گروه نرم افزاری آسمان

خ‌




خاتم الانبياء/ خاتم انبيا: 596، 645؛ صورت مبارك- 11؛- ميلاد 97.
خاتم صدارت: 255.
خاتون (دختر باغوص):- مسلمان شدن 423.
خاتون‌آبادي: سادات- 685 پ.
خاربين: 794؛ واگذاري خط آهن روس از- به ژاپون 963؛ وبا در- 791.
خازن اقدس: 479.
خازن الدوله (پسر محمد علي خان امين السلطنه):- ازدواج با دختر اتابك 658 پ.
خازن السلطان:- همراهي شاه در سفر فرنگ 771.
خازن الملك، حاجي: پسر- 243.
خازن الملك، آقا غلامحسين (صراف خزانه، تحويلدار ماليه):- و برات مواجب خور دولت 151؛- مجلس در دفتر 233؛- منصب استيفاي اول و عنوان جنابي 175- غلامحسين خازن الممالك.
خازن لشكر، ميرزا محمود خان (از اقوام علاء الدوله):- لقب خازن لشكر 613- محمود خان، ميرزا.
خازن مهر/ خازن مهر شاه/ خازن مهر مبارك: 257؛- به نصرت السلطنه 42، 48؛- وفات 611- نصرت السلطنه، روح الله ميرزا.
خاص الخاص (انجمن): تشكيل انجمن- 1086.
خاصه تراش: 6.
خاصه خان:- همراهي شاه در سفر فرنگ 771.
خاطرات احتشام السلطنه (كتاب): 17 پ؛ 465 پ، 686، 708 پ، 872 پ، 932 پ، 934 پ- احتشام السلطنه، ميرزا محمود خان.
خاطرات اعتماد السلطنه (كتاب): 117 پ، 657 پ، 683 پ، 686 پ، 708 پ، 800 پ- اعتماد السلطنه، محمد حسن خان.
خاطرات اعظام قدسي (كتاب): 861 پ- اعظام قدسي، حسن.
خاطرات تاج السلطنه (كتاب): هفده پ، هجده، 36 پ، 529 پ، 536 پ، 807 پ- تاج السلطنه.
خاطرات رضا قلي خان نظام السلطنه (كتاب): 368 پ-
ص: 1200
اتحاديه، منصوره.
خاطرات سياسي سر آرتور هاردينگ (كتاب): 636 پ- هاردينگ، سر آرتور.
خاطرات سياسي و ادبي سعيد نفيسي (كتاب): 395 پ- نفيسي، سعيد.
خاطرات ظهير الدوله (كتاب): 629 پ- ظهير الدوله، ميرزا علي خان.
خاطرات كلنل كاساكوفسكي (كتاب): 40 پ، 691 پ- كاساكوفسكي، كلنل.
خاطرات ممتحن الدوله (كتاب): 338، 785 پ- ممتحن الدوله، مهدي خان.
خاطرات و خطرات (كتاب): 731 پ، 738 پ، 766 پ، 777 پ، 926 پ- مخبر السلطنه هدايت.
خاقان/ خاقان چين: حكم- 604؛ دروغ بودن فوت- 219؛- قتل 217؛ مادر- 217، 350؛ مجلس خلع- 350؛- مراجعت نكردن به پكن 587.
خاقان مغفور: 820- فتحعلي شاه قاجار.
خاقاني: 610 پ.
خاكساري: 53.
خاك‌فرج: خرابي سيل در- 176.
خالصه: 676؛- حكومت طهران 554؛ رعاياي- 542؛ صاحبان- 1014.
خالصه‌جات آذربايجان: 92.
خالصجات دولتي: شيوع ماشين زراعت در- 293.
خالصه ديوان/ خالصه ديواني: 1015؛ املاك وكيل- 969؛ صاحبان- 1015.
خالقي، روح اللّه: 745 پ.
خامس آل عبا (ع): تعزيه‌داري- 449؛ توسل به- 110؛ روز ميلاد- 60؛ ميلاد- 219.
خان‌باني: غدقن- 405.
خان خان: 460- ظهير اسلطان، محمد ناصر خان.
خان خان بصير السلطنه پيشخدمت:- اختيار خلوت همايوني 22- بصير السلطنه- ناظم خلوت.
