گروه نرم افزاری آسمان

طهران‌




در هنگام مرض مظفر الدين شاه، دختر شاطرباشي كه خيلي متدين است خواب ديد كه به او گفتند شاه در اين مرض خوب نمي‌شود. پسرش چند سال سلطنت مي‌كند.
بعضي هم مي‌گويند پادشاه نيست. بعد از آنان حضرت امام عصر (ع) ظهور خواهد فرمود.
ص: 1107

نمايه عام‌

آ

آب حاجي عليرضاي طهران: رياست- 589.
آبدارباشي، اعتماد حضرت: 425- اعتماد حضرت آبدارباشي.
آبدارباشي، مصدق الملك: 771؛- آوردن عكس شاه 819- مصدق الملك آبدارباشي- امين حضرت آبدارباشي.
آبدارخانه: 6.
آبدارخانه و سقاخانه: 6.
آبدارخانه مخصوص: 594.
آبله: تلف شدن اطفال از- در شيراز 97؛- در دزفول 301؛- در فارس 97.
آبله‌كوبي: 357؛- اطفال 97.
آب نجف آباد:- وقفي امين الملك 404.
آبنه [/ آبونه]: 1046.
آبه سكراد:- ابداع تعليم و تعلم آموزش گنكها 186.
آبه كوالف:- نفي و حبس به سبير 206.
آبه لپه:- ابداع تعليم و تعلم آموزش گنكها 186.
آپاردي: 444.
آتاشه ميليتر:- سفارت مكسيك 697.
آتشبازي: 55، 60، 865، 1025؛- در جاجرود 138؛- در جلو قصر صاحبقرانيه 97؛- در خيابان الماسيه 128؛- در خيابان ناصريه
44، 147؛- دولت عثماني 215؛- دولتي 823؛- در شب عيد قربان 174؛- در شب ميلاد خامس آل عبا 219؛- در شمس العماره 44؛- در عيد غدير 178؛- در عيد ميلاد مرتضوي 64.
آتن: پادشاه يونان در- 210؛ شورش طلاب در- 599، 600.
آجرپزي: ايجاد ماشين- 296.
آجنت: 650 پ- آگنت.
آجودانباشي، حسن خان وزير نظام افشار: 816 پ؛- ضديت با امير خان سردار 372- حسن خان افشار- وزير نظام، حسن خان افشار.
آجودانباشي/ آجودانباشي كل، يار محمد خان سيف السلطنه: فوج خلج و خرقان سپرده- 939؛ لقب- 574- يار محمد خان سيف السلطنه- سيف السلطنه، يار محمد خان.
آجودان‌باشي افواج:- حاضرباش سلام 596.
آجودان‌باشي توپخانه، اسمعيل خان امير تومان:- رياست كتابخانه ملتي 252- اسمعيل خان امير تومان (آجودان‌باشي توپخانه).
آجودان حضور امير تومان، محمد خان:- رياست سواره خواجه‌وند 91- محمد خان آجودان حضور امير تومان.
ص: 1108
آجودان مخصوص، ميرزا حسن خان:- لقب 60- حسن خان (پسر وزير همايون).
آجودان مخصوص، ميرزا مهدي خان (حاكم ساوه و زرند):
- حكومت ساوه و زرند 14؛- ملقب به وزير همايون 60؛ وزارت مخزن ملبوس سپرده- 60- وزير همايون- مهدي خان كاشي.
آخال: سرحدات- 855؛ فرار مردم قوچان به- 855.
آخر دنيا (كتاب): 46- فالب.
آداب تعليم زبان پارسي به اصول آسان (رساله): 190.
آدلف، اسكار گوستاو (وليعهد سوئد و نروژ):- رسيدن به سلطنت 748.
آدموف: اراضي- 610.
آدوا: 603 پ.
آديس آبابا: 603.
آذربايجان: 413 پ، 664، 821؛ آذوقه- 493؛ اذيت مردم- 756؛ ارسال نشان براي وليعهد به- 64؛ ارسال هداياي وليعهد براي مظفر الدين ميرزا به- 3؛ استعفاي پيشكار- 227؛ استعفاي نظام السلطنه از پيشكاري- 560؛ اطباي نظامي- 419؛ املاك ميرزا موسي خان در- 286؛ انتظام- 353؛ اهالي- 486؛ 593، 673، 755، 1018، 1104؛ ايالت- 322؛ بلاد- 101، 122؛ بلواي مردم در- 664؛ پست سابق- 416؛ پيشكار- 35، 74، 78، 96، 125، 347 پ، 356، 390، 392، 413، 431، 433، 477، 511، 552، 762، 833؛ پيشكاري- 15، 74، 137، 353، 358، 383، 392، 402، 463، 560، 574، 593، 684، 686، 708، 762، 778، 1060، 1078؛ تجار- 602؛ تذكره- 494، 495؛ تغيير بعضي حكومت- 306؛ تلگراف صدر اعظم به- 1047؛ جانشين- 698؛ حاكم- 507؛ حركت كميسيوني به- 933؛ حكام- 304؛ حكمران- 701؛ حكومات- 466، 477.
574، 702؛ خالصه‌جات- 92، 139؛ خدمت مصدق الدوله در- 152؛ دستخط وليعهد براي مدارس- 1103؛ راه شوسه از طهران به- 602؛ رسيدن نظام السلطنه به- 413؛ رفتن نظام السلطنه به پيشكاري به- 383، 392، 463؛ رفتن وليعهد از طهران به- 578؛ رياست اطباي نظامي- 419؛ رياست خلوت در- 22؛ رياست قشون- 165، 477، 939؛ رياست كميسون سرحدي- 469؛ رئيس التجار- 517؛ رئيس قشون- 312، 320؛ زبان تركي در- ده؛ زلزله در- 40؛ سادات طباطبائي- 111، 253، 526 پ، 704 پ؛ سرباز در سرحد- 852؛ سرحدات- 573، 834، 852، 933، 956؛ سركارات- 91؛ شاه در راه- 505؛ شورش اهل- در حمايت روس از ايران 470؛ صاحب اختيار- 12، 582؛ صديق الدوله نوري در پيشكاري- 778؛ علماي- 169، 1019- 1021؛ عين الدوله در پيشكاري- 16؛ فرمانفرمائي مظفر الدين ميرزا بر- 3، 13؛ قشون- 35، 433؛ قشون عثماني در سرحدات- 933، 956؛ كارگزار- 426، 482؛ كارگزاري- 304، 576، 649؛ كميسيون سرحد- 1044؛ گراني و قحطي در- 329؛ گندم- 81؛ گمركات- 341 پ، 343، 487؛ لشكرنويس‌باشي- 35، 496؛ محاسب- 1045؛ محال- 301، 649؛ محمد باقر خان امير نظام در- 650؛ مخالفت اهل- با نوز 746؛ مدارس- 1103؛ مذهب سنّي در- 52؛ مردم- 552؛ مردم كلده در- 101؛ مرض جنون در گوكان- 356؛ مرند- 674؛ معادن- 413؛ مغشوش شدن- 477؛ مقاطعه- 424؛ منع تكدر بين طوايف- 322؛ نان در- 329؛ نجات- 771 پ؛ نجبازادگان- 49؛ نصرة السلطنه در- 43؛
ص: 1109
نظام السلطنه در پيشكاري 482؛ نقاط مستحدثه- 632؛ نوكرهاي مخصوص مظفر الدين شاه در- 5؛ وزير- 762؛ وزير خالصه‌جات- 92؛ وزير و كارگزار- 315؛ وفات وكيل الملك طباطبايي در- 674؛ وليعهدي شاه در- 16، 551.
آذربايجاني: درباريان غير- 656 پ.
آذوريان: نهر- 403.
آرتور:- در تصرف روس 729؛ فتح- 723، 726- پرت آرتور.
آرتين مسيحي: دختر- 423.
آرشوك پيركوتن‌برك (كشيش):- گذاشتن تاج بر سر ادوارد 619.
آرگيروپولو (وزير مختار روسيه):- اقامت در طهران 152.
آريان‌پور، امير حسين: بيست و سه.
آزاد/ آزادي (روزنامه):- انتشار توسط ملك المورخين بيست و يك، بيست و دو- روزنامه آزاد/ آزادي.
آستارا/ آسترا: 607 پ؛ بازگشت شاه به سرحد- 813؛ تأسيس شوسه راه- 295؛- از حكومات آذربايجان 574؛ راه- 1044؛ راه شوسه- 1055؛ زلزله در- 610؛ سيم تلگراف- 225؛ طوفان- 47؛ كشيدن تلفن به- 249؛ ورود شاه به سرحد- 815- آسترا.
آسترا/ آستارا: 627؛ راه- 612؛ راه شوسه- به اردبيل 612؛ رفتن شاه از- 497؛ سفر شاه از طرف- 607؛ ورود شاه از فرنگ به- 622- آستارا.
آسترا خان/ هشدر خان: 375 پ، 544 پ- هشدر خان.
آستان قدس: متولي- 758 پ- آستانه مقدسه رضويه.
آستان مقدسه حضرت ثامن الائمه: التجا به- 109-
آستانه مقدسه رضويه.
آستانه مقدسه رضويه/ آستانه رضوي/ آستان مقدس
رضوي: تعدي نصير الملك شيرازي در- 654؛ تقديمي شاه به- 183؛ توليت- 85، 581؛ دفن حسين پسر كربلايي حسن ضرابي در- 25؛ متولي‌باشي- 673؛ وزارت- 556.
آستانه حضرت علي بن موسي الرضا: وقف ميرزا موسي خان املاك خود را به- 286.
آستانه شاه نعمت اللّه كرماني: مزار حسنعلي خان امير نظام گروسي در- 394 پ.
آسيا: 219، 355، 414، 456.
آسياي بخاري: تأسيس- 294؛- در خيابان چراغ گاز طهران 433.
آسياي شرقي/ آسياي مشرقي: 830، 956؛ صلح عمومي در ممالك- 830- ايران.
آسياي صغير/ آسياي كوچك: 421 پ، 1102 پ؛ راه آهن در- 421.
آسياي مركزي: هجرت مسلمانان كويت به- 464.
آسيه: 43.
آشتياني، آقا شيخ مرتضي (پسر حاجي ميرزا حسن آشتياني مجتهد):- حركت به عتبات عاليات 983.
آشتياني، آقا شيخ مصطفي (پسر حاجي ميرزا حسن آشتياني مجتهد): 420 پ؛- حركت به عتبات عاليات 983؛ قتل- 983- مصطفي آشتياني.
آشتياني، احمد خان: مناصب- در مشروطيت 770 پ- احمد خان آشتياني- قوام السلطنه- دبير حضور. آشتياني، حاجي ميرزا حسن مجتهد:- امضاي استشهاد جنون آقا حسن رختدار 380؛- بازگشت از مشهد به طهران 438؛ پسر- 860؛- زيارت ارض اقدس 392- حسن آشتياني.
آشتياني، حاجي محمد حسن مجتهد:- قدغن كردن محمد رضا واعظ به بالاي منبر 470.
آصف الدوله، غلامرضا خان شاهسون امير نويان (حاكم تهران، حاكم خراسان، حكمران فارس، وزير): 15،
ص: 1110
528؛- و اتابيك 540، 575، 576، 606؛- اتحاد با سپهسالار و وزير عدليه 434؛- احتمال عزل توسط مجلس شورا 1083؛- اختيار تام 512؛- احضار به پاي تلگراف 527؛- اخذ طلب دولت از ناصر السلطنه 452؛- ارزان كردن نان و گوشت 434؛ اسباب عزل- 534؛- و اوباش فارس 634؛ ايل- در خمسه 558؛- و ايل شاهيسون 427؛- به جيب زدن پول 530 پ؛- بريدن دست دزدان در طهران 434؛- و بنان السلطنه 545؛- پسر- 408، 533؛- پيشكش به شاه 534؛-- براي حكومت خراسان 556؛ پيشكش خبازهاي طهران به- 452؛ تعديات- 130، 852؛- تعديات در خراسان 739؛- تعدي بر مردم كرمان 120؛ تعقيب- 511؛ تغيير حكومت- 931؛- تلگراف به حكومات خمسه و قزوين 524؛ تلگراف تهديد صدر اعظم به- 527؛ تلگراف شاه به- 524؛- توليت مشهد مقدس 776؛ تهديد اوباش به- 635؛- حاكم خراسان 1056؛- حاكم طهران 443، 467، 512، 513؛- و حاكم قوچان 944؛- حبس احمد امين الصنايع 447؛- حبس زنها 456؛- در حضور شاه 434؛- حكومت خراسان 13، 703؛-- سيستان 13؛-- ساوه و زرند 426؛-- سبزوار 944؛-- طهران 423، 456، 532، 545؛-- فارس 606؛-- كرمان 434؛-- كرمان و بلوچستان 120؛- و حلاج 545؛ حمله مردم به خانه- 511؛ خانه- 455؛ خانه حكومتي- 511؛ خدمات- 529؛- خرج نكردن پول كمك به جنس طهران 576؛ خلعت به- 540؛ خواستن شاه- را پاي تلگراف 527؛ خيانت‌هاي- 526، 528، 529، 532؛ دستگيري- 575؛- دستگيري آصف ديوان
512؛- دستور ارزاني نان 434، 511؛- دستور خريد گندم 523؛ دشمني با- 528؛ دفينه در عمارت- 494؛- در ديوانخانه حكومتي 504، 511؛ رسوايي- 120؛- رياست ايل شاهسون 579؛- ساكت كردن ورثه مقتول شهاب الملك 543؛- سپردن وظايف به قائم مقام وزير 513؛- سخت‌گيري 739 پ؛- سرداري قشون 776؛- و شاه 540؛- شراكت با سپهسالار در حكومت طهران 524؛ شمشير جواهرنشان شاه به- 536؛ شئونات- 427؛- و صدر اعظم 427؛ صندوقخانه- 530؛- عايدي از حكومت طهران 526؛- عزل از حكومت طهران 528، 535، 537، 542، 543؛- عزل از حكومت كرمان 394؛- عزل شجاع الدوله حاكم قوچان 779؛- عزل نشدن 526؛- فايده از قحطي طهران و گراني نرخ 534؛ فراشان- 634؛- فروش گندم به نانواها 456؛- و قصابهاي طهران 427؛ قصد قتل- 511؛ كارهاي خوب- 739؛- كشتن- 537؛- مأموريت به سطوت الملك 395؛- مانع انتخاب وكيل خراسان 1083؛- مبغوض مردم و شاه 540؛- و مختار السلطنه 427، 502؛- از مخصوصان اتابيك 558؛ مذمت و خيانت- 528؛ مناصب- 426؛- موقوف بودن ماليات 522؛- مهار كردن نانواباشي 514؛- ناتواني از دستگيري كرم 530؛- نافرماني مختار السلطنه از- 502؛- نان طهران 513، 523؛- نشان و امتياز 535؛- و نوكرهاي تبريزي شاه 427، 447؛- وانمود كردن گراني و كميابي گندم در طهران 530؛- وزارت تجارت 513؛- وزارت خالصه 423؛- و وزير دربار 543؛- و وزير عدليه 513؛- و يمين السلطان 528- غلامرضا خان آصف الدوله شاهسون.
ص: 1111
آصف الدوله، عبد الوهاب خان شيرازي: پسر- 654 پ، 752- عبد الوهاب خان آصف الدوله شيرازي.
آصف الدوله دولو قاجار، اللّه يار خان: 559 پ- اللّه يار خان آصف الدوله دولو قاجار.
آصف الدوله قجر/ آصف الدوله، محمد قلي خان (پسر اللّه يار خان آصف الدوله دولو قاجار): 559 پ؛ پسر- 559- محمد قلي خان آصف الدوله.
آصف السلطنه/ آصف السلطنه صاحب جمع (داماد شاه):
برادر- 567؛- تمجيد حضور از وزير و اجزاي او 824؛ زن- 907؛- و شاه 969؛- صاحب جمع 425؛ صاحب جمعي دواب سپرده- 120، 121؛- كاغذخواني شاه 451- صاحب جمع.
آصف الملك (برادر آصف السلطنه):- وفات 567.
آصف ديوان، عبد الرزاق خان مهندس (سرهنگ):- دستگيري 512؛- غزل 440؛- لقب 504؛- هواخواه امين الدوله 512؛ نامه نصير الدوله به- 512- عبد الرزاق خان سرهنگ.
آصف نظام (مير پنج توپخانه قجر):- وفات 682.
آصفيه: 357.
آطنه: قراي- 423.
آفريدي هند):- شورش بر ضد انگليس 235.
آف‌كنات (پرنس):- نشان زانوبند براي امپراطور ژاپون 860.
آقا بالا خان سردار/ آقا بالا خان سردار افخم: 750 پ، 940 پ؛- ايجاد مدرسه ملي افخميه در استر اباد 760؛- حكومت استر اباد 704؛ دو فوج مخصوص به- 548؛- سرداري قشون 776؛- عزل از وزارت نظميه و پليس 691؛- و كامران ميرزا نايب السلطنه 691 پ؛- مدارج نظامي 691- سردار افخم، محمد علي خان- محمد علي خان سردار افخم.
آقا حسن رخت‌دار:- سياحت فرنگستان 380.
آقا خان: پسر- 508.
آقا خان، ميرزا:- كارپرداز بصره 400.
آقا خان سردار:- فوت 115.
آقا خان غفاري كاشاني سرتيپ، ميرزا (پسر ميرزا همايون):
- ملقب به فخر الممالك 243- فخر الممالك، ميرزا آقا خان غفاري.
آقا خان كاشي، ميرزا (برادر هدايت الله خان دوام الملك):
- ملقب به دوام الملك 554- دوام الملك.
آقا خان گاريچي (مدير پست راه خراسان):- ملقب به ناظم المعابر 790- ناظم المعابر.
آقا خان محلاتي سوم/ سلطان محمد شاه: 346 پ.
آقا خان معظم السلطنه:- مخلع به سرداري ترمه شمسه مرصع 515- معظم السلطنه، آقا خان.
آقا خان نبيل الدوله، ميرزا: 462- نبيل الدوله، ميرزا.
آقا خان نوري (صدر اعظم): 196 پ؛ آخرين فرزند- 570 پ؛ پسر- 786 پ؛ نواده- 753- ميرزا آقا خان نوري.
آقا رضا (پسر غلام حسين هراتي):- خودكشي 692.
آقا رضا رئيس التجار:- راه‌اندازي گاري و درشكه در راه خراسان به عشق آباد 678- رئيس التجار، آقا رضا.
آقا سيد آقا: رفتن يوسف خان ارمني به منزل- 45.
آقا سيد احمد افتخار الفقها (برادر ميرزا صادق):- ملقب به افتخار الفقها 518- افتخار الفقها.
آقا سيد اسمعيل: 761.
آقا سيد جمال الدين واعظ/ جمال واعظ [ملك المتكلمين]- جمال واعظ.
آقا سيد حسن (برادر صاحب روزنامه حبل المتين):- گرفتار شدن 970.
آقا سيد حسين خان:- همراه شاه در سفر فرنگ 771.
آقا سيد علي دعانويس:- نقل معايب عين الدوله 706.
آقا سيد كاظم (سرتيپ قورخانه): 512.
آقا سيد محمد (پسر بزرگ آقا سيد محمد علي مجتهد كلهري كاشاني):- ملقب به صدر الاسلام و
ص: 1112
مفتخر به عصاي مرصع 510- صدر الاسلام، آقا سيد محمد.
آقا سيد محمد طباطبائي- محمد بن صادق طباطبائي (آقا سيد).
آقا شيخ هادي مجتهد:- افتتاح مدرسه ملي 472؛- متكفل بيست شاگرد مدرسه رشديه 472- هادي مجتهد.
آقا غلام حسين تاجر خراساني (هراتي): 692- غلام حسين هراتي.
آقا محمد خان بهاء الدوله (برادرزاده حاجي بهاء الدوله ساسان ميرزا):- ملقب به بهاء الدوله 904- بهاء الدوله، آقا محمد خان.
آقا محمد خان قاجار (پادشاه ايران):- انتخاب طهران به پايتختي 133.
آقا مرتضي (رئيس مجلس حفظ الصحه يزد):- ملقب به مسيح الممالك 93- مسيح الممالك.
آقا ميرزا احمد (پسر آقا ميرزا موسي):- حكم قتل ايلچي روس 820.
آقا ميرزا محمد (پسر امام جمعه دار الخلافه):- وفات 259.
آقا ميرزا مصطفي: 880 پ.
آقا ميرزا موسي: پسر- 820.
آقا نجفي اصفهاني مجتهد/ حاج محمد تقي مجتهد:
اجداد- 346 پ؛- و اذان گفتن تجار در بازار طهران 680؛ افكار و نيات- در اصفهان 346؛- امامت در مسجد آقا سيد عزيز اللّه در طهران 681؛- ايجاد مدرسه ايتام 846؛- پناه به ظل السلطان 958؛ پيغام قونسول روس به- 664؛ تلگراف پادشاه عثماني به- 666؛- تلگراف به وليعهد 781؛- حكم اخراج و كشتن بابيه اصفهان 664؛- پاره كردن دستمال گردن مردم 682؛- خواسته شدن به تهران 666؛- رفتن به اصفهان 682؛- سبب بلواي اصفهان 958؛- سكونت در اصفهان 677؛ صنايع شدن گندم در انبار- 381؛
ظل السلطان و- 666؛- و علماي طهران 889؛- فرستادن برادرش به تهران 666؛- و مردم اصفهان 666؛- در منبر مسجد اصفهان 531؛ نظام الملك نزد- 682- مجتهد اصفهاني- محمد تقي اصفهاني.
آقا وجيه: 362 پ- وجيه اللّه ميرزا سپهسالار- امير خان سردار.
آقا يوف، احمد (مدير روزنامه ارشاد بادكوبه): 917.
آقاي مجتهد:- معروف به نجفي 677- آقا نجفي اصفهاني مجتهد.
آق‌بلاق: باران در- 96.
آق‌قلعه: تعمير حصار- 298.
آكسفورد: ناصر الملك تحصيل كرده- 194 پ.
آگنت/ آجنت.
آگنتي: منصب- به سديد السلطنه 650.
آلباني: مردم- 444.
آلبرت (امپراطور انگليس، پسر ويكتوريا):- به تخت نشستن 554؛- پادشاهي 556- ادوارد هفتم.
آلبرت فردريك اگوست (پادشاه ساكس آلمان):- وفات 618.
آلبرت هال: اجتماع مردم لندن در- 230.
آل برمك:- و امين السلطان 198.
آلزاس: بازپس‌گيري- 191 پ.
آل طه: خانواده- 247.
آل عثمان: پادشاه- 29.
آلفونس دوازدهم: پسر- 623.
آلفونس سيزدهم (پادشاه اسپانيا):- به تخت نشستن 623؛ سلطنت مستقل- 609؛ نشان اقدس شاه ايران براي- 615.
آلكسي (گراندوك):- وليعهدي روس 716.
آلمان: 186، 201، 498 پ، 638، 841، 997؛ اخراج رعاياي- از روس 224؛- اخراج رعاياي
ص: 1113
روسيه 224؛ امپراتور- 36، 387، 422، 564، 792، 860؛- امتياز راه‌آهن از عثماني 421؛ امير البحر- 649؛- و انگليس 202؛ اهالي- 339؛ بانك- 209؛ برادر پادشاه چين در- 609؛ بودجه ماليه- 604؛- بي‌بهرگي از چين 468؛ پادشاه- و پادشاه دانمارك 921؛- پرداخت قرض ژاپون 234؛ تشرف وزير مختار- 36؛- تصرف اطراف كوچو 199؛- تصرف كيااوچان 199؛- تصرف مراكش 937؛- تعويض كيانغ جانغ با نقطه ديگري از چين 202؛- تعيين سلطان سامواي 389؛ جمع‌آوري تمبرهاي باطله پست در- 207؛ جمعيت ممالك- 563؛ جنگ فرانسه و- 860؛ حمله به پادشاه- 585؛ خبر جلوس همايوني به دولت- 70؛ خريد كشتي پرسپوليس از- 737 پ؛ درخواست وام دولت ايران از- 930، 946؛ درگذشت صدر اعظم- 214؛ دعاوي- 639؛ دعوت دولت- از شاه 606؛- دعوت نكردن از شاه 642؛- و دولت انگليس 634؛ رسم قشون- 265؛ رعاياي- 199، 224؛ رفتن امپراطور- به انگليس 473؛ رفع حمايت- 406؛- رقابت با روس و انگليس يازده؛ رقابت واردات- با انگليس 350؛ رياست امپراطور- 618؛- ساختن راه‌آهن در ايالت شانتونگ 192؛- ساختن سفاين 485؛ سردار- 860، 860 پ؛ سفير ايران در- چهارده؛ سفير جديد- 1053؛ سياحت امپراطور و امپراطريس- 226؛- شكست دادن چيني‌ها 574؛ شهرهاي- 185؛ صلح‌نامه سفير- با چين 609؛- طلب يكي از بندرات فارس 378؛- و فرانسه 191؛ فوت وزير مختار- 161؛- قرارداد راه‌آهن با ايران 383؛ قشون- 199؛ كتابفروشان- 185؛ كسر بودجه- 604؛ كشته شدن يكي از رعاياي- 199؛ كشتي تجارتي دولت- 1016؛- كشيدن راه آهن حجاز 1017؛ كنترات محرمانه ايران و- 1016؛- كوشش در آموزش زبان آلماني به اهالي لهستان 608؛ گمركات ونه‌زوئلا گرو نزد- 638؛ مال التجاره- 365؛- محرك عثماني 1017؛ مدارس- 604؛- مدعي روس و انگليس در تقسيم ايران 1083؛ صنيع الدوله در- 737 پ؛ مركز توقف سفاين- در سواحل چين 192؛ مرگ صدر اعظم- 351؛ مستعمرات- 717؛ مستملكات- 842؛ مقابله دولت- با روس و انگليس 226 پ؛ مؤتمن الملك مأمور سفارت- 1031؛ نامه امپراطور- 307؛- نپذيرفتن پذيرايي از شاه 745؛ نصاراي- 192؛ نظريه علماي- 620؛ واردات مصر از- 350؛ واگذاري بندر كيانغ چانغ به- 202؛ واگذاري جزيره سامواي به- 483؛ وزير مختار- 26، 36، 54؛ وزير مختار ايران در- 569، 700 پ، 932 پ؛ وفات پادشاه ساكس- 618؛ وكيل- 391؛- هم‌عهد با فرانسه و روس در مسأله چين 208.
آلماني/ آلمانها/ آلمانيان: 191 پ، 497، 571 پ؛ اجازه ايران به كشيدن راه‌آهن به- 222؛ امتياز كمپاني- 333؛- تصرف بندر كيانك چانك 201؛ توپ- 422؛- جدال با طايفه هاتنطات افريقا 841؛- در جنگ بين‌الملل اول 368؛- در جنگ سدان 191 پ؛ حكيم- 1063؛ 1067؛ زبان- 604، 608؛-- در ايران 101؛- ساختن راه‌آهن در ايران 383؛-- از طهران به شميران 383؛ صنّاع- 630؛ طبيب- 1061، 1074؛ طرفهاي- دولت روس 200؛- عقد اتحاد با مراكش 772؛ قتل كشيش‌هاي- 192؛ كشتي جنگي- در لنگرگاه بوشهر 390؛ كمپاني- 351؛- گرفتن بندر كياچو 234؛ منجم- 348، 461.
ص: 1114
474.
آلمانيا: واردات پنبه از- 350.
آلوسي‌زاده: بابي بودن- 435؛- نوشتن كتاب درباره شيعه 435.
آليانس (مدرسه): 792؛ شاگردان- 911- مدرسه آليانس.
آمريك: 773، 869؛ انكشاف- 661؛ ترقي قيمت نقره در- 413؛- جنگ با اسپانيا 217؛ ممالك- 661، 674.
آمريكا: 631، 901؛ آتش‌فشان در بلاد- 630؛ تجار- 808؛ تحريك- توسط شورشيان كوبا 318؛ جزاير متعلق به دانمارك در- 628؛ جنگ اسپانيا و- 317؛- خواستار امتياز از چين 359؛ دخترهاي- 669؛ رسم قشون- 265؛ لشكر- 326؛ مدارس زنانه در- 435؛ ممالك متحده- 570 پ.
آمريكاي جنوبي: حفر بوغاز در- 620.
آمريكاي شمالي:- نزاع با دولت اسپانيا 624.
آمريك جنوبي: 773.
آمريك مركزي: 773.
آمريكي: سياح- 459.
آمل: 650 پ؛ دهات اتابيك در- 580.
آمور: حق ماهيگيري ژاپون در- 964.
آموري: اراضي- 862.
آموزشگاه هنر: ايجاد- 976 پ.
آناتولي/ آناطولي/ آنادولي: 421 پ، 444، 1102 پ؛ خط راه‌آهن- 695؛ فرستادن پادشاه عثماني قشون از- به يمن 1102- آناطولي- آنادولي.
آنارشيست/ آنارشيست‌ها: 63، 230، 521 پ، 589؛- بلوا در پاريس 447؛- پيش‌روي به طرف عمارت امپراطور 747؛- تيراندازي به شاه 521؛ مردم- 216.
آنتيل: زلزله در- 632.
آندرينوپل/ ادرنه: حريق در- 846- ادرنه.
آوانس خان عماد الوزاره: 86- عماد الوزاره.
آويزهاي لآلي: 255.
آيينه عيب‌نما (روزنامه):- انتشار توسط ملك المورخين بيست و يك، بيست و دو- روزنامه آيينه عيب‌نما.
آيينه عيب‌نما (مقاله): بيست و يك- صدر هاشمي، محمد.

