گروه نرم افزاری آسمان

صفحه اصلی
کتابخانه
شاهنامه فردوسی
جلد دوم
[فهرست ها]





راهنمای الفبایی اعلام «1»

آ

آبادان (ج): 64، 338، 348، 349، 350، 351، 356، 357، 359
آثار البلاد (ك): 78، 373، 376
آخرین (ج): 223، 224
آذربادگان (ج): 229
آذربایجان (ج): 10، 61، 62، 65، 77، 78، 152، 162، 184، 197، 219، 227، 228، 234
آران (ج): 10
آكسفورد (ج): 140، 141
آل كسری (ش): 419
آلمان (ج): 146
آمد (ج): 228
آمیانوس مارسلینوس (ش): 61
آیتی، محمد ابراهیم (ش): 197

ا

ابراهیم بن اسحاق عربی (ش): 88
ابراهیم بن میمون (ماهان) (ش): 171
ابراهیم موصلی (ش): 353، 379، 380، 382
ابرقباد (ج): 337، 338، 390، 396، 397
ابلّه (ج): 20، 67، 309، 324، 337، 338، 339، 346، 348، 353، 354، 355، 357، 358، 359، 363، 370، 371، 372، 373، 375، 376
ابن اثیر (ش): 85، 297، 298
ابن اعرابی (ش): 88، 401
ابن الانباری (ش): 401
ابن بلخی (ش): 6، 87، 100، 104
______________________________
(1). در این راهنما (ج) علامت جا، (ك) علامت كتاب، (ش) علامت شخص است. حرف تعریف «ال» كه بر سر واژه‌های عربی آمده در ترتیب الفبایی كلمات منظور نشده است.
واژه‌هایی كه به فراوانی در بیشتر صفحات دیده می‌شود، در این فهرست نیامده؛ مانند:
ایران، ایرانشهر، اسلام و ...
ص: 454
ابن حزم اندلسی (ش): 156
ابن حوقل (ش): 162، 178، 199، 204
ابن خردادبه (ش): 47، 48، 67، 72، 73، 145، 147، 148، 149، 150، 152، 153، 154، 155، 157، 158، 159، 160، 161، 163، 167، 169، 170، 171، 172، 173، 175، 176، 177، 178، 179، 180، 181، 182، 183، 187، 188، 189، 190، 191، 192، 193، 194، 195، 196، 199، 200، 201، 202، 203، 204، 205، 207، 209، 210، 213، 214، 215، 216، 217، 218، 219، 221، 222، 223، 224، 225، 226، 228، 229، 234، 239، 240، 263، 267، 269، 270، 272، 273، 276، 277، 279، 280، 284، 285، 286، 287، 288، 289، 290، 291، 292، 293، 295، 296، 297، 298، 299، 315، 317، 338، 347، 349، 361، 362، 384، 387، 396، 397، 409، 410.
ابن رسته (ش): 47، 49، 51، 52، 62، 81، 84، 198، 200، 203، 204، 213، 223، 224، 338
ابن عیّاش (ش): 81
ابن قتیبه (ش): 42، 74، 130، 132
ابن مفرّغ (ش): 444، 445
ابن مقفع (ش): 68، 102
ابن منظور (ش): 85، 128
ابن ندیم (ش): 45، 74، 102، 149، 151، 152، 153، 154، 155، 156، 158، 159، 161، 167، 176
ابن واضح یعقوبی (ش): 197، 198
ابن هیثم (ش): 143
ابو بكر الخطیب (ش): 237، 362
ابو بكره (ش): 424، 425، 434
ابو حاتم (ش): 451
ابو دلف عجلی (ش): 21
ابو ریحان (ش): 45، 49، 50، 121، 122، 124، 125
ابو زید بلخی (ش): 222
ابو سهل پسر نوبخت (ش): 45، 74
ابو صفیه (ش): 167
ابو العباس مروزی (ش): 176
ابو العباس وزیر (ش): 119
ابو عبد الله حسین جوزقانی (ش): 223
ابو عبید ثقفی (ش): 92، 323، 324
ابو العمود الشاری (ش): 301
ابو الفداء (ش): 347
ابو الفرج اصفهانی (ش): 166، 172
ص: 455
ابو القاسم الزجاجی (ش): 86
ابو موسی اشعری (ش): 76، 164، 420، 421، 423، 433، 435
ابو نواس (ش): 271
ابو الهیثم (ش): 86
ابو الیقظان نسّابه (ش): 156
ابی منصور جوالیقی (ش): 18، 20
ابی غانم (ش): 138
اجّانه، جزّاره (ج): 373، 447، 448، 450
احمد بن بویه (ش): 269
احمد محمد شاكر (ش): 18
احنف بن قیس (ش): 164، 165، 443
احوص (ش): 96
الاخبار الطوال (ك): 361، 402، 403
اخبار الفرس (ك): 159
اخسیكت (ج): 65
ادب السّماع (ك): 153، 155، 167
ادولف هوخهایم (ش): 140
اراك، سلطان‌آباد (ج): 21، 77
اربل (ج): 221، 234، 322
ا- رّجان (ج): 191، 380
اردبیل (ج): 229
اردشیر بابكان (ش): 13، 61، 66، 87، 346، 365، 384، 385، 446
اردوان (ش): 13، 61
ارشاد القاصد (ك): 142
ارمنستان (ج): 10، 11، 61، 160، 163، 184، 188
ارندین‌كرد (ج): 295، 296
اروندرود، (شط العرب) (ج): 337، 346، 347، 348، 349، 350، 351، 360، 375
اریوجان (ج): 292
ازد (ش): 92، 93، 406، 442، 443، 451
ازهری (ابو منصور) (ش): 83، 85، 86، 88
اسپندیاد پهلو (ش): 365
اسپهبد پهلو (ش): 365
استخر (ج): 74
استخراج آبهای پنهانی (ك): 135
استخری (اصطخری) (ش): 50، 167، 409، 410
استرآباد (ج): 385
الاستیعاب (ك): 366
اسحاق موصلی (ش): 379
اسد الغابه (ك): 366
اسدی طوسی (ش): 83
اسفندیار (ش): 160
اسكاف بنی جنید (ج): 244
اسكجموك (ش): 123
اسكندر (ش): 66، 74
اسكندریه (ج): 142، 385
اسوهشت (ش): 412
ص: 456
اشپیرینگر (ش): 180
اشعث بن قیس كندی (ش): 227
اشك (ش): 68
اشنه، اشنو (ج): 229
الاصابة (ك): 366
اصفهان (ج): 74، 79، 81، 146، 167، 277، 383، 384، 433، 434، 448
اصمعی (ش): 74، 76، 83، 84، 85، 87، 360
اطلال الدیر (ج): 310
اطلس تاریخی ایران (ك): 387
افراسیاب (ش): 160
افروطر (): 268
افغانستان (ج): 6، 34
اقبال آشتیانی، عباس (ش): 312
امام شوشتری (ش): 266
ام جمیل (ش): 423، 424، 425، 426، 427، 428، 429، 430، 433
ام كرز (ش): 98
ام كلثوم (ش): 166
انبار (ج): 7، 64، 162، 410
انبویا، عادل (ش): 137
انتشارات توس (ج): 340، 434
انساب الاشراف (ك): 156، 166
انطاكیه (ج): 62، 165، 166، 167، 188، 298، 361، 409
انطوخیا (ج): 385
انطیوخوس اپیفانوس (ش): 384
انگلساریا (ش): 38
انگلستان (ج): 140
انوشروان (ش): 225، 239، 246، 247، 248، 290، 297، 298، 302، 319، 331
اوستا (ك): 37، 38، 39، 51
اهواز (ج): 62، 78، 162، 176، 219، 225
ایاصوفیا (ج): 141
ایرانشاه ابن ابی الخیر (ش): 343
ایرج (ش): 51، 72، 73، 74، 186
ایغار یقطین (ج): 211، 216
ایوان كسری، ایوان مدائن (ج): 17، 189

