، فکر نمی کنیم که او بتواند ابتکار عمل را به دست بگیرد.

7 (طبقه بندی نشده) گزارشات مطبوعاتی سفیر یانگ: مطبوعات استعفای سفیر یانگ را در 16 اوت

با آب و تاب در خود منعکس ساختند. گزارشگران اسرائیلی در واشنگتن می نویسند که وضع اسرائیل

ممکن است بدون وجود او «بدتر» شود. ولی رادیو اسرائیل در اورشلیم اعلام کرده است که آمریکا از نیاز

اسرائیل به قطع ارتباط با سازمان آزادیبخش فلسطین باخبر است. یکی از عناوین روزنامه «مآریو» اعلام

می دارد که رئیس جمهور کارتر از «ماجرای یانگ» عصبانی است. بنا به اظهارات همین روزنامه، منابع

سیاسی معتقد هستند که اسرائیل ممکن است یکی از مهمترین قربانیان این استعفا باشد. روزنامه دیگری

بنام یدیوت آهارانوت که از واشنگتن گزارش می دهد از قول یکی از «مقامات برجسته وزارت امور

خارجه» بیان می دارد که اسرائیل از طریق این استعفا یکی از دوستانش را از دست داده است. بنا به همین

گزارش فرد مزبور اظهار داشته است که این استعفا می تواند در روابط بین اسرائیل و کشورهای آفریقایی

تأثیر منفی بگذارد. روزنامه «اورشلیم پست» گزارش کرده است که» شواهد موجود «نشانگر این حقیقت

است که ارتباط» سفیر یانگ با سازمان آزادیبخش فلسطین به معنی «تغییر» سیاست آمریکا نبوده است.

صدای فلسطین اعلام کرده است که استعفا نتیجه «ایجاد وحشت و تبعیضات نژادی» بوده است. در

اورشلیم نشریه القدس ماجرا را یک تغییر کلی در سیاست آمریکا نسبت به سازمان آزادیبخش فلسطین

می بیند.

رویتر از قول یک روزنامه آتلانتایی داستانی را گزارش کرده است که بنا بر آن ماموران اطلاعاتی

اسرائیل مقام سازمان آزادیبخش فلسطین را تا میعادگاه خود با سفیر یانگ همراهی کرده اند.

8 (محرمانه) بیانیه های دایان: سفارت آمریکا در تل آویو گزارش می دهد که یکی از مقامات وزارت

امور خارجه اسرائیل اعتراف کرده است که تا قبل از این ماجرا از بیانات اخیر دایان مبنی بر اینکه آمریکا

سیاست اسرائیل در قبال لبنان را می پذیرد و نیز بی تمایل هم نیست که ناظران روسی به سینا بیایند، سردر

نمی آورده است. کاردار ما اظهار می دارد که جهالت «بارون» ممکن است شرمندگی خود و وزارت امور

خارجه اسرائیل را از گفته های دایان بخواهد بپوشاند.

(پاراگرافهای 13 9 طبقه بندی نشده است)

9 سفیر آمریکا و نماینده سازمان آزادیبخش فلسطین: در تاریخ 16 اوت رادیو وین گزارش کرد که

نماینده سازمان آزادیبخش در وین گزارش مطبوعات اسرائیلی را مبنی بر اینکه بین نماینده آزادیبخش

ص: 503

فلسطین و سفیر آمریکا در اطریش ارتباطی برقرار شده تکذیب نمود. وی گفته است که در صورتی که

سفیر آمریکا با یک فلسطینی سخن گفته باشد، آن شخص حتما از آن دسته از نمایندگان آزادیبخش

فلسطین نبوده است، که دارای دستور فرمان رسمی بوده باشد.

10 سازمان آزادیبخش فلسطین اسرائیل کرایسکی: صدراعظم کرایسکی بنا به گزارش یک

روزنامه اطریشی در 16 اوت گفته است که سازمان آزادیبخش فلسطین «حاضر است کشور اسرائیل را به

رسمیت بشناسد». بنا به همین گزارش کرایسکی گفته است «اسرائیلیها باید خیلی احمق باشند اگر تصور

کنند که می توانند مردمی را که چنین سریع تکثیر می شوند تحت کنترل پلیس نگاه دارند.»

11 ایران سوریه: یک روزنامه کویتی از تهران در تاریخ 16 اوت گزارش می دهد که یک نیروی

نمونه از نظامیان ایران در 17 اوت به دمشق خواهند رفت تا در خطوط برخورد با اسرائیل موضع بگیرند.

این گزارش هنوز تأیید نشده است. وزیر امور خارجه سوریه رسما از ایران بازدید به عمل آورده است. در

تاریخ 16 اوت وی اظهار داشت که دو کشور توافق کرده اند تا برای بحث پیرامون منافع مشترک دو کشور

کمیته های سیاست خارجی و اقتصادی تشکیل دهند.

