گروه نرم افزاری آسمان

کتاب چهلم







کویت (2)

ص: 2

کویت (2)


احتمال و دورنمای برهم خوردن تولید نفت خام کویت....

ص: 3

سند شماره (32)

تاریخ: 16 خرداد ماه 1358طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در کویت به: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی سی

موضوع: احتمال و دورنمای برهم خوردن تولید نفت خام کویت توسط کارگران بسیار ضعیف است.

1. (تمام متن خیلی محرمانه است).

2. خلاصه. آیا کویت نیز که حوزه های نفتی آن تنها چند میل دورتر از حوزه های نفتی ایران است و با

تولید 5/2 میلیون بشکه در روز خود در ردیف چهارمین کشور صادر کننده نفت جهان قرار دارد، ممکن

است به سرنوشت ایران دچار شود یعنی کارگران تولید نفت آن را کاهش دهند ؟ گزارش و تجزیه و تحلیل

زیر عواملی را که ممکن است کارگران را وادار به قطع تولید نفت نماید در نظر گرفته و در پایان به این نتیجه

می رسد که احتمال قطع تولید نفت در کویت بسیار بعید است. کویت، 4فدراسیون کارگران نفتی کویت سالهاست که

روش اطاعت و حرف شنوی را پیشه خود ساخته و درخواست کنونی آن در مورد افزایش دستمزد و

مقرریهای جنبی احتمالاً ظرف چند هفته آینده برآورده خواهد شد. ارتباط بین مدیریت و کارگران در

کمپانی نفتی کویت یعنی مهمترین تولید کننده نفت این کشور خوب است. فعالیت معدودی از مبارزین

کویت، 4فدراسیون کارگران نفتی کویت و تماسهای آنها با نمایندگان کشورهای کمونیستی تحت کنترل و مراقبت

شدید است. احساسات ضد غربی موجود در ایران در اینجا به چشم نمی خورد و حضور افراد غیر عرب در

کمپانی نفتی کویت نیز قابل اغماض است. دلیلی در دست نیست که بتوان بر طبق آن ادعا کرد که شیعیان که

10 درصد نیروی کار نفتی را تشکیل می دهند نقشی سازمان یافته در صنعت ایفا می کنند و یا خواهند کرد.

گرچه احتمالاً یک پنجم کارگران کمپانی نفت کویت را فلسطینیها تشکیل می دهند، ولی طی سالها آنان را

از بخش های تولیدی به نقاط غیرحساس پالایشی و مدیریت انتقال داده اند، و تولید نفت نیز حالتی

ماشینی به خود گرفته است، که احتمال قطع تولید نفت توسط فلسطینیها را تا حدود زیادی کاهش داده

است، و با توجه به فایده ای که از یک کویت به اثبات نصیب فلسطینیها می گردد ناظران معتقدند که این کار

امکان پذیر نمی باشد. احتمال خرابکاری وجود دارد. لیکن شبکه امنیتی شدیدا برقرار بوده، و احتمالاً

خوب و یا حتی بهتر از دیگر نقاط خلیج می باشد. کارگران منطقه مشترک عربستان سعودی و کویت نیز

بیشتر سعودی و سازمان نیافته بوده، و علائم نارضایتی در میان آنها به چشم نمی خورد، (پایان خلاصه).

3 مقدمه. کل تولید نفت خام کویت (که به صورت خام و یا فرآورده های نفتی تقریبا به طور کامل

صادر می گردد) در حال حاضر در سطح بیش از 5/2 میلیون بشکه در روز ادامه داشته، و کویت را در زمره

چهارمین کشور صادرکننده نفت پس از عربستان سعودی، ایران و عراق در آورده است. مطبوعات محلی

در 29 ماه مه در مقاله کوتاهی گزارش دادند که نمایندگان کویت، 4فدراسیون کارگران نفتی کویت تقاضاهای خود

را درباره افزایش دستمزد و مزایا به نخست وزیر این کشور تسلیم نموده اند. این تقاضاها که به دنبال ماهها

قطع تولید نفت ایران توسط کارگران ایران ارائه شده، در گزارش این سؤال را مطرح کرده است که آیا

نارضایتی کارگران نفتی کویت نیز خواهد توانست بر تولید نفتی این کشور تأثیر منفی بگذارد. در ذیل ما به

مرور بر احتمال بر هم خوردن تولید، با درنظر گرفتن عوامل مهم به وجود آوردن این مسئله مانند تاریخچه

فعالیت کارگران تا زمان حال، ترکیب نیروی کار، احساسات ضد غربی به عنوان یکی از عوامل احتمالی

«عامل تشیع»، نقش فلسطینیان در نیروی کار، امنیت حوزه های نفتی و وضع منطقه مشترک عربستان

ص: 4

سعودی و کویت، می پردازیم.

