اداره جلیله پلیس دار الخلافه و احتساب
كنت دومنت‌فرت سرتیپ و رئیس كلّ ادارات پلیس و احتساب- عباسقلی خان سرتیپ نایب كل اداره- میرزا ابو تراب خان سرهنگ نایب اوّل و مترجم و منشی آجودان و تحویلدار كل اداره پلیس و احتساب- میرزا سیّد یوسف سرهنگ مستشار اوّل رئیس محله سنگلج- حسن خان مستشار داروغه بازار- میرزا محمّد حسین مستشار رئیس محله دولت- عباس قلی خان رئیس محله عودلاجان- میرزا سیّد احمد رئیس محله بازار- میرزا عبد الرحیم خان مستشار محاكمات كلانتر اداره نظمیّه- میرزا حسن خان مستشار منشی مدیر استنطاق و خازن ملبوس اجزای پلیس- آقا لر خان سرهنگ متصدی امور مسروقات شهر- سلطان قلی خان صفوی مستشار عمل مسروقات- میرزا آقا یاور نظام جدید
ص: 2097
طرح اطریشی مأمور به مشّاقی كلّ اداره مترجم و خازن استنطاقهای اداره- میرزا سیّد محمّد رئیس محبس- میرزا بابا نایب رئیس محبس و رئیس محبس زنانه- احمد میرزا نایب سرهنگ مأمور خدمت حضرت والا نایب السلطنه- قهرمان میرزا صاحبمنصب مخصوص اداره- یحیی میرزا صاحبمنصب مخصوص اداره- ذو الفقار میرزا رئیس پیشخدمتهای اداره- میرزا محمّد علی خان رئیس روزنامه‌جات و حافظ راپورتهای شهر- میرزا تقی صاحبمنصب مأمور خدمت حضرت والا امیر كبیر نایب السلطنه وزیر جنگ- میرزا ربیع مستنطق كل اداره پلیس و سررشته‌دار محبس- میرزا مهدی منشی اطاق دعاوی- میرزا ابراهیم منشی اطاق دعاوی- میرزا امر اللّه منشی اطاق جنایات- میرزا علی قلی منشی اطاق محاكمات- عدد كلّ اجزای پلیس چهارصد و شصت نفر.
اجزای احتسابیّه
نایب قاسم نایب كل خیابانهای دولتی- نایب قلی نایب كلّ محلّات- نایب رحیم رئیس دوّاب احتسابیه- عدد كلّ اجزای احتسابیّه دویست و شصت نفر- نواب محلات پنج نفر.
اسامی كارگذاران و عمله‌جات مخصوص دربخانه
نواب اشرف والا امیر كبیر نایب السلطنه وزیر جنگ ادام اللّه اقباله العالی
جناب حاجی ملاباشی- محمّد حسین خان سرتیپ پیشخدمت حضور همایون فراشباشی حضرت والا- میرزا علی دكتر معتمد الاطباء طبیب حضور همایون و حكیمباشی نواب اشرف والا- امیرزاده حاجی نصر اللّه میرزا میرآخور- امیرزاده جمشید میرزا صاحبجمع- عبد اللّه خان تفنگدارباشی- اسمعیل خان كشیكچی‌باشی- میرزا عباسعلی خان سرتیپ رئیس خلوت- عباسقلی خان سرتیپ مترجم- میرزا علی مستوفی- اكبر خان ناظر- میرزا محمّد منشی‌باشی- كاتب السلطان- میرزا ابو القاسم خان منشی مخصوص- میرزا هادی مستوفی- میرزا محمّد خان پیشخدمت- هدایت خان شاطرباشی.
ص: 2098
وزارت اعظم داخله و مالیه
جناب مستطاب اجل آقا میرزا یوسف وزیر اعظم داخله و مالیه
وزارت دفتر استیفا
جناب میرزا حسن مستوفی الممالك
مستوفیان عظام كه حساب ولایات و غیرها مرجوع به آنها می‌باشد
جناب حاجی میرزا نصر اللّه نایب مستوفی الممالك و مستوفی حساب اصفهان و كردستان و عراق و ساوه و خرقان و محلّات و درجزین و سایر البلوك و حساب خزانه عامره- جناب آقا میرزا علی قائم مقام مستوفی خراسان- جناب میرزا اسد اللّه مستوفی كاشان- حاجی میرزا شفیع مستوفی فارس و برات‌نویس ارباب قلم و تفنگداران سركاری- علاء الملك مستوفی بنائی- میرزا محمّد علی خان معاون الملك مستوفی حساب طهران و یزد و رختدارخانه و صرف جیب مبارك و فراشخانه و گمرك و باغات و چاپارخانه و خیّام‌خانه- میرزا محمّد ولی مستوفی مازندران و دار النظاره و برات‌نویس تكیه دولت و حمّامات سركاری- میرزا حسین مستوفی گیلان و آبدارخانه و قهوه‌خانه و صندوقخانه و خوار [و بار]- میرزا ابراهیم مستوفی آذربایجان- میرزا حسن نایب و وزیر درب حرم مستوفی حساب كرمان و گلپایگان- میرزا محمود مستوفی ولد مرحوم صاحبدیوان مستوفی همدان و دماوند- میرزا سیّد كاظم مستوفی اصطبل خاصّه و كلیه دواب دیوانی و زین‌خانه و كالسكه‌خانه و ایلخی‌چیان- میرزا حسن ولد مرحوم میرزا موسی وزیر لشكر مستوفی قزوین- میرزا علی اكبر مستوفی اطاق موزه و زرگرخانه مباركه- میرزا محمّد حسین مستوفی حساب خزانه نظام و نطنز و جوشقان و كنگاور و استرآباد- میرزا سیّد كاظم مستوفی گروس- میرزا سیّد محمّد مستوفی لرستان و طالقان- میرزا عبد اللّه مستوفی حساب خمسه و برات‌نویس عمله خلوت- میرزا ربیع مستوفی برات‌نویس شاهزادگان و
ص: 2099
خادمان حرم جلالت و آغایان سركاری- میرزا زكی نوری برات‌نویس كشیكخانه و عمله حضور- میرزا باقر مستوفی شاهرود و بسطام- میرزا علی نوری مستوفی بروجرد- میرزا مسیح مستوفی عربستان- میرزا طاهر كاشی مستوفی سمنان و دامغان- میرزا محمّد مستوفی قم و فیروزكوه- میرزا علی ولد مرحوم قوام الدوله مستوفی حساب جنس انبار- میرزا محمّد رضای مستوفی ملایر و تویسركان- میرزا حسینعلی مستوفی نهاوند- میرزا زكی خان مستوفی ولد مرحوم میرزا عبد اللّه خان نوری برات‌نویس اداره نظمیه و احتساب- میرزا رفیع مستوفی كمره- میرزا اسحق مستوفی برات‌نویس تلگرافخانه مباركه و معلّمخانه و مریضخانه- میرزا عبد الرحیم خلخالی مستوفی كه بعضی برات‌نویسیها با او است.
مستوفیانی كه حساب ندارند و غیرهم
جناب ضیاء الملك- جناب میرزا محمود وزیر- میرزا عیسی وزیر سابق دار الخلافه- میرزا رضا ولد مرحوم معین الملك- میرزا هدایت اللّه لسان الملك- منشی الممالك- میرزا رضا قلی خان سراج الملك- میرزا سیّد احمد مستوفی وزیر حاجی میرزا محمّد ولد حاجی میرزا نصر اللّه- حاجی میرزا حسینقلی خان مستوفی- میرزا محمّد علی خان ولد مرحوم وكیل لشكر- میرزا محمود خان نواده مرحوم قائم مقام- میرزا محمّد ولد مرحوم وزیر لشكر- میرزا محمّد پسر حاجی میرزا عباسقلی- میرزا رضا قلی مستوفی- میرزا رضای البرز- میرزا فضل اللّه خان- میرزا سیّد ابراهیم- حاجی میرزا سیّد حسین- میرزا محمّد حسین داروغه دفتر ولد مرحوم وقایع‌نگار- میرزا علیمحمّد خان ولد آقا میرزا علی قائم مقام- میرزا علیرضا- میرزا نصر اللّه برادر مرحوم دبیر الملك- میرزا كاظم خان- میرزا مهدی مستوفی رشتی منشی مخصوص رسایل دولتی- میرزا سیّد رضی- میرزا حسن- میرزا سیّد محسن- میرزا شكر اللّه ولد مرحوم نصیر الملك- میرزا عبد العلی- میرزا احمد- میرزا آقا پیشكار نواب فرمانفرما- میرزا حسینعلی خان ولد مرحوم حكیمباشی- میرزا عبد الحسین ولد میرزا عبد الرّحیم خلخالی- میرزا علی ولد مرحوم وكیل لشكر- میرزا محمّد ولد مرحوم میرزا
ص: 2100
محمّد حسین خزانه- میرزا جعفر- میرزا حسین خان ولد مرحوم مهندسباشی- میرزا زین العابدین خان- میرزا محسن پیشكار حسام السلطنه- میرزا علی اكبر عزب‌باشی
مستوفیانی كه مأمور ولایات هستند
جناب حاجی مستشار الملك مستوفی اوّل و پیشكار مملكت خراسان- میرزا تقی پیشكار نواب ركن الدوله- میرزا احمد خان مأمور فارس- میرزا حسین خان ولد جناب صاحبدیوان در فارس- میرزا حبیب اللّه خان مستوفی حضرت والا ظلّ السلطان مأمور اصفهان- میرزا شفیع خان گركانی در خدمت حضرت والا ولیعهد دولت علیّه در آذربایجان كه الآن حاضر دار الخلافه است- میرزا ابو القاسم خان نوری در آذربایجان- میرزا داود وقایع‌نگار در آذربایجان- میرزا سیّد حسن خان نائینی در نائین.
وزارت رسایل خاصّه
جناب جلالتماب قوام الدوله وزیر رسائل خاصّه
منشیان دولتی
میرزا مهدی گیلانی مستوفی و منشی مخصوص رسایل دولتی- حاجی میرزا عبد اللّه منشی- میرزا علی خان نائینی ایضا- حاجی میرزا یوسف خان ایضا- میرزا شفیع پسرزاده مرحوم میرزا شفیع صاحبدیوان- میرزا حسن گیلانی- میرزا رضای تویسركانی- میرزا تقی خان فراهانی- میرزا ابراهیم گیلانی- میرزا علی- میرزا قاسم
منشیانی كه در خدمت جناب اجل اعظم آقا هستند
حاجی میرزا رضا- میرزا حسن مستوفی
اجزای مجلس وزارت بقایا
جناب امین حضور وزیر بقایا- نصر اللّه خان پسر امین حضور رئیس مجلس- میرزا حسن سررشته‌دار- میرزا ابو القاسم خان منشی- میرزا زین العابدین كه كتابچه راپورت عرایض وزارت بقایا را می‌نویسد و به حضور همایون فرستاده می‌شود.
ص: 2101
وزارت عدلیّه اعظم
اشاره
جناب جلالتمآب مشیر الدّوله وزیر عدلیه اعظم
مجلس مخصوص وزیر عدلیّه عظمی و اجزای آن
میرزا حسین خان منشی- حاجی عباسقلی خان قاجار كه مأمور به حكومت كاشانست- حاجی حسین خان پسر مرحوم عمید الملك- میرزا اسمعیل منشی‌باشی برادر مرحوم ملك الكتّاب- شریف خان- میرزا باقر منشی- میرزا یوسف منشی
مجلس صدر دیوانخانه كه اغلب امورات ملكی و شرعیات به آنجا رجوع می‌شود
میرزا شفیع پسر صدر دیوانخانه- فتح اللّه خان ناظم اداره عدلیّه عظمی كه عرایض سواری به عهده او مرجوع است- میرزا ابو القاسم منشی- میرزا ابراهیم خان منشی- میرزا محمّد علی منشی- میرزا سیّد حسین محرّر- میرزا سیّد مهدی ایضا- میرزا عبد الغنی ثبّات دفتر- میرزا اسد اللّه ایضا
مجلس تحقیق و دعاوی و نقود
حاجی میرزا حسین خان گرانمایه- میرزا محمّد حسین منشی تفرشی- میرزا حسن منشی گیلانی- میرزا حسن شیرازی عزب دفتر
مجلس تحقیقات كه بعضی دعاوی نقدی و متفرّقه هم به آنجا رجوع می‌شود
اعتماد الملك- حاجی علیقلی خان پازكی- میرزا محمّد حسین نوائی
مجلس جنایات و تجارت
حاجی میرزا علی رئیس- محمّد حسن میرزا پسر مرحوم سیامك میرزا- میرزا منصور خان- میرزا رضا منشی آهی- میرزا محمّد علی منشی تبریزی- میرزا شفیع منشی پسر مرحوم میرزا زین العابدین منشی تفرشی- میرزا عبد الحسین ثبّات
ص: 2102
مجلس تحقیق كه بعضی امورات به آنجا رجوع می‌شود
حاجی محمّد رحیم خان قاجار- میرزا محمّد علی منشی
مجلس اجراء
محمّد رحیم خان برادر مرحوم محمّد تقی خان حاجب الدوله- میرزا اسمعیل خان منشی‌باشی- حاجی محمّد رضا خان برای ممیّزی- نور محمّد خان- هدایت اللّه خان
متفرّقه
حاجی میرزا زین العابدین داروغه- میرزا عبد الكریم عریضه‌نگار- میرزا علی مستوفی هفته‌ای یك روز حاضر می‌شود- میرزا عبد الحسین مستوفی در دفترخانه است هروقت لازم شود حاضر است.
وزارت جلیله خارجه
اشاره
جناب جلالتمآب مؤتمن الملك وزیر امور خارجه.
