گروه نرم افزاری آسمان

صفحه اصلی
کتابخانه
ترجمه الغدیر
جلد اول
فهرست



فهرست 5
ترجمه الغدیر - جلد 8 1
مشخصات کتاب 8
یک نامه و یک مقاله 9
اینک ترجمه عین نامه 9
در سایه هاي غدیر 9
خلاصه اي از سخنان مولف الغدیر 14
فرمان رسا و آشکار 14
ارمغان 15
مقدمه 15
تاریخ صحیح 16
اهمیت غدیر در تاریخ 18
واقعه غدیر خم 23
عنایت و توجه مخصوص به حدیث غدیر 25
راویان حدیث غدیرخم از صحابه پیغمبر 28
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف الف) شروع می شود 28
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ب) شروع می شود 31
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ث) شروع می شود 33
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ج) شروع می شود 33
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ح) شروع می شود 36
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف خ) شروع می شود 40
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ر- ز) شروع می شود 41
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف س) شروع می شود 49
صفحه 5 از 144
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ص- ض) شروع می شود 55
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ط) شروع می شود 55
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ع) شروع می شود 56
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ف) شروع می شود 66
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ق- ك) شروع می شود 66
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف م) شروع می شود 66
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ن) شروع می شود 67
صحابه پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ه - تا آخر حروف) شروع می شود 67
راویان حدیث غدیر خم از تابعین 68
تابعین پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف الف) شروع می شود 68
تابعین پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ج - ح - خ) شروع می شود 69
تابعین پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ر - ز) شروع می شود 70
تابعین پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف س - ش) شروع می شود 71
تابعین پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ض) شروع می شود 72
تابعین پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ط) شروع می شود 72
تابعین پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ع) شروع می شود 73
تابعین پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف ف- ق) شروع می شود 75
تابعین پیغمبر که ابتداي نام آنها با (حرف م - تا آخرین حروف) شروع می شود 76
طبقات راویان حدیث غدیر از علماء 77
اشاره 77
علماء قرن 78 02
علماء قرن 84 03
علماء قرن 98 04
علماء قرن 105 05
صفحه 6 از 144
علماء قرن 109 06
علماء قرن 113 07
علماء قرن 118 08
علماء قرن 122 09
علماء قرن 126 10
علماء قرن 129 11
علماء قرن 132 12
علماء قرن 135 13
علماء قرن 138 14
درباره مرکز تحقیقات رایانهاي قائمیه اصفهان 141
صفحه 7 از 144
ترجمه الغدیر - جلد 1
مشخصات کتاب
.1349 - سرشناسه : امینی عبدالحسین 1281
عنوان قراردادي : الغدیر فی الکتاب و السنۀ و الادب .فارسی
عنوان و نام پدیدآور : الغدیر / عبدالحسین امینی ترجمه محمدتقی واحدي؛ زیر نظر علیرضا میرزامحمد.
.[ وضعیت ویراست : [ویراست 2
مشخصات نشر : تهران : بنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر 1387
مشخصات ظاهري : 11 ج
: 9643093646 ؛ ج 4 : 4 ؛ ج 3 -768-309-964 : 4 ؛ ج. 2 -737-309-964 : 2 ؛ ج. 1 -366-309- شابک : دوره : 964
: 0 : ؛ ج. 10 -384-309-964 9643097560 ؛ ج. 9 : 4 : ؛ ج. 8 -754-309-964 9643097390 ؛ ج. 7 : 9643093654 ؛ ج. 5
9643097692 : ج. 11 ؛ X-720-309-964
وضعیت فهرست نویسی : فاپا(چاپدوم/ برونسپاري)
یادداشت : هر جلد کتاب مترجم خاص خود را دارد. مترجم جلد دوم محمدتقی واحدي، علی شیخ الاسلامی، جلد سوم جمال
موسوي، جلد چهارم محمدباقر بهبودي، جلد پنجم زینالعابدین قربانی، جلد ششم محمد شریفرازي،جلد هفتم و هشتم اکبر
ثبوت، جلد نهم و دهم جلالالدین فارسی، جلد یازدهم جلیل تجلیل است.