الف‌

اباستوفان: وليعهد روس در ييلاق- 418.
ابت‌آباد/ احمدآباد هند: بدعت سلام كردن به اروپايي 481.
ابتدائيه (مدرسه): 250- مدرسه ابتدائيه.
ابتهاج السلطان، عبد الوهاب ميرزا:- لقب 517- عبد الوهاب ميرزا ابتهاج السلطان، حاجي. مرآت الوقايع مظفري ج‌2 1114 الف ..... ص : 1114
ادر جهانگير ميرزا حسام السلطنه):
745 پ.
ابداعيه: تشكيل شركت- 968.
ابراهيم، ميرزا سيد (مستوفي اتابيك اعظم.
رياست آب حاجي عليرضاي طهران):- وفات 589.
ابراهيم آبدار: وامدار- 383 پ.
ابراهيم خان، ميرزا:- منشي وزارت خارجه 231.
ابراهيم خان اعتماد الدوله شيرازي: پسر- 571 پ، 582- اعتماد الدوله شيرازي، ميرزا ابراهيم خان.
ابراهيم خان حكيم الملك/ ابراهيم خان حكيمي (برادرزاده ميرزا محمود خان): 683 پ؛- در مشروطيت 771 پ؛- همراه شاه در سفر فرنگ 771- حكيم الملك، ميرزا ابراهيم خان- حكيمي، ابراهيم.
ابراهيم خان دريابيگي:- اجاره شيلات 280- دريابيگي، ميرزا ابراهيم خان.
ابراهيم خان ظهير الدوله (پسر مهديقلي خان): 222 پ؛ سلسله- 871 پ- ظهير الدوله، ابراهيم خان.
ص: 1115
ابراهيم خان كلانتر، ميرزا (رئيس التجار آذربايجان):- ملقب به شرف الدوله 517- شرف الدوله، ميرزا ابراهيم خان كلانتر.
ابراهيم خان لشكرنويس، ميرزا (منشي ساعد الدوله، حاكم استرآباد):- ملقب به سراج لشكر 228- سراج لشكر، ميرزا ابراهيم خان.
ابراهيم خان مدبر الدوله رشتي (مدير خط عثماني وزارت خارجه): ثلث اموال- 737- مدبر الدوله رشتي- مدبر الملك، ميرزا ابراهيم خان.
ابراهيم مستوفي منشي اتابيك):- ملقب به وقار السلطنه 571- وقار السلطنه، سيد ابراهيم مستوفي.
ابراهيم خان معاون الدوله:- بناي آشوب طهران 577- معاون الدوله، ميرزا ابراهيم خان.
ابراهيم خان معتمد السلطنه (مستوفي اول، پسر محمد تقي قوام الدوله آشتياني، پدر احمد قوام السلطنه و حسن وثوق الدوله): 702 پ؛- انفيه كشيدن در حضور شعاع السلطنه 570؛- پيشكاري شعاع السلطنه حاكم فارس 558- معتمد السلطنه، ميرزا ابراهيم خان.
ابراهيم خان نظام الدوله:- امارت توپخانه 37- نظام الدوله، ابراهيم خان
ابراهيم شريعتمدار، حاجي ميرزا:- فوت 170.
ابراهيم عينكي، ملا:- هواخواه امين الدوله 512.
ابراهيم كاشي واعظ، شيخ:- اغتشاش در محله يهود 547، 552؛- ايرادات به ملا سلطانعلي 544؛- تبعيد 547، 591؛- حبس در كلات 592؛- حكم به چاپيدن محله يهود طهران 591؛- خودداري از گرفتن پول از اتابيك 545؛- دادخواهي در درب خانه شاه 544؛- شوراندن مردم در مشهد مقدس 591؛- فرار به خانه امام جمعه 545؛- فرزند 369 پ؛ محركين- 548؛ وعده منع فروش مسكرات به- 545؛- وعظ در مسجد جمعه طهران 544؛ همراهي شعاع السلطنه با- 549.
ابراهيم مالك اشتر: 577.
ابراهيم مجتهد فارس، آقا ميرزا: فوت برادر- 938.
ابراهيم مديح الملك (منشي محمد باقر خان امير نظام): 650- مديح الملك، ميرزا ابراهيم.
ابراهيم ميرزا: 541 پ- عبد اللّه ميرزا- حشمت الدوله (حاكم كمره).
ابراهيم ميرزا مشكوة الدوله (برادرزن محمد حسن خان اعتماد السلطنه): 800 پ- مشكوة الدوله، ابراهيم ميرزا.
ابراهيم يزدي افصح الملك: 731- افصح الملك، ميرزا ابراهيم يزدي.
ابرژرون، موسيو (قونسول تبريز): 582.
ابريشم: بهاي- 123؛ تجارت- ايران 460؛ صنعت تهيه- 609 پ؛ كارخانه‌هاي فرنگي- 416.
ابلق/ ابلغ: 47، 47 پ.
ابن الرشيد: حاكم- نجد 646.
ابن الصباح:- خروج بر ضد عثماني 590.
ابن العميد/ ابوالفضل محمد بن حسين عميد: 31، 31 پ.
ابن بابويه/ شيخ صدوق: 860 پ؛ توقف علما در- 982؛ دفن جلوه در- 82.
ابن زياد: 130؛ ظلم- 635.
ابن سعود، شيخ:- تصرف جنوب بلاد نجد 632.
ابن سينا: 651 پ.
ابو الحسن حكيم الهي، ميرزا: 743- جلوه، ميرزا ابو الحسن حكيم الهي.
ابو الحسن خان (از طايفه زعفرانلو): فرزند- 661 پ.
ابو الحسن خان (پسر تقي خان عرب):- فرار به كرمان 413.
ابو الحسن خان شهاب لشكر، ميرزا:- لقب 600- شهاب لشكر، ميرزا ابو الحسن خان- لشكر نويس.
ابو الحسن خان فخر الملك اردلان: 497 پ، 733 پ- فخر الملك امير تومان، ابو الحسن خان (حاكم عراق).
ص: 1116
ابو الحسن خان قائم مقام: پسر- 827- قائم مقام، ابو الحسن خان.
ابو الحسن خان لشكرنويس:- لقب 600- شهاب لشكر- لشكرنويس.
ابو الحسن خان نائيني معاضد السلطنه: 901؛- وكالت در مجلس اول 913 پ- معاضد السلطنه، ابو الحسن خان.
ابو الحسن ميرزا شيخ الرئيس: 864؛ بست نشيني 974- شيخ الرئيس.
ابو الفتح خان ثقة الدوله (پسر وكيل الملك): تاراج خانه- 286- ثقة الدوله.
ابو الفتح شاه: ضرب سكه به اسم- 1078- سالار الدوله، ابو الفتح ميرزا.
ابو الفتح ميرزا سالار الدوله (پسر مظفر الدين شاه):
659 پ؛- تاخت‌وتاز در اوائل مشروطه 700 پ؛- وفات 700 پ- سالار الدوله، ابو الفتح ميرزا (حاكم بروجرد و عربستان).
ابو الفتح ميرزا مؤيد الدوله (پسر حسام السلطنه سلطان مراد ميرزا): 26، 571، 703، 940 پ؛ پسر- 771 پ- مؤيد الدوله، ابو الفتح ميرزا.
ابو الفضل خان سعيد دفتر (برادر ناصر السلطنه): 63- دبير السلطنه- سعيد دفتر، ابو الفضل خان.
ابو الفضل عباس/ ابي الفضل العباس (ع): اخلاص مظفر الدين شاه به- 7؛ اعتقاد به- 705؛ خدّام- 197؛ سوگند دادن مظفر الدين شاه به- 7.
ابو الفضل مجتهد، حاجي ميرزا/ كلانتري:- وفات 246، 247.
ابو الفضل ميرزا عضد السلطان (چهارمين فرزند مظفر الدين شاه): 663 پ؛ 732- عضد السلطان، ابو الفضل ميرزا.
ابو القاسم، آقا شيخ:- افتتاح مدرسه مذهبي در بمبئي 429.
ابو القاسم، ميرزا:- رياست ايلات اطراف طهران 422.
ابو القاسم آشتياني (منشي‌باشي فخر الدوله):- ملقب به دبير الممالك 477- دبير الممالك، ميرزا ابو القاسم آشتياني.
ابو القاسم امام جمعه (پسر حاج زين العابدين امام جمعه ظهير الاسلام): 878 پ؛- آمدن به تهران 580؛- ازدواج با شكوه الدوله 886؛ پسر- 685؛- تحصيل فقه و اصول در كربلا 580؛ حركات زشت- 906؛- ديدار با شاه 834؛ طويله- 905؛- ملقب به ظهير الاسلام 685- امام جمعه طهران، ميرزا ابو القاسم (پسر ميرزا زين العابدين).
ابو القاسم امام جمعه (پدر ميرزا زين العابدين امام جمعه طهران): پسر- 685- امام جمعه، ميرزا ابو القاسم (پدر ميرزا زين العابدين).
ابو القاسم خان دريابيگي رشتي:- اجاره شيلات 280- دريا بيگي رشتي.
ابو القاسم مجتهد طهران/ كلانتري، حاجي ميرزا: پسر- 246.
ابو القاسم خان ممتحن الممالك (پسر ميرزا رضي خان ممتحن الملك مازندراني):- خدمت در وزارت خارجه 682؛- كارگزاري مازندران 399- ممتحن الممالك، ميرزا ابو القاسم خان.
ابو القاسم خان، ميرزا (معلم رياضي دار الفنون):- ملقب به معلم الملك 609- معلم الملك، ميرزا ابو القاسم خان.
ابو القاسم خان، ميرزا (منشي وزارت خارجه):- ملقب به مقرب السلطنه 232- مقرب السلطنه، ميرزا ابو القاسم خان.
ابو القاسم خان اعتماد السلطان (قهوه‌چي‌باشي شاه):- وفات 859- اعتماد السلطان، ابو القاسم خان- قهوه‌چي‌باشي.
ابو القاسم خان قراگزلو/ ناصر الملك: 703 پ، 898 پ؛- اولتيماتوم روس و انحلال مجلس دوم 769 پ؛- صدارت محمد علي شاه 769 پ- ناصر الملك- قراگزلو، ابو القاسم خان.
ص: 1117
ابو القاسم خان مستوفي، ميرزا:- حاكم قوچان 944؛- حكومت كاشان 339؛- عزل از حكومت كاشان 345؛- مميزي اطراف خراسان 944.
ابو القاسم خان مشير لشكر:- لشكرنويس آذربايجان 35؛- وزارت خالصه طهران 552- مشير لشكر، ميرزا ابو القاسم خان.
ابو القاسم خان معتمد نظام/ ابو القاسم خان معتمد:- استيفاي قورخانه 38- معتمد نظام، ميرزا ابو القاسم خان.
ابو القاسم خان ناصر خاقان/ ابو القاسم خان غفاري كاشاني (برادر وزير همايون): 9، 454؛- بدگويي از عين الدوله 734؛- سرداري شمسه مرصع 442؛- ملقب به ناصر خاقان 308- ناصر خاقان، ابو القاسم.
ابو القاسم خان نايب الوزاره: 93- نايب الوزاره، ابو القاسم خان.
ابو القاسم خان نائيني مشاور الدوله (نايب وزارت خارجه):- لقب مشاور الدوله 93- مشاور الدوله، ميرزا ابو القاسم خان نائيني.
ابو القاسم خان نوري (مستوفي اول):- خلع از وزارت طهران 253؛- وزارت طهران 179.
ابو القاسم طباطبايي (فرزند ارشد سيد محمد طباطبايي):
- آمدن از عبد العظيم به طهران 896.
ابو القاسم قائم مقام: 286- قائم مقام.
ابو القاسم ملك التجار، حاجي: 678- ملك التجار، حاجي ابو القاسم.
ابو القاسم واعظ اصفهاني، سيد/ آقا سيد ابو القاسم سدهي اصفهاني:- خواب ديدن نجف اشرف 746؛- ساكن طهران 694- واعظ اصفهاني، آقا سيد ابو القاسم.
ابو المعالي، سيد: 77 پ- سيد سلماسي آتشگير.
ابو المله: 733 پ- سعد الدوله، ميرزا جواد خان.
ابو النصر ميرزا حسام السلطنه: پسر- 745 پ؛- لقب حسام السلطنه 366 پ- حسام السلطنه، ابو النصر ميرزا.
ابو الوزرا: 88 پ- معتمد السلطنه، ميرزا ابراهيم.
ابو تراب خان نظم الدوله:- رياست پليس 80- نظم الدوله.
ابو حماق/ صدر السلطنه (كارپرداز بغداد): 745- صدر السلطنه.
ابو طالب خان مفاخر السلطنه (مستوفي اول، منشي وزارت خزانه):- ملقب به مفاخر السلطنه 599- مفاخر السلطنه، ميرزا ابو طالب خان.
ابو طالب زنجاني مجتهد، آقا سيد: اتابيك در منزل- 986؛- استخاره براي شاه 763 پ؛- بر ضد مجلس 1061؛- پول گرفتن از عين الدوله 763؛- توقف در طهران 984؛- مدعي مجلس 1069؛- هواخواه اتابيك 880.
ابو عبد اللّه التعايشي:- جانشين متمهدي سوداني 655 پ- شيخ سوداني.
ابيانه: 749؛ معادن- 281.
ابيض: اطاق- 335- اطاق ابيض.
ابيونه: اهل- 749- ابيانه.
اپرژزي، كنت (وزير مختار اطريش و مجارستان):- در دار الخلافه طهران 27.
اتابيك/ اتابيك اعظم، ميرزا علي اصغر خان امين السلطان (صدر اعظم): 537، 561، 581، 584، 596، 667، 675، 676، 681، 693، 715 پ، 1020؛- و آصف الدوله 575، 606؛- و آقا شيخ زين العابدين واعظ 615؛- آمدن به تهران 670؛ آمدن شاه به باغ- 590؛- آوردن مختار السلطنه و معاون الدوله به خدمت شاه 579؛ اتحاد اجزاي مخصوص شاه بر ضد- 662؛ اتحاد علما و وزراي طهران بر ضد- 623؛ اجزا و اعضاي- 677، 754؛ ادبار و انحطاط- 577؛- و ارفع الدوله 577، 591؛- در اروپا 541؛ اسباب آمدن- 713؛- اسباب‌چيني براي وزير دربار 590؛- استعفا 561، 602، 667- 670؛- اصرار به عزل وزير همايون 563؛ اطاعت نوكرها از- 656؛- و
ص: 1118
اعتماد السلطنه 559؛ اعلانات بر ضد- 580، 581، 584، 585، 589؛- و افزايش ماليات 602؛ اقدامات- هفده؛ اقوام- 663؛ انصراف شاه از عزل- 662،- انعقاد مجلس جشن و سور 1049؛ انفصال- 699؛ انگشتري شاه به دست- 590؛ باغ- 590، 1052؛ بخشش‌هاي- 699؛ بدخواهان- 545، 587، 588؛ برادر- 583؛- برپا كردن مجلس به دستور شاه 642؛ بردن وزير همايون به منزل- 580؛- و بست‌نشينان زير توپ مرواريد 635؛- بعد از عزل 676؛- بي‌اعتنايي به تلگرافات وليعهد 993؛ پذيرايي نصر السلطنه امير اكرم از- 614؛- پريشاني از دخل و خرج دولت 555؛ پسر- 591، 641، پناهندگي آصف الدوله به منزل- 576؛ پناهندگي شيخ ابراهيم به خانه- 552؛- پول دادن به شيخ ابراهيم 545؛ پيشكاري- 579؛ پيشكش وزرا و حكام به- 646؛ پيشكشي- به شاه 647؛ پيغام وزير دربار به- 540؛ تحريك- به دادن پستخانه به مسيونس 554؛ تحصيل پسر- در وينه 641؛- تدارك سفر مكه 672؛- تدبير قرض از روسيه 590؛ ترس از- 569؛ ترقي- 550؛ تعريف از- در منابر 693؛ تعريف شاه از- 640؛ تعزيه‌داري- 754؛- تفتين نسبت به نظام السلطنه 575؛- تقويت آصف الدوله 540؛ تكيه- 693؛- در تلگرافخانه 569؛- تلگراف به ملك التجار 612؛- تلگراف به عليرضا خان گروسي 669؛ تلگراف شاه در رضايت از- 621؛- تمارض 558، 561، 585، 601، 654؛- توصيه شيخ ابراهيم به سپهسالار 552؛- تهديدات علماي عراق عرب 602؛ جانشيني- 692؛- جرح و تعديل ماليات 566؛ جشن ارامنه در باغ- 1052؛- و حاجي امين السلطنه 658؛- حامي عين الدوله 617؛ حكم- 555؛- حكم به اخراج ميرزا محمود خان از طهران 566؛- حكم به ورود محمد علي ميرزا 573؛- حكومت خراسان به نير الدوله 556، 569؛ حمايت روس از- 619؛ حمايت شاه از- 623؛ حيله‌هاي- 619؛ خارج كردن طايفه ذكور- از طهران 715؛- خدمت به شاه 637؛- خشنودي از پيشكاري سردار كل 568؛- خلعت به آصف الدوله 540؛- خلوت با معاون الدوله 592؛ خواجه‌هاي- 579؛ خواست مردم بر عزل- 623؛ خوشبختي- 693، 758؛- خيانت به شاه 797؛ داماد- 759؛- و دبير السلطان 640؛ دبير الملك رئيس دار الانشاء- 601؛ دختر- 658 پ؛- در دربار نياوران 585؛ دستخط خطاب به- 640؛ دستخط شاه به- 541، 667؛ دشمنان- 578؛ دشمني ميرزا محمد علي منشي با- 588؛- و دعواي علاء الدوله و صدر السلطنه 570؛ دلتنگي- 656؛- دور انداختن دستخط 579؛ دوستان- 662؛ دوستي مردم با- 671؛ ديدار محمد علي ميرزا از- 573؛- راندن مؤيد السلطنه 540؛ راه رفتن شاه با- 641؛- رسيدگي به دهات خود 580؛- رفتن به پشت كوه ولار 665؛- رفتن به تلگرافخانه باغ 568؛- رفتن به خدمت شاه 564؛ رفتن شاه به باغ- 646؛ رفتن شاه به منزل- 642؛- رفتن به مكه معظمه 667؛- رفتن به منچوري 676؛- در ركاب شاه 582؛ رمز بين- و شاه 569؛- و رؤساي ايل بختياري 600؛- روي كار آمدن دوباره 668؛- زيارت حضرت معصومه 600؛- سازش با روسها 637؛ سابقه عداوت اقبال الدوله با- 615؛- سبب اتحاد روس با ايران 579؛ سبب عزل- 636، 993؛- در سرخه حصار 671؛- سفارش
ص: 1119
مهندس الممالك 564؛- و شاه 594، 599، 663، 668؛- شروط پيشنهادي به شاه 668؛ شكايت از- 580؛ شكست- 540؛- شكست به نظام السلطنه 576؛- شكست به وزير دربار 555؛ شوهر خواهر- 658 پ؛- شيوه وصول ماليات 642؛- صحبت باقوام در شيراز 569؛- صدارت دوباره 550؛- صلح با وزير دربار 540، 541، 561، 567؛ صوابديد- درباره گمرك 564؛- ضامن قرض از روس 619؛ ضعف- 558؛- ضيافت در ميلاد مظفر الدين شاه 589؛- طبع كتابچه تعرفه اضافه گمركات 637؛ طبيب- 909؛- در طهران 541؛- عداوت با قوام الدوله 577؛ عداوت حكيم الملك وزير دربار با- 665؛- و عراقي‌ها 656؛ عروسي پسران- 645؛- و عريضه شكايت وزرا 622؛ عزل- 588، 589، 654، 662، 667، 668، 671، 697، 698، 708، 757؛- عزل مختار السلطنه از وزارت پليس 691؛- عزيمت فرنگ با شاه 606؛ عضد الملك و- 671؛ علما بر ضد- 607؛ علماي اصفهان بر ضد- 607؛- و عماد الدوله 578؛ عين الدوله به جاي- 677؛- و غلامحسين خان وزير عدليه 635؛ فتنه مفسدين عليه- 600، 886؛- فرستادن بروات براي صحه شاه 537؛- فرستادن پسرهاي شاه به حكومات 571؛- فرستادن سوار و لشكر به فارس 557؛ فروتني شاه نسبت به- 569؛- و فقراي تهران 653؛ قتل- 636 پ؛- و قتل ناصر الدين شاه 623؛- قدرت و قوّت- 578، 579، 588، 638؛- قرض از روس 585، 600؛- قرض دوباره از خارجه 668؛ قوام الملك شيرازي در سراپرده- 582؛- كدورت با وزير دربار 555؛ كسان- 725؛ كنكاش وزرا بر ضد- 615؛- لقب 815، 999 پ؛- و ماندن نظام السلطنه در طهران 574؛ مجد الملك و- 930؛ مجلس- 671؛- مجلس با علما 665؛- مجلس برقراري نرخ اجناس 537؛- محبت با آصف الدوله 575؛- محرك واقعه شيراز 605؛- و محمد خان وكيل الدوله 566؛ مخابره حضوري با تبريز 568؛ مدعي‌هاي- 577؛ مذمت- 592؛- مرخصي براي سفر مكه 671؛- و مردمان متمدن 560؛- مردم و- 660؛ مستوفي- 589؛ مطلق العنان شدن- 590؛ معاندين- 663، 681، 930؛ معايب- 757، 758؛- معايب تغيير آصف الدوله 537؛- و معاون الدوله غفاري كاشي 601؛- مغضوبين- 628؛- مفاسد- 581؛- و ملكه آفاق 711؛- منازعه با وزير دربار 539؛ منزل مخصوص- 605؛ منشي‌باشي- 725؛ منشي‌هاي- 566، 571، 577؛- منع شاه از دستگيري پسر قوام 605؛- مهرباني و دلجويي از- 601، 645؛- مهماني- 622، 636؛ ميل- 641،- ميل به دستگيري آصف الدوله 575؛ ميل به ارفع الدوله 577؛- ميل به مشير الدوله 577؛- ميل به وزارت لشكري مدير الدوله 578؛- و ميرزا هاشم خان امين دربار 581؛- ناخوشي 544، 548؛- ناز شست به شاه 629؛ و ناصر خاقان 586؛ نامه علماي كربلا به- 638؛- نپذيرفتن استعفاي عين الدوله 585؛- نرفتن نزد شاه 667؛- نزاع با نوكرهاي شاه 659؛- نزد شاه 960؛- نزد شاه در پاريس 799؛- و نصر السلطنه حاكم گيلان 542؛- و نظام السلطنه 383 پ؛ نوكرهاي- 650؛ نوكرهاي ضد- 656؛- نيامدن به دربخانه 585؛- واسطه دادن حكومت‌ها 542؛- واگذاري ضرابخانه به مسيو انگلس بلجيكي 590؛- و وزير بقايا 602؛- و وزير دربار 590؛- و وزير همايون
ص: 1120
563، 586؛- وساطت از فرمانفرما 636؛- و وضع مخارج دولت ايران 641؛- وعده نقدينه به علماي تهران 664؛- همراهي با شاه در فرنگ 629؛ همراهي عين الدوله با- 578؛ هواخواهان- 662، 686، 758؛- و هواخواهان وزير دربار 577- امين السلطان، علي اصغر خان/ اتابيك اعظم
اتابيك/ سلطان عبد المجيد ميرزا عين الدوله (حاكم طهران، صدر اعظم): 812، 824، 827، 910، 931 پ، 977، 1012؛- و آقا سيد عبد اللّه 861، 875، 976؛- و آقا شيخ فضل اللّه 875؛ احتمال عزل- 988؛ احضار- 989؛- احضار آقا سيد جمال واعظ 877؛- احضار سردارها و ترتيب قشون 858؛- احضار مستوفي‌هاي حسابدار 833؛ اختيار شاه به دست- 975؛ اداره منشآت 760؛- استعفا از صدارت 931، 957؛ اصرار به علاء الدوله براي حكومت طهران 854؛- و اعتراض زنها به نرخ و عمل نان 952؛- و اعظم السلطنه 949؛ اغتشاشات داخله زير سر- 957؛ افعال- 857؛- اقدام در اصلاح امور 979؛ امام جمعه هواخواه- 878؛ در اندرون نزد شاه 955؛ انگشتري و كاغذ التفات شاه به- 998؛- ايجاد وزارت كابينه 294؛- به باد دادن ايران 893؛ باغ- 931؛ برادر- 911؛ برپايي روضه 920؛- برداشتن قراول‌هاي درب خانه‌هاي طهران 885؛- پرداخت توفير قيمت نان 959؛ پسر- 1013؛- پول فرستادن براي علما 951؛ پيشنهاد تكفير- 975؛- پيغام به آقا سيد محمد مجتهد 966؛ پيغام سفارت روس به- 992؛- تبعيد به خراسان 1029؛- ترس از علاء الدوله 828؛-- از فرمانفرما 924؛- ترساندن عباسقلي نانواباشي 876؛- تشبيه به سگ 1002؛- و تشكيل عدالتخانه 930؛- تصديق احتشام السلطنه 935؛ تعريف شاه از- 825؛- تقديمي نقدي به شاه 1000؛- تلگراف به علماي قم 874؛ تلگراف شاه در گيلان به- 675؛ تلگراف معتمد خاقان به- 986؛ تلگراف وليعهد به- 954؛ تمايل به مشروطه 936؛ تملق وليعهد با- 980؛ جواب پيغام- 967؛- جواب سخت به سفارت انگليس 986؛- جواب منفي به عريضه علما 972؛ چاپيدن يكي از دهات- 982؛- در چادر مخصوص دربار 934؛- در حضور شاه 909؛- در حكومت طهران 826؛- حمايت از احتشام السلطنه 932؛ حمايت شاه از- 984؛ خانه- 897؛ خبر عزل- 989؛- خداحافظي از نايب السلطنه و صدر اعظم 998؛ خدمات اتابيك به- 916؛- خلوت با شاه 824، 973؛- خلوت با شعاع السلطنه 960؛- خلوت با مشير الدوله 969؛- خلوت با نايب السلطنه 981؛- خلوت با وزرا و شاه 961؛- حكومت طهران به علاء الدوله 828؛ درد پاي- 915، 919؛ دستور العمل- 837؛- دستور دستگيري آقا شيخ محمد واعظ 977؛- دعوت ناهار از شاه 836؛- دعوي سلطنت 839؛ ديدار سفير كبير با- 876؛- ديدار با علما 902؛- راه‌اندازي اتومبيل خراسان به طهران 864؛ رسالت وزير روس بر عزل- 956؛ رضايت شاه از- 903؛- رفتن به تلگرافخانه باغ 889، 895؛- رفتن به سفارت عثماني 851؛ رفتن سفير كبير عثماني به منزل- 834؛ رفتن شاگردان مدرسه سادات نزد- 838؛- و سپهدار امير توپخانه 928؛ سخن گفتن علما از تعديات- 957؛ سرباز اطراف عمارت- 988؛- سرنگون كردن تمثال شاه 881؛- سفارش به اعتماد السلطنه 972؛ سفير رماني در منزل- 943؛- سهيم در كنترات راه 942؛ شاه در
ص: 1121
منزل- 914، 931، 968؛- شراكت با حاجي امين الضرب 864؛- و شريعتمدار آملي 928؛- و شعاع السلطنه 916، 923، 962، 970؛ شكايت مردم در اعلانات از- 949؛- صدارت ايران 916؛- صلح با علما 858؛ ضديت علماي طهران با- 828؛ طرد- 1028؛- در طهران 905؛ عارض شدن آقا سيد محمد مجتهد به- 929؛ عارض شدن سربازهاي قراول به- 976؛- عداوت با مشير السلطنه و موثق الملك 930؛ عزل- 890، 893، 989، 991، 1013؛- عزل وزير مخصوص 858؛- در عمارت گلستان 978، 981؛- فحاشي به سربازهاي قراول 977؛ فحش زنها به- 952؛ فحش مردم به- 959؛- فرستادن مشير لشكر به مسجد 879،- فرستادن شيخ الاسلام نزد علما 983؛- قبول استعفاي سعد الدوله 881؛- قدغن كردن براي پول ندادن 894؛ قصد فداييان به قتل- 953؛- و قوام الدوله آشتياني 740؛ كاغذ آقا سيد محمد طباطبايي به- 947؛- كاغذ به شيخ فضل اللّه 978، 984؛- گرفتن التزام از تجار و ... 987؛- گرفتن دو نفر تاجر 992؛- گفتگو با شيراز 961؛- گفتگو با علاء الدوله 876؛- گفتگو با ولايات 895؛ لجاجت- 973، 988؛- متهم به رشوه‌گيري از نان و گوشت 955؛ مجلس وزرا در حضور- 952؛ محتشم السلطنه حامل پيام وزير خارجه به- 974؛ محل ييلاقي- 977؛ مداخل- 957؛- مذاكره با سرحدات 851؛ مذمت- در منبر 973؛- و مردم 1036؛ منزل- 835؛- در منزل آقا سيد ابو طالب زنجاني 976؛- مسبب افتضاحات شيراز 980؛- مشاجره با آقا شيخ مرتضي مجتهد 973؛- و مشير السلطنه 930، 932؛ معاندين- 930؛- ملاقات با شاه 962؛ ملاقات دوهارت ويگ با- 956؛- و مسيو نوز 959؛- مهمان كردن وزراي خارجه و داخله 974؛- و نايب السلطنه 916؛- نجوا با شاه 970؛- و نديم السلطان 829؛- نزد شاه 952، 971؛ نقل تعديات- 992؛- نهار در منزل ييلاقي سپهدار 978؛- و نير الدوله 853؛- و وزرا در گلستان 982؛- و وزير بقايا 858؛- و وزير دربار 893؛ هجو در عزل- 1025؛ همدستي تركها با- 962؛ هواخواه- 880- سلطان عبد المجيد ميرزا عين الدوله- عين الدوله.
اتازوني/ ينگي دنيا/ ممالك متحده امريكا: 220، 608 پ، 1069؛ ارسال مطالب ايران به- 1069؛- افتتاح ابواب تجارت با فلپاين 228؛ ايالات- 672؛ ايجاد مركب مخصوص چاپ اسكناس در- 867؛ تبعه دولت- 688؛- تدارك جنگ با اسپانيا 210؛- و ترقيات قاجاريه در روزنامه 582؛- تصرف جزيره دك 224؛- تعيين سلطان سامواي 389؛- جشن بناي شهر نيويورك 655؛- حفر كانال پاناما 639؛- و دعاوي آلمان و انگليس 634؛- و دولت دانمارك 628؛ رياست جمهوري- 591، 727؛ رئيس جمهوري- 589، 622، 841؛ سفير- در مادريد 318؛ سفير سابق- 570؛ شارژ دافر- 903؛ شرايط صلح- 223؛ صلح‌نامه سفير- با چين 609؛- عهدنامه صلح با فيليپين 396؛ ماليات- 672؛ مأمور دولت- 599؛ مصارف جنگ بحري- 220؛ مهاجرت اروپاييان به- 630؛ نامه رئيس جمهور- 132؛- نزاع با اسپانيا 608؛ واگذاري فيليپين و سالو به- 223؛ وزارت مختار- 500؛ وزير مختار- 132، 695؛ وزير مقيم- 132؛- همراهي با دول فرنگ 520- امريكا.
اتازوني شمالي:- حفر بوغاز پاناما 620.
ص: 1122
اتبار: افراشتن بيرق انگليس در- 320.
اتحاديه، منصوره: 367، 368 پ، 746.
اتريش/ تسمه: 217 پ، 609 پ، 860 پ؛ امپراطريس- 221؛- جدا كردن شلسويك از دانمارك 915 پ- نمسه- اطريش.
اتنا: آتش‌فشان- 626.
اتومبيل/ ات مبيل: 579 پ؛- آوردن به ايران 579؛ شاه سوار- 597؛ شيوع- 294.
اتومبيل‌چي [- راننده]:- فرنگي شاه 658.
اثبات الحق (كتاب): 500.
اثرآفرينان (كتاب): 333 پ.
اجاق: 77- سيد سلماسي آتشگير.
اجاق: طايفه- زنجان 17.
اجزاي خلوت: 714.
اجلال الدوله:- ملقب به سردار مجلل 1087- سردار مجلل.
اجلال الدوله (شاهزاده، دايي شعاع السلطنه):- پيشكار شعاع السلطنه 22؛- رفتن به سرحد 529؛- فرستاده شعاع السلطنه نزد علما 982.
اجلال الدوله، حسينقلي خان (پسر سردار اكرم):- ملقب به ساعد السلطنه 85- حسينقلي خان اجلال الدوله- ساعد السلطنه.
اجلال السلطنه پيشخدمت، ميرزا حسن خان اصفهاني:
پالتوي سردوشي مرصع به- 517؛- حكومت شاهرود و بسطام 653؛- حكومت كاشان 940؛ سپردن ايل دويرن به- 558؛ شكايت اهالي ذخيره نظام از- 357؛- عزل از رياست ذخيره نظام 357؛- وزارت ذخائر عسكريه 246- حسن خان اصفهاني.
اجلال الملك، صادق خان (رئيس تلگراف‌خانه تبريز):- حاكم خوي و سلماس 517؛- حكومت ساوجبلاغ 373؛- عزل از حكومت ساوجبلاغ 439- صادق خان اجلال الملك.
اجلال الممالك، محتاجعلي خان:- لقب محتاجعلي خان 85- محتاجعلي خان.
احترام السلطنه (دختر مظفر الدين شاه):- ازدواج با صنيع الدوله 738 پ؛- وفات 678.
احتساب:- سپرده به سهم الملك 42؛- سپرده به فرمانفرما سالار لشكر 38؛ وزارت- 42- اداره احتساب و تنظيفيه.
احتساب الملك، محمد تقي خان (پسر عبد العلي خان سرهنگ):- حكومت كمره و گلپايگان و خوانسار 335، 343؛ رياست ذخيره عسكريه 868؛ شاه و- 765؛ همراه شاه در سفر فرنگ 770- محمد تقي خان احتساب الملك.
احتساب الممالك، محمد حسن ميرزاي مهندس:- رياست اجراي عدليه 431؛- وفات 573- محمد حسن ميرزاي مهندس احتساب الممالك.
احتسابي:- تنظيف يزد 122.
احتشام الدوله، سلطان اويس ميرزا: 671- سلطان اويس ميرزا احتشام الدوله.
احتشام الدوله، غلامرضا خان:- رياست ايل سنجابي 117؛- لقب 427- افتخار الملك، غلامرضا خان- غلامرضا خان افتخار الملك.
احتشام السلطنه، محمود خان قاجار (پسر محمد رحيم خان علاء الدوله، والي كردستان، وزير مختار در آلمان، رئيس كميسيون سرحدي): 315 پ، 1045 پ؛- از اجزاء كميسيون سرحدي 933؛- اعلان عرض حضوري 395؛- تحصيل زبان فرانسه 83؛- حاضر كردن گندم 403؛- حكومت زنجان 763 پ؛- حكومت كردستان 315؛- حمايت از تشكيل عدالتخانه 932 پ؛- خاطرات 216 پ، 465 پ؛- خوردن وجه اعانه مدارس ملي 465؛- عزل آصف ديوان از رياست ايلات كردستان 440؛- عزل از پيشكاري وزارت خارجه 222؛- عزل از حكومت كردستان 549؛- منتخب قاجار 1045؛- مدير وزارت خارجه 83؛- و ميرزا
ص: 1123
سيد ابو طالب زنجاني 763 پ؛- و وزير دربار 932، 935؛- وكيل مجلس 1052- محمود خان قاجار.
احتشام الملك (پسر سلطان اويس ميرزا احتشام الدوله):
- وفات 671.
احتشام الممالك، جواد خان (وزير خزانه نظام، برادر صدق السلطنه):- ملقب به سالار معزز 762- جواد خان احتشام الممالك- سالار معزز.
احتشام الممالك، عزت اللّه خان: 762- عزت اللّه خان احتشام الممالك.
احتشام الوزراه، علي اشرف خان:- رفتن به سرحد سيستان 825؛- رياست كميسيون سرحدي گنبد قابوس 363؛ سپردن سواره كوتول و فندرسك به- 363؛- كارگزاري استرآباد 559؛- مأمور كميسيون سرحدي استرآباد 242- علي اشرف خان احتشام الوزاره.
احتشام خلوت پيشخدمت:- رفتن به عراق 463.
احتشام همايون، محمد علي خان (برادرزاده و داماد احتشام السلطنه): 934 پ.
احتياج (روزنامه): ايجاد روزنامه- 251، 293- روزنامه احتياج.
احساني: ايجاد مكتب- 351.
احمد، سيد:- در حضرت عبد العظيم 880.
احمد، سيد (تاجر طهراني):- لقب صدر الاشراف 501- صدر الاشراف، سيد احمد.
احمد، شيخ:- پيشواي شيخيه 53.
احمد آباد: مزرعه عضد الملك در- 1003.
احمد آقاي مجتهد تبريزي، ميرزا:- وفات 169.
احمد الحسيني الطباطبايي: 1005.
احمد امين الصنايع (وكيل روزنامجات):- حبس 430- امين الصنايع، ميرزا احمد.
احمد بدر الدين (پسر سلطان عبد الحميد خان ثاني عثماني):- وفات 696.
احمد پير دليل، ميرزا: 50.
احمد خان، حاجي (پدر محمد علي خان سرتيپ): 195.
احمد خان (از مأمورين وزارت خارجه ايران):- عوض كردن تذكره رعاياي ايران در روس 675.
احمد خان، ميرزا (پسر اتابيك): عروسي- 645.
احمد خان آشتياني: فرمان مشروطيت به خط- 770- آشتياني، احمد خان- قوام السلطنه- قوام، احمد.
احمد خان اعتبار الممالك غفاري كاشاني (نايب الحكومه كاشان):- و شعاع السلطنه 570- اعتبار الممالك غفاري كاشاني، ميرزا احمد خان.
احمد خان اعتلاء السلطنه (برادرزاده مشير الدوله): 506- اعتلاء السلطنه، احمد خان.
احمد خان جلاء السلطنه (پيشكار امور نظامي خراسان):- مفتخر به عصاي مرصع 514- جلاء السلطنه، احمد خان.
احمد خان خفري:- دزدي و شرارت 785.
احمد خان دبير حضور:- صدارت 735 پ؛- وزارت 735 پ- قوام، احمد- قوام السلطنه.
احمد خان دريابيگي امير تومان، ميرزا: 38؛- افتتاح مدرسه در بوشهر 454؛- حكومت بندرات فارس 703- دريابيگي، ميرزا احمد خان امير تومان.
احمد خان سرتيپ، ميرزا (پسر ميرزا ابو الحسن خان قائم مقام):- قتل سيد 980؛- متهم به سرقت قرآن 1034.
احمد خان صديق الملك:- وزير مختاري لاهه 759 پ- صديق الملك، احمد خان.
احمد خان علاء الدوله قجر (پسر محمد رحيم خان علاء الدوله نسقچي‌باشي):- ترور 652 پ؛- حاكم كرمانشاه 652؛- حكومت طهران 826؛- حكومت فارس 652- علاء الدوله، ميرزا احمد خان.
احمد خان قوام السلطنه- احمد قوام.
احمد خان مجلل الملك، ميرزا:- مفتش تذكره 1014- مجلل الملك، ميرزا احمد خان.
ص: 1124
احمد خان مسعود السلطان (كارگزار مهام خارجه بوشهر):
- ملقب به مسعود السلطان 349- مسعود السلطان، احمد خان.
احمد خان مشير السلطنه، ميرزا: 669 پ؛- برادر 740 پ- مشير السلطنه، ميرزا احمد خان.
احمد خان مشير حضور پيشخدمت:- نيابت حكومت عربستان 62- مشير حضور پيشخدمت، احمد خان.
احمد خان مستوفي (پسر معاون الملك):- لقب معاون الملك 34- معاون الملك مستوفي، احمد خان.
احمد خان معدل الممالك مستوفي، ميرزا (منشي اقبال الدوله):- ملقب به معدل الممالك 243- معدل الممالك، ميرزا احمد خان مستوفي.
احمد خان معظم الملك:- و وقف 408- معظم الملك، احمد خان.
احمد خان منتظم الدوله: 347- منتظم الدوله، احمد خان.
احمد خان منشي‌باشي: 689 پ- مشير السلطنه، ميرزا احمد خان منشي‌باشي.
احمد خان نصير الدوله شيرازي:- و حاجي پيرزاده 743- نصير الدوله، احمد خان- نصير الملك شيرازي، ميرزا احمد خان.
احمد خان نصير الملك، ميرزا (پسر ميرزا عبد الوهاب نصير الدوله): 654 پ، 961 پ- نصير الملك شيرازي، احمد خان.
احمد ديوان بيگي، سيد: 49 پ- ديوان بيگي.
احمد شاه قاجار:- در فرنگ 360 پ؛ مادر- 1091 پ؛- و ركن السلطنه 712 پ؛ نايب السلطنه- 671 پ؛ نخستين نايب السلطنه- 41 پ، 769 پ؛ ولايتعهد- 360 پ.
احمد شيخ الاسلام، ملا: وفات- 159- شيخ الاسلام، ملا احمد.
احمد صدر الاشراف- صدر الاشراف، سيد احمد تاجر طهراني.
احمد علي خان فخر الممالك (پسر آقا خان): 508- فخر الممالك، احمد علي خان.
احمد علي ميرزا (پسر فتحعلي شاه): دختر- 934.
احمد قوام/ احمد قوام السلطنه: 586 پ، 735 پ؛ پدر- 702 پ- قوام- قوام السلطنه- آشتياني، احمد- دبير حضور، احمد.
احمد مجتهد محلاتي، آقا شيخ احمد (برادر آقا ميرزا ابراهيم مجتهد فارس):- وفات 938.
احمد مجتهد نراقي كاشاني، آقا ميرزا (پسر ملا مهدي نراقي):- وفات 251.
احياء الاطفال مظفري (كتاب): 139- رئيس الاطبا، ميرزا علي دكتر.
احياء السلطنه بهرامي:- سيلي زدن به گوش مدرس 319 پ.
احياء الملك، محمد خان (دكتر اتابيك): 909؛ پسر- 319 پ؛- لقب احياء الملك 607- محمد خان احياء الملك.
اخباري: 53.
اختر الدوله (دختر ناصر الدين شاه):- ازدواج با مليجك ثاني 875 پ.
اختسك: حق ماهيگيري ژاپون در بحر- 964.
اختياريه: 58 پ.
اخضر شيرازي، ميرزا: اشعار- 925.
اخوت (روزنامه): ايجاد- 293- روزنامه اخوت.
اداره احتساب و تنظيفيه:- سپرده غلامعلي خان مير پنجه 58- احتساب.
اداره اطفائيه رشت: افتتاح- 497.
اداره برق: 919.
اداره پليس: اجزاي- 22؛ دستگاه پارچه‌بافي در- 792؛ زنداني شدن علي خداداد در- 971؛- سپرده معاون الدوله 81- وزارت نظميه- وزارت پليس- نظميه.
اداره پليس و احتساب: عزل سالار الملك رئيس- 512.
ص: 1125
اداره تذكره/ ادارات تذكره: 1014 پ؛ رئيس- 244.
اداره تشريفات وزارت خارجه:- سپرده منتظم السلطنه 70.
اداره ثبت و تمبر دولتي: اعلان- 99.
اداره چراغ برق: انتشار اعلان در- 919.
اداره خاصه سلطنتي: 5.
اداره دخانيات ايران/ اداره رژي: 171.
اداره رژي: حمله مردم به- 172؛ داير كردن دوباره- 173؛- مستقر در خيابان علاء الدوله 171.
اداره روابط ايران و فرانسه: 437 پ.
اداره رمز وزارت خارجه: مدير- 525.
اداره صدارت عظمي: 15؛- سپرده امين السلطان 18.
اداره صرف جيب:- سپرده نير الممالك 18.
اداره صندوقخانه: 659 پ.
اداره صندوق طهران: 894.
اداره قالي بافي:- تشكيل در گروس 170.
اداره قزاقخانه: 267، 687.
اداره كل شهرباني: 266 پ- اداره پليس/ پوليس- نظميه- وزارت نظميه- وزارت پليس.
اداره گمرك:- سپرده فتح اللّه خان بيگلر بيگي 246؛ هرزگي مردم در- 959.
اداره ماليه ايران:- رياست بلجيكي‌ها 523.
اداره مرموزات وزارت خارجه: مدير- 368.
اداره مسكوكات: رئيس- 590 پ.
اداره مهر سلطنتي: 5.
اداره نظميه: طلاب در- 492- نظميه- اداره پليس.
اداره نظميه و سپور و انبار ديواني:- سپرده عين الدوله 554.
اداره توغان ابريشم:- سپرده محتشم السلطنه 895.
ادب (روزنامه): 1083؛ انتشار- 1086؛ ايجاد روزنامه- 293؛- طبع در طهران 741- روزنامه ادب.
ادب (مدرسه): 373 پ، 471، 476- مدرسه ادب.
ادرنه/ آندرينوپل: حريق در- 846- آندرينوپل.
ادسا: اداره تجارتي در- 809؛ قتل و غارت در- 867.
ادوارد هفتم (پادشاه انگليس): 1037، 1037 پ؛- اكراه در اعطاي نشان زانوبند به مظفر الدين شاه 636 پ؛- بخشش قصر اسبرن به ملت انگليس 631؛- تاجگذاري 606، 614، 617- 619؛- تلگراف به متحصنين در سفارت 996، 1105؛- و قشون بوئر 625؛- لقب آلبرت 554؛- مخارج تاجگذاري 636.
ادويه‌جات: 100.
اديب:- تخلص آقا سيد جلال الدين الحسيني 288- جلال الدين الحسيني، آقا سيد.
اديب:- تخلص ملك المورخين بيست و يك- ملك المورخين.
اديب التجار:- وكيل تجار اصفهان 1088.
اديب الملك، عبد العلي خان: 765 پ، پسر- 770 پ- عبد العلي خان اديب الملك.
اديب الممالك فراهاني، سيد محمد صادق:- امير الشعرا 1064 پ؛- انتشار روزنامه 46 پ؛- باز كردن مدرسه لقمانيه در تبريز 482؛- در عصر ناصر الدين شاه و مظفر الدين شاه 46 پ؛- ديوان اشعار 46 پ، لقب- 46؛- نشر جريده ادب 1083؛- نويسنده روزنامه مجلس 1064؛- وفات 46 پ- امير الشعراء- محمد صادق اديب الممالك فراهاني.
اديب در زبان اردو (رساله): 190.
اديب همايون، محمد خان (پسر اديب الملك):- لقب اديب همايون 609- محمد خان اديب همايون.
اراضي مقبوضات: 204 پ- متصرفات- مستعمرات.
ارامنه: 900؛- آزادي از مجلس دولتي 207؛- آمدن از عثماني به ايران 942؛ اتحاد حقيقي مسلمين و- 1048؛ ازدحام- 1075؛ املاك موقوفه- 802؛- بادكوبه 851، 890؛ بسته
ص: 1126
شدن مكتب- 226؛- پرتاب نارنجك در جلوي سلطان عثماني 796؛- تبعه روس 906، 981؛ تجار- 896، 906؛- تسلط بر مسلمانان 888؛- تصميم كشتن امپراطور روس 802؛- تفتين درباره مسلمانان 807؛ تكلم- 101؛ تلافي ايرانيان از- 840؛ تهمت به- 870؛- جنگ با شيعه قفقاز 747؛- جنگ با مسلمانان 898؛ حمله مسلمانان به- 900؛ خيال- 1052؛ خيالات اشرار انزلي براي- 843؛- داخل كردن سم در كارخانه قند 906؛ رئيس روحاني- 207؛ زبان- 101؛- بر ضد دولت 851؛- طهران 547، 890؛- قزوين 436؛ ظلم- 895، 913؛- عداوت با دولت روس 780، 802؛ عزل رياست- 226؛ قتل- 783، 845، 851؛ كشتن- قزوين 436؛- كشتن چند مسلمان 780؛ كشيش- 780، 802؛ متحصن شدن- 780؛ محلات- 846؛ مدارس دهات- 1049؛ مردم تبريز بر ضد- 828؛- و مسلمانان بادكوبه 840 پ، 901؛- مقتول 746؛- نزاع با مسلمانان 813، 840؛- هجوم به دكاكين و خانه‌هاي مسلمانان 901.
ارانژ: 626؛ مستعمرات- 625.
ارباب جمشيد تاجرگبر:- و زن عزيز السلطان 875.
اردبيل: 402، 655، 957؛ اخراج ملك التجار تبريز به- 141؛ بردن حسين خان قوام دفتر به- 203؛ بي‌نظمي در سرحد- 663؛ تبعيد طلبه‌هاي مقصر به- 675؛ تعدي حكومت در- 1046؛ تعمير پل‌هاي- 269؛ حاكم- 431، 784؛ حبس موقر السلطنه در- 586؛ حكومت- 517، 698؛ حكومت سلطان احمد ميرزا در- 431؛ حكومت علي خان والي در- 14؛ حكومت مقتدر الدوله در- 381؛ حكومت نصر السلطنه تنكابني در- 703؛ حمل قند از- به زنجان 166؛ راه شوسه آسترا به- 612؛ زلزله 42؛ شورش اكراد در- 579؛ طايفه شاهسون در- 271، 640؛ فرستادن پناهندگان طويله شاه به- 660؛ فرستادن خبازان به- 415؛ نقصان پول سياه در- 175.
اردستان: امراي- 339.