ب‌

باب صلوی (ج): 234، 244
بابل (ج): 6، 49، 50، 51، 58، 59، 60، 81، 231، 337، 387، 398
بابونه (ش): 329
باربیه دو منار (ش): 153، 154، 170، 181
بار تولد (ش): 224، 225، 237، 347
باجسری (ج): 234، 244، 287
بادلیان (ج): 140
بادغیس (ج): 183، 184
بادوریا (بادرایا) (ج): 212، 295، 298،
ص: 457
314، 366
بازیجان خسرو (ج): 295، 296، 297، 298، 300، 302
بجیله (ش): 91، 93، 94، 95، 98، 367
بحرین (ج): 81، 309، 349، 350، 361، 372، 374
بخارا (ج): 162، 166
بدره (ج): 296، 314
البدیع (ك): 140، 141
برازرود (ج): 279، 293
برجونیه (ج): 322
بردعه (ج): 188
برزآباد (ج): 249
برزاطیه، برزاتیا (ج): 244، 306، 307، 314
برزی (ش): 233
برمكیان (ش): 149
برّه (ش): 449
برهان قاطع (ك): 413
بریسما (بربیسما) (ج): 214، 367
بزرگ‌شاپور (عكبرا) (ج): 246، 247، 265
بشّار بن برد (ش): 357
بشیر بن عبید الله (ش): 451
بصره (ج): 5، 75، 76، 77، 78، 86، 158، 164، 165، 166، 197، 200، 210، 212، 216، 217، 222، 338، 339، 342، 347، 348، 349، 350، 353، 355، 356، 357، 362، 364، 368، 371، 373، 374، 375، 376، 399، 400، 401، 402، 403، 404، 405، 406، 407، 408، 409، 410، 411، 412، 413، 414، 415، 416، 417، 418، 419، 420، 421، 423، 424، 425، 427، 429، 430، 431، 432، 433، 434، 435، 436، 437، 438، 439، 441، 442، 443، 444، 445، 446، 447، 448، 449، 450، 451
بطلمیوس (ش): 384
بعقوبه (ج): 231، 244، 287، 288، 291
بعلبك (ج): 165، 166
بغداد (ج): 5، 40، 130، 135، 137، 138، 139، 140، 141، 153، 154، 176، 180، 185، 196، 200، 212، 217، 222، 229، 230، 234، 236، 237، 244، 247، 248، 250، 251، 257، 258، 263، 264، 267، 268، 269، 270، 271، 272، 274،
ص: 458
275، 277
بكسایه (ج): 296، 314، 315
بلاذری (ش): 62، 74، 92، 94، 95، 156، 159، 164، 165، 166، 280، 283، 285، 286، 287، 299، 402، 404، 406، 408، 416، 417، 418، 419، 421، 424، 425، 427، 428، 431، 439، 440، 441، 444، 446، 448، 450، 451
بلاش‌آباد (ج): 17
بلاشجان (ج): 227
بلخ (ج): 6، 118، 183، 184
بلدان الخلافة الشرقیه (ك): 346، 354، 355، 358، 389، 395
بلنجر (ج): 188
بلوشه (ش): 41
بندهشن (بندهش) (ك): 37، 47، 52
بندنیجین (ج): 291، 292، 314، 315
بنی امیه (ش): 380
بنی تمیم (ش): 165، 404، 441، 443
بنی ثقیف (ش): 424، 449
بنی عجل (ش) 370
بنی كنانه (ش) 93
بنی هاشم (ش): 196
به‌اردشیر (ج): 17، 61، 273، 319،
بهار، مهرداد (ش): 38، 39، 40، 51، 53
بهار، ملك الشعرا، محمد تقی (ش):
113، 343
بهرام‌گور (ش): 187، 321
بهرز (ش): 252
بهشت‌آباد (وهشت‌آباد) (ج): 28، 356، 365، 374، 404، 406، 407
به‌قباد (ج): 201، 209، 210، 212، 214، 215، 218
بهمن، پسر اسفندیار (ش): 342
بهمن جادویه (ش): 325
بهمن، كی‌اردشیر (ش): 160
بهمنشیر (ج): 64، 337، 339، 342، 346، 348، 349، 350، 351، 354، 357، 450
بیروت (ج): 102، 131، 146، 154، 168، 172، 197
بیستون (ج): 189
بیلقان (ج): 10، 188
بین النهرین (ج): 17، 40، 58، 64، 80، 230

پ‌

پارس (ج): 225
پاوه دوكورتی (ش): 170
پاریس (ج): 139، 143، 170
پاكستان (ج): 34
ص: 459
پوران (ش): 367
پورداوود، ابراهیم (ش): 38، 39
پهلبد (ش): 145، 173

ت‌

تاجیكستان (ج): 34
تاریخ بغداد (ك): 68، 71، 85، 88، 94، 237
تاریخ بلعمی (ك): 366
تاریخ و فرهنگ ایران (ك): 364
تامرّا، تسو (ج): 221، 230، 239
تامرّا، رود (ج): 209، 230، 233، 234، 239، 240، 243، 244، 271، 284
تبریز (ج): 227، 229
تجارب الامم (ك): 102
تخارستان (ج): 183
تفضلی، احمد (ش): 41
تقویم البلدان (ك): 347
تقی‌زاده، سید حسن (ش): 158، 385، 386
تكریت (ج): 7، 247، 298، 299، 301، 302، 359،
تلمود (ك): 99
تلول الجوزیه (ج): 304
التنبیه و الاشراف (ك): 10، 403
تنوخی (ش): 156
تور (ش): 72، 73، 186
التهذیب فی اللغة (ك): 83
تهران (ج): 10، 21، 27، 38، 39، 41، 42، 44، 49، 60، 87، 113، 118، 124، 125، 131، 136، 137، 145، 146، 197، 222، 225، 229، 272
تهمورث (ش): 188
تهمینه (ش): 329
تیسفون (ج): 28، 61، 236، 248، 255، 263، 272، 275، 277، 289، 298، 304، 354، 361، 363، 367، 386، 411

ث‌

ثابت بن موسی (ش): 76، 78
ثرثور (ج): 212، 214، 318، 333
ثریا (ش): 270
ثعالبی (ش): 156، 160، 161

ج‌

جابروان، باجروان (ج): 227، 228
جابروقان (ج): 229
جابیه (ج): 361، 362
جاحظ (ش): 168، 169
جازر، گازر (ج): 263، 272، 274، 276
جبال (ج): 10، 51، 62، 77، 78، 79، 80، 229
ص: 460
جبران (ش): 446
جبّل (ج): 234، 313
جدیده (ج): 265
جرجرایا (ج): 214، 244، 307
جریر بن عبد الله (ش): 93، 367
جسر پوران (ج): 244
جغرافیای گواذ (ك): 37، 42
جغرافیای موسی خورنّی (ك): 37، 43، 44
جللتا (ج): 279، 286، 288
جلولا (ج): 222، 233، 236، 244، 279، 285، 286، 287، 288، 289، 304، 403
جمشید (ش): 341
جمهرة الانساب (ك): 156
جوانویه (ش): 353، 380، 381
جوبره (ج): 373، 374، 375، 448، 449
جوخی (ج): 212، 297، 333
جورجیولوی دلاویدا (ش): 140، 141
جوزیه (ج): 304
جوهری (ش): 83، 86، 88، 127
جهشیاری (ش): 76
جیحون (ج): 74
جیزانی (ج): 265
جیل، گیل (ج): 117

چ‌

چین (ج): 74، 81، 152، 185، 186، 197، 203

ح‌

حارث بن كلده ثقفی (ش): 368، 369
حافظ ذهبی (ش): 425
حام (ش): 51
حجّاج بن عبید (ش): 424، 426
حجّاج بن یوسف (ش): 42، 74، 77، 96، 105، 211، 281، 282، 283، 284، 310، 320، 322، 325، 326، 327، 329، 330، 334
حدیثة الموصل (حدیثه) (ج): 82، 299
حذیفه (ش): 227
حسن بن سهل (ش): 159
الحكمة الخالدة (ك): 344
حلب (ج): 235
حلوان، شادفیروز (ج): 191، 192، 201، 209، 213، 217، 218، 221، 222، 223، 224، 225، 226، 227، 239
حمد الله مستوفی (ش): 257
حمزه اصفهانی (ش): 17، 50، 62، 84، 87، 88، 89، 208، 264، 280، 281، 282، 291، 339، 344، 345، 346، 354، 370، 371،
ص: 461
391، 399، 406، 408، 412، 413
حمزه سردادور (ش): 225
حمص (ج): 165، 188
حیدرآباد (ج): 142
حیره (ج): 363، 366، 367، 388، 403، 404، 405