یادداشت : چاپ دوم.
.( یادداشت : ج. 2 (چاپ اول: 1386
.( یادداشت : ج. 3و 4 (چاپ اول: 1385
.( 8 و 10 (چاپ دوم: 1387 ،7 ،6 ،3 ، یادداشت : ج. 2
.( یادداشت : ج. 5 (چاپ اول: 1386
.( یادداشت : ج. 7 (چاپ اول: 1386
11 (چاپ اول: 1386 )(فیپا). ، یادداشت : ج. 8
.( 10 (چاپ اول 1385 یادداشت : ج 9
.( یادداشت : ج. 9 (چاپ دوم: 1387
یادداشت : عنوان روي جلد: ترجمه الغدیر.
عنوان روي جلد : ترجمه الغدیر.
موضوع : علیبن ابیطالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40 ق -- اثبات خلافت
موضوع : غدیر خم
شناسه افزوده : واحدي محمد تقی مترجم
- شناسه افزوده : میرزا محمد، علیرضا، 1325
شناسه افزوده : بنیاد بعثت. مرکز چاپ و نشر
1387 الف 8غ 4041 /BP223/ رده بندي کنگره : 54
صفحه 8 از 144
297/ رده بندي دیویی : 452
19672- شماره کتابشناسی ملی : م 84
یک نامه و یک مقاله
یکی از رادمردان مصر و شخصیت هاي بارز آندیار، استاد بزرگوار و شاعر زبردست و عالیمقدار ". الاهرام " آقاي محمد عبد الغنی
حسن مصري که در عداد شعراي " الغدیر " نیز نامبردار است کتاب " الغدیر " را با سخنان نغز خود آرایش داده.
مقاله مزبور نموداري از مراتب دانش و ادب این استاد گرانمایه است که مقام ارجمند علمی و شخصیت بزرگ او را نشان میدهد.
این مقاله مشعر باین نکته است که ادیب ارجمند مذکور داراي روحی حساس و نیروي دراکه بسیار و متصف بازادي فکر است، و
هدف او پیوسته کوشش در راه سربلندي امت اسلاي و توحید کلمه و نشر و اشاعه علوم حقیقی (که سرمایه ایست بی نیاز کننده) و
فراهم ساختن موجبات گردن نهادن اقوام و ملل جهان در مقابل حقایق منزه اسلام است.
ما عین نامه و مقاله معظم له را توام با سپاسگزاري و تقدیر از قلم توانا و سخن متین او درج و زندگی سعادتمندانه و موفقیت ایشان
را از خداي متعال مسئلت مینمائیم.
[ [ صفحه 2
اینک ترجمه عین نامه
قاهره 7 ربیع الاول 1372 و 25 نوامبر 1952
دانشمند بزرگوار و استاد جلیل القدر آقاي عبد الحسین احمد امینی
السلام علیکم و رحمه الله و برکاته - بعد از اداي سلام و احترام. لحظات کوتاهی دست داد که سلامتی موقتی و ناپایدار خود را در
آن احساس و بررسی مختصري در قسمتی از کتاب شما " الغدیر " برایم میسر شد.
با مطالعه ناچیز خود اذعان میکنم که سخن هر قدر هم بزرگ شود در برابر این کتاب ناچیز است
چقدر دوست داشتم که عافیت و تندرستی که از من رو گردانده مرا یاري میکرد تا بررسی بیشتري در این کتاب مینمودم و بغدیر
شما وقوف بیشتري می یافتم : تا بتوانم در قبال این عمل بزرگ شما در خور آن مطالعه و تحلیل نمایم. چکنم ؟ عذرم همان عدم
استقامت مزاج است که همعنان من است، و بالاتر از معذرت من بخشش آنجناب است که با پذیرش سخنی چند تحت عنوان (در
سایه هاي غدیر) هر نوع مقتضی میدانید امر بنشر آن فرمائید.
بهترین پاداش و توفیق شما را در انجام این خدمت مهم که موجب نیرومندي ملت مسلمان است از خداي متعال درخواست مینمایم.
