گروه نرم افزاری آسمان

صفحه اصلی
کتابخانه
جلد يازدهم
امام شیبانی شافعی




اشاره
مولود 703 متوفاي 777
سپاس میکنم پروردگارمرا براي طاعت و پرستش او و نظم میکنمقلاده اي در عقیده به تنهائی.
فدا میکنم شما را نعمتهاي سه گانه خود را دستم و زبانم و قلب مستورم را،
و شهادت میدهم به یکتائی خدا که پروردگاري جز او نیست از قدیم پایدارشد به ابدیت و یگانگی،
اوست اول ظاهر بدون اول و آخر کسیکه باقی میماند همیشه و بطور ابدیت خواهد بود.
صفحه 70 از 208
شنوا بینا دانا متکلم توانا است بر میگرداند جن و انس را چنانچه ایجادکرده بود،
مرید است اراده کرده موجودات را براي وقتش قدیم است پس آنچه که خواست آفرید و بوجود آورد،
[ [ صفحه 110
حیاه است و علم است و قدرت است و اراده است متکلم است و بصیر است و گوش است بابقاء،
خدا است که بر عرش آسمان تسلط دارد و با آفریده هایش جدائی دارد و یکیست،
پس جهتی نیست که خدا را در بر داشته باشد و نیست براي او مکانی و برتر و بزرگتر است از آن مکان و جهت،
وقتیکه جهان هستی آفریده و پروردگار است هر آینه از عرش مولی و آقا بوده است،
تا آنجا که بعد از ذکر اصول عقاید و مدح سه خلیفه گوید:
و فراموش نکن داماد پیامبر و پسر عموي او را که دریائی از علوم و راهنما و رهبر بود،
و فداء کرد پیامبر خدا را حقیقه بجان خودش در شبیکه در فراش و جاي پیامبر چون شیر خوابید،
و کسیکه مولا و آقاي او پیامبر است پس صبح کرد علی علیه السلام براي او براستی مولا و یاور،
و فراموش نکن باقی اصحاب اهل بیت و انصار و پیروان او را که بر راه هدایت اند،
و تمام آنها را خدا درود بر ایشان فرستاده ونیز پیامبر درود گفته و تاکید نموده است،
پس بنده رافضی نباش پس تجاوز کنی پس واي و واي در عالم براي کسیکه تجاوز از قانون کند،
پس دوستیتمام خاندان و صحابه مذهب منست در فرداي قیامت که بایشان امید دارم نعمت ابدي را،
[ [ صفحه 111
و از جنگ صحابه با یکدیگر ساکت باش پس آنچه بین ایشان شده آن اجتهادمحض بوده است،
و بتحقیق که در اخبارصحیح آمد که قاتل و مقتول آنان در بهشت جاودان جاودانست،
و این اعتقادامام ما شافعی و عقیده مالک و ابو حنیفه و احمد نیز همین است.
آنچه که این شعر در پی دارد:
این ابیات را ما انتخاب کردیم از قصیده بزرگ هزار بیت که چاپ شده از امام ابی عبد الله محمد شیبانی شافعی که صاحب(کشف
الظنون) براي او یاد کرده و جمعی از بزرگان شافعیه آنرا شرح کرده اند که از ایشانست.
-1 نجم الدین محمد بن عبد الله اذرعی عجلونی شافعی متوفاي سال 876 فارغ شده از شرح آن 11 ماه رجب سال 859 و آنرا
موسوم ببدیع المعانی در شرح عقیده شیبانی نموده و آن اول شرحی است که بر آن تالیف شده است چنانچه آنرا در اول شرح یاد
کرده. گوید در ص 75 شاعر(شیبانی) در شعرش اشاره کرده
و من کان مولاه(النبی) لقد غدا
(علی) له بالحق مولا و منجدا
صفحه 71 از 208
[ [ صفحه 112
و کسیکه مولا و آقاي او پیامبر است هر آینه صبح کرد(علی) براي اوبراستی که مولا و راهنماست،
تا آنچه که در حدیث صحیح وارد شده که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله گوید ": من کنت مولاه فعلی مولاه "شیخ محی الدین
نووي گوید: معنایش نزد علماء این موضوع که مورد اعتماد در تحقیق آن و امثال آن اینست: کسیکه من یاور او و مولاي او و
دوست و همدم اویم پس علی هم چنین است پایان سخن او. و شاید ناظم اشاره کرد به این معنی بعطف قولش(منجدا)بر(مولاه)
پس عطف تفسیر میباشد: و بتحقیق وارد شده که عمر بن خطاب وقتی شنید بیان پیامبر صلی الله علیهو آله را که فرمود هر کس من
مولاي اویم پس علی مولاي اوست. بعلی علیه السلام گفت: هنیئا لک اصبحت مولا کلمومن و مومنه. گوارا باد بر تو که صبح
کردي در حالیکه مولاي هر مرد مومن و زن مومنه هستی.