12 نهضت ملی بعثی ها: مطبوعات لبنانی گزارش داده اند که حزب فلسطینی عراقی بعث در 15 اوت

از عضویت نهضت اسلامی / چپی ملی لبنان خارج شده است. علت این تعلیق را نیز می توان تضاد بیش از

حد میان کمونیستها و بعثیها دانست.

13 اسرائیل جنوب لبنان: رادیو بیروت گزارش داد که توپخانه اسرائیل در 16 اوت روستای

یوهمور در جنوب لبنان را به گلوله بست که در نتیجه آن یک دختر کشته و جوانانی چند به علاوه سه عضو

یک خانواده را مجروح ساخته است. لیکن گزارش رویتر سه غیرنظامی کشته و چهار تن زخمی بوده است.

کریستوفر


اخراج احتمالی دولت های عضو از اتحادیه جهانی پست

سند شماره (45)

تاریخ: 23 اوت 79 1 شهریور 58خیلی محرمانه

از: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سیبه: تمام پایگاههای دیپلماتیک با اولویت

موضوع: اخراج احتمالی دولت های عضو از اتحادیه جهانی پست

1 تلگرامهای عطف به آن دسته از پایگاههایی که آنها را دریافت نداشته اند، مخابره خواهد شد.

2 هیجدهمین اجلاس اتحادیه جهانی پست از تاریخ 12 سپتامبر تا 26 اکتبر در ریودوژانیرو برگزار

خواهد گردید. سرنوشت اصلاحیه های پیشنهادی درباره «ممنوعیت عضویت» هر یک از اعضاء در

اتحادیه یکی از مهمترین مواردی خواهد بود که بر سر آن در این اجلاس بحث و تبادل نظر خواهد شد.

«ممنوعیت عضویت» به معنی اخراج از اتحادیه جهانی پست خواهد بود. نتیجه چنین عملی این خواهد

بود که خدمات پستی ارائه شده به کشور اخراج شده و دیگر کشورهای عضو با یکدیگر با تفاوت زیاد

انجام خواهد شد. (قانون اساسی اتحادیه جهانی پست به این ترتیب است... مواد 2 و 11.... که هر یک از

کشورهای عضو سازمان ملل متحد بنا به تقاضا به عضویت پذیرفته خواهند شد.)

3 فهرست اسامی مبتکرین این عمل در حال حاضر در دست نیست، لیکن اصلاحیه ها به وسیله

اتحادیه پست عرب ارائه شده که قبلاً از قاهره به دلیل امضاء قرارداد صلح مصر و اسرائیل به تونس منتقل

ص: 504

گردید. به نظر ما اسرائیل هدف مسلم این اصلاحیه هاست، لیکن این اجلاس برای کسانی که در گذشته

سعی داشتند آفریقای جنوبی را از این اتحادیه اخراج نمایند نیز موقعیت مناسبی است. دولت آمریکا لازم

می داند که ما این اصلاحیه را شکست بدهیم، در حالی که پیروزی و قبول این اصلاحیه نیاز به آراء مثبت دو

سوم اعضاء کامل اتحادیه پست جهانی دارد.

4 اگر ما بتوانیم سد راه اصلاحیه های قانونی این اتحادیه شویم، مخالفین اسرائیل تلاش بیشتری

برای منزوی ساختن اسرائیل از این اجلاس به خرج خواهند داد. در صورتی که اکثریت اعضاء حاضر در

اجلاس چنین رأی بدهند به این هدف خواهند رسید. منزوی ساختن اسرائیل یک پیشنهاد در تلافی عدم

اخراج وی خواهد بود که توسط چند کشور ارائه خواهد شد. با وجود اینکه منزوی سازی، کشوری را از

کلیه امتیازات مربوط به یک عضو محروم نمی گرداند، ما با این پیشنهاد نیز شدیدا مخالفت خواهیم کرد.

آفریقای جنوبی از سال 1964 به این طرف از همه گردهمایی ها منزوی ساخته شده است و ما به هیچ وجه

نمی خواهیم اسرائیل را در آن وضع مشاهده کنیم. با وجود اینکه هنوز منزوی سازی اسرائیل پیشنهاد

نشده است، ما نیز نمی خواهیم با بحثهای بیمورد در ارائه این پیشنهاد تسریعی حاصل شود، لیکن لازم

است تمام سفارتخانه ها را قبلاً از مکان ارائه یک چنین پیشنهادی مطلع نماییم.