اسامی اجزای مركزیّه وزارت جلیله خارجه برطبق ترتیبات جدیده:
ادارات خمسه
دایره مخصوص وزارت كه در تحت ریاست شخص جلیل وزیر امور خارجه می‌باشد: جناب صنیع الدوله وزیر انطباعات و دار التّرجمه دولتی مقدّم السفراء- صدیق الملك- میرزا نصر اللّه خان نایب اوّل وزارت خارجه- میرزا مهدی خان نایب اوّل- حاجی حسینقلی خان نایب اوّل وزارت خارجه- میرزا شكر اللّه نامه‌نگار نایب دویّم- میرزا علی خان منشی اوّل- میرزا عبد الرحیم خوشنویس عنوان‌نگار- حاجی میرزا محمّد علی منشی اوّل- میرزا عباسقلی خان منشی اوّل- میرزا سیّد امین منشی دویّم- اسمعیل خان فراشباشی- محمّد حسین خان آجودان اوّل- فیروز خان آجودان اوّل- محمّد رحیم بیگ غلامباشی- غلامحسین خان نویسنده و آتشه- محرّر
ص: 2103
و آتشه سه نفر
اداره انگلیس
میرزا علی اكبر خان نایب دویّم و مدیر- میرزا حسین خان پسر مرحوم وزیر لشكر منشی اوّل- میرزا عبد المطلّب منشی دویّم- میرزا حسین خان پسر میرزا شفیع خان منشی سیّم- میرزا حسین انجدانی نویسنده و آتشه- نویسنده و آتشه ایضا نفر
اداره روس
میرزا نصر اللّه خان نایب دویّم و مدیر- میرزا حسن خان منشی دویّم- میرزا حسین خان پسر مرحوم میرزا اسمعیل خان منشی سیّم- میرزا ابو القاسم نویسنده و آتشه- میرزا اسمعیل نویسنده و آتشه
اداره عثمانی
میرزا محبعلی خان ناظم الملك نایب اوّل و مدیر- میرزا كاظم پسر مرحوم میرزا زین العابدین مستوفی منشی اوّل- میرزا اسد اللّه منشی دویّم- میرزا آقا خان نویسنده و آتشه- نویسنده و آتشه ایضا نفر
اداره دول غیر همجوار
میرزا عبد اللّه خان مدیر- حاجی میرزا رضا خان مترجم و منشی دویّم- میرزا سیّد رضا منشی دویّم- محرّر و آتشه دو نفر
دفاتر خمسه دفتر ثبت و ضبط
میرزا مصطفی خان نایب اوّل و رئیس- میرزا رضی خان منشی اوّل- میرزا محمّد حسین خان دفتردار- میرزا علینقی منشی سیّم- میرزا محسن منشی سیّم- مترجم نفر- محرّر و آتشه سه نفر
دفتر تجارت
میرزا جواد خان نایب اوّل و رئیس- میرزا مهدی منشی اوّل- میرزا عبد الرحیم منشی سیّم- محرّر و آتشه دو نفر
دفتر رسوم و تشریفات
محمّد تقی خان نایب اوّل و رئیس- میرزا ابو القاسم خان پسر میرزا رضی خان منشی سیّم- منشی ایضا نفر- میرزا اسماعیل لاریجانی نویسنده و آتشه- محرّر و آتشه ایضا نفر- جواد بیك
ص: 2104
آجودان دویّم
دفتر ترجمه و خطوط رمز
میرزا محمود خان مفتاح الملك نایب دویّم و رئیس- بارون نرمان مترجم اوّل- میرزا علی خان مترجم اوّل- منشی دو نفر- حاجی میرزا مهدی خان مترجم تركی- غلامحسین خان نویسنده و آتشه- میرزا مسعود خان نویسنده و آتشه
دفتر محاسبه
میرزا عبد الوهاب خان نایب دویّم و رئیس- میرزا محمّد حسین سررشته‌دار و منشی دویّم (چون در این ایّام مریض است میرزا ابو القاسم خان به جای او خواهد بود)- علی پاشا خان خزانه‌دار آجودان- میرزا صادق نویسنده و آتشه- میرزا علی اكبر عزب دفتر- محرّر، سیاق‌دان و آتشه دو نفر
صاحبمنصبانی كه بالفعل در دایره مركزیّه وزارت خارجه مشغله ندارند و در معرض مأموریت هستند
میرزا جواد خان سرتیپ نایب اوّل- میرزا خانلر خان- میرزا ابو القاسم خان نایب دویّم- میرزا موسی خان منشی اوّل- میرزا عیسی خان- میرزا علی اشرف خان سرهنگ مهندس- اسد اللّه خان مهندس مترجم دویّم- محمّد حسن خان غلام پیشخدمت
اسامی مأمورین كارگذاریهای داخله
كارگذاری اوّل در آذربایجان و سایر
كارگذاری اوّل
جناب ساعد الملك كارگذار اوّل- حاجی میرزا صادق خان سرتیپ نایب اوّل- قلی خان سرتیپ و مستشار مهماندار- حاجی میرزا معصوم خان نایب و منشی اوّل- میرزا مهدی خان سرهنگ نایب اوّل- میرزا حسن خان سرهنگ و نایب و مهماندار- میرزا حسین خان سرهنگ و نایب- میرزا محمّد خان ناظم دفتر و سرهنگ- ساطور خان سرهنگ و مترجم اوّل- میرزا رحیم یاور كارگذاری- میرزا هاشم منشی- میرزا محمد آجودان- عیسی خان آجودان و مهماندار- میرزا هاشم خان كارگذار ارومی
اداره تذكره آذربایجان
عباسقلی خان امین الوزاره رئیس امنای تذكره آنجا- حاجی میرزا حسین نایب
ص: 2105
و منشی اوّل
كارگذاریهای ولایات دیگر ارض اقدس كارگذاری دویّم
میرزا معصوم خان سرتیپ كارگذار- میرزا فتح اللّه خان منشی
استرآباد كارگذاری دویّم
میرزا جواد خان كارگذار- میرزا اسد اللّه منشی- میرزا علی اكبر خان وقایع‌نگار جزء
فارس
بوشهر و بندرعباس: حاجی میرزا عبد اللّه خان كارگذار شیراز
گیلان
نجفقلی خان كارگذار- میرزا عبد الرسول نایب- میرزا حبیب اللّه خان امین تذكره گیلان
سایر ولایات
میرزا محمّد قلی خان كارگذار قوچان و بجنورد- میرزا مهدی خان كارگذار مازندران- میرزا حسین خان كارگذار كاشان- محمّد جعفر خان كارگذار خارجه اصفهان- میرزا آقا خان كارگذار خارجه كرمانشاهان- سلیمان خان كارگذار خارجه كردستان
اسامی سفرا و كارپردازان دولت علیّه در ممالك خارجه ولایات دولت عثمانی اسلامبول
جناب معین الملك امیرتومان سفیر كبیر- میرزا احمد خان مستشار- میرزا جواد خان نایب- میرزا رضا خان ترجمان اوّل- حاجی محمّد خان ژنرال قونسول- حاجی میرزا نجفعلی خان نایب- میرزا آقا منشی اوّل- دكتر پامادوكا حكیم سفارت- حاجی آقا خان ترجمان ضبطیّه- جورجكی ترجمان تجارت- یوسف بیگ ترجمان سفارت پسر مرحوم اسد آقا- مسیو بارونستی قانون‌دان سفارت
ارزنة الرّوم
میرزا حسن خان كارپرداز
طرابزن
حاجی میرزا حسین خان كارپرداز
مصر
حاجی محمّد صادق خان كارپرداز
شام
میرزا حسن خان كارپرداز
ص: 2106
وان
میرزا موسی خان كارپرداز
حلب
میرزا شكر اللّه كارپرداز
عراق عرب و غیره بغداد
میرزا محمود خان كارپرداز اوّل- میرزا طهماسبقلی نایب- حسن افندی كاتب تركی- حاجی میرزا ابو القاسم ترجمان تركی
بصره
حاجی میرزا صادق خان كارپرداز- میرزا محمّد خان نایب
كربلای معلّی
محمّد حسن خان
نجف اشرف
میرزا عبد الوهاب خان
خانقین
محمّد اسمعیل بیگ
سلیمانیه
میرزا علی خان كارپرداز
سایر خاك عثمانی
كركوك: عباس بیگ- كاظمین:
كریم بیگ- مندلیج: میرزا ابو طالب- دیار بكر: میرزا حسین- مسیّب:
نصر اللّه بیگ- عمّاره: علی بیگ- سماوات: حسین بیگ- بیت المقدّس:
میرزا هادی- جدّه: حاجی میرزا علی قونسول- ازمیر: محمّد خان- یعقوبیه:
یوسف خان- حلّه: حاجی عباسقلی- قزل‌رباط و شهر وان: شیر خان بیگ- انطاكیّه: موسی بیگ
دولت انگلستان و غیره سفارتخانه لندن و پروس و هلاند
جناب ناظم الدوله میرزا ملكم خان سفیر كبیر- اجزای سفارت را صورت نداده‌اند.
هندوستان و غیره
بمبئی و هندوستان: میرزا سلیمان خان كارپرداز- كلكته: رستمچی قونسول- بیرمان: حاجی احمد قونسول
دولت روسیّه سفارتخانه پطرزبورغ و غیره
جناب میرزا اسد اللّه خان وزیر مختار و ایلچی مخصوص- میرزا محمود خان
ص: 2107
مستشار- میرزا علینقی نایب و منشی- مترجم نفر- آقا میرزا جعفر قونسول مسكو
تفلیس و سایر خاك قفقازیّه
میرزا محمّد علی خان معین الوزاره كارپرداز مقیم تفلیس- میرزا رضا خان دانشی نایب اوّل- میرزا معصوم خان ویس قونسول بادكوبه- میرزا بهرام ویس قونسول لنكران و سالیان- میرزا محمّد دفتردار- میرزا جبار خان ویس قونسول ایروان
حاجی ترخان
میرزا عباس خان كارپرداز- منشی نفر- مترجم نفر
سفارتخانه پاریس و غیره
جناب نظر آقا وزیر مختار و ایلچی مخصوص- میرزا احمد خان مستشار و نایب- مسیو موزلیه حكیم سفارت- مسیو منیه ژنرال قونسول- مسیو هرمان ویس قونسول- مسیو ریشار قونسول مارسیل- مسیو كرولو قونسول بردو- مسیو ادونیه قونسول هاور
سفارتخانه وینه
جناب نریمان خان وزیر مختار و ایلچی مخصوص- میرزا حسن خان نایب اوّل
سفراء دول متحابه و صاحبمنصبان مقیمین در دربار همایون و سایر ولایات سفارت دولت عثمانی در طهران
جناب فخری بیگ افندی سفیر كبیر- رفیقی بیگ نایب اوّل- سركز افندی نایب دویّم- میرزا حسن خان منشی اوّل
سایر ولایات تبریز
علی بهجت بیگ افندی باش شهبندر- میرزا حاجی آقا منشی- منصور آقا وكیل شهبندر ارومیّه- عبد الاحد آقا وكیل شهبندر ساوجبلاغ
كرمانشاهان
محمّد رفیق بیگ شهبندر- حاجی ملا احمد منشی
كردستان
آقا سیّد جابر عرب وكیل شهبندر- میرزا بشیر منشی
شیراز
حاجی سیّد ابراهیم وكیل شهبندر-
ص: 2108
میرزا سیّد محمّد منشی
همدان
حاجی محمّد سعید وكیل شهبندر- آقا محمّد حسین منشی
سفارت دولت روس در طهران
جناب مسیو ملینكوف وزیر مختار و ایلچی مخصوص- مسیو ارغیر و پولو نایب اوّل- مسیو غریغرویج مترجم اوّل- مسیو فیلی‌پیف مترجم دویّم- مسیو اغناتیف آتشه- مسیو چرپ‌نین حكیمباشی- میرزا مهدی خان منشی اوّل- میرزا ابو القاسم خان منشی دویّم
قونسولگری تبریز
مسیو پطرف ژنرال قونسول- مسیو اشچلكونف مترجم- كیناز دابیژا آتشه- مسیو پنافیدین نایب- میرزا علی اشرف خان منشی
قونسولگری رشت
مسیو دلاصوف قونسول- مسیو پاخیطونف نایب و مترجم- مسیو والری آتشه- میرزا عبد اللّه منشی اوّل
قونسولگری استرآباد
مسیو كاخانوفسكی قونسول- موسیو لوتیسكی آتشه
سفارت دولت استریه و مجارستان
جناب مسیو كوسیمك وزیر مختار و ایلچی مخصوص- مسیو شفر نایب اوّل
سفارت دولت انگلیس در طهران
جناب رانلد طامسن وزیر مختار و ایلچی مخصوص و قونسول ژنرال- دالتررینك مستشار اوّل- ولیم هكرد مستشار دویّم- دیكسن صاحب السنه شرقی- ارثرلاركم صاحب اسكندرفین ویس قونسول- هنری جرجیل دفتردار- سرجوسف دیكسن طبیب- میرزا زین العابدین منشی اوّل- میرزا شیخعلی منشی دویّم- میرزا حسن منشی چهارم
سایر ولایات تبریز
دیلیم جارج آبت قونسول ژنرال
گیلان و مازندران و استرآباد
كلنل لوت
ص: 2109
بوشهر
كلنل راس بالیوز و قونسول ژنرال- كبیتان مكور نایب اوّل- منشی دو نفر- كاتب دو نفر
مشهد مقدّس
میرزا عباس خان
اصفهان
مستر آقانور
شیراز
حیدر علی خان وكیل موقّتی
همدان
آقا سیّد حسین
كرمانشهان
حاجی آقا حسن
سفارت دولت فرانسه در طهران
جناب مسیو دبالوا وزیر مختار و ایلچی مخصوص- مسیو سوهار نایب اوّل- مسیو لر مترجم اوّل- مسیو كلمب مترجم و دفتردار سفارت- میرزا ابراهیم منشی
تبریز
مسیو امیل برنه ژنرال قونسول- مسیو اودی برشانسلیسه- میرزا حسن منشی
دولتین هلاند و رومانی
شوالیه لشار شارل كیون ژنرال قونسول دولتین هلاند و رومانی
ادارات جناب جلالتمآب امین السّلطان وزیر دربار اعظم و خزانه عامره و گمرك و غیره
اشاره
نایب كلّ ادارات میرزا علی اصغر خان امین الملك ولد جناب معزی الیه
كارها و امتیازات مخصوص
وزارت دربار اعظم- ریاست خزانه مباركه اندرون- ریاست قراولان مخصوص وجود همایون- ریاست
ص: 2110
اردوی همایون
خلوت همایون ارباب مناصب