خ‌

خاش‌رود (ج): 114
خالد بن ولید (ش): 362، 363، 410
الخالص (ج): 265
خاندان نوبختی (ش): 312
خانقین (ج): 221، 236، 285، 287، 291
خانیجار (ج): 299
خدیو جم، حسین (ش): 136، 137
خراسان (ج): 10، 39، 42، 51، 52، 62، 74، 76، 77، 81، 112، 113، 114، 118، 150، 171، 183، 184، 185، 218، 285، 286، 287، 289، 299، 319، 329، 405، 416، 420، 440، 450
خرزادمهر (ش): 150، 151
خره‌سابور (ج): 299
خریبه (ج): 406
خزرها (ش): 188
خسرو انوشروان (ش): 56، 92، 99، 100، 101، 102، 104، 111، 162، 163، 169، 183، 184، 188، 200، 213، 225، 229، 239، 246، 247، 248، 249، 256
خسروپرویز (ش): 145، 173، 410
خسروشاپور (ش): 317، 320، 321
خضر (ش): 228
خطیب بغدادی (ش): 88
خطیره (ج): 359
خفّاجی (ش): 244، 276
خلیج‌فارس (ج): 78، 337، 349، 353، 354، 355، 356، 357، 358، 359، 360، 361، 362، 384
خندق شاپور (ج): 245، 246، 297
خنیاسابور (ج): 299
خوارزم (ج): 123، 124
خوارزمی، ابو عبد الله محمد (ش): 62، 74، 83، 89، 103، 114، 115، 117، 118، 119، 120، 123، 126، 127، 128، 129، 130، 131، 132، 134
خوارزمی (محمد بن موسی) (ش): 138
خورنق (ج): 189
خوزستان (ج): 62، 76، 77، 106، 152، 162، 189، 219، 281،
ص: 462
289، 299، 320، 340، 365، 366، 372، 387، 388، 402، 405، 413، 420، 434، 435، 438، 441، 450
خیزرانیه (ج): 268
خیزلم، خیلام (ج): 65

د

دارآباد (ج): 218
دار السلام (ج): 197
داریوش اول (ش): 162
دانش‌پژوه (ش): 167
دایرة المعارف جدید بستانی (ك): 355، 377، 378
دجله (ج): 7، 17، 55، 61، 64، 81، 85، 87، 88، 108، 111، 112، 114، 132، 160، 208، 209، 210، 212، 233، 234، 239، 240، 241، 242، 243، 245، 246، 247، 248، 249، 250، 251، 252، 253، 256، 257، 259، 339، 346، 347، 348، 350، 353، 354، 356، 357، 395، 411، 435، 439، 441، 448، 449، 450
دجیل (ج): 209
دربند (ج): 10، 229
دستگرد، دسكره (ج): 214، 237، 244، 279، 287، 289، 290، 291
دشت میشان (ج): 212، 337، 338، 339، 383، 386، 388، 390، 394، 396
دقوقا (ج): 299
دماوند (ج): 184، 187، 219
دمشق (ج): 18، 448
دوشار (ش): 380
دوگوی (ش): 153، 154، 156، 177، 178، 180، 181، 195، 197، 198، 299
ده‌اشتران (ج): 16
ده‌مورد (ج): 16
ده‌نمك (ج): 16
دیاله، تامرّا (ج): 211، 221، 230، 231، 232، 233، 234، 240، 242، 244، 245، 254، 271، 285، 286، 303، 304، 312
دیر درمالس (ج): 269
دیر العاصیه (ج): 327
دیر العاقول (ج): 295، 305، 307، 308، 309، 310، 311، 312، 313
دیر ماسرجان (ج): 320
دیلم (ج): 81، 117، 151، 171
دینور (ج): 79، 130
دینوری، ابو حنیفه (ش): 51، 60، 73،
ص: 463
83، 297، 318
دیون (ش): 13

ذ

ذنب، نهر الخالص (ج): 233، 234
ذیبین (ج): 288
ذیقار (ج): 370
ذی القرنین (ش): 178

ر

رازان (ج): 263، 276، 277
راشدیه (ج): 264
رافدان (ج): 357
رخّه (ج): 114
رستقباد (ج): 279، 280، 281، 283، 284، 285
رستم‌آباد (ج): 280
رستم فرخ‌زاد (ش): 150، 430، 431
رستم‌كلا (ج): 280
روم (ج): 145، 152، 164، 166، 171، 185، 186
رها (ج): 188
ری (ج): 79، 110، 138، 140، 149، 171، 180، 184، 191، 192، 232، 243، 251، 252، 253، 254، 256، 258، 259، 261، 282، 304، 306، 311، 313، 365، 380

ز

زاب (ج): 235
زادان‌فرخ (ش): 42، 191، 192، 317، 325، 326
زاگرس (ج): 231، 233، 240
زال (ش): 160
الزبیر (ج): 356
زرتشت (ش): 60، 62، 160
زریران (ش): 17
زرینه‌رود (ج): 115
زنجان (ج): 79
زندرود (ج): 267، 317، 318، 323، 326، 327، 328، 330، 333
زوّ (ش): 160
زیاد ابن ابیه (ش): 77، 445، 449، 450
زیاد بن عبید (ش): 373، 424، 427، 434
زید (ش): 438

ژ

ژولین، ژولیانوس (ش): 61

س‌

ساباط (ج): 17، 140
ص: 464
سام (ش): 51، 73
سامرّا (ج): 110، 133، 180، 232، 239، 241، 242، 243، 247، 251، 252، 253، 254، 256، 257، 258، 259، 260، 261
سایكس (ش): 359
سبدان (ج): 371
سبلان (ج): 227
سراو (ج): 229
سرّق (ج): 434، 435
سركاراتی، بهمن (ش): 59، 223
سعد بن ابی وقّاص (ش): 94، 95، 104، 287، 402، 403، 418، 429، 430، 431
سعید بن مسحج (ش): 166
سفرنامه ناصر خسرو (ك): 347، 348، 350، 357، 376
سفیان بن عوف (ش): 166
سلّام ترجمان (ش): 189، 190
سلسل (ج): 279، 286
سلم (ش): 51، 72، 73، 186
سلیمان بن طاهر (ش): 68
سلیمانیه (ج): 234
سمره (ش): 396
سمرة بن جندب (ش): 164، 165
سمندر (ش): 188
سموئیل (ش): 141
سمیّه (ش): 317، 328، 329، 369، 370، 424، 427، 434،
سنّ (ج): 298، 299
سورا (ج): 214
سورستان، سوریا (ج): 5، 6، 7، 52، 53، 57، 58، 59، 60، 61، 62، 63، 64، 66، 67، 68، 75، 77، 107، 108، 175، 179، 182، 194، 195، 198، 207، 208، 209، 213، 217، 337، 367، 387، 394، 407
سورن پهلو (ش): 365
سوسه، دكتر احمد (ش): 232، 241، 266، 277، 304، 311
سوق الثلاثا (ج): 271
سویدان (ش): 446
سوید بن قطبه (ش): 403، 404
سیبین (ج): 211، 215
سیحون (ج): 65
سیرجان (ج): 273
سیستان (ج): 10، 62، 76، 81، 113، 114، 183، 188، 405، 420
سیوطی (ش): 127، 449

ش‌

شابشتی (ش): 269
شاپور اول (ش): 60، 162، 189
ص: 465
شاپور دوم (ش): 61، 162، 239، 245
شادبهمن (ج): 20، 56، 108، 202، 209، 210، 212، 214، 216، 311، 332، 333، 337، 338، 339، 340، 346، 387، 389، 390، 391، 394
شادروان (ج): 189، 247، 254، 255، 274، 303، 305، 306
شادشاپور (ج): 56، 108، 202، 212، 317، 320، 326، 331، 369، 387، 391، 393، 394
شادقباد (ج): 201، 209، 213، 214، 233، 239، 279، 280، 284، 285، 286، 293
شادهرمز (ج): 239، 246، 263
الشاعوره (ج): 313
شارل پلّا (ش): 74، 154، 170
شام (ج): 59، 62، 63، 67، 76، 78، 145، 154، 410، 419، 427، 432، 442، 444
شاه آفرید (ش): 42
شاهپور، پسر بهرام (ش): 60
شاهك (ش): 380
شبلان (ج): 445
شركاس (ش): 173 تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی ج‌2 465 ش ..... ص : 464
وان (ج): 227، 228
شروین (ش): 151، 152
شماسیه (ج): 269
شمس الدین بخاری (ش): 142
شوش (ج): 162
شوشتر (ج): 162، 189
شهر زور (الشهرزوری) (ش): 141
شهریار (ش): 151
شیراز (ج): 6، 146، 167
شیرویه (ش): 164، 367، 440، 441