5 موضوع دیگر لیکن مشابهی در اجلاس مطرح خواهد شد که باید از تصویب آن بدون اصلاحیه نیز

جلوگیری به عمل آید و آن پیشنهاد اخراج آفریقای جنوبی از اتحادیه است. این پیشنهاد از طرف

کشورهای بروندی، مصر، غنا، گینه، گینه بیسائو، لیبری، لیبی، مالی، موریتانی، سومالی، سودان و زئیر ارائه

و حمایت می شود. چون قانون اساسی درباره اخراج یک کشور عضو پیش بینی نکرده است به نظر ما

اخراج کشور عضو قانونا قابل اجراء نیست. به هرحال یک چنین عملی بدون اصلاحیه های قانونی مؤثر

نخواهد افتاد، چون اعضاء سازمان ملل به طور اتوماتیک پذیرفته می شوند. به همین علت می توان گفت که

اگر کشوری هم اخراج شود، چون عضو سازمان ملل است دوباره بدون رأی اجلاس در اتحادیه پذیرفته

خواهد شد. مسئله آفریقای جنوبی که به انحاء مختلف از سال 1964 در اجلاسهای مختلف مطرح شده

بود سرانجام به انزوای این کشور از جلسات منجر شد و نتوانست اخراج کامل وی را از اتحادیه جهانی

پست امکان پذیر سازد. بنابراین آفریقای جنوبی که عضو اتحادیه جهانی پست است، لیکن در زمان

تشکیل اجلاس در ریودوژانیرو نماینده ای نخواهد داشت.

6 هدف تاکتیکی ما این است که کشورهایی را راضی کنیم که از اخراج کامل یک کشور عضو از

اتحادیه جهانی پست حمایت ننمایند. در همان حال که موضوعات مورد بحث در این اجلاس حتما اخراج

اسرائیل و یا آفریقای جنوبی خواهد بود ما تلاش خواهیم کرد که بهترین و بیشترین سود را از موقعیت خود

با تأکید بر مشکلات اصولی اخراج و یا منزوی ساختن هر یک از کشورهای عضو ببریم. در همان حال که

تلاش جهت اخراج و یا منزوی ساختن می تواند متوجه هم اسرائیل و هم آفریقای جنوبی باشد، از نظر

تاکتیکی مضراتی در حمایت ما از هر دو کشور وجود دارد. به همین علت ما سعی خواهیم کرد که با هر دو

مسئله به طور متفاوت برخورد نمائیم.

7 از سفارتخانه ها تقاضا می شود که موضوع شرکت جهانی کشورها در اتحادیه را مطرح سازند، مگر

اینکه سفارت معتقد باشد که نتیجه یک چنین عملی مثبت نخواهد بود.

هیجدهمین اجلاس اتحادیه جهانی پست قرار است از 12 سپتامبر تا 26 اکتبر در ریودوژانیرو برقرار

ص: 505

گردد. دقیقا مانند آژانس مخصوص سازمان ملل متحد که توجه خاصی به مسائل پستی بین المللی دارد،

اتحادیه جهانی پست نیز مهمترین نیازهای پستی را در جامعه بین المللی برآورده می سازد.

به نظر می رسد که در این اجلاس یکی از پیشنهادات مورد ملاحظه اصلاحیه های بند 11 و 12 قانون

اساسی است. این اصلاحیه ها اختیار «پس گیری حق عضویت» را از کشورهای عضو توسط اتحادیه به

وجود می آورد. بنابراین یک چنین اصلاحیه هایی در آینده خواهد توانست شرایط اخراج یک کشور عضو

را نیز فراهم آورد.

اخراج از اتحادیه جهانی پست می تواند اختلالات چندی از نظر روابط پستی میان کشور اخراج شده

و دیگر کشورهای عضو پدید آورد و علاوه بر این اصل عضویت جهانی را نیز از بین خواهد برد. قطبی

سازی یک چنین آژانسی از سازمان ملل تمامیت ارضی این سازمان را به خطر انداخته در اهداف فنی که

این سازمان باید به آن برسد مداخله خواهد کرد که عبارت است از: تحرک پست بین المللی و نیز میزان

حمایت عمومی را از این سازمان در کشور ما تخفیف خواهد داد.

ما معتقد هستیم که تصویب اصلاحیه «پس گیری حق عضویت» یک کشور عضو در اجلاس یک

خطای جدی است و امیدواریم کشور پیشنهاد کننده به نمایندگان خود دستور دهد با اصلاحیه مخالفت

ورزند.

دلایل زیادی در دست است که نشان می دهد تصویب این اصلاحیه قانون اساسی برای سهولت

اخراج اسرائیل از اتحادیه جهانی پست می باشد. ما امیدواریم کشور پیشنهاد کننده بداند که اخراج

اسرائیل تأثیر منفی به دنبال خواهد داشت، و هر گونه عملی که اسرائیل را محدود بسازد تأثیر منفی بر

اتحادیه جهانی پست و بالاتر از آن بر نظام سازمان ملل خواهد گذارد. همان طور که کشور پیشنهاد کننده

در خواهد یافت یک چنین عملی عکس العمل بسیار منفی را در آمریکا نیز به دنبال خواهد داشت.