جناب اقبال الدوله رئیس خلوت همایونی- حكیم الممالك پیشخدمتباشی سلام- غلامحسین خان خازن ركیب‌خانه- مجد الملك میرزا تقی خان منشی حضور و رئیس اداره وزارت وظایف- غلامحسین خان امین خلوت و تفنگدارباشی
سایر
ادیب الممالك- محمّد حسن خان محقّق- جعفر قلی خان ولد مرحوم اعتماد الدوله- امیرزاده سلطان حسین میرزا- محمّد حسین خان پیشخدمت و فراشباشی حضرت والا نایب السلطنه امیر كبیر وزیر جنگ- محمّد ابراهیم خان ولد مرحوم امین الدوله- نور محمّد خان امین دیوان- آقا رضا ناظم خلوت- میرزا عبد اللّه خان- جبّار خان- آقا میرزا محمّد گروسی- حاجی حبیب اللّه خان- محمّد حسن خان- میرزا سیّد عبد الكریم خان- حسین خان محلّاتی- امیرزاده سلطان ابراهیم میرزا ژنرال آجودان حضور- امیرزاده آقا مسیح- علی اكبر خان پسر محمّد خان- امیرزاده تیمور میرزا
صندوقخانه و رختدارخانه
امین السلطنه صندوقدار و جامه‌دار خاصّه و خازن مخزن تداركات عسكریّه دولت علیّه
اطباء خاصّه ایرانی
ملك الاطباء میرزا كاظم- میرزا سیّد رضی حكیمباشی نظام- شیخ الاطباء میرزا حسینعلی- معتمد الاطباء میرزا علی دكتر و حكیمباشی حضرت والا نایب السلطنه امیر كبیر وزیر جنگ- میرزا نصر اللّه تنكابنی- میرزا لقمان ولد ملك الاطباء- میرزا سیّد علی- حاجی میرزا حبیب اللّه تنكابنی- میرزا اسد اللّه كاشانی
فرنگی
جناب دكتر طولوزان حكیمباشی- میرزا زین العابدین خان كاشانی نایب حكیمباشی طولوزان- مسیو هیدنه دندان‌ساز
ص: 2111
فراشخلوتان خلوت همایونی و غیره
میرزا كریم تحویلدار عمله خلوت همایونی- میرزا محمّد خان نقاشباشی حضور- محمّد صادق خان فراشخلوت- آقا سیّد ابو القاسم- آقا سلیمان ده‌باشی خلوت- میرزا هدایت- آقا سیّد محمّد- آقا صادق و غیره
قهوه‌خانه مباركه
غلامعلی خان قهوه‌چی باشی- آقا جبّار قهوه‌چی
تفنگداران خاصّه در اداره جناب اقبال الدّوله
غلامحسین خان امین خلوت رئیس تفنگداران خاصّه- رضا قلی خان- محمّد زمان خان- رستم خان- مصطفی قلی خان- آقا خان- فرج خان- میرزا باقر خان- علی اكبر خان- میرزا محمّد خان- قهرمان خان- حیدر خان- محمّد كریم خان- حسن خان پسیان- اسد اللّه خان- اسمعیل خان- محمّد خان گرجی- نصر اللّه خان نوری- رضا خان- نادر بیگ- میرزا ابو الفتح خان- حاجی تقی خان- حاجی عیسی خان- باقی تفنگداران خاصّه هشتاد نفر
خواجه‌سرایان
معتمد الحرم حاجی آغا جوهر خواجه‌باشی و سرتیپ- آغا محراب- حاجی آغا سرور خان- حاجی آغا فیروز- آغا حسن- حاجی آغا غلامعلی- آغا سیّد اسمعیل- آغا بهرام- آغا فتح اللّه- آغا میرزا احمد اردستانی- آغا نوری- آغا فرج
اطاق موزه مباركه
آقا میرزا علی اكبر مستوفی- میرزا علی نایب ایضا- آقا باقر- آقا محمّد نایب- آقا مهدی ساعت‌ساز
اداره خزانه مباركه مالیه
به ریاست میرزا اسمعیل خان ولد جناب امین السلطان- میرزا فضل اللّه خان مستوفی- میرزا احمد منشی- میرزا جعفر ایضا- شیخ مرتضی تحصیل‌دار- میرزا سیّد جعفر دفتردار- میرزا محمود مشرف وجوهات خزانه مباركه اندرون- آقا محمّد علی تحویلدار كلّ خزانه- آقا هدایت تحویلدار وجوه گمرك و غلّات- میرزا هادی خان سررشته‌دار- میرزا محمود سررشته‌دار
ص: 2112
- میرزا عبّاس فهرست‌نویس- میرزا لطیف سررشته‌دار خزانه- آقا قلی صرّاف- آقا زین العابدین صرّاف- فرّاش ده نفر
اداره آبدارخانه و سقّاخانه
به ریاست آقا محمّد علی امین الحضرة ولد جناب امین السلطان- آقا یوسف سقّاباشی- آقا حسینعلی- آقا باقر- آقا دائی- میرزا ابو القاسم نایب- میرزا غلامحسین سررشته‌دار- آقا فتحعلی- عمله آبدارخانه پانزده نفر- سقّا سی و هفت نفر
اداره صرف جیب مبارك
آقا حسینعلی تحویلدار- میرزا رضا قلی سررشته‌دار كلّ
اداره ضرّابخانه
حاجی محمّد حسن امین دار الضّرب- آقا باقر رئیس- میرزا سیّد عبد اللّه سررشته‌دار- حاجی محمّد تحویلدار- سایر اجزاء هفتاد نفر
فوج سوادكوه قراول مخصوص
امین الملك سرتیپ اوّل- نصر اللّه خان سرهنگ- میرزا سیّد یوسف سررشته‌دار
اداره چراغ گاز و الكتریسیته
میرزا نظام مهندس الممالك رئیس- میرزا حسین پسر میرزا علی اكبر مستوفی سررشته‌دار- استاد یوسف استاد كارخانه- عمله‌جات شصت نفر
اداره گمركخانه‌های ممالك محروسه
مسیو كتابچی قانون‌نویس- میرزا علی سررشته‌دار- میرزا علی اصغر مترجم- محمّد تقی خان ناظم میزان آذربایجان- آقا باقر مدیر گمرك گیلان و مازندران و بنادر دریای خزر- غلامرضا خان ناظم میزان یزد و كرمان و كاشان- محمّد حسین میرزا مدیر گمرك قزوین و خمسه و همدان- سنجر میرزا مدیر گمرك كرمانشاهان- عباسعلی بیگ مدیر گمرك طهران- محمّد حسن میرزا مدیر گمرك خراسان- میرزا نصر اللّه مدیر گمرك اصفهان- محمّد حسین خان مدیر گمرك فارس و بنادر- حیدر خان مدیر گمرك نهاوند و ملایر و تویسركان- محمود بیگ مدیر گمرك گروس و كردستان
ص: 2113
اداره غلات ممالك محروسه
به ریاست میرزا اسمعیل خان ولد جناب امین السلطان- میرزا رضا قلی خان سررشته‌دار- میرزا ولی- محمّد خان مأمور نقد و جنس ادارات حضرت والا ظلّ السلطان- محمّد تقی خان مأمور غلات آذربایجان- آقا رضا خان مأمور خمسه و گروس- آقا باقر مأمور غلات قزوین- یوسف خان مأمور ملایر و تویسركان و همدان و نهاوند- ابراهیم خان مأمور سمنان و دامغان و شاهرود و بسطام- محمود بیگ مأمور قم و ساوه
اداره حكومت و تولیت زاویه مقدّسه حضرت عبد العظیم علیه السّلام
جناب آقا میرزا هدایت اللّه ناظم التولیه- حسینقلی خان ناظم التولیه و نایب الحكومه- حاجی سیّد علی فراشباشی- میرزا اسمعیل مهردار- حاجی میرزا عبد الكریم صدر الحفاظ- میرزا یحیی ناظر- میرزا حبیب اللّه كلیددار- آقا شیخ احمد واعظ- میرزا عبد الحسین سركشیك- آقا میرزا باقر سركشیك- میرزا بزرگ فرّاش ضریح مطهّر- میرزا كاظم مستوفی- میرزا ولی منشی‌باشی- حاجی آقا محمّد تحویلدار نقد و جنس- میرزا حسین سررشته‌دار- خدّام بیست و پنج نفر- قرّاء بیست نفر- گلابدار پانزده نفر- مؤذّن و چراغچی پانزده نفر
اداره حكومت‌های مخصوصه
سمنان و دامغان و چهارده كلاته به حكومت ضیاء الدّوله- طارم به حكومت آقا باقر- سوادكوه به حكومت حاجی ولی خان نایب الحكومه- لشته‌نشا و املاك مجد الدوله در گیلان به حكومت اكبر خان بیگلر بیگی- تجریش شمیران: محمّد اسمعیل بیگ نایب الحكومه- خوار: محمّد جعفر خان نایب الحكومه
اداره شترخانه و قاطرخانه و شتر كلّائی و تخت‌خانه
به ریاست محمّد قاسم خان صاحبجمع ولد جناب امین السلطان- میرزا علیمحمّد مشرف شترخانه- حاجی میرزا محمّد علی مشرف تخت‌خانه- میرزا علینقی مشرف قاطرخانه- جواد بیگ نایب اوّل شترباری- نصیر بیگ نایب دویّم شترباری- موسی خان نایب تخت‌خانه- حاجی
ص: 2114
حسن نایب قاطرخانه- بابا حاجی نایب دویّم- بابا اكبر تحویلدار جنسی- عمله‌جات از بابت ده‌باشی و داروغه و قاطرچی و ساربان یكهزار و پانصد نفر
اداره سواره دیوانی
دو هزار و یكصد و بیست نفر
سواره دویرن
آقاجان خان سرهنگ- كریم خان ایل‌بیگی- میرزا رحمت اللّه مشرف- صاحبمنصب و سوار پانصد نفر
سواره افشار
جهانشاه خان سرتیپ و رئیس كلّ- میرزا محمّد علی سررشته‌دار- میرزا موسی مشرف- صاحبمنصب و سوار پانصد نفر
خواجه‌وند
علی اكبر خان سرتیپ- حسن خان ایل‌بیگی- میرزا شكر اللّه مشرف- صاحبمنصب و سوار پانصد نفر
اوصانلو
سیف اللّه خان سركرده- میرزا حسن مشرف- صاحبمنصب و سوار دویست نفر
سواره هداوند
رحیم خان سركرده- میرزا ابو القاسم مشرف- صاحبمنصب و سوار صد و پنجاه نفر
قراچورلو
صفر علی خان سركرده- میرزا اسحق مشرف- صاحبمنصب و سوار یكصد نفر
سواره قراسوران راه قزوین
جمعی آقا باقر- بیوك خان سركرده- میرزا علی اصغر مشرف- صاحبمنصب و سوار یكصد و هفتاد نفر
اداره انبار غلّه دار الخلافه
به ریاست آقا یوسف سقّاباشی- میرزا علی سررشته‌دار- میرزا حسن سررشته‌دار- فرخ آقا تحویلدار- میرزا حسنعلی روزنامه‌نویس- میرزا ربیع مشرف- مباشر و عمله‌جات از قپّاندار و فرّاش و غیره ده نفر
اداره ایلات دار الخلافه
ابوابجمعی امین الملك ولد جناب امین السلطان: عرب ورامین- عرب میش مست- عرب سمنانی- ایل
ص: 2115
هداوند- ایل اوصانلو- ایل قراچورلو- ایل الیكائی- ایل گاوباز- ایل بختیاری- ایل قشقائی- ایل اوریات- ایلات متفرقه عرب و كلكو
اداره بنّاخانه و فخّارخانه
علاء الملك مستوفی بنّائی- حاجی ابو الحسن معمارباشی- میرزا حسین سررشته‌دار- میرزا مصطفی قلی سررشته‌دار- میرزا غلامحسین سررشته‌دار- حاجی میرزا سیّد ابو طالب سررشته‌دار- میرزا مصطفی مدیر فخّارخانه- حاجی حسینعلی معمار باغات دیوانی- استاد حسنعلی معمار عمارات همایونی- استاد حسین معمار بنّائیهای نظام- حاجی محمّد حسن كدخدای فخّارخانه- نایب و فرّاش بیست نفر
راه افجه و نور و فیروزكوه و آمل
سپرده به میرزا تقی و میرزا نظام مهندس الممالك
اداره راههای شوسه
راه شوسه قزوین سپرده به آقا باقر عمله‌جات یكصد و هشتاد نفر- راه شوسه قم سپرده به میرزا نظام مهندس الممالك- عمله‌جات دائمی پنجاه نفر
*** اداره دار النّظاره مباركه و اداره مقدّسه
مهر مهرآثار همایون به ریاست جناب جلالتمآب عضد الملك وزیر حضور همایون و خوانسالار و خازن مهر مهرآثار و ایلخانی ایل جلیل قاجار
اجزای دار النّظاره
محمّد قلی خان پیشخدمت حضور نایب النظاره- میرزا علینقی منشی‌باشی- میرزا صادق سررشته‌دار- میرزا علی اكبر شربتدارباشی- حاجی میرزا محمّد رضای شربت‌دار- میرزا محمّد نایب شربتخانه مباركه- آقا محمّد حسن چوركچی باشی- استاد زین العابدین آشپزباشی- حاجی نصر اللّه طبّاخ خاصّه دویّم- آقا محمّد باقر تحویلدار جنسی- استاد
ص: 2116
میرزای خاصّه‌پز- كربلائی ربیع ایاغچی باشی
اجزای اداره مهر مهرآثار همایون
میرزا زین العابدین حافظ مهر مهرآثار مبارك- محمّد كریم بیگ حامل مهر همایون سفرا و حضرا- قراول و مستحفظ شش نفر
*** ایشیك‌خانه مباركه
امیر الامراء العظام ظهیر الدوله ایشیك آقاسی باشی
نایبان ایشیك آقاسی باشی و یساولان
محمّد امین خان- محمّد خان قور یساولباشی- امیرزاده حسینقلی خان- تقی خان- جعفر قلی خان- اسد اللّه خان- ابو الفتح خان- حسین خان- محمّد علی خان برادر شهرباز خان- ابو الفتح خان- عباسقلی خان- اكبر خان- عیسی خان- موسی خان- علی آقای قاجار- حاجی حسین خان- غلامحسین خان- سلیمان خان- علی خان- مصطفی قلی خان- امان اللّه خان- آقا خان- محمّد علی خان نوائی- محمّد خان نوائی- مهدیقلی خان- مرتضی قلی خان- میرزا سیّد هاشم- میرزا حسینقلی- سلیمان آقا- محمّد علی خان گروسی- میرزا مهدی خان- حسین بیگ- میرزا عبد الحسین- عباسقلی خان- حاجی علیمحمّد خان- آقا محمّد رحیم خان دائی- غلامعلی خان اشرفی- امامقلی خان نوائی- كریم خان زنگنه- محمود خان نوری- غلامحسین خان ایروانی- میرزا محمّد تقی نوری- میرزا محمّد حسین- محمّد حسین خان زنگنه- عباسقلی خان- حاجی عبد اللّه- سلیمان خان- عبد الرزاق بیگ- فرج اللّه خان- میرزا عبد الكریم- عباسقلی بیگ- حاجی محمّد تقی خان- محمّد آقای ایروانی- یساولان پنجاه نفر