اردشير ميرزا ضياء الدوله:- وفات 447- ضياء الدوله، اردشير ميرزا.
اردكان: بابي‌كشي در- 664 پ.
اردوي شاهي:- به رياست نصر السلطنه امير اكرم 665.
ارس: 332؛ سرحد- 524، 526- 528؛ عبور شاه از- 476؛ ورود شاه از سرحد- به ايران 535.
ارسلان خان ناصر همايون: 771- ناصر همايون، ارسلان خان.
ارسلان ميرزا سرتيپ اول (نواده عماد الدوله):- ملقب به مظفر السلطنه 342- مظفر السلطنه، ارسلان ميرزا.
ارشاد (روزنامه):- طبع در بادكوبه 917- روزنامه ارشاد.
ارشاد العوام (كتاب): 54- محمد كريم خان، حاجي.
ارشاد المسلمين (كتاب): 518.
ارشميدس: 209.
ارض اقدس: 126، 136، 149، 198، 855، 1042؛ احداث شوسه از شريف آباد تا- 624؛ اعجاز- 147، 303؛ انتخاب وكيل در- 1075؛ تبعيد سعد السلطنه به- 960؛ تلگرام امناي- در رضايت از مدير الدوله 256؛ جشن روز ولادت امام ثامن (ع) در- 521؛ چراغان- 147، 302، 303؛ حركت آقا سيد ريحان اللّه به- 984؛ رفتن مشير السلطنه و موثق الملك به- 930؛ رئيس نرخ- 931؛ زيارت- 251، 932؛ متولي‌باشي- 778؛ معجزه در- 302؛ واقعه- 25، 163؛ وفات آقا شيخ محمد تقي
ص: 1127
بروجردي در- 36؛ وفات امام جمعه بروجرد در- 41.
ارغون شاه: خرابي سيل در- 814.
ارفع الدوله، ميرزا رضا خان امير تومان (سفير ايران در روسيه، رم، عثماني): 523؛ اشعار از قول- 929؛ افتخار- 590؛- و امين السلطان 715 پ؛ برادر- 525؛ پالتو با سردوشي الماس به- 306؛ پالتو ترمه شمسه مرصع به- 157؛- پرورده امين السلطان 715 پ؛ پسر- 158؛ تلگراف به- 289؛- جمع‌آوري اعانه براي انجمن 304؛-- براي كمك مدارس ملي طهران 331؛- حامل نشان اقدس براي پادشاه اسپانيا 615؛ حكم شاه به- 641؛ حمايل سرداري و نشان مرصع به- 591؛- در خدمت اتابيك و شاه 591؛ سردوشي الماس به- 115؛- در سفر سوم شاه 892؛- سفير كبير ايران در رم 615؛-- ايران در عثماني 577، 591؛- شركت در مجلس منع اسلحه در لاهه 406،- عازم فرنگ 641؛- عزل 715؛- معلمين ايران از اهالي روسيه 875؛ ميل اتابيك به- 577؛- نطق در مجلس انعقاد صلح 590؛ نقاشي صورت- 892؛- نماينده ايران در مجلس انعقاد صلح لاهه 590؛- وزير مختار ايران در پطرزبورغ 157، 331؛- وزير مختار ايران در روسيه 115، 158، 304، 306؛- وزير مختار ايران در سويد و نروژ 406؛- وزير مقيم پطرز بورغ 331، 523- رضا خان ارفع الدوله- رضا خان دانش.
ارفع السلطان، ميرزا حسين خان (پسر ارفع الدوله): ملقب به- 158.
ارگ/ ارگ سلطنتي/ ارگ شاه: 973 پ، 979، 1008؛ ازدحام سرباز و سوار در اطراف- 982؛ حمله مردم به- 172؛ سرباز كشيك- 979؛ محصور ماندن شاه در- 470؛ يهود در- 547.
ارگ دولتي: اعلام اهالي نظام بر در و ديوار- 173.
ارگ شيراز:- محاصره 569.
ارگ كهنه: 391.
ارمنستان: شاهزادگان- 882.
ارمني/ ارمني‌ها: 621، 645، 891، 898، 900؛- بادكوبه 807؛ بناي كليساي بزرگ- 603؛ پناهندگي آقا حسن رختدار به خانه- 380؛- پيشواز از شاه 534؛- تبعه دولت اتازوني 688؛- رئيس پستخانه 660؛- در قزوين 436؛ غارت دكان- 664؛ كشتن- 664؛ كشتن تحويل‌دار- بانك 397؛ مذهب- 502، 549؛ نبودن- در تبريز 664؛- نزاع با مسلمانان 780، 808؛- نزاع با شيعه 746- ارامنه.
ارمنيه: زلزله در- 670.
ارناوت‌ها/ ارناووطه‌ها:- جنگ با عثماني 444.
اروپا/ اروپ: 145، 348، 432 پ، 633 پ، 729، 730 پ، 911؛ اتابيك در- 541؛ ارامنه- 603؛ اعزام محصل به- 85 پ؛ السنه- 593؛ اهل- 192؛ اهميت پليس در- 81؛ بازگشت پطر كبير از- نوزده؛ بازگشت شاه از- 526؛ بازگشت مظفر الدين شاه از- 652 پ؛ بذل نشان در- 553؛ برقراري مجلس سنا در- 294؛ پيشرفت‌هاي- دوازده، نوزده؛ تاريخ- 191 پ؛ تبريك سلاطين- 153؛ تجارت- 416؛ تحصيلات در- 338 پ، 770؛ تحصيل علي خان ناظم العلوم در- 446؛- ترس از ژاپون 709؛ ترقي سيام به طرز- 218؛- تعيين حاكم كريت 222؛ تلگراف شاه از- 514؛ تلگراف شاه به دول- 745؛ توقف امين الضرب در- 512؛ جرايد- 793؛- جنگ با چين 518؛ جنگ دوئل در- 180، دخالت دول- در مقدوني 870؛ دخالت نكردن اسپانيا در-
ص: 1128
362؛ دربارهاي- دوازده؛ درگذشت مشير الدوله در- 378 پ؛- دسته‌بندي‌هاي سياسي يازده؛ دول- 222، 465، 518، 529، 855، 870، 873- 875، 891؛-- محرك شورش مقدونيه 636؛ دول خارجه- 727؛ رفت و برگشت شاه به- 552؛ رفتن آقا حسن به- 380؛ رفتن رئيس جمهوري ترانسوال به- 529؛ رفتن شاه به- 540؛ رفتن فارغ التحصيلان دار الفنون به- 477 پ؛ رفتن ملكه ايران به- 710؛ رفتن وزراي مختار به- 494؛ ركن السلطنه در- 712 پ؛ روس- 400؛ ريسمان- 190؛ سبك- 192؛ سرمايه داران- 489؛ سفر امين الدوله به- 334؛ سفر اول ناصر الدين شاه به- سيزده؛ سفر شعاع السلطنه به- 234؛ سفرهاي مظفر الدين شاه به- نه، دوازده؛ سفرهاي ناصر الدين شاه به- دوازده؛ سلاطين- 476، 519، 520، 915؛ شاه در- 519، 527، 545؛- صلح با چين 576؛ طبع كتاب در- 435؛ عزاداري خانواده‌هاي سلطنت- 297؛ عصبيت جاهلانه دول- 855؛ علم- 189؛ فرستادن محصل در زمان ناصر الدين شاه به- 471 پ؛ فرستادن سه نفر به- توسط چيني‌ها 531؛ فرستادن شاگردان به- 205؛ قالي و قاليچه ايران در- 426؛- قطع روابط تلگرافي با انگليس 661؛ كشف ستاره محمودي در- 638؛ كشيدن بي‌سيم از- به امريكا 608؛ كنفرانس سيزده دولت- 937؛ لشكر- در اطراف چين 576؛ لشكركشي دول- به چين 522؛ مدارس طهران به طرز- 216؛ مدارس كر و لال در- 186؛ مراجعت سلطان ابراهيم ملك جوهر از- 810؛ مراجعت شاه از- 513؛ مردم- 146، 730، 730 پ؛ مسافرت پطر كبير به- نوزده؛ مقطوع شدن راه‌آهن و تلگراف از روسيه به- 871؛ مهاجرت از- 630؛ ناخوشي شاه در- 514؛ نصرة الدين ميرزا در- 737 پ؛ نظام الدين كاشي در- 529 پ؛ نفوس- تحت سلطنت عثماني 227؛ وزراي- 708؛ همراهان شاهانه در سفر- سيزده.
اروپايي/ اروپايي‌ها/ اروپائيان: نوزده، 333، 337، 685؛ آداب- دوازده؛ تقويم- 372 پ؛ جامعه- تهران 742 پ؛ سلام كردن به- در هند 481؛ صاحب‌منصبان- 596؛ قوانين- 162؛- و كاشي طلايي 466؛ مجلس بال كستومه براي- 742 پ؛ مهمانان و ميزبانان- شانزده.
ارومي/ اروميه: 115 پ، 729، 738؛ جعفر آقاي شكاك در- 833؛ حاكم- 322، 542؛ حكومت- 37، 304؛- حكومت امامقلي ميرزا 738؛- حكومت سهام الدوله 905؛ رفتن يوسف خان ارمني به- 45؛ سرحدات- 890؛ صراف- 729؛ فوت آقا خان سردار در- 115؛ كارگزار- 384؛ نيابت حكومت- 306- اورميه.
ارونق: شرارت و دزدي در- 474.
ازمير: 202؛ اهالي- 364؛ حريق در توابع- 911؛ زلزله در- 460؛ طاعون در- 516.
اساطير: 1014 پ.
اسب‌دواني:- در ميدان دوشان‌تپه 80.
اسبرن: قصر- مقر ويكتوريا 631.
اسپانيا/ اسپاني/ اسپانيول: اسراي- 318؛- بيرون آوردن لشكر از ايلوايلو 326؛ پادشاه- 318 پ، 609، 639؛ به تخت نشستن آلفونس سيزدهم در- 623؛ به تخت نشستن پادشاه- 615؛- تدارك جنگ با اتازوني 210؛ تربيت گاو وحشي در- 651؛- تسليم جزيره ايلوايلو به امريكا 234؛ جمعيت- 624؛ جنگهاي امريكا با- 219، 221؛- جنگ با آمريك 217، 317، 362؛ خارج شدن
ص: 1129
فيليپين از يد- 384؛ خدعه- به آتش زدن كشتي 317؛- خسارت در جنگ با امريكا 217، 219؛- دخالت نكردن در وقايع اروپا 362؛- از دست دادن كوبا و فيليپين و پورتوريكو 362؛ سفير- در واشنگتن 318؛ سوختن كشتي‌هاي جنگي- 318؛ شكرانه فتح- 349؛ شكست- 217، 624؛- شكست از امريكا 326؛- و شورشيان كوبا 318؛ صلح‌نامه سفير- با چين 609؛ طاعون در- 448؛ عساكر- 318؛- عهدنامه با امريكا 364؛- و فيليپين 402؛- قبول شرايط صلح اتازوني 223؛ قرض جزيره كوبا به عهده- 350؛ قشون انگليس به- 461؛ ماليات- 364؛ مأمورين- 223؛ مستعمرات- 318؛ مستعمرات هند غربي- 384؛ معاهده‌نامه بين امريكا و- 349؛- نزاع با آمريكاي شمالي 624؛- نزاع با اتازوني 608؛- واگذاري جزاير دولت به امريكا 349؛- واگذاري جزاير فيليپين به امريكا 326، 364؛ وسعت- 624.
اسپانيايي/ اسپانيايي‌ها/ اسپانيولي‌ها: استعمار- 318 پ؛ اشغال‌گران- 318 پ؛- دفن ديناميت در تنگه 461؛ قشون مراكش تحت تعليم معلم- 937.
اسپرانتو: اختراع زبان- 841.
اسپران كاپ: فتح- 498- دماغه اميدنيك- اميدنيك.
اسپيتزبرگ: 206.
استانبول: 924 پ؛ حسنعلي خان امير نظام گروسي در سفارت- 686 پ- اسلامبول.
استانلي ينگي دنيايي:- طبع سفرنامه 184.
استر: شكست انگليس از لشكر بوئر كنار رودخانه- 614.
استرآباد/ استراباد: 522، 613، 731؛ اعظام الدوله سردار قشون- 908؛ اغتشاش در- 478؛ باران و سيل در- 674؛ بارش برف در- 941؛ تركمانهاي- 439، 507، 544؛ ترياكي و وافوري در- 284؛ تعدي به دهات- 638؛ تلگراف حسنعلي خان مستوفي از- 213؛ حاكم- 384، 474، 495، 515، 542، 544، 582، 750، 760؛ حريق در- 956؛ حكمران- 74، 300، 941؛ حكومت- 183، 284، 479، 548، 606، 691؛-- آقا بالا خان 691، 704؛-- امير توپخانه 542؛-- سردار معظم 14؛-- محمد خان اعظام الدوله 908؛-- وجيه الله ميرزا 730؛ حمله تراكمه به دهات- 485؛ رياست كميسيون سرحدي- 242؛ زلزله در- 298، 473؛ سرحد- 676؛ شورش تراكمه- 638؛ عجيبه- 89؛ عزل ساعد الدوله سردار از حكومت- 485؛ عزل عون الملك از كارگزاري- 560؛ علاء الدوله حاكم- 515؛ فتنه- 163؛ فرار حاكم- 638؛ كارگزار- 494؛ كارگزاري- 494، 560، 904؛ گفتگوي صدراعظم با- 1040؛ لشكرنويس- 298؛- محل ايل قاجار 133؛ مدرسه افخميه در- 760؛ نايب الاياله- 582؛ نايب الحكومه- 921؛ نظم علاء الدوله در- 522؛ نيابت حكومت- 495؛ والي- 776.
استراليا: قحطي در- 623؛ كشف معدن طلا در- 639.
استرالياي جنوبي: ذوذنب درخشان در- 575.
استركنين/ استركنيك: 817، 817 پ.
استرومبولي: آتش‌فشان- 626.
استو/ استوا: 322 پ- قوچان.
استوركر (وزير مقيم هلاند در طهران): 950.
استيفا: 461، 494، 650.
استيفاي اطبا: 393.
استيفاي قورخانه:- سپرده معتمد نظام 38.
استيفاي وظايف و اوقاف:- سپرده عماد السلطان
ص: 1130
مستوفي 113.
اسحق خان، امير:- پناهندگي به روس 365؛- دعوي سلطنت افغانستان 229؛- و عبد الرحمن خان 365.
اسحق خان (داماد نصر اللّه خان مشير الدوله):- ثروت 500.
اسحق خان مفخم الدوله (وزير مختار اتازوني): 582؛- شرح حال 695- مفخم الدوله، ميرزا اسحق خان.
اسحق خان مشكوة السلطنه، ميرزا: پسر- 613- مشكوة السلطنه، ميرزا اسحق خان.
اسحق ميرزا مؤيد الممالك/ اكرام الدوله: 607- اكرام الدوله، اسحق ميرزا مؤيد الممالك- مؤيد الممالك، اسحق ميرزا.
اسد آباد: حكومت- 500، 939.
اسد اللّه، حاجي ميرزا (پسر نظام التجار): 575.
اسد اللّه خان:- اخراج از شهر 872.
اسد اللّه خان بهجت الملك (مشاور و پيشكار فرمان‌فرما):
367 پ- بهجت الملك، اسد اللّه خان.
اسد اللّه خان عظيم الملك (پسر سردار مفخم): 908- عظيم الملك، اسد اللّه خان.
اسد اللّه خان كاشي:- اسب آوردن براي شاه 554- عين خاقان.
اسد اللّه خان مازندراني (پسر علي اكبر خان): اداره تذكره سپرده- 910.
اسد الله خان مختار الملك، ميرزا (پسر معين الوزاره، نايب وزارت خارجه): 495- مختار الملك، ميرزا اسد الله خان.
اسد اللّه خان مستوفي، ميرزا: پسر- 339.
اسد الله خان مشار السلطنه:- كارگزاري تبريز 1035- مشار السلطنه، ميرزا اسد الله خان. اسد الله خان معين الوزاره (تحويل‌دار پست‌خانه، رئيس پست خراسان):- رياست پست خراسان 390؛- ملقب به معين الوزاره 390- معين الوزاره، اسد الله خان.
اسد اللّه خان ناظم الدوله طباطبايي تبريزي (حاكم طهران):
583؛- مخلع به خرقه خز شمسه مرصع شرابه‌دار 319- ناظم الدوله، ميرزا اسد اللّه خان.
اسد اللّه خان والي:- حكومت يزد 351.
اسد اللّه شوشتري (معروف به محقق كاظمي): 448- محقق كاظمي.
اسد اللّه ميرزا:- منتخب شاهزادگان در مجلس 1041.
اسد اللّه ميرزا امير تومان (پسر ركن الدوله):- ملقب به جلال السلطان 72- جلال السلطان، اسد الله ميرزا امير تومان.
اسرافيل كربلائي اف:- كشتن پدر كرم بيك 530 پ.
اسرائيلي: مدرسه آليانس- 792- مدرسه آليانس.
استسقا (مرض): 269، 647، 696، 777، 938؛ شاه مبتلا به- 1044، 1090- مرض استسقا.
استقلال: 1089 پ- ميدان مخبر الدوله.
اسعار: نرخ- 704.
اسفراين: حاكم- 420، 695.
اسفنديار خان بختياري، سردار:- مقابله با ايل سگوند 654.
اسكاتلند: خودكشي در- 218.
اسكار (پادشاه سوئد):- تلگراف به شاه ايران 153، 154.
اسكار دوم (پادشاه سوئد و نروژ): 795؛- واگذاري سلطنت به وليعهد 748.
اسكندر (پدر كرم بيك): پسر- 530 پ.
اسكندر اول/ [الكسندر] (پادشاه سربستان): وليعهد- 632.
اسكندر خان (برادر ملكم خان): 621 پ؛- احداث مدرسه ملتي در طهران 462- ناظم الممالك، اسكندر خان.
اسكندر كبير (كتاب): طبع- 302- تاريخ اسكندر كبير.
اسكندريه: اموات طاعوني- 422؛ راه تجاري-
ص: 1131
361؛ صادرات از- 350؛ طاعون در- 403، 422، 435؛ قونسول- 914؛ قونسولخانه دولت ايران در- 913؛ و با در- 618؛ وفات سالار الدوله در- 700 پ.
اسكودار: حريق در- 695.
اسلام: 163، 207، 215 پ، 632، 818، 890، 948، 973، 976، 1018- 1020؛ آبروي- 894؛ آداب- 45؛- آوردن جميله مسيحي 423؛- آوردن زنان عيسوي در حلب 398؛- آوردن شيخ محمد سعيد بغدادي 585؛- آوردن گوهر ارمنيه 423؛- آوردن يوسف خان مسيحي 45؛ اتحاد- 802 پ؛ از ميان رفتن- 748، 889؛ اهل- 207، 272؛ بلاد- 437؛ بيرق پادشاه- 969؛ پادشاه- 874، 879؛ پيامبر- 774 پ؛ تاريخ- 354؛ تخفيف- 734؛ ترقي روحانيت- 206؛ ترقي ملت- 272؛ ترويج دين- 557؛ ثروت ملت- 108؛ حامي- 781؛ حفظ- 878، 893؛ حقانيت دين- 917؛ دو دولت بزرگ- 29؛ دول- 966؛ ردّ شبهات اهل كتاب بر- 436؛ روحانيت- 206؛ روضه بر غربت- 978؛ روي آوردن مردم جهان به- 207؛ رئيس ملت- 666، 849؛ زنده شدن دين- 900؛ شكست ملت- 747؛ شوكت- 589؛ ضعف- 893؛ عيد ميلاد پيامبر- 774 پ؛ كم احترامي به- 188؛ لباس- 788؛ ملت و دولت- 1005؛ ندبه و گريه بر- 978؛- و نصاري 207؛ ورود شخص عيسوي به دين- 208.
اسلام (روزنامه): 650- روزنامه اسلام.
اسلام (مدرسه): 458- مدرسه ملي اسلام.
اسلامبول: 28، 108، 137، 152، 364، 400، 695، 696، 796، 911؛ آمدن علاء الملك از- 432؛ امپراطور آلمان در- 422؛ انجمن صنايع و تجارت در- 204؛- انفجار نارنجك براي نعمي پاشا رئيس پليس 870؛ ايجاد آستر كلاه- 295؛ بازگشت سفير فوق العاده عثماني به- 174؛ پيشرفت صنايع و تجارت در- 204؛ تحصيل يمين نظام در- 641؛ توپ ساخت- 422؛ حركت سپاه از- 966؛ خديو مصر در- 587؛ راه- 896؛- راه تجاري از طرف غرب 361؛ رفتن موسيو نوز به- 825؛ روزنامه‌هاي يوميه- 435؛ رئيس روحاني ارامنه مقيم- 207؛ زين العابدين امام جمعه در- 685؛ سفارت- 1103؛ سفاين جنگي دول اروپا در اطراف- 891؛ سفير- 519؛ سفير روس مقيم- 219؛ سيد جمال الدين در- 802؛ سيم تلگراف از- به طرابلس 481؛ طاعون در- 576؛ فرار ركن السلطنه به- 711؛ مدارس علمي و صنعتي نسوان در- 491؛ مراجعت ارفع الدوله به- 892؛ مسلماني دختر نصرانيه در- 423؛ مكاتب اسلاميه ابتدائيه در- 194؛ منتظم السلطنه در- 445؛ مهاجرين در- 373.
اسلام و اسلاميان (رساله): 190- كمال الدين طهراني، محمد تقي (سنجر).
اسلامي/ اسلاميان/ اسلاميت/ اسلاميه: 976؛ آموزش دين- در چين 810؛ تأسيس انجمن خيري- 349؛ ترقيات- 190؛ تزايد نفوس- 189؛ جرايد- 437؛ جنود- بر ضد هلاند 845؛ جوامع- 677 پ؛ سلاطين- 28؛ فروعات- 189؛ فوايد جامعه- 29؛ قوانين- 162؛ مدارس- 364.
اسلاميه (مدرسه):- در همدان 740- مدرسه اسلاميه.
اسلحه‌خانه: 6، 16.
اسلو: قتل امپراطريس اطريش در- 217.
اسم شب: 964.
اسماعيل (از اجزاي بانك انگليس):- فروش گندم در كرمانشاهان 946، 947.
ص: 1132
اسماعيل، حاجي سيد:- وكيل علماي اصفهان 1088.
اسماعيل آقا (از علماي تبريز):- وفات 460.
اسماعيل خان (ايلخاني هزاره): نمك به حرامي- 627.
اسماعيل خان دبير الممالك:- كارپردازي بادكوبه 633- دبير الممالك، اسماعيل خان.
اسماعيل خان عون الدوله (وكيل طهران): 1049- عون الدوله، اسماعيل خان.
اسماعيل ميرزا (پسر ظل السلطان):- مفتخر به نشان امير توماني و رشته حمايل 920.
اسماعيل ميرزا معز الدوله (پسر بهرام ميرزا معز الدوله):
442؛- مذهب شيخي 434؛- وفات 434- معز الدوله، اسماعيل ميرزا.
اسماعيليه هند: رهبر- 346 پ.
اسمعيل (فراش شاهي):- كشتن يك نفر در سرآب 572.
اسمعيل افندي: مأمور استرداد مغصوبات 304.
اسمعيل خان (پسر آصف الدوله قجر):- وزير پليس و بيگلربيگي طهران 513؛- وفات 559- بيگلربيگي طهران.
اسمعيل خان، حاجي:- حكومت سلماس 304، 322.
اسمعيل خان امير تومان، ميرزا (آجودان‌باشي توپخانه):- رئيس كتابخانه ملتي 259- آجودانباشي توپخانه.
اسمعيل خان امين الملك (برادر امين السلطان) وفات- 370، 375- امين الملك، اسمعيل خان.
اسمعيل خان سيرجاني كرماني:- ايجاد مدرسه در خراسان 435.
اسمعيل خان لسان السلطان:- ترجمه فارسي تاريخ ايران 853- لسان السلطان، اسمعيل خان.
اسمعيل خان ممتاز الدوله:- رياست مجلس در مشروطيت 771 پ- ممتاز الدوله، اسمعيل خان (مترجم صدارت).
اسمعيل صراف، حاجي:- همكاري با ملك التجار در اغتشاش بانك انگليس 142.
اسمعيل معدنچي:- فروش فيروزه به حكاك 69.
اسناد و مكاتبات ايران از سال 1105 تا 1135 (كتاب):
661 پ- نوايي، عبد الحسين.
اسهال (مرض): 259؛- در اصفهان 817؛- در طهران 269،- دموي 390- مرض اسهال.
اشجع الملك، حبيب اللّه خان (سرتيپ سورتجي):- ملقب به اشجع الملك 522- حبيب اللّه خان (سرتيپ سورتجي).
اشرف (1): 20؛- لقب امين السلطان 4- امين السلطان، علي اصغر.
اشرف الحكما، محمد حسن ميرزا:- معالجه وثيق الملك و زنش 817- محمد حسن ميرزا اشرف الحكما.
اشرف الدوله:- لقب مادر وزير همايون 527.
اشرف السلطنه (همسر محمد حسن خان اعتماد السلطنه):
394 پ؛ برادر- 1063 پ.
اشرف الملك (از متمولين خمسه):- حبس و قتل و مصادره اموال 456.
اشرف الممالك، ميرزا محمد علي خان:- لقب 461- محمد علي خان اشرف الممالك.
اشرف روضه‌خوان، آقا سيد:- حامل پيغام علما به شعاع السلطنه 980؛- مذمت از دولت در منبر 978.
اشرفي (پول سفيد): 54، 441، 479، 872.
اشقورده: اكتشاف نباتات در- 810.
اشير، موسيو (وزير مختار روس):- آمدن به خدمت شاه 832.
اصطبل توپخانه: رياست- 43، 306، 367؛ رئيس سابق- 582.
اصطبل همايوني: 5؛ سان اسبان- 120.
اصغر لوطي: زوجه- 89.
اصفهان: 282، 483، 895؛ آقا نجفي و مردم- 666؛
ص: 1133
آمدن ظل السلطان از- 329؛ اجناس- 424؛ احداث مجلس صفاخانه در- 650؛ استيفاي- 430؛ اقامت در- 346 پ؛ امام جمعه- 114؛ امراض در- 122؛ انعقاد مجلس در- 946؛ ايجاد كارخانجات در- 346، 368؛ ايجاد مدرسه مليه در- 791؛ بابي‌كشي در- 664؛ پ؛ بابيه در- 664؛ بارش برف در- 941؛ بازار- 531؛ بازگشت ظل السلطان به- 241؛ بست‌نشيني مستوفي‌ها در- 114؛ بلواي عام براي نان در- 958؛ پست- 531؛ تأسيس شركت اسلاميه در- 293، 368؛ تجار- 527؛ ترقي امتعه- 449؛ تسطيح راه- به قم 449؛ تسطيح راه اهواز الي- 357؛ تشكيل كارخانه و كمپاني قالي‌بافي در- 356؛ تلگراف اتابيك و وزير خارجه به- 889؛ تلگراف به حاكم- 339؛ تلگراف پادشاه عثماني بر ديوارهاي- 666؛ حاكم- 508، 577، 629، 649، 660، 835؛ حجة الاسلام- 664؛ حركت ظل السلطان از- 178؛ حريق- 122؛ حكمران- 666، 791، 850؛- حكومت 87، 666؛-- ظل السلطان 14، 702؛ خالصه‌هاي- 640؛ خرابي پل سيوند در راه- 170؛ خودكشي وثيق الملك و زنش در- 818؛ خيرخواهان- 793؛ داد و ستد اجناس- 429؛ دبير السلطان و استيفاي- 430؛ درخواست علماي- 950؛ دعوت طاووس العرفا از مردم- به تصوف 50؛ راه‌آهن اطراف- 426؛ راه شاهرضا به- 449؛ راه شوسه به- 789؛ رفتن آقا نجفي به- 682؛ رواج امتعه داخله در- 946؛ رودخانه كرن- 660؛ رئيس گمرك- 781؛ زاينده‌رود- 491؛ سادات معروف- 685؛ سرپيچي بختياري از پرداخت ماليات به- 666؛ شوسه كردن قم تا- 735؛ طلاب- 739؛ ظل السلطان حاكم- 345، 456، 577؛ عدم قبول اسكناس انگليس در- 925؛ علماي- 531، 649، 672، فتنه- 781؛ قدرت آقا نجفي در- 346؛ قلعه تبرك- 483؛ قي و اسهال در- 817؛ كتابخانه اماميه در- 849؛ مجتهد- 531، 889؛ محله گل بهار- 793؛ مدرسه باقريه در- 649؛ مدرسه ملي ايمانيه در- 846، 889؛ مدرسه ملي حقايق در- ايمانيه 846؛ مردم- 527، 666؛ مضافات- بيست؛ ملبوس از بافته‌هاي- 346؛ منتصر الممالك مأمور ذخيره- 175؛ ميدان نقش جهان- 358؛ ميرزا هاشم مجتهد در- 553؛ نايب الحكومه- 649؛ نزاع طلاب- 739؛ وكيل علماي- 1088؛ همراهي علماي- 607؛ يهودهاي- 644.
اصفهاني: ده، 346 پ؛ تاجران- 395، 847؛ كاشي‌پزهاي- 466؛ لفظ- 398؛ مال التجاره تجار- 613.
اصفهاني، حاجي محمد تقي: 527 پ- آقا نجفي.
اصفهاني، حاجي محمد كاظم: 50- طاووس العرفاء- سعادت عليشاه.
اصول كافي (كتاب): 51 پ- كليني.
اصولي: 53.
اطاق ابيض: 1059؛ جلوس وليعهد در- 764؛ خلوت در- 960؛ خلوت شاه با اتابيك در- 962؛ خلوت شاه با وزراء در- 961، 962؛ قرائت دستخط وزارت اعظم عين الدوله در- 684؛ قرعه‌كشي قاجاريه در- 1041؛ مجلس كنكاش اتابيك و وزرا در- 881- ابيض.
اطاق بادگير: سلام مظفر الدين شاه در- 27.
اطاق بريليان/ اتاق برليان: 1053؛ خراب شدن- 354؛ دفيله در- 1045؛ شاه در- 916 عمارت برليان.
اطاق بلور: سلام عام مظفر الدين شاه در- 44.
اطاق تخت مرمر: 394.
اطاق دربار: 641.
ص: 1134
اطاق گالري: 478.
اطاق موزه/ اطاق موزه سلطنتي/ اطاق موزه طهران: 996؛ سلام تحويل خاص در- 10؛ شاه در- 495، 563؛ نشستن سلاطين قاجار در- 338.
اطاق نارنجستان: گذاشتن جسد شاه در- 1090.
اطاق نظام: 369، 1008؛ انتخاب اشراف و ملاكين در- 1043؛ بست‌نشيني مردم در- 1030؛ مردم در- 1029.
اطباي حضور: 6، 319؛ رئيس- 424.
اطباي نظام: رياست- 43.
اطريش: احضار وزير مختار- 578؛ امپراطريس- 217؛ اهالي- 623؛ تبعه- 180؛- تخمين حاصل ارزاق دنيا 450؛ توابع- 416؛ جشن پنجاهم سلطنت امپراطور- 227؛ خبر جلوس همايوني به دولت- 70؛ دربار- 578؛ درخواست معلم از- 875؛ صاحب منصبان قشون- 217؛ قشون- 217؛ ملكه- 216؛- نپذيرفتن پذيرايي از شاه 745؛ وزير مختار- 27، 54، 578، 695، 1059؛ وفات ملكه- 623؛ وفات ملكه بلژيك در- 651؛ وفات وليعهد- 26؛ وليعهد- 439- اتريش- نمسه.
اطريشي: زبان- در ايران 101؛ معلمين- 568.
اطنه: توابع- 423.
اعتبار الممالك غفاري كاشاني، ميرزا احمد خان (نايب الحكومه كاشان): 570- احمد خان اعتبار الممالك غفاري كاشاني.
اعتدال السلطنه: 496 پ- اعتلاء السلطنه، عبد الحسين خان.
اعتصام الدوله، دوستمحمد خان (پسر معير الممالك و داماد اتابيك): 804 پ؛- عزل از وزارت مخزن تداركات عسكريه 759- دوستمحمد خان اعتصام الدوله.
اعتصام السلطنه (پسر معير الممالك):- پسر بزرگ عصمت الدوله 804؛- وزارت مخزن ملبوس 398.
اعتصام الممالك (رئيس كميسيون گنبد قابوس):- نايب الحكومه استرآباد 921.
اعتصام الوزاره (از اجزاي كارگزاري خارجه تبريز):- كارگزار اروميه 384. اعتصام نظام، حاجي (پسر ميرزا اسحق خان مشكوة السلطنه):- ملقب به مشكوة السلطنه 613- مشكوة السلطنه، حاجي اعتصام نظام.
اعتضاد الاطباء/ عبد الباقي حكيم‌باشي: 791 پ- عبد الباقي حكيم‌باشي.
اعتضاد الدوله، عباس خان (پسر محمد مهدي خان):
934 پ؛- حكمران قم 97، 934؛- حكومت قم 84، 319، 653؛-- كاشان 14، 84؛- رفع بست از قبرستان قم 97؛ شورش مردم قم عليه- 934؛- عزل از حكومت قم 116، 496، 934- عباس خان اعتضاد الدوله.
اعتضاد الدوله، محمد مهدي خان/ مهدي خان:- ازدواج با فخر الملوك 934 پ؛ پسر- 319- محمد مهدي خان اعتضاد الدوله- مهدي خان اعتضاد الدوله.
اعتضاد السلطنه، حسينعلي ميرزا:- لقب 34- حسينعلي ميرزا اعتضاد السلطنه.
اعتضاد السلطنه، علي قلي ميرزا: نفي بلد پسر- 612 پ- علي قلي ميرزا اعتضاد السلطنه.
اعتضاد السلطنه، محمد علي ميرزا (وليعهد): 11؛- اختيار مهر شاه 629؛- رياست مهر شاه 611؛- همراه شاه در سفر فرنگ 769- محمد علي ميرزا اعتضاد السلطنه- محمد علي شاه.
اعتضاد الممالك، حسنعلي خان: مقروض بودن- 660- حسنعلي خان اعتضاد الممالك.
اعتضاد ديوان (كارگزار كردستان):- ملقب به مجرب الدوله 501- مجرب الدوله.
اعتلاء الدوله، ميرزا حسين خان مير پنجه:- لقب اعتلاء الدوله 242؛- كارگزار خوي و سلماس
ص: 1135
242- حسين خان مير پنجه.
اعتلاء السلطنه، عبد الحسين خان (برادر نصر اللّه خان مشير الدوله): 496 پ؛ پدر- 527؛- رئيس كابينه صدر اعظم 1084؛ لقب- 496؛- مفتش تذكره آذربايجان 495؛- وفات 527؛- عبد الحسين خان اعتلاء السلطنه- اعتدال السلطنه.
اعتلاء الملك، ميرزا نصر اللّه خان (نامه‌نگار وزارت خارجه):- لقب اعتلاء الملك 311- نصر اللّه خان اعتلاء الملك.
اعتماد الاسلام، سيد علاء الدين/ آقا سيد علاء (داماد سيد عبد اللّه بهبهاني): 896 پ؛- آوردن علما به طهران 896؛- اصلاح گفتگوها 970؛- حامل عريضه علما به شاه 982- علاء الدين، آقا سيد.
اعتماد التوليه، ميرزا شفيع (وزير آستانه مقدسه):- شرح حال 175- شفيع اعتماد التوليه.
اعتماد التوليه (پسر ميرزا شفيع): ملقب به- 176.
اعتماد الدوله شيرازي، ميرزا ابراهيم خان: 571 پ، 582 پ، پسر- 961 پ- ابراهيم خان اعتماد الدوله شيرازي.
اعتماد الدوله قاجار، عيسي خان: 1053 پ.
اعتماد الدوله نوري، ميرزا آقا خان (صدر اعظم): فرزند- 196- ميرزا آقا خان نوري.
اعتماد الذاكرين (نواده ميرزا مسيح مجتهد): زخم زدن به- 905.
اعتماد السلطان، ابو القاسم خان (قهوه‌چي‌باشي شاه): 46؛- وفات 859، 868- ابو القاسم خان اعتماد السلطان- قهوه‌چي‌باشي- اعتماد همايون.
اعتماد السلطنه، محمد باقر خان (وزير انطباعات): 117 پ، 216 پ،- و ابلاغ شاه به ديدن مسوده روزنامه دولتي 458؛ ابلاغ حكيم الملك به- 442؛- از اجزاي انجمن معارف 471؛- و تاريخ ساسانيان 18؛- و سعيد السلطنه وزير نظميه 806؛ شكايت علما از- 806؛- عزل از وزارت انطباعات 629؛- عزل از وزارت بلديه 806؛- و فروغي ذكاء الملك 18؛- و قدغن كردن شاه از نوشتن شئونات دولتي مردم در روزنامه 404؛- در مجلس تحقيق 1026؛- مسئول انتشار روزنامه ايران 336 پ؛ نظر- درباره خان صدر السلطنه 570 پ؛- و دستور اتابيك در نشر روزنامه 559؛ نوشته- 332 پ؛- وزارت انطباعات 829؛- وزير انطباعات 18، 972- محمد باقر خان اعتماد السلطنه.
اعتماد السلطنه، محمد حسن خان (وزير انطباعات):
178 پ، 443 پ، 761 پ؛- و ابراهيم ميرزا مشكوة الدوله 800 پ؛ برادرزاده- 335، 770 پ؛- وزارت انطباعات و دار الترجمه 19؛ همسر- 394 پ، 1063 پ؛ همكاري ذكاء الملك با- 336 پ- محمد حسن خان اعتماد السلطنه.
اعتماد الشريعه، شيخ فضل الله (وكيل مازندراني):
چوب زدن- 853- فضل اللّه اعتماد الشريعه.
اعتماد العلماء، ميرزا محمد باقر:- ملقب به خطيب السلطان 525- خطيب السلطان- محمد باقر اعتماد العلما.
اعتماد حضرت آبدارباشي: 425؛ پسر- 513- آبدارباشي، اعتماد حضرت.
اعتماد همايون:- قهوه‌چي‌باشي 425- قهوه‌چي باشي- اعتماد السلطان- ابو القاسم خان اعتماد السلطان.
اعدل الدوله (پسر ركن الدوله فرمانفرماي خراسان):- رياست قشون خراسان 246.
اعراب: 202، 463، 590، 685، 903؛ ازدحام- بر ضد دولت عثماني 844؛ راهزني- 76؛- ساكن نجف اشرف 847؛- در سپاه شيخ مزعل خان 328؛ غارت- 327؛ مسكن- 646؛- نزاع با طايفه سگوند 400.
ص: 1136
اعراب بدوي: حاجيان و- 705.
اعراب متنصره: 52.
اعزاز الملك پيشخدمت، مسعود خان:- مخلع به سرداري شمسه مرصع 398- مسعود خان اعزاز الملك پيشخدمت.
اعظام الدوله، فرج اللّه خان: لقب- 908- فرج اللّه خان مستوفي.
اعظام الدوله، محمد خان:- سرداري قشون استراباد 908- محمد خان اعظام الدوله- سردار لاريجاني.
اعظام السلطنه، محمد خان (پسر شاهزاده نايب الاياله):- ايجاد مدرسه ملي اعظاميه 920؛- حكمران بارفروش 910- محمد خان اعظام السلطنه.
اعظام قدسي، حسن:- خاطرات- 691 پ.
اعظاميه (مدرسه ملي):- دربارفروش 910، 920- مدرسه ملي اعظاميه.
اعظم الدوله، سلطان حسين ميرزا (حاكم لرستان):- و شرارت فتح سلطان امرائي 762- سلطان حسين ميرزا اعظم الدوله.
اعظم الدوله، عباسقلي خان: 513- عباسقلي خان اعظم الدوله.
اعظم السلطنه امير تومان، ميرزا غلامعلي خان (پسر ميرزا محمود گركاني.
مستوفي وزير دار الخلافه، وزير نظميه): 971 پ؛- و آقا سيد محمد 984؛- و اتابيك 949؛- استعفا 949؛- حبس علي خداداد 971؛- وزارت نظميه 832؛- وزير نظميه 949، 971، 1009- غلامعلي خان اعظم السلطنه.
اعلام الناس في احوال بندرعباس (كتاب): 289 پ، 650 پ، 651 پ- سديد السلطنه كبابي.
اعلم الدوله ثقفي، خليل خان (طبيب حضور): 952 پ، 1042، 1046 پ؛- حكيم‌باشي مخصوص شاه 1070؛- و شاه 791، 952، 1046؛- طبابت شاه 936؛- و وزير دربار 1070؛- همراه شاه در سفر فرنگ 770- خليل خان اعلم الدوله ثقفي.
اعوان حضرت امام محمد باقر (ع) (كتاب): 518- سپهر، عباسقلي خان (وزير تأليفات).
اعلي حضرت‌ها (كتاب): سيزده پ- پائولي، كراويه- اقبال، عباس.
اغوب: دختر- 423.
افاغنه:- بازگشت به وطن 603.
افتخار الفقها:- لقب به آقا سيد احمد 518- آقا سيد احمد افتخار الفقها.
افتخار الملك، غلامرضا خان (پسر زين العابدين قراگزلو):
- ازدواج با قمر السلطنه ملكه خانم 117 پ، 871 پ؛- ملقب به احتشام الدوله 427 پ- احتشام الدوله، غلامرضا خان- غلامرضا خان افتخار الملك.
افتخار همايون:- لقب رحمة اللّه خان پيشخدمت 454- رحمة اللّه خان غفاري كاشاني.
افخم الحكما:- لقب ميرزا محمد طبيب كاشاني 557- محمد طبيب كاشاني، ميرزا.
افخم الدوله اروميه:- حكومت خوي و سلماس 395.
افخم السلطنه، غلامحسين خان:- لقب 146- غلامحسين خان افخم السلطنه.
افخمي: نياي خاندان- 492 پ.
افخميه (مدرسه):- در استراباد 760- مدرسه افخميه.
افريدي:- ياغيگري 185.
افريقا: 189، 414، 562، 630؛ اقليم- 184؛ ذوذنب درخشان- 575؛ راه‌آهن در- 604؛ سواحل شرقي- 646 پ؛ صحراي كبير- 390؛ طايفه هاتنطات- 841؛ عساكر انگليس در جنوب- 587؛ گرماي- 581؛ متصرفات انگليس در خاك- 482؛ مستعمرات آلمان در- 717؛ معاهده نيوژ در- 352؛ نواحي دماغه- 618.
افريقاي جنوبي: 483؛ پاول كروگر در- 516؛
ص: 1137
حكومت ترانسوال مالك- 482؛ قشون انگليسي در- 459.
افريقايي: 331.
افشار، ايرج: 471 پ، 1072 پ.
افصح الملك، ميرزا ابراهيم يزدي:- قطعه در فوت وجيه اللّه ميرزا 731- ابراهيم يزدي افصح الملك.
افضل التواريخ (كتاب): 426 پ، 487 پ، 502 پ، 526 پ، 673 پ، 703 پ، 704 پ، 707 پ، 708 پ، 713 پ- افضل الملك، غلامحسين خان.
افضل السلطنه، تقي خان اقبال الكتاب (رئيس دفتر وزارت تجارت):- لقب افضل السلطنه 613- تقي خان اقبال الكتاب- اقبال الكتاب، تقي خان.
افضل الملك، غلامحسين خان اديب مستوفي: 419 پ، 502 پ، 526، 659؛ تاريخ- 707 پ؛- لقب افضل الملك و جنابي 300- غلامحسين خان افضل الملك.
افغان: 825؛ امير اسحاق خان و طلب ولايت- 365؛ بازگشت هرات به- 847؛ پول دادن انگليس به- 379؛- جلوگيري از روس‌ها 379؛ حاكم- 482، 627؛- حامي انگليس 379؛ حمله به- 358؛ دادن حق ايران به- 825؛ دست‌يابي روس‌ها به- 379؛- رشوه به يمين نظام 935؛ سرحد- 340؛ طايفه وزيري در حدود خاك- 608؛- مباحثه سرحدي با ايران 847؛- و مردم اصفهان 527؛ والي- 364.
افغانستان: 340، 825، 1055؛- احتياجات از خارجه 219؛ امراي- 432؛ امير- 480، 627، 657، 782؛ امير جديد- 603، پايتخت امارت- 498؛- تالي ژاپون 219؛ تحديد- 406؛ حاكم- 185، 642؛ حكومت- 340؛ حمل توپ به- 657؛ خديو- 793؛ خط آهن در- 364، 379؛ خطاب اعلي حضرت پادشاهي به امير- 782؛ دعوي سلطنت- 229؛ سرحد- 185؛ سهم- از آب هيرمند 851؛ طاعون در- 71؛ فرمانفرماي- 228؛ قشون- 340، 632؛ مدعي امارت- 358؛ مشق قشون- 340؛ مهاجرت از بلاد- 603؛- نزاع با روس 478؛ واگذاري املاك سيستان و هيرمند به- 832.
افغاني/ افغان‌ها: رشوه گرفتن يمين نظام از- 924، 935، 961؛- شفا يافتن 523؛- صرفه از رود هيرمند 847.
افندي ابو العز: 326.
اقبال، خانم (زوجه خديو مصر): پسر آوردن- 331.
اقبال، عباس:- ترجمه از كتاب اعلي حضرت‌ها سيزده پ.
اقبال الدوله كاشي، محمد خان/ اقبال الدوله غفاري كاشاني (حاكم كرمانشاه، وزير خالصه): 902 پ، 1069 پ؛- و اتابيك 615، 622، 662؛ احضار- 1030؛- استعفا از حكومت كرمانشاهان 440؛- اصلاح بين علما و صدر اعظم 742؛ بدگويي به- 1029؛ بستي شدن مراد خان كلهر نزد- 225؛- پيشكش قباله قريه خود به شاه 581؛ تصويب- 243؛- حاكم كرمانشاه 224، 243؛- حامل دستخط شاه 899؛- حكمران كرمانشاهان 244؛- حكومت طهران 902؛-- كرمانشاهان 174، 258، 443، 581؛- خريد قريه شيوه 581؛- خلعت به داود خان كلهر 467؛- رفتن از تهران به كاشان 663؛- ساكت كردن گردنكشان كرمانشاه 224؛- صدور حكم در منع ماليات كتيرا 292؛- عزل از حكومت كرمانشاهان 574؛- عزل از وزارت قورخانه 759؛- قبول نكردن حكومت طهران 902؛ قتل آدم- 971؛- مدعي مجلس 1069؛-
ص: 1138
و مراد خان كلهر 225؛ مرحمت شمشير مرصع به- 227؛ منشي- 243؛ ميرزاي- 243؛- نرساندن ماليات 447؛- ورود به قم 680؛ وزارت خالصه و فلاحت سپرده- 58؛-- قورخانه 704؛- از هواخواهان صدراعظم 754- محمد خان اقبال الدوله كاشي- غفاري كاشاني، محمد خان.
اقبال السلطان (برادر عنايت اللّه خان):- ملقب به سالار امجد 839- سالار امجد.
اقبال السلطان سالار امجد [عنايت اللّه خان] (رئيس شاهسون): ايل دويرن سپرده- 558؛- كوچ دادن ايل لشني 805؛- ملقب به سالار امجد 579؛ مرحمت سردوشي به- 421- سالار امجد [عنايت الله خان] اقبال السلطان- عنايت الله خان عنايت الملك- عنايت الملك، ميرزا عنايت الله خان.
اقبال السلطنه، رضا خان:- ايجاد مدرسه ايتام 103؛ پسر- 442- رضا خان اقبال السلطنه.
اقبال الكتاب، تقي خان (رئيس دفتر وزارت تجارت):- ملقب به افضل السلطنه 613- افضل السلطنه تقي خان اقبال الكتاب- تقي خان اقبال الكتاب.
اقبال الملك، محمد خان (والي يزد):- برقراري پليس در يزد 122؛- حكومت يزد 86؛- سپردن حكومت خوي و سلماس به افخم الدوله 395؛- سپردن حكومت خوي به مجد السلطنه 391؛- والي يزد 122،- وفات 653- محمد خان اقبال الملك.
اقتدار الدوله، محمود خان: خلعت تن‌پوش همايوني با يك زوج شمسه مرصع به- 269؛- رياست مخزن ذخاير 125؛- وزارت حكومت طهران 826- محمود خان اقتدار الدوله.
اقتدار السلطان، جمشيد خان مير پنجه:- حكومت جزاير فارس 81؛- رياست گمركات جزاير فارس 81؛- نايب الحكومه استراباد 284؛- نايب الحكومه عراق 81- جمشيد خان مير پنجه اقتدار السلطان.
اقتدار السلطان، حسن خان:- رياست اردوي طهران 942؛- رئيس اردوي شهر 979- حسن خان اقتدار السلطان.
اقتدار السلطنه، آقا ميرزا سيد باقر لشكرنويس:- زيارت عتبات عاليات 801؛- وفات 801- باقر لشكرنويس اقتدار السلطنه- لشكرنويس، آقا ميرزا سيد باقر.
اقتدار الممالك، محمود خان قاجار (سرتيپ اول رئيس طايفه سپانلو): 369- محمود خان قاجار.
اقتداري، احمد: 651 پ.
اقدس السلطنه (دختر مظفر الدين شاه):- ازدواج با عين السلطان خوانسالار 149.
اقيانوس آرام: 318 پ، 421 پ، 773 پ.
اقيانوس اطلس: 639 پ، 773 پ.
اقيانوس اعظم: دماغه اميد در- 223.
اقيانوس پاسيفيك: به باد رفتن مستعمرات اسپانيا در- 318؛ واگذاري جزاير- به امريكا 349.
اقيانوس ساكن: 639. مرآت الوقايع مظفري ج‌2 1138 الف ..... ص : 1114
پ.
اقيانوس منجمد شمالي: 206 پ، 630.
اقيانوس هند/ اوقيانوس هند: 716 پ؛- در دست انگليس 361.
اقيانوسيه: 810 پ- اوسائاني.
اكباتان (روزنامه): تغيير نام روزنامه عدل مظفر به- 1088 پ- روزنامه اكباتان- روزنامه عدل مظفر.
اكبرآباد: ريختن سواران به سر چاپار در- 413.
اكبر خان سيف السلطان پيشخدمت:- مخلع به پالتوي ترمه كشميري با سردوشي الماس 525- سيف السلطان- علي اكبر خان سيف السلطنه.