ص‌

صاحب بن عباد (ش): 115، 116، 134
صلاح الدین المنجد (ش): 65
صامغان (ج): 218، 244، 298
صحنه (ج): 233
صرصر (ج): 17
صریفین (ج): 359
صنم (ج): 254، 260
صورة الارض (ك): 375
صهیب (ش): 366
صیدا (ج): 18
صیمره (ج): 219

ط

طابق (ج): 233
طارمیه (ج): 264
طاش كبری‌زاده (ش): 142
طاهریان (ش): 197
ص: 466
طبرستان (ج): 77، 81، 151، 219
طبری، محمد بن جریر (ش): 51، 61، 66، 83، 93، 99، 100، 101، 103، 104، 111، 133، 149، 150، 151، 152، 164، 272، 273، 280، 282، 283، 284، 287، 299، 300، 323، 329، 335، 402، 411، 413، 419، 425، 426، 427، 428، 429، 430، 432، 436، 438، 439، 443، 444، 445، 449
طبقات المغّنین (ك): 167، 172
طلحه (ش): 356
طلیحة بن خویلد الاسدی (ش): 93
طولونیان (ش): 197
طهماسب (ش): 160
طیرهان (ج): 298، 299

ع‌

عایشه (ش): 356، 406، 411، 432
عانات (ج): 76، 200
عبدسی (ج): 391، 392، 393
عبد الملك (ش): 77، 220
عبد اللّه بن جارود (ش): 283
عبد الله بن عامر (ش): 373، 420، 436، 440، 441، 450
عبد الله بن علی بن ابیطالب (ش): 395
عبد الله زبیری (ش): 156
عبد الوهاب عزّام (ش): 19
عبرتا (ج): 244، 255، 256، 303، 304
عبس بن طلق (ش): 443
عبید الله بن زیاد (ش): 166، 437، 441، 442
عبید الله، نوه ابو بكر (ش): 451
عتبة بن غزوان (ش): 332، 361، 363، 368، 369، 374، 375، 383، 388، 389، 392، 394، 396، 397، 399، 402، 403، 404، 406، 407، 411، 416، 417، 418، 421، 429، 432، 434، 439، 442، 451
عتبی، وزیر نوح سامانی (ش): 118، 119
عثمان بن عفّان (ش): 329، 368، 373، 378، 431، 436
عراق (ج): 5، 6، 7، 8، 9، 17، 18، 28، 47، 49، 51، 57، 59، 61، 62، 63، 64، 67، 68، 69، 70، 71، 72، 73، 74، 75، 76، 77، 78، 79، 80، 81، 82، 83، 84، 85، 86، 87، 88، 89، 90، 91، 92، 93، 96، 101، 107، 108، 109، 114، 120، 130، 138، 139،
ص: 467
141، 150، 152، 158، 160، 165، 166، 171، 178، 186، 196، 197، 198، 199، 200، 201، 208، 210، 217، 220، 222، 263، 264، 266، 267، 277، 286، 287، 289، 296، 302، 307، 310، 314، 318، 319، 325، 329، 331، 332، 334، 336، 337، 338، 362، 363، 372، 392، 393
عراقین (ج): 76، 78، 80
عربستان (ج): 197، 198، 355، 362، 364، 384
عریان، سعید (ش): 41
عزیر نبی (ش): 389
عزیزیه (ج): 307، 311
عسكر مكرم (ج): 281، 282
عضد الدوله (ش): 11
العظیم (ج): 231، 251
العقود و الابنیه (ك): 142
عكبرا (ج): 285، 299، 359
علث (ج): 251، 252، 263
علی بن ابیطالب (ع) (ش): 94، 95، 96، 164، 356، 406، 409، 411، 425، 428، 432
علی بن محمد مدائنی (ش): 388
عماد بن كامل بندنیجی (ش): 292
عمان (ج): 355، 362، 409
عمر بن خطّاب (ش): 76، 92، 93، 94، 95، 98، 100، 101، 105، 192، 198، 219، 357، 361، 362، 363، 368، 371، 372، 374، 377، 378، 388، 389، 391، 402، 404، 405، 407، 409، 411، 416، 418، 419، 421، 424، 425، 429، 430، 431، 433، 434، 435، 438، 439، 441، 450
عمر بن عبد العزیز (ش): 67
عمر بن معدی كرب (ش): 93
العیون و الحدایق (ك): 413

ف‌

فارس (ج): 45، 50، 51، 61، 73، 74، 75، 76، 77، 78، 87، 106، 150، 163، 171، 205، 212، 219، 221، 226، 227، 350، 361، 372، 373، 380، 384، 388، 402، 404، 405، 420
فتوح البلدان (ك): 361، 363، 367، 368، 369، 372، 373، 378، 390، 394، 397، 402، 404، 406، 408، 410، 416، 417، 418، 419، 421، 424، 425،
ص: 468
427، 428، 435، 439، 440، 441، 446، 447، 448، 450، 451
فخر الملك محمد بن خلف (ش): 138
الفخری (ك): 138، 139، 140، 142، 143
فرات (ج): 7، 55، 64، 81، 87، 88، 108، 111، 112، 114، 162، 201، 208، 209، 210، 218، 245، 298، 300، 323، 324، 325، 331
فردوسی (ش): 38، 39، 103، 342
فرغانه (ج): 65
فرنسیس (ش): 389
فرهنگ جغرافیایی ایران (ك): 351، 383
فریدون (ش): 51، 68، 72، 73، 74
فزاری، ابراهیم (ش): 45
فضائل الفرس (ك): 157
فضل بن مروان (ش): 105، 106، 219
فؤاد جمیل (ش): 61
فیروز (ش): 42
فیروزآبادی (ش): 128
فیلكس جونز (ش): 304، 313

ق‌

قادسیه (ج): 239، 252، 254، 257، 259، 260، 261، 287، 300، 402، 403، 404، 418، 430، 431
قارن‌پهلو (ش): 365
قاطول كسروی (ج): 239، 246، 247، 248، 250، 252، 253، 256، 260، 264، 271، 297، 306، 313
قاموس (ك): 300، 301
قاهره (ج): 18، 19، 20، 143، 198
قباد اول (ش): 60، 67، 100، 111، 219
القبة الخضراء (ج): 329
قتیبة بن مسلم (ش): 42، 123، 124
قحطبه (ش): 284
قدامة بن جعفر (ش): 47، 48، 73، 195، 199، 200، 240، 263، 267، 269، 273، 276، 277، 279، 280، 282، 284، 286، 287، 288، 289، 290، 291، 292، 293، 295، 296، 298، 302، 303، 305، 314، 315، 317، 318، 319، 320، 331
قرآن (ك): 133
قرقذونه (ج): 166
قریش (ش): 156
قزوین (ج): 79
قزوینی، زكریا بن محمد (ش): 78، 190
قزوینی، علامه محمد (ش): 38، 39
ص: 469
قسطنطنیه (ج): 63
قصرشیرین (ج): 222، 224، 233، 236
قصر المرأة (ج): 324
قصرین (ج): 265
قفقاز (ج): 10، 229
قلعه‌نای (ج): 251
قم (ج): 22، 65، 96، 97، 105، 117، 119، 249
قنطرة الرصاصی (ج): 248، 256
قورج (ج): 239، 245، 248، 249، 250، 251، 252
قومس (ج): 219
قهستان (ج): 230
قیس بن مسعود شیبانی (ش): 365، 410
قیس بن مكشوح (ش): 93، 430