*** كشیكخانه مباركه
امیر الامراء العظام عبد اللّه خان كشیكچی باشی- میرزا محمّد تقی وكیل لشكر مباشر كلّ محاسبات كشیكخانه مباركه- محمود خان قوللر آقاسی باشی
ص: 2117
غلام پیشخدمتان
درجه اوّل چهارده نفر- درجه دویّم بیست و چهار نفر- درجه سیّم بیست و هشت نفر- درجه چهارم هشتاد و هفت نفر
یوزباشیان
رستم خان قاجار سرتیپ- عباسقلی خان گرجی سرتیپ- حیدر قلی خان مافی سرتیپ- محمّد قلی خان بیات. سرتیپ- عزت اللّه خان مافی سرتیپ- كلبعلی خان قبه‌ای سرتیپ- طهماسبقلی خان یوزباشی مأمور آذربایجان- سعد اللّه خان یوزباشی ایضا- علی اصغر خان یوزباشی- موسی خان قبه یوزباشی- عبد اللّه خان یوزباشی- بابا خان ایضا- محمّد حسن خان ایضا- محمّد اسمعیل خان ایضا
*** فرّاشخانه و سرایدارخانه و نسقچی‌خانه مباركه
محمّد حسن خان حاجب الدوله فراشباشی و نسقچی‌باشی
فراشخانه
حسینقلی خان نایب كلّ- میرزا آقا سررشته‌دار
نایبان
درجه اوّل یازده نفر: آقا شیر محمّد قزوینی تحویلدار انبار- آقا محمّد جعفر تبریزی- ابو القاسم خان- میرزا سیّد جعفر- جعفر خان بیگ قراجه‌داغی- محمّد تقی بیگ ابری- میرزا ابراهیم مازندرانی- محمّد تقی بیگ شمیرانی- آقا علی اكبر هرسینی- محمّد ابراهیم خان كاشانی- رحیم خان
درجه دویّم هیجده نفر: میرزا محمّد تقی- میرزا عباسقلی- آقا رضا قلی- میرزا حبیب اللّه- میرزا عبد الحمید- میرزا اسد اللّه- میرزا محمّد- آقا رجب- آقا مهدی- میرزا عبّاس- مهدی خان- احمد آقا- كربلائی كاظم- محمّد مهدی بیگ- میرزا آقا ولد ابو القاسم خان- میرزا جبّار- آقا سیّد رضای خیام‌باشی- محمّد حسین بیگ چراغچی باشی
درجه سیّم چهارده نفر: میرزا فتح اللّه خان- آقا محمّد علی- علی آقا بیگ- غلامحسین خان- رضا خان كاشی-
ص: 2118
میرزا احمد- محمّد حسین بیگ- ابو القاسم خان ولد مهدی خان- ابراهیم خان ولد ابو القاسم خان نصر اللّه بیگ- حاجی میرزا- محمّد آقا بیگ- حسین آقا- حبیب اللّه بیگ قراجه‌داغی
قاپوچی‌باشی و قاپوچیان
محمّد آقای قاپوچی‌باشی- احمد خان نایب ولد قاپوچی‌باشی- كربلائی رمضان- پهلوان ابراهیم یزدی
سرایدارخانه
محمّد ابراهیم خان سرایدارباشی- حسینقلی خان نایب ولد سرایدارباشی- رضا خان نایب ولد ایضا- آقا یوسف نایب- آقا نجف نایب- آقا محمّد نایب- علی مدد خان نایب- میرزا ابراهیم نایب
نسقخانه مباركه
محمّد رحیم خان نسقچی‌باشی ولد حاجب الدّوله
نایبان
عباس خان قاجار- هادی خان قاجار- محمّد زمان خان- ابو القاسم خان قاجار- خانبابا خان سربندی- میرزا حسین مشرف- یوسف خان قاجار- میرزا محمود نوری- محمّد رضا خان قزوینی- یحیی بیگ طهرانی
*** غلامان مهدیّه و منصور
ابوابجمع علاء الدوله میرزا احمد خان سرتیپ اوّل و پیشخدمت مخصوص حضور همایون
سواره مهدیّه
سیصد و هشتاد و چهار نفر
ارباب مناصب
بیست و دو نفر: محمود خان سرتیپ ولد مرحوم سپهدار- حاجی حسین خان سرتیپ نواده مرحوم رفیع خان قاجار- میرزا تقی خان سرهنگ- فتح اللّه خان سرهنگ- رحمت اللّه خان یوزباشی- غلام‌نویس دو نفر- نایب پنج نفر- پنجاه‌باشی ده نفر
سایر
سیصد و شصت و دو نفر
سواره منصور
هزار و دویست و پنجاه و هشت نفر
ص: 2119
ارباب مناصب
پنجاه و دو نفر: عباسقلی خان سرتیپ ولد حاجی صمصام الملك- زین العابدین خان سرتیپ ولد حسام الملك- امیرزاده فریدون میرزا ولد مرحوم سالار- محبعلی خان یوزباشی غلامان خلج- خیر اللّه خان یوزباشی غلامان مافی- لطفعلی خان یوزباشی غلامان گروسی- حاجی محمّد ولی خان یوزباشی غلامان سیل سپر- علیمراد خان سركرده غلامان تكلو- اسمعیل خان سركرده ولد قاسم خان سرتیپ- آقاسی خان سركرده ولد ایضا- میرزا رضا قلی خان سركرده- اسكندر خان سركرده غلامان خلج- میرزا موسی مشرف- نایب نوزده نفر- پنجاه باشی بیست نفر
سایر
یكهزار و دویست و شش نفر
ادارات خاصّه جناب جلالتمآب امین الدّوله مدیر و مرتّب دار الشّورای كبری و واسطه عرایض و صدور احكام
وزارت وظایف كلّ ممالك محروسه
جناب جلالتمآب امین الدوله وزیر وظایف
دفتر خاصّه وزارت
رئیس كلّ مجد الملك منشی حضور همایون- منشی مخصوص میرزا مصطفی خان- میرزا محمّد علی منشی- میرزا محمّد حسین محرّر و ثبّات
دفتر ثبت و حساب
رئیس میرزا سیّد مصطفی مستوفی و نایب الوزاره وظایف- میرزا نصر اللّه سررشته‌دار- میرزا سید حسین سررشته‌دار- میرزا محمّد سررشته‌دار- میرزا علی اصغر سررشته‌دار
ص: 2120
دفتر انشاء
رئیس میرزا مهدی منشی‌باشی نایب الوزاره- نویسنده میرزا محمّد- ثبّات دو نفر
دفتر تحقیق و تصحیح
به ریاست كلّ راجع است
اعضاء
میرزا سیّد مصطفی مستوفی و نایب الوزاره- میرزا مهدی منشی‌باشی- میرزا نصر اللّه سررشته‌دار
دفتر اسناد
رئیس میرزا سید حسین- محرّر و ضابط میرزا سیّد یوسف
اجزای مجلس وزارت اوقاف
آقا میرزا حسن مستوفی رئیس- آقا سیّد محمّد باقر جمارانی ناظم مجلس- میرزا محمّد منشی مجلس اوقاف- میرزا حسن كتابچه‌نویس- میرزا سیّد حسین سررشته‌دار- میرزا یوسف ثبّات
اداره پستخانه مباركه
به وزارت جناب جلالتمآب امین الدوله
اجزاء پستخانه دار الخلافه طهران
میرزا محمّد علی خان مستشار نایب اوّل و رئیس اطاق مركزیّه- مسیو نیكلا نایب اوّل و دفتردار و منشی مكاتبات خارجه- میرزا اسمعیل منشی‌باشی نایب اوّل وزارت پست- میرزا ابراهیم سررشته‌دار و محاسبه‌نویس كلّ پستخانه‌ها- میرزا مطلب نقاشباشی و تحویلدار كلّ پستخانه‌ها- میرزا هادی تحویلدار امانات- میرزا اسد اللّه منشی اوّل- میرزا علی منشی دویّم- میرزا ابو تراب دفتردار ایستاتستیك- میرزا علی خان گیرنده نوشتجات- میرزا اسد اللّه تحویلدار امانات خارجه- میرزا علی معین ایضا- آقا علی و اسمعیل خان مجزاكننده نوشته داخله و خارجه- میرزا ابراهیم ممیّز نوشتجات و بارنامه‌ها- میرزا ابراهیم معین میرزا هادی تحویلدار امانات- میرزا علی دفتردار ملتمسه- میرزا اوانس بزرگ و میرزا اوانس كوچك دفتردار ملتمسه و نوشتجات سفارشی و مترجم- میرزا نیكلا رئیس پستخانه خیابان و مترجم زبان روسی- ناد علی خان غلامباشی- محمّد خان نایب اوّل مأمور خط مازندران- حسینقلی بیگ یساول اوّل- طهماسب بیگ یساول دویّم- غلامان كلّ ولایات هشتاد نفر- فرّاشان
ص: 2121
پستخانه مركزیه طهران ده نفر
خطّ آذربایجان پستخانه مركزیّه تبریز
میرزا حسن خان سرهنگ و رئیس پستخانه‌های آذربایجان- میرزا حاجی آقا تحویلدار امانات و نوشتجات- میرزا رضا سررشته‌دار و تحویلدار ورود و خروج- میرزا محمود تحویلدار و دفتردار ایستاتستیك و ملتمسه‌ها- میرزا مهدی تحویلدار نوشتجات سفارشی و متفرقه داخله- حسن آقا كنترل‌نویس- غلامان خط طهران پنج نفر- غلامان خط جلفا دو نفر- غلامان خط خوی دو نفر- فراش پستخانه تبریز شش نفر
پستخانه‌های ولایات جزو آذربایجان
میانج
میرزا مهدی مباشر- فراش نفر
ساوجبلاغ
میرزا تقی مباشر- نویسنده نفر- غلام نفر- فراش نفر
ارومیّه
میرزا نیكلا مباشر- غلام نفر- فرّاش نفر
خلخال
تاریخ منتظم ناصری ج3 2121 خلخال ..... ص : 2121
زا اسمعیل مباشر- نویسنده نفر- غلام نفر
خوی
میرزا مهدی مباشر- نویسنده نفر- فرّاش نفر
مراغه
میرزا آقا بالا- نویسنده نفر- فرّاش نفر- غلام نفر
اردبیل
میرزا علینقی مباشر- نویسنده نفر- غلام نفر- فرّاش نفر
سلماس
میرزا غلام مباشر- غلام نفر- فرّاش نفر
جلفا
امیر خان رئیس- نویسنده نفر- فرّاش نفر
قزوین
میرزا زین العابدین رئیس- میرزا حاجی آقا نویسنده- فرّاش سه نفر
ص: 2122
زنجان
میرزا محمد علی رئیس-- نویسنده نفر- فرّاش سه نفر
رشت
میرزا سركیس خان رئیس- میرزا تقی نویسنده- تحویلدار نفر- فرّاش سه نفر
انزلی
میرزا جبّار-- فرّاش نفر
خط فارس قم
میرزا فضل اللّه رئیس-- نویسنده نفر- فرّاش دو نفر
سلطان‌آباد
میرزا نصر اللّه رئیس- نویسنده نفر- فرّاش دو نفر
كاشان
میرزا هاشم خان رئیس- میرزا ابراهیم خان نویسنده- فرّاش سه نفر
اصفهان
میرزا گرگین رئیس- میرزا نصر اللّه نویسنده- فرّاش سه نفر
جلفا
یوسف خان رئیس- نویسنده نفر- فرّاش نفر
آباده
میرزا جعفر رئیس-- فرّاش نفر
شیراز
نظر علی خان رئیس- میرزا باقر نویسنده- فرّاش سه نفر- قاصد شش نفر
كازرون
میرزا آقا رئیس-- فرّاش نفر
بندر ابوشهر
مسیو زیتون رئیس- میرزا محمود نویسنده- میرزا محمّد علی گیرنده نوشتجات- فرّاش دو نفر- قاصد شش نفر
خط یزد و كرمان نائین
میرزا محمّد رئیس-- فرّاش نفر
یزد
میرزا ابو القاسم رئیس-- نویسنده نفر- فرّاش سه نفر- قاصد شش نفر
ص: 2123
كرمان
میرزا علیرضا خان رئیس- میرزا جواد نویسنده- فرّاش سه نفر
سیرجان
مرتضی قلی خان رئیس-- فرّاش نفر
رفسنجان
میرزا آقا رئیس- فرّاش نفر
بندرعباس
میرزا عبد الوهاب رئیس- فرّاش نفر- قاصد هشت نفر
لار
رئیس نفر- فرّاش نفر
خطّ خانقین نوبران
میرزا علینقی مباشر- فرّاش نفر
همدان
میرزا یحیی رئیس- میرزا محمّد نویسنده- فرّاش سه نفر
تویسركان
میرزا احمد مباشر- فرّاش نفر
كنگاور
میرزا محمّد مباشر- فرّاش نفر
كرمانشاهان
حاجی میرزا ابراهیم رئیس- میرزا تقی نویسنده- فرّاش سه نفر
خانقین
میرزا محمود رئیس- فرّاش دو نفر
خط خراسان سمنان
میرزا علی رئیس- فرّاش دو نفر
شاهرود
میرزا سیّد نصر اللّه رئیس- نویسنده نفر- فرّاش دو نفر
سبزوار
میرزا اسمعیل رئیس-- نویسنده نفر- فرّاش دو نفر
نیشابور
میرزا محمّد حسین رئیس- فرّاش دو نفر
ارض اقدس
حاجی میرزا ابو القاسم رئیس- میرزا محمّد حسین نویسنده- فرّاش چهار نفر
ص: 2124
خط مازندران آمل
میرزا اللهیار رئیس- فرّاش نفر
بارفروش
حیدر خان رئیس- فرّاش نفر
ساری
حسن خان رئیس- نویسنده نفر- فرّاش دو نفر
استرآباد
میرزا اوانس رئیس- نویسنده نفر- فرّاش دو نفر
خط كردستان دولت‌آباد
اسد اللّه خان رئیس- نویسنده نفر- فرّاش دو نفر
نهاوند
میرزا فتح اللّه رئیس- فرّاش نفر
بروجرد
میرزا عبد الغنی رئیس- فرّاش نفر
گروس
میرزا فرج اللّه رئیس- غلام راه ساوجبلاغ دو نفر- غلام راه گروس از ده كلان الی بیجار دو نفر- فرّاش نفر
سنندج
ابو القاسم خان رئیس- نویسنده نفر- فرّاش دو نفر
اداره وزارت تجارت و فلاحت به وزارت جناب جلالتمآب نصیر الدّوله وزیر تجارت و فلاحت
صاحبمنصبان مجلس محاكمات