محمد عبد الغنی حسن
[ [ صفحه 3
در سایه هاي غدیر
صفحه 9 از 144
سایه ها این تعبیر از قبیل پاره احساسات شاعرانه یا تمایل عواطف ناشیه از تخیلات نیست. این کلمه از میان پراکندگی هاي خیالی و
یا از خاطرات یک روح ناتوان ناشی نشده این یک حقیقت بارزي است که در جبهه حقایق با چهره روشن و واقعیت نمایان است.
آري، سایه هاي روح پرور غدیر براي خواننده این کتاب فرح بخش و دلنشین است. شما در نظر خود این معنی را مجسم و تصور
کنید : یک مسافر که در دشتی پهناور و بی انتها سرگردان گشته باشد و اشعه سوزان آفتاب و گردبادهاي شدید و سهمناك او را
بتنک آورده باشد. در آنهنگامی که از رنج بسیار سستی و ناتوانی بر او مستولی شده بناگاه منظره مصفائی توجه او را جلب کند و
پس از گامی چند خود را در یک باغ خرم و زیبا و در زیر سایه درختان سر سبز و طرب انگیز به بیند. چقدر لذت بخش است ؟ و
از یک چنین آسایش و آرامش غیر منتظر تا چه حد شاداب و خوشحال میشود ؟ این داستان خواب و خیال نیست، این حقیقت دارد.
براستی. هنگامی که بر این دریاچه با صفا و فروزان میگذرم، زمانیکه منظره روشن و حساس " الغدیر " که برانگیزنده افکار و
متضمن مطالب دلپسند و سخنان شیوا است در برابرم نمایان میشود، و گوهرهاي گرانبهائی را که در اعماق آن میدرخشد در
دسترش خود می بینم. اذعان میکنم که ادامه تفکر در آنحقایق و دست یافتن بر آن ذخایر و دقایق چشم و دل را فروغ می بخشد و
اعضاء و جوارح را نیرو می دهد و هر بیننده را بی اختیار دچار اعجاب و شگفتی میکند، مانند سیاح و جهان گردي که باثار و ابنیه
هائی برخورد نماید که گذشت زمان و مرور قرن ها و روزگاران در آن تاثیر نکرده و قوائم و بنیان آن استوار و پابرجا مانده
[ [ صفحه 4
با مطالعه نخستین قسمت از " الغدیر " باید اذعان کرد که جهد و کوشش فراوانی در گرد آوردن آن بکار رفته و ضمن بررسی
صفحات حساس آن که معادل تعداد روزهاي سال است مشاهده میشود که عالیترین مرتبه کمال و آراستگی را احراز نموده. آري
دانشمند بزرگوار و استاد زبردست( عبد الحسین امینی) در آغاز امر ضمن تدوین اولین محصول افکار خود حق داستان غدیر را در
حدود وسع و توانائی ادا نموده و نسبت براویان حدیث غدیر از صحابه پیغمبر صلی الله علیه و آله و تابعین و طبقات علماء تا این
زمان بطور کافی و مستوفی سخن رانده و باین مقدار از استدلال بحدیث - غدیر خم و تحقیق در سند و روایت آن و دلالت آنها بر
استوار بودن مقام شامخ ولایت براي پیشواي گرامی علی علیه السلام اعم از آنچه که از نص حدیث بدست آید و یا آیات قرآن
کریم که ضمن حدیث از لسان رسول اکرم صلی الله علیه و آله در برابر اصحاب بیان و اعلان شده حق سخن را ادا نموده. ولی :
استاد بزرگوار. پس از ورود در وادي استدلال و تحقیق روایات و سند آنها. توسن همت والاي خود را در این میدان پیش رانده و
نسبت به بررسی اقوال و مذاهب مختلف و کاوش در حقایق امر پاي اندیشه را از سر حد معمول دیگر نویسندگان فراتر نهاده و با
نیروي شگرف خود بر همگان سبقت گرفته. بلی : رادمرد ارجمند (امینی) در بررسی این امر خطیر در دشوارترین راهها قدم نهاده و
تمام زوایاي مسائل مربوط بانرا با نیروي آهنین و بینش نافذ و عجیب خود از زیر نظر گذرانده و هر چه در این راه پیشروي نموده
وسعت دامنه مسیرش بیشتر نمایان گشته و چهره معانی و دقایق حقایق منظره هاي زیباتري را باو نشان داده، مانند چهره ماه که هر
قدر بیشتر بدان بنگریم زیبائی بیشتري در نظر جلوه گر میشود.