اكبر شاه روضه خوان:- زيارت امامزاده داود 252.
اكراد:- در خلخال 892؛- در سرحدات اروميه 890؛- شورش در اردبيل 579.
ص: 1139
اكرام الدوله، اسحق ميرزا مؤيد الممالك:- لقب اسحق خان 607- اسحق ميرزا مؤيد الممالك- مؤيد الممالك، اسحق ميرزا.
اكرم الملك، امان اللّه خان:- لقب امان اللّه خان 147؛- نايب وزارت خارجه 393- امان اللّه خان اكرم الملك.
اكرم الملك، سعد اللّه خان مير پنجه (حاكم كوكلان):- لقب سعد اللّه خان مير پنجه 522- سعد اللّه خان مير پنجه اكرم الملك.
اكسپوزيسيون بوفالو: 589.
اكسپوزيسيون پاريس: 473، 509، 516، بازار- 466؛ سلاطين در- 503؛ شاه در- 468؛ مشير الدوله در- 378؛ موقوف شدن- 496.
اكسپوزيسيون سنت لويي امريكا: 696.
اكول سانترال پاريس: فارغ التحصيلان- 785 پ.
اكينالدو، موسيو، 318.
الاغ الملك: 445 پ،- لقب علاء الملك 726 پ- علاء الملك، محمود خان- محمود خان علاء الملك.
البرز: جبال- 245.
الجزاير:- اتصال به بحيره تشاد و سودان غربي 390؛ كاهش از واردات- 350؛ گرو گمركات سواحل- 640، ملخ در- 422.
الجزيره: انعقاد كنفرانس- 937.
الشتر: اردوي نظامي در- 292.
الفباي بريل: 869 پ.
الف النهار (كتاب): 49- كمال الدوله، محمد حسين ميرزا.
الف ليلة و ليله (كتاب): مترجم- 361 پ.
القلابات: علم منه ليك برفراز- 234.
الك‌دلك: موقوف شدن- 162.
الكساندرپول: احداث راه‌آهن شهر- 608.
الكساندرويچ، ميخائيل (وليعهد روس):- وفات 418.
اللّه آباد هند: 190.
اللّه قلي خان ايلخاني قجر (پسر موسي خان قاجار): 556 پ؛ پسر- 556؛- پسرخوانده حاجي ميرزا آقاسي 372 پ.
اللّه يار خان آصف الدوله دولو قاجار: پسر- 559 پ- آصف الدوله دولو قاجار، اللّه يارخان.
الماس:- استخراج از معدن پر مير 748؛- زرد رنگ 618؛ معادن- 618؛ معدن- در پرتوريا 672.
الماسيه: آتشبازي عيد در خيابان- 73.
الوار:- شورش 638؛ عشاير- 118.
الهيه: باغ وزير اعظم در- 112؛ قنات امين الدوله در- 402.
اليزابت (امپراطريس اطريش): 217.
امارت توپخانه: 864؛- سپرده نظام الدوله 19.
امام الحكماء:- لقب علوي خان حافظ الصحه 117، 118- علوي خان- حافظ الصحه.
امام ثامن (ع): 521،- شفاي دختر سيد صالح 197- امام رضا (ع).
امام جماعت:- اهل تشيع: 209.
امام جمعه، ابو القاسم (پدر ميرزا زين العابدين امام جمعه): پسر- 685- ابو القاسم امام جمعه (پدر ميرزا زين العابدين امام جمعه).
امام جمعه طهران، ميرزا ابو القاسم امام جمعه (امام جمعه طهران پسر ميرزا زين العابدين): 874، 879، 884 پ، 886؛- و اهل كتاب 895؛ بست‌نشيني صرافان در خانه- 765؛- پول گرفتن از عين الدوله 763؛- پيشنهاد تكفير اتابيك به علما 975؛ تمارض- 725؛- و توليت مدرسه مروي 1014؛ حركات- 894؛ خانه- 877؛- در دماوند 984؛ دكاكين- 989؛- رفتن نزد امير بهادر 881؛- صلح با سيدين 955؛- بر ضد مجلس 1061؛ عداوت علما با- 930؛ فحاشي عين الدوله به- 875؛- قبول پرداخت بخشي از توفير ضرر نان 956؛- ماندن در تهران 880؛- مانع پيشرفت مجلس
ص: 1140
1017؛- مدعي مجلس 1069؛ مردم فريبي- 956؛- و موقوفات 1015؛- ناهار به طلاب و تجار 879؛ نوكرهاي- 879، 905؛- هواخواه اتابيك 878، 880- ابو القاسم امام جمعه (امام جمعه طهران، پسر ميرزا زين العابدين).
امام جمعه/ ميرزا زين العابدين ظهير الاسلام (امام جمعه طهران): 886 پ؛ پسر- 580؛- تحريك براي اعلان‌ها 420؛- غصب مال مردم و موقوفات 685؛- وفات 685- زين العابدين ظهير الاسلام.
امام جمعه اصفهان: 114.
امام جمعه تبريز: 1019؛- اغواي مردم تبريز 1042؛ پسر- 887؛- بر ضد شوري 1037؛- متحمل مخارج متحصنين 1043؛- مدعي مجلس 1063.
امام جمعه كرمان: 695- جلال الدين شيرازي، آقا ميرزا.
امام جمعه يزد:- وفات 945.
امام حسن (ع): 449 پ.
امام حسين (ع):- در خواب يمين الممالك 666؛ ظهور- 577.
امام خامس (ع): توسل حبيب اللّه خان به- 927.
امام رضا (ع): التجا به آستان- 303 امام ثامن.
امامزاده احمد رضا: 449.
امامزاده جعفر: 269.
امامزاده حمزه: قتل ناصر الدين شاه در- 623.
امامزاده داود: 252؛ زيارت وليعهد از- 820.
امامزاده سبزوار: 89.
امامزاده سيد حمزه تبريز: اجتماع مردم در- 285.
امامزاده سيد مير احمد: آينه‌كاري رواق و ضريح- 761- شاه چراغ بن امام موسي كاظم (ع).
امامزاده سيد مير محمد: تعمير گنبد و بقعه- 285؛ معجزه شفاي رمد چشم در- 104.
امامزاده شاه چراغ: پناهندگي قوام به- 569؛ حرم- 104.
امامزاده عبد اللّه شهر ري: دفن خليل خان ثقفي در- 791 پ.
امامزاده قاسم: جشن حاجي ملك التجار در- 799.
امامزاده هاشم: 365، 366.
امامزاده يحيي: 471؛ ايجاد دواخانه در قرب زاويه مقدسه- 137؛ تولد ملك المورخين در- نوزده؛ دواخانه علي خان امين الدوله در قرب- 192؛- شفاي زن فالج 89؛ معجزه در- 622؛ نور باران شدن گنبد مطهر- 471.
امام زين العابدين (ع): 694.
امام عصر (عج): ظهور- 576، 695.
امامقلي خان پيشخدمت (پسر سلطانعلي خان وزير افخم):
- ملقب به امين بقايا 613- امين بقايا، امامقلي خان پيشخدمت.
امامقلي ميرزا امير تومان:- حكومت اروميه 738.
امامقلي ميرزا عماد الدوله (پسر ششم دولتشاه): 46 پ، 443 پ، 800 پ، 1063؛ پسر- 235- عماد الدوله، امامقلي ميرزا.
امامه/ امامه لار (از روستاهاي لواسان): 647 پ، 777؛ مردم- 777 پ.
اماميه: علماي- 664 پ.
اماميه (كتابخانه):- در اصفهان 849- كتابخانه اماميه.
اماميه جعفريه: مذهب- 7.
امان اللّه خان (پسر صارم السلطنه):- اتحاد با عليرضا خان برادر صارم السلطنه 814.
امان اللّه خان اكرم الملك (نايب وزارت خارجه، پسر نايب الوزاره): 393؛- ملقب به اكرم الملك و خطاب جنابي 147- اكرم الملك، امان اللّه خان.
امان اللّه ميرزا:- سفارت دربار مسكو 24.
امپراطريس اطريش/ امپراطريس استريا: قاتل- 217؛ قتل- 217، 221.
امپراطريس تسوئي:- نيابت سلطنت 219.
ص: 1141
امپراطريس چين:- سلطنت 219؛ منشور منع رشوه‌خواري 464؛- و يهوشوان 520- امپراطريس تسوئي.
امپراطريس روس/ امپراطريس روسيه:- به دنيا آوردن وليعهد روس 716؛- رفتن به فرانسه 592.
امپراطور آلمان:- زخمي شدن 564.
امپراطور چين:- اسارت 526؛- و يهوشوان 520.
امپراطور روس/ امپراطور روسيه: 513، 575؛- اعلان ترك اسلحه و تأمين عامه 221؛ تلگراف جنرال كورپاتكين به- 698؛- رفتن به فرانسه 592؛- قدغن تعطيلي جمعه مسلمان‌ها 573؛- قدغن عزل اتابيك 579.
امپرياليست‌ها:- ي امريكا 589 پ.
امتياز مرصع: نشان ذي شأن معروف به- 98- نشان ذي شأن.
امجد الدوله، حاجي ناصر قلي خان: پسر- 146.
امجد الممالك، عيسي خان (پسر اللّه قلي خان ايلخاني قجر):- پيشخدمتي شاه 556؛- لقب 372- عيسي خان امجد الممالك.
امجد الممالك، محمد خان پيشخدمت:- لقب 567- محمد خان پيشخدمت.
ام دورمان/ ام دورمن/ ام دورن (ج): 218 پ؛ احضار سرداران انگليس به- 328؛- در ايالت سودان 344؛- در تصرف انگليس 222؛ حمله عبد اللّه تعايشي به- 374؛- فتح 218.
اميد (مدرسه): باز شدن مدرسه ملي- در قزوين 921- مدرسه اميد.
اميد نيك- دماغه اميد نيك.
امر به معروف و نهي از منكر: 953.
امريكا/ امريك: 189، 206، 608 پ؛ آب كردن شيشه شكسته در- 608؛- اختراع جهاز جديد 204؛- اختراع عكس در تاريكي 231؛ امپرياليست‌هاي- 589 پ؛ ايالت لوبه نوس ايرون- 194؛- بخشش چهار ميليون ليره به اسپانيول 350؛ بلاد- 696؛ بي‌ديانتي- 318؛ تسليم جزيره ايلوايلو به- 234؛ تسليم جزيره فيليپين به- 349؛ توپ‌هاي- 318؛ جمع كردن تمبرهاي باطله پست در- 207؛- جنگ با اسپانيا 219، 221، 362؛- جنگ با فيليپين 330؛- چاپ روزنامه 318، 418؛ حكومت- 511؛ دولت- 591؛ رسيدن كلمب به- 344 پ؛ رئيس جمهور- 446؛ زنان- 717؛ زير آب رفتن كشتي- 317؛ ساخت مرواريد مصنوعي در- 231؛ ساكنان اصلي- 344 پ؛ سرحدّ- 481؛ سفاين تجارتي دول- 655؛ شاگردان مدارس- 349؛ شكست اسپانيا از- 326؛- عهدنامه با اسپانيا 364؛ قشون- 327، 330؛ كشتي‌هاي- 317، 318؛ كشيدن بي‌سيم از اروپا به- 608؛ كشيشان- 272؛ كوبا در حمايت- 624؛- گرفتن جزاير فيليپين از اسپانيا 364؛ گرما در- 587؛ گزارشهاي صدر السلطنه از- 570 پ؛ گندم- 418؛ مخارج بحري- 216؛ مركز تجارت شمالي- 344؛ مستعمرات- 384؛ معاهده بين اسپانيول و- 349؛ ميكروب در اشجار- 511؛ نخستين سفير ايران در- 1079 پ؛-- ذخيره خزينه از نقره 413؛- واردات پنبه از مصر 350؛ واگذاري جزاير فيليپين به- 326؛ واگذاري جزاير اسپانيول به- 349- اتازوني- ممالك متحده- ينگي دنيا.
امريكان بوي: 349.
امريكاي جنوبي: 1070 پ؛ كبوتر قاصد در- 360.
امريكاي شمالي: حفر بوغاز در- 620.
امريكايي/ امريكايي‌ها: 193، 194 پ؛ خطوط تلگرافي زيردريايي- 933؛ سپاه- 525؛ سياستمدار- 589 پ؛ شكست قشون- 330؛ كشيشان- 207؛ لشكر- در خشكي 318.
امير آخور: 160؛- شاه شهيد 34- يمين السلطان، محمد حسين ميرزا- محمد حسين ميرزا
ص: 1142
يمين السلطان.
امير آخور اصطبل همايوني: 16- عين الدوله عبد المجيد ميرزا.
امير اتابيكي:- لقب به عين الدوله صدر اعظم 815- عين الدوله، عبد المجيد ميرزا.
امير اسحق خان (برادر عبد الرحمن خان):- فرار به روسيه 433.
امير اسكندر خان:- مدعي امارت افغانستان 358.
امير اصلان خان صارم نظام (نايب الحكومه سنقر و كليايي):
- ملقب به صارم نظام 515- صارم نظام، امير اصلان خان.
امير افخم همداني:- حاكم كرمانشاهان 939؛- سرداري قشون 776؛- لقب 427، 740، 871 پ- حسام الملك، زين العابدين قراگزلو- زين العابدين قراگزلو حسام الملك.
امير افغان: 1055- امير حبيب اللّه خان (امير افغان).
امير اكرم نصر السلطنه (والي گيلان): 428، 665؛- و پست دولتي 609؛- سپهسالاري 666؛ صندوقدار- 624؛- و قصابهاي رشت 609؛- لقب نصر السلطنه 211- سپهدار- سپهسالار تنكابني- نصر السلطنه، محمد ولي خان- محمد ولي خان نصر السلطنه.
امير الامرا (پسر محمد خان امير الامراي شيخي كرماني):- پيشكاري علينقي ميرزا ركن الدوله 871.
امير الامراي شيخي كرماني، محمد خان: پسر- 871- محمد خان امير الامراي شيخي كرماني.
امير البحر آلمان:- امضاي مصالحه‌نامه 649.
امير البحر انگليس: 379؛- امضاي مصالحه‌نامه 649.
امير البحري: اعطاي- از طرف پادشاه آلمان به پادشاه جديد دانمارك 921.
امير الشعرا/ سرائي (شاعر شيرازي):- هجو عين الدوله 1073- سرايي (شاعر شيرازي).
امير الشعراء، رضا قلي خان لله‌باشي: پسر- 1045.
امير الشعراي پيشخدمت، صادق خان:- ملقب به اديب الممالك 46- اديب الممالك فراهاني، سيد محمد صادق- صادق خان امير الشعراي پيشخدمت.
امير المؤمنين (ع)/ امير (ع)، حضرت: 52، 605، 948، 949؛ اخلاص مظفر الدين شاه به- 7؛ تمثال- 5؛ حرم- 401؛- در خواب شاه 604؛ عيد ميلاد- 64؛ فضائل- 855؛ قسم مظفر الدين شاه به- 8؛ مدح- 401؛ ميلاد- 131.
امير بخارا: حكم- 289.
امير بن متمهدي:- قتل 506.
امير بوني: محاربه- 845.
امير بهادر جنگ، حسين پاشا خان (كشيكچي‌باشي، وزير دربار): هجده، 736، 990 پ؛- اختراع لباس مخصوص سواران كشيكخانه 502؛- ايستادگي در برابر مجلس 1026؛- تحريك زنها به شكايت به شاه 467؛- ترتيب لباس پيشخدمتان 873؛- تشبيه به خر 1002؛- تغير شاه به- 391؛- و حاجب الدوله 707؛- خريد خون خود 1043؛- دستگيري و حبس عامل واقعه نياوران 244؛- رفتن به حضرت عبد العظيم و آوردن علما به طهران 884؛- سان سواران و صاحب‌منصبان كشيكخانه 301؛- ستون استبداد 329 پ؛- سرداري قشون 776؛ سوارهاي سپرده به- 486؛ شمشير مرصع به- 247؛- عذرخواهي از صدر اعظم 467؛ عمارت- 212؛- عهده‌دار امور دربار و شخصي شاه 1000؛ فوج- 984؛ قمه مرصع به- 119؛- كشيكچي‌باشي 244، 425؛- مأمور اصلاح نزاع متشرعه و شيخيه 163؛ مانور اردوي- 1011؛- در مجلس دربار 1034؛- مخالفت با عدالتخانه 932 پ؛- مخلع به پالتو تن‌پوش 301؛ مفاسد- 1001؛ مكنت- 456؛- ملتزم ركاب شاه در اروپا 529؛-
ص: 1143
ملقب به سردار اعظم 611؛- مواجب كشيكخانه 447؛ هجو- 1025؛- همراه شاه در سفر فرنگ 769- حسين پاشا خان قراچه‌داغي، امير بهادر جنگ (كشيكچي باشي).
امير توپخانه، محمد صادق خان قجر: 426، 548، 556، 784؛- اتحاد با سپهسالار 430؛- استعفا 427؛- حكومت استرآباد 542؛- خانه‌نشيني 431؛- رياست توپخانه براي بار دوم 431؛- رئيس قشون 702؛- سرداري قشون 776؛- عزل 430، 664- محمد صادق خان امير توپخانه قجر.
امير تومان: 42، 91، 97، 103، 320، 544.
امير جاسبي:- رفتن به عكا 820.
امير جون (خاقان چين):- عزل 350.
امير حبيب اللّه خان (امير افغان):- جريمه مسلمانان 1055- امير افغان.
امير حسين پاشا خان: 329 پ- امير بهادر جنگ، حسين پاشا خان.
امير حسين خان شجاع الدوله زعفرانلو: پسر- 661؛ فرزند- 656- شجاع الدوله زعفرانلو، امير حسين خان.
امير خان (نواده امير جون):- انتخاب به خاقاني 350.
امير خان خواجه نوري (داماد ناصر الدين شاه):- ملقب به نظام السلطان 753 پ- نظام السلطان پيشخدمت- نظام الدوله.
امير خان سردار/ امير خان سردار سپهسالار/ امير خان سردار معظم، وجيه اللّه ميرزا سپهسالار (وزير جنگ): 39، 362 پ، 643؛- امراض كبدي 687؛- بازگشت از سفارت فوق العاده لندن 112؛ پسر- 319 پ، 398؛- پيغام به سعد السلطنه 816؛ دختر- 790؛- رياست قشون 118، 424؛- رياست مجلس نرخ 362؛ شمشير مرصع به- 314؛ صاحب‌منصبان و سرداران بر ضد- 371؛- طبع كتاب شرح حال حضرت سجاد 362؛ فحش به- در اعلان ديوارها 418؛- مأمور تبريك جشن به دربار انگليس 86؛- مرخصي 687؛- ملقب به سپهسالار 424، 452؛- منزل ييلاقي 23؛- نوكري صدر اعظم 382؛- وزارت جنگ 430؛- وزارت خالصه 398؛- وفات 730- وجيه اللّه ميرزا سپهسالار.
امير خان سردار، سيف الملك (پسر آقا وجيه سپهسالار):
- آوردن بستگان علما به طهران 896؛- پيش‌بيني قراول خانه‌هاي طهران 755؛- چراغاني در شمس العماره 815؛- حاكم حضرت عبد العظيم 896؛- دستگيري 756؛- رفتن به حضرت عبد العظيم 885؛ رياست- 893؛- رئيس قراولخانه‌هاي طهران 805؛ سربازهاي- 834؛- صدمه به مردم طهران 805؛ فوج كزاز سپرده به- 873؛- لقب 733- سيف الملك، نصرت الله خان.
امير خيزي [اسماعيل]:- نوشتن تاريخ مشروطيت بيست و پنج.
امير عبد الحسن خان [امير افغانستان]:- و روس 355.
امير سيف الدين ميرزا (امير توپخانه): 976 پ، 906؛- در قم نزد علما 994؛- مأمور بازگرداندن علما به تهران 986- سيف الدين ميرزا (امير توپخانه).
امير عبد الرحمن خان (حاكم هرات و افغانستان):- و اهالي هرات 482؛- تحريك طايفه افريدي 185؛- تعدي به شيعه و سادات 642؛- مواجب از دولت انگليس 189؛ نارضايتي امراي افغانستان از- 432؛- وفات 642، 644.
امير قاجار:- تنزيل پول 745- حسينقلي قاجار.
اميركبير، ميرزا محمد تقي خان فراهاني/ اميركبير اتابيك اعظم، ميرزا تقي خان صدر اعظم فراهاني:- ازدواج با عزت الدوله 786 پ؛ روش- 129؛- و شيخ عبد الحسين تهراني العراقين 387 پ؛-
ص: 1144
لقب اتابيك اعظم 815؛ مال الوصايه- 387؛- و مهد عليا ده- امير نظام، تقي خان اميركبير- فراهاني، تقي خان- محمد تقي خان اميركبير.
اميركبير: 339، 949.
امير كبيري: درخواست نظام السلطنه لقب- 358.
امير معظم، مصطفي خان: 979 پ- حاجب الدوله، مصطفي خان امير معظم.
امير نظام، تقي خان اميركبير: 534- اميركبير، ميرزا محمد تقي خان فراهاني.
امير نظام، محمد باقر خان سردار كل (پدرشوهر تاج السلطنه): 807؛- صاحب اختيار آذربايجان 582؛- عزل از پيشكاري آذربايجان 762؛ لقب- 574- محمد باقر خان سردار كل.
امير نظام، محمد رحيم خان نسقچي‌باشي:- لقب 222 پ- نسفچي‌باشي- علاء الدوله.
امير نظام گروسي، حسنعلي خان (پيشكار آذربايجان):
85 پ، 96، 190، 502، 686؛- احضار به دار الخلافه 477؛- اختلال حواس 477؛- استعفا از پيشكاري آذربايجان 227، 402، 477،- استعفا از حكومت تبريز 352؛- انعقاد مجلس تعيين نرخ گندم 290؛ پنير- 478، 502،- پيشكاري آذربايجان 74، 347 پ، 477، 1060؛-- كرت ثاني 477؛- تشكيل مجلس از اعيان و تجار و امرا و ملاكين 286؛- كردستان 14، 477؛-- كرمانشاهان 477؛-- كرمانشاهان به ظهير الملك 45؛-- كرمان 394، 477؛-- گروس 14؛-- يزد 394؛- خرقه ترمه يكانه خز شمسه مرصع 315؛- خلعت 125؛- دستور خريد گندم از تركستان 349؛- دعوت مردم به آرامش 286؛- رفتن از تبريز 402؛- رياست قشون آذربايجان 477؛ زن- 477؛- سفير ايران در فرانسه 432 پ، 477 پ؛ شورش اهالي تبريز عليه- 352؛- و صدر اعظم 388؛- و صمصام الممالك 440؛- طبع كتاب پندنامه 106؛- در طهران 388؛- و ظهير الملك 45؛- عزل از پيشكاري آذربايجان 402؛- عزل دامادش از حكومت گروس 440؛- عزيمت زيارت شهر مقدس حضرت رضا 356؛- و عسكر خان سرتيپ 258؛- كشتن پدر 477؛- مأموريت كرمان 394 پ، 477 پ؛- و محمد علي ميرزا 477 پ؛- مرمت پل آجي تبريز 96؛- نايابي غله در حكومت- 347؛ وحشت صدر اعظم از- 352؛- وزير فوايد 477؛- وزير مختار ايران در پاريس 477؛- وفات 394 پ، 476، 477 پ؛- و وليعهد 352 پ- حسنعلي خان امير نظام گروسي.
امير نوياني: منصب- به شاهزاده جلال الدوله 909- جلال الدوله.
امير يعقوب خان (حاكم افغان):- و اسماعيل خان ايلخاني هزاره 627.
اميري فيروزكوهي، عبد الكريم: نياي- 103.
اميلي اوژني اليزابت (ملكه نمسه): قاتل- 230.
امين (يهود مازندراني):- پيشكاري مازندران 84.
امين الدوله، علي خان (صدر اعظم): 95، 187، 317؛- آمدن به ايران 386؛ آوردن- به طهران 708؛- اتحاد با ملكم خان 340؛- احضار به طهران 74، 78، 581؛- اخراج بلد 468؛- استعفا از صدارت 237، 238؛- در افضل التواريخ 708 پ؛ اقوام- 343، 462؛- انبار كردن غله 319؛- انعقاد مجلس دربار و رياست 78؛- ايجاد تمبر و ثبت 98؛- ايجاد دواخانه 137، 192؛- ايجاد مدرسه به سبك مدارس اروپايي در تبريز 76؛-- رشديه 101، 104؛-- مليه در تبريز 137؛ باغ- 402؛- باني مدرسه رشديه 472؛ بدگويي هواخواهان امين السلطان از- 164؛
ص: 1145
برادر- 146، 194، 454، 462، 641، 940 پ،- بردن دخل پست‌خانه 321؛- برقراري دوباره اداره رژي 173؛ بيرون كردن- از طهران 317، 319؛- بيرون نرفتن از طهران 342؛ پسر- 59، 233، 321، 455، 539، 563، 610، 663، 708، 769 پ؛ پناهنده شدن بصير السلطنه به خانه- 143؛- پيشكار وليعهد 64؛-- آذربايجان 15، 35؛ پيشنهاد مخبر الدوله به صدارت- 78؛- و تبريك ملك المورخين 78؛ تخريب‌كار- 212 پ؛ تدبير- براي پس گرفتن امتيازات از روس‌ها 401؛- ترتيب قانون 162؛- ترسل و انشا 105؛ ترقي- 128؛- تسلط بر مردم 198؛- تشكيل مجلس نرخ اجناس 171؛- تصويب عزل نظام الملك 196؛- تعيين حد و حدود مداخله علماي طهران 105؛- تغيير سرعنوان نامه‌ها 188؛ تكذيب از- 411 پ؛ تلگراف شاه به- 404؛- تولد 708 پ؛ چاپ تقريض- 334؛- حكم رفتن از ايران 462؛- حكم شاه به رفتن گيلان 235؛- در خاطرات احتشام السلطنه 708 پ؛- در خاطرات اعتماد السلطنه 708 پ؛- خاطرات سياسي 708 پ؛- خدمات 95؛- خرقه خز ترمه كشميري 64؛ خصوصيات- بيست و هفت؛ خط- 586؛ خطر براي- 198؛- خواستن بلجيكي‌ها براي نظم گمرك 340؛ خواهرزاده- 342 پ؛ خيالات- 150، 151؛- خيال تشكيل مجلس آزادي 150؛- خيال سفر مكه معظمه 334؛- خيال قرض از دول خارجه 128؛ دستخط شاه به- 136؛- دستورالعمل براي شاه 586؛- دل كندن از طهران 343؛ دوستان- 463؛ راپرطه نوشتن امين الصنايع براي- 447؛- در رشت 321، 472؛- رفتن از خاك ايران 340؛-- به كربلاي معلي 386؛-- به لشت‌نشا 317 پ، 319 پ، 462؛- و روس‌ها 668؛ روش- 130؛- رياست وزرا 77؛- رئيس دار الشوري 15، 19، 35؛- ساعت مزين به تمثال شاه 151، 152؛ سخنان شاه در تكاسل- 240؛- در سفرنامه امين الدوله 708 پ؛ سقوط- 402 پ؛ سواد دستخط همايوني به- 79؛ شاه در منزل- 112، 156؛ شايعه براي كوبيدن- 334 پ؛ شرح حال- 708؛ شيفتگان- 324؛- صدارت بيست و شش، 74، 128، 131، 187، 195، 214، 324، 523، 586، 668؛- طبيب و دواي مجاني براي فقرا 192؛ طلب- 321؛ عداوت سفارت روس با- 401؛ عروس- 317 پ؛ عزل- بيست و شش، 104، 144، 211 پ، 212، 214، 236، 239، 319 پ، 321، 358 پ، 402؛- و علما 668؛- و علماي تهران 187؛- در علوم سياسي و پلتيك 708؛ عمل گمرك- 128؛- قرض از انگليس 195، 272؛-- از دول خارجه 187، 237؛- قطع مواجب و مرسوم مردم 198؛ قنات- 402؛- و قوام دفتر 134؛- قوانين تعديل ماليات ايران 735؛ كفر و بيديني- 187، 198؛- كمالات خارجه و داخله 104؛- گرفتار كردن ايران به دست انگليس 214؛- گرو گذاشتن بوشهر نزد انگليس 214؛ ماده تاريخ صدارت- 151، 195؛- مأمور پيشكاري آذربايجان 19؛- متكفل مخارج شاگردان مدرسه رشديه 472؛ مجالس بر ضد- 133؛ مجلس هرروزه علما بر ضد- 127؛- و محمد واعظ يزدي 409؛- مداخل 321؛- معالجه در فرنگ و مصر 78؛- ملقب به رئيس الوزرا 78، 95؛- منع بره‌كشي 144؛- منع عنوان 104؛ منشي- 475؛ منشي‌باشي- 581؛- موقوف كردن دلال و قپاندار 122؛-- كلاه نمد 59؛- و مؤيد السلطنه 700 پ؛ ميهماني ناهار- 136؛
ص: 1146
نارضايتي تجار از- 198؛- و ناصر الملك 157؛- و نظام الملك 196؛- وزارت تلگرافخانه 927؛-- عظمي 95، 96؛-- وظايف و اوقاف 708، 872؛- وزير پستخانه 98؛- و وزير دربار 540؛- وضع قوانين جديده 127؛- وضع و حالات 104، 105؛- وفات 708، 718؛ وقايع بعد از عزل- 238؛- همراهي با ايجاد كارخانه قند 76؛ هواخواهان- بيست و شش، 317، 512؛ هواخواهي مجد الملك و مبشر الدوله از- 462؛- در يادداشتهاي ملك المورخين بيست و شش، بيست و هفت- علي خان امين الدوله (صدر اعظم).
امين الدوله، فرخ خان غفاري كاشاني: 224؛ 662 پ؛ برادر- 704 پ؛ برادرزاده- 401 پ؛ پسران- 80، 213، 268 پ، 270، 332 پ، 397 پ؛ 1062 پ؛ پسر عموي- 369 پ، 769 پ؛ كوچكترين فرزند- 211 پ؛- معاهده ايران و انگليس 847- فرخ خان امين الدوله كاشاني.
امين الدوله، محسن خان (پسر علي خان امين الدوله): 794؛- ازدواج با فخر الدوله 539 پ؛- استعفا از وزارت اوقاف و وظايف 839؛- خيال مناصب ديگر 853؛- واگذاري وزارت اوقاف و وظايف به صدر الملك 839، 853؛- همراه شاه در سفر فرنگ 769- معين الملك، محسن خان امين الدوله- محسن خان امين الدوله.
امين الدوله، ميرزا هاشم خان: 704 پ؛ پسر- 401 پ- امين خلوت، هاشم خان- هاشم خان امين خلوت.
امين الدوله اصفهاني، عبد اللّه خان:- معدن سرب ابيانه 281.
امين السلطان، ابراهيم (پدر اتابيك اعظم علي اصغر خان):
پسر- 370 پ؛ فرزندان- 375 پ.
امين السلطان، علي اصغر خان/ اتابيك اعظم: 317 پ، 411 پ، 662 پ، 669، 676، 681، 693 پ، 825، 909 پ؛- آمدن از قم به طهران 213؛- آمدن به طهران 1049؛ احترامات رجال دار الخلافه به- 247؛- احضار از قم 247؛- ارسال پول براي علما 127؛- و ارفع الدوله 715 پ؛ اعتماد شاه به- 471 پ؛- و التفات همايوني 23؛ باغ- 991؛- بخشش به مردم 198؛ بدگويي ميرزا ملكم از- 337؛ بدگويي هواخواهان- از امين الدوله 164؛ برادر- 212 پ؛ پارك- 55؛- در پاريس 799، 993؛ پرورده- 715 پ؛ پسر- 1045؛- پوشيدن خلعت صدارت 213؛ پول دادن حاجي محمد حسن [كنپاني] به- 385؛- پيوند با علما و رجال 57؛- تحريك مردم عليه امين الدوله 164؛ تجليل از- 411 پ؛- ترس از امين الدوله 708؛ تشريف‌فرمايي شاه به منزل- 264؛- تكبر به مردم 322؛ تكذيب- 818؛ تكفير- 681، تلگراف دولت به- 1082؛-- به مظفر الدين ميرزا 3؛ تمايل مردم به صدارت- 198؛ تمجيد از- 317؛- تولد 482؛- حركت به قم 57؛- حمايت از جهانشاه خان افشار 683 پ؛ حمايت روس از- 470؛- حمل نعش شاه به طهران 3؛ حمله مردم به خانه- 172؛ خدمات- 214؛- و خزانه دولتي 199؛ خصوصيات- بيست و هفت؛ دايي- 215 پ، 341 پ؛ دوستداران- بيست و شش؛ دستخط مظفر الدين شاه به- 12؛- دست‌نشانده روس‌ها 697 پ؛ دعوت انجمن معارف از- 260؛- رسوخ در شاه 471 پ؛-- در قلب مظفر الدين شاه 322؛- رفتن از پاريس به لندن 1070؛-- به سفارت روس 470 پ؛- رياست تمام وزرا و كليه امور 213؛-- وزرائي 247؛ رقيب-
ص: 1147
323 پ؛- روي كار آمدن مجدد 358 پ؛- ساعت مرصع 270؛- و سعد الملك 75؛- سفر به فرنگ 1028؛- و سفير جديد روس 956؛ سواد دستخط همايوني درباره صدارت- 255؛- سياست و پلتيك خارجه 469؛- و شاه شهيد 84؛- صدارت 4؛-- دوباره بيست و شش، 109، 193، 198، 214، 255، 324، 471؛-- عظمي 18؛- صدر اعظم 18، 317؛- ضامن قرض از روس 946؛- عداوت با امين الدوله 402؛- عزل بيست و شش، 55، 57، 75، 317، 321، 698، 715 پ؛ عصاي صدارت در دست- 255؛ عهد صدارت- 129؛- و عين الدوله 16؛ فراشباشي- 1027؛ قدرت- 214؛- در قم 198، 239؛- قمه مرصع 214، 272؛- قول اطاعت به سفير روس 420 پ؛- از گرو در آوردن بوشهر 214؛ لفظ اشرف در صدارت- 130،- لقب اتابيك اعظم 815؛ مجلس بال در پارك- 55؛ محمد حسين وزير دفتر آلت دست- 367 پ؛ مخارج- 654؛- و مخارج متحصنين 999 پ؛ معاندين- 818؛- ملقب به اتابيك اعظم 999 پ؛- ممنوعيت كشتن بره در طهران 193؛ منزل ييلاقي- 41؛ مواجب- 225؛ نوكرهاي- 650؛- واگذاري مشاغل به اطرافيان 55؛- وزارت خارجه مشير الملك 378 پ؛- وزارت و صدارت 412؛- وزير محاسبه 689؛ وساطت مشير الدوله از- 1000؛ وكيل الدوله هواخواه- 236؛- و وليعهدي محمد علي ميرزا 12؛ هواخواهان- 133، 213، 238، 239، 317، 818، 828؛- در يادداشت‌هاي ملك المورخين بيست و شش، بيست و هفت- علي اصغر خان امين السلطان- اتابيك اعظم.
امين السلطاني: قران‌هاي- 108.
امين السلطنه، حاجي محمد علي خان (شوهر خواهر امين السلطان، وزير بقايا):- و اتومبيل‌چي فرنگي شاه 658؛- اداره صندوق‌خانه 18؛- استعفا 658 پ؛- تهيه ضريح نقره براي مدينه 533؛- حمل ضريح به مدينه 631؛- رياست ذخيره 398؛-- صرف جيب شاه 396، 504؛- صندوق‌دار شاه شهيد 18؛- وزارت بقايا 663؛- وزير صرف جيب شاه 504- محمد علي خان امين السلطنه، حاجي- وزير بقايا.
امين الشريعه، آقا شيخ جواد (برادر شيخ محمد مهدي معتمد الشريعه):- لقب امين الشريعه 608- جواد، آقا شيخ.
امين الصرة: پسر- 46.
امين الصنايع، ميرزا احمد (وكيل روزنامجات):- تأسيس مدرسه رشديه 197؛- حبس 430، 447؛- دستگيري 452، 463؛- راپرطه براي امين الدوله و تحريك مردم 447؛- سرودن ماده تاريخ صدارت امين الدوله 151، 195؛- مدير كنپاني [شركت] اسلاميه 430، 437؛- مرخص شدن از حبس 474- احمد امين الصنايع.
امين الضرب، حاجي محمد حسن: پسر- 385 پ، 396 پ؛- در يادداشت‌هاي ملك المورخين بيست و شش- محمد حسن امين الضرب.
امين الضرب، حاجي محمد حسين: 358 پ، 396 پ؛- توقف در اروپا 512؛- دستياري در عزل حكيم الملك 438؛- رياست شركت اسلاميه 437- محمد حسين امين الضرب.
امين الملك، اسمعيل خان (برادر امين السلطان):- احضار 238، 239؛- اولاد 371؛- در باغ فردوس 239؛ تفويض جواب عرايض حكام به- 240؛- و تمايل صدر اعظم براي رياست گمرك 338؛ ثلث- 478؛- خاكسپاري 371؛- خريد دستگاه چراغ برق 322؛- رفتن به
ص: 1148
حضور مظفر الدين شاه 239؛ عروسي دختران- 645؛- غصب قنات نجف آباد طهران 371؛- مرگ 371؛- مقدم بر نظام السلطنه 240؛ منشي- 328؛- وحشت از مقتدر السلطنه 239؛- وفات 370، 375؛- وقف قنات نجف آباد طهران 371، 404؛- وزارت خزانه و گمرك 16؛- وزارت داخله 212، 240؛- وزير داخله 240، 328، 370- اسمعيل خان امين الملك.
امين الملك، پاشا خان: دختر- 794- پاشا خان امين الملك.
امين الملك، عيسي خان (پسر امين الملك):- ملقب به امين الملك 371- عيسي خان امين الملك.
امين الملكي: لقب- 371.
امين بقايا، امامقلي خان پيشخدمت (پسر سلطانعلي خان وزير افخم):- ملقب به امين بقايا 613؛- ملقب به وزير بقايا 606- وزير بقايا- امامقلي خان پيشخدمت وزير بقايا.
امين بقايا، سلطانعلي خان وزير بقايا، وزير افخم):- لقب 67- سلطانعلي خان وزير افخم- وزير بقايا.
امين بقايا، محمد حسن خان (پسر سلطانعلي خان وزير بقايا):- بردن بروات براي صحه شاه 537؛- سرداري ترمه كشميري شمسه مرصع 248؛- قمه مرصع 222، 355؛- ملقب به وزير بقايا 355 پ- وزير بقايا- محمد حسن خان امين بقايا.
امين بيك باش (فرستاده عثماني):- ورود به تبريز 582.
امين تذكره: 733 پ.
امين حضرت آبدارباشي:- خلعت سردوشي الماس با پالتو ترمه 564؛- در ركاب مظفر الدين شاه در سفر اروپا پانزده؛- رياست قهوه‌خانه 868؛ ملقب به- 121؛- وزير ابنيه 770، 868؛- همراه شاه در سفر فرنگ 770- آبدارباشي- مصدق الملك.
امين حضور، علي آقا:- بيماري و مرگ 57؛- حكومت قم 56- علي آقا امين حضور.
امين خلوت، غلامحسين خان (وزير مخصوص): 401 پ، 519؛ سواد دستخط همايوني به- 66؛- حكومت كاشان 680؛-- كرمان 235؛- ملقب به وزير مخصوص و صاحب اختيار 504 پ؛- وزارت دار الانشاء 18؛ وزارت دربار سپرده- 58، 66- صاحب اختيار- غلامحسين خان صاحب اختيار- غفاري كاشاني، غلامحسين خان امين خلوت.
امين خلوت، هاشم خان (برادر فرخ خان امين الدوله): پسر- 704 پ- هاشم خان امين خلوت- امين الدوله، هاشم خان.
امين دار الضرب، حاجي حسين آقا (پسر محمد حسن امين دار الضرب): 109؛- راه‌اندازي اتومبيل 864؛ اعلان از طرف- 919؛- امتياز كارخانه كاغذسازي 478؛- و امر نان طهران 1067، 1069؛ حجره- 1004؛- خريد ترن رنارد 1057؛- دستياري در مصرف سرمايه شركت طبع كتاب 491؛- رئيس تأسيس بانك 1070؛- رئيس كنپاني اسلاميه 430؛- سهيم در كنترات راه 942؛- شراكت با اتابك اعظم 864؛- شراكت با تجار 419؛- قرض به صدر اعظم 452؛- كنترات نان و گوشت 951، 1043؛- منتخب تجار 1045؛- نان و گوشت طهران 1015- امين الضرب.
امين دار الضرب/ امين الضرب، حاجي محمد حسن كمپاني:
385؛- اجاره معدن فيروزه خراسان 220؛ پسر- 385؛ خيانت‌هاي- 106؛- به عهده گرفتن نرخ طهران 220؛- فروختن زري و يراق مس به جاي نقره 220؛ قرض دولت از- 165؛-- به دولت ايران 201؛ گرفتاري- 106؛ مديري- 223؛- مريد مخصوص سيد جمال الدين 17؛- وفات 109، 220،
ص: 1149
310- امين الضرب،- محمد حسن كمپاني.
امين دربار، ميرزا هاشم خان (از منشي‌هاي مخصوص اتابيك اعظم):- و اتابيك 581- هاشم خان امين دربار.
امين نظام قاجار، محمد صادق خان: 43؛- رياست توپخانه 37- محمد صادق خان امين نظام قاجار- محمد صادق قجر.
امين همايون، غلامعلي خان:- حكومت سمنان و دامغان 311، 652؛-- براي بار دوم 486- غلامعلي خان امين همايون.
امينه: 423- جميله (دختر آرتين مسيحي).
اميني، علي (دكتر): پدر- 59 پ، 539 پ، 709، 769 پ؛ مادر- 610 پ.
انبار دولتي: حبس مهدي گاوكش در- 973؛ حبس ميرزا علي اصغر خان در- 497.
انبار توپخانه: تشريف‌فرمايي شاه به- 265.
انبار ذخيره:- كرمانشاهان 342.
انتخابات: قواعد- 1038.
انتخاب الممالك (منشي وزارت خارجه):- لقب 231.
انتخاب الممالك، علي اكبر خان مير پنجه (پسر حاجي هاشم خان):- لقب 87- علي اكبر خان مير پنجه انتخاب الممالك.
انتخاب لشكر، ميرزا غلامحسين:- لقب 600- غلامحسين انتخاب لشكر- لشكرنويس.
انتخابنامه/ انتخاب نامه ملي: 1028، 1029، 1037؛ چاپ- 1034؛ سواد- 1037.
انتشار اديان (رساله): 326- عظيم‌زاده، رفيق بيگ.
انتصار الدوله، مهدي خان (پسر حبيب اللّه خان ساعد الدوله سردار تنكابني):- وفات 439، 439 پ- مهدي خان انتصار الدوله.
انتظام الدوله/ انتظام الدوله يوشي پيشخدمت (پسر ميرزا عبد اللّه خان سردار امجد يوشي):- حاكم گلپايگان و خوانسار و كمره 960؛- حكومت گلپايگان و كمره و خوانسار 934.
انتظام الممالك (پسر قوام الملك شيرازي):- ايجاد مدرسه ايتام 382؛- باز كردن كارخانه قالي‌بافي در شيراز 365، 382؛- برچيدن مدرسه ايتام 383.
انجمن آليانس اسرائيلي پاريس:- پرداخت مخارج مدرسه آليانس 792.
انجمن اتحاد: قرائت كاغذ- در مجلس 1076.
انجمن اخوت: 50، 835- خانقاه صفي عليشاه.
انجمن اسلامي:- در ممالك روسيه 349- انجمن خيري اسلامي.
انجمن ايالتي تبريز:- 1063 پ.
انجمن بلوائيان: 787.
انجمن بين‌الملل صلح بروكسل:- رياست افتخاري ارفع الدوله 892.
انجمن تأسيس مكاتب مليه ايران: 250.
انجمن تجارتي ايرانيان:- افتتاح 896.
انجمن خيري اسلامي:- تأسيس در مسكو 349.
انجمن سري فدائيان:- تشكيل در رشت 1086.
انجمن صلح:- در پايتخت هولاند 372؛- در لاهه 400.
انجمن فقر: 50- خانقاه صفي عليشاه.
انجمن فيليپين:- و قونسول امريكا 326.
انجمن طبع كتاب:- ايجاد كتابخانه عمومي در طهران 502.
انجمن مخصوص تحقيق معدنيات روس:- امتياز كار در معادن آذربايجان 413.
انجمن معارف: 216، 216 پ، 377، 387؛ اجزاي- 260؛ اعضاي- 377 پ؛ انعقاد- 292؛ ايجاد- 250؛-- روزنامه 232؛-- كتابخانه عمومي ملتي 259؛-- مدارس ملي 299، 384؛-- و مكاتب مليه و كتابخانه ملتي 305؛-- مدرسه اكابر 336؛-- ملي دانش 359؛- تعيين ممتحن الدوله به ناظمي مدارس طهران 338؛ جمع‌آوري اعانه براي- 304، 387، 465؛- دعوت از امين السلطان 260؛ رؤساي- 471؛-
ص: 1150
صاحب امتياز روزنامه معارف 1083 پ؛ ناظمي- 304.
انجيل: ترجمه- 599، 600.
انحصار توتون و تنباكو/ انحصار دخانيات ايران:
171، 392 پ.
اندرمان: 218 پ.
اندلس: 623- اسپانيا.
انديجان: زلزله در- 634، 657.
انزروت:- داخل در ترياك 500.
انزلي: 149، 280، 844؛ آمدن كشتي سارو خان به- 842؛ احتراق در- 98، 842؛ اشرار- 843؛ اجزاي اداره راه شوسه- 305؛ اهالي- 149، 284؛ تجارت اهالي- 149؛ تعطيلي چراغ برق در- 916؛ تعمير كشتي- 284؛ تلفن راه- 249؛ حريق انبار- 98؛ حكومت- 428؛ خيال اهالي- 1082؛ درياي- 149؛ راه- 305، 711، 740، 756 پ، 765، 822؛ راه‌آهن بادكوبه به- 460؛ رفتن شاه به فرنگ از راه- 765؛ رفتن ملكه ايران به- 710؛ سفر شاه از راه- 756؛ سياحت شاهزاده بلغارستان به- 494؛ شاه در سرحد- 611؛ صيادان ماهي در- 1088؛ طوفان- 47؛ عباسقلي خان حاكم- 428؛ عزل ميرزا علي خان از حكومت- 428؛ فرار ركن السلطنه از راه- 711؛ كشتي جنگي روس در- 232؛ كشيدن تلفون به- 294؛ گراني تخم‌مرغ از- 165؛ گمرك- 428؛ متاع روسيه و خارجه در- 284؛ مخارج شوسه راه- 339؛ ورود سفير مكزيك به- 679؛ ورود مال التجاره و امتعه روس به- 305، 331.
انشاي حضور شاه/ انشاي حضور همايوني (1): 5؛- سپرده وكيل الدوله تبريزي 686.
انصاري، مرتضي (شيخ): بزرگان تلامذه- 723 پ؛ شاگرد- 755 پ.
انعام استمراري: 700.
انفولانزا (مرض): 749- مرض انفولانزا.
انفيه‌دان مرصع: خلعت- 279؛- مرحمت به نظام السلطنه 418.
انفيه‌دان مرصع و مزين به تمثال همايوني:- خلعت وزير اعظم 120.
انقره: مهاجرين مسلمين بلغار در- 492.
انقلاب مشروطيت: آغاز- 878 پ.
انگشتري:- مرحمت به صدر اعظم 309.
انگشتري الماس: 404، 814؛ امتياز- 279؛- پيشكش امين السلطان به شاه 55؛- خلعت به صدر اعظم 440؛-- به صدر الفقها 114؛-- به عباسقلي سپهر 379؛-- به نظام الحكما 112؛-- به وزير علوم 389؛- مرحمت شاه به وزير اعظم 125؛-- به فخر الفقهاء 152.
انگشتري شاه:- در دست اتابيك 590.
انگلتر/ انگلر: دايره نفوذ- 406- انگلستان.
انگلس/ انگلز، موسيو (مدير كل ضرابخانه):- استخدام 590، 590 پ.
انگليس/ انگلستان: هجده، 102، 112، 190 پ، 200، 204، 208، 216، 217، 325 پ، 631، 638، 724، 749 پ، 775، 847، 947، 969 پ، 1006، 1074؛- و آلمان يازده، 202؛ آمدن قونسول- به مسقط 379؛ آمدن لردي از- 637؛- آوردن استعداد بحري به شرق 201؛- اتحاد با روس 840، 956، 1083؛-- با فرانسه 772؛ اخبار جلوس همايوني به- 71؛ اخبار عثماني به- 227؛- اختراع طبع بي‌مركب 587؛- اختلاف با فرانسه 196، 333؛- اختلال در سوريه و شامات 406؛- اختيار مستشاري و مميزي ژاپون 831؛- اداره سودان 333؛- ادعا بر قلعه عثماني 592؛ استعفاي رئيس الوزراي- 619؛- استفاده از افراد محلي 650 پ؛- استقراض جهت مصارف حرب 460؛ اسكناس بانك-
ص: 1151