-2 شیخ علوان علی بن عطیه حموي شافعی متوفاي 936 آنرا موسوم بیدیع المعانی در شرحقصیده شیبانی نموده. صاحب(کشف
الظنون) چنین یاد کرده آنرا و در شذرات الذهب ج 7 ص 218 و قاموس الاعلام ج 2 ص 682 موسوم نموده آنرا ببیان المعانی فی
شرح عقیده الشیبانی.
نامیده است. « المعتقد الایمانی علی عقیده الشیبانی » -3 ابو البقاء احمدي شافعی آنرا
-4 شیخ محمد بن علیبن علان متوفاي 1057 آنرا نیز موسوم نموده به بدیع المعانی،
[ [ صفحه 113
شاعر کیست؟
محمد بن احمد بن ابی بکر بن عرام بن ابراهیم بن یاسین بن ابی القاسم بن محمد ربعی شیبانی اسوانی اسکندرانی شافعی تقی الدین
ابو عبد الله امام محدث و فقیه مفتی در هیجدهم شوال 703 به دنیا آمده و شنیده است چنانچه در(الدرر الکامنه) ج 3 ص 373 از
علامه رشید الدین اسماعیل بن عثمان معروف بابن معلم حنفی متوفاي 724 و حسن بن عمر کردي ابو علی ساکن جیزه مصر و فوت
شده در آن در سال 720 و حجار شهاب الدین ابیالعباس احمد بن ابی طالب متوفاي 730 و شریف موسی ابن ابی طالب عز الدین
ابی القاسم موسوي متوفاي بمصر سال 715 و علم بن دراده و تاج الدین ابن دقیق العید احمد بن علی متوفاي در قاهره و برخی گفته
اند متوفاي در قوصسال 723 و احمد ابن محمد بن کمال الدین متوفایی 718 و شریف علی زینبی و عمر عتبی رکن الدین بن
محمد قرشی متوفاي سنه 724 و زینب دختر احمد بن عمر بن ابی بکر بن شکر مقدسی متوفاي سال 722 و غیر ایشان.
و باو اجازه داد مطعم و ابن عبد الدائم و ابن نحاسو یحیی بن سعد و از مکه رضی الدین ابو اسحق ابراهیم طبري مکی شافعی
متوفاي سال 722 و غیر از آنان.
ابن حجر در درر گوید: شیبانی حدیث گفت وفتوا داد و تدریس نمود و تصنیف کرد وبیرون آورد و یگانه است در آوردن
بچیزهائی از مسموعات و شنیده هایش وفاتش در سال 777 بوده است.
و بیوگرافی و شرح حال او در(شذرات الذهب) ج 6 ص 252
صفحه 72 از 208
[ [ صفحه 114
. موجود است و شمرده است از کسانیکه از او شنیده اند: ابن مخلوف علی بن ناهض نویري مالکی قاضی متوفاي 718
و شیبانی را هر چند که تعریف بشعر گوئی نکرده اند در آنچه که ما برآن مطلع شدیم از ترجمه او جز اینکه(امام ابو عبد الله محمد
شیبانی شافعی)که این قصیده باو نسبت داده شده در کتب رجالی باین اوصاف یاد شده منطبق نمیشود مگر بر او و خدا داناست.
[ [ صفحه 115
شمس