[ [ صفحه 5
اینست که می بینیم. اجزاء این کتاب " الغدیر " تاکنون به نه جزء رسیده و هزاران صفحه شامل حقایق روشن و مطالب جالب در
برابر چشم جلوه گر گشته و پیوسته این رشته از بحث تحت ممارست مولف بزرگوار و نیروي شکیبائی و پشت کار و عزم خستگی
صفحه 10 از 144
ناپذیرش ادامه خواهد داشت تا آنجا که هدف عالی نویسنده عالیمقام که جز خشنودي حق و حقیقت و دانش و وجدان چیز دیگري
نیست بدست آید. و اندیشه سالم و علم و منطق صحیح از آن بهره مند و بدان کامیاب گردد. دانشمند بزرگوار ما (امینی) از جام
محبت پیشوائی چون علی علیه السلام و پیروان او سیراب و سر خوش گشته و این عشق جاودانی او را بر آن داشته که براي بدست
آوردن وسیله قرب به پیشگاه خاندان بزرگ علوي از بذل عزیزترین نیروهاي روحی و جسمی خود دریغ ننموده و از فروغ دانش و
بینش خود حداکثر استفاده را بنماید تا بتواند با این فداکاري بی نظیر بنداي مذهب و کیش خود پاسخ داده و وظیفه نهائی خود را
بانجام برساند. آري، آئین دوستی و شیفتگی چنین است. و این چنین دوستی و فداکاري در خور ملامت نیست. زیرا. باید با
صراحت اذعان نموده که این دانشمند بزرگوار و متتبع در عین محبت سرشار و شیفتگی که سراسر وجود او را فرا گرفته. از عصبیت
و هواي نفسانی بدور است. او دانشمندي است که نتیجه دانش اندوزي خود را در راه محبت بی منتهائی که بعلی علیه السلام و
پیروان او دارد بکار بسته و در عین حال عواطف نفسانی خود را تحت نظام علم و درستی و آراستگی بحث هاي مستدل و حساس و
متین خود از یاوه و سرکشی باز داشته و این چنین پایداري در وادي محبت است که در خور ملامت نیست. آنکس در خور ملامت
است که علاقه و محبت بشخص یا چیزي او را از مسیر حق و راستی منحرف سازد و اسیر دلخواه و عصبیت باطل گردد، و استاد
بزرگوار ما (امینی) از این صفت منزه و مبرا است زیرا : تمام کوشش او در راه کشف حقیقت و برافکندن نقاب از چهره مقصود
است. ما. در نخستین جزء " الغدیر " مشاهده میکنیم که مولف بزرگوار. راویان این حدیث را از طبقه صحابه پیغمبر صلی الله علیه و
آله بترتیب حروف تهجی نام برده که تعداد آنها به یکصد و ده تن بالغ گردیده و همه از بزرگان صحابه پیغمبرند. این گروه از
راویان را از ابی هریره آغاز نموده و به ابی مرازم. یعلی بن مره ابن وهب ثقفی پایان داده است.