1101؛- اصلاح ميانه ژاپون و روس 755؛- افزودن بودجه نظامي 208؛ افغان حامي- 379؛ امپراطور- 556؛ امتعه وارده- 226؛ امتيازات به- 896؛- امضاي عهدنامه با تبت 721؛ امير البحر- 649؛- انتخاب حاكم سودان 325؛- انتهاي جنگ با ترانسوال 571؛ اهالي- 735؛ بالاترين نشان- 636؛ بانك- 209، 487، 787؛- و بانك استقراضي 140؛ بخشش قصر اسبرن به ملت- 631؛ بركناري ميرزا ملكم خان از سفارت ايران در- 757؛- و استقراض از روس 519؛ بست‌نشيني مردم رشت در قونسولگري- 1036؛ بلاد معتبر- 344؛- و بلوچستان 847؛- بناي كارخانه مرمت سفاين 344؛ بودجه دولتي- 391؛ بودجه مخارج سال- 343؛- و بوئرها 562؛ 585؛- به هم زدن بين مصر و عثماني 407؛ بي‌اعتباري بانك- 140؛- بي‌بهرگي از مصر و سودان 468؛ بيرق- 320، 395، 970؛-- در ترانسوال 567؛- بيرون بردن لشكر از سرحد مصر 958؛ پادشاه- 587، 625، 626؛ پادشاه جديد- 565؛- پرداخت قرض ژاپون 234؛ پناه بردن مردم شيراز به قونسولخانه- 923؛ پناه شيخ مبارك به دولت- 646؛ پناه طلاب و سادات و تجار به سفارت- 984؛ پناهندگي آقا حسن رختدار به سفارت- 381؛- پول دادن به افغان 379؛- پيشرفت در خاك ايران 323؛ تاجگذاري پادشاه و ملكه- 587، 606؛ تاريخ ممالك- 787؛- و تبت 722؛ تبعه- 548، 581؛ تجار- 420؛ تجارت- 336، 419، 562؛-- در ايران 361، 376؛-- در چين 202؛-- در سرحدات ايران 882؛ تجارت هند به- 420؛- تجديد عهدنامه با افغانستان 782؛- تحريك شيخ محمد حاكم بندر لنگه 334؛-- عثماني 496؛ تحصن در سفارت- بيست و پنج، 986 پ؛ تحصن در قونسولگري- 1037؛ تخت سلطنت- 554؛- تخليه سودان 223؛- و ترانسوال 459، 482؛ ترس افغان از- 340؛ ترقي قيمت نقره در- 413؛- تصاحب ترانسوال 464؛- تصديق قنسول دول در سودان 325؛- تصرف جزاير چوي‌سان 201؛-- جلگه شوچي 749؛-- چين 199؛-- خاك مشرق و شمال درياچه چاد 352؛-- خرطوم و ام دورمن 222؛-- مراكش 937؛-- مصر 221؛- تعهد مداخله نكردن در جنگ ژاپون و روس 831؛- تعيين سلطان سامواي 389؛- تغيير سياست با روس يازده؛- تقسيم ايران با روس 1010؛ تلقينات سفارت- بيست و پنج؛ تلگراف- 1105؛ تلگراف پادشاه- 991، 1022؛-- به بست‌نشينان سفارت 991، تلگراف شاه از- 621؛ تلگرافخانه- در نصرت آباد بم 796؛ تلگراف خصوصي- 1087؛ تملق هلاندي‌ها از- 529؛ توابع- 416؛ توهم دولت- 379؛ جشن تاجگذاري پادشاه- در دهلي 639؛- جمع‌آوري قشون به ترانسوال 485؛ جمع كردن تمبرهاي باطله پست در- 207؛ جنرال قونسول دولت- 297؛ جنگ- 644؛-- با بوئر 492، 564، 643؛-- با ترانسوال 466، 479، 483، 485، 492- 494، 498، 526، 576، 623، 646،-- با شيخ سوداني 655؛-- در مستعمره كاپ 574؛- و حبيب اللّه خان خديو افغانستان 793؛- حفظ تبعه خود 424؛- حفظ هندوستان 840؛- حق ثالثيت در مباحثه ايران و افغان 847؛- حق نداشتن به ايران 468؛ حقوق ملكيه- 830؛- حلول و دخول در مصر 434؛ حمالان تبعه- 841؛- حمايت از تبعه ايتالي در ايران 373؛ حمله بوئرها بر سپاه-
ص: 1152
603؛ حيات مملكت- 562؛ حيوانات فرستاده شده به خارجه از- 221؛- خبر داشتن از اوضاع حركت آلمان و روس 201؛ خسارت- 567، 617، 626؛ خسارت جنگ تبت به- 722؛ خسارت ونزوئلا به- 649؛- خطاب اعلي حضرت پادشاهي به امير افغانستان 782؛ خلوت كردن صدر اعظم با شارژ دافر- 1000؛ خواهش ملت- 379؛ خودكشي در- 218؛- خودمختاري در حفظ هندوستان 831؛- خيال تأسيس مدرسه در خرطوم 229؛- خيال دفع مدعي مهدويت در بربره 481؛ دارفور و بحر الغزال متعلق به- 382؛ دانشمندان- 840؛- داير كردن لغت انگليسي در مصر و سودان 434؛- درخواست امتيازات در طهران 615؛ درخواست قرض امين الدوله از دولت- 128؛ دعاوي- 639؛- دعوت از شاه 606، 642، 519؛- دوستي با امير عبد الرحمن خان 365؛ دولت- 109، 191 پ، 226، 289، 373، 491، 516، 992، 993، 1037؛ دولت- و اخراج سيد جمال 109؛ دولت- و بابيه 993؛- و دولت آلمان 643؛- و دولت ايران 1010؛ رايت- 431؛ رعاياي- 474؛ رفتن امپراطور آلمان به- 473؛- رقابت با روس 520؛- رنجش از ايران 499؛ روس و- 1041؛ زبان- 760؛ زنگبار در حمايت- 619؛- ساختن خط آهن و راه كشتي‌رو از دماغه اميد تا مصر 223؛- ساختن كليسا در خرطوم 653؛ سرداران- 328؛ سفارت- 381، 548، 851، 880، 885، 987، 1011، 1033، 1034؛ سفارتخانه- 1005؛ 1042؛ سفاين- 619؛ سفير- 203، 565، 923، 1045؛ سفير مقيم- 556؛ سواحل جنوبي- 587؛ سياحت مأمور- 289؛ شارژ دافر- 989، 1000؛ شروط سفير- 199؛- شكست بوئر در ترانسوال 592؛- شكست از ترانسوال 474، 480، 482؛ شكست عساكر- 229؛ شكست لشكر- از لشكر بوئر 492، 549، 614؛ شورش هنديان بر ضد- 228؛ شورش طايفه آفريدي بر ضد- 235؛ شورش هندوستان بر ضد- 185؛ شورشيان بر ضد- 643؛ شهرهاي- 531 پ؛- صادرات و واردات 604؛ صدر اعظم- 485، 808؛ صدور تخم ماكيان از مصر به- 350؛- صلح با ترانسوال 529، 617، صلح‌نامه سفير- با چين 609؛ طغيان نيك پي بر ضد- 227، 228؛ طوفان در سواحل- 661؛- ظفر در جنگ با بوئر 564؛- و عثماني 934؛ عدم قبول مردم اصفهان اسكناس- را 925؛- عزاداري در- 915؛ عساكر- 498، 587؛- و عساكر بوئر 587؛ علم- بر بحر و برّ سودان 325؛- عهدنامه با ژاپون 830؛-- با فرانسه 382 «-- با مصر 325؛-- جديد 782؛- غلبه بر ترانسوال 516؛- غلبه بر متمهدي سوداني 218؛- فتح ام دورمان 218؛-- ترانسوال 494؛-- خرطوم 218، 235؛-- سودان 235، 331؛-- شهر اسپران كاپ 498؛- فرستادن اطبا به سرحد 909؛-- خان بهادر به بم 796؛-- لورد كورزن به سرحدات جنوبي ايران 678؛ فروختن كشتي‌هاي بخار مصري به- 423؛ فوت نوه ملكه- 341؛ قانون- 1013؛- قرارداد با فرانسه 352؛ قرض- 1061؛ قرض از بانك- 1061؛- قرض به ايران بيست و هفت، 195؛-- به چين 199، 203، 204، 209، 320؛-- به صدر اعظم [ايران] 485؛-- به عثماني 496؛ قروض داخله از بانك- 359؛ قشون- 327، 461، 644، 670؛- قطع روابط تلگرافي با اروپا 661؛- قطع مواجب پادشاه مسقط 379؛ قند- 384؛
ص: 1153
قونسول- 290، 379، 400، 992؛ قونسولخانه- 747، 792؛ قونسولگري- 1060؛ كارخانه‌هاي- 423؛ كاغذ مصلحت‌گذار دولت- 1104؛ كتابچه جمع و خرج- 345؛ كتابچه رسمي دولت- راجع به تبت 749؛ كتابچه محاسبات قشون- 327؛ كشته شدن اتباع- 492؛ كشتي جنگي- 345، 424، 603، 757؛- كشتي فرستادن به بندر بوشهر و بندر لنجه 271، 424؛ كشتي‌هاي- 379؛- كشيدن راه‌آهن بيرما 199؛--- در چين 202؛- كميسيون تجارتي از بندرعباس به كرمان و بلوچستان 728؛- كمك به ژاپون 688، 831؛ كنپاني‌هاي- 140؛- گروي بنادر 150؛- گفتگو با روس 229؛- گفتگو با عثماني 958؛- گفتگو با فرانسه 226؛- گروي گمركات ونه‌زوئلا 638؛ لشكر- 592؛- لشكر فرستادن به طوايف وزيري 620؛ ليره- 374، 609، 815؛ مال التجاره- 365، 419؛ ماليات چهار ماهه- 217؛ مأمور- همدست شورشيان 76؛ مأمور تلگرافي- 98؛- مأموريت به سردار كيچينر 491؛ مأمورين- 480، 832؛ ماندن اتابيك در- 978؛ متصرفات- 482، 529، 531، 562؛ متمولين- 370؛- متن مصالحه‌نامه با ترانسوال 625؛ مجلس پارلمنت- 787؛ مجلس وكلاي- 327؛- محاربه با ترانسوال 474؛- محرك ژاپون بر ضد روس 686؛-- علماي اصفهان 531؛ مخارج جنگ- 617؛-- جنگ سودان 327، 345؛ مخارج قشون- 564؛- و مخارج متحصنين 999؛- مخالفت با امين الدوله 402 پ؛ مداخله سفارت- 939 پ؛ مدير تحريرات اداره- 525؛- مذاكره با روس براي عقد قرارداد 1907: 956 پ؛-- با سلطان مسقط 379؛ مذهب پروتستان در- 634؛- مرابحه صدي چهار به چين 202؛ مردم در سفارت- 1028، 1034؛ مريضي پادشاه- 619؛ مستعمره- در چين 395 پ؛ مستعمرات- 625، 787؛ مستملكات- 604؛ مسلمانان- 655، 917؛ مصارف بحري- 343، 369؛ مصارف جنگ در- 363؛ مصر جزو متصرفات- 479؛- مطالبه خسارت يهود از ايران 548؛ مقابله آلمان با روس و- 226 پ؛- مقاوله و معاهده با پرتوقال 460؛- ملاطفت با ايران 480؛- ملت ايران و- 948؛ ملكه- 425، 519، 549، 562؛ منافع- 331؛ مواجب- 365؛- مواجب به امير افغانستان 189، 480؛- معاهده با روس 406؛-- با فرانسه 352؛- ناخشنودي از فرانسه در ماداگاسكار 326؛ نخست وزير- 224 پ؛- نزاع با اهالي سومالي 630؛-- با ترانسوال 403، 468، 503؛-- با جانشين محمد احمد 202؛-- با فرانسه 496؛- نشان زانوبند براي امپراطور ژاپون 860؛--- فرمانفرماي هند 346؛ نظريات دولت- 420 پ؛- نفوذ در ايران 637؛-- در بحرين 493؛ واردات- 457؛ واردات مصر از- 350؛ واگذاري ايالت نوزكي به- 446؛- واگذاري تبت 750؛- واگذاري جزيره سامواي به آلمان 483؛- واهمه از امير عبد الرحمن خان 642؛- وجه استمراري به مردم راجپوتات و پنجاب و بمبئي 473؛ ورود وزير مختار- 1044؛ وزراي- 224؛ وزير اعظم- 231؛ وزير مختار- 167، 678، 1046؛ وزير مختار ايران در- 757 پ، 997، 1007؛ وزير مقيم- در زنگبار 620؛ وسعت جهاني- 360؛- وصول ماليات از طايفه وزيري 608؛- وضع ماليات جديد بر قند 618؛ وكلاي- 390؛ ولايات در پناه- 992؛
ص: 1154
هلاك صاحب‌منصبان- 461؛- همجوار روس 197؛ همچشمي آلمان با واردات- 350؛- همراهي با دولت روس 340؛- هم شرط با ژاپون در مسأله چين 208؛ هند در تصرف- 841.
انگليسي/ انگليسي‌ها/ انگليس‌ها/ انگليسيان: 200، 229 پ، 348، 401 پ، 446 پ، 526، 571 پ، 734 پ، 787، 853، 1069 پ؛ آجنت- 650 پ؛- احداث راه در زير دريا 587؛- ادعاي مالكيت فشوده 223؛- ارسال گاري پول به قم 1002؛ اسكناس- 612؛- اطلاع دادن به وليعهد 813؛- امتناع از قبول تعرفه جديد گمركي ايران 637؛- ايجاد قونسولخانه در بم 786؛- و بابي‌كشي 672؛- برافراشتن بيرق در سيستان 378؛- و بلواي رژي 171، 172؛ تباهي قشون- 603؛- تجارت در تبت 749؛- تدارك لشكر 223؛ ترجمه از- 260؛- تسخير بوشهر 847؛ تلفظ- 932 پ؛- جنگ با تبت 717؛ جهاز جنگي- 646؛ خط- 421؛- و حق ايران به افغان 825؛ درخواست قرض امين الدوله از- 237؛ دفاع پاول كروگر در برابر- 516؛- رنجش امير عبد الحسن خان از- 356؛ زبان- 101، 148، 853؛- زبانان 862 پ؛ سپاه- 525؛ سربازان- 655 پ، 722؛ سردار- 491، 491 پ؛- شكايت به دولت ايران 285؛ شكست- 643؛- شورش در روسيه 747؛- فتح فشوده 223؛- فرستادن ژنرال گوردون به مقابله متمهدي سوداني 655 پ؛ قتل- 424؛ قشون- 459؛- كارشكني در حكومت فارس 971؛ كشتي جنگي- 379، 421؛- كشيدن سيم تلگراف به بندرعباس 925؛ كلمات چارت- بيست و پنج؛ كمپاني- 789؛ كينه بدويان سودان به- 345؛ گرويدن به- 1105؛ لسان- 964؛ لشكر- 506؛ ليره- 191، 722؛- محرك مردم در قانون‌خواهي 990؛-- نايب السلطنه 1028؛-- نزاع شيعه و ارمني 746؛- مداخله 989؛- مسلمان شدن در ليورپول 465؛- و معادن ايران 681؛ نبرد با- 463؛ نزاع عبد اللّه التعايشي با- 223؛- نفوذ در ايران 991؛- نوشتن كتاب 455؛- نوشته به شاه 853؛- در وادي نيل 772؛- هجوم به ترانسوال 460؛ ياري خواستن مصريان از- 655 پ.
انوشيروان ميرزا ضياء الدوله:- حكومت سمنان و دامغان 174- ضياء الدوله.
انيس الادباء و سمير السعداء (كتاب): طبع- 170.
انيس الاعلام في نصرة الاسلام (كتاب): 436؛- طبع در طهران 557- فخر الاسلام واعظ.
انيس الدوله (دختر امير خان سردار سپهسالار): لقب- 790.
انيس الدوله (همسر ناصر الدين شاه): احترام ناصر الدين شاه به- 44 پ؛ برادر- 777؛- در سفر اول ناصر الدين شاه به فرنگ 730 پ؛ وزير- 647؛- وفات 43- فاطمه خانم.
اوپراژانسكي، موسيو (قونسول روس در تبريز):- معاودت به تبريز 921.
اوتوپااوتس:- تأليف كتاب در تصديق پيامبر (ص) 516.
اود:- از بلاد هندوستان: 672.
اودسا: 631؛ سفاين تجارتي- 672.
اورال: كوههاي- 421 پ.
اورفه: 869 پ؛ اهالي- 423.
اورميه/ اورمي: پسران علي خان شكاك در- 466، 467؛ حكومت- 474- ارومي/ اروميه.
اوزبكان: 333.
اوزوم ديل قراجه داغ: 96.
اوسائاني: 810- اقيانوسيه.
اوستاند: 892.
ص: 1155
اوسكار (پادشاه سويد): 373- اسكار.
اوسور: اراضي- 862.
اوشان: اتابيك در- 989، 994؛ بازگشت اتابيك از- 1026.
اوصانلو: رياست سواره- 155.
اوكتاي قاآن ميرزا: دختر- 712 پ.
اونچي: آتش گرفتن- 655- بازار بزازي اونچي.
اوهايو: 589 پ.
اويس ميرزا احتشام الدوله: 671- احتشام الدوله، سلطان اويس ميرزا.
اويسي: 743.
اويغور/ اويغورها:- تمدن ايران و چين 204 پ.
اوين: حاجي پيرزاده در- 743؛ نكاح در- 374.
اهر: خسارت باغات و زراعات- 248؛ سيم تلگراف- 225.
اهرستان: تخفيف منال آب- 291.
اهرستان جويه: بخشش ماليات آب- 336.
اهرم: 760؛- از املاك نظام السلطنه 761.
اهل تسنن:- اقتدا به امام جماعت اهل تشيع 209- تسنن.
اهل تشيع: امام جماعت- 209- تشيع.
اهل خلوت: 658؛- بر ضد عين الدوله 753.
اهل صليب: رد- 557- مسيحيان.
اهلي شيرازي: طبع منظومه سحر حلال- 523.
اهواز: 284 پ؛- تسطيح راه 357؛ سدّ رود- 488، 491؛- قديم 396 پ؛ منع اسلحه در- 349.
اياز: 782 پ- غلامحسين.
ايالات متحده: ضميمه شدن مستعمرات اسپانيا به- 318- امريكا.
ايبك: احداث مدرسه در- 444.
ايتاليا/ ايتالي/ ايطاليا: 230، 841؛ آتشفشاني كوه وزو در- 936؛ آمدن شاهزاده- به طهران 510؛- احداث شش كشتي جنگي 418؛ ادعاي- 232؛- اعانه به ايالت كالابريا 843؛ بلاد- 620؛ پادشاه- 34، 630؛ تبعه- 373؛ جانشين پادشاه- 522؛ خبر جلوس همايوني به دولت- 70؛ خودكشي در- 842؛- زراعت در جزيره كريت 464؛ سواحل- 679؛ شهرهاي- 209؛ صلح‌نامه سفير- با چين 609؛- فرستادن كشتي به سومالي 900؛-- جنگي به پيرايوس 874؛ قتل پادشاه- 519؛ قطع دعاوي ونزوئلا با- 649؛ كسر هزينه دولت- 228؛ لشكركشي پادشاه حبشه به مستعمرات- 232؛ مردم- 188، 217؛ ممالك- 841؛ نفوس سكنه- 587؛- واردات پنبه از مصر 350؛ وراث تبعه- 373؛ وزير مختار- 704؛ وزير مختاري ايران در- 340؛ وزير مقيم- 33.
ايتاليايي‌ها/ ايطاليايي‌ها/ ايطاليايي: 194، 464؛ غلبه بر- 603 پ؛ هجوم ملا مفتون به- 900.
ايتام (مدرسه):- ايجاد توسط آقا نجفي مجتهد 846- مدرسه ايتام.
ايران: 5، يازده، 28، 60، 89، 130، 156، 166، 185، 186 پ، 187، 197، 213، 214، 220، 226، 236، 290، 321 پ، 328 پ، 377، 378 پ، 385، 388، 392، 396، 399، 406، 413، 443، 451، 503، 507، 515، 520، 526، 544، 556، 564، 574، 578، 591، 633، 646، 650، 675، 678، 679، 704، 708، 714، 724، 735، 737، 747، 758، 760، 776، 791، 803، 811، 812، 818، 825، 840، 847، 850، 854، 886، 892، 896، 906، 907، 924 پ، 947، 948، 966، 971 پ، 993، 1009، 1049، 1046، 1047؛ آبرو و اعتبار دولت- 108، 711؛ آثار تاريخي- 400 پ؛ آداب صدر اعظم در- 129؛ آزادي روزنامه در- 293؛ آزادي سياسي و اجتماعي مردم- 711؛ آمدن ارامنه از عثماني به- 942؛ آمدن افسران روسي به- 372 پ؛ آمدن عين الدوله به- 386؛ آمدن
ص: 1156
روزنامه المنار از مصر به- 326؛ آمدن لرد انگليسي به- 637؛ آمدن مأمورين انگليس به- 832؛ آمدن مستر دمرگان به- 400؛ آمدن مسلمانان قفقازيه و روسيه به- 887؛ آمدن معلم از اروپا به- 875؛ آمدن وبا از عراق عرب به- 712؛ آوردن اتومبيل به- 579؛ آوردن تخم نوغان فاسد به- 896؛ آوردن تفنگ به سرحد- 532؛ آوردن روزنامه حبل المتين به- 474؛ آوردن سرم ضد طاعون به- 902؛ آوردن زري و يراق اصل به- 220؛ آوردن سكه نيكل به- 485؛ ابتداي نكبت و قرض- 107؛- ابتياع تفنگ 1023؛- ابنيه‌هاي قديمه 326؛- اتحاد با روس 579؛ اتحاد روس و انگليس در تقسيم- 956، 1083؛- اتحاد با عثماني 194؛- اجازه انبار ذغال سنگ بندرعباس به روس 421؛- اجازه شيلات رشت 602؛ اجاره گمرك بنادر فارس از- 428؛ اجاره معادن جزاير فارس در- 102؛- اجازه حفاري به فرانسه‌ها در شوش 230؛- اجازه ساخت گلوگاه دهنه بختي انزلي به روس‌ها 896؛-- كشيدن راه‌آهن شميران به طهران به آلماني‌ها 222؛ اجتماع اهالي- در كربلا 1102؛ اجزاي گمرك- 842؛ اجناس- 368؛ اجناس خارجه و مردم- 107؛- احترام به راجه سردار محمد حسين خان بهادر 672؛ احتمال خطر افغانستان به- 229؛ احتمال ضرر- از كردستان 571؛ اخراج امين الدوله از- 462؛ اخراج روس‌ها از- 770 پ؛ اخراج رعاياي- از بخارا 289؛ ادارات- 741؛ اداره ماليه- 523؛- اداي قروض 489؛ اداي ماليات به دولت- 271؛ اراضي- 1049؛ ارزاني مناصب و درجه و القاب در- 338؛ از دست رفتن دولت- 490، 660، 662؛ ازدياد نفوذ روسها در- 637؛ استحكام قالي- 353؛- استقراض از بلژيك 483؛- استقراض از خارجه 197؛- اصلاح امور 145، 236؛ اصلاح سرحد ساوجبلاغ ميان عثماني و- 923؛- اضافه گمرك بر متاع وارده 757؛ اطباي- 505؛ اطاعت مردم- 5؛ اعتبار مسكوكات دولتي در- 417؛ اعتراض مردم- بر قرارداد 1919 م. 346 پ؛- اعلام بي‌طرفي در جنگ جهاني اول 571 پ؛ اعلان انجمن تأسيس مكاتب- 250؛ اعياد ملتي و دولتي در- 65؛ اغتشاش در عمل گمرك- 337؛ اغتشاش در ولايات- 664، 665، 989؛ افتخار- در عراق عرب 685؛ افتضاح در- 588؛ افزايش قزاق- 231؛ افواج- 231؛ اقتصاد- 385؛ اكابر وزراي- 70؛ السنه مردم- 100؛ امتعه- 426، 473؛- امتيازات به انگليس و روس 896؛ امتيازات دولت- 224، 510؛ امتيازات روسها از دولت- 400، 401؛- امتياز راه‌آهن اصفهان به شركت اسلاميه 426؛- امتياز راه شوسه گيلان به قزوين 365؛- امتياز تحقيق آثار عتيقه شوش به فرانسه 396؛ امراي- 34، 80، 296، 708؛ اميل لوسور در- 413 پ؛ امين الدوله در صدارت- 586؛ انتخاب وكلا در- 1069؛ انتزاع بادكوبه از- 458؛ انحصار دخانيات در- 953 پ؛ انقلاب در دولت- 532؛ انگليس و دولت- 1010؛ اول شخص- 352؛ اولين قرض- 484؛ اهالي- 28، 99، 550، 1007، 1009- 1102؛ اهل- در خارجه 559؛- و ايجاد باغ وحش عمومي 575؛-- تلگرافخانه 94؛-- ايجاد تمبر دولتي 98؛-- مدارس 409؛- ايستادگي در برابر شراكت افغانستان از آب هيرمند 851؛ ايل حافظ سرحد- 640؛ به باد رفتن- 364، 411، 430، 483، 708، 893؛ بازگشت عباس ميرزا به- 939 پ؛ بازگشت مرتضي قلي خان
ص: 1157
صنيع الدوله به- 737 پ؛ بازگشت مشير الدوله به- 378؛ بازگشت حكيم الملك به- 683 پ؛ بانك استقراضي رهني- 489؛ بانك روس در- 143؛ بانك فلاحت با سرمايه- 224؛ بخشش كرايه حمل غله و گمرك به مردم- 301؛ بذر چاي در- 121 پ؛ برداشتن گمركات شهرهاي داخله- 567؛ بقاي شيعه بسته به- 948؛ بلاد- 71، 101، 500، 755، 954، 1012، 1101؛ بنادر- 428، 757، 809؛ بهره دولت- 293؛ بي‌اعتباري و بار پول نقره- 806؛ بي‌پولي دولت- 581، 602، 946؛ بيداري اهالي بلاد- 954؛ بيرق- 446، 852؛ بيرون رفتن پول از- 490؛ بي‌مرتبه شدن دولت- 333؛ بي‌شأن شدن امتيازات دولتي- 230؛ پادشاه- 153، 186، 203، 579، 799؛-- در فرانسه 799؛ پاي‌تخت- 29،- پرداخت مواجب و جيره قشون 482؛ پريشاني- 187، 383؛ پست- 549؛- پلتيك با روس 577؛- در پناه دولت روس 929؛ پول- 209، 614، 618، 636، 672، 720، 797، 849، 870؛ پولدارهاي- 140؛ پول رايج- 489؛ پولهاي خارجه رايج در- 554؛ پولهاي داير- 554؛ پيش آمدن- به سبك فرنگ 105؛ پيشرفت خارجه در خاك- 323؛ تاريخ- بيست و پنج، بيست و هفت، 853؛ تبعه- 475، 675، 913، 936، 968؛ تجار- 220، 327، 676، 913، 992؛- تجارت ابريشم 460؛-- با انگليس 361، 376،-- با روس 327، 361، 376؛-- با مكزيك 679؛- ترياك 500؛ تحميلات گمرك- 737؛- تدارك سپاه منظم 966؛ تذكره- 419؛- تذكره ندادن به مسافران بادكوبه 808؛ ترتيب اداره قزاقخانه- 266؛ ترتيب قانون در- 162؛ ترقي دولت- 105، 845، 1041؛ ترقي- از روي قوانين خارجه 105؛ ترقي گمرك و تذكره و پست- 294؛ ترقي ممالك محروسه- 998؛- ترقيات دوره قاجاريه در روزنامه 582؛- ترك اسلحه 373؛ تركمن‌هاي رعيت- 507، 544؛ ترمه- 278؛- تسخير هرات 847؛ تسلط روس در- 455؛ تسلط فرنگي‌ها در- 332، 681، 708؛ تسلط مادي و معنوي بر- 346 پ؛ تسلط مجتهدين در- 323؛ تسلط نوكرهاي ترك شاه در- 214؛ تشكيلات قزاق- 57 پ؛ تشكيل مجلس در- 888؛ تشكيل مجلس آزادي در- 150؛ تظلم اهالي- از تعديات موسيو نوز مسيحي 781؛ تعدي سعد الملك به مردم- 75؛ تعديل ماليات- 735؛ تعرفه گمرك واردات به- 637؛ تعرفه متاع خارج شده از- 637؛- تعيين وزير مختار در بروكسل 752؛ تغيير سلطنت- 885؛ تفويض امور- به صدر اعظم 411؛- تقاضاي قرض از آلمان 946؛- تقاضاي وام از روس و آلمان 930؛- تقسيم به سه منطقه نفوذي 956 پ،-- توسط روس و انگليس 1010؛ تقليد از رساله فاضل شربياني در- 723؛ تقليد مردم- از علماي نجف 681؛ تلگراف ادوارد هفتم به متحصنين- 996؛ تلگراف بلژيك به- 480؛ تلگراف تبعه- به طهران و ... 968؛ تمبر در- 742؛ تمدن- 204 پ؛ تنباكوي- 779؛ تنزل پول سياه- 110؛ تنزل تجارت ترياك- 500؛ تنزل نقره- 490؛- تنزيل قرض به بلژيك 483؛ تنگي و قحطي در- 597؛ توپ جديد در- 844؛ توپ‌هاي كهنه- 844؛ توسعه تجارت- 896؛ توسعه تجارت روس در جنوب- 672؛ تهديد رفتن سيدين از- 981؛ ثروت- 102؛ جامعه استبدادزده- دوازده؛ جامعيت عيد ميلاد خاتم الانبيا بين- و عثماني 98؛ جرايد- بيست و يك؛ جشن مردم- 5؛
ص: 1158
جشن ميلاد همايوني در- 54، 55؛ جلاي وطن رعايا از- 450؛- جلوس مظفر الدين شاه 4، 29، 190؛ جمع شدن علماي- 968؛ جمع گبر در- 549؛ جمهوري در- 549؛ جمعيت- 51؛ جنازه‌هاي- به عثماني 457؛ جنرال قونسول- در هندوستان 896؛ جنس خارجه در- 567؛- جنگ در بندر لنگه 387، 474؛-- با روس بر سر قفقازيه 221؛ جنگل‌هاي- 476؛ جنگ هفت لشكر در- 676؛ جنوب- 400 پ، 672؛ جواب سلام نظام شاه در- 563؛ چاپارهاي عرض راه- 821؛ چراغاني در- 5، 521، 534، 622؛- چهار قسم قرض 487؛- حافظ الصحه- 397؛ حجاج تبعه- 914؛- حق المشرع/ ترانزيت 491؛- حقوق قاطبه اهالي 999؛ حكام- 13، 459، 501، 688؛- حكم اخراج رعايا از افغانستان 228؛ حكومت افغانستان تحت سلطنت- 340؛ حمل جنازه وزيرمختار آلمان از- 161؛ حوادث- نه؛ خدمات هژبر الملك به دولت- 103؛ خدمت صدر اعظم به- 483، 490؛ خدمتگزار- 577 پ؛ خرابي- 220، 412، 539، 623، 1049، 1065، 1090؛- خرابي از صدارت امين السلطان 332؛ خرابي سلطنت و ملت- 994؛ خرج دولت- 550؛ خروج امتعه- 305، 331؛ خروج ملكه ايران از- 711 پ؛- خريد غله 381؛ خريداري توپ- چهارده؛ خسارت تبعه ايتالي از- 373؛ خط راه‌آهن- 460؛ خواستن علي خان امين الدوله به- 677؛ خواهش روسها از دولت- 640؛ خيالات عين الدوله در- 757؛ خيال ايجاد بانك فلاحت- 288؛ خيانت امين دار الضرب به- 107؛ خيانت به ملت- 607؛ داخله- 368؛ دادن حق- به افغان 825؛- داد و ستد نكردن با بادكوبه 851؛ دار الشوري در- 425؛ دانشمندان- 469، 581، 713؛ درجات نظامي- 42؛- درخواست آرد گندم از روسيه 231؛-- صاحب‌منصب از بلجيك 572، 574؛-- معلم از اطريش 875؛ دزدان راهها و معابر- 1085؛ دست اندازي روس به- 808؛ دست اندازي عثماني به سرحدات- 966؛ دفتر و ماليه- 353؛- دفع پسر علي خان شكاك 466؛ دولت- 29، 94، 98، 102، 128، 143، 170، 187، 201، 225، 227، 230، 231، 277، 334، 335، 339، 340، 353، 370، 374، 381، 398، 400 پ، 401، 412، 415، 507، 519، 526، 531، 602، 606، 609، 627، 728، 787، 954، 989، 1000؛ دولت شيعه منحصر به- 948؛- و دول متحابه 27؛- و دول مجاور 328؛- و دول معظمه 31؛ ديفتري در- 159؛ راه‌آهن مجاني توسط آلمان‌ها در- 383؛ راه تجارت از روس به- 612؛ راههاي آهن- 490؛ رجال- 49، 364، 636؛ رزم نظام الدوله در جنگ‌هاي- 64؛ رژي در- 150، 470، 987؛- رساندن اقساط در موعد خود 489؛ رسوم زشت در- 22؛ رعاياي- 24، 289، 328، 478، 490، 496، 516، 675، 739، 851، 949، 1020، 1023؛ رفاهيت اهالي- 999؛ رفتن از- به مكه معظمه 591؛ رفع نواقص- 368؛ رقابت تجار- در كارخانه قند 76؛ رواج اسكناس انگليسي در- 612؛ رواج پول نيكل در- 293؛ رواج قوانين فرنگ در- 134، 708؛ روزنامه‌نويسان- 859؛- و روس 468؛ 530؛ روسها و اراضي سرحدي- 640؛ روگرداني عشيرت كلهر از- 407؛ رياست تذكره- 419، 638؛ رياست و پيشكاري- 368؛ رياست جنگل‌هاي- 335؛ رئيس قزاق- 372، 435، 543، 1057؛ رئيس كشتي- 284؛ رئيس كل تذكره- 666، رئيس گمركات
ص: 1159
- 422؛ زبان‌هاي مختلف در- 100؛ زمستان سرد در- 495؛ زن‌هاي- 711؛ زبان در غرب و شمال و جنوب- 571 پ؛ ژنرال قنسول- در تفليس 757 پ؛- ساختن تلگرافخانه انگليس در بم 796؛ ساخلو و سربازخانه در سرحد- 678؛ سبك- 535؛- به سبك فرنگستان 187؛- سخت‌گيري در سرحدات به رعاياي عثماني 907؛ سخت‌گيري سفارت انگليس به دولت- 381؛ سرباز- 675؛ سرحد- و روس 640؛ سرحد- و عثماني 924؛ سرحدات- 49، 119، 532، 569، 678، 781، 789، 832، 842، 882، 934، 1017؛ سرحدات جنوبي- 678؛ سرداران- 68، 371، 384؛ سرمايه- 323؛ سفارت- 166، 757 پ؛-- در بلغارستان 482؛-- در پاريس 477؛-- در عثماني 518؛ سفارش باب عالي براي شيخ الرئيس به- 972؛ سفير- در آلمان چهارده پ؛-- در روسيه 115 پ، 715 پ؛-- در عثماني 570، 715؛ سفير كبير- 152؛-- در فرانسه 432 پ، 477 پ؛ سفير رماني حامل نشان براي شاه- 934؛- سكه كردن پول نيكل در بلژيك 543؛ سكه‌هاي نقره- 787؛ سلاطين- 22؛ سلطنت- 756، 873، 957؛ سلطنت شاه شهيد در- 21؛ سكته در- 559؛ سياحت مأمور انگليس به- 289؛ شاگردان معلم خانه پاريس مأمور از- 477؛ شاه- دوازده، 395، 446، 468، 481، 524، 527، 579، 615، 788، 845، 849؛ شاهزادگان- 328؛ شاهنشاه- 12، 46، 115، 136، 292؛ شدت نقرس شاه- 230؛ شرط بلژيك براي قرض به- 483؛ شعبات بانك انگليس در- 140؛ شكايت انگليس به- 285؛ شكستن نرخ پول در- 330؛ شهرهاي- 714؛ شيخيه در- 54؛ صاحبان القاب- 357؛ صاحب‌منصبان- 371؛ صدارت- 325، 389، 398، 586؛ صدر اعظم- 129، 412، 424، 483، 654؛ صورت خانواده سلطنت- 712؛ ضرر دولت- 401، 873؛ ضرر رعايا و تجار- 737؛ ضعف دولت- 328، 637، 1078؛- ضعف در برابر شيخ مزعل خان 328؛ ضعف سياسي و نظامي- 363 پ؛ طبايع اهالي- 572؛ طريقه ملا سلطانعلي گونابادي در- 50؛ طريقه صفي عليشاه در- 49؛- طفره از عهدنامه با عثماني 943؛ طلا و نقره- 787؛ طلاي- 140، 339؛ ظروف و اسلحه كهنه- 688؛ ظلم در- 215، 705؛- عايدي از گمركات بنادر 428؛ عزاداري فاضل شربياني در- 723؛ عزل و نصب در- 469؛ علايم خاص سلطنت- 222؛ علم در- 1008؛ علماي بلاد و ولايات- 664، 885؛ عمل گمرك- 128، 825؛ عمله تذكره- 482؛ عوام- 412؛ عهدنامه‌هاي قديم و جديد- 803؛ عيار پول- 385؛ عيد قربان در- 690؛ عيد ميلاد خامس آل عبا در- 60؛ عيد نگرفتن در- 692؛ غله ديواني ممالك- 704؛ فرار وقايع‌نگار مروزي و ... به- 333؛ فرش- در شام 779؛ فروش امتعه- 473؛ فروش حكومات- 339؛ فساد در تجارت- 108؛ قالي- 353، 426؛ قانون و علم در- 216؛ قحطي در- 597؛ قحطي غله در- 353، 381؛ قحطي گندم در- 329، 330؛ قحط و غلا در زمستان- 214؛ قدغن كردن ورود نقره- به خاك روس 339؛ قدغن زوار- 73؛ قدغن شدن روزنامه حبل المتين به- 474؛ قدماي وزراي- 778؛- قرارداد با آلمان براي راه‌آهن 383؛- قرارداد 1921 با شوروي 363 پ؛ قران- 787؛ قرانتين در سرحد- 683، 785، 909؛-- در كرمانشاهان 698؛- قرض از
ص: 1160
انگليس 195؛-- از بانك استقراضي روس 487، 489؛-- از بلژيك 479، 480، 483؛-- از امين دار الضرب و تومانيانس 201؛-- داشتن به داخله و خارجه 187، 479، 485، 490، 607؛-- از روس 479، 484، 499، 526، 533، 590، 610؛-- نقره از روسها 436؛ قرض ندادن خارجه به- 442؛ قروض ارباب حقوق ديواني به- 488؛ قزاق‌هاي- 372، 444، 655، 676؛ قشون- 40 پ، 340، 373، 550، 821، قضيه- و روس [واقعه گريبايدوف] 905 پ؛ قلاغ عثماني در حدود- 407؛ قوانين زشت [عين الدوله] در- 731؛ قوانين فرنگ در- 163؛ قونسول- 525، 675، 695، 913؛-- در عشق‌آباد 501؛-- در كربلا 1102؛ قونسولخانه- در اسكندريه 913؛ كارپرداز- 476، 851؛-- در بصره 476؛ كارخانجات صنعتي در- 106؛ كاركرد مستشاران بلژيكي در- 746 پ؛ كارگزار دولت- 712، 914؛ كاشت چاي در- 619؛ كتابچه تعرفه اضافه گمركات- 637؛ كثرت القاب در- 372؛ كدورت رؤساي سرحد- و عثماني 119؛ كسبه- 383؛- كشتن تبعه روسيه 462؛ كشته شدن قزاق‌هاي- 676؛ كشتي دولتي- 284؛ كمك آلمانها به- 383؛- كنترات محرمانه با آلمان 1016؛- كلاه قرمز براي اهالي نظام 484؛ كم كردن تسلط فرنگي‌ها بر- 708؛ كوتاه كردن تعديات فرنگي‌ها به- 105؛ كوه آتش‌فشان در- 473؛ كيسه دولت- 737؛- گذشت از حق ترانزيت 491 پ؛ گراني نان و گندم در- 229؛ گراني نرخ در- 216؛ گراني و قحطي غلّه در- 329، 353؛ گردنكشان- 580؛ گرفتن قفقاز از- 221؛ گرفتن قلعه فيروزه از- 363؛ گرفتن گنبد قابوس از- 363؛ گرو گذاشتن- نزد روس 1070؛- گرو گذاشتن قزوين در قبال وام از روس 615؛ گمرك- 328، 341 پ، 370، 428، 474، 493، 503، 567، 584، 746 پ؛ گمركات- سپرده نوز بلژيكي 481؛ لباس مردم- 145؛ لشكر عثماني در حدود- 943، 967؛ لقب اتابيك اعظم در- 534؛ لقب مختاري در- 495؛ ماده تاريخ مشروطه- 1064؛ مال التجاره داخله- 396؛ مال التجاره و اشياي وارده و خارجه- 775؛ ماليات- 364، 550، 641، 720، 968؛ ماليات ندادن تركمنها به- 544؛- مأموريت به سديد السلطنه در بنادر فارس 650؛- مأموريت به يك اروپايي به بازديد از صحراي عربستان 685؛ مأموريت موسيو للواكويس كم به- 599؛ مأمورين انگليس در- 480؛ مأمورين- در خاك روس 331؛ مأمورين عثماني در- 458؛- مباحثه سرحدي با افغان 847؛ متاع- 59، 396؛ متاع روسيه و خارجي در- 284؛ مجلس عدالت در بلاد- 902؛ مجلس ملي- 1068؛ مخاطرات دولت- 581؛ مختل بودن امور دولت- 934؛ مخزن گنج- 282؛ مدارس- 292؛ مدارس قديمه- 137؛ مدارس مليه- 408؛ مذاهب مختلفه- 51، 52، 499، 549؛ مذهب سني در بلاد- 52؛ مراجعت ناصر الملك به- 194؛ مردم- 11، دوازده، 130، 145، 146، 188، 192، 281، 323، 364، 382، 477، 506، 560، 580، 671، 681، 702، 709، 718، 883، 1037؛ مريدان ظهير الدوله در- 49؛ مريدان ملا سلطانعلي گونابادي در- 51؛ مريضي پادشاه- 651، 936؛ مسترد نداشتن قلعه فيروزه به- 363 پ؛ مستشار اول سفارت- در پطرزبورغ 644؛ مسكوكات- 321؛ مسلمانان- 895، 1024، 1052؛ مسموم بودن قند بادكوبه در- 906؛ مشروطه در- 888،
ص: 1161
936، 1024، 1025؛ مصالح دولت و ملت- 1093؛ مطالبه خسارت روسها از- 861؛ مطالبه خسارت يهود از- 548؛ معادن- 281، 681؛ معادن شمالي- 413؛ معايب دولت- 203، 474؛ معايب رجال- 288؛ معلمين- 875؛ مغشوش بودن امر مواجب دولت- 930؛ مغشوش بودن پست- 549؛ مفاسد و محاسن امور- 150؛ مفتش تذكره- 904؛ مقام سلطنت- 54؛ مقاله لرد كرزن درباره قشون- 264؛- مقرري ممتحن الدوله 405؛ ملاطفت انگليس با- 480؛ ملت- 94، 98، 108، 873؛ منازعه روس و انگليس بر سر- 631؛ مناصب و القاب در- 404؛ منافع گمركات- 489؛ منشي‌هاي- 708؛- منظم ننمودن طهران 415؛ منع بره‌فروشي در ولايات- 144؛ منع كرايه و گمرك غله- 301؛ منع گمرك از حبوبات و غله به- 349؛- مواجب ندادن به نظام 655؛ موّالين- 143؛ موقوف شدن بره‌كشي در- 290؛ موقوف شدن گمرك داخله در- 946؛ مهلت خواستن سفارت از مردم- 987؛ مهماني در- 798؛ نافذ بودن حكم آقا نجفي در- 664، 681؛ ناهار در- 823؛ نجبازادگان- 401؛ نخستين سفير- 570 پ، 1079؛- ندادن امتياز داخله به دول همجوار 401؛ نزاع ملت با دولت- 984؛ نشان آفتاب در دولت- 276؛- نشان براي اهالي نظام روسيه 591؛ نشان علمي در- 277؛ نشان مخصوص دولت- 272؛ نصب حكام ولايات- 702؛ نظام- 593؛ نظم- 210؛ نظم گمرك- 340؛- نظم و ترتيب پستخانه 572؛ نفوذ انگليسي‌ها در- 991؛ نفوذ بيگانه در- 406؛ نفوذ دولت روس و انگليس در- 128؛ نفوذ روس در- 455، 672؛ نقرس شاه- 651؛ نقشه ممالك و بلاد- 105، 119؛ نقصان تجارت انگليس در- 728؛ نكشيدن راه‌آهن در- 480؛- نماينده در مجلس صلح لاهه 590؛ نوكر- 571، 1057؛- و نوكران تبريزي شاه 323؛ واگذاري اراضي- به افغان‌ها 961؛ واگذاري اراضي- به روسها 426 پ؛- و وراث تبعه ايتالي 373؛ ورشكست شدن متمولين- 76؛ ورود و خروج مال التجاره- 361؛ ورود سكه از هلاند به- 428؛ ورود شاه به- 535؛ ورود مال التجاره خارجه به- 107؛ ورود متاع از خارجه به- 908؛ وزارت خارجه- 453، 675، 808؛ وزارتخانه‌هاي- 95؛ وزارت خزانه و گمركات- 80؛ وزارت دفتر و ماليه- 367؛ وزارت شوري در- 328؛ وزارت مختاري- 727؛ وزراي- 49، 324، 332، 388، 583، 676، 708؛ وزراي دربار- 335؛ وزير تجار- 674؛ وزير متختار- 54؛-- در آلمان 569، 700 پ؛-- در اتازوني 582؛-- در انگلستان 757 پ؛-- در پاريس 477؛-- در روسيه 875؛ وسعت- 359؛ وضع- 1007، 1040؛ وضع حاليه- 654، 1035؛ وضع قوانين جديده در- 127؛ وضع نظام- 800 پ؛ وضع مخارج دولت- 641؛ وقوع مشروطه در- 1025؛ ولايات- 100، 450، 553، 716؛ وليعهد- 12، 1105؛ هديه پادشاه روس به- 402؛ هديه شاه- 334؛ همراهي قشون روس با دولت- 956؛ هيئت تاريخي دولت- 1، ياري فرانسه به- 661 پ؛ يأس و افسوس مردم- 671.
ايران (روزنامه): 336 پ، 559، 676- روزنامه ايران.
ايران الملوك افتخار السلطنه (دختر ناصر الدين شاه):
شوهر- 753 پ؛- در يادداشت‌هاي ملك المورخين بيست و شش.
ايران سلطاني (روزنامه):- انتشار به جاي روزنامه
ص: 1162
ايران 336 پ- روزنامه ايران سلطاني.
ايران عصر مظفري (كتاب): بيست و سه- مرآت الوقايع مظفري.
ايران‌مدار:- لقب شعاع السلطنه 988- شعاع السلطنه.
ايران و جهان (كتاب): 646 پ.
ايران و مسأله ايران (كتاب): 346 پ- كرزن، لرد.
ايرانيان/ ايراني‌ها/ ايراني: سيزده، هفده، 288، 530، 867، 913، 969، 1010، 1012، 1048، 1055؛ آواز- پانزده؛ اخذ ماليات از- 1102؛- اخراج از افغانستان 289؛ ارسي- 593؛ اطباي- 269، 761؛ اطفال- 695؛- اطلاق فغفور به پادشاهان چين 350؛ بابي بودن جمعي از- 549؛ بزرگان- 676؛- بستن دكاكين در كربلا 1103؛ بي‌دين‌هاي- 334؛ تجار- 896؛ ترمه- 279؛- تلافي از ارامنه 840؛- تلگراف به طهران 1103؛ جامعه- بيست و هفت، بيست و هشت؛ حمله مأمورين عثماني به دكان- 1102؛- خدام مظفر الدين شاه پانزده؛ خراب شدن خانه‌هاي- در كربلا 797؛ خريداران فرش- 354 پ؛ درخواست عثماني شهريه از- 1103؛ روحانيون- در عراق 401 پ؛- زد و خورد با عثماني‌ها 828؛ زن- 711 پ؛ زيان عثماني‌ها به- 966؛ ساختن بيمارخانه براي- 210؛ سخت‌گيري اخذ ماليات از- 1102؛- و سخت‌گيري دولت عثماني 1102؛ سربازهاي- 387؛ شام- 798؛- شكايت از يمين الممالك 1074؛- و طاعون 210؛ طرف- در مرافعه در خارجه 429؛- عداوت با ظل السلطان 329؛ عشاير- 966؛ علوم- 111، 196، 743؛ عيدهاي معمولي- 65؛- در فرنگ 571، قبر مسلمانان- 268؛ كلاه- 571؛- در گمرك 781؛ لباس- 571؛ مأمور- در مجلس حكم 429؛ متاع- 112، 145؛ محصلين- 477 پ؛ مذهب شيعي- 549؛ مسلمانان- 268، 304؛- مقاوله‌نامه با عثماني 429؛- نرفتن از راه بادكوبه 808؛- نوشتن رديه بر كتاب هانري مارتين 734 پ.
ايرج ميرزا جلال الممالك: 351- جلال الممالك، ايرج ميرزا.
ايركوتسك: آتش‌فشان در- 628.
ايرلاند:- شورش بر ضد انگليس 634.
ايروان: 898، 899؛ احداث راه‌آهن- 608؛ متمولين مسلمين در- 403؛ مسلمانان- 900.
ايسخ سو (ج):- خرابي در سيل 814.
ايشكخانه: اجزاي- 597؛ رياست- 372.
ايشيك آقاسي‌باشي/ ايشك آقاسي‌باشي (1): 6، 528، 753 پ؛ مرحمت منصب- 160- ظهير السلطان، محمد ناصر خان.
ايل بيگي‌گري قشقايي:- به صولت الدوله 790.
ايلخاني: 372، 556 پ؛- ايل قاجار 41؛- ايل كلهر 613.
ايلخي: 41.
ايلوايلو: بيرون آوردن لشكر اسپانيا از- 326؛ تسليم اسپانيا جزيره- را به امريكا 234؛ شورشيان- 326.
ايمانيه (مدرسه):- در اصفهان 846، 889- مدرسه ايمانيه.
ايم فلاسور: تاريخ- 413- لوسور، اميل.
اين رشيد: 632.
اينوشمو: مناره فلزي در- 787.
ايوان:- كشتن صنيع الدوله [ابن مخبر الدوله] 738 پ.
ايوان كيف: 346 پ.
ائمه (ع): زيارت- 685؛ شرح حال- 504؛ قتل- 597.
ص: 1163