مشیر لشكر رئیس مجلس و نایب وزارت تجارت- حاجی میرزا یوسف خان نایب مشیر لشكر- میرزا ابو تراب خان مستشار وزارت تجارت- میرزا حسن خان منشی- حاتم خان آجودان
سایر اجزای مجلس محاكمات
حاجی میر تقی آقا- حاجی علی اكبر
ص: 2125
شیرازی- حاجی احمد آقای اردبیلی- آقا محمّد ابراهیم ارباب طهرانی- آقا محمّد امین ارباب طهرانی- حاجی ملّا حسن تاجر طهرانی- آقا سیّد عبد الرّحیم معین التجّار
مجلس محترم محاسبات
شاهزاده نصر اللّه میرزا رئیس مجلس و نایب وزارت- حاجی میرزا تقی آقا- آقا سیّد آقای تاجر كاشانی- آقا میرزا ابراهیم شیرازی- حاجی محمّد ابراهیم ارباب طهرانی- حاجی محمّد حسین تاجر كاشانی- میرزا یعقوب محاسب- حبیب اللّه خان آجودان
مجلس محترم ترویج
شاهزاده حاجی محمّد طاهر میرزا رئیس مجلس- میرزا ابو تراب خان مستشار وزارت تجارت- آقا میرزا محمّد صادق منشی‌باشی- میرزا مهدی منشی- آقا عبد الباقی ارباب طهرانی- حاجی محمّد حسن امین دار الضرب- حاجی علی اكبر تاجر ده‌دشتی- آقا میرزا كاظم منشی- آقا میرزا محمود منشی- حاجی شیخ ابو الفتح- رضا خان آجودان
تجّار معروف متوقّف طهران
حاجی محمّد كاظم ملك التجّار ممالك محروسه- حاجی آقا موسی اصفهانی- حاجی میرزا عبد الرحیم شیرازی صراف خزانه نظام- حاجی علینقی تاجر كاشانی- حاجی ابو طالب تاجر طهرانی- حاجی محمّد حسین تاجر تبریزی- آقا شیخ محمود تاجر تبریزی- حاجی میر محمّد آقا تاجر تبریزی- حاجی عبد اللطیف تاجر ده‌دشتی- آقا سیّد كاظم معین التجّار گیلانی- حاجی عبد الحسین تاجر شیرازی- آقا عیسی پسر حاجی علی اصفهانی- حاجی علی اصغر امین معادن- حاجی محمّد صادق تاجر كاشانی- حاجی علی تاجر یزدی- حاجی میرزا محمّد علی تاجر شیرازی- حاجی محمّد حسین تاجر كاشانی- حاجی غفّار تاجر تبریزی- آقا علی محمّد تاجر تبریزی- حاجی حسن تاجر نخجوانی- حاجی محمّد تقی تاجر كاشانی- حاجی محمّد مهدی تاجر كاشانی- حاجی محمّد حسین ملك التجّار كاشانی- آقا میرزا حبیب اللّه تاجر كاشانی- آقا علی محمّد كاشانی-
ص: 2126
آقا میرزا احمد تاجر كاشانی- حاجی شكر اللّه تاجر طهرانی- میرزا ابو القاسم تاجر اصفهانی- حاجی علی احمد تاجر طهرانی- آقا محمّد اسمعیل تاجر جهرمی- حاجی محمّد آقای تاجر همدانی- مشهدی محمود تاجر تبریزی- حاجی میرزا احمد تاجر شیرازی- حاجی ابراهیم تاجر اسكوئی- حاجی آقا كوچك تاجر قزوینی- حاجی عبد الرزّاق تاجر اسكوئی- آقا محمّد حسین تاجر تبریزی- حاجی ابو القاسم تاجر جهرمی- آقا محمّد حسین تاجر مازندرانی- حاجی عباس تاجر قزوینی- آقا علی مقدّم تاجر قزوینی- حاجی محمّد رضا تاجر شیرازی- حاجی محمّد جعفر تاجر خراسانی
مجالس تحقیق سایر ولایات ممالك محروسه كه از جانب وزارت تجارت معیّن شده است
تبریز
حسینقلی خان بیگلربیگی مملكت آذربایجان رئیس
اجزاء
حاجی سیّد تقی آقا ناظم التجّار- حاجی شیخ جعفر- حاجی محمّد حسین ملك التجّار- حاجی محمّد صادق مشیر التجّار- حاجی آقا هاشم معتمد التجّار- حاجی عبد الحمید- حاجی سیّد حسین تاجر اصفهانی- حاجی سیّد مرتضی
زنجان
رئیس حاجی میرزا محمّد حسین وزیر
اجزاء
حاجی میر بهاء الدین- آقا هدایت ملك التجّار- حاجی یوسف
قزوین
شاهزاده یعقوب میرزا رئیس
اجزاء
حاجی محمّد رضای ارباب- حاجی میرزا مهدی ارباب- حاجی محمّد صادق ارباب
گیلان
رئیس محمّد خان سرهنگ
اجزاء
حاجی محمّد معین التجّار- حاجی محمّد آقای ملك التجّار- حاجی حبیب اللّه- حاجی سیّد رضی مشیر التجّار- حاجی كاظم قزوینی
ص: 2127
اصفهان
رئیس: جعفر قلی خان قاجار
اجزاء
حاجی آقا محمّد ملك التجّار- حاجی محمّد كاظم قزوینی- حاجی عبد الباقی- حاجی سیّد ابراهیم- حاجی عبد الغفار- آقا محمّد مهدی ارباب
شیراز
رئیس: محمّد رضا خان بیگلربیگی
اجزاء
حاجی شیخ زین العابدین- حاجی محمّد صادق- حاجی سیّد ابراهیم تاجر اصفهانی- حاجی میرزا ابو القاسم- حاجی محمّد مهدی حجاب- حاجی میرزا جواد كشمیری- حاجی محمّد حسین تاجر كازرونی- آقا میرزا بزرگ تاجر شیرازی
یزد
رئیس: ابراهیم خلیل خان حاكم
اجزاء
آقا كوچك ملك التجّار- حاجی محمّد صادق ناظم التجّار- آقا علی آقا تاجر شیرازی- حاجی محمّد تقی شیرازی- حاجی محمّد تقی عرب- آقا محمّد جواد ولد حاجی ملا محمّد تقی معین التجّار
بوشهر
رئیس حاجی مهدی ملك التجّار
اجزاء
حاجی علی اكبر تاجر كازرونی- حاجی ابو القاسم تاجر كازرونی- آقا محمّد تاجر ده‌دشتی- حاجی محمّد حسین تاجر كازرونی- حاجی غلامحسین- حاجی محمّد حسن تاجر بوشهری- حاجی محمّد ابراهیم تاجر نیل‌فروش
كردستان
رئیس: میرزا علینقی
اجزاء
حاجی میر ابراهیم امین التجّار- آقا سیّد فرج اللّه- حاجی سیّد محمّد- آقا بابا خان- آقا حبیب اللّه- آقا فتحعلی همدانی
كاشان
رئیس: حاجی عباسقلی خان حاكم
ص: 2128
اجزاء
حاجی محمّد حسن امین التجّار- حاجی سیّد ابراهیم- حاجی سیّد جعفر- حاجی میر عبد الرحیم- حاجی علینقی- حاجی لطفعلی
همدان
رئیس: میرزا احمد پیشكار
اجزاء
حاجی محمّد سعید عرب- حاجی میر عباس دزفولی- حاجی ابو القاسم مشهور به رشتی- حاجی محمّد رضای نراقی- حاجی درویش همدانی
مازندران
رئیس: سهام الدوله سرتیپ اوّل حكمران
اجزاء
میرزا علینقی ملك التجّار- حاجی محمّد اسمعیل- آقا سیّد حسن- حاجی سیّد حسین- آقا خلیل- حاجی ملا آقا جان
مشهد مقدّس
رئیس حاجی ابو القاسم ملك التجّار
اجزاء
حاجی محمود تاجر كابلی- حاجی محمّد تقی تاجر میلابی- حاجی محمّد جعفر تاجر كاشانی- حاجی ابو القاسم تاجر كابلی- حاجی مهدی تاجر اصفهانی- حاجی محمّد حسین تاجر مشهدی مشهور به قاضی
كرمان
رئیس: آقا محمّد علی امین الرعایا
اجزاء
آقا سیّد مهدی تاجر اصفهانی- حاجی محمّد جعفر تاجر هرندی- حاجی غلامرضا تاجر خراسانی- حاجی اسد اللّه تاجر یزدی- شیخ محسن تاجر كرمانی
عراق
به ریاست میرزا علی اكبر خان نایب الحكومه
كرمانشاهان
به ریاست حاجی آقا حسن وكیل التجاره دولت انگلیس
سمنان و دامغان
به ریاست آقا محمّد باقر تاجر یزدی
شاهرود و بسطام
به ریاست محمّد خان قور یساولباشی
ص: 2129
حاكم
اجزاء
حاجی ابو القاسم تاجر بسطامی- آقا محمّد هاشم تاجر اصفهانی- میرزا بابا تاجر شیرازی- حاجی محمّد علی تاجر اصفهانی- حاجی میر حسین تاجر شاهرودی
گروس
به ریاست آقا اسد اللّه تاجر همدانی
سبزوار
به ریاست میرزا اسمعیل رئیس پستخانه
ملایر
به ریاست حاجی محمّد جعفر امین التجّار ملایر
وزارت علوم و غیره
جناب جلالتمآب مخبر الدوله وزیر علوم و تلگراف و معادن ممالك محروسه
وزارت علوم
اشاره
مدرسه مباركه دار الفنون
رؤساء و صاحبمنصبان
جناب جعفر قلی خان سرتیپ اوّل و رئیس مدرسه- محمّد حسین خان سرتیپ دویّم و ناظم مدرسه- میرزا اسد اللّه خان نایب اوّل وزارت علوم- محمّد تقی میرزا سرتیپ سیّم و آجودان مدرسه- میرزا محمّد حسین رئیس الكتّاب احكام‌نویس مدرسه- میرزا محمّد تقی سررشته‌دار مدرسه- اسد اللّه خان كتابدار- محمّد حسین میرزا روزنامه‌نویس
معلّمین ایرانی
حاجی نجم الملك سرتیپ دویّم و معلّم كلّ علوم ریاضی و منجم‌باشی- میرزا ابو القاسم حكیمباشی معلّم طبّ ایرانی- میرزا كاظم معلّم حكمت طبیعی- میرزا علی دكتر معتمد الاطباء طبیب حضور همایون و حكیمباشی حضرت والا نایب السلطنه امیر كبیر وزیر جنگ معلّم طبّ فرنگی- میرزا محمّد دكتر رئیس مریضخانه مباركه معلّم طبّ فرنگی- میرزا علی اكبر خان نقاشباشی سرهنگ معلّم زبان فرانسه و نقّاشی-
ص: 2130
میرزا علی خان قاجار معلّم طبّ مجّانی- ملا محمّد صادق معلّم فارسی و عربی
فرنگی
مسیو ریشارد خان معلّم زبان فرانسه دارای درجه دویّم سرتیپی- مسیو پروسكی خان معلّم زبان فرانسه دارای درجه دویّم سرتیپی- مسیو لمر معلّم موزیك دارای نشان درجه سیّم شیر و خورشید و نشان طلای علمی- مستر طلر معلّم زبان انگلیسی دارای نشان درجه سیّم شیر و خورشید- مادروس خان سرهنگ معلّم زبان روسی و دارای نشان درجه چهارم شیر و خورشید- دكتر البو معلّم طبّ- مسیو فلمر معلّم توپخانه- مسیو وت معلّم پیاده‌نظام- مستر هاوكستس معلّم معدن
مترجمین
محمّد باقر خان سرهنگ- مهدیقلی خان پسر جناب وزیر علوم
خلفاء و غیره خلفاء
از ریاضی و غیره: نه نفر
شاگردان فارغ التحصیل
دوازده نفر
اطباء
شش نفر
مهندسین
شش نفر
شاگردان
دویست و شصت و دو نفر
سایر معارف مدرسه
میرزا جعفر خان ناظر مدرسه- میرزا نصیر مدیر دواخانه دولتی- میرزا آقا بزرگ مدیر عكاسخانه- میرزا عبّاس نقاش و مدیر باسمه‌خانه مدرسه- غلامحسین بیگ نایب مدرسه
اجزای مجلس حافظ الصّحة
جناب جلالتمآب مخبر الدوله وزیر علوم- جناب جعفر قلی خان رئیس مدرسه
اطبّای ایرانی
ملك الاطباء حكیمباشی حضور همایون- آقا میرزا سیّد رضی حكیمباشی نظام- شیخ الاطباء طبیب مخصوص حضور- میرزا ابو القاسم حكیمباشی و معلّم مدرسه- میرزا كاظم معلّم حكمت طبیعی- میرزا علی دكتر معتمد الاطباء طبیب حضور مبارك و حكیمباشی
ص: 2131
حضرت والا نایب السلطنه امیر كبیر وزیر جنگ- میرزا محمّد دكتر رئیس مریضخانه مباركه- حاجی میرزا حبیب اللّه حكیم حضور- میرزا نصر اللّه طبیب حضور- میرزا عبد الكریم- میرزا عبد اللّه- میرزا علی اكبر خان- حسن خان- میرزا محمّد تقی سررشته‌دار- میرزا نصرت طبیب مخصوص مدرسه و طبیب مریضخانه و رئیس آبله‌كوبی طهران- محمّد حسین میرزا روزنامه‌نویس
فرنگی و غیره
جناب دكتر طولوزان حكیمباشی مخصوص حضور همایون- میرزا زین العابدین خان حكیم حضور نایب دكتر طولوزان- دیكسن صاحب حكیمباشی سفارت انگلیس- دكتر چرب‌بین طبیب سفارت روس- دكتر بكمز
اجزاء مریضخانه مباركه دولتی رئیس و اطباء
میرزا محمّد دكتر رئیس مریضخانه مباركه- حسن خان طبیب و دواساز- میرزا نصرت طبیب مخصوص مدرسه دار الفنون و طبیب حافظ الصحّه و رئیس آبله‌كوبی طهران- آقا سیّد ابو تراب مقیم شب و روز مریضخانه- میرزا قوام الدین طبیب میرزا ابراهیم ایضا- میرزا فرهاد شاگرد دواساز
سایر اجزاء
میرزا سیّد علی تفرشی مشرف مریضخانه- مشهدی حسین تحویلدار- شیخ محمّد مؤذن- ناظر و طبّاخ و ایاغچی سه نفر- سایر عمله‌جات نوزده نفر
اجزاء مدرسه دولتی تبریز
از قرار سنه ماضیه است
اداره تلگرافیّه ممالك محروسه
به وزارت جناب جلالتمآب مخبر الدوله وزیر علوم: چهارصد و هشتاد و پنج نفر
دار الخلافه باهره و حضرت عبد العظیم (ع) ارباب مناصب داخله
حسینقلی خان سرتیپ و رئیس كلّ- نصر اللّه خان سرتیپ قاجار تلگرافچی عمارت مباركه- محمّد رضا خان سرهنگ تحویلدار- محمّد رضا میرزا سرهنگ- محمود خان سرهنگ رشتی- جلیل میرزا- تلگرافچی سی و دو نفر
ص: 2132
ارباب قلم