4 کارگران نفتی به عنوان یک نیروی کار سازمان یافته: کویت، 4فدراسیون کارگران نفتی کویت نماینده

کارگران تمام کمپانیهای صنعت نفت، تحت کنترل دولت از قبیل: کمپانی صنایع پتروشیمیایی، یعنی

بزرگترین تولیدکننده کود شیمیایی و آمونیاک، کمپانی ملی نفتی (کویت 000/500/2 بشکه در روز) که

یک پالایشگاه بزرگ نیز به شمار می آید، و کمپانی نفت کویت که مهمترین تولیدکننده و بزرگترین کارفرما

به حساب می آید، می باشد. در اوائل سالهای 1970 این اتحادیه تبلیغات زیادی به راه انداخت و به نحو

مبارزه طلبانه ای خواستار ملی شدن شرکت نفت کویت و دیگر کمپانیهای تحت کنترل بیگانگان گردید. با

وجود اینکه انجام اعتصاب در کویت غیرقانونی است، در سال 1974 کارگران نفتی و پتروشیمیایی تهدید

کردند که به خاطر دریافت دستمزد بیشتر دست به اعتصاب خواهند زد، لیکن به علت اقدامات خنثی گرانه

تند دولت کویت (از قبیل توقیف، و نمایش قدرت) و بی میلی کارگران عادی مجبور به انصراف و پس

گرفتن تهدید خود شدند. در سال 1975 پس از تحویل گرفته شدن شرکت نفت کویت توسط دولت. مسئله

ملی شدن برای کارگران نفتی نیز از بین رفت. با وجود اینکه ناصرالفرج یعنی مهمترین وادار کننده کارگران

نفتی به اعتصاب به ریاست کل فدراسیون کارگران کویت منصوب گشت و بیانات بسیار تندی در رابطه با

مسائل جهان سوم ایراد می داشت، ولی در چهار سال گذشته کارگران نفتی آرام و بی سر و صدا به کار خود

ادامه می داده اند. تا آنجا که ما می دانیم در سالهای اخیر دلیلی که نشان دهنده فعالیت مهم کارگران نفتی (از

قبیل اعتصاب باشد) وجود نداشته است. در واقع، سفارت شوروی در اینجا نیز معتقد است که در کویت

پرولتاریای قابل اهمیتی وجود ندارد.

5 اگر این مسئله صحت دارد، پس گزارش 29 ماه می درباره تسلیم تقاضای کارگران به نخست وزیر

چه معنایی دارد؟ در این مورد از کریم شوا (حفاظت شود) سرپرست بخش نیروی انسانی و نیروی کار

وزارت نفت که مردی با تجربه در امور کارگری بوده و از اوائل دهه 30 یعنی آن زمان که او و امیر کنونی که

قبلاً در فرمانداری احمدی مشغول به کار بودند و در یک ماشین فورد قدیمی به حوزه های نفتی سرکشی

می کردند در همین رشته کار می کرده سؤال نمودیم. شوا اطلاعات ذیل را در اختیار ما قرار داد. از همان

اوائل کارگران نفتی حقوقی معادل «دو تا سه برابر حقوق کارمندان دولت دریافت می داشتند، چون آنها

هستند که کار واقعی را روزانه به مدت 8 ساعت انجام می دهند، در حالی که کارمندان دولت بیش از 2 یا 3

ساعت در روز کار نکرده و در آن مدت نیز در وزارتخانه ها به صرف قهوه مشغول هستند.» با پیدایش

اعلامیه اخیر مبنی بر افزایش حقوق کارمندان دولتی از تاریخ 10 تیر ماه ظاهرا حقوق کارگران نفتی نیز

باید افزایش یابد، چون از سال 1354 اضافه حقوقی شامل آنها نشده است. در حقیقت شرکت نفت کویت و

وزارت نفت این کشور تلاش می کردند تا قبل از اعلام افزایش حقوق کارمندان دولت حقوق و مزایای

کارگران نفتی را بالا ببرند. فدراسیون کارگران نفتی نیز با مطرح کردن این تقاضا که از قبل در جریان بوده

صرفا کار خود را انجام داده اند. گرچه بین دولت و اتحادیه روشی برای مذاکرات جمعی و نیز قراردادی در

رابطه با دستمزدها و مزایا وجود ندارد، رهبران فدراسیون کارگران نفتی توانسته اند دو بار با وزیر نفت

ملاقاتهائی داشته باشند.