ب‌

بابا طاهر عريان: 51 پ.
باب الابواب (كتاب): 664 پ.
باب المندب: 628.
باب عالي: 728، 972 پ؛- اجازه بردن نعش شكوه السلطنه به عتبات 821؛ اخبار والي بغداد به- 1102؛ پيغام دول اروپا به- 870؛ تشكيل مجلس در- 231؛ تلگراف رعاياي عثماني به- 907؛- حكم به يك قروش گمرك از پشمينه 450؛- سفارش شيخ الرئيس به دولت ايران 972؛- و مسلمانان متولد بخارا و خيوه 219.
بابل: 283 پ، 418 پ؛ 910 پ- بارفروش.
بابلسر: 283 پ، 355 پ.
بابي/ بابيه: 3، 103، 163، 471، 472 پ، 577، 634، 642، 665، 739، 819، 820، 878، 993، 998، 1002، 1012؛- اصفهان 664؛- ايجاد مدرسه در طهران 443؛- در ايران 52؛ بزرگان- 103؛- بودن جمعي از ايرانيها 549؛- پناهندگي به قونسولخانه روس 664؛ حكم كشتن- 664؛ خانه‌هاي- 819؛ رواج- 382، 472، 681؛ رئيس- 820؛- سنوات ظهور حسيني 576؛ شايعات عليه- 606؛ فرار- 664؛- فرار به مصر 819؛ فساد- 1000؛ قبور- 634؛ كشتن- 664- 666؛- نزاع با شيعي 668؛ نسبت دروغي- به تاجر 198؛ وحدت- 103.
بابي‌كشي:- در اصفهان و يزد و اردكان 664 پ؛ انگليس‌ها و- 672.
باجگيران: سيم تلگراف از قوچان به- 856.
باختران: 650 پ- كرمانشاه.
بادكوبه: 190، 209، 732، 898، 913، 917؛ آتش زدن معدن نفت- 852؛ آتش گرفتن چاه‌هاي نفط- 533؛ احداث كارخانه منسوجات پشمي و پنبه‌اي در- 409؛ ارامنه- 807، 851، 890؛ اعلان نامه امپراطور روس در- 403؛ اغتشاش- 808؛- انتزاع از ايران 458؛ ايجاد مدرسه نادري توسط تبعه ايران در- 936؛ تأسيس مدرسه اتحاد در- 1070؛ تبعه ايران در- 936؛ تجار- 864، 912، 913؛ توقيف شعاع السلطنه و ظل السلطان در- 852؛ جنرال قونسول- 1070؛ چاه‌هاي نفط- 533؛ حريق در صابونچي از اراضي- 610؛ حفظ- 851؛ حكمران- 780؛ داد و ستد نكردن ايران با- 851؛ درد دست شاه در- 627؛ درگيري مسلمانان و ارامنه در- 840 پ؛ راه‌آهن- به انزلي 460، رفتن اهالي خلخال به- 481؛ روزنامه ارشاد تركي منطبعه- 954؛ زلزله در- 610؛ قونسول ايران در- 525؛ قونسولگري ايران در- 1035؛ كارپرداز ايران در- 851؛ كارپردازي- 633؛ مدير راه- 920؛ مسافران- 808؛ مسلمانان- 807، 895، 1052؛ مسموم بودن قند- 906؛ موقوف شدن عبور در- 808؛ نزاع ارمني با مسلمان در- 780، 901؛ واقعه- 173؛ ورود شاه به- 612.
بارفروش/ بابل: 213، 283، 418، 443، 910 پ؛ اهالي- 284؛ ايجاد مدرسه ملي در- 826؛ ايجاد مدرسه ملي اعظاميه در- 910، 920؛ حكمران- 920؛ حمل نفط به- 284؛ شورش مردم- 629؛ كارخانه پنبه پاك‌كني- 283؛ كاشت چاي در- 619؛ متمولين- 419- بابل.
باروط:- در انبار انزلي 98؛- بي‌دود 501.
باروط كوبي: آتش در دكان- 79، 122.
بازار: بسته شدن- 982، 987، 988؛ حركت مردم به سوي- 980.
بازار اكسپوزيسيون: رفتن وزراي مختار به- 446، 496.
بازار اميركبير طهران: انتقال دار التجاره بانك روس از
ص: 1164
- 988؛ كمپاني شركت اسلاميه در- 437؛ مدرسه در- 800.
بازار اروسي دوزها: هرزگي فراشان ديواني در- 1071.
بازار بزازي اونچي: آتش گرفتن- 655- اونچي.
بازار مظفري: 39.
بازارهاي طهران: بسته شدن- 987.
باسمنج: كشيدن تلفن از- به تبريز 624.
باش شهبندر/ سركنسول: 297 پ؛- ورود به تبريز 297.
باطوم: قونسول- 1035، 1070؛ مسلمانان- 1035.
باغ اتابيك/ پارك اتابيك: آمدن شاه به- 255، 590- پارك اتابيك.
باغ اسب‌دواني/ باغ شاه: 178؛ آمدن مظفر الدين شاه به- 822- باغ شاه.
باغ امين الدوله: 402.
باغ ايلخاني: 171، 556 پ- خيابان علاء الدوله.
باغ بهارستان: جا دادن سفير مكزيك در- 679؛ جشن در- 377؛ جلوس مشير السلطنه وزير عدليه در- 1044؛ رفتن وليعهد از- به عمارت سلطنت آباد 819؛ ورود سفير رماني به- 943- بهارستان.
باغ پسته بيك: سربازهاي قراولخانه- 977.
باغچه‌بان [جبار]:- تأسيس كودكستان باغچه اطفال 186 پ.
باغ دولت آباد: شاه در- 450.
باغ دولتي طهران: تعريف شاه از اتابيك در- 640.
باغ سادات اخوي: عيد ملي در- 309.
باغ سلطنت آباد: وليعهد در- 789.
باغ سلطنتي: گردش شاه در- 958.
باغ سليمانيه:- در اراضي سليمانيه 614 پ؛ رفتن شاه به- 614.
باغ شاه/ باغ اسب‌دواني: 266 پ، 445، 504، 533؛ آمدن شاه از- به طهران 935؛ آمدن مظفر الدين شاه به- 822؛ باز بودن درب- 956؛ تشريف‌فرمائي شاه به- 178؛ تفرج شاه در بيرون دروازه- 957؛ جلو خان- 823؛ خلوت ناصر الملك با شاه در- 960؛ رفتن شاه به- 765، 769، 964؛ رفتن نظام السلطنه از- به قريه كن 392؛ ساختن عمارت مسكوني در- 707؛ سفير رماني در- 943؛ شاه در- 606، 932، 934؛ قرق- 951، 952، 955؛ كوچ شاه از- 607؛ ورود شاه به- 533، 534، 627؛ وزير مختار روس در- 152- باغ اسب‌دواني.
باغ شيخ: 752.
باغ صاحبقرانيه: رياست- 435- صاحبقرانيه.
باغ صفائيه: مزار حاجي محمد صفاي صوفي در- 743- صفائيه.
باغ ظهير الدوله: 453.
باغ عشرت آباد: تشريف‌فرمايي موكب همايون به- 41؛ كارخانه ريسمان‌بافي صنيع الدوله در- 190- عشرت آباد.
باغ فردوس: امين الملك در- 239.
باغ گلستان: 566؛ تشكيل مجلس در- 1043؛ جمعيت در- 1047؛ خيابان‌هاي- 499؛ ديدار علما در- 1044؛ گردش شاه در- 945، 1056.
باغ لاله‌زار: تشكيل مجلس عدالت و تجارت در- 92.
باغ مديريه رشت: 24 پ، 1076 پ.
باغ وحش عمومي طهران:- به سبك اروپا 575.
باغوص: دختر- 423.
باغ‌هاي دولتي: رياست- 600.
باقرآباد: علما در- 984.
باقر خان (منشي‌باشي و پيشكار ظل السلطان حاكم اصفهان):- ايجاد مدرسه مليه باقريه در اصفهان 649، 791.
باقر خان، ميرزا (سرتيپ توپخانه):- ملقب به سهام
ص: 1165
نظام 228- سهام نظام.
باقر خان شريف السلطنه، ميرزا:- حكمران قراچه داغ 514؛- حكومت قراچه داغ 433- شريف السلطنه، ميرزا باقر خان باقر شيخ الاسلام حاجي ملا: وفات- 159- شيخ الاسلام، حاجي ملا باقر.
باقر خان ضرغام الملك (حاكم خوي): 304- ضرغام ملك- ضرغام الملك، باقر خان.
باقر خان مدير الاطبا: 485- مدير الاطبا، ميرزا سيد باقر خان.
باقر خان مستوفي كاشاني مبين الدوله، ميرزا (پيشكار كرمانشاهان):- ملقب به مبين الدوله 243- مبين الدوله، ميرزا باقر خان مستوفي كاشاني.
باقر سعد السلطنه، (امير تومان، آقا):- پيشكار امير نظام 582؛- وزارت بلديه 806- سعد السلطنه، آقا باقر امير تومان.
باقر لشكرنويس اقتدار السلطنه، آقا ميرزا سيد: وفات- 801- لشكرنويس- اقتدار السلطنه.
باقريه (مدرسه): 649- مدرسه مليه باقريه.
بالاسري: 54- شيخيه.
بالفور، موسيو: صدارت- 619.
بالكان: شبه جزيره- 601 پ، 721 پ.
بالوني، موسيو: ثروت- 808.
بامداد، مهدي: 341 پ، 530 پ، 647 پ، 708 پ، 924 پ.
بانك انگليس: 787، 823؛- اجحافات در كرمانشاهان 946؛ اسكناس- در يزد 1101؛ اغتشاش عمل- 141؛- پراكنده كردن پول ميان تجار 637؛ چراغاني در جلوي- 798؛ رياست- 564؛ ضامن- 638؛ قرض دولت ايران از- 173، 487؛ قروض داخله از- 359؛ گمرك بوشهر در گرو- 283؛- معروف به بانك استقراضي شاهنشاهي 140؛- ورشكستگي 510؛ همچشمي بانك روس با- 144- بانك استقراضي شاهنشاهي.
بانك استقراضي روس/ بانك روس: 196، 197؛ اجزاي- 397؛ احداث- 491؛- ايجاد در طهران 143؛- شعبه در مشهد 615؛- قرض به ايران 485؛ قرض ايران از- 487؛ مدير- 1105- بانك روس.
بانك استقراضي شاهنشاهي/ بانك
شاهنشاهي/ بانك انگليس: بي‌اعتباري- 140- بانك انگليس- بانك شاهنشاهي.
بانك استقراضي رهني ايران:- انتشار اسهام قرض 489.
بانك روس/ بانك روسيه/ بانك استقراضي روس: 304، 638، 801؛- ايجاد در طهران 144؛- در ايران 143؛ چراغاني در مقابل- 798؛ حواله ماليات رشت به- 954؛ دار التجاره- 988؛- درخواست ظروف و اسلحه كهنه ايران 688؛ دولت روس ضامن- 638؛- در سمت جنوب ايران 809؛ عملكرد- 144؛- قرض به ايران 487؛- همچشمي با بانك انگليس 144- بانك استقراضي روس.
بانك شاهنشاهي/ بانك استقراضي شاهنشاهي/ بانك شاهنشاهي انگليس: 224؛- در ايران 288؛ بي‌اعتباري- 140؛ گمرك بندر بوشهر و كرمانشاه در گرو- 272- بانك استقراضي شاهنشاهي.
بانك طربورغسكي آزوفسكي: وجه اعانه در- 387.
بانك فلاحت: ايجاد- 224؛ خيال ايجاد- در ايران 288.
بانك مخصوص/ بانك نت: 370.
بانك مركزي: 556 پ.
بانك مسكويي:- قرض به ايران 487.
بانك ملي: 1076؛ اتحاد مردم در تأسيس- 1077؛ تأسيس- 1072، 1077.
بايزيد: كارپردازي- 466.
بيراق: ادعاي مهدويت در- 463.
بجنورد: احداث مدرسه در- 420؛ حاكم- 420،
ص: 1166
695؛ رواج تخم نوغان در- 609؛ زلزله در- 784؛ سرحد- 363؛ سيل و تگرگ در- 584؛ كارگزار- 469؛ وفات يار محمد خان سردار مفخم در- 695.
بحار الانوار (كتاب): طبع- 108- مجلسي، محمد باقر.
بحر احمر: ساحل- 628.
بحر العلوم:- لقب حاج محمد مهدي گيلاني 366 پ- شريعتمدار گيلاني، حاج محمد مهدي.
بحر الغزال:- در تصرف انگليس 352؛- گوشت سگ و آدم خوردن در- 204؛- متعلق به انگليس 382.
بحر الكامل: شمال- 193.
بحر خزر: راه تجارت- 361؛- غربي 375 پ؛ گمركات بنادر- 113.
بحر روم: 617.
بحر شمالي: 783.
بحر عمان: 160.
بحرين: 153، 316 پ، 830؛ تاريخ و جغرافياي- 206؛ طاعون در- 785؛ فتح- توسط دريابيگي 376؛- در كتاب مفاتيح الادب في تواريخ العرب 195؛ نفوذ انگليس در- 493.
بحيره تشاد/ درياچه چاد: 390 پ،- اتصال به تونس و الجزاير 390؛- متعلق به فرانسه 382- چاد.
بخارا: امير- 395؛ طاعون در- 370؛ مسلمانان متولد- 219؛ واقعه- 289.
بختياري: اردوي نظامي در- 292؛ انتظام حدود- 292؛- حكومت 62، 87؛-- سعد الملك 15؛ سالار الدوله حاكم- 700؛ مركز- 775؛ وزارت- 673؛ وفات حاكم- 158- چهار محال بختياري.
بختياري (ايل): ايل بيگي- 911؛ تاخت‌وتاز ايل- 76؛ تاريخ- بيست؛ جمع‌آوري ماليات از- 629؛ رؤساي ايل- 600؛- سرپيچي از پرداخت ماليات به اصفهان 666؛ سوار- 654؛ طوايف- 940.
بختياريان:- ظلم و ستم به مردم بيست.
بدر الذاكرين، علي اكبر: رحلت- 823- علي اكبر بدر الذاكرين.
بدر السلطنه (دختر اوكتاي قاآن ميرزا): 712 پ.
بديع الملك، سيد رضا خان وثوق ديوان (پيشخدمت): 43؛- حكومت ساوه و زرند 175؛- حكومت قم 246؛- حكومت گلپايگان و خوانسار و كمره 759؛- عزل از حكومت قم 319- وثوق ديوان، رضا خان.
بديع الملك ميرزا عماد الدوله:- حكومت قزوين 235- عماد الدوله.
برات ديواني: پيش‌فروش- 1016.
براهين الاحمديه (كتاب): 812.
بربره: ادعاي مهدويت در- 481؛ هجوم به- 463.
برزآباد:- كاشان 769 پ.
برز رود: بلوك- 281.
برسي:- به قتل رساندن پادشاه ايطاليا 519؛- دستگيري 519.
بروكسل: انعقاد مجلس منع مسكرات در- 396؛ سوء قصد به پادشاه بلجيك در- 630؛ وزير مختار- 752.
برلن: 498 پ، 884، افتتاح كنگره طبي در- 387؛ تلگراف از- 612؛ طاعون در- 672؛ مجسمه مارشال ملتك در- 860؛ مراجعت امپراطور آلمان به- 422؛ وزارت مختار- 549، 1035.
برليان/ تالار برليان/ عمارت برليان: 159؛ تعمير- 535- تالار برليان- عمارت برليان- بريليان.
برمه: پايتخت- 346 پ؛ راه‌آهن- 203.
بروات تجارتي: تنزيل- 143.
بروات ديواني: بي‌اعتباري- 959.
بروجرد: اغتشاش در- 587، 638؛ امام جمعه-
ص: 1167
41؛ اهل- 212؛ باز شدن مدرسه امنيه در- 508؛ بي‌نظمي در- 654؛ پيشكاري- 118؛ تنزل نرخ غله- 325؛ چوب زدن رئيس صندوق- 1078؛ حاكم- 212، 376، 404، 494، 659، 909، 1039؛ حكمران- 90، 904؛ حكومت- 14، 67، 119، 160، 353، 366، 701، 703، 731، 910، 958؛ خوف حسام السلطنه ابو النصر ميرزا در- 390؛ سالار الدوله حاكم- 700؛ رياست قشون- 38؛ سوارهاي- 701؛ شرارت و دزدي رؤساي ديركوند و كاكاوند در- 795؛ شورش- 244؛ علما و ملاكين- 1040؛ فوت امام جمعه- 41؛ فرستادن قزاق به- 404؛ مردم- 244؛ 413 پ، 701؛ مسجد شاه- 41؛ نظم- 522؛ واقعه- 244، والي- 118، 292؛ وزير- 514، 939؛ وفات حاكم بختياري در- 158؛ ياغي شدن حاكم- 1078؛ ياغي شدن نظر [بروجردي] در- 726.
بروجردي: ده.
برهان الدوله (برادر نظام السلطنه):- وفات 578.
برهان شاهيان:- در دكن هند 192 پ.
بريتانياي كبير/ بريطانياي كبير: پادشاه- 1037 پ، ملكه- 562- انگليس.
بريگاد قزاق: آشپزخانه- 266؛ اردوي- 40؛ رئيس- 265؛ فرمانده- 113؛ مشق- 69.
بريليان: ورود شاه به اطاق- 54- برليان.
بسطام: تولد سه قلو در- 75؛ حكومت- 74، 536، 653، 697- برليان- عمارت برليان.
بزرگ قائم مقام (ميرزا): 286- قائم مقام، ميرزا بزرگ.
بشارت المؤمنين (كتاب): 51 پ- ملا سلطانعلي.
بشري الوصول الي اسرار علم الاصول (كتاب): 702 پ، 755 پ- مامقاني، شيخ محمد حسن.
بشير الملك شاطرباشي: برادر- 586؛- رسيدگي به كار مردم كرمان 434؛ نواده- 343- شاطرباشي، بشير الملك.
بشير الممالك: لقب- 394- محمد باقر خان سرتيپ اول گودرزي.
بشير خاقان، ميرزا علي اصغر خان (سرتيپ تلگراف در استرآباد):- لقب بشير خاقان 613- علي اصغر خان، ميرزا (سرتيپ تلگراف).
بشير خان سنجابي: دستور ظهير الملك حاكم كرمانشاه به- 45؛- فرستادن اشرار كلهر از سنجاب به- 45.
بشيكتاش اسلامبول (ج): مقبره شيخ يحيي افندي در- 696.
بصره: 451، 498؛ استحكام- 450؛ اصلاح و اغتشاش- 967؛ اهل- 788؛ حاكم- 476؛ خروج ابن الصباح در- 590؛ كارپرداز ايران در- 476؛ كارپردازي- 400.
بصير السلطنه، خان خان/ ناظم خلوت (رئيس ايلات اطراف طهران): 771 پ؛ اخراج- 142؛ ايلات حدود طهران سپرده- 62؛- و حكيم الملك 142، 143؛- خلع از لقب بصير السلطنه 143؛ خيانت- 22؛- دفاع از فرمانفرما 59؛- عزل از ناظم خلوتي 157؛- همدستي با فرمانفرما 55؛- همراهي شاه در سفر فرنگ 771- خان خان- ناظم خلوت.
بصير الملك كاشاني/ بصير الملك كاشي/ بصير الملك مستوفي، ميرزا طاهر: پسر- 442؛- تنظيم كشف الابيات مثنوي 126، 127؛- طبع قرآن مجيد 132- طاهر بصير الملك.
بصير الملك مير پنجه: پسر- 508.
بغداد: 396، 435، 498 پ؛ احداث مسجد و مكتب در- 340؛ بدرفتاري يمين الممالك در- 1074؛ تلگراف از- به كاظمين 450؛ راه‌آهن بين كربلا و- 208؛- راه تجاري از طرف غرب 361؛ صورت مكتوب- 965؛ عقرب پردار در- 88؛ قونسول- 435؛
ص: 1168
قونسولگري- 432؛ كارپرداز- 119، 475، 784؛ كارپردازي- 85، 213، 910؛ مرگ شيخ عبد القادر گيلاني در- 449 پ؛ نواحي- 869؛ والي- 335؛ 407، 415، 1102.
بقال اقلي:- نوكر مخصوص شاه 551.
بقاء السلطنه، ميرزا علي اصغر خان (جنرال قونسول در مصر):- بردن تمثال همايوني براي خديو مصر 773؛- خلعت نشان شير و خورشيد از درجه اول با رشته حمايل 926- نايل به سرتيپي سوم 525- علي اصغر خان بقاء السلطنه.
بقاء الملك، ميرزا حسين خان (از اجزاي وزارت خارجه):
- ملقب به بقاء الملك 231- حسين خان، ميرزا.
بقرمي/ بگيري:- متعلق به فرانسه 382- بگيري.
بقعه حافظيه: تعمير- 761.
بقعه شاه نعمت اللّه ولي: دفن امير نظام گروسي در- 686 پ.
بقعه مباركه حضرت عبد العظيم: زيارت شاه از- 83.
بكربيك افندي:- منصوب به شهبندري كردستان 461.
بكسر/ بكسرها:- جنگ با عساكر متحده 525؛- در فتنه چين 520.
بگيري: 382 پ؛- در تصرف فرانسه 352- بقرمي.
بلجيك/ بلجيكا/ بلژيك: 733 پ؛ اهالي- 572؛- رياست اداره ماليه ايران 523؛ سوء قصد به جان پادشاه- 630؛ صاحب‌منصبان- 574؛ صلح‌نامه سفير- با چين 609؛ موسيو نوس عهده‌دار گمركات- 341؛ واردات مصر از- 350- بلژيك.
بلجيكي/ بلجيكيان/ بلجيكان: 340، 590؛ گمرك در دست- 341.
بلژيك: 892؛ احترامات به ارفع الدوله در- 892؛ اخبار جلوس همايوني به دولت- 71؛ استقراض ايران از- 483؛ اهالي- 693؛ ايجاد دار التجاره در تين تسين 639؛ پادشاه- 33؛ پاي‌تخت- 396، 752؛- تلگراف به ايران 480؛ تنزيل قرض ايران از- 483؛ جمعيت- 359؛ ذغال سنگ- 484؛- رقابت واردات با انگليس 350؛ سعد الدوله در- 733 پ؛ سكه كردن پول نيكل در- 543؛ طلب مهندس از- 481؛ قانون اساسي- 1013؛- قرض به ايران به ضمانت روس 480؛ قرض هفتاد و پنج ساله ايران از- 479؛ مأمورين- 488؛ معادن- 484؛ ملكه- 651؛- مميز فرستادن به ايران 483؛ واردات مصر از- 350؛ وزارت مختار- 85؛ وزير مختار- 33؛ 54، 733.
بلژيكي/ بلجيكي: 370، 481، 590 پ، 742، 891، 894؛ ايجاد كارخانه قندسازي به واسطه كنپاني- 135؛ تجار- 75؛ مستشاران- 338، 746 پ.
بلغار/ بلغارستان:- آزاد ساختن يونان از اطاعت عثماني 388؛ امارت- 210، 388، انجمن شورشيان- 673؛ بلاد- 669؛- تهيه قشون در مقابل عثماني‌ها 679؛- جنگ با عثماني 388؛ سرحد- 388؛ سفارت ايران به- 482؛ شاهزاده- 494، 496؛ شورش در- 622؛ شورشيان- 626، 669، 670؛ فوت ملكه- 314؛ قشون در سرحد- 376؛ قشون عثماني در سرحد- 388؛ مأموريت- 121؛ مأموريت منتظم السلطنه به- 502؛ مسلمين- 492؛ معاون الدوله وزير مختار در- 600؛ والي- 314، 342؛ وزارت مقيم- 482؛ وزير مقيم- 759.
بلغاري/ بلغاري‌ها: 622؛- افساد در مقدونيه 785؛ محلات- 846.
بلكام: تلفات در- 480.
بلوچ: شورش مردم- 646.
ص: 1169
بلوچستان: 290، 882؛ آصف الدوله امير نويان حاكم- 395؛ اشرار در- 395؛ تحديد سرحد- 832؛- حاكم 476؛- حكومت 120، 633؛-- فرمانفرما 14، 41، 903؛ رفتن كميسيون تجارتي انگليس به- 728؛ سرحد- 792؛ سرحددار- 641، 924؛ نايب الاياله- 115؛ واگذاري مقداري از- به انگليس 847؛ والي- 521؛ ولايات- 446؛ هرزگي ميرزا آقا خان سراواني در- 395.
بلوچستان انگليس:- واگذاري به انگليس 847.
بلوچستان ايران: 290.
بم: اقامت خان بهادر صفر علي خان قزلباش هندي در- 796؛ ايجاد قونسولخانه انگليس‌ها در- 786.
بمبئي/ بمباي: 222؛ آقا شيخ ابو القاسم در- 429؛ افتتاح انجمن تجارتي ايرانيان در- 896؛ اهل- 230؛ تلفات در- 480؛ حمل پول سفيد از بوشهر به- 140؛ رفتن پنبه از- به خارجه 210؛ سفر والد سلطان محمد شاه از- 346؛ طاعون در- 185، 210، 216، 234، 329، 347، 356، 376، 378، 418، 448، 476، 567، 573، 699، 790؛ كارپرداز- 121؛ مردم- 473؛ مضافات- 195؛ مطبعه‌هاي- 190؛ ورود سكه‌هاي نقره ايران به- 787؛ وفيات طاعون در- 790؛- ويراني 204.
بنادر: حكومت- 118، 761 پ.
بنادر و جزاير خليج فارس: حكمران كل- 368.
بنادر فارس:- ضمانت استقراض رژي 487؛ گمركات- 489.
بنان السلطنه كاشي، ميرزا فرج اللّه خان:- و آصف الدوله 545؛- بست‌نشيني در خانه صدر اعظم 233؛- پيشكار شهاب الملك در طهران 233؛- و حاجي حسين آقا تاجر 233؛- داماد غلامرضا خان آصف الدوله 15؛ رسوايي- 120- فرج اللّه خان بنان السلطنه. مرآت الوقايع مظفري ج‌2 1169 ب ..... ص : 1163
ني لرد كرزن به فرمانفرمائي هندوستان 809.
بندپي: دفينه زر مسكوك در- 418.
بندر آرتور:- در تصرف ژاپون 862- پرت آرتور.
بندر آسترا: مهاجرت اهالي خلخال به- 481.
بندرات: حاكم- 925؛ حكمران- 968؛- حكومت 81؛ ضبط اسلحه- 475- بنادر.
بندر انزلي: برف و باران در- 47؛ دهنه بختي- 896؛ مال التجاره وارد شده از درياي خزر به- 222؛ ورود جهاز تجارتي به- 400؛ ورود كشتي بخاري روسيه به- 396- انزلي.
بندر بوشهر: آوردن تفنگ از- به سرحد ايران 532؛ تجار زردشتي- 475؛ دريابيگي- 475؛ حكومت- 585؛ كشتي جنگي در- 421، 424؛ گرفتن حكومت- از دريابيگي 585؛ گمرك- 272؛ ميزان الهواي- 97- بوشهر.
بندر گز/ بندر جز: 355 پ؛ حريق- 165؛ شورش تركمن‌ها در- 474؛ واقعه- 149؛ ورود جهازات روسيه به- 355.
بندرعباس: 290، 728؛ آب جاري- 288؛ اراضي- 288؛ انبار ذغال سنگ- 421؛ تشكيل قونسولگري روس در- 1100؛ درخواست امتياز- توسط دولت فرانسه 400؛ راه‌آهن از عشق آباد تا- 395؛ زلزله در- 632، 778، 791؛ ساخت تلگرافخانه در- 925؛ عزل حاكم- 271؛ مسافر طاعوني در- 376؛ ورود سياح درويش از- به كرمان 728؛ وكالت قنسولگري روسيه در- 651.
بندرعباس و خليج فارس (كتاب): 651 پ- اعلام الناس في احوال بندرعباس- سديد السلطنه.
بندر لنگه/ بندر لنجه: 271 پ، 650، 650 پ؛ جنگ ايران با- 387، 474؛ حاكم- 383؛ حكمران- 271؛ حكومت- 334؛ فرار شيخ از- 396؛ كارگزاري دولت روسيه در- 651 پ؛
ص: 1170
- كوتاهي از اداي ماليات 285؛ مأموريت سديد السلطنه در- 650؛ واقعه- 271.
بندر محمره: راه‌آهن از- به طهران 383.
بندر ناصري: 396 پ؛ بيرق دولت فرانسه در- 396- اهواز قديم.
بندر نيكوايي: طاعون در- 481.
بنغازي: 423.
بنگال: 188.
بني آدم: 633- شريف الدوله كاشاني غفاري.
بني اسرائيل: شرح- 812.
بني اميه: 31 پ، 706.
بني حسن: جنگ بني فيله با- 644.
بني فيله: جنگ بني حسن با- 644.
بواسير/ بواسير خوني (مرض): 499، 598.
بوتسوف/ بوتسف، موسيو (وزير مختار روس):- احضار به دربار روس 26؛- معاودت به طهران 26؛- و هداياي امپراطور روس 69.
بوحمرا:- رئيس شورشيان مراكش 636.
بوخنقام/ بوكينگهام: قصر- 619.
بوستلمان، موسيو:- امضاي قرارداد 366؛- ساختن راه شوسه 366؛- سند دادن به اهالي گيلان 365؛- گرفتن امتياز راه شوسه گيلان به قزوين 365.
بوشهر/ بندر بوشهر: 228، 290، 632، 728، 882، 938، 971 پ، 972 پ؛ آمدن قونسول انگليس از- به مسقط 379؛ افتتاح مدرسه احمد خان دريابيگي از- 454؛ اولاد اهالي- 454؛ ايجاد روزنامه الحديد در- 293؛ برف در- 761؛ پذيرايي از لورد كورزن در- 678؛ تجار- 774؛ تشكيل ابداعيه در- 968؛ تسخير- 847؛ تصرف- 422؛ حركت چاپار از- 285؛- حكومت حسام السلطنه 14؛ حمل پول سفيد از- 140؛ زلزله در- 716؛ شورش مردم 424؛ ضبط تفنگ در- 170؛ طاعون در- 397، 424؛ عزل حاكم- 271؛ فوت علم الهدي بهبهاني در- 356؛ قانون گمرك در- 774؛ قرانتين طاعون در- 424؛ كارگزار- 349، 548؛ كارگزاري- 462، 633؛ گرو گذاشتن- 214؛ گمرك- 272، 283؛ لنگرگاه- 390؛ مساحت- 967؛ ورود كشتي نظامي به- 634- بندر بوشهر.
بوغاز پاناما: 773- پاناما.
بوغاز كره: جهاز كشتي روس در- 782- كره.
بوفالو: اكسپوزيسيون- 589.
بوفن:- روشن كردن آتش با اشعه آفتاب 209.
بوكينگهام: قصر- 619 پ.
بوگوتا: 661.
بولكن، موسيو (وزير داخله روس):- نوشتن مسوده مجلس 856.
بوئر/ بوئرها: اتفاق رؤساي- 603؛ انحطاط- 585؛ تسليم شدن- 625؛ تمام شدن افراد و آحاد- 644؛ توپهاي انگليس در دست- 643؛- جزو انگليس 585؛ جلادت- 526؛ جماعت- 464؛ جمع كردن معاون براي- در هلاند 562؛- جنگ با انگليس 492، 564، 643؛- حمله به شهر كاپ 562؛ سكنه بومي- 625؛ شكست- 574؛ عساكر- 587؛ شكست انگليس از- 614؛- فتح 468؛ قشون- 625؛ لشكر- 592؛ محاكمه نظامي سرداران- 625.
بهاء، حسينعلي: 854؛ خروج- 576؛- ملقب به بهاء 52.- حسنعلي بهاء.
بهاء الدوله، آقا محمد خان:- لقب 904- آقا محمد خان بهاء الدوله.
بهاء الدوله، حاجي بهمن ميرزا: 779؛ اجتماع شاهزادگان در منزل- 253؛- رياست محاكمات عسكريه 467، 477؛- منصب پيشخدمتي 477- بهمن ميرزا بهاء الدوله.
بهاء الدوله، ساسان ميرزا امير تومان: برادرزاده- 904؛- رياست قشون آذربايجان 35؛- وفات
ص: 1171
779- ساسان ميرزا بهاء الدوله.
بهاء الدين بيك:- عزل از شهبندري كردستان 461.
بهاء السلطان (رئيس فوج زرند):- لقب محسن خان مير پنجه 90- محسن خان مير پنجه.
بهادر الدوله، حاجي خسرو خان (برادر حاج عليقلي خان بختياري): مرحمت قمه مرصع به- 300- خسرو خان، حاجي.
بهادر الدوله بختياري، حاجي سالار ارفع:- تصرف زنيان 849- سالار ارفع، بهادر الدوله بختياري.
بهادر جنگ، امير:- در ركاب مظفر الدين شاه در سفر اروپا پانزده- حسين پاشا خان- امير بهادر جنگ.
بهارستان: باغ- 377، 1008؛ رفتن وليعهد به- 816؛ مجلس دار الشوراي دولتي در- 1003؛ منزل وليعهد در- 768؛ منعقد بودن مجلس شورا در- 1072- باغ بهارستان.
بهارلو: اشرار- 476؛- شرارت در داراب شيراز 586.
بهاء نظام قجر:- رياست بلديه و احتساب 837.
بهايي/ بهايي‌ها:- در ايران 52؛ رئيس- 854.
بهبهان: الوار- 840؛ حاكم- 924؛ حريق در- 847؛ حكومت- 849؛ سيل در نواحي- 161؛ شورش مردم در- 924؛ مردم- 840، 924.
بهبهاني، آقا سيد احمد:- معروف به پابرهنه 986.
بهبهاني، آقا سيد عبد اللّه مجتهد: 675؛- حركت به عتبات عاليات 983؛ خانه- 748؛- ساكن طهران 748؛- و عين الدوله 725؛- نگرفتن رشوه از نوز 750- عبد اللّه بهبهاني، آقا سيد.
بهجت الملك، اسد اللّه خان امير تومان (نايب الاياله كرمان و بلوچستان):- بناي مريضخانه در كرمان 115؛ خانه- 453؛- نيابت حكومت كرمان 42؛- مراوده با علماي طهران 367؛- مشاور و پيشكار فرمان‌فرما 367 پ؛- نيابت حكومت كرمان 42- اسد اللّه خان بهجت الملك.
بهجت دزفولي، شيخ محمد علي:- انتشار دعوة الحق 976 پ؛- انتشار مجله معارف 1083 پ؛- مديريت روزنامه دعوة الحق 975؛- نگارنده روزنامه معارف 1083- محمد علي دزفولي.
بهرام ميرزا (پسر ظل السلطان):- تمثال همايوني مكلل به الماس 920.
بهرينگ: حق ماهيگيري ژاپون در باب- 964.
بهمن ميرزا بهاء الدوله (پسر فتحعلي شاه): 35 پ، 447، 779، پسر- 87- بهاء الدوله، حاجي بهمن ميرزا.
به منج: 696 پ- نميچ- نمچ.
بيان السلطنه مستوفي، ميرزا سلمان (مستوفي اول):- پيشكاري حكومت خمسه 561؛- پيشكار شاهزاده سالار الدوله 393؛- حكومت نيشابور 121؛- خلعت جبه شمسه مرصع 121؛- مفتخر به عصاي مرصع 393- سلمان مستوفي، بيان السلطنه.
بيان الملك مستوفي شيرازي، ميرزا رضا: پسر بزرگ- 682؛- وفات 681- رضا بيان الملك مستوفي شيرازي.
بيانس، بارن (وزير مختار بلژيك):- ورود در دار الخلافه 33؛- به حضور همايوني در صاحبقرانيه 33.
بي‌بسكو، پرنس (سفير رماني):- پرنس بي‌بسكو.
بيت الحرام/ بيت اللّه الحرام/ بيت اللّه تعالي: حجاج- 435، 612؛ كعبه- 913- كعبه بيت الحرام- كعبه بيت اللّه الحرام.
بيدخت: 647 پ.
بيرانوند: خودسري رؤساي- 118؛ رؤساي- 90، 118.
بيرجند: اهل- 788، 847.
بيرق شير و خورشيد:- در بالاي بناي امتعه ايران 473.
ص: 1172
بيروط: تحصيل حبيب اللّه خان در- 927.
بيزمارك، پرنس (صدر اعظم آلمان):- درگذشت 214، 351.
بيضا:- هجو عين الدوله در شعر 1074.
بيگلربيگي رشتي/ بيگلربيگي رشت، فتح اللّه خان (وزير گمرك): 215 پ؛ اداره گمرك سپرده- 246؛- خلعت پالتوترمه كشميري با سردوشي الماس 112، 113؛ سواد دستخط مبارك به- 246؛- عزل از گمرك و پستخانه 215؛- وزارت گمرك 212، 329؛- وزير گمرك 213- سپهدار رشتي، ميرزا فتح اللّه خان- فتح اللّه خان بيگلربيگي رشتي.
بيگلربيگي خراسان: 855.
بيگلربيگي طهران: وفات- 559- اسمعيل خان (پسر آصف الدوله قجر).
بيگلربيگي فارس: 326 پ.
بيگلربيگي قجر: درگذشت پسر- 599.
بيگلربيگي لارستان: فوت- 481.
بيمارخانه: 210.
بيمارستان ارتش: 23، 507 پ، 731 پ.
بين النهرين: درگذشت شيخ عبد الحسين طهراني در- 387 پ.
بينسور، موسيو:- اختراع هيدرسكوپ 775.
بيوتات سلطنتي: عدالتخانه جديد در- 984.