میرزا سلیم خان سررشته‌دار كلّ- میرزا عبد الوهاب منشی باشی- منشیان دوازده نفر- محرّرین دوازده نفر
اجزای خارجه
مسیو شارل سرتیپ دفتردار خارجه- مسیو باطنا میكانكچی- مسیو لائین ناظم- خلیل میرزا سرهنگ- آقا نرسس تلگرافچی
سایر عمله‌جات
از غلام سواره و پیاده و فراش و غیره بیست و نه نفر
سایر ولایات خط فارس و كرمان قم
محمّد میرزا رئیس- تلگرافچی سه نفر- نویسنده نفر- فرّاش دو نفر
كاشان
عیسی خان سرهنگ و رئیس- تلگرافچی دو نفر- نویسنده نفر- فرّاش دو نفر
اصفهان و توابع و كوپا و نائین
میرزا ابو القاسم خان سرتیپ و رئیس- تلگرافچی هفت نفر- نویسنده سه نفر- غلامان چهار نفر- فرّاشان چهار نفر
شیراز و ابوشهر و آباده و كازرون
علی اصغر خان سرهنگ و رئیس- تلگرافچی هشت نفر- نویسنده نفر- فرّاش هشت نفر
یزد و توابع و عقدا و كرمانشاه
محمد جعفر میرزا سرهنگ و رئیس- تلگرافچی چهار نفر- غلامان شش نفر- فرّاشان دو نفر
كرمان و توابع و بهرام‌آباد و انار
عباسعلی خان سرهنگ و رئیس- تلگرافچی سه نفر- نویسنده نفر- غلام شش نفر- فرّاش سه نفر
خط آذربایجان و گیلان قزوین
محمد مهدی میرزا رئیس- تلگرافچی
ص: 2133
سه نفر- نویسنده نفر- فرّاش سه نفر
زنجان
جعفر خان رئیس- تلگرافچی نفر- فرّاش دو نفر
آذربایجان شهر تبریز
میرزا حیدر علی خان سرتیپ و رئیس- تلگرافچی یازده نفر- نویسنده چهار نفر- غلام دو نفر- فرّاش پنج نفر
ولایات جزء میانج
تلگرافچی نفر- فرّاش نفر
خوی
تلگرافچی نفر- فرّاش نفر- غلام دو نفر
سلماس
حسین آقا یاور و رئیس- تلگرافچی دو نفر- غلام پنج نفر- فرّاش نفر
مرند
تلگرافچی نفر- غلام نفر
جلفا
تلگرافچی نفر- فرّاش نفر
میاندوآب
تلگرافچی نفر- غلام دو نفر- فرّاش نفر
كوكان
تلگرافچی نفر- غلام دو نفر
مراغه
تلگرافچی نفر- غلام دو نفر- فرّاش نفر
ساوجبلاغ
تلگرافچی نفر- غلام نفر- فرّاش نفر
ارومی
تلگرافچی نفر- نویسنده نفر- غلام دو نفر- فرّاش دو نفر
گیلان رشت
شاهمراد میرزا رئیس- تلگرافچی سه نفر- نویسنده نفر- غلام چهار نفر- فرّاش دو نفر
نقاط تابعه منجیل
تلگرافچی نفر- غلام شش نفر- فرّاش نفر
ص: 2134
انزلی
تلگرافچی نفر- غلام نفر
خط خانقین و عربستان خان‌آباد
تلگرافچی نفر- غلام دو نفر
نوبران
تلگرافچی نفر- غلام دو نفر
زره
تلگرافچی نفر- غلام دو نفر
همدان
نصر اللّه خان سرهنگ رئیس- میرزا طاهر خان سرهنگ- تلگرافچی پنج نفر- نویسنده نفر- ناطال صاحب تلگرافچی خارجه- غلام چهار نفر- فرّاش چهار نفر
كنگاور
تلگرافچی نفر- غلام دو نفر
كرمانشاهان و سرحدّات كرمانشاهان
محمّد صفی میرزا سرتیپ و رئیس- میرزا حسین سرهنگ- تلگرافچی شش نفر: (داخله سه نفر)، (خارجه سه نفر)- غلام سه نفر- فرّاش سه نفر
سرحدّات قصر شیرین
تلگرافچی نفر- غلام دو نفر
كرند
تلگرافچی نفر- غلام دو نفر
سرپل
تلگرافچی نفر- غلام نفر
كردستان
میرزا اسمعیل خان سرهنگ و رئیس- تلگرافچی نفر- نویسنده نفر- غلام و فرّاش چهار نفر
قروه
تلگرافچی نفر- غلام سه نفر- فرّاش نفر
بیجار
تلگرافچی نفر- غلام نفر- فرّاش نفر
ملایر
میرزا محمّد یاور و رئیس- تلگرافچی نفر- نویسنده نفر- غلام دو نفر- فرّاش نفر
عراق
سیف الملوك میرزا رئیس- تلگرافچی
ص: 2135
نفر- نویسنده نفر- غلام دو نفر- فرّاش نفر
نهاوند
میرزا حسین یاور و رئیس- تلگرافچی نفر- غلام دو نفر- فرّاش دو نفر
بروجرد و رازان
میرزا حسین سرهنگ و رئیس تلگرافچی چهار نفر- نویسنده نفر- غلام پنج نفر- فرّاش سه نفر
خرّم‌آباد
میرزا موسی خان سرهنگ و رئیس- تلگرافچی نفر- غلام دو نفر- فرّاش دو نفر
عربستان
میرزا جواد رئیس- تلگرافچی نفر- غلام دو نفر- فرّاش دو نفر
خط خراسان و مازندران ایوانكیف
تلگرافچی نفر- غلام دو نفر
خوار
تلگرافچی نفر- غلام دو نفر
سمنان
حاجی بابا خان رئیس- تلگرافچی دو نفر- نویسنده نفر- فرّاش و غلام چهار نفر
فیروزكوه
تلگرافچی نفر- غلام سواره و پیاده دو نفر
دامغان
حاجی آقا رئیس- تلگرافچی نفر- نویسنده نفر- غلام سه نفر
شاهرود و نقاط تابعه
آقا خان سرهنگ و رئیس- تلگرافچی چهار نفر- نویسنده نفر- غلام ده نفر- فرّاش یك نفر
سبزوار و نقاط تابعه
حبیب اللّه میرزا سرهنگ و رئیس- تلگرافچی سه نفر- غلام هفت نفر- فرّاش سه نفر
نیشابور
محمّد حسین میرزا رئیس- شیندلر صاحب سرتیپ- تلگرافچی نفر- فراش و غلام پنج نفر
مشهد مقدّس
میرزا فضل اللّه خان سرتیپ و رئیس- تلگرافچی سه نفر- نویسنده نفر- غلام
ص: 2136
دو نفر- فراش پنج نفر
استرآباد
سید حسین خان سرهنگ و رئیس- تلگرافچی دو نفر- غلام چهار نفر- فرّاش دو نفر
مازندران ساری
میرزا هدایت اللّه خان رئیس مازندران- تلگرافچی نفر- نویسنده نفر- غلام چهار نفر- فرّاش دو نفر
بارفروش
تلگرافچی نفر- غلام دو نفر- فرّاش دو نفر
بندر جز
تلگرافچی نفر- غلام سه نفر- فرّاش نفر
مشهدسر
تلگرافچی نفر- غلام نفر- فرّاش نفر
اشرف
تلگرافچی نفر- غلام سه نفر- فرّاش نفر
وزارت معادن
جناب جلالتمآب مخبر الدوله وزیر علوم و معادن- مسیو شیندلر سرتیپ مهندس- مرتضی قلی خان سرهنگ ولد جناب وزیر علوم- عباس قلی خان سرهنگ مهندس- میرزا عبد الكریم منشی- حاجی علی اصغر امین معادن- میرزا ظاهر سرهنگ- معلم معدن پروسی و غیره دو نفر- سایر اجزاء دو نفر
وزارت فواید عامّه
جناب جلالتمآب امین لشكر وزیر فواید عامّه- اجزای وزارت فواید عامّه هنوز معیّن نشده است.
سایر ادارات
اصطبل خاصّه مبارك
امیر الامراء العظام مجد الدوله مهدیقلی خان امیرآخور اصطبل مبارك- میرزا سیّد كاظم مستوفی اصطبل
ص: 2137
خاصّه و سایر دواب دیوانی- میرزا رضا قلی سررشته‌دار- حاجی میرزا رضا مشرف- حاجی میرزا مهدی ایضا- میرزا نصیر ایضا
نایبان اصطبل
بیست و چهار نفر: رشید خان میرزا- ابراهیم خان- ولی خان- حاجی نایب- محمّد بیگ- سایر نایبان نوزده نفر.
سایر عمله اصطبل از جلودار و غیره:
دویست و پنجاه نفر
كالسكه‌خانه مباركه
به ریاست امیر الامراء العظام امیر دوست محمّد خان معیر الممالك
صاحبمنصبان و نایبان
پنج نفر: حاجی حسینعلی باشی كه كلیّه امورات كالسكه‌خانه با مشار الیه است- ابو طالب بیگ نایب- میرزا یعقوب مشرف- میرزا علی رضا- جعفر قلی بیگ. سایر عمله: نود و شش نفر
شاطران
به ریاست بشیر الملك فضل اللّه خان شاطرباشی
جارچیان
محمّد هاشم خان جارچی باشی- حسن خان نایب- یحیی خان ایضا- ابراهیم خان ایضا- غلامحسین خان ایضا
قوشخانه مباركه
ابراهیم خان قوشچی باشی- میرزا علی خان قورقچی باشی
میرشكار و اتباع
حاجی مصطفی قلی خان میرشكار- علی خان ولد میرشكار نایب- غلامحسین خان ولد ایضا- حبیب اللّه خان- سایر اتباع معروف: نه نفر
وزارت انطباعات و دار التّرجمه خاصّه دولتی
اشاره
جناب صنیع الدوله وزیر انطباعات دولت علیّه و رئیس دار الترجمه خاصّه همایونی و مدیر كل باغات و قنوات دولتی
ص: 2138
دار الترجمه مباركه دولتی مترجمین ایرانی از بابت زبان فرانسه و انگلیسی و غیره
میرزا رحیم پیشخدمت پسر حكیم الممالك مترجم زبان انگلیسی- میرزا عیسی خان سرهنگ مترجم زبان فرانسه و غیره- میرزا علی خان مترجم زبان انگلیسی و فرانسه
ایضا مترجمین ایرانی از بابت زبان عربی و غیره
میرزا محمّد حسین ادیب ملقّب به فروغی رئیس دار الطباعه دولتی مترجم زبان فرانسه و عربی- میرزا علی محمّد خان سرهنگ نایب اوّل وزارت انطباعات مترجم زبان عربی- میرزا سیّد مرتضی مترجم- میرزا سیّد ولی مترجم علم جغرافیا
مترجمین فرنگی و غیره
مسیو ریشارد خان سرتیپ معلّم و مترجم زبان فرانسه و انگلیسی و غیره- مسیو پروسكی خان سرتیپ دویّم معلّم و مترجم زبان فرانسه و جغرافی و آجودان مخصوص وزارت جنگ- بارون نرمان مترجم زبان فرانسه و آلمان- مادروس خان مترجم زبان فرانسه و روسی مأمور به خدمت ترجمانی اداره سواره قزاق روسی- عارف بیگ مترجم تركی عثمانی و غیره
اجزای وزارت انطباعات و اداره روزنامه‌جات
میرزا سیّد حسن مستوفی روزنامه‌جات و دار الطباعه دولتی- میرزا محمّد حسین ادیب ملقّب به فروغی رئیس دار الطباعه دولتی- میرزا علیمحمّد خان سرهنگ نایب اوّل وزارت انطباعات- میرزا ابو تراب نقاش مخصوص و نقاشباشی وزارت انطباعات- میرزا سیّد احمد كاتب روزنامه ایران و سالنامه و غیره- میرزا سیّد ولی مرتّب حروف روزنامه اطلاع و غیره و مترجم علم جغرافی- آقا میر محمد علی كاتب- میرزا عبّاس نقاش و استاد طبع مأمور به خدمت طبع منطبعات مدرسه دار الفنون- میرزا عبّاس كاتب و محرّر دار الطباعه دولتی- میرزا یوسف مباشر چاپخانه‌های دار الخلافه طهران- استاد حبیب اللّه استاد مخصوص طبع دار الطباعه دولتی- استاد محمّد ابراهیم استاد طبع دستگاه سفری- ملّا غلامحسین مذهب
ص: 2139
دار الطباعه دولتی- استاد محمّد اسمعیل صحّاف دار الطباعه- سایر عمله‌جات بیست و پنج نفر- امیرزاده عباسقلی میرزا پیشخدمت مخصوص حضرت والا ولیعهد رئیس عمل روزنامه و باسمه‌خانه‌های آذربایجان- مباشرین روزنامه سایر ولایات معتبره هشت نفر
اداره روزنامه فرهنگ منطبعه اصفهان
میرزا تقی خان سرتیپ دویّم حكیمباشی حضرت والا ظلّ السلطان رئیس و نگارنده روزنامه فرهنگ- میرزا عبد الرحیم خوشنویس متخلّص به افسر محرّر روزنامه
مؤلفین و اجزاء مجلس تألیف نامه دانشوران ناصری
حاجی میرزا ابو الفضل ساوجی- آقا شیخ مهدی عبد الربّ‌آبادی مترجم مخصوص مؤلفات- آخوند ملا آقای قزوینی مترجم- میرزا سیّد مرتضی مترجم- میرزا طاهر خوشنویس كاتب كتاب- میرزا عبد الحسین مسوّده‌نویس- كتابدار نفر
اداره باغات و عمارات و قنوات مباركه دولتی رؤساء
حاجی میرزا حسین ممیّز- محمّد باقر بیگ باغبان باشی- استاد اسمعیل مقنّی باشی- حاجی حسینعلی معمار مخصوص- میرزا عبد المجید خان نایب سرایداران سلطنت‌آباد و نایب كلّ دوشان‌تپه
سررشته‌دار و غیره
میرزا مهدی سررشته‌دار كلّ قنوات و باغات دولتی- میرزا محمّد علی مشرف دوشان‌تپه
باغبان و سرایدار كلّ باغات مباركه دولتی
پانصد نفر
ولایات ممالك محروسه سوای دار الخلافه طهران كه در جزو ادارات درباری نوشته شده است
مملكت آذربایجان و غیره
نواب اشرف والا شاهنشاهزاده اعظم ولیعهد جاویدمهد دولت علیّه فرمانفرما و حكمران مملكت آذربایجان ادام اللّه
ص: 2140
اقباله العالی- نواب والا اعتضاد السلطنه- جناب حسنعلی خان سالار لشكر- نواب حاجی سیف الدوله رئیس دیوانخانه عدلیه- نواب حاجی بهاء الدوله رئیس قشون آذربایجان- جناب صدیق الدوله كارگذار و وزیر مالیه و داخله مملكت آذربایجان- عمید الدوله حكمران مراغه- امیرزاده اكبر میرزا حكمران اردبیل و مشكین- سایر حكّام و كارگذاران جزء آذربایجان هریك در طبقه خود نوشته شده‌اند در اینجا حاجت به تكرار نیست.