[ [ صفحه 6
مولف بزرگوار در این رشته از مطلب تنها بذکر نام راویان اکتفا نکرده. بلکه کتب و مدارکی را نیز که راویان مذکور حدیث غدیر
را ذکر نموده اند. آنهم با تعیین خصوصیات هر یک از کتب مذکوره و تصریح بذکر شماره صفحات آن بیان داشته و باین کیفیت
"الغدیر " در نظر خواننده آن بمانند دریائی بی کران نمایان میشود که کتب معتبره در آن چون سیل خروشان جلوه گر است :
مانند : اسد الغابه - الاصابه - تهذیب التهذیب - تاریخ خطیب بغدادي - تهذیب الکمال - تاریخ الخلفاء سیوطی - البدایه و النهایه
ابن کثیر - نخب المناقب - مسند احمد بن حنبل - سنن ابن ماجه - و ده ها کتب حدیث و تفسیر و تاریخ که بموجب آنها صحابه
پیغمبر صلی الله علیه و آله داستان غدیر را روایت نموده اند. مولف بزرگوار و ارجمند. بعد از ذکر صحابه ذکر تابعین پرداخته سپس
دیگر دانشمندان و ائمه حدیث و تاریخ و تفسیر را با رعایت ترتیب عصر و زمان هر یک و حتی با ذکر تاریخ وفات آنان در هر
قرنی پس از قرنی نام برده و این گروه را از ابن دینار جمحی آغاز و براویان عصر حاضر پایان داده است. نکته جالب تر آنکه :
داستان غدیر خم از این جهت که از فرط شهرت از جمله حقایق مسلمه و غیر قابل تردید شناخته شده محلی براي جدل باقی
نگذارده و بحد اجماع امت اسلامی از اهل سنت و شیعه رسیده است تا آنجا که مطرح انظار صحابه و تابعین و مورد احتجاج و
مبادله سوگند (مناشده) قرار گرفته است. دانشمند ارجمند. این موضوع را نیز از نظر دور نداشته و فصلی مستقل مبنی بر احتجاجات
فیما بین صحابه و تابعین و استدلال و مناشده آنان تشکیل داده. و از شخصیت هاي بنام نخست بذکر احتجاجات فاطمه (سلام الله
علیها) دختر پیغمبر صلی الله علیه و آله و امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام و عبد الله بن جعفر پرداخته تا میرسد بعمر
بن عبد العزیز و مامون خلیفه عباسی.
صفحه 11 از 144
[ [ صفحه 7
و نیز با وصف اینکه این داستان از نظر ثبوت و استواري سند و صحت و تواتخر آن طوري است که نیازي باثبات و تایید آن نیست
و مولف ارجمند نیز با اینکه خود را بی نیاز یافته از اینکه فصلی هم بطور مستقل شامل بیان صحت اسناد این حدیث تشکیل دهد.
چه این امر چون روشنی روز آشکار و مشهور است و اگر براي اثبات روشنی روز نیازي باقامه دلیل باشد، دیگر هیچ امري بر مدار
ثبوت و وضح باقی نمی ماند. مع الوصف بنا بروش علمی و بمنظور رعایت سنن و آداب تالیف و استقامت در مقصود از صفحه
266 و ما بعد آن سخنان راویان و حافظان سند حدیث را براي مزید کمال ذکر نموده. از جمله گفتار ترمذي را از صحیح او نقل
نموده که مینگارد : همانا این حدیث نیکو و صحیح است. و حافظ ابن عبد البر قرطبی بعد از ذکر حدیث مربوط به اجراء مراسم
اخوت (بین افراد مسلمین) و دو حدیث دیگر مربوط باعطاء پرچم و مربوط بغدیرخم. تصریح نموده که : اینها همه آثار ثابت و
مسلم است. و بهمین منوال در این فصل از کتاب خود سخنان حفاظ و راویان را دایر بصحت سند غدیر ذکر نموده است.