ك‌

كابل (ج): 78
كارون (ج): 281، 351، 359، 385
كاظمین (ج): 247
الكافی فی الحساب (ك): 140
كام‌ورزاد (ش): 323، 439
كتاب التاج فی اخلاق الملوك (ك): 168
كتاب الدور (ك): 143
كتاب الوصایا (ك): 143
كرامر، م. ج (ش):
كرج (ج): 20، 21، 138، 140
كرجی، ابو بكر محمد (ش): 121، 134، 135، 136، 137، 138، 139، 140، 141، 142، 143
كرخ (ج): 138، 139، 140، 141، 237، 258، 259
كرخه (ج): 322
كردستان (ج): 78
كركر (ج): 281
كركوك (ج): 234
كرمان (ج): 76، 77، 78، 87، 405، 420
كرمانشاه (ج): 285
كرند (ج): 224
كره‌رود (ج): 21
كریستن‌سن (ش): 13، 60، 99، 108، 158، 162، 163، 185، 322، 365
كسكر (ج): 209، 212، 317، 318، 319، 320، 321، 322، 323، 324، 325، 327، 329، 331، 333، 336، 337، 367، 369، 387، 391، 394
كلواذا (ج): 263، 267، 268، 269، 270، 271، 300
كوت العماره (ج): 314
كورش (ش): 231
كوفه (ج): 5، 62، 75، 76، 77، 78،
ص: 470
81، 86، 95، 96، 130، 163، 164، 165، 189، 201، 212، 217، 218، 222، 252، 259، 285، 287، 303، 330، 380، 399، 400، 402
كهن‌شهر (ج): 263، 273، 274، 276
كیانی، یوسف (ش): 41
كیانیان (ش): 157
كیهان، مسعود (ش): 232، 233

گ‌

گرجستان (ج): 78، 188، 229
گردش پیرامون دریای اریتره (ك): 355
گرشاسب (ش): 160
گورگیس عوّاد (ش): 389
گیلان (ج): 77

ل‌

لبنان (ج): 18، 102، 131، 136، 137، 146، 154، 168، 170
لغت‌نامه (ك): 351، 398
لوسترانج (ش): 16، 64، 65، 80، 89، 108، 109، 193، 195، 204، 205، 222، 237، 281، 282، 293، 301، 302، 313، 314، 323، 346، 354، 355، 358، 391
لویس (ش): 140
اللهو و الملاهی (ك): 145، 153، 154، 155
لیوی پرونسال (ش): 156

م‌

ماركوارت (ش): 37، 41، 43، 44
مازیار، پسر قارن (ش): 151
ماسبذان (ج): 191، 192، 218، 219
ماسوران (ج): 446
مأمون (ش): 21، 151، 152، 167، 218
ماندایی‌ها (ش): 386
مانی (ش): 223، 383، 386، 387
مانی و دین او (ك): 385، 386
ماوراء النهر (ج): 65، 183، 184، 186، 218
ماه‌آفریدون (ش): 443
ماهویه (ش): 150، 151
ماهیدشت (ج): 224
متوكّل (ش): 132، 133
متوكلیه (ج): 132، 133
متوكلی، محمد (ش): 62
مثنی بن حارثه شیبانی (ش): 406
مجاشع بن مسعود (ش): 418، 419، 432
محسن بن شهفیروز (ش): 288
محمد بن جمیل (ش): 76، 78
ص: 471
محمد بن قاسم تمیمی (ش): 158
محمدی، محمد (ش): 162، 168، 434، 438
مخرّم (ش): 267، 268
مدائن (ج): 6، 17، 61، 189، 263، 264، 272، 273، 274، 275، 276، 277، 283، 286، 287، 289، 290، 300، 307، 309، 311، 312، 322، 330
المدخل فی علم النجوم (ك): 143
مدینه (ج): 402، 405، 410، 411، 418، 421، 423، 424، 429، 430، 432، 433، 436، 438، 441
مدینة السلام (ج): 271
المدینة العتیقه (ج): 273
مذار (ج): 338، 349، 383، 388، 389، 390، 391، 392، 394، 395، 396، 420
مراصد الاطلاع (ك): 71، 75، 81، 82، 251
مرجانه (ش): 441
مرغاب (ج): 451
مرو (ج): 119، 130، 415، 448، 451
المزهر (ك): 127
مسالك الممالك (ك): 347، 348، 349، 362، 394، 396، 409، 410، 411
مسعود بن عمر (ش): 443
مسعر بن مهلهل (ش): 236
مسعودی (ش): 10، 47، 49، 50، 73، 87، 93، 149، 151، 153، 154، 155، 159، 160، 170، 171، 172، 173، 176، 178، 179، 201، 300، 301، 306، 307، 313، 314، 332، 333
مسكویه (ش): 102
مسلم بن عبد الله (ش): 165
مسلمة بن عبد الملك (ش): 211
مسیلمه كذّاب (ش): 410
مصر (ج): 78، 116، 130، 142، 156، 159، 185، 197
مضرّ (ش): 227
مطیع بن ایاس (ش): 271
امیر مظفر الدین كوكبری (ش): 235
معاویه (ش): 77، 164، 165، 166
معتصم (ش): 21، 133، 257، 258، 259، 260، 261
معتضد (ش): 176، 293
المعتمد (ش): 145، 152، 154، 169، 170، 171
معجم البلدان (ك): 337، 338، 339، 347، 348، 350، 354، 357، 359، 360، 362، 363، 364،
ص: 472
370، 373، 388، 389، 391، 395، 397، 398، 400، 401، 405، 406، 412، 413، 415، 417، 434، 435، 439، 440، 441، 446، 451
معسكر الرشید (ج): 270
مغرب (ج): 184، 197
مغیرة بن شعبه (ش): 363، 397، 399، 418، 419، 420، 421، 423، 425، 428، 429، 430، 431، 432، 434، 437، 438
مفتاح السعادة (ك): 142
مقدسی (ش): 154، 167، 177، 178، 179، 189، 192، 199، 201، 204، 214
مقدمه شاهنامه منصوری (ك): 37، 38، 39
مكتفی (ش): 196
مكه (ج): 410، 411، 442
ملكا (ج): 289
المنجد (ك): 127
منذر بن حسّان (ش): 367
منزوی، علی نقی (ش): 10، 43، 190
منصور دوانیقی (ش): 41، 197، 271
منصوریه (ج): 265
منوچهر (ش): 111، 160
موسی خورنی (ش): 37، 43، 44
موصل (ج): 17، 61، 62، 171، 186، 302، 380
موغان (ج): 78
موفّق (ش): 154، 158، 320
مونیخ (ج): 146
مهران (ش): 366، 367، 404
مهران‌پهلو (ش): 365
مهر جانقذق (ج): 219، 292
مهرشاه (ش): 365، 387
مهرود (ج): 233، 285، 286، 300
مهلب بن ابی صفره (ش): 443
میاندواب (ج): 65
میانرودان (ج): 17، 57، 64، 65، 227
میانه (ج): 229
میر احمدی، مریم (ش): 44
میشان (ج): 20، 57، 60، 212، 214، 319، 322، 332، 333، 337، 338، 339، 365، 377، 378، 383، 384، 385، 386، 387، 388، 389، 390، 391، 394، 396، 402، 404، 405، 411، 419، 432، 435
میمند (ج): 227

ن‌

ناصر خسرو (ش): 347، 350، 356، 357، 375، 376
ص: 473
ناظر، ابراهیم میرزا (ش): 60
نافع بن الحارث (ش): 404، 424
نرسی (ش): 317، 323، 324، 325
نزهت القلوب (ك): 78
نصیبین (ج): 322
نعمان بن عدّی (ش): 377، 435
نعمان بن مقرن (ش): 76
نعمانیه (ج): 307، 311، 312
نغیا (ج): 323
نوّابی، ماهیار (ش): 59
نوح (ش): 73، 118
نوشجان (ش): 317، 323، 328، 329، 369، 440
نهاوند (ج): 191، 192، 219، 430
النهایه (ك): 60
نهر الاساوره (ج): 441
نهربوق (ج): 212، 267، 268، 271
نهرجعفر (ج): 395
نهردقله (ج): 395
نهرساسی (ج): 395
نهرعلی (ج): 270
نهرعلیان (ج): 274
نهرغراف (ج): 395
نهر الكف (ج): 274
نهر المرأة (ج): 324
نهرمعقل (ج): 324
نهرموسی (ج): 270، 271
نهر موفقی (ج): 320
نهر میسان (ج): 395
نهر النرس (ج): 323
نهر وادی (ج): 315
نهروان (ج): 214، 231، 232، 233، 234، 239، 240، 242، 243، 244، 245، 246، 247، 251، 252، 253، 254، 255، 256، 259، 266، 269، 271، 272، 274، 275، 276، 277، 287، 288، 295، 296، 297، 298، 303، 304، 305، 306، 307، 308، 309، 311، 312
نیارخوس (ش): 354، 358، 359، 362
نیشابور (ج): 118