كارگذاران و عمله‌جات مخصوص
دربخانه نواب اشرف والا ولیعهد
امیرزادگان و ارباب مناصب و باشیان
نواب شعاع السلطنه ناظر و مهردار- نواب اسحق میرزا امیرآخور- نواب لطفعلی خان كشیكچی باشی- حاجی محمّد حسین خان صدر الدوله ایشیك آقاسی باشی- میرزا محمّد فخر الاطباء- میرزا ابو الحسن حكیمباشی- میرزا شفیع مستوفی خاصّه- محمّد اسمعیل خان صندوقدار- حاجی احمد خان شاطرباشی- محمّد صادق خان آجودان باشی محمّد حسین خان بختیاری قوللر آقاسی باشی- پاشا خان یوزباشی- محمّد خان سرهنگ یزدی- حبیب اللّه خان صاحبجمع ولد مرحوم فتح اللّه خان- كلبعلی خان میرشكار
منشیان و مستوفیان
میرزا فضل اللّه خان منشی باشی- میرزا سلیمانعلی مستوفی- میرزا محمّد مستوفی سوادكوهی- میرزا صادق خان سررشته‌دار مخصوص- میرزا محمد علی منشی ولد جناب میرزا علیمحمّد ملاباشی- میرزا آقا منشی گرمرودی
عمله خلوت
خانبابا خان نایب پیشخدمتباشی- امیرزاده علی بخش میرزا پیشخدمت- امیرزاده عباسقلی میرزا پیشخدمت و رئیس عمل روزنامه آذربایجان- حاجی رضا قلی خان- میرزا عیسی خان پیشخدمت و كتابدار- مرتضی خان ولد جناب مخبر الدوله- میرزا علی اكبر خان ولد فخر الاطباء- میرزا محمّد علی خان كاشی- حاجی میر سبحان ولد حاجی میرزا علی وكیل الرعایا- حاجی محمّد تقی خان ولد قلعه‌بیگی تبریزی- میرزا جواد نواده
ص: 2141
فرمانفرما ادام اللّه اقباله العالی
اجزای حكومت
امیر الامراء العظام صارم الدوله امیرتومان رئیس كلّ- جناب مولوی ملّاباشی- میرزا سلیمان خان منشی باشی نایب الحكومه اصفهان- مظفر الملك حاجی میرزا محسن خان سرتیپ- محمّد اسمعیل خان میرآخور- سراج الملك میرزا رضا قلی خان مستوفی پیشكار- میرزا تقی خان سرتیپ دویّم حكیمباشی- علی خان رئیس مدرسه همایونی- میرزا موسی خان ناظم الاطباء.
ارباب قلم مستوفیان و اهل دفترخانه
میرزا حبیب اللّه خان مستوفی بنان الملك- میرزا حسین خان سررشته‌دار- میرزا محمّد حسن مستوفی- میرزا علی مستوفی- میرزا زین العابدین- میرزا رضای صاحبجمع خزانه- میرزا جعفر مستوفی مخصوص
ارباب قلم مخصوص دربخانه حضرت والا
میرزا نصر اللّه خان مستوفی- میرزا رضا حكیم منشی مخصوص- حاجی میرزا ابراهیم خان مستوفی- میرزا حسنعلی خان منشی- میرزا تقی خان منشی
مملكت فارس
نواب اشرف والا ظلّ السّلطان فرمانفرمای مملكت فارس ادام اللّه اقباله العالی- نواب والا جلال الدوله نایب الایاله مملكت فارس- جناب صاحبدیوان كارگذار كلّ مملكت فارس- جناب قوام الملك- حاجی نصیر الملك- مؤیّد الملك- میرزا حسین خان- محمّد رضا خان بیگلربیگی- حاجی میرزا آقا خان وكیل- بیان الملك- جناب میرزا علی محمّد ملاباشی- میرزا محمّد حسین لله‌باشی- میرزا علیمحمّد خان منشی باشی- حاجی میرزا جعفر حكیمباشی
كرمانشهان و كردستان
نواب اشرف والا ظلّ السلطان فرمانفرما ادام اللّه اقباله العالی- جناب ناصر الملك حكمران كرمانشهان و كردستان- جناب میرزا محمّد اقبال الملك نایب الایاله كردستان- مصطفی قلی خان نایب الحكومه كرمانشاهان
عربستان
نواب اشرف والا ظلّ السلطان حكمران
ص: 2142
جناب وزیر دفتر- امیرزاده محمّد قلی میرزا- احمد خان برادر حاجی خازن الملك- میرزا حسینعلی ولد مرحوم حاجی میرزا رحیم- حسن خان نواده جناب صاحبدیوان- سلطان علی خان- فراشخلوتان چهار نفر
عمله صندوقخانه
میرزا مهدی سررشته‌دار- عزیز اللّه خان- گرك یراق و غیره پنج نفر
قهوه‌خانه و آبدارخانه
كربلائی حسین سقّاباشی- اسد اللّه خان قهوه‌چی باشی- سایر اجزاء پنج نفر
عمله اصطبل
عبد المجید میرزا نایب- سایر سی نفر
عمله فراشخانه
حسین خان نایب- فراشان و غیره سی نفر
عمله كارخانه
امیرزاده مغرور میرزا نایب ناظر- میرزا تقی خان نایب ناظر- سایر عمله‌جات بیست نفر
تفنگداران
اسد اللّه خان نایب تفنگدارباشی- سایر تفنگداران ده نفر
نایب آجودانها
مهدیقلی خان آجودان حضور والا- حمزه خان پسیان- میرزا محمّد خان
ممالك و ولایات مفصّله ذیل به حكومت و فرمانفرمائی و صاحب اختیاری نواب اشرف والا شاهنشاهزاده معظم ظلّ السلطان ادام اللّه اقباله العالی بعلاوه ریاست قشون و افواج ولایات مفصّله ذیل:
اشاره
ولایت اصفهان- مملكت فارس- ایالت كرمانشهان- ایالت كردستان: ایالت عربستان- ایالت لرستان- ولایت بروجرد و بختیاری- ولایت یزد- ایالت عراق- گلپایگان- خوانسار- كمره- محلّات
اصفهان
نواب اشرف والا ظلّ السلطان حكمران و
ص: 2143
ادام اللّه اقباله العالی- امیرزاده احتشام السلطنه نایب الایاله عربستان- شیخ مرغشی خان نایب الحكومه محمره- آقا رضای مستوفی و سررشته‌دار
لرستان و بروجرد
نواب اشرف والا ظلّ السلطان ادام اللّه اقباله العالی حكمران
لرستان
امیرزاده حشمت الدوله نایب الایاله لرستان- شاهرخ میرزا نایب الحكومه خرّم‌آباد- میرزا عبد اللّه منشی- میرزا جعفر قلی- میرزا سید رضای مستوفی و سررشته‌دار
بروجرد
امیرزاده حشمت الدوله نایب الایاله بروجرد- میرزا سیّد ابراهیم سررشته‌دار
یزد
نواب اشرف والا ظلّ السلطان حكمران ادام اللّه اقباله العالی- ابراهیم خلیل خان نایب الحكومه- محمود آقا- میرزا محمّد مستوفی- میرزا ابو القاسم منشی
عراق و غیره
نواب اشرف والا ظلّ السلطان حكمران ادام اللّه اقباله العالی- میرزا علی اكبر خان نایب الحكومه- میرزا سیّد رضای سررشته‌دار- محمّد صادق خان
گلپایگان و خوانسار و كمره
نواب اشرف والا ظلّ السلطان حكمران ادام اللّه اقباله العالی- نایب الحكومه گلپایگان- نایب الحكومه خوانسار- نایب الحكومه كمره
قشون و افواج جمعی نواب اشرف والا ظلّ السلطان ادام اللّه اقباله العالی
افواج
افواج ثلثه اصفهان- افواج خمسه عراق- افواج اربعه كرمانشهان- فوج كمره- فوج سیلاخور- فوج گلپایگان- فوج امرائی- فوج پشتكوهی
سواره
دو هزار و پانصد نفر: سواره بختیاری اصفهان پانصد نفر- سواره ایلات فارس پانصد نفر- سواره ایلات بروجرد پانصد نفر- سواره ایلات كرمانشاهان پانصد نفر- سواره لرستانی و غیره پانصد نفر.