[ [ صفحه 8
شگفت آنکه با این کیفیت که داستان غدیر بر حد تواتر و اجماع رسیده بر خلاف چنین اجماعی نسبت بان بعضی از اشخاص
نظرات و سخنانی ایراد نموده اند : در این مورد صاحب کتاب " الغدیر " قیافه دوست خشمگین را در برابر مخالف بخود گرفته و
این قبیل مخالفین را مورد محاکمه قرار داده و در یک فصل مستقل حساسی از کتاب خود ابن حزم اندلسی را که تردید و انکار
نسبت باین امر محقق را فتح باب کرده محاکمه و دادرسی مینماید. اگر کتاب " الغدیر " بر مبناي استدلال براي صحت این داستان
تدوین شده بود آنچه استاد دانشمند " امینی " در این باره از ذکر راویان در طول زمان تاریخ بیان داشته و آن بذل و جهد و سعی
بلیغی را که در اثبات معنی حقیقی ولایت بکار برده کافی و رسا و جامع بود. ولی این مولف دانشمند با مهارت بی نظیر و تسلط
کامل خود خواسته از این وادي غدیر، دریاي بیکرانی تشکیل دهد که امواج خروشان و بر هم انباشته آن بهر جانب دست یافته و از
آنمیان محوري بوجود آید که سخنان صریح و تصریحات ملیح پیغمبر عظیم الشان صلی الله علیه و آله را که درباره پیشواي گرامی
چون علی علیه السلام صادر شده از هر سو نمایان گردد : و براي تامین این منظور. نام ادبا و شعرا را بمیان آورده که در قصائد و
منظومه هاي خود از داستان غدیر یاد کرده اند و با شمیم روح پرور و مشک فام نام علی علیه السلام و سخنان رسول اکرم صلی الله
علیه و آله آثار و اشعار خود را آرایش داده اند. اینست که می بینیم : مولف آزموده و زبر دست " الغدیر " با اولین کاروان از شعرا
که از آغاز این داستان یعنی عهد پیغمبر گرامی صلی الله علیه و آله این فخر و شرف را احراز نموده اند همگام شده و بترتیب قرون
متوالیه این رشته از تاریخ تابناك اسلامی را در قصاید و اشعار ادباي هر قرن جستجو و غدیریه هاي هر قرن را نقل و درج نموده
[ [ صفحه 9
در این مبحث زیبا و شیواي ادبی نیز باین مقدار اکتفاء ننموده و بلکه ضمن درج و ثبت اشعار مزبور شرح احوال و هویت
سرایندگان هر قرن را هم بمعرض استفاده علاقمندان بادب و تاریخ و جویندگان حقایق گذارده و نوابغ شعر و ادب را نیز بدین
وسیله شناسانده است. مضافا بر آنچه ذکر شد. بذکر مصادر و معرفی دیوانهائی که قبلا شرح حال شعرا را ثبت و ضبط نموده اند
پرداخته و این نحو از تذکره خاصه در عصر حاضر بی نظیر است من در اینجا نسبت بابتکار (الغدیر) در تدوین شرح حال شعرا
صفحه 12 از 144
بترتیبی که ذکر شد گزاف گوئی و مبالغه ننموده ام، بلکه عین حقیقت را بیان کرده ام. ملاحظه نمائید : مثلا شرح حال و بیان هویت
- کمیت - از شعراي غدیر در قرن دوم اسلامی در جلد دوم " الغدیر " بالغ بر سی صفحه از این کتاب را اشغال نموده که میتوان
آنرا یک مجموعه ادبی مستقل بنام (کمیت) بحساب آورد. همچنین در مورد سید حمیري شاعر شهیر دیگر شصت صفحه از همان
مجلد مشتمل شرح حال او است و ضمن آن خصوصیات این شاعر بطوري مورد بررسی قرار گرفته که او را در قرن مزبور در میان
اقرانش ممتاز نشان میدهد، و نیز شرح حال ابن رومی در جلد سوم ضمن بیست و شش صفحه درج گردیده، بقیه شعرا و ادبا در هر
قرن نیز بدین منوال قیاس شود.