پ‌

پابرهنه: آقا سيد احمد بهبهاني معروف به- 986- بهبهاني، آقا سيد احمد.
پاپ/ پاپ روم (پيشواي مذهب كاتوليكي عيسوي):- تولد 674؛- خزينه نقدي 221؛- مصارف 221؛- ناخوشي 365- لئون سيزدهم.
پاتاغونيا: آهو در- 674.
پاچنار: ايجاد مدرسه ملي دانش در- 359.
پارسيان: تعدي حكام يزد و كرمان به- 404- زردشتيان.
پارسيان هندوستان:- مدارس 500.
پارك اتابك/ پارك اتابيك اعظم/ پارك صدارت عظمي/ پارك صدر اعظم: 55 پ، 332 پ، 445 پ؛ آتشبازي در- 298؛ آتشبازي و چراغان در- 55؛ رفتن شاه به- 563؛ مهماني ناهار در- 628- باغ اتابيك.
پارلمان فرانس: اجزاي- 189.
پارم: اهالي- 230.
پاريس: 186، 200، 615، 657، 860 پ، 883؛ اعتصاب در معادن زغال سنگ- 626؛ اكسپوزيسيون- 378، 509، 516، 640؛ امضاي عهدنامه صلح در- 219، 223؛ امين السلطان در- 993؛ بلواي آنارشيست در- 447؛ بلوا در- 450؛ به هوا رفتن بالون در- 619؛ تحصيل حكيم الممالك در- 657 پ؛ تحصيل ايرانيان در مدرسه- 524؛ تحصيل‌كردگان- 791 پ؛ تعزيت فليكس فور در- 327؛ تلف شدن مردم از سرما در- 562؛ تلگراف به- 902؛ تيراندازي به شاه در- 517، 535؛ خريد زمين توسط ارامنه اروپا در- 603؛ خريد شاه در- 526؛ خفه شدن اميل زولا در- 651؛ خودكشي و قتل كرونپه در- 815؛ دعوت اسب‌دواني در- 415؛ رفتن امين السلطان از- 1070؛ رفتن پادشاه هنزوان به- 646؛ سردار اسعد و شكر اللّه خان صدري در- 753 پ؛ سفارت ايران در- 477؛ سفر منليك به 603؛ شورش هواداران ملين در- 331؛ كشف راصدين- 637؛ كشيدن خط تلفون از- تا دانمارك 626؛ مجلس كنگره پزشكان در- 854؛ محسن خان مشير الدوله در- 422؛ محمود خان مشاور الملك قمي در- 432؛ مدرسه اسلاميه در- 189؛ مذاكرات صلح در- 217؛ مراجعت حاجي پيرزاده از- 743؛
ص: 1173
مظفر الدين شاه در سفر- 521؛ معاهده‌نامه امريكا و اسپانيول در- 349؛ معاهده بين ايران و انگليس در- 847؛ معلم خانه- 477؛ ملكه ايران در- 720؛ ورود شعاع السلطنه به- 234؛ وزير مختار ايران در- 477؛ وفات نصرة الدين ميرزا در- 737 پ.
پاشا خان امير بهادر جنگ: پانزده- امير بهادر جنگ.
پاشا خان امين الملك: دختر- 794- امين الملك، پاشا خان.
پاكار:- تعدي به مردم 499.
پالتو با سردوشي الماس:- خلعت به صدق السلطنه ترك 513؛- خلعت به ناصر السلطنه 93؛- مرحمت به ارفع الدوله 306؛- مرحمت به حاجي عليقلي خان بختياري 300؛- مرحمت به سالار الممالك 503؛- مرحمت به عدل الدوله 301؛- مرحمت به مختار السلطنه 306؛- مرحمت به نصر السلطنه 515.
پالتو ترمه با سردوشي:- مرحمت به معاون الدوله 509.
پالتو ترمه با سردوشي الماس: 586؛- خلعت به صالح خان معتمد ديوان 509؛- خلعت به محمد قاسم خان عز السلطان 446؛- خلعت به وزير نظام 112؛- مرحمت به شاهزاده دارا 241.
پالتو ترمه با سردوشي مرصع:- خلعت به اجلال السلطنه 517؛- مرحمت به عميد السلطنه 509.
پالتوي ترمه شمسه مرصع: 319؛- مرحمت به ارفع الدوله 157؛- مرحمت به مقتدر السلطنه 311.
پالتوي ترمه كشميري:- خلعت به اكبر خان سيف السلطان 525؛- خلعت به ظفر السلطنه 362.
پالتو ترمه كشميري با سردوشي الماس:- خلعت به سردار اكرم 85؛- مرحمت به مشكوة الدوله 178؛- مرحمت به وزير بقايا 182.
پالتو تن‌پوش: 920؛ امير بهادر جنگ مخلع به- 301؛ شفيع خان مقتدر الملك مخلع به- 444؛ منظم السلطنه مخلع به- 162.
پالتوي تن‌پوش با سردوشي الماس:- مرحمت به ثقة الدوله 315، 342.
پالتو كشميري:- خلعت به حشمت الدوله 67.
پالتو كشميري با سردوشي مرصع:- خلعت به ابو الفتح خان ثقة الدوله 90.
پالكونيك/ پلكنيك (سرهنگ قزاق ايران): 157 پ، 655، 807 پ- پلكنيك- كاسا كوفسكي.
پامناري، آقا سيد جمال مجتهد:- حركت به عتبات عاليات 983.
پاناما: 639 پ؛ حفر بوغاز- 620؛ ساخته شدن بوغاز- 773- بوغاز پاناما.
پائوتينگ فو: كشيدن راه‌آهن از- تا تيان 644.
پائولي، كراويه:- شهادت شانزده؛- مهماندار فرانسوي سلاطين سيزده پ؛- نوشته‌ها چهارده.
پتانازف ارمني (مستأجر شيلات صيد ماهي):- آوردن آلات ناريه به سرحد ايران 842.
پترزبورگ/ پطرزبورغ: قاسم خان والي در- 732 پ- پطرزبورغ.
پتريكس: طاعون در- 448.
پتنه: 19.
پدروس: پسر- 423.
پرت آرتور: 697؛- تصرف روس 234؛- تصرف ژاپون 963، 794؛ راه‌آهن از- تا هاربين 863؛ روس در- 721؛ فتح- 691؛ محاصره- 723؛- ملك روسيه 793؛- واگذاري به ژاپون 863- آرتور.
پرتستان/ پروتستان: 52، 674.
پرت لويي: طاعون در- 320.
ص: 1174
پرتوريا: كشف معدن الماس در- 672.
پرتوغال/ پرتغال/ پرتوقال:- پايتخت 436؛- مقاوله و معاهده با انگليس 460- پرتغال.
پرس پوليس: 334، جهاز- 257، 271.
پرمير: استخراج الماس از معدن- 748.
پرنس:- لقب ارفع الدوله 523- ارفع الدوله، ميرزا رضا خان.
پرنس بي‌بسكو (سفير رماني):- حامل نشان براي شاه ايران 943.
پروتستاني: حفظ مذهب- 230؛ كشيش- 432.
پروس:- جدا كردن ناحيه شلسويك از دانمارك 915 پ؛ وبا در- 845.
پرويز ميرزا نير الدوله (پسر فتحعلي شاه): پسر- 661 پ- نير الدوله، پرويز ميرزا.
پست: 210؛ ضبط- اصفهان 530.
پستخانه: 645، 981؛ اجزاي- 660؛ چيدن- توسط موسيو نوز 823؛ چراغاني در جلوي- 798؛ دخل- 321؛ نظم و ترتيب- 572.
پستخانه تبريز: رياست- 416.
پستخانه طهران: رياست- 441.
پست خراسان: رئيس- 404.
پسيخان/ پسي خان: 440؛ تعمير پل رودخانه- 249- رودخانه فومن.
پشتكوه: رفتن شاه به- 665؛ نيابت حكومت- 158؛ والي- 701، 814، 1078.
پطر اول (پادشاه سربستان):- تاجگذاري 721.
پطرزبورغ/ پترزبورگ: 856؛ آشوب در- 576؛ احضار وزير مختار مقيم روس در طهران به- 628؛ انجمن اسلامي- 349؛ اهالي- 843، 865؛ برقراري مشروطه در- 773؛ بلواي عام در- 871؛ سفارت- 627؛ شاگردان مدارس- 615، 734؛ شورش در- 547، 567؛ عمارت امپراطور در- 747؛ كليسياي- 848؛ مدارس- 437، 615، 734؛ مستشار اول سفارت ايران در- 644؛ مستشار سفارت- 242؛ مسلمانان- 374؛ مقطوع شدن راه‌آهن و تلگراف از- به اروپا 871؛ نزاع اهالي- با دولت 843؛ نزاع دولت و شاگردهاي مدارس در- 567؛ نيابت دوم سفارت- 158؛ وجه اعانه در- 387؛ وزير مختار ايران در- 157، 289، 331، 590؛ وزير مقيم- 523- پترزبورگ.
پطر كبير:- بازگشت از اروپا به روسيه نوزده؛- مسافرت ناشناس به اروپا نوزده.
پكن: 234؛ احداث دار الفنون در- 201؛ تشكيل انجمن شاهزادگان در- 350؛ بيرون آمدن سواران امريكايي از- 525؛ تولد تسائي تين در- 219؛ چاپ عهدنامه انگليس و تبت در- 721؛ خانوار مسلمان در- 390؛ خرابي- 604؛ روزنامه رسمي در- 592؛ قتل در- 522؛ مراجعت نكردن خاقان چين به- 587.
پل آجي تبريز: مرمت- 96.
پل بر: ترجمه كتاب- 288.
پلتاوا: قتل و غارت در- 867.
پل خدا آفرين: آمدن سرحددار روس به- 649.
پل سنگي: سيل در محله- 77.
پلكنيك/ پالكونيك (رئيس قزاق):- اطاعت از سپهسالار 565؛- دعوت از وليعهد 807؛- رياست قزاق 565؛ منصب سرتيپي به- 543- پالكونيك.
پلنگ: شكار- 63، 138.
پليس: 320، 375، اضافه شدن- 550؛ تغيير لفظ به نظميه- 81؛ جار و فرياد- 978؛- دفيله از حضور شاه 597؛ معيشت- 80؛- مواجب 80؛ وزارت- 42- پوليس- وزارت نظميه- نظميه.
پمپي: مفقود شدن- 679.
پنبه:- زراعت در پنجاب 224.
پنجاب: 812؛ اراضي پنبه در- 224؛ زلزله در-
ص: 1175
775؛ طاعون در- 699، 1101؛ محكمه‌هاي حكومتي- 335؛ مردم- 473.
پنج شاهي (پول): 412.
پنج‌هزاري (پول): 815،- طلا 820.
پندنامه (كتاب): 190؛ طبع- 106- امير نظام گروسي.
پوبليك نيوز/ خلاصة الحوادث: 260- خلاصة الحوادث.
پورتوريكو:- استقلال 384 پ؛- خارج شدن از دست اسپانيا 362.
پوستخانه‌جات: خطوط داده شده به- 421- پستخانه.
پول سفيد: 223، 385، 438، 510، 807.
پول سياه/ شاهي: 215، 215 پ، 321، 384، 385، 387، 388، 392، 417، 434، 438، 485، 543، 730؛ تنزل- 110، 111؛ سكه زدن- توسط امين دار الضرب 220- شاهي.
پولكونيك/ پولكنيك: 372؛- درجه سرهنگي افسران روسي 372 پ- پالكونيك.
پول نقره: 321، 417، 543.
پوليس/ پوليس‌ها: 191؛ رئيس- 486؛- گرفتن طلاب 492؛ وزير- 389- پليس.
پوند/ ليره (پول): 755 پ- ليره- ليراي انگليسي.
پونكي: سادات- 982.
پوته: تلفات در- 480؛ طاعون در- 448.
پهلوي/ پهلوي‌ها: استقرار سلطنت- 472 پ، رجال عصر- 366 پ.
پيچون: اردو زدن حسام السلطنه ابن حسام السلطنه در- 366.
پيراهن آهاردار فرنگي: 105.
پيرايوس: كشتي جنگي ايتاليا در بندر- 874.
پير بازار (ج): 365، 366، كشيدن تلفن به- 249.
پيرزاده درويش، حاجي محمد علي: 742؛ شرح حال- 743.
پير محمد زارع: فرزند- 860 پ.
پيرنيا، حسن: 680 پ- مشير الدوله، حسن خان.
پيرنيا، حسين خان مؤتمن الملك: 803 پ- مؤتمن الملك پيرنيا.
پيزو: 843 پ؛- ويراني 843.
پيشخدمت: 517، 569؛- حضور همايون 716؛- خاصه 703؛- همايوني 91، 93، 134، 378، 567؛- وليعهد 517.
پيشكار/ پيشكاري: 210؛- آذربايجان 15، 511، 522، 686، 702، 708، 762؛- امور نظامي خراسان 514؛- خزانه 233؛- كرمانشاهان 515؛- گمرك 217؛- وزارت خارجه 222، 325؛- و وزير آذربايجان 762؛- و وزير يزد 776.
پيشكوه: نيابت حكومت- 158.
پينا: 195.
ت
تااوكونگ: نواده- 219.
تاج الدوله (دختر ناصر الدين شاه): 807 پ؛- و سفر دوم مظفر الدين شاه به اروپا هفده- تاج السلطنه.
تاج الدوله (زن فتحعلي شاه): عضد الدوله فرزند- 671 پ.
تاج الدين ميرزا:- ملقب به عميد الدوله 921- عميد الدوله.
تاج السلطنه (دختر ناصر الدين شاه):- پدر شوهر 36 پ؛ پولهاي نقد- 807؛- خاطرات شانزده، 702 پ؛- خيال فرار به فرنگ 807؛- سرگذشت شانزده؛- مقايسه سفر مظفر الدين شاه به اروپا با سفر پطر نوزده؛- يادداشت‌ها شانزده، هجده؛- در يادداشت‌هاي ملك المورخين بيست و شش- تاج الدوله (دختر ناصر الدين شاه).
تأديب الاطفال (كتاب):- طبع 251- مفتاح الملك رموز.
ص: 1176
تاريخ اجتماعي و اداري دوره قاجاريه (كتاب): 683 پ- مستوفي، ميرزا عبد اللّه خان.
تاريخ اسكندر كبير (كتاب):- ترجمه و طبع 302.
تاريخ انبيا (كتاب): نوزده، بيست و يك- لسان السلطنه، ملك المورخين عبد الحسين خان.
تاريخ ايران باستان (كتاب): 680 پ- پيرنيا، حسن- مشير الدوله پيرنيا، حسن.
تاريخ ايران: 290 پ- سايكس، سرپرسي.
تاريخ ايران و جهان: 623 پ- نوائي، عبد الحسين.
تاريخ بختياري (كتاب): بيست.
تاريخ بني ساسان (كتاب): 18- تاريخ ساسانيان.
تاريخ بيداري ايرانيان/ تاريخ بيداري (كتاب): 659 پ، 871 پ، 878 پ، 880 پ، 926 پ، 932 پ.
تاريخ پانصد ساله خوزستان (كتاب): 328 پ- كسروي تبريزي، احمد.
تاريخ جرايد و مجلات ايران (كتاب): 1088 پ- صدر هاشمي.
تاريخ حالات سراسر سعادات حضرت صديقه صغري (كتاب):- طبع 106- سپهر، عباسقلي خان.
تاريخ ساسانيان/ تاريخ بني ساسان (كتاب):- ضميمه سالنامه ذكاء الملك فروغي 18- ذكاء الملك، ميرزا محمد حسين.
تاريخ سلاطين ساساني (كتاب): طبع- 361- تاريخ ساسانيان/ تاريخ بني ساسان.
تاريخ عضدي (كتاب): 218 پ، 320 پ، 333 پ، 570 پ، 643 پ، 671 پ- سلطان احمد ميرزا عضد الدوله- عضد الدوله، سلطان احمد ميرزا- نوائي، عبد الحسين.
تاريخ مشروطه ايران/ تاريخ مشروطه كسروي/ تاريخ مشروطيت (كتاب): 878 پ، 932 پ، 949 پ، 1002 پ، 1016 پ، 1058 پ- كسروي، احمد.
تاريخ نادر شاه افشار و مختصري از ... (كتاب): 898- فريزر، جيمز.
تاريخ يوميه ايران (كتاب): بيست و يك- ملك المورخين.
تازي: زبان- 401.
تالار بريليان: سلام عام در- 177- اطاق بريليان- عمارت برليان- بريليان.
تالار بلور: سلام در- 128.
تالار تخت مرمر: وزرا در- 95؛ غلامحسين خان وزير دربار در- 417؛ وليعهد در- 813- تخت مرمر.
تالار گالري: 149.
تالار مرمر: تشكيل مجلس تجارت و عدالت در بالاخانه‌هاي جنب- 92- تخت مرمر.
تالار موزه: سلام خاص در- 159.
تاليانوان: 199؛ نزاع ميان روس‌ها و چيني‌ها در- 331.
تاماتائو: اقدامات براي سرايت نكردن طاعون به- 223.
تامبريه: مقطوع بودن عبور و مرور در- 788.
تانتان، موسيو (معلم رياضي و طبيعي): 859.
تاوتاتو: امارت- 390، 391.
تايوان: 932 پ- فورموز (جزيره).
تبت:- امضاي عهدنامه با انگليس 721؛ امورات- 749، 750؛- و انگليس 721، 722، 749؛- انهدام قلعه و استحكامات 750؛ اهالي- 717؛- تحت حمايت روسيه 587؛ جنگ اهالي- با انگليسي‌ها 717؛- حكومت 749؛- خسارت جنگ به انگليس 722، 749؛- و دول خارجه 722؛ راه تجارتي- 750؛ سرداران- 717؛- مخالفت نكردن از تجارت انگليس 749.
تبرك/ تبره: آبادي قلعه- 483- قلعه تبرك.
تبريز: 24، 190، 214، 402، 439، 474، 459 پ، 517، 532، 553، 701، 723 پ، 724 پ، 917، 923، 979 پ؛ آمدن تركها با شاه از- 412؛ آمدن حكيم الملك از- 214 پ؛ آمدن شاه از
ص: 1177
- 595؛ آمدن شاه به- 511؛ آمدن نجم الملك از- 467؛ آمدن نظام السلطنه از- 575؛ آمدن نوكرهاي ترك شاه از- 214؛ آوردن روضه‌خوان مخصوص از- 7؛ آوردن وليعهد از- 517؛ احضار وليعهد از- 1068؛ اخراج امام جمعه- 1069؛ اعيان- 290؛ اغتشاش در- 567، 887، 1062؛ افتتاح مدرسه تربيت در- 408؛ افتتاح مدرسه كمال در- 392؛ افتتاح مدرسه لقمان الملك در- 474؛ امام جمعه- 887، 1063، 1069؛ امير توپخانه در- 430؛ امير نظام در- 388؛ امين بيك باش عثماني در- 582؛ انتشار الحديد در- 928؛ اهالي- و وليعهد 1063؛ ايجاد روزنامه احتياج در- 251، 293؛ ايجاد ماشين آسياي آتشي در- 937؛ ايجاد مدرسه در- 1021؛ ايجاد مدرسه رشديه در- 137؛ ايجاد مدرسه مليه در- 76، 943؛ باز شدن مدرسه لقمانيه در- 482؛ بدگوئي علما از صدر اعظم در- 163؛ بردن علامت وليعهدي به- 2؛ بردن ميرزا علي اكبر به- 402؛ بزرگان- 4؛ بيداري مردم- 1042؛ بيگلربيگي سابق- 68؛ پستخانه- 416؛ پسر كلانتر- 606؛ پل آجي- 96؛ پيشكار- 290؛ تاريخ جلوس شاه در- 1091؛ تأسيس بانك در- 197؛ تأسيس مطبعه سربي- 562؛ تبعيد اشرار به- 271؛ تجار- 290؛ تشكيل نرخ گندم در- 286؛ تشويق متاع داخله در- 500؛ تلگراف از- 989، 1039؛ تلگراف از راه- 26؛ تلگراف از اغتشاش- 993؛ تلگرافخانه- 373، 733 پ؛ تلگراف وليعهد از- 1020، 1046، 1082؛ تلگراف مظفر الدين شاه از- 13؛ جلوس مظفر الدين شاه در- 1، 4؛ جواب تلگراف علماي- 1019؛ چاپار- 530؛ چاپ سنگي در- 755 پ؛ حاكم- 363؛ حركات وليعهد در- 1079؛ حركت وليعهد به- 828؛ حكمران- 349؛ حكومت- 312، 320، 363، 431؛ حكيم الملك در- 214 پ، حمل خلعت وليعهد و امين الدوله به- 64؛ حمل گندم از تركستان به- 349؛ حمل گندم از سمرقند به- 301؛ خارج شدن نظام العلما از- 1059؛ خاندان كلانتري‌هاي-- 962 پ؛ خط راه‌آهن ايروان جلفا به- 460؛ دستگيري و قتل جعفر آقاي شكاك در- 833؛ درخواست قزاق به- 664؛ دودستگي علماي- 1036؛ راه- 729؛ رجال- 439؛ رجاله- 664؛ رفتن امير نظام از- 477؛ رفتن نظام السلطنه به- 383، 386؛ رفتن نظام الملك به- 1067؛ روزنامه هفتگي- 855؛ رئيس تجار- 363؛ زلزله در- 40، 738، 906؛ سادات طباطبايي- 519 پ، سختي عمل نان در- 285، 286، سفر شاه به- 525؛ سفر شاه به فرنگ از راه- 493، 497؛ سيل در- 77، 188، 624؛ شاه در- 517، 527؛ شورش- 347، 1042؛-- كسبه 737؛ شوسه جلفا به- 638؛ صدارت و رفتن به- 392؛ صدر اعظم در- 355؛ طبع كتاب پندنامه در- 106؛ ظفر السلطنه حاكم- 363؛ علما و رجال- 500؛ علماي- 198، 248، 402، 460، 1018؛ عمل مشروطه در- 1058؛ عيد خامس آل عبا در- 60؛ فاتحه ميرزا احمد آقا در- 169؛ فتنه عوام- 285؛ فرستادن مظفر الدين ميرزا به- نه؛ فضل اللّه خان وكيل الملك در- 18؛ فوت سيد تقي اردوبادي در- 82؛ قدرت وليعهد در- 383؛ قونسول- 582؛ قونسول روس در- 921؛ قيمت گندم در- 229، 497، 735، 784، 805؛- و جو در- 738؛ قيمت گوشت در- 37؛ قيمت نان در- 509، 881؛ كارخانه مشهدي نجف آقا در- 432؛ كارخانه
ص: 1178
قالي‌بافي در- 383؛ كارگزاري- 1035؛ كارگزاري خارجه- 384؛ كتابخانه- 22؛ كشيدن تلفن از باسمنج به- 624؛ كمال قوّت مجلس- 1071؛ كمبود غلبه در- 349؛ كميابي نان در- 81؛ كوچه‌هاي- 649؛ گراني غله- 497، 829؛- گرمي هواي- 258؛ گفتگوي صدر اعظم با- 1040؛ متنفذين- 1059 پ؛ متن كاغذ وليعهد از- 1081؛ مجتهد- 470؛ مجلس ملي- 1042، 1059؛- محل شركت وداديه 259؛ محمد علي غفاري كاشاني در- ده؛ مخابره با- 1058؛ مخابره حضوري اتابيك با- 568؛ مدرسه دولتي- 460؛ مراجعت مكرم الملك به- 304؛ مردم- بر ضد ارامنه 828؛ مسافرت شاه از- 476؛ معاودت وليعهد به- 61؛ مناصب نوكرهاي تبريزي در- 684؛ نايابي غله در- 347، 493؛ نبودن ارمني و فرنگي در- 664؛ نرخ اجناس در- 505؛ نظافت كوچه‌هاي- 434؛ نظام السلطنه در- 576؛ نظام العلماي- 187؛ نوكرهاي شاه در- 222، 333 پ، 419، 680، نيابت حكومت- 336؛ واقعه- 163، 285؛ ورود محمد علي ميرزا وليعهد از- به طهران 572، 756؛ ورود موسيو ابرژرون به- 583؛ ورود نظام السلطنه به- 418؛ وعده صدارت به عين الدوله در- 16؛ وفات حسام الدوله در- 68؛ وفات مستشار الدوله در- 482؛ وكلاي- 1037، 1104؛ وكيل- 1077؛ ولي عهد در- يازده، 980؛ وليعهدي شاه در- 357، 551؛ وليعهدي مظفر الدين شاه در- 2، 353؛ همراهان مظفر الدين شاه از- به تهران 214 پ، 413 پ.
تبريزي/ تبريزيها (گ): 424، 448؛- آمدن همراه شاه به طهران 364؛ اجزاي- شاه 424؛ تاجر- 390؛ روغن- 753، زغال- 753؛ نوكرهاي- 354، 364، 396، 421، 422، 424، 426، 427، 429، 434، 447، 456، 466، 467، 479، 483، 490، 520، 684، 724.
تب لازم/ سل (مرض): 352 پ، فوت فرج السلطنه به مرض- 352.
تب نوبه (مرض):- در طهران 269.
تبيين الكلام في احكام الاسلام (رساله): 190- رسالة الاسلام.
تجارت (مدرسه): 905- مدرسه تجارت.
تجريش: باغ فردوس در- 239؛ حكومت- 182، 554.
تحت البحر: 317، 318.
تحرير العقلا (كتاب): 399 پ، 498 پ- نجم آبادي، شيخ هادي.
تحويلداري خزانه نظام:- سپرده سهام الدوله 1076.
تخت جمشيد:- بر نقش قالي 326.
تخت خانه: 5، 121.
تخت فولاد: شوسه راه- 449.
تخت مرمر: انتخابات قاجاريه در- 1041؛ انعقاد مجلس شوراي ملي در- 1044؛ تشرف طبقات به حضور مظفر الدين ميرزا در- 4؛ حياط- 10، 27، 798، 952؛ قرعه‌كشي در- 1043؛ مذاكره ترقي و تنزل نظام در مجلس- 539؛ مشير السلطنه در- 484؛ مظفر الدين شاه به سلام نشستن در- 10- تالار تخت مرمر- تالار مرم.
تخت نرد: بازي- 595، 1050.
تدين، سيد محمد: 288 پ.
تذكره: 675، رئيس- 484.
تذكره آذربايجان: رياست و امانت- 494؛ مفتش- 495.
تذكره خراسان: رياست- 638.
تذكره رشت: مفتش- 496.
تراكمه:- ايران 478، 731؛ جنگ‌هاي يار محمد خان سردار مفخم با- 695؛-
ص: 1179
حمله به دهات استرآباد 485؛ خرابي- 209؛ سركشي- 731 پ؛ شورش- 638؛ طوايف- 478؛- مرو 855؛- ياغي 731.
تراموا: 319.
ترانزيت: 361.
ترانسوال: 516، 618، 626؛ آزادي اسراي- 625؛ اداره عسكريه- 625؛ استخراج طلا از معادن- 335؛- و انگليس 482؛ اهالي- 625؛ بلاد- 672؛ بيرق انگليس در- 567؛ تصاحب- 464؛- جنگ با انگليس 463، 466، 479، 483، 485، 491- 494، 498، 518، 526، 571، 576، 604، 623، 646؛- حكومت 482؛ خسارت مقاتله انگليس با- 626؛ رؤساي دولت- 618؛ رئيس جمهوري- 459، 529؛ شكست بوئر در- 592؛ شكست‌هاي انگليس در- 482؛- صلح با انگليس 529، 617، 618؛ طاعون در- 230؛ غلبه انگليس بر- 516؛- فتح انگليس 485، 492، 493، 503؛- فتح قلاع انگليس 482؛ قشون انگليس در- 485؛ كشته شدن انگليس‌ها در جنگ- 643؛ متن مصالحت‌نامه انگليس و- 625؛ متصرفات- 498؛- از متصرفات انگليس 529، 531؛ مردم- 549؛ معدن پرمير در- 748،- نزاع با انگليس 403، 468، 473، 474، 503.
ترانسوال‌ها/ ترانسواليان/ ترانسوالي (گ): 644؛ جنگيدن- 567؛ شكست- 646؛ صلح ننمودن انگليس با- 567؛ فتح- 479؛ قشون اسير- 644؛ كشته شدن- 47 همدستي شورشيان- 643؛
تربت: حاكم- 614؛ زلزله در- 678.
تربة البيلا: دفن امير تونس در- 617.
تربت حيدريه:- حكومت 327.
تربيت (روزنامه): 559؛ انتشار- 336 پ؛ ايجاد- 293؛- طبع در طهران 741؛- طبع مجدد 336- روزنامه تربيت.
ترجمه تاريخ ابن خلدون مغربي (رساله): 190- رسالة الاسلام.
ترسا: 498 پ.
ترشيز:- حكومت 91.
ترك: 335؛ تجار- 766؛ راهزني قبايل- 76؛ قشون- 201؛ نژاد- ده.
ترك/ تركها (همراهان مظفر الدين شاه از تبريز): 214 پ، 323 پ، 924 پ، 1026؛- آمدن با شاه از تبريز 412؛ اجزاي- شاه 1085؛ ده؛- بردن مال دولت 448؛ بخشش شاه به اجزاي- خود 1091؛ تسلط- 323؛ خلاف كردن- 454؛- و دولت 451؛- رخنه در امور 1061؛- و شاه 412، 451، 454؛- و صدر اعظم 386، 391، 1065؛ عملكرد- 1076؛ مداخله- 1065؛ مواجب- 1067؛- نوكر شاه 214، 388، 398، 399، 418، 419، 453، 538، 656، 660، 1056؛ وزير بقاياي- 380؛- همدست با اتابيك 962.
تركان عثماني: 549 پ- رومي‌ها.
تركستان: خريد گندم از- 349؛- چين 204 پ.
تركمن/ تركمان/ تركمانان/ تركمانها: 284؛- و اهالي خراسان 840؛- ي استرآباد 439؛- ي ايران 507؛ حاكم- 544؛ حكمران- 300؛ حكومت- 183؛- به محمد خان اعظام الدوله 908؛- و ساعد الدوله سردار 474؛ شرارت- 485؛- شورش در بندر جز 474؛ قتل يك تن از خوانين- 163؛ قشون‌كشي روس به متصرفات خاك- 831؛ كشته شدن- 474؛ ماليات- 522، 544؛ متصرفات خاك- 831؛- مطيع 731.
ترك و تاجيك: 5.
تركهاي جوان:- شورش عليه سلطان عبد المجيد خان ثاني 632 پ.
تركي: 551، 927؛- در بلاد ايران 101؛-
ص: 1180
حرف زدن شاه 595؛- در خراسان 101؛ دوازده سال- 495؛ زبان- 2 پ، ده، 7، 101؛- صحبت كردن شاه در سلام عيد حضرت سيد الشهدا 466؛ كلمات- 100؛- مردم قزوين 101؛ موقوف شدن لغت- در مدارس مصر و سودان 434.
تركي آذربايجاني: زبان- 101.
تركي عثماني: زبان- در ايران 101.
تركيه/ تركيه عثماني: 1102 پ؛ بندرهاي- 464 پ؛ شرق- 418 پ.
ترمه شمسه مرصع:- مرحمت به ميرزا محمد خان دكتر 311؛- مرحمت به محمد نظام الحكما 43؛- مرحمت به مشار السلطنه 309.
ترن رنارد: 1057.
تروا موسكتر (كتاب): 414- سه نفر تفنگدار- دوماس، الكساندر.
ترياك: تجارت- 500؛- حراج در كلكته 429.
تزار: امين السلطان و- 697؛ دربار- 713 پ.
تزاري/ تزاري‌ها: بيست و هفت؛ ارتش- 634 پ؛ پول رايج روسيه در زمان- 698 پ.
تساليا: زير و زبر شدن- 375؛ قشون ترك در- 201.
تسائي‌تين، هوانك‌تين (خاقان چين):- ازدواج با يه‌هونولا 219.
تسائي شون (پسر امپراطريس تسوئي):- فوت 219.
تسنن: 549؛ اتحاد اهل- 746؛ اهل- 209، 746، 968، 969؛ خطابه رئيس روحاني اهل- 968، 969؛ علماي- 449 پ، 968.
تسوشيما: جنگ دريايي- 782 پ.
تصوف: 49؛ دعوت طاووس العرفا از مردم به- 50؛- ظهير الدوله 49.
تعايشي، عبد اللّه:- خيال حمله بر ام دورن 374؛ قشون- 376.
تعزيه/ تعزيه‌خواني/ تعزيه‌داري: 36؛- برگزاري در حضور شاه 7؛- در بيروني اتابيك 920؛- در تكيه دولتي 919؛- در رشت 611؛- شاه 566؛- در قفقاز 945، 946.
تعزيه‌خوان‌ها: خلعت و انعام شاه به- 920.
تعليم الاطفال (كتاب):- طبع 251- مفتاح الملك رموز.
تفرشي مجتهد، آقا ميرزا علي اكبر:- و شاه 742؛- وفات 744- علي اكبر مجتهد تفرشي، آقا سيد.
تفسير بيان السعادة (كتاب): 51 پ- ملا سلطانعلي.
تفضلي، ابو القاسم: 44 پ، 647 پ، 777 پ.
تفليس: احداث خط راه‌آهن- 608؛ باز كردن بانك در- 327؛ جنرال قونسولگري- 242؛ رياست خط تراموي- 554؛ زلزله در- 610؛ ژنرال قونسول- 268، 757 پ؛ سعد الدوله در- 733 پ؛ سمت سياسي قاسم خان والي در- 733 پ؛ قبر مسلمانان ايراني در- 268؛ قونسولگري- 72، 242؛ مسجد شاه عباس- 268؛ معاون الدوله قونسول- 24.
تفنگ: قدغن خالي كردن- در طهران به طيور 371.
تفنگچيان مجاهد:- در مشروطه بيست.
تفنگ مارتين: 376.
تفنگ‌هاي قديمي: 661.
تقوي، سيد نصر اللّه (وكيل دوره اول و دوم مجلس):- قرائت لايحه تبريك وكلا به وليعهد 1081 پ.
تقويم مغولي: 185 پ.
تقي، آقا (نواده ملا نور علي مجتهد مازندراني):- ملقب به شيخ الاسلام 159- شيخ الاسلام، آقا تقي.
تقي اردوبادي، آقا سيد (پدر سيد حسن تقي‌زاده):- فوت 82.
تقي اف/ تقي اوف، زين العابدين (تاجر كاشاني): 901؛- احداث كارخانه منسوجات 409؛ منزل- 780- زين العابدين تقي‌زاده.
تقي خان، ميرزا (پسر عباسقلي خان سپهر وزير دار الشوري):- ملقب به كمال السلطنه 133-
ص: 1181
كمال السلطنه.
تقي خان اقبال الكتاب: 613- اقبال الكتاب، تقي خان- افضل السلطنه، تقي خان اقبال الكتاب.
تقي خان امير كبير/ تقي خان صدر اعظم امير نظام: لقب اتابيك اعظم به- 534، 815- امير كبير، ميرزا محمد تقي خان فراهاني.
تقي خان سررشته‌دار، ميرزا:- منصب استيفا 306.
تقي خان سپهر كاشي/ تقي لسان الملك: پسر- 224، 709- سپهر كاشي، تقي خان- لسان الملك، تقي خان سپهر كاشي.
تقي خان شعاع نظام- تقي خان منتصر ديوان.
تقي خان عرب (كلانتر طوايف عرب شيراز):- كشته شدن 413.
تقي خان مستوفي، ميرزا (پسر محمد حسين وقايع نگار):
استيفاي اطبا سپرده- 393- مستوفي اطباي نظام.
تقي خان مستوفي آشتياني:- ملقب به مجد السلطان 517- مجد السلطان.
تقي خان منتصر ديوان/ تقي خان شعاع نظام:- لقب 624- شعاع نظام- منتصر ديوان.
تقي خان معتصم السلطنه (پسر رضا خان اقبال السلطنه):- در وزارت خارجه 442- معتصم السلطنه، ميرزا تقي خان.
تقي‌زاده، سيد حسن: فوت پدر- 82 پ؛- وكيل تبريز 1077.
تكيه ابوالفضل:- در نيشابور 760.
تكيه اتابيك: هجو عين الدوله در- 693.
تكيه دولتي/ تكيه دولتي دار الخلافه: 27؛ امانت نعش شاه در- 13، 61؛ برپايي چادر- 1091؛ تعزيه‌داري شاه در- 919؛ حمل نعش شاه به- 1090؛ خرابي سقف- 76، 181؛ خلعت و انعام شاه به مستخدمين- 920؛ دوباره‌سازي و تعمير- 295، 751.
تكيه دولتي نياوران: تعزيه‌داري در- 77؛ روضه خواني در- 36.
تكيه سنگلج: تعزيه در- 929.
تلفون: شيوع- 294.
تلگراف: خرابي سيل و قطع سيم- 117.
تلگرافخانه: 447، 568، 569، 645، 676، 981؛ ايجاد- 94؛ چراغاني در جلوي- 798؛ شكستن تيرهاي- 123؛ صدر اعظم در- 1047.
تلگرافخانه انگليس:- خرابي در زلزله 796.
تلگرافخانه باغ: اتابيك در- 961؛ وليعهد و وزرا در- 813؛ وليعهد و وزير امور خارجه در- 821.
تلگرافخانه تبريز: رئيس سابق- 373.
تلمبه بخاري: شيوع- 293.
تمبر/ تمبر دولتي: ايجاد- 295؛- ايجاد در ايران 98؛ وجه- 928، 929.
تمثال مرصع:- مرحمت به علي خان امين الدوله 188.
تمثال همايوني/ تمثال همايون: 40، 549، 773؛ ايجاد- 276؛- مرحمت به شيخ خزعل 248.
تمثال همايوني مكلل به الماس: 920؛- خلعت به صدر اعظم 121؛- خلعت به فرمانفرما 65، 66؛ مرحمت به شعاع السلطنه 160؛- مشير الدوله 298؛- نصرت السلطنه 309.
تمجيد الدوله (پسر مجد الدوله):- فحاشي با عزيز خان قجر 966.
تمجيد السلطنه، محمد رضا ميرزا پيشخدمت (برادر شاهزاده دارا): 393- محمد رضا ميرزا پيشخدمت.
تمجيد السلطنه، مير سليمان خان (پسر مقتدر السلطنه):- لقب تمجيد السلطنه 311- مير سليمان خان تمجيد السلطنه.
تمدن (مدرسه):- در طهران 760- مدرسه تمدن.
تمر/ تمبر: 620- تمبر.
تمسك: كشف معدن طلا در- 672؛ مسن‌ترين اشخاص عالم در- 656.
ص: 1182
تنبيه النائمين (كتاب): 51 پ- ملا سلطانعلي.
تن‌پوش همايوني:- خلعت به اقتدار الدوله 269.
تنكاباني: 34 پ، 864 پ- حبيب اللّه خان ساعد الدوله- ساعد الدوله تنكابني.
تنگ رباط: 118.
تنگ نفس (مرض):- از امراض شاه 1090.
توان (شاهزاده): پسر- 603.
توبركول ريه/ سل (مرض): 854.
توپچي/ توپچيان/ توپچي‌ها (1): 676؛- حمايت از بستن به زير توپ 975؛- دفيله از حضور شاه 597؛- در دوشان‌تپه 80؛- دولت 654؛- كمك به نوكرهاي سرتيپ 475.
توپخانه: 27، 979، امارت- 19، 37، 427؛ بالاخانه- 816؛ حبس آصف ديوان در- 512؛ حجرات- 430؛ رياست- 37؛ عمارت جديد- 636؛ مشق در حضور مبارك 45؛ نظام- 44.
توپخانه قزاقخانه: مشق- 69.
توپ ماكسيم: 814.
توپ مرواريد: بست‌نشيني اهالي يزد زير- 635؛ پناهندگي سربازهاي فوج نهاوند به- 565؛ پناهندگي يهود به- 547.
توحيدخانه: آئينه‌كاري طاق- 302.
توده‌اي‌ها: مبارزه سياسي ابراهيم خان حكيم الملك با- 683 پ.
تور: وبا در- 772.
تورپيل/ تورپيلور: كشتي‌هاي مجهز به سيستم- 356 پ.
توضيح البيان في تسهيل الاوزان (كتاب): 45- حبيب اللّه مجتهد كاشاني.
توقوچ:- راهزني و شرارت 98.
توكيو: روزنامه در- 734؛ شورش در- 844.
تولوزان (طبيب مخصوص ناصر الدين شاه): 860 پ؛ شاگردان- 662 پ.
تولون/ تولن: آتش‌سوزي در بندر- 343؛ آتش گرفتن قورخانه در- 369.
توليت آستانه مقدسه حضرت رضوي (ع)/ توليت جليله ارض اقدس: 6،- به نصير الملك 581.
تومان: امراي- 37.
تومان (واحد پول): 223 پ، 367، 389، 430، 489، 502، 503، 506، 507، 510، 512، 514، 523، 524، 526، 532، 539، 553، 554 پ، 584، 584 پ، 585، 672، 675، 684، 687، 699، 720، 731، 768، 781، 784، 797، 799، 840، 870، 872، 873.
تومانياتس ارمني (تاجر): قرض دولت از- 165، 201.
تونس:- اتصال به بحيره تشاد و سودان غربي 390؛ پارچه- 431؛ حريق در- 678؛- در حمايت فرانسه 617؛ رايت- 431؛- و فرانسه 431؛ وفات امير- 617.
تونكچو: سواران چيني در- 525.
تويسركان: حاكم- 508،- حكومت 68، 334، 939؛- حكومت صدق الدوله 561، 703؛-- عبد الحسين خان 14؛-- عبد الصمد ميرزا عز الدوله در- 776؛-- نير الممالك 653.
تهانيسر: غسل گرفتن هندوها در- 203، 204.
تهران: 1 پ، يازده، سيزده پ، پانزده پ، نوزده، سي، 49 پ، 354 پ، 395 پ، 507 پ، 643 پ، 650، 660، 662، 663، 666- 669، 675، 688، 691، 712 پ، 731 پ، 777 پ، 979 پ، 1049 پ؛ آسيابهاي اطراف- 421؛ آمدن آقا سيد فرج اللّه كاشي به- 660؛ آمدن اتابيك از قيطريه به- 670؛ آمدن حكيم الملك از تبريز به- 214 پ؛ آمدن مظفر الدين شاه به- ده؛ اراذل و الواط- 444؛ اراضي واقعه در شمال- قديم 180 پ؛ اعلانات در- 667؛ اغتشاش در- 662؛ افزودن سرباز در قراولخانه‌ها در- 671؛ انتشار شبنامه در-
ص: 1183
1036؛ باران كامل در- 649؛ بازگشت سردار اسعد به- 753 پ؛ بازگشت ظهير الدوله به- 653 پ؛ بازگشت مهدي خان شقاقي به- 471 پ؛ بانك روس در- 688؛ بزرگان شاغل خدمت در- 417 پ؛ پريشاني مردم- 658؛ تحديد جمعيت- 658؛ جامعه اروپاييان- 742 پ؛ جنوب- 218 پ؛ چاپ كتاب در- 51 پ؛ چراغان نكردن- در شب عيد شاه 667؛ حاكم- 669؛ حالت غريب- 952؛ حكم رسيدگي به حساب نصير الملك شيرازي از- 654؛ حكومت- 664؛ خريد سرداري از- 650؛ خواستن علماي تبريز به- 664؛ خواستن عليرضا خان گروسي به- 669؛ خيابان‌هاي- 693؛ دار الخلافه- 691؛ درگذشت كرم بيك در- 530 پ؛ دولاب در شرق- 616؛ دهات نزديك- 971 پ؛ روزنامه ثريا در- 660؛ روزنامه علمي نوروز در- 659؛ سفير فوق العاده از مكسيك در- 695؛ شكارگاه‌هاي- 651؛ صفائيه در جنوب- 743 پ؛ ضرابخانه- 220؛ علماي- 187، 664، 668، 742، 763 پ؛ عمل احتسابي مختار السلطنه در- 691؛ عمل نان- 660؛ فتح- بيست؛ فروش چاي رشت در- 917؛ فقراي- 653؛ فوت ناصر الدين شاه در- 1؛ قشون و اردوي حوالي- 669؛ قيام مردم- 821 پ؛ گراني اجناس در- 651؛ گراني و كمبود نان و گوشت در- 658؛ لوله‌كشي آب در- 361 پ؛ محافل مذهبي- 653 پ؛ محمد كاظم ملك التجار ساكن در- 766 پ؛ مردم- 323 پ، 820 پ؛ مسافربري بين- و قم 821 پ؛ مقدمه حمله به- 691 پ؛ منتخبين- 998 پ؛ منتخبين جديد- 1100؛ نايابي نان در- 659؛ نرخ در- 584 پ؛ نزاع طلاب چندين مدرسه در- 675؛ نماندن امين الدوله در- 708؛ نماندن معين الملك در- 663؛ ورود وزير مختار فرانسه به- 673؛ ورود وليعهد به- 694؛ وزراي- 665؛ وزير مختار انگليس مقيم- 678؛ وفات احتشام الملك در- 672؛ وفات اقبال الملك در- 653؛ وفات مشاور السلطان (والي) در- 657؛ همراهان مظفر الدين شاه از تبريز به- 214 پ، 388 پ، 413 پ؛ يأس و افسوس مردم- 671- طهران- دار الخلافه.
تهران نو/ سليمانيه: 616 پ.
تهران نو: محله- 614 پ.
تيان: راه‌آهن از پائوتينگ فو تا- 644.
تيرول: كوههاي- 416.
تيمچه صاحبديوان: ايجاد مدرسه در- 1021.
تيمور ميرزا حسام الدوله: شرح حال- 203 پ- حسام الدوله، تيمور ميرزا.
تين تسين/ تي ين تسن: 525؛ ايجاد دار التجاره بلژيك در اراضي- 639؛ تجارت در- 203.

ث‌

ثامن الائمه (ع): آستانه مقدسه- 320؛ التجا به آستان- 302؛ پناهندگي افغاني سنّي نابينا به- 523؛ معجزات- 149.
ثروت (مدرسه): 760، 905- مدرسه ثروت.
ثريا (روزنامه): 758؛- ايجاد 293؛-- در قاهره 220؛- طبع در طهران 741؛- در مصر و تهران 660- روزنامه ثريا.
ثريا، [آقا سيد فرج اللّه كاشي]: 660- فرج اللّه كاشي/ ثريا، آقا سيد.
ثقفي، خليل خان (پسر عبد الباقي ...): 791 پ- خليل خان ثقفي.
ثقة الاسلام، آقا: 1019.
ثقة الاسلام، حاجي ميرزا موسي آقا (از علماي شيخيه):
وفات- 607.
ثقة الدوله، ابو الفتح خان (فرزند وكيل الملك وزير خلوت، منشي‌باشي وليعهد، رئيس دار الانشاء ولايت عهد):
ص: 1184
- آمدن به طهران در ركاب ولايت عهد 90؛ تاراج خانه- 286؛- حامل شمشير مرصع براي وليعهد 315؛ كمالات و اخلاق- 90؛- مخلع به جبه ترمه كشميري شمسه مرصع 148؛ مرحمت پالتو تن‌پوش همايوني با سردوشي الماس به- 315، 342.
ثقة السلطنه (فرزند حاجي مدير الدوله):- منتخب شاهزادگان 1041؛- نيابت وظايف و اوقاف و استيفاي وظايف 908.
ثقة الملك (مدير خط عثماني): 896، 1035؛ پسر- 213، 245؛- وزارت مختار وينه 1035.

ج‌

جابر خان نصرة الملك، حاجي: پسر- 248- نصرة الملك.
جاجرم: حاكم- 420.
جاجرود: آتشبازي در- 138؛ آمدن شاه از- به طهران 907؛ انيس شاه در- 556؛ بروز تخم جنگل در- 294؛ تشريف فرمائي به- 307؛ جنگل‌كاري در اطراف- 333، 334؛ جنگل‌كاري در تپه‌هاي- 339؛ رفتن شاه به- 905؛ رودخانه- 116، 333، 334؛ زلزله در- 651؛ سفر شاه به- 323، 555، 556، 684؛ شكارگاه- 138، 307، 314، 600، 633؛ كثرت باران در- 651.
جارچي‌باشي: 6.
جاسب: امير جاسبي در- 820.
جاسب خان، شيخ:- ملقب به نصرة الممالك 248- نصرة الممالك، شيخ جاسب خان.
جام جم/ سياحت هندوستان (كتاب): 384- وقار الملك، علي خان.
جام محمد: 570 پ- جان محمد خان.
جانقور: ولايت عهد در ييلاق- 258.
جان محمد خان (جدّ علاء الدوله): خانه- 570؛- و فتحعلي شاه 570 پ.
جاوه/ ژاوه: 716 پ؛ مراجعت سلطان ابراهيم ملك جوهر از اروپا به- 810- ژاوه.
جبار ناظم المهام- ناظم المهام، ميرزا جبار.
جبل: بازگشت حاجيان از راه- 705.
جبل السفحير: حفر چاه نفط در- 603.
جبه:- صدارت 56.
جبه ترمه/ خرقه ترمه: امتياز- 279؛- امتياز دولت ايران 510.
جبه ترمه بطانه خز شمسه مرصع: ناصر السلطنه مخلّع به- 138.
جب ترمه شمسه مرصع: جواد خان نايب الوزاره مخلع به- 394؛ عباسقلي خان سپهر مخلع به- 224؛ محمد حسين خان مخلع به- 355؛ مستعان السلطنه مفتخر به- 157؛ مفتح الملك مخلع به- 513؛ ممتحن الملك مخلع به- 513.
جبه ترمه كشمير: 278.
جبه ترمه كشميري شمسه مرصع: 442؛ معين الدوله مخلع به- 515؛ مشاور الملك مخلع به- 85؛ ممتحن الدوله مفتخر به- 155؛- مرحمت به مؤتمن الدوله 161.
جبه ترمه كشميري مرصع به شمسه الماس: 255.
جبه تمام دور مرواريد با شمسه برليانت شرابه‌دار: 40.
جبه دور مرواريد: اوصاف خلعت- 279؛- خلعت به صدر اعظم 375.
جبه شمسه با شرابه الماس:- خلعت به عين الدوله 684.
جبه شمسه مرصع/ خرقه شمسه مرصع: 325؛- اعطا به علاء السلطنه 1038؛ امتياز- 278؛- از امتيازات دولت ايران 224؛ اوصاف- 278؛- بر دوش صدر اعظم 534؛- خلعت به بيان السلطنه مستوفي 121؛ رئيس الاطبا مخلع به- 139؛ مخبر الدوله مخلع به- 114؛- مرحمت به حاجي دبير الدوله 301؛-- مشاور الدوله 335؛-- مشير دفتر مستوفي
ص: 1185
442؛-- معتمد نظام 361؛-- مفتاح الدوله 368؛-- مفتاح السلطنه 347؛-- ميرزا سيد ابراهيم مستوفي 571؛-- نجم الممالك ترك 467؛-- وزير لشكر 168؛-- وزير همايون 60؛ يمين السلطان مخلع به- 160.
جبه شمسه مرصع از درجه اول: 408؛- مرحمت به وكيل الملك 599.
جبه شمسه مرصع با شرابه مرواريد:- مرحمت به مشير الدوله 994.
جبه شمسه مرصع دور مرواريد:- خلعت به عين الدوله 715.
جده:- اغتشاش به واسطه منع طاعون 343؛ طاعون در- 343، 364، 403.
جدير: رفتن متمهدي به- 655 پ.
جذام/ خوره (مرض): 583؛ 583 پ- خوره.
جرجي بن الياس كعيكاتي: مسلمان شدن- 423- عبد الهادي.
جرف:- خرابي در سيل 814.
جزاير اقيانوس منجمد شمالي: 206 پ.
جزاير سالو: 521 پ- سالو.
جزاير مارشال: 842.
جسه: 378 پ؛- واگذار به فرانسه 353- جيسه.
جشن ملي: اعلان- 1048؛ بليت‌هاي- 1049.
جعفر، حاجي شيخ (مجتهد كرمان):- فوت 35.
جعفر، ميرزا (برادر حاج سياح):- دادن روزنامه محرمانه صدر اعظم به روسيه 420.
جعفر آقاي شكاك:- قتل 833.
جعفرباي: حركت سردار مفخم به طرف ايل- 941.
جعفر خان مستوفي، ميرزا (حاكم كاشان): 405؛- تعدي به مردم كاشان 425؛- حكومت كاشان 345؛- عزل 425؛- و موثق الدوله 417.
جعفر خان نير الملك/ جعفر قلي خان (وزير علوم):- استعفا 726؛- وزارت علوم 19- نير الملك، جعفر قلي خان.
جعفر خان يمين الممالك (پسر محمد صديق نوري، رئيس تذكره وزارت خارجه):- رئيس تذكره وزارت خارجه 785 پ؛- فلج شدن 666؛- مأمور به كارپردازي بغداد 910- يمين الممالك، جعفر خان.
جعفر خفيه نويس: 420- خفيه نويس.
جعفر قلي خان سهام الدوله: 1046- سهام الدوله.
جغرافياي جديد (كتاب): طبع- 890- عبد الرزاق مهندس سرتيپ.
جلاتين/ [ژلاتين]: چاپ- 1032؛ چاپ اشعار به- 1033.
جلال/ سلطان جلال الدين ميرزا (پسر فتحعلي شاه):- تخلص شعري 320 پ- جلال الدين ميرزا بن فتحعلي شاه.
جلال التوليه، آقا سيد عباس:- وزارت آستانه مقدسه 183؛ ملقب به- 183؛- مخلع به لباده ترمه كشميري شمسه مرصع 394- عباس، آقا سيد.
جلال الدوله، سلطان حسين ميرزا (برادر ظل السلطان):
- فوت 328 پ- سلطان حسين ميرزا جلال الدوله.
جلال الدوله، سلطان حسين ميرزا (پسر ظل السلطان، رئيس غلامان مهديه): 180 پ، 1015 پ؛- استعفا از حكومت خمسه 1015؛- حاكم يزد 635؛- حكومت طهران 457؛-- كردستان 901؛-- يزد 14، 492؛- شجاعت و لياقت 328؛ شروط- 1078؛ ظلم- 635؛- لقب 328 پ؛- مخلع به شمشير مرصع 328؛- مفتخر به نشان قدس و رشته حمايل 919؛- منصب امير نوياني 909؛- وزارت مخزن تداركات عسكريه 759- سلطان حسين ميرزا جلال الدوله (پسر ظل السلطان).
جلال الدين [شيرازي]، آقا ميرزا (امام جمعه كرمان، پسر حاجي سيد جواد شيرازي):- وفات 695.
جلال الدين الحسيني، آقا سيد/ جلال الدين الحسيني اديب:
ص: 1186
- تخلص اديب 288؛- ملقب به مؤيد الاسلام 227، 228، 289- مؤيد الاسلام، آقا سيد جلال الدين الحسيني.
جلال الدين ميرزا بن فتحعلي شاه:- حكومت همدان 633- سلطان جلال الدين ميرزا.
جلال السلطان، اسد اللّه ميرزا امير تومان (پسر ركن الدوله):
- حكومت تربت حيدريه 327؛- لقب جلال السلطان 72- اسد اللّه ميرزا امير تومان.
جلال الممالك، ايرج ميرزا:- تعبير چيني فغفوري 351- ايرج ميرزا جلال الممالك.
جلال الوزاره، ميرزا محمود خان (منشي وزارت خارجه):
- لقب 573- محمود خان جلال الوزاره.
جلاء السلطنه، ميرزا احمد خان:- پيشكار امور نظامي خراسان 514- احمد خان جلاء السلطنه.
جلاء الملك، ميرزا عليرضا خان (پسر رفيع الدوله):- لقب جلاء الملك 361؛- منصب لشكرنويسي 361- عليرضا خان جلاء الملك (پسر رفيع الدوله).
جلاليه: اراضي- 180 پ؛ جنگ دوئل در- 180.
جلفا: 460؛ راه- 638؛ مهندسين روس مأمور ساختن راه- 230.
جلفاي اصفهان: ارامنه- 337.
جلوه، ميرزا ابو الحسن حكيم الهي: 743؛- وفات 82- ابو الحسن حكيم الهي.
جلي، عباسقلي: 40 پ.
جليل الدوله (شاهزاده، حاكم حضرت عبد العظيم):- تلفون به سپهسالار و عين الدوله 616؛- حكومت خوي 788؛- عزل از حكومت حضرت عبد العظيم 654.
جليل خان ناصر الحكما: 419- ناصر الحكما، جليل خان.
جماعت تركان/ نوكران ترك:- آمدن به تهران همراه مظفر الدين شاه ده- نوكران ترك.
جمال آباد شميران: 652 پ.
جمال افجه‌اي/ آقا سيد جمال الدين افجه‌اي: 880 پ، 884 پ؛- مذمت اتابيك بر منبر 973.
جمال الدين اسدآبادي، آقا سيد:- از جمله سوسياليست‌ها 108؛- اخراج از زاويه عبد العظيم 16؛- در اسلامبول 802؛- و سلطنت جمهوري 16؛- كاغذپراني به مسلمانان 802؛ هواخواهان- 3.
جمال مجتهد (داماد حاجي حسين بن حاجي خليل حجة الاسلام):- سوار نشدن به درشكه 900.
جمال واعظ/ آقا سيد جمال الدين واعظ [ملك المتكلمين:]- و اتابيك 877؛- بدگويي از عين الدوله 1060؛- رفتن مخفيانه به عتبات عاليات 895؛- رفتن به منبر 1075؛- سوار نشدن به درشكه 900؛- نبودن در طهران 912؛- وعظ 857، 878، 878 پ- آقا سيد جمال واعظ.
جمشيد [كياني]: 596.
جمشيد خان مير پنجه اقتدار السلطان:- حكومت جزاير فارس 81- اقتدار السلطان، جمشيد خان مير پنجه.
جمشيد ميرزا:- عزل از رياست محاكمات عسكريه 164.
جمعيت گل سفيد: 669- گل سفيد.
جمهوري/ جمهوريت: 133، 235؛ احياء السلطنه در- 319 پ؛- در ايران 549؛- تغيير به سلطنت 450.
جميل آباد:- ملاير 110، 123؛ معجزه در- 110.
جميل عبد الرحمن افندي: 1101.
جميله (دختر آرتين مسيحي):- اسلام آوردن 423- امينه.
جناب: 20.- خطاب به عباس خان مير پنجه 49؛-- مجد الوزرا 513؛-- محمد خان دكتر 319؛-- وثوق ديوان 43.
جناب اشرف:- خطاب شاه به مشير الدوله 994- مشير الدوله.
جناب اشرف صدر اعظم: 4، 594، 725-
ص: 1187
امين السلطان، علي اصغر- عين الدوله.
جنرال قونسول مصر: 396- مستنصر السلطنه.
جنگ اسپانيا و آمريكا: واقعه- 317، 362.
جنگ افغانستان: 189.
جنگ بلوچستان: 189.
جنگ جهاني اول/ جنگ بين الملل اول/ جنگ اول بين المللي: 191 پ، 226 پ، 400 پ، 401 پ، 517 پ، 571 پ، 578 پ، 924.
جنگ دريايي تسوشيما: 782 پ.
جنگ سادوا و سدان: 860 پ.
جنگ سدان: شكست فرانسه در- 191 پ.
جنگ شاهو:- بين روس و ژاپون 729.
جنگ كلكيت: 189.
جنگ كويته: 189.
جنگهاي دوره دوم ايران و روس: 203 پ.
جنگ هفت لشكر: 536- مانور نظامي.
جنون (مرض): 356؛- در طهران 808، 809.
جواد، آقا شيخ:- ملقب به امين الشريعه 608- امين الشريعه، آقا شيخ جواد.
جواد آقاي مجتهد، حاجي ميرزا: پسر- 169.
جواد خان احتشام الممالك:- ملقب به سالار معزز 762- سالار معزز- احتشام الممالك، جواد خان.
جواد خان سعد الدوله (وزير تجار): 794، 909؛- امضا كردن دلال تجار 817؛- در طهران 733؛- مواجب براي مأمورين تجارت 741- سعد الدوله، جواد خان- ابو المله.
جواد خان مستشار الدوله: وفات- 482- مستشار الدوله.
جواد خان نايب الوزاره، ميرزا: 393- نايب الوزاره، ميرزا جواد خان.
جواد شيرازي، حاجي سيد: پسر- 695.
جواد ظهير الاسلام (پسر حاجي ميرزا زين العابدين امام جمعه):- ملقب به ظهير الاسلام 685؛- نظارت بر مدرسه حسين خان صدر اعظم قزويني 785- ظهير الاسلام، جواد.
جواد مشير الاسلام (نواده صاحب رياض الجنه):- تلف شدن 780؛ ملقب به مشير الاسلام 364- مشير الاسلام، جواد.
جوانشير، حيدر قلي خان سرتيپ:- افتتاح مدرسه كمال 391. مرآت الوقايع مظفري ج‌2 1187 ج ..... ص : 1184
اه در اسلامبول: 528.
جوزبويا: 50.
جوين: حاكم- 614.
جهاد: 203 پ؛ حكم- 983.
جهان‌آرا (كتاب): 333 پ.
جهانسوز: 536 پ- حسينقلي خان (پدر فتحعلي شاه).
جهانسوز خان:- مسؤول مراسم شتر قرباني 154.
جهانسوز ميرزا امير تومان (پسر فتحعلي شاه): 536 پ؛- حكومت استرآباد و گرگان 74؛-- و توليت زاويه حضرت عبد العظيم 70؛- خرابي تراكمه 209؛- عزل از حكومت استرآباد 163، 209؛- و فتنه استرآباد 163؛- مخاطب سلام 54؛- وفات 536.
جهانشاه خان افشار (رئيس ايل بزرگ زنجان):- و عبد العلي ميرزاي معتمد الدوله 682، 682 پ، 908 پ.
جهانگير خان ناظم الملك: 258- ناظم الملك، ميرزا جهانگير خان.
جهانگير ميرزا (پسر ابو الفتح ميرزا): 771 پ- حسام السلطنه، جهانگير ميرزا.
جهانگير ميرزا حسام السلطنه (پسر ابو النصر ميرزا حسام السلطنه): 366 پ، 745 پ- حسام السلطنه، جهانگير ميرزا (پسر ابو النصر ميرزا حسام السلطنه).
جهانگيري، زبيده: بيست و دو.
جهرمي، [مهدي]: بيست و نه.
جهق سفلي: معدن فادزهر- 281.
جهق عليا: معدن آهن- 281.
ص: 1188
جيحون: 160.
جيران فروغ السلطنه/ جيران خانم (زن ناصر الدين شاه):
- مادر امير قاسم خان وليعهد ناصر الدين شاه 2؛- مرگ 2 پ؛ وليعهدي پسران- 1 پ.
جيرفت: 696 پ.
جيسه/ جسه: واگذاري- به فرانسه 378- جسه.