ما امیدواریم نمایندگان کشور..... با آگاهی کامل اقدامات لازم را جهت جلوگیری از هر گونه

برخوردی که در اجلاس ریو در زمینه زیر سؤال کشیدن شرکت اسرائیل در اتحادیه جهانی پست بوقوع

خواهد پیوست، بنمایند. به عقیده دولت آمریکا بحث بر سر این گونه مسائل سیاسی تنها کاهش دهنده

نقش مؤثر اجلاس و اتحادیه جهانی پست خواهد بود. ولی در صورتی که یک چنین اقدامی نیز صورت

گیرد، ما امیدواریم که نمایندگان شما با فعالیتهای ضد اسرائیلی اجلاس مخالفت ورزند.

(در صورتی که مسائل زیر به میان آورده شود وسیله کشور میزبان استفاده شود) دولت آمریکا نیز

شدیدا با هر تلاشی که جدا سازنده اسرائیل از اجلاس باشد مخالف است. مردم آمریکا نیز تفاوتی میان

منزوی سازی و اخراج قائل نبوده و عکس العمل آنها شدیدا منفی خواهد بود.در راه حفظ تمامیت اتحادیه

جهانی پست و اجلاس ریو، ما امیدواریم که کشور..... در جلوگیری از منزوی سازی اسرائیل از اجلاس در

صورتی که یک چنین پیشنهادی داده شود بما بپیوندد.

8 برای برن، بن، اتاوا، لندن، استکهلم، لاهه، و توکیو سفارتخانه های آمریکا در این مناطق باید

مقامات این کشورها را تا قبل از 12 سپتامبر جهت همراهی با ما در جریان قرار دهند.

9 فقط جهت بن: دکتر فرتیز کولر رئیس خدمات پستی بین المللی در وزارت فدرال پست و

ارتباطات، ریاست چهارمین کمیته عمومی در اجلاس ریو را عهده دار خواهد بود. این کمیته بررسی

اصلاحیه های قانون اساسی را عهده دار خواهد بود (به پاراگراف 15 تلگرام عطف و تلگرام دولتی شماره

ص: 506

207641 مراجعه شود). اسرائیل با ارزیابیهایی موافق است که این اصلاحیه ها در کمیته بررسی شود. تا

در جاهای دیگر. در حال حاضر اسرائیل حتما با کولر آن طوری که در تلگرام دولتی شماره 207641

توصیه شده باید تماس حاصل کرده باشد، لیکن درباره آن گزارشی دریافت نداشته ایم. به علت ریاست

وی در کمیته چهارم، کولر از روسای اجلاس خواهد بود (گروه هدایت کننده اجلاس) و ممکن است بتواند

در موقعیتی باشد که بر تصمیمات اجلاس تأثیر بگذارد.سفارت میل بسیار به ایجاد ارتباط با کولر دارد که

خود نشان دهنده اهمیتی است که برای حفظ جهانی بودن اتحادیه پست جهانی قائل هستیم و مایل هستیم

به خصوص از هر فعالیتی علیه اسرائیل جلوگیری بشود.

10 جهت برزیل: آدوالدو کاردوزوبوتو دو باروس رئیس پست و تلگراف برزیل ریاست اجلاس

اتحادیه جهانی پست را عهده دار خواهد بود. کاردار اجلاس نیز لوپز لاندریا عضو همان سازمان خواهد

بود. در صورتی که سفیر معتقد است که جهت پیشبرد سریعتر اهداف آمریکا بهتر است با بوتو تماس برقرار

شود، لذا خواهشمندیم هر چه زودتر این تماس برقرار شود و طی آن تأکید بر اهمیتی که ما بر جهانی بودن

اتحادیه جهانی پست قائل هستیم و اینکه نباید موضوعات سیاسی ضد و نقیض در اجلاس مطرح شود،

بشود.

11 برای مکزیکوسیتی: رومئورینکون سرانو، مدیر کل پست ریاست نمایندگان مکزیک و نیز

ریاست کمیته اعتبارات را عهده دار خواهد بود و این مقامها او را از اعضای مهم اجلاس خواهد ساخت

(گروه هدایت کننده و تعیین کننده اجلاس). سفارت مایل است با او و مقامات وزارت امور خارجه تماس

حاصل شده تمایل ما را نسبت به حفظ جهانی بودن اتحادیه جهانی پست ابراز دارند.

12 در صورتی که موضوع آفریقای جنوبی، وسیله کشور میزبان مطرح گردید، سفارتخانه ها باید

برای پاسخگویی به تلگرام عطف (ب) مراجعه نمایند.

13 نکات مهم به فرانسوی و زبان اسپانیایی برای شما خواهد رسید.کریستوفر