خان بهادر، صفر علي خان قزلباش هندي:- ورود به بم 796- صفر علي خان قزلباش هندي.
خان ترك پيشخدمت:- ملقب به سالار الممالك 503- سالار الممالك.
خان خانان، مهديقلي خان:- ملقب به مخبر السلطنه 114- مخبر السلطنه، مهديقلي خان- مهديقلي خان مخبر السلطنه.
خاندان رسالت (ع): اخلاص مظفر الدين شاه به- 7.
خانقاه صفي عليشاه: 49، 50.
خانقين: سرحد- 895، عقرب پردار در- 88.
خانم رود: كارخانه قالي بافي در- 432.
خبازخانه طهران: نظم- 458.
خبوشان (نام قديم قوچان): 322- قوچان.
خبير الملك، حبيب اللّه خان/ خبير الملك كاشي (پدر ناصر خاقان): پسر- 308، 442؛- دستگيري و بردن به كاشان 586- حبيب اللّه خان كاشي.
خجسته (تخلص نديم‌باشي): 336 پ- نديم‌باشي.
خدا آفرين: راه‌آهن- 225.
خديجه سلطان: مريض‌خانه به نام- 364.
خديو مصر: 333؛ پسر آوردن زوجه- 331؛ جدّ- 796؛- رفتن به اسلامبول 587؛ فرستادن تمثال همايوني براي- 773؛- تعيين قاضي مصر- 424.
خراسان: 50، 302، 715، 738، 852؛ استيفاي- 63؛ اعمال- 327؛ املاك- 1041؛ انتقاد علماي- از مجلس 1053؛ انتخاب وكيل- 1083؛ اهالي- 840، 1056؛ ايجاد مدرسه در- 435؛ بلاد- 303، 476، 720، 779؛ بلاد قديمه كردنشين- 322؛ بيگلربيگي- 855؛ پيشكار نظامي- 514؛ پيشكار ماليه- 394؛ پيغام ايل‌هاي- 340؛ تبعيد اتابيك به- 1029؛ تبعيد شيخ ابراهيم به- 591؛ تعدي ركن الدوله در- 476؛ ترقي قيمت گندم و جو در- 720، 779؛ تركي و فارسي در- 101؛- توليت سهام الملك 704؛-- صدر الممالك 15؛ حاكم- 468، 480، 518،
ص: 1201
555 پ، 583، 609، 624، 662 پ، 700، 779، 1083؛ حبس معاون الدوله و سالار الملك و نصير الدوله در- 512؛ حساب حكومت- 576؛ حكام- 615؛ حكمران- 662، 739؛ حكومت- 84، 321، 356، 468، 556، 600، 662؛-- آصف الدوله 13، 703؛-- ركن الدوله 327 پ، 476؛-- نير الدوله 555؛ خبر شاه شهيد در- 25؛ داوطلبين حكومت- 555؛ دعاوي- 1053؛ راه- 615، 740؛ راه- به طهران 864؛ راه شوسه- 1057؛ رياست تذكره- 404، 638؛ رياست قشون- 246؛ رياست نظام- 246؛ رئيس التجار- 69؛ رئيس قشون 228؛ سرحدات- 340، 627، 854، 902؛ سيل در دهات- 965؛ شورش مردم- 646؛ طاعون در- 901؛ ظلم حكام در- 340؛ عزل ركن الدوله از حكومت- 478؛ عزيمت زوار به- 149؛ عزيمت عين الدوله به- 1032، 1055؛ فرمانفرماي- 246؛ قتل يكي از تجار- 163؛ قرانتين طاعون در- 71؛ كارگزاري- 218، 242، 576؛ كارگزاري خارجه- 904؛ كميابي و گراني نان در- 659؛ كنترات راه- 942؛ گرمي هواي- 974؛ گمركات- 113؛ ماليه- 394؛ مأموريت محمد صادق خان در- 426 پ؛ مجلس فاتحه آقا شيخ محمد تقي بجنوردي در- 36؛ مخالفت اهل- با نوز 746؛ مدير پست راه- 790؛ مريدان ملا سلطانعلي گونابادي در- 51؛ معاون الدوله در- 514، 564؛ معدن فيروزه- 107، 220؛- مغشوش بودن 663؛-- سرحدات 340؛ مغولان در- 444؛ ملخ در مزارع- 779؛ مميزي اطراف- 944؛ نايب الحكومه- 84؛ نصب شعاع السلطنه در- 478؛ واقعه- 69؛ والي- 303، 435، 776؛ وبا در- 756 پ؛ وزارت- 518؛ وزير- 84، 480.