و

واتیكان (ج): 140، 141
الواثق (ش): 189
واسط (ج): 166، 212، 217، 222، 234، 304، 309، 310، 312، 313، 314، 315، 317، 320، 321، 322، 323، 326، 327، 329، 330، 333، 338، 388، 393، 395، 396، 398
وهشتاباد اردشیر (ج): 408
ولید بن عبد الملك (ش): 165
ص: 474
ویستهم (ش): 60
ویلیام میلوارد (ش): 197
ویلیام ویلكوكس (ش): 241، 243

ه

الهادی (ش): 76، 78
هارون الرشید (ش): 76، 78، 149، 152، 169، 246، 257، 259، 268
هاشم بن عتبة بن ابی وقاص (ش): 285، 286، 299، 300
هدایت، صادق (ش): 41
هرات (ج): 183
هرقل (ش): 62، 63
هرمزان (ش): 76، 438
هرمزجرد (ج): 215
هرمس (ش): 45
هرودوت (ش): 231
هرودین (ش): 13
هشام بن محمد (ش): 156، 181
همانیه (ج): 295، 311
همایی، جلال الدین (ش): 124
همدان (ج): 79، 80، 96، 105
هند (ج): 34، 51، 81، 126، 171، 185، 186، 197
هوتسما (ش): 197
هوشنگ (ش): 341
هیت (ج): 74، 76، 81، 200، 213
هیرمند (ج): 114

ی‌

یأجوج و مأجوج (قوم): 133
یارشاطر، احسان (ش): 197
یاسمی، رشید (ش): 60، 108، 162، 185
یاقوت (ش): 17، 20، 21، 37، 44، 45، 46، 47، 50، 51، 54، 55، 62، 63، 64، 65، 69، 79، 80، 81، 84، 85، 87، 88، 111، 112، 189، 192، 201، 203، 204، 208، 219، 222، 223، 227، 229، 230، 232، 233، 234، 235، 236، 237، 239، 243، 244، 246، 247، 249، 250، 258، 259، 260، 261، 279، 280، 281، 282، 284، 286، 287، 288، 289، 291، 292، 293، 300، 301، 302، 304، 307، 308، 311، 312، 313، 315، 317، 318، 319، 320، 321، 322، 323، 327، 328، 330، 334، 335، 337، 338، 339، 346، 347، 348، 350، 354، 357، 359، 360، 361، 362، 363، 364، 370،
ص: 475
371، 373، 374، 385، 388، 389، 391، 392، 393، 394، 395، 396، 397، 398، 400، 401، 404، 406، 408، 412، 413، 415، 434، 435، 439، 440، 441، 445، 446، 448، 449
یحیی برمكی (ش): 246
یزدآباد (ج): 282
یزدانفادار (ش): 96
یزدگرد (ش): 42، 60، 149، 150، 367
یزید بن عمر الفارسی (ش): 54، 111
یزید بن معاویه (ش): 442
یعقوبی (ش): 192، 196، 197، 198، 200، 203، 204، 217، 218، 309، 312، 314، 321
یمامه (ج): 309، 347، 361، 409، 410
یمن (ج): 354، 361، 363، 384، 410
یونان (ج): 126
ص: 476