صاحبمنصبان افواج افواج ثلثه اصفهان
ص: 2144
فوج جلالی
حاجی میرزا عبد الوهاب خان سرتیپ- نواب والا جلال الدوله سرهنگ- حاجی میرزا محمّد علی مشرف
فوج فریدن
حاجی مصطفی قلی خان سرتیپ- میرزا احمد خان سرهنگ- میرزا سلیمان مشرف
فوج چهارمحالی
میرزا عبد الحسین خان سرهنگ- میرزا محسن مشرف
افواج خمسه عراق فوج بزچلو
محمّد خان سرتیپ- میرزا محمّد علی مشرف
فوج خلج قم
میرزا محمّد حسین مشرف
فوج كزازی
حاجی صمصام الملك سرتیپ- ذو الفقار خان سرهنگ- میرزا تقی مشرف
فوج سربندی
مصطفی خان سرهنگ- میرزا فتح اللّه مشرف
فوج فراهان
نواب ناصر الدوله سرتیپ- محمّد طاهر خان سرهنگ- میرزا اسمعیل مشرف
افواج اربعه كرمانشهان
جزء آن معیّن نشده است
افواج كمره و غیره فوج كمره
جزء ندارد
فوج گلپایگان
باقر خان سرهنگ- میرزا آقا جان مشرف
فوج سیلاخوری
رضا خان سرهنگ- میرزا فضل اللّه مشرف
افواج لرستانی
فوج امرائی- فوج پشتكوهی
ولایات و ایالاتی كه حكومت آنها در اداره نواب اشرف والا نایب السلطنه امیر كبیر وزیر جنگ ادام اللّه اقباله العالی است
ایالت گیلان
ص: 2145
جناب عبد اللّه خان والی حكمران گیلان و طوالش- میرزا سیّد تقی لشكرنویس پیشكار گیلان
ایالت دار المرز مازندران
امیر الامراء العظام محمّد ابراهیم خان سهام الدوله سرتیپ اوّل حكمران مازندران
استرآباد و گرگان و تركمان
امیر الامراء العظام ساعد الدوله امیرتومان حكمران استرآباد و گرگان و غیره
قم و ساوه و شاهسون بغدادی
جناب اعتضاد الدوله حكمران قم و ساوه و شاهسون بغدادی
اجزای حكومت و معارف قم
امیرزاده عبّاس میرزا نایب الایاله- نصر اللّه خان پیشكار جناب متولیباشی- جناب حاجی سیّد جواد مجتهد
اداره ساوه
علی خان نایب الحكومه- حاجی میرزا احمد مجتهد
اداره شاهسون بغدادی
میرزا محمّد حسین نایب الحكومه
ملایر و تویسركان و نهاوند
نواب والا عضد الدوله حكمران ملایر و تویسركان و نهاوند- اسد اللّه خان نایب الحكومه نهاوند
دماوند
حاجی میرزا یحیی خان حكمران دماوند
فیروزكوه
میرزا فضل اللّه خان حاكم فیروزكوه
سایر ممالك و ولایات محروسه ایران
مملكت خراسان و سیستان
نواب والا ركن الدوله فرمانفرمای مملكت خراسان و سیستان- نواب معین الدوله نایب التولیه- نواب نیر الدوله پرویز میرزا- امیرزاده علینقی میرزا نایب الحكومه- جناب حاجی مستشار الملك مستوفی اوّل و پیشكار مملكت خراسان
مملكت كرمان و بلوچستان
نواب ناصر الدوله حكمران كرمان و بلوچستان- میرزا سیّد كاظم مستوفی و پیشكار مالیاتی
قزوین
تاریخ منتظم ناصری ج3 2145 قزوین ..... ص : 2145
ب والا ملك‌آرا حكمران قزوین و
ص: 2146
توابع
ولایات خمسه
نواب مؤید الدوله حكمران ولایات خمسه- میرزا محمّد حسین مستوفی و پیشكار
همدان
نواب والا عز الدوله حكمران همدان- امیرزاده حسینقلی میرزا نایب الحكومه- میرزا احمد پیشكار همدان
كاشان
حاجی عباسقلی خان قاجار حكمران ولایت كاشان- میرزا سیّد حسن پیشكار كاشان- میرزا حسن سررشته‌دار
سمنان و دامغان
امیرزاده انوشیروان میرزا ضیاء الدوله حكمران سمنان و دامغان
شاهرود و بسطام
محمّد خان نایب ایشیك آقاسی باشی حكمران شاهرود و بسطام
گروس
جناب حسنعلی خان سالار لشكر حاكم ارومی و سلماس و گروس و غیره- لطفعلی خان نایب الحكومه گروس
خرقانین
به حكومت امیر الامراء العظام اللهیار خان آجودانباشی امیرتومان
كنگاور
به حكومت رحمت اللّه خان ساری اصلان
اسدآباد
به حكومت خانبابا خان سرتیپ پسر امیر الامراء العظام سلیمان خان صاحب‌اختیار
نطنز
در جزو حكومت نواب مؤید الدوله و حاجی حسام السلطنه- میرزا محمّد تقی حكمران نطنز
جوشقان
به حكومت گماشتگان امیرزاده معز الدوله
طارم
آقا باقر نایب الحكومه طارم از جانب جناب امین السلطان
سوادكوه
حاجی ولی خان نایب الحكومه سوادكوه از جانب جناب امین السّلطان
ص: 2147
ممالك خارجه اروپ
دولت آستریه و مجارستان
امپراطور: فرانسوا شارل ژزف در سنه 1246 هجری متولّد شده- ولیعهد:
آرشیدوك رودلف فرانسوا شارل ژزف- پایتخت: وینه- صدراعظم و وزیر دول خارجه: كنت كالنكی- مذهب دولتی: كاتولیك و پروتستان هم دارد- جمعیّت: هفتاد كرور
دولت اسپانیا
پادشاه آلفونس دوازدهم- سنّش:
بیست و شش سال- وزیر اعظم:
گانواس دل گاستیلو- مذهب دولتی:
كاتولیك- جمعیّت: سی و سه كرور و سیصد و سی و پنج هزار نفر- پایتخت:
مادرید
دول معتبره آلمان
جمعیّت كلیّه: هشتاد و چهار كرور- مذهب دولتی: پروتستان و بعضی كاتولیكی هستند
اولّأباد
فرمانفرما: فردریك گیلیوم لوی- سنّش: پنجاه و هفت سال- ولیعهد:
فردریك گیلیوم لوی‌پلد اگوست- سنّش: بیست و شش سال- پایتخت:
كارل‌سرو- مذهب: پروتستان
باویر
شاه: لوی دویّم اتن فردریك گیلیوم- سنّش: سی و هشت سال- پایتخت:
مونیك- مذهب: كاتولیك
پروس
امپراطور آلمان و پادشاه پروس:
فردریك گیلیوم اوّل در سنه 1212 هجری متولّد شده و در سنه 1288 به امپراطوری آلمان برقرار گردیده و سنّش هشتاد و شش سال است- ولیعهد:
فردریك گیلیوم نیكلا شارل- سنّش:
پنجاه و دو سال- وزیر اعظم: پرنس بیزمارك- مذهب دولتی: پروتستان و بعضی هم كاتولیك هستند- پایتخت:
برلن
دولت ساكس
شاه: آلبر فردریك آگوست آنتوان
ص: 2148
فردینان ژزف شارل ماری باتیست پنوموس گیلیوم كژاویه ژورزفیدل- سنّش: پنجاه و پنج سال- پایتخت:
درزد- مذهب دولتی: پروتستان و قدری كاتولیك
ورتمبرغ
شاه: شار اوّل فردریك آلكساندر- سنّش: شصت سال- پایتخت:
استوت گارت- مذهب دولتی:
پروتستان و قدری كاتولیك
دولت انگلستان و ارلند و اسكاتلند
پادشاه: ملكه ویكتوریا آلكساندرین- سنّش: شصت و سه سال- ولیعهد:
پرنس آلبرت ملقّب به پرنس دوگال- سنّش: چهل و دو سال- وزیر اعظم:
مسیو گلادستون- پایتخت: لندن- جمعیت تمام این مملكت از انگلیس و ارلند و اسكاتلند از قرار سنه ماضیه:
شصت و هفت كرور و سیصد هزار نفر و جمعیت تمام ممالك متصرّفی انگلیس از هندوستان و غیره: چهارصد و هفتاد و شش كرور- مذهب دولتی: پروتستان و مذهب مملكت ارلند: كاتولیك- فرمانفرمای هندوستان: لرد اسپنسر
دولت ایطالیا
پادشاه: هومبر اوّل- سنّش: سی و هشت سال- ولیعهد: ویكتور امانؤل پرنس ناپل- سنّش: چهارده سال- وزیر اعظم: مسیو دپرتیس- مذهب:
كاتولیك- جمعیت: پنجاه و چهار كرور و چهارصد و هشتاد و دو هزار نفر- پایتخت: رم
دولت بلژیك
پادشاه: لئوپلد دویّم- سنّش: چهل و هشت سال- پایتخت: بروكسل- جمعیت: ده كرور و سیصد و سی و شش هزار نفر- مذهب دولتی:
كاتولیك
دولت پرتوغال
پادشاه: لوی فیلیپ ماری فردیناند پدر- سنّش: چهل و پنج سال- ولیعهد:
شارل فردیناند لوی ماری- وزیر اعظم:
ردریكس سامپایّ- پایتخت: لیزبن- جمعیت در اروپ: نه كرور و یكصد و هفتاد و دو هزار نفر، خارج از اروپ:
شش كرور و دویست و هشتاد و یك هزار نفر.
ص: 2149
دولت پی‌با (كه هلاند نیز نامند)
پادشاه: گیلیوم سیّم آلكساندریك فردریك لوی- سنّش: شصت و شش سال- ولیعهد: گیلیوم آلكساندر شارل فردریك- سنّش: سی و پنج سال- پایتخت: لاحه- جمعیت: هفت كرور و سیصد و نه هزار نفر- مذهب دولتی:
پروتستان
دولت دانمارك
پادشاه: كریستیان نهم- سنّش: شصت و پنج سال- ولیعهد: كریستیان فردریك گیلیوم شارل- سنّش: سی و هشت سال- وزیر اعظم یعنی رئیس وزراء: استروپ- پایتخت:
كپن حاگ- مذهب دولتی:
پروتستان- جمعیّت: سه كرور و چهارصد و سه هزار نفر
دولت روس
امپراطور روس: آلكساندر سیّم- سنّشان: سی و هشت سال- ولیعهد:
گراندوك نیكلا آلكساندرویج- سنّش: پانزده سال- وزیر خارجه: مسیو دوكیرس- جمعیت صد و هفتاد و هفت كرور و دویست هزار نفر- مذهب: اورتودكس یونانی مذاهب متفرقه هم دارد- پایتخت:
سنت پطرزبورغ
دولت رومانی
پادشاه: شارل اوّل- سنّش چهل و چهار سال- پایتخت: بوكارست- وزیر اعظم: استاتسك- جمعیّت: ده كرور و سیصد و هفتاد و شش هزار نفر- مذهب: اورتودكس یونانی
دولت سربی
پادشاه: میلان اوّل- پایتخت: بلگراد- ولیعهد كه به سنّ هشت سال است:
پرنس آلكساندر- وزیراعظم: پیرت شاناتس- جمعیّت: سه كرور و یكصد و هشتاد و دو هزار و پانصد نفر- مذهب: كاتولیك و یونانی
دولت سویس
رئیس جمهوری: مسیو كاپلر- وزیر اوّل: شیس- پایتخت: برن- مذهب:
نصف پروتستان و نصف كاتولیك- جمعیت: پنج كرور و سیصد هزار نفر
دولت عثمانی
سلطان عبد الحمید خان- سنّش: چهل سال- وزیر اوّل: سعید پاشا- پایتخت: اسلامبول- مذهب دولتی:
ص: 2150
مسلمان سنّی، عیسوی و غیره نیز دارد- جمعیّت از قرار سنه ماضیه است و تحقیقا معلوم نیست.
دولت فرانسه
رئیس جمهوری: ژول گروی- وزیر اعظم و وزیر امور خارجه: مسیو فرئی- پایتخت: پاریس- مذهب دولتی:
كاتولیك- جمعیت: هفتاد و دو كرور و صد و دو هزار نفر
ایالت منتنگرو
پرنس نیكلای اوّل- سنّش: چهل و دو سال- ولیعهد: پرنس زوركا- سنّش:
نوزده سال- وزیر اوّل: پترویچ- پایتخت ستّین- جمعیّت: یك كرور و سی و شش هزار نفر- مذهب:
اورتودكس یونانی، كمی هم كاتولیك و مسلمان هم دارد
دولت یونان
پادشاه: ژرژ اوّل- سنّش: سی و هشت سال- ولیعهد: قسطنطین- پایتخت:
آتن- جمعیّت: تقریبا سه كرور و چهارصد و شصت هزار نفر- مذهب:
عیسوی یونانیست.
آسیا
دولت چین
امپراطور: كوانگ سو- سنّش: دوازده سال- وزیر اعظم: شاهزاده گنگ- پایتخت: پكن- مذهب دولتی: بودا مذهب هستند مسلمان و غیره هم دارد- جمعیّت كلیّه: هشتصد و شصت و هفت كرور- جمعیّت رعیّت: هشتصد و نه كرور و چهارصد و چهل و شش هزار و صد و چهار نفر- جمعیّتی كه زیر حمایت هستند پنجاه و هفت كرور
دولت ژاپن
امپراطور (میكادو): موتس حیت- سنّش: سی و یك سال- ولیعهد:
چكاشی فوشیمی نمیا- وزیراعظم:
سانجو- پایتخت: یدو- مذهب: بودا مذهب- جمعیّت: شصت و شش كرور و صد و دو هزار نفر
دولت سیام
پادشاه: بتان- وزیر اوّل: تیایو
ص: 2151
فرایاسور یونگ سی- پایتخت:
بان گك- مذهب: بودا مذهب- جمعیّت: دوازده كرور و سیصد هزار نفر
افریقیّه
ایالت تونس
والی: سیّدی علی بیگ- پایتخت:
تونس- جمعیّت: چهار كرور
دولت حبشستان
امپراطور كه نگوس می‌نامند اسمش ژان- پایتخت: گندار- جمعیّت: دوازده كرور- مذهب دولتی: كاتولیك، مسلمان و غیره هم دارد
دولت زنگبار
سلطان سیّد بركش بن سعید- پایتخت:
بندر زنگبار- جمعیّت جزیره زنگبار:
صد هزار نفر امّا تمام جمعیّت آن مملكت مشخص نیست- مذهب: مسلمان
جزیره ماداگاسكار
پادشاه: ملكه راناواله دویّم- پایتخت:
تانانان- جمعیّت: پنج كرور
دولت مارق
سلطان ملّا حسن- پایتخت: طانجه- جمعیّت: دوازده كرور- مذهب:
مسلمان
ایالت مصر كه جزو سلطنت عثمانی است
خدیو: توفیق پاشا- پایتخت: قاهره- مذهب: اسلام سنّی- جمعیّت تمام مصر: سی و شش كرور
امریكا
ینگی دنیای شمالی جمهوری اتائونی
رئیس جمهوری: ارتور- پایتخت:
واشین‌تون- مذهب: اغلب پروتستان و غیره- جمعیّت: هفتاد و هفت كرور و سیصد هزار نفر
جمهوری مكسیك
رئیس جمهوری: اسمش پوریودیاس-
ص: 2152
پایتخت: مكزیك- مذهب: كاتولیك- جمعیّت: هیجده كرور و دویست و هفتاد و ششهزار نفر
ینگی دنیای مركزی
جمعیّت كلّ: پنج كرور و صد هزار نفر
جمهوری سان سالوادر
رئیس جمهوری: پایتخت:
سان سالوادر- جمعیّت: چهل هزار نفر
جمهوری كاستاریكا
رئیس جمهوری: گواردیا- پایتخت:
سان ژوزه- جمعیّت: بیست و پنج هزار نفر
جمهوری گواتمالا
رئیس جمهوری: ژزه روفینو باریس- پایتخت: گواتمالا- جمعیّت: سه كرور و صد هزار نفر- مذهب: كاتولیك
جمهوری نیكاراگوا
رئیس جمهوری: دن پدرو شامرو- پایتخت: ماناگا
جمهوری اوندورا
رئیس جمهوری: مركواریل پوستو- پایتخت: كومایایكا
ینگی دنیای جنوبی جمهوری آرژانتین
رئیس جمهوری: نیكلا آولاندا- پایتخت: بینوزر- جمعیّت: دو كرور و سیصد هزار نفر
جمهوری اكواتر
رئیس جمهوری: این سیورانتیل لا- پایتخت: كی‌تو- جمعیّت: دو كرور و چهل هزار و سیصد و هفتاد و یك نفر
جمهوری اوروگی
رئیس جمهوری: دون لوتزولاژ- پایتخت: منت ویداو- جمعیّت:
چهارصد هزار نفر
برزیل
امپراطور: پدرو دویّم- پایتخت- ریّوژانرو- جمعیّت: بیست كرور و صد و هشت هزار نفر
جمهوری بولیوی
رئیس جمهوری: دون تومافریاس- پایتخت: چوكی ساكا- جمعیّت: چهار كرور
جمهوری پاراگی
رئیس جمهوری: اوژینوا وریارت-
ص: 2153
پایتخت: اسمّسیون- جمعیّت از قرار سنوات ماضیه: دو كرور نفر
جمهوری پرو
رئیس جمهوری: مسیو گارسیا كالدرن- پایتخت: لیما- جمعیّت: پنج كرور- مذهب: كاتولیك
جمهوری شیلی (از قرار سنه ماضیّه)
رئیس جمهوری: باآنیبال پنتو- پایتخت: سان تیاگو- جمعیّت: چهار كرور نفر- چون جنگ جمهوری شیلی با جمهوری پرو تمام نگردیده و هنوز كار شیلی یكطرفی نشده است وضع و هیئت دولتی درستی ندارد و نتیجه حالش معلوم نیست
جمهوری دول متّحده كولمبی
رئیس جمهوری: تونیس- پایتخت:
بگ‌تا- جمعیّت كلّ دول متّحده كولمبی: دوازده كرور
جمهوری ونزولا
رئیس جمهوری: گوسمان بلانك- پایتخت: كاراكاس
جزایر جزیره ساندویج
پادشاه: لت كامحامحا (خامس) (پنجم)- پایتخت: اتولو
جزیره سن دومنك
رئیس جمهوری: گونزالس- پایتخت:
سن دومنك- جمعیّت: چهارده هزار نفر
ص: 2154
فهرست اعلام جغرافیائی
اشاره
ص: 2155