شوا که در هر دوی این ملاقاتها حضور داشته گفت علاوه بر افزایش حقوق، پیرامون مسائل پیچیده

مانند هماهنگ سازی مزایای کارگران نیز گفتگوهایی به عمل آمد تا در تمام شرکتهای مختلفی که دولت

ص: 5

اختیار آنها را به دست گرفته نوعی همسانی مزایا پدید آید. وزیر نفت نیز در این مورد بر لایحه ای صحه

گذاشته که باید شورای عالی نفتی و پس از آن شورای وزیران آن را تصویب نمایند، که مسئله نیز بالاخره

حل خواهد شد.

6 نفوذ چپگرایان، فرج رئیس فدراسیون کارگران نفتی و همکارانش همیشه شعارهای چپگرایانه را

به خصوص در روز کارگر به کار می برند (مرجع ه). اغلب اوقات نیز در اجلاسیه های کارگری متشکله

توسط کمونیستها شرکت می جویند.

آیا دولت از این فعالیتها نگران است ؟ شوا که به شریک تجاری اش در شرکت CID شیخ مشعل الصباح

است پاسخ داد: «می دانیم که سفارتهای خارجی (شوروی و دیگران) با فرج و یارانش تماس دارند، ولی ما

او را دقیقا زیر نظر داریم و جای نگرانی نیست.»

7 احساسات ضد خارجی: با وجود نظارت شدید بر فعالیتهای کمونیستی توسط رهبران کارگران

کویت، آیا امکان شیوع احساسات ضد غربی مشابه آنچه در ایران به وقوع پیوست در میان کارگران نفتی

کویت پدید نخواهد آمد ؟ در گذشته نیز نسبت به سلطه بیگانگان چه از نظر کنترل حقوقی و چه از نظر

نیروی انسانی بر تنها منبع طبیعی کویت یعنی نفت ابزار تنفر می شد. در اواسط دهه 40 کمتر از یک سوم

کارمندان شرکت نفت کویت از اتباع کویتی بودند. گرچه شرکت نفت کویت سیاست کویتی سازی شرکت

را اتخاذ کرده، ولی کویتیهای تحصیلکرده شرکت نفت کویت احساس می کنند که این امر ساختگی است،

چون بسیاری از کویتیهائی که به منظور بالا رفتن درصد میزان کارمندان محلی جذب شده اند از میان

بدوی های بی سواد انتخاب شده اند. از سال 1972 کویتی سازی شرکت مفهوم بیشتری به خود گرفته

است، چون مدیریت کویتی آن تلاش ویژه ای در راه آموزش انجام داده است. این سیاست دارای نتایج

مختلفی بوده است چون جذب کارمندان کویتی در بخش خصوصی دارای مزایای چشمگیرتری می باشد

و علاوه بر این با جذب شدن آنها در کارهای دولتی آنها نیازی ندارند که کارهای شاقی انجام دهند، با این

وصف تعداد کارمندان کویتی شرکت نفت کویت افزایش قابل ملاحظه ای داشته است. طبق ارقام داخلی

شرکت نفت کویت تا تاریخ 11 بهمن ماه 1357، 3/49 درصد از 4647 کارمند شرکت، کویتی بوده و 4/5

درصد دیگر نیز دارای» ملیت مورد تأیید نبوده اند که معمولاً شامل بدویهایی هستند که در نهایت ملیت

کویتی را به دست خواهند آورد. بنابراین حدود 55 درصد از کارمندان این شرکت را کویتیها تشکیل

می دهند. تقسیم بندی کارمندان تا تاریخ 18 بهمن ماه 1357 به شرح ذیل بوده است:

ملیت- تعداد کارمندان

آمریکایی

اروپایی

هندی / پاکستانی

کویتی

ملیتهای تأیید نشده

دیگر اعراب

جمع

تعداد کارمندان

200

226

436

2291

249

1427

4647

درصد

%4

%4/9

%9/3

%49/3

%5/4

%30/7

%100