[ [ صفحه 10
این بسط کلام در شرح احوال شعرا شگفتی ندارد بلکه منتهاي شگفتی در نیروي شگرفت و طاقت فرساي این مولف بزرگوار است
که در مطالعه دوران زندگی و خصوصیات هر یک از این شعرا بکار برده چه آنکه تنها در مورد ابن رومی و تنظیم شرح حال و
زندگی او، این دانشمند بی نظیر، بدهها کتب قدیم و جدید مراجعه و حتی نوادر مطالب و تطورات گوناگون هر یک را از
مصادري استخراج نموده که بسیاري از ارباب دانش و اهل تتبع بر آن مصادر وقوف نداشته اند : بالاخره باید اذعان نمود که حتی
یک کتاب از کتبی که شامل ذکر نام و نشان ابن رومی و متضمن بیان حالات او از زشت و زیبا و نیک و بد بوده از نظر نافذ و
دست تتبع تواناي او دور و مستور نمانده حتی مقاله استاد عباس محمود عقاد مندرج در مجله " الهدي " منطبعه در عراقی که
متضمن قسمتی مربوط بشاعر نامبرده بوده مورد بررسی مولف بزرگوار (الغدیر) واقع شده و ما با توجه باین مقدار از تتبع و احاطه
مولف " الغدیر " است که بطور محقق و با ایمان کامل باید اقرار و اذعان کنیم که این پایه و مرتبه از تسلط و احاطه براي کسی
میسر نیست. جز آنکه نیروي خاصی با موهبت مخصوص از طرف خداوند باو اعطا شده باشد که تا این اندازه برموز و دقایق هر امر
واقف و مطلع گردد. بسی عبرت انگیز است مثلا در مورد ابی تمام شاعر که در جلد دوم " الغدیر " شرح حال او درج گردیده. نام
بیست و هفت تن از افراد مشهور که بر دیوان حماسه او شرح نوشته اند ذکر شده که از ابو عبد الله محمد بن قاسم شروع و بمرحوم
شیخ سید بن علی مرصفی که از رجال علم و ادب زمان ما بوده منتهی میشود. و در مورد ذکر مولفین اخبار مربوط بابی تمام مذکور
دهها از مولفین را نام می برد که از ابوالفضل احمد بن ابی طاهر (در قرن سوم هجري میزیسته) شروع و بدکتر عمر فروخ که از
نویسندگان زمان ما است منتهی میگردد.
[ [ صفحه 11
تا اینجا که درباره " الغدیر " بیان گردید نتیجه یک بررسی اجمالی است که با شتاب و در عین گرفتاري بمشاغل و حوادث زمان
توانسته ام بدان دست یابم و امعان نظر بیشتر و دقت در تمام محتویات آن و اظهار نظر درباره آن برایم مقدور نبوده و استاد
بزرگوار، عبد الحسین امینی سزاوار است که دوست سنی مصري خود را در قبال این قصور و عجز مورد عفو و اغماض قرار دهند و
بر ناراسائی او خورده گیري ننمایند و از خداي متعال مسئلت مینمایم که از این چشمه زلال " الغدیر " یک صفاي معنوي بین اهل
سنت و شیعه در طریق برادري اسلامی پدید آورد تا با وحدت و یگانگی بتوانند یک امت متحد و یک بناي استوار و زوال ناپذیر
براي زندگی توام با آزادي و شرف تشکیل دهند و روز افزون عزت اسلامیان و ارجمندي مقام آنان در جهان تامین گردد و خداي
متعال آن دانشمند بزرگوار را در این راه مقدس توفیق عنایت فرماید
صفحه 13 از 144
محمد عبد الغنی حسن
[ [ صفحه 12
خلاصه اي از سخنان مولف الغدیر
بسم الله الرحمن الرحیم
بر سخندانان و ارباب دانش پوشیده نیست که گرد آوردن و فراهم ساختن این کتاب نتیجه سالهاي متمادي صرف عمر و رنج
بسیاري است که متحمل شده ام تا این مجموعه را بنام خدمت بدانش و ادب و بمنظور برافراشتن پرچم فرهنگ قرآن کریم. فرهنگ
دین پاك و منزه خدائی در دسترس اهل بصیرت قرار دادم. آنان که در این بحث شگرف با دقت مطالعه نمایند خواهند دانست که
چه سختی ها دیده ام تا بانجام این خدمت توفیق یافته ام ؟ اطمینان دارم که مطالعه این کتاب حس قدردانی هر دانشمند و ذیعلاقه را
تحریک نموده و بپاس کوشش و مجاهدت فراوانی که در این راه بکار رفته مرا در انتشار آن یاري خواهند نمود و با همین اطمینان
و امید، هم اکنون امتنان و سپاسگذاري لازم را به ارباب دانش و تمیز و هواداران حق و فضیلت که با دلیري و شهامت مرا در راه
اجراء این برنامه مقدس پشتیبانی نموده و خواهند نمود تقدیم داشته توفیق و پایداري و ثبات قدم را براي آنها از خداي توانا مسئلت
مینمایم.
امینی - نجفی
[ [ صفحه 13
فرمان