فهرست منابع فارسی و عربی جلد اول و دوم‌

الآثار الباقیة عن القرون الخالیة، از ابو ریحان بیرونی، چاپ لیپزیك، 1872 م
آثار البلاد و اخبار العباد، قزوینی (زكریا بن محمد بن محمود) چاپ دار صادر- داربیروت، بیروت 1380 ه. ق/ 1960 م
آناهیتا، پنجاه گفتار پورداوود، به كوشش مرتضی گرجی، چاپ تابان، تهران 3- 1341 ه ش
احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، از محمد بن احمد المقدسی، به تصحیح‌M .J .DE GOEJE چاپ‌1908 ,Brill ، بریل، 1908
ترجمه فارسی احسن التقاسیم، از دكتر علی نقی منزوی، تهران، چاپ كاویان، 1361 ه. ش
الاخبار الطوال، ابو حنیفه دینوری، (احمد بن داود)، قاهره، 1960 م
ادب و اخلاق در ایران پیش از اسلام و چند نمونه از آثار آن در ادبیات عربی اسلامی، محمد محمدی، وزارت فرهنگ و هنر، تهران 1352 ه. ش.
استخراج آبهای پنهانی تالیف ابو بكر محمّد بن الحسن الحاسب الكرجی، ترجمه حسین خدیو جم، تهران 1373 ه. ش.
اطلس تاریخی ایران
الاعلاق النفیسة، ابن رسته (ابو علی، احمد)، لیدن 1892 م
ص: 477
اغانی، ابو الفرج اصفهانی، منشورات دار الفكر، دار مكتبة الحیاة در 21 جلد، بیروت 7- 1956 م
امراء الشعر العربی فی العصر العباسی، انیس المقدسی، بیروت 1936 م
انساب الاشراف، احمد بن یحیی البلاذری،Volume IV B .Jerusalem ,1938
ایران در زمان ساسانیان، تالیف پرفسور آرتور كریستن‌سن، ترجمه فارسی رشید یاسمی، تهران 1317 ه. ش.
L'IRAN Sous les Sassanides, Par Professeur Arthur Christensn, Copenhague 1938
ایرانشهر، تالیف پرفسور ماركوارت، ترجمه فارسی دكتر مریم میر احمدی، انتشارات اطلاعات، تهران 1373 ه. ش
البدء و التاریخ، مطهر بن طاهر مقدسی، افست كتابخانه اسدی، تهران 1962 م. از چاپ كلمان هوار
Prof. cl. Huart, Publicaton de i, Ecle des langues vivantes, Paris, 1899
كتاب البیزرة، به تصحیح محمد كرد علی، چاپ مجمع علمی عربی (دمشق) 1372 م
بغداد، عرض تاریخی مصوّر، بغداد عراق، 1969 م.
بهمن‌نامه، از ایرانشاه بن ابی الخیر، ویراسته دكتر رحیم عفیفی، تهران، 1370
كتاب البلدان، تالیف احمد بن ابی یعقوب (ابن واضح یعقوبی) به تصحیح‌De Goeje 1891
ترجمه فارسی كتاب البلدان، از دكتر محمد ابراهیم آیتی، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، تهران 1343 ه. ش.
بلدان الخلافة الشرقیة، ترجمه عربی كتاب
The Lands of Eastern Califate, By Guy Lestrange. London, 1912
كه به وسیله آقایان بشیر فرنسیس و گورگیس عوّاد به عربی ترجمه شده و در سال 1954 م در بغداد به چاپ رسیده است.
البیان و التبیین، جاحظ (عمرو بن بحر) چاپ حسن سندوبی در 3 جلد، قاهره 1351 ه. ق/ 1932 م
كتاب البغال، جاحظ (عمرو بن بحر) از مجموعه رسائل چاپ دار الحداثة بیروت 1988
بندهشن، گزارش فارسی از مهرداد بهار، انتشارات توس، تهران، 1369 ه. ش.
تاریخ ایران، تالیف ژنرال سرپرسی سایكس، ترجمه فارسی از سید محمد تقی فخر
ص: 478
داعی گیلانی، جلد اول چاپ دوم چاپخانه تهران مصور، تهران 1335 ه. ش، جلد دوم، چاپ دوم موسسه مطبوعاتی علی اكبر علمی تهران 1335 ه. ش.
A History of Persia by Sir Percy Sykes, In Tow Volumes, London 1958.
تاریخ ادبی ایران، تالیف ادوارد برون، ترجمه فارسی جلد اول از علی پاشا صالح، تهران 1333 ه. ش.
A Literary History of Persia By Edward G. Browne, Cambvdge, 1959.
تاریخ بخارا، نرشخی (ابو بكر محمد بن جعفر) به اهتمام مدرس رضوی، تهران، 1317 ه ش.
تاریخ قم، تالیف حسن بن محمد بن حسن قمی، ترجمه حسن بن علی بن حسن، به تصحیح سید جلال الدین تهرانی، چاپ مطبعه مجلس، تهران 1353 ه. ش.
تاریخ سیستان، به تصحیح ملك الشعراء بهار، تهران 1304 ه. ش.
تاریخ ادبیات در ایران، تالیف دكتر ذبیح الله صفا، جلد اول، از انتشارات كتابفروشی ابن سینا، تهران 1332 ه. ش.
تاریخ آداب اللغة العربیة، تالیف جرجی زیدان، مطبعة الهلال بمصر، 1924 م.
تاریخ بغداد، تالیف حافظ ابو بكر احمد بن علی خطیب بغدادی. چاپ دار الكتاب العربی، بیروت، لبنان.
«تاریخ عربستان و قوم عرب در اوان ظهور اسلام و قبل از آن» مجموعه سخنرانیهایی است كه سید حسن تقی‌زاده بین سالهای 1328 و 1330 ه. ش در دانشكده علوم معقول و منقول (- دانشكده الهیات و معارف اسلامی دوره‌های بعد) ایراد نموده و جزء انتشارات آن دانشكده در چند جزوه انتشار یافته است.
تاریخ سنی ملوك الأرض و الأنبیاء، حمزه اصفهانی، چاپ مكتبة الحیاة، بیروت
تاریخ ادبی عرب (العصر الجاهلی) تالیف شوقی ضیف، ترجمه فارسی از علی رضا ذكاوتی قراگزلو چاپ موسسه انتشاراتی امیركبیر، تهران 1346 ه. ش.
تاریخ الجاهلیّة، از عمر فروخ، منشورات دار العلم للملابین، بیروت
التاج فی اخلاق الملوك، از جاحظ (عمرو بن بحر) بتحقیق احمد زكی پاشا، چاپ المطبعة الأمیریّة، قاهره 1914 م. 1322 ه. ش.
ص: 479
تاریخ الیعقوبی، (احمد بن ابی یعقوب بن جعفر بن وهب ابن واضح الكاتب)، چاپ دار صادر و دار بیروت، بیروت، لبنان، 1379 ه. ق/ 1960 م
تاریخ علوم در اسلام. دروس آقای سید حسن تقی‌زاده در دانشكده علوم معقول و منقول در سالهای 1331 و 1332 هجری شمسی كه به تدریج چاپ می‌شده و در اختیار دانشجویان قرار می‌گرفته. از این مجموعه 136 صفحه چاپ شده موجود است شامل یك مقدمه و هیجده فصل كه ظاهرا همه اوراق چاپ شده از آن درسها است.
تاریخ طبری، تالیف ابی جعفر محمد بن جریر طبری به تصحیح‌M .J .DE Goeje و جمعی از خاورشناسان، چاپ بریل، افست كتابخانه خیّاط در بیروت 1965 در 15 جلد
تجارب الأمم، مسكویه، (ابو علی احمد بن محمد) نسخه عكسی لئون كیتانی،Leon Caetani
التنبیه و الاشراف، مسعودی، به تصحیح، و. ر. بارون روزن‌V .R .Baron Rosen چاپ لیدن 1893 و 1894 م. افست كتابخانه خیّاط بیروت 1965
ترجمه تفسیر طبری، به تصحیح و اهتمام حبیب یغمایی، چاپ تهران، 1339 ه. ش.
ترجمه تاریخ طبری، از ابو علی محمد بلعمی (قسمت مربوط به ایران) به اهتمام دكتر محمد جواد مشكور، تهران 1337 ه. ش.
تطوّر الاسالیب النثریة، انیس المقدسی، بیروت 1935 م.
جغرافیای تاریخی ایران، تالیف استاد و. بارتولد، ترجمه حمزه سردادور (طالب‌زاده) تهران 1308 ه. ش.
جغرافیای مفصل ایران در سه جلد، از مسعود كیهان، معلم دار المعلمین عالی، تهران.
مطبعه مجلس، 1310 م. 1311 ه. ش.
«حدود العالم من المشرق الی المغرب» كه به سال 372 هجری قمری تالیف شده، چاپ دانشگاه تهران به شماره 727 به كوشش دكتر منوچهر ستوده، تهران، 1340 ه. ش.
الحكمة الخالدة (- جاودان خرد) مسكویه (ابو علی احمد بن محمد) بتحقیق عبد الرحمن بدوی، قاهره 1952 م.
الحیوان، جاحظ (عمرو بن بحر)، قاهرة 25- 1323 ه. ش.
خاندان نوبختی، عباس اقبال آشتیانی، چاپ سوم، ناشر كتابخانه طهوری، تهران 1357 ه. ش.
ص: 480
خزانة الأدب، چاپ مصر، 1347 ه. ق.
دائرة المعارف، به ادره فؤاد افرام البستانی رئیس دانشگاه لبنان، 14 جلد از 1956 م تا 1983 م
درس اللغة و الأدب، از محمد محمدی در ادبیات معاصر عربی، در دو جلد، جلد اول در نثر معاصر و جلد دوم در شعر معاصر. این دو كتاب نخستین بار جزء انتشارات دانشگاه تهران به شماره‌های 52 و 123 در سالهای 1328 ه. ش و 1330 ه. ش به چاپ رسیدند از آنجا كه از كتابهای درسی دانشگاهی هستند پس از آن‌هم همواره به وسیله دانشگاه یا خارج از دانشگاه تجدید چاپ شده‌اند.
دروس فی آداب اللغة العربیة و تاریخها، محمد محمدی، جلد اول، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران به شماره 340، تهران 1335 ه. ش.
دلیل خارطة بغداد، قدیما و حدیثا، تالیف دكتر مصطفی جواد و دكتر احمد سوسه، چاپ مطبعة المجمع العلمی العراقی، بغداد، 1378 ه. ق.- 1958 م.
ردّ العامیّ الی الفصیح، تالیف احمد رضا، چاپ مطبعة العرفان، صیدا، لبنان، 1371 ه. ق/ 1953 م
رسائل البلغاء، تالیف محمد كرد علی، دمشق، مطبعة الظاهر. 1326 ه. ق.