چ‌

چاپار: لخت كردن- 1085.
چاپخانه خورشيد: 819.
چاد: 382 پ- بحيره تشاد.
چاد: تساوي تجارت ما بين نيل و درياچه- 352.
چارايماق: حاكم- 923.
چاله ميدان: ايجاد دواخانه در- 137؛ مدرسه ادب در- 373 پ- محله چاله ميدان.
چاي: بذر- 121 پ؛ بروز تخم- 294؛ علف- 552؛- كاشتن در گيلان 552.
چتكاوي: طوفان در- 194، 199.
چراغان: 55، 60، 1025؛- ارض اقدس 147؛- در ايران 534؛- در جلو قصر صاحبقرانيه 97؛- خيابان ناصريه 44، 147؛- دار الخلافه در عيد غدير 178؛- در شب ميلاد خامس آل عبا 219؛- در شمس العماره 44؛- شهر طهران 124؛- در صحنين آستانه حضرت ثامن الائمه 320.
چراغچي‌باشي: 6.
چراغ برق/ چراق برق: 322؛ ازدياد- 294؛- پيشكش شاه براي روضه مشهد مقدس 591؛ شيوع- 294.
چراغ گاز: 321.
چرخ خودنويس: رواج- 294.
چركچي‌باشي: 6.
چشمه علي: 743.
چغندر: كشت- در طهران 75.
چلبيانلو:- نزاع با شاهسون 573.
چلوار: 108.
چمن قهقهه: رودخانه نزديك- 615.
چنگيز: مقايسه اتابيك با- 994.
چنگيزيان: امراي- 2.
چوي سان:- تصرف توسط انگليس 201.
چهارآينه: 47.
چهارباغ نو: 846.
چهارراه جمهوري: 399 پ.
چهار راه حسن‌آباد: 399 پ.
چهارراه عزيز خان: 579 پ.
چهارراه مخبر الدوله: 94 پ.
چهارمحال بختياري: 755 پ؛ حكومت- 87، 911- بختياري.
چهل ستون اصفهان: جمع كردن مردم در عمارت- 1088.
چيترال: تصرف طرق- 227، 229.
چيذر: شاه در- 1007.
چين: 160، 192، 201، 202، 204، 421 پ، 585، 846؛ آموزش علوم اجنبيه در- 604؛- اجازه دادن بندر كياچو 234؛- اجازه عبور و مرور كشتي‌ها در رودخانه‌هاي- 208؛- اخراج اهالي خارجه 520؛ اراضي شماليه شرقيه- 406؛- از دست ندادن جلگه يانك سكيانك 199؛ اغتشاش در- 564؛ امپراطور- 520، 526؛ امپراطريس- 350، 464، 520 امتياز خواهي آمريكا از- 359؛- ايجاد روزنامه رسمي در پكن 592؛ باز بودن بنادر- 199؛ برادر پادشاه- 609؛ بلاد- 189؛- و بلژيك 639؛ بنادر- 192، 199؛ بهره نبردن آلمان و ژاپون از- 468؛ بيداري اهالي- 1065؛ بيداري دولت- 202؛ پادشاهان- 350 پ؛ پادشاهي تسائي تين در- 219؛- پرداخت خسارت به دول خارجه 608؛- پرداخت قرض ژاپون 202، 211؛ تاريخ- 811؛- تاوان به آلمان 199؛ تجارت
ص: 1189
انگليس در- 202؛ تجارت خارجه- 199؛- تشكيل قشون به سبك اروپا 192؛ تلافي روس به- 199؛ تلگراف رويتر از- 525؛ تمدن- 204 پ؛- جنگ با اروپا 518؛- جنگ با ژاپون 209؛ جنگ ملتي در- 526؛ حفظ حقوق عموم دول در- 830؛ حكام- 464؛ حكم خاقان- 604؛ حكومت هنكانگ- 395؛ خاقان- 217، 320، 350، 587، 604؛ خرابي- 209، 604؛ خسارت بر دولت- 609؛- و خسارت دول 618؛ خودكشي خاقان- 217؛ داخل نكردن اسلحه در- 592؛ دربار- 498؛- و دزدان متصرف منچوري 630؛ دولت مشروطه در- 1035؛ راه‌هاي آهن- 406؛ راه‌هاي آهن شمالي- رهن قرض به انگليس 320؛ رجال- 199؛ رسومات گمرك- 209؛ رفتن اتابيك به منچوري- 676؛ رقابت روس و ژاپون درباره- 520؛ رودخانه‌هاي- 208؛ سرحد- 754؛ سلب حكومت كيانغ چانغ از دولت- 202؛ سواحل- 192؛- و شرايط انگليس 199، 203؛- شكست از ژاپون 192؛ شورش در- 592، 620؛ صلح اروپا با- 576؛ ضرر زدن اهالي- به خارجه 608؛ ظروف- 449؛ طلب غرامت ژاپون از- 234؛ عساكر- 234؛ فتنه- 520؛ فرستادن ترياك به- 500؛- قبول بندر يوان چان براي تجارت خارجه 210؛ قتل پادشاه- 216؛ قتل مقصرين اهل- 564؛ قحطي در- 674؛ قرارداد روس با- 626؛- قرارداد صلح با دول اروپائي 609؛- قرض از انگليس 199، 209، 320؛- قرض از روس 199؛- قرض از لرد ساليزبوري 211؛ قروض- 209؛ قشون دول خارجه در- 608؛ كشته شدن رعاياي آلمان در- 199؛ كشيدن راه‌آهن در- 644؛ كم شدن تسلط روس در- 234؛ كوتاه شدن دست ژاپون از- 211؛ گمرك- در رهن انگليس 209؛ لشكر اروپا در اطراف- 576؛ مادر خاقان- 320؛- مجادله با بعضي دول 571؛ مجلس خلع خاقان- 350؛ محكمه خارجه- 203؛ مرابحه صدي چهار انگليس به- 202؛ مردم- 810؛ مسأله- 208؛ مستعمرات فرنگستان در- 406؛ مستعمره انگليس در- 395 پ؛- مصالحه‌نامه با دول خارجه 592؛ معابد و قصرهاي- 587؛- مقروض بودن به بانك‌هاي انگليس و آلمان 209؛ مقصرين اهل- 564؛ مناطق نفوذ دول در- 406؛ منچورياي- 863؛ منسوخ شدن رشوه‌خواري در- 464؛ منع كشت ترياك در- 1065؛- نداشتن حق معارضه با آلمان 202؛ نظم قشون- 603؛ نفوس مسلمان در- 390؛ واقعه- 234؛ واگذاري منچوريا به- 793، 861، 863؛- وجه خسارت 576؛ ورود امپراطور و امپراطريس- به پايتخت 608؛ وزير اعظم- 201؛ ولايات- 520؛ وليعهد- 603.
چيني/ چيني‌ها: پيشخدمت- 673؛ خسارت- 608؛- خيال مصالحه با دول خارجه 531؛ زبان- 673؛ سال- 563 پ؛ سلاطين- 350 پ؛ سواران- 525؛- شكست از روس 532؛-- و آلمان 574؛ كشته شدن- 331؛- نزاع با روسها در تاليانوان 331؛ ياغي‌هاي- 522.
چيني فغفوري: تعبير- 351.

ح‌

حاجب التوليه: قتل- 662.
حاجب الدوله، علي خان مراغي فراشباشي: 768- علي خان مراغي فراشباشي.
حاجب الدوله/ حاجب الدوله فراشباشي، مصطفي قلي خان قاجار فراشباشي: 35، 399، 425، 824، 978؛-
ص: 1190
آذين بستن جلو خان باغ شاه 822؛- از اجزاي دولت 1016؛- و امير بهادر جنگ 707؛- ايستادگي در برابر مجلس 1026؛ بدگوئي محمد تقي بنكدار به- 1036؛ برادر- 517؛- بردن قوام الدوله به شهر 588؛- پاره كردن عرايض مردم به شاه 658؛ پرسش شاه از- 979؛- تحريك زنها به شكايت به شاه 467؛- ترتيب لباس قرمز براي فراشان 232، 293؛- تشبيه به سگ 1002؛ تغيّر شاه به- 391؛ تغير صدر اعظم به- 1063؛- تنبيه مقصرين خانه قوام الدوله 405؛- تهديد به تعطيلي بنايي ديوان 1003؛- چوب زدن الواط 405؛- چوب زدن قوام دفتر 132، 134؛- حامل دستخط عزل اتابيك 989؛- حبس قوام الملك و نصير الملك 961؛-- منشي وزارت خارجه 535؛- خريدن خون خود 1043؛ خلعت شاه به- 920؛- در دربار 893؛- دعوا با صدر اعظم 789؛- رياست باغ صاحبقرانيه 435؛- سعايت حاجي ملك 1042؛- و شاه 707؛ شاه مهمان- 836؛- و صدر اعظم 399، 455، 467؛ طرد- 1028؛- و عارضين يزدي 635؛- عذرخواهي از صدر اعظم 467؛ فحاشي مشكوة الدوله به- 1063؛ لقب- 35، 979؛ مأموريت شاه به- 827؛- مانع پيشرفت مجلس 1017؛- مانع ورود رؤساي ادارات 605؛- متوسل به قوه جبريه 1032؛ مرحمت قمه مرصع و لقب سرداري به- 563؛ مردم و عزل- 1067؛- مسبب عزل اتابيك 990؛ مكنت- 456؛- مايل به حكومت نير الدوله در طهران 443؛- وصول و ايصال غله 457- مصطفي قلي خان قاجار فراشباشي- فراشباشي، حاجب الدوله- امير معظم.
حاجب الدوله، محمد خان: پسر- 510- محمد خان حاجب الدوله.
حاجب السلطان: شاه و- 765؛- همراه شاه در سفر فرنگ 771.
حاجي ابو الفتح (مدرسه): وفات ملا محمد فاضل در- 749- مدرسه حاجي ابو الفتح.
حاجي ترخان: احضار ميرزا حسن خان از- 241؛ انجمن اسلامي- 349؛ قونسول جنرال- 760؛ قونسولگري ايران در- 242؛ كارپردازي- 218؛ نايب قونسولگري- 310.
حاجي كيميا:- وفات 744، 745- محمد تقي، حاجي.
حاجي معصوم: 971 پ.
حاجي ميرزا آقاسي (صدر اعظم): 332، 627 پ؛ پسرخوانده- 372 پ؛ زن- 556 پ.
حاجي واشنگتن: 570 پ- حسينقلي خان صدر السلطنه.
حاجيه خانم (دختر ميرزا بزرگ قائم مقام): متولي املاك وقفي ميرزا موسي خان 287.
حاشيه بر مكاسب (كتاب): 723 پ، 755 پ؛- ذرايع الاحلام في شرح شرايع الاسلام- شربياني، آخوند حاجي ميرزا محمد.
حاشيه رسائل (كتاب): 723 پ- شربياني، آخوند حاجي ميرزا محمد.
حافظ الصحه، علوي خان (رئيس اطباي نظام كردستان):
118؛- ملقب به امام الحكماء 117- امام الحكماء علوي خان.
حافظ شيرازي: حكم خرابي بقعه- 475.
حبس البول (مرض): 82، 643، 657، 823.
حبشه/ حبش: 630؛ استقلال- 407؛ پادشاه- 232، 234، 603 پ؛ تعديل حدود ميان- و مصر 407؛ خط راه‌آهن در سواحل- 604؛ سفر پادشاه- 603؛ منه ليك نجاشي- 359.
حبل المتين (روزنامه): 227، 288، 741، 818؛ خيانت‌هاي آصف الدوله در- 528؛- نيامدن به طهران 528- روزنامه حبل المتين.
حبيب (قزاق): قتل- 978.
ص: 1191
حبيب اللّه، ميرزا (مدير مدرسه ابتدائيه):- افتتاح قرائت خانه در مدرسه 357.
حبيب اللّه خان (پسر امير عبد الرحمن):- جانشيني عبد الرحمن خان 365؛- حكمران افغانستان 644؛- رفاقت با انگليس و مصاحبت با روس 793.
حبيب اللّه خان (پسر شهاب الممالك نواده صدر اصفهاني):
- توسل به سادات اخوي 927.
حبيب اللّه تاجر كاشاني، حاجي ميرزا:-- ملقب به نظام التجار 575؛- وكالت در شركت اسلاميه 437- نظام التجار.
حبيب اللّه خان (سرتيپ سورتجي):- ملقب به اشجع الملك 522- اشجع الملك.
حبيب اللّه خان ساعد الدوله سردار تنكابني: 822 پ؛- ايجاد مدرسه مليه وطن در رشت 838؛ پسر- 439، 864- ساعد الدوله سردار تنكابني، حبيب اللّه خان.
حبيب اللّه خان شجاع الملك (پسر يار محمد خان سردار مفخم):- جانشين پدر 695- شجاع الملك، حبيب اللّه خان.
حبيب الله خان كاشي/ خبير الملك، حبيب الله خان: پسر- 308، 442- خبير الملك.
حبيب اللّه مجتهد كاشاني:- نوشتن كتاب توضيح البيان في تسهيل الاوزان 45.
حج: سفر- 728 پ؛- اكبر 590.
حجاج: طاعون براي- 590؛ عده- 945.
حجاج [ثقفي]: 130؛ ظلم- 635.
حجاز: 705؛ امير- 848؛ اهمال كاركنان راه‌آهن در- 604؛ راه‌آهن- 785، 810، 967، 1017.
الحديد (روزنامه):- انتشار در تبريز 928؛- ايجاد 293- روزنامه الحديد.
حديده: تلگراف مابين سويس و- 399.
حديقة الشعراء (كتاب): 49 پ، 333 پ، 354 پ، 439 پ، 507 پ، 647- ديوان بيگي شيرازي، احمد.
حرار: منطقه- 232 پ.
حركت تاريخي كرد (كتاب): 661 پ.
حرم حضرت امير المؤمنين: نصب يك جفت در تمام نقره در- 346.
حرم حضرت عبد العظيم: كشته شدن ناصر الدين شاه در- 3.
حرم حضرت معصومه/ حرم محترم: شاه در- 680؛ شخص كور در- 673.
حرم‌سراي سلطنتي/ حرم‌سراي شاهي: 23، 800 پ.
حساب ابجد: 375.
حسام الدوله، تيمور ميرزا: پسر- 942 پ؛- و فرزندانش 203 پ- تيمور ميرزا حسام الدوله.
حسام الدوله، حاجي سردار محمد قلي خان (پسر ابو الفتح خان جوانشير):- فوت 68- محمد قلي خان.
حسام الدين ميرزا (پسر شاهزاده حاجي شيخ الرئيس واعظ):- ملقب به حسام همايون 752- حسام همايون.
حسام السلطنه، ابو النصر ميرزا (پسر حسام السلطنه سلطان مراد ميرزا): 234، 366 پ؛- اردو زدن در پيچون 366؛- و اهالي بروجرد 212؛ پسر- 745 پ؛- حكمران بروجرد 244؛- حكومت بروجرد 366؛-- لرستان و بروجرد 160؛ حمله به اردوي- 366؛ زن- 366؛ عزل- 366؛- والي بروجرد و لرستان 292؛- وفات 244، 390؛ ياغي شدن مردم بروجرد بر- 244- ابو النصر ميرزا حسام السلطنه.
حسام السلطنه، جهانگير ميرزا (پسر ابو النصر ميرزا حسام السلطنه): 366 پ، 952؛- حكومت بوشهر 14؛ شاه و- 765؛ مخارج كمك و عمل كردن- هفده؛- معشوق شاه 745، 952؛- همراه شاه در سفر فرنگ 771- جهانگير ميرزا حسام السلطنه.
حسام السلطنه، جهانگير ميرزا (پسر ابو الفتح ميرزا): 771
ص: 1192
پ- جهانگير ميرزا حسام السلطنه.
حسام السلطنه، سلطان مراد ميرزا: 771 پ؛ پسر- 26، 366، 703 پ، 940 پ، 952 پ؛ نظام السلطنه در دستگاه- 383 پ؛- فاتح هرات 571 پ؛- فتح هرات 275- سلطان مراد ميرزا حسام السلطنه.
حسام السلطنه، محمد تقي ميرزا (پسر هفتم فتحعلي شاه):
اولين لقب- 366 پ- محمد تقي ميرزا حسام السلطنه.
حسام الملك، زين العابدين خان (والي كرمان و بلوچستان):- و فقراي كرمان 521- زين العابدين خان حسام الملك قراگزلو- امير افخم همداني.
حسام الملك، محمد حسين خان قراگزلو: پسر- 427 پ- محمد حسين خان قراگزلو.
حسام الملك امير تومان همداني/ حسام الملك امير افخم همداني، زين العابدين خان:- ايجاد مدرسه اسلاميه در همدان 740؛ پسر- 117؛- پيشكش براي گرفتن امارت توپخانه 427؛-- براي حكومت كرمانشاهان 440؛- حكومت كرمان 477، 486، 492، 871؛-- كرمانشاهان 83، 909؛ رضايت اهالي كرمان از- 871؛- سرداري قشون 776؛- عزل از حكومت كرمان 577؛- و فقراي كرمان 521- زين العابدين خان حسام الملك قراگزلو- امير افخم همداني.
حسام الملك همداني، حسين خان قراگزلو: پسر- 740- حسين خان قراگزلو حسام الملك.
حسام الوزاره:- كارگزاري بوشهر 548.
حسام لشكر، عبد الكريم خان امير تومان: تعدي- 652؛- حاكم كاشان 170، 331؛- حبس اشرار ايل زرگر 25؛- حكومت لشكر 153؛- دستگيري اشرار ايل- 25؛ شورش بر ضد- 686؛- نايب الحكومه 652- عبد الكريم خان امير تومان.
حسام همايون:- لقب 752- حسام الدين ميرزا.
حسن، سيد (پسر علم الهدي بهبهاني):- ملقب به علم الهدي 356- علم الهدي، سيد حسن.
حسن، شيخ: حريق در خانه حكومتي- 289.
حسن، ميرزا (پدر ميرزا يوسف مستوفي الممالك وزير ماليه): پسر- 768 پ.
حسن، ميرزا (مدير مدرسه رشديه):- تحصن در خانه آقا سيد محمد 970- رشديه، ميرزا حسن.
حسن‌آباد (محله): 875؛ علما در- 984؛ مريض‌خانه در- 399؛ ملحق شدن مردم به علما در- 985- محله حسن‌آباد.
حسن آشتياني، مجتهد/ حسن آقاي مجتهد، حاجي ميرزا:
392، 1019؛- و حمايت روس از ايران 470؛- عاقد عين السلطان و اقدس السلطنه 149؛ علما و طلاب در خانه- 172؛- و قضيه رژي 973 پ؛ كمك خواستن مردم از- 511؛ مأموريت ميرزا عيسي وزير به خانه- 172- حسن مجتهد آشتياني، حاجي ميرزا.
حسن اصفهاني، حاجي ميرزا:- ملقب به صفي عليشاه 49- صفي عليشاه.
حسن تاجر بادكوبه‌اي:- ايجاد مدرسه ملي در بارفروش 826.
حسن تبريزي، ميرزا:- مدير مدرسه ابتدائي 1021.
حسن خان (پسر وزير همايون):- ملقب به آجودان مخصوص 60- آجودان مخصوص.
حسن خان، ميرزا (منشي وزارت خارجه/ پسر ميرزا مهدي گيلاني):- ملقب به دبير مخصوص 233- دبير مخصوص، حسن خان (منشي وزارت خارجه)- دبير مخصوص.
حسن خان، ميرزا (نايب اول وزارت خارجه/ پسر ميرزا مسعود وزير امور خارجه):- رياست محاكمات وزارت خارجه 218، 241؛- كارپرداز حاجي ترخان 218، 241؛- مفتش تذكره رشت 496؛- وفات 613.
حسن خان اصفهاني (پيشخدمت مخصوص شاه): 357 پ
ص: 1193
- اجلال السلطنه پيشخدمت، حسن خان.
حسن خان افشار آجودانباشي/ حسن خان سردار كل (آجودان‌باشي كل عساكر): 816 پ؛ پسر- 868؛- ملقب به وزير نظام 86- آجودانباشي، حسن خان افشار- وزير نظام.
حسن خان اقتدار السلطان: 942، 979- اقتدار السلطان، حسن خان.
حسن خان دريا بيگي:- نيابت حكومت بندرعباس و بوشهر 271- دريا بيگي؛ ميرزا حسن خان.
حسن خان دبير مخصوص (منشي وزارت خارجه):- مدير خط روس 1035- دبير مخصوص.
حسن خان شوكت، ميرزا (نايب سفارت دوم): اصل- 507 پ؛ طلب- 333، 507؛- منشي سفارت عثماني 507؛- نايب سفارت عثماني در طهران 582؛- وفات 582- شوكت، ميرزا حسن خان.
حسن خان طبيب ملي، دكتر:- مديريت روزنامه عدل مظفر 1088.
حسن خان فخيم السلطنه:- ايجاد مدرسه فلاحت 516؛- تحصيل زبان‌هاي فرانسه و انگليس 760؛- مدير مدرسه فلاحت 522- فخيم السلطنه، ميرزا حسن خان.
حسن خان مترجم:- سفارت دربار مسكو 24.
حسن خان محتشم السلطنه (رئيس وزارت خارجه): 325، 889؛- وزارت 770 پ- محتشم السلطنه، حاي ميرزا حسن خان (رئيس وزارت خارجه).
حسن خان مستشار لشكر (پسر مصطفي خان وكيل لشكر):
- ملقب به رفيع الدوله 91- رفيع الدوله.
حسن خان مستوفي كاشاني: پسر- 567؛- لقب ساعد ديوان 439- ساعد ديوان، حسن خان مستوفي كاشاني.
حسن خان مسعود السلطنه (پسر صاحبديوان):- حكومت گلپايگان و خوانسار 583- مسعود السلطنه، ميرزا حسن خان.
حسن خان مشار الملك، ميرزا: 1049 پ- مشار الملك، ميرزا حسن خان.
حسن خان مشير الدوله پيرنيا (وزير مختار ايران در روسيه/ پسر ميرزا نصر اللّه خان مشير الدوله): 657 پ، 680؛ 824 پ؛- رياست دفتر وزارت خارجه 441؛- لقب مشير الملكي 425؛- لقب مشير الدوله 506 پ؛- مفتخر به منصب وزير مختاري روسيه و هلاند 577- مشير الملك، ميرزا حسن خان- مشير الدوله.
حسن خان مير پنجه (ناظم وزارت نظميه): 378- مير پنجه، حسن خان.
حسن خان نايب الوزاره (رئيس محاكمات خارجه طهران):
- عزل 525؛- كارپردازي هشدر خان 544- نايب الوزاره، حسن خان.
حسن خان وزير نظام/ حسن خان سردار وزير نظام: پسر- 574؛- رياست اردوي نظامي خارج طهران 759، 800؛- دعوت از وليعهد و وزرا به اردوي نظامي 814- وزير نظام، حسن خان آجودان باشي- حسن خان افشار.
حسن درشتي/ طرشتي (آدم اقبال الدوله): 971 پ؛- قتل 971.
حسن سيرجاني كرماني، شيخ:- ملقب به شيخ الملك 110؛- بناي مدرسه حسينيه 195- شيخ الملك شيخ حسن سيرجاني.
حسن شريعتمدار، حاجي:- ساكن طهران 520.
حسن شيرازي، حاجي ميرزا/ حسن مجتهد شيرازي، حاجي ميرزا: 953؛ تلگرام- 171؛- فوت 136.
حسنعلي خان (حاكم اروميه، پسر غلامحسين خان امير تومان):- ملقب به مكرم السلطنه 542- مكرم السلطنه.
حسنعلي خان اعتضاد الممالك (پسر ميرزا داود خان پسر ميرزا آقا خان صدر اعظم):- خودكشي 660- اعتضاد الممالك، حسنعلي خان.
حسنعلي خان امير نظام گروسي:- پيشكاري آذربايجان 686 پ؛- حكومت كردستان 42؛
ص: 1194
-- كرمان 686 پ؛-- كرمانشاهان 14؛ نوكر- 686؛- والي كرمانشاهان و همدان و ولايات ثلاث 42؛- وزارت فوايد عامه 686 پ؛- وفات 686 پ- امير نظام گروسي، حسنعلي خان.
حسنعلي خان مستوفي، سعد السلطان:- تلگراف از استرآباد 213؛- ملقب به سعد السلطان 334- سعد السلطان، حسنعلي خان مستوفي.
حسنعلي خان نصر الملك، ميرزا (پسر مخبر الدوله): 1064 پ، 1049 پ- نصر الملك، ميرزا حسنعلي خان.
حسنعلي ميرزا شجاع السلطنه (پسر فتحعلي شاه): پسر- 712 پ- شجاع السلطنه، حسنعلي ميرزا.
حسن مجتهد آشتياني، ميرزا: پسران- 589؛ پناهندگي كسبه يهود به 458؛ خريد مدرسه از- 801؛ رفتن صدر اعظم به منزل- 136؛- ضمانت قرض شاه از روسيه 442؛- ورود به طهران 438؛- وفات 589- حسن آشتياني، ميرزا- مجتهد آشتياني.
حسن مستوفي الممالك: زن- 804 پ؛ كابينه- 738 پ؛- لقب و منصب 768 پ- مستوفي الممالك، حسن خان.
حسن منشي باشي (وزير دفتر): 46- وزير دفتر- كمال الدوله.
حسن واعظ كاشي:- وفات 574.
حسن وثوق الدوله: پدر- 702 پ- وثوق الدوله، ميرزا حسن.
حسن وزير، ميرزا: 345.
حسن وزير گيلاني، ميرزا: پسر- 613.
حسين (ع): 521، 562، 1017 پ.
حسين (پسر علي ابراهيم):- ياغي شدن 394- نايب حسين كاشي.
حسين (پسر كربلايي حسن ضرابي):- خودكشي 25.
حسين آقا سيد:- روضه‌خواني هجده.
حسين، حاجي ميرزا (پسر حاجي ميرزا خليل مجتهد):
532؛- امضاي نسخه تكفير امين السلطان 681؛- تلگراف به امام جمعه طهران 580؛ داماد- 900؛ فتواي- 648، 648 پ؛- حمايت از مشروطيت در عتبات 532 پ.
حسين، سيد:- فحش به اتابيك و نوز 894.
حسين، ميرزا (پدر هدايت اللّه آشتياني وزير دفتر اول):
پسر- 768 پ؛- لقب وزير دفتر 768 پ.
حسين آباد محله): 627 پ- مهرآباد.
حسين آقاي امين الضرب/ حسين آقا، حاجي (پسر حاجي محمد حسن امين دار الضرب): 396 پ، 512؛- در حضور آقا سيد عبد اللّه 1016؛- دستياري در عزل حكيم الملك 438؛- رئيس كنپاني اسلاميه 438؛- فايده بردن از افزايش نرخ 385؛ قرض صدر اعظم از- 452؛- مديري مجلس نرخ طهران 310- امين دار الضرب، حاجي حسين آقا.
حسين آقاي تاجر، حاجي (رئيس نرخ نان/ رئيس نرخ طهران):- استعفا از رياست مجلس نرخ 396؛- و بنان السلطنه 233؛- فوايد از رياست مجلس نرخ 396.
حسين بن حاجي ميرزا خليل مجتهد، حاجي ميرزا: 46.
حسين پاشا خان قراچه داغي:- كارپردازي شهروان 466؛- وفاداري به قاجاريه 769 پ- امير بهادر جنگ (وزير دربار).
حسين تبريزي كتابفروش، مشهدي:- خواب ديدن مرگ مظفر الدين شاه 996.
حسين خان (پسر آصف الدوله حاكم خراسان):- حكومت قوچان 780.
حسين خان (پسر ارفع الدوله):- سه ملقب به ارفع.
السلطان 158- ارفع السلطان، ميرزا حسين خان.
حسين خان (پسر معظم الدوله): ملقب به معظم السلطان 513- معظم السلطان.
حسين خان، ميرزا (از اجزاي وزارت خارجه):- ملقب به بقاء الملك 231- بقاء الملك، ميرزا حسين
ص: 1195
خان.
حسين خان امير تومان:- حكومت گوران 258.
حسين خان حكيم:- باز كردن مدرسه افتتاحيه 377- نظام الحكما، حسين خان حكيم.
حسين خان دكتر، ميرزا (پسر ميرزا حسن معتمد الاطباء، حافظ الصحه همدان):- ملقب به معتمد الاطباء 158- معتمد الاطباء.
حسين خان سرهنگ (پسر ميرزا محمد علي سركار):- ملقب به مصور همايون 583- مصور همايون.
حسين خان سناء الدوله:- مأموريت به بلغارستان 121- سناء الدوله، سيد حسن خان.
حسين خان فراش خلوت:- همراهي شاه در سفر فرنگ 771.
حسين خان قراگزلو حسام الملك: پسر- 740 پ- حسام الملك همداني، حسين خان قراگزلو.
حسين خان قوام دفتر (منشي صدر اعظم):- تبعيد به اردبيل 134- قوام دفتر.
حسين خان گرانمايه سرابي (پدر رضا خان مؤيد السلطنه):
پسر- 700 پ- گرانمايه.
حسين خان مستوفي شيرازي:- لقب مصدق الممالك 384- مصدق الممالك.
حسين خان مشير الدوله سپهسالار قزويني/ حسين خان صدر اعظم قزويني: 736 پ؛- و حاجي ميرزا صفا 743 پ؛ عمارت- 756؛ قوانين- 735؛- و وجيه اللّه ميرزا 730- مشير الدوله- سپهسالار قزويني.
حسين خان معظم الملك:- اولاد 408- معظم الملك، حسين خان قجر قزل اياغ.
حسين خان معين حضور: 1027 ه معين حضور، ميرزا حسين خان.
حسين خان مؤتمن الملك (پسر فتحعلي خان صاحبديوان): 71- مؤتمن الملك، ميرزا حسين خان- صاحبديوان، حسين خان مؤتمن الملك.
حسين خان مؤتمن الملك (پسر ميرزا نصر الله خان مشير الدوله): پدر- 657 پ؛- جمع‌آوري عهدنامه‌هاي جديد و قديم ايران 803- مؤتمن الملك، حسين خان.
حسين خان مير پنجه، (پسر وزير لشكر):- ملقب به اعتلاء الدوله 242- اعتلاء الدوله، ميرزا حسين خان مير پنجه.
حسين خان نظام الدوله شاهسون اينانلو: 739 پ- نظام الدوله، حاجي حسين خان شاهسون اينانلو.
حسين سلطان الذاكرين: 1049 پ- سلطان الذاكرين، ملا حسين خان.
حسين شيرازي، آقا ميرزا: جانشين- 696.
حسينعلي بها، ميرزا: پسر- 854؛- خروج 576؛- ملقب به بهاء 52- بهاء، حسينعلي.
حسينعلي خان، ميرزا:- منصب استيفا از درجه دوم 244.
حسينعلي خان، ميرزا (نواده محمد خان للّه باشي):- ايجاد آستر كلاه با چاپ و منگنه به دوخت اسلامبول 295.
حسينعلي خان معز ديوان، ميرزا: 613- معز ديوان.
حسينعلي خان معير الممالك (پسر دوستعلي خان معير الممالك):- ازدواج با فرزانه خانم 732 پ- معير الممالك، حسينعلي خان.
حسينعلي لشكرنويس، ميرزا- ملقب به عالي الملك 608، 609- عالي الملك.
حسينعلي ميرزا اعتضاد السلطنه:- لقب اعتضاد السلطنه 34- اعتضاد السلطنه حسينعلي ميرزا.
حسينعلي ميرزا:- ملقب به موفق السلطنه 515- موفق السلطنه، حسينعلي ميرزا.
حسينعلي ميرزا فرمانفرما: 203 پ- فرمانفرما.
حسينعلي خان (برادر فتحعلي شاه): برادرزاده- 367 پ؛ پسر- 372 پ.
حسينعلي خان اجلال الدوله:- لقب ساعد الدوله 85
ص: 1196
- ساعد الدوله- اجلال الدوله.
حسينقلي خان جهانسوز (پدر فتحعلي شاه):- آتش زدن ده نمك 536 پ؛ پسر- 556 پ؛- مشهور به جهانسوز 536 پ- جهانسوز.
حسينقلي خان صدر السلطنه (فرزند ميرزا آقا خان نوري):
- نخستين سفير ايران در ممالك متحده امريكا 570 پ- صدر السلطنه، حاجي حسينقلي خان.
حسينقلي خان ضياء الملك قراگزلو امير تومان: 740 پ- ضياء الملك همداني، حسينقلي خان.
حسينقلي خان مخبر الدوله: 689 پ- مخبر الدوله، حسينقلي خان (وزير تلگراف).
حسينقلي خان نظام السلطنه/ حسينقلي خان مافي: 324؛- پيشكار و وزير آذربايجان 762؛- تخريب كار امين الدوله 212 پ؛- حكومت فارس و خوزستان و بنادر 761 پ؛- رياست وزرا در زمان محمد علي شاه 212 پ؛- صدارت محمد علي شاه 325 پ؛-- در مشروطيت 493 پ؛-- عظمي 761 پ؛- وامدار ميرزا ابراهيم آبدار «صدر اعظم» 383 پ- نظام السلطنه، حسينقلي خان- مافي حسينقلي خان.
حسينقلي خان نظم السلطنه:- رياست مخزن تداركات ملبوس نظام 35- نظم السلطنه، حسينقلي خان.
حسينقلي قاجار (امير قاجار):- وفات 845.
حسينقلي ميرزا عماد السلطنه امير تومان: 148- عماد السلطنه.
حسينقلي ميرزا عمدة السلطنه (پسر صارم الدوله):- ملقب به عمدة السلطنه 46- عمدة السلطنه، حسينقلي ميرزا.
حسين كوه كمري، سيد: تلمذ شيخ محمد حسن مامقاني نزد- 755 پ.
حسين مجتهد نوري، ميرزا: وفات 624.
حسين مستوفي گيلاني، حاجي ميرزا:- ملقب به مدير السلطنه 613- مدير السلطنه.
حسين نايب التوليه، حاجي سيد:- حامل خلعت آستان قدس به شاه 169؛- ضيافت در مشهد 521؛ مرحمت انگشتري الماس به- 183- نايب التوليه، حاجي سيد حسن.
حسين واعظ يزدي، حاجي سيد: 526.
حسين هندي/ صدر المعالي بابي:- نوشتن معايب دولت و ملت در روزنامه ثريا 758- صدر المعالي بابي.
حسينيه (مدرسه): دروس- 195؛- رشت 110- مدرسه حسينيه.
حشمة الدوله، عبد اللّه ميرزا (پسر عبد الله ميرزا پسر عباس ميرزا نايب السلطنه): پسر- 561، 804؛- تعدي به مردم كمره 541؛- حاكم كمره 541؛- حكومت بروجرد و لرستان و كمره 67؛-- ظلم و بي‌رحمي 687؛- عايدي 448؛- عزل از حكومت كمره 541؛- كيفر دادن ايل بيرانوند 118؛- گندم از كمره 448؛- والي لرستان و بروجرد 118؛- وفات 687- عبد اللّه ميرزا حشمة الدوله- ابراهيم ميرزا.
حشمت الدوله، محمد حسين ميرزا (پسر شعاع السلطنه):
- لقب 697؛- وفات 883- محمد حسين ميرزا حشمت الدوله.
حشمت السلطان (اميرزاده):- حكومت بروجرد 118.
حصن السلطنه، ميرزا مهدي خان- لقب: 207- مهدي خان حصن السلطنه.
حضرت اشرف: 812- محمد علي ميرزا وليعهد.
حضرت اشرف: 757- علاء السلطنه، محمد علي خان.
حضرت امام عصر (ع):- ظهور 1106.
حضرت امير المؤمنين (ع): صورت- 596؛- در نجف اشرف 593.
حضرت حجت (ع)/ حضرت حجة اللّه/ قائم موعود (ع):
انتظار ظهور- 53؛- ميلاد 472.
حضرت خاتم انبيا/ حضرت ختمي مرتبت (ص): 696؛
ص: 1197
- آثار 810؛- عيد مبارك 97؛- ميلاد 97.
حضرت خامس آل عبا (ع):- بيرق 754.
حضرت رضا (ع): روضه مشهد مقدس- 591.
حضرت سجاد (ع):- اسم مبارك 694؛- عيد ولادت 679.
حضرت سيد الشهدا (ع): 521، 524؛- عيد 466، 1037؛- قتل 751؛- در كربلاي معلّي 593؛- يوم ميلاد 534، 820.
حضرت عباس (ع):- معجزه 123، 124.
حضرت عبد العظيم (ع): 696، 883، 981؛ آمدن علما به- 1002؛ آمدن علما از- به طهران 882، 900؛- ابنيه زاويه مقدسه 583؛ استقبال از شيخ محمد در- 1042؛ ايستگاه راه‌آهن- 614 پ؛ بازگشت علما از- 950؛ بست‌نشيني قصاب‌ها در- 1030؛ بست‌نشيني ميرزا سيد كاظم امام‌جمعه در- 776؛ بقعه- 731 پ؛ بليط راه‌آهن- 736؛ پناهندگي بزرگان تجار به- 763؛ پناهندگي قاتل سيد به- 675؛ پيشباز علما در- 1006؛ تشرف شاه به- 308، 825؛ تعمير ابنيه- 583؛ حاكم- 616، 896؛ حركت علما از راه- 982؛ حركت علما از- به عتبات عاليات 884؛ حمل نعش شاه به- 1091؛ دروازه- 880؛ دفن عشرت السلطنه در- 907؛ دفن عصمت الدوله در- 804؛ رفتن تجار به- 1060؛ رفتن طلاب مدرسه خان مروي به- 895؛ رفتن مشير الدوله و امير بهادر وزير جنگ به- 884؛ زاويه- 702، 739، 743، 773، 786، 801، 804، 879؛ زيارت شاه از- 767، 857، 928؛- شفا بخشيدن مردم 707؛- شفاي زن فالج 697؛ علما در- 879، 880، 888، 890، 893، 895، 1007؛ قريه- 505؛ كسبه و تجار در- 897؛ كفشكن- 859؛ ضريح مبارك- 644؛ مخارج علما در- 992؛ مردم بلده- 952؛ مزرعه عضد الملك پهلوي- 1003؛ مشرف شدن جمعي به- 616؛ معجزه- 705، 706؛ مهاجرت اوليه علما به- 1018؛ نقش مجتهد آشتياني در- 589؛ ورود شيخ محمد حسن ماماقاني از نجف به- 702؛ ورود علما به- 1005.
حضرت عليا (زن مظفر الدين شاه): التزام شاه از- 433؛- مادرزن موقر السلطنه 586.
حضرت قدسيه:- رحلت 43- انيس الدوله.
حضرت محمد (ص): 516.
حضرت مرتضوي: مدح- 824.
حضرت مريم: مجسمه- 848.
حضرت معصومه قم: زيارت- 680؛ زيارت اتابيك از- 600.
حضرت ولي اللّه: سلام ميلاد- 1045.
حضرت ولي عصر: روز ميلاد- 128.
حفظ الصحه/ حفظه الصحه ناصري (كتاب): 761 پ؛ طبع- 163- فيلسوف الدوله، كاظم رشتي طبيب.
حقايق (مدرسه): 846- مدرسه حقايق- دبستان حقايق.
حقايق، سيد محمد:- ايجاد مدرسه حقايق اصفهان 793.
حق التوليه (1): 126.
حقوق بين الاسلام (كتاب): 868- سيف السلطنه (پسر حسن خان سردار كل).
حقوق بين الدول: آگهي امين الدوله از- 78.
حقوق نظاميه (كتاب): 917- نظام العلما، حاجي ميرزا رفيع آقا طباطبايي.
حكاري: 304.
حكم اللّه: 53.
حكماي الهي: عقيده- 54؛- از منشعبات مذهب شيعه جعفري 53.
حكمت الهي: تدريس- توسط جلوه 82.
حكومات ثلثه/ حكومت ملاير، تويسركان و نهاوند: 334.
حكيم آلماني:- توقف اجباري در طهران 1085؛
ص: 1198
راپرت- 1089؛- معالجه شاه 1079.
حكيم الملك، ميرزا ابراهيم خان (طبيب شاه، برادرزاده ميرزا محمود خان حكيم الملك):- دواي عوضي به شاه 683؛- شرح حال 683 پ- ابراهيم خان حكيم الملك- حكيمي، ميرزا ابراهيم خان.
حكيم الملك، ميرزا محمود خان (وزير دربار): 214 پ، 323 پ، 413 پ، 444، 448، 662 پ، 679،- و آقا حسن رختدار 381، ابلاغ- در نوشتن شئونات دولتي در روزنامه 404؛- ابلاغ ننوشتن درجات و مناصب در روزنامه‌ها 442؛- از اجزاي انجمن معارف 471؛- اغواي شاه به عزل آصف الدوله 543؛ امتياز كالسكه بخاري در راه گيلان به- 530؛- و امين السلطان 323؛ انتزاع رياست ضرابخانه از- 438؛ بخشش شاه كاسه بشقاب فيروزه به- 344؛ بي‌ميلي شاه به- 335؛- در پله صدارت 663؛- تقرب نزد شاه 381، 424؛- تمارض 430؛- حاضر در كالسكه شاه 521؛- حامي فخر الملك امير تومان 497؛-- مختار السلطنه 457، 493؛ حرمت- 397؛- حكومت گيلان 663؛ خطاب شاه به- 628 پ؛ دستخط شاه به- 545؛- دفاع از فرمانفرما 59؛ رتبه- 401؛- رقيب علي اصغر خان امين السلطان 323 پ؛- رياست حافظ الصحه ايران 397؛- رئيس اطباي حضور 240، 424؛- در سفر فرنگ شاه 523؛- و صحت مزاج شاه 428؛- و صدارت امين السلطان 323؛- و صدر اعظم 391، 399، 424، 425، 430، 469، 484، 495؛- صدر اعظم بي‌لقب 541؛- عداوت با بصير السلطنه 142؛-- با وكيل الملك 498؛- عزل 438؛- عزل از رياست بنايي و قنايي و باغات 663؛- علت امراض 381؛- عليل نگاه داشتن شاه 381؛- فداي شاه 545؛ فرستادن- نزد صدر اعظم 433؛ قدرت و قوت- 495؛ كيسه- 535؛- گرفتن حكومت كرمان براي حسام الملك همداني 477؛- مخالفت باطني با قرض كردن صدر اعظم 492؛- و مختار السلطنه 430، 457؛- مدعي بصير السلطنه 143؛ مرحمت قلمدان مرصع به- 297؛- و معاون الدوله 430؛ مكنت- 456؛- از ملتزمين ركاب شاه به فرنگستان 496؛- ملقب به وزير دربار 496؛ ميل شاه به- 535؛ نشان قدس به- 535؛- و نيابت وزارت بنايي به سعد الملك 74؛- واسطه براي دادن وزارت لشكر به قوام الدوله 423؛- واسطه حكومت عراق به فخر الملك امير تومان 492؛ وزارت بنايي و قنايي و باغات سپرده- 58، 74؛- وزارت ضرابخانه 212، 240؛- وزير بنايي و ضرابخانه 74، 240، 424؛- وزير دربار 430، 505؛- و وزير همايون 430، 495؛- وفات 665؛- همدستي با فرمانفرما 55؛- همراه مظفر الدين شاه در تبريز ده؛- هواخواهان 397، 547- محمود خان حكيم الملك.
حكيم الممالك/ حكيم‌باشي اصفهاني، ميرزا علينقي خان:
632 پ، 633، 662 پ؛- شرح حال 657 پ- علينقي مشاور السلطان- مشاور السلطان- والي علينقي خان.
حكيم‌باشي وليعهد/ لقمان الممالك: 517، 786- لقمان الممالك.
حكيمي، ابراهيم خان:- وزارت 771 پ- حكيم الملك، ميرزا ابراهيم خان.
حلب: 423؛ اتمام راه‌آهن- 868؛ اسلام آوردن زنان عيسوي در- 398؛- راه تجاري از طرف غرب 361.
حلفا: افراشتن بيرق انگليس در- 320.
حماة: اتمام راه‌آهن ميان- و حلب 868.
حمايل: 549.
ص: 1199
حمايل آبي:- خلعت به وليعهد 64؛- خلعت به فرمانفرما 66.
حمايل سرداري و نشان مرصع: 591.
حمايل سبز: 508، 542، 591؛- اعطا به احمد خان دريابيگي 368؛- اعطا به لواء الملك 421؛- اعطا به وزراي مختار 54.
حميد السلطان، عبد الصمد ميرزا (پسر عماد السلطنه):- لقب حميد السلطان 614- عبد الصمد ميرزا.
حميديه: علم‌هاي سوارهاي- 492.
حنابندان: 529 پ.
حوض نارنجستان: شستن شاه در- 1090.
حويزه:- از مستملكات عثماني 476.
حياط جيران: 731 پ.
حياط صندوقخانه: 601؛ روضه و تعزيه شاه در- 657.
حيات يحيي (كتاب): 472 پ- دولت‌آبادي، حاجي ميرزا يحيي.
حيدرآباد/ حيدرآباد سند/ حيدرآباد هند: حكم به ممنوع بودن مسجد جعفر در- 357؛ طاعون در- 476؛ نظام- 357؛ وزير اعظم- 363.
حيدر خان امير تومان:- مأمور نظم خوي و سلماس 116، 117.
حيدر خان صولت السلطنه مير پنجه (حاكم گوراني و چار ايماق): 923- صولت السلطنه، حيدر خان مير پنجه.
حيدر علي خان كاشي:- اختيار قصابخانه- 1058.
حيدر قلي خان (برادرزاده حسينقلي خان): پسر- 367 پ.
حيدر قلي خان جوانشير (سرتيپ):- افتتاح مدرسه كمال 391- جوانشير، حيدر قلي خان.
حيدر محمد [پدر حاجي ملا سلطانعلي گونابادي]: پس