رسائل الصاحب بن عباد به تصحیح و با مقدمه عبد الوهاب عزّام و شوقی ضیف. چاپ «لجنة التالیف و الترجمة و النشر» قاهره 1366 ه. ق/ 1947 م
رساله شهرستانهای ایران، در مجموعه شهرهای ایران، ج 2، ص 332 تا 334، تهران 1368 ه ش
ریّ سامرّاء فی عهد الخلافة العباسیّة، از دكتر احمد سوسه در دو جلد، چاپ مطبعة المعارف، بغداد، 1948 م.
الروائع، سلسلة ابحاث فی الادب، و منتخبات من اشهر اعلامه، نوشته فؤاد افرام البستانی، بحثهای جداگانه در شرح حال و آثار نام‌آوران ادب عربی از قدیم و جدید كه در شصت كتابچه كوچك به وسیله دار المشرق (چاپخانه كاتولیكی) بیروت منتشر شده و بارها به وسیله همان چاپخانه تجدید چاپ شده‌اند.
الروافد الفارسیة فی الادب العربی، المجلد الاول، كتب التاج و الآیین، تألیف الدكتور محمد محمدی، منشورات قسم اللغة الفارسیة و آدابها فی الجامعة اللبنانیة، بیروت، 1964 م.
ص: 481
الروم فی سیاستهم و حضارتهم و دینهم و ثقافتهم و صلاتهم بالعرب، تالیف دكتر اسد رستم، چاپ دار المكشوف، در دو جلد، بیروت 1955 م.
سرگذشت علم، تالیف جورج سارتن. استاد تاریخ علم در دانشگاه هاروارد، ترجمه فارسی از احمد بیرشك، استاد دانشگاه تهران، تهران، 1333 ه. ش.
السعادة و الاسعاد فی السیرة الانسانیّة، تالیف، عامری نیشابوری، به كوشش مجتبی مینوی با مقدمه جامعی از او در شرح‌حال و آثار عامری، انتشارات دانشگاه تهران به شماره 435، تهران 1336 ه. ش.
سفرنامه ناصرخسرو، به كوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، 1335 ه. ش.
شاهنامه فردوسی، چاپ خاور تهران 1311 تا 1312 ه. ش.
شاهنامه فردوسی، جلد هفتم، از چاپ بروخیم، به تصحیح سعید نفیسی، تهران، 1314 ه. ش. به مناسبت جشن هزاره تولّد فردوسی.
شهرهای ایران، به كوشش محمد یوسف كیانی، تهران، 1368 ه. ش.
صبح الأعشی، تالیف قلقشدی (احمد بن علی)، قاهره 1337 ه. ق.
الصناعتین، تالیف ابو هلال عسكری، قاهره، 1319 ه. ق.
صورة الأرض، تالیف ابن حوقل (ابو القاسم)، چاپ دار مكتبة الحیاة، بیروت. (بی تاریخ)
الطقات الكبری، تالیف ابن سعد، دار صادر- دار بیروت 7- 1376 ه. ق/ 8- 1957 م بیروت.
العبر فی خبر من غبر، تالیف حافظ ذهبی، بتحقیق صلاح الدین المنجد، كویت، 1960 م.
العرب قبل الاسلام، تالیف جرجی زیدان، مطبعة الهلال بالفجالة بمصر، 1908 م و چاپ دار الحیاة، بیروت، 1966 م.
العراق قدیما و حدیثا، بقلم السید عبد الرزّاق الحسینی، مطبعة العرفان، صیدا، 1377 ه. ق/ 1958 م
العقد الفرید، ابن عبدربّه (ابو عمر، احمد)، قاهرة، 1293 و 1302 ه. ق.
غرر السیّر، معروف به كتاب «غرر اخبار ملوك الفرس و سیرهم» تالیف ابو منصور ثعالبی. افست كتابخانه اسدی، تهران 1963 م. از چاپ زتنبرگ خاورشناس فرانسوی كه آن را با ترجمه فرانسوی كه خود او از آن كتاب كرده بود در سال 1900 میلادی، در پاریس، در چاپخانه ملّی به چاپ رسانده بود.
عیون الاخبار، ابن قتیبه (عبد الله بن مسلم)، قاهره، دار الكتب در 4 جلد، افست وزارت
ص: 482
فرهنگ و ارشاد ملی مصر، قاهره، 1383 ه. ق- 1963 م.
عیون الانباء فی طبقات الأطبّاء، ابن ابی اصیبعة، چاپ دار مكتبة الحیاة، بیروت 1965 م.
فارسنامه، ابن بلخی، چاپ شیراز، 1343 ه. ش.
فجر الاسلام، تالیف احمد امین، قاهره، 1933 م.
فتوح البلدان، تالیف احمد بن یحیی بن جابر المعروف بالبلاذری، بتصحیح دكتر صلاح الدین المنجّد، چاپ مكتبة النّهضة المصریّة، قاهرة، 1956 م.
فرهنگ ایرانی پیش از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عربی، نوشته محمد محمدی ملایری، چاپ اول- تهران، 1323 ه. ش. چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران به شماره 1609 ه. ق/ 1990 م، تهران 1356 ه. ش. چاپ سوم، انتشارات توس، تهران 1374 ه. ش.
فرهنگ آبادیهای ایران، نوشته دكتر لطف الله مفخّم پایان با همكاری چند تن از دانشجویان دانشكده ادبیات مشهد. مؤسسه چاپ و انتشارات امیركبیر، تهران، 1339 ه. ش.
الفهرست، تالیف محمد بن اسحق، ندیم، به تصحیح‌Gustav Flugel افست مكتبة خیّاط، بیروت، لبنان.
الفهرست، تالیف محمد بن اسحق ندیم، به تصحیح رضا تجدد، تهران، 1350 ه. ش.
كارنامك اردشیر بابكان، نوشته احمد كسروی، تهران، 1342 ه. ش.
كیمیای سعادت، نوشته محمّد غزّالی، به كوشش حسین خدیوجم، تهران، 1361 ه. ش.
الكامل فی التاریخ، نوشته ابن اثیر (علی بن محمد) چاپ مطبعة الاستقامة در 9 جلد، قاهرة 1348 ه. ق.
مانی و دین او، دو خطابه از سید حسن تقی‌زاده در انجمن ایرانشناسی در سالهای 1328 و 1329 ه. ش. به انضمام متون عربی و فارسی درباره مانی و مانویّت و آنچه بدین موضوع مربوط است، فراهم آورده احمد افشار شیرازی، چاپخانه مجلس، تهران 1335 ه. ش.
المترجمون و النفلة عن الفارسیة فی القرون الاسلامیة الاؤلی، محمد محمّدی، دانشگاه
ص: 483
لبنان، بیروت 1966 م
المحاسن و المساوی، بیهقی (ابراهیم بن محمد)، چاپ بیروت، 1960 م.
المحاسن و الاضداد، جاحظ (عمرو بن بحر)، چاپ لیدن، 1898 م.
مجمل التواریخ و القصص، به اهتمام ملك الشعراء بهار، تهران، 1318 ه. ش.
مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی بتصحیح شارل پلاCharles Pellat چاپ دانشگاه لبنان، در هفت جلد، بیروت، 1966- 1979 م.
المسالك و الممالك، ابن خردادبه، به تصحیح‌M .J .De .Goeje ، چاپ بریل‌1889 E .J .Brill مسالك الممالك، استخری (ابو اسحاق ابراهیم بن محمد) به تصحیح‌M .J .De .Goeje چاپ بریل‌1889 E .J .Brill
معجم البلدان، تالیف شهاب الدین یاقوت بن عبد الله حموی بتصحیح ف. ووستنفلدFerdinand -Wustenfeld چاپ لیپزیك، 1866، افست كتابخانه اسدی تهران 1965. م. در 6 جلد.
المعرّب من الكلام الاعجمی، لابی منصور الجوالیقی، بتحقیق احمد محمّد شاكر، قاهرة، مطبعة دار الكتب المصریّة.
مفاتیح العلوم، خوارزمی (محمد بن احمد) چاپ وان و لوتن، افست كتابخانه اسدی، تهران
مقدمه ابن خلدون، چاپ سوم، بیروت 1900 م.
المؤتمر التأسیسی لجمعیة الجامعات الاسلامیّة، المنعقدة بفاس (المغرب الاقصی)، چاپ رباط 1389 ه. ق. 1969 م. (برای توضیح بیشتر به جلد اول همین كتاب ص 156 و 157 مراجعه شود.
مداومت در اصول موسیقی ایران، دانش‌پژوه، انتشارات اداره كل نگارش وزارت فرهنگ و هنر، تهران، 1355 ه. ش.
من حدیث الشعر و النثر، تالیف دكتر طه حسین، قاهره، مصر.
نامواره دكتر محمود افشار، جلد اول، به كوشش ایرج افشار با همكاری كریم اصفهانیان، تهران 1364 ه. ش.
نبذ من كتاب الخراج و صنعة الكتابة، لابی جعفر قدامة بن جعفر الكاتب البغدادی،
ص: 484
تصحیح دوگوی‌M .J .De .Goeje چاپ بریل، این كتاب همراه با كتاب المسالك و الممالك ابن خردادبه و از صفحه 183 آن كتاب به بعد چاپ شده است.
النتثر الفنیّ فی القرن الرابع، تالیف دكتر زكی مبارك، از استادان مصری، قاهره، 1934 م.
نخبة الدهر فی عجائب البر و البحر، چاپ لیپزیك، 1923 م.
نفحات من خمائل الادب الفارسی، نقلها الی العربیة شعرا. جعفر الخلیلی، منشورات قسم اللغة الفارسیّة و آدابها فی الجامعة البنانیة، بیروت، 1965 م.
نشریه ایرانشناسی، «از انتشارات دبیرخانه مركزی اتحادیه جهانی ایران‌شناسان، تهران 1346 ه. ش.
وقعة صفّین، از نصر بن مزاحم منقری، تصحیح و شرح عبد السلام محمد هارون، ترجمه فارسی به نام پیكار صفین، از پرویز اتابكی، تهران 1366 ه. ش.
وفیات الاعیان، ابن خلكان (شمس الدین احمد)، قاهره، 1923 م.
هزاره فردوسی، گزارش كنگره فردوسی در سال 1313 ه. ش، كه در سال 1322 خورشیدی به نام هزاره فردوسی جزء انتشارات وزارت فرهنگ در تهران چاپ و منتشر گردید.
نهایة الأدب، نویری (شهاب الدین احمد) قاهره، 1923 م.
یادنامه بیرونی، به مناسبت هزارمین سال ولادت ابو ریحان، شورای عالی فرهنگ و هنر، بهمن‌ماه 1353 ه. ش. تهران.
ص: 485

مآخذ خارجی كه در این كتاب ذكر شده‌

تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی، ج‌3، ص: 3