خرد (مدرسه):- 459- مدرسه ملي خرد.
خرطوم: بناي مدرسه در- 229، 235، 359؛ تخليه- 223؛- تصرف انگليس 222؛- در دست متمهدي 655 پ؛ ساختن كليسا در- 653؛- فتح 218، 235.
خرقان (فوج):- سپرده يار محمد خان آجودان باشي 939.
خرقانين: سيل در- 620.
خرقه: 53؛- سپردن به ملا سلطانعلي گونابادي 50.
خرقه بطانه خز شمسه مرصع شرابه‌دار:- مرحمت به ناظم الدوله 310.
خرقه ترمه: امتياز- 279- جبه ترمه.
خرقه ترمه كشميري تن پوش با شمسه مرصع:- مرحمت به نصرة السلطنه 48.
خرقه ترمه كشميري شمسه مرصع: مخلع شدن مجد الملك به- 146.
خرقه ترمه كشميري با شمسه مرصع الماس نشان:- خلعت صدارت 131.
خرقه خز: 133.
خرقه خز ترمه كشميري شمسه مرصع:- خلعت به امين الدوله 64.
خرقه خز شمسه مرصع شرابه‌دار: 319.
خرقه شمسه بطانه خز:- مرحمت به ناظم الدوله 152.
خرقه شمسه مرصع: 278؛- مرحمت به علي خان امين الدوله 188- جبه شمسه مرصع.
خركچي: قوانين رفت و آمد- در شهر 162.
خرم‌آباد: 391؛ آشوب سالار در قلعه- 701؛ حكومت- 118؛ فرار سالار الدوله به- 701؛ قلعه- 701؛ وفات شيخ الاسلام- 159.
خرمشهر: 76 پ؛ 248، 328، حريق بازار- 830- محمره.
خرمي، شمس الدين: بيست و دو.
خزانه: منشي‌هاي- 328.
ص: 1202
خزانه اندرون: 479.
خزانه نظام: تحويلداري- 1076؛ رياست- 291؛ رئيس- 762.
خزعل خان:- حكومت 248؛ مرحمت تمثال همايوني و شمشير مرصع به- 248.
خزينة الاصفيا (كتاب): 450 پ- غلام سرور خان هندي.
خسرو پرويز: 763.
خسرو خان، حاجي: 300- بهادر الدوله، حاجي خسرو خان.
خسرو خان مظفر السلطان (پسر امير گونه خان):- حكومت قوچان 661، 661 پ- مظفر السلطان، خسرو خان.
خسوف:- در طهران 471، 611، 741.
خشخاش: 500.
خط عثماني: مديري- 221.
خطوط دول غير همجوار: مدير- 244.
خطيب السلطان:- لقب ميرزا محمد باقر اعتماد العلما 525- اعتماد العلما- محمد باقر اعتماد العلما.
خفيه‌نويس، ميرزا جعفر: 420- جعفر خفيه‌نويس.
خلاصة الحوادث (روزنامه): 487؛ ايجاد- 293؛-- در طهران 260- روزنامه خلاصة الحوادث.
خلافت (روزنامه):- ايجاد در لندن 927؛- به زبان فارسي و عربي و تركي 927- روزنامه خلافت.
خلج (فوج):- سپرده به يار محمد خان آجودانباشي 939.
خلخال: اكراد- 892؛- حاكم 784؛ دهات- 45؛ زلزله- 45، 153؛ سيم تلگراف- 225؛ مهاجرت اهالي- به آسترا و بادكوبه 481؛ واقعه- 45.
خلفاي عباسي: سكه‌هاي- 419.
خلوتسراي همايوني/ خلوت همايوني: 22، 92؛ اجزاي مخصوص- 598؛- رياست نصرة السلطنه 42، 43؛ عمله- 734.
خليج سانتيگو: محاربه ثاني بحري در- 318.
خليج فارس: 400 پ؛ آمدن مال التجاره از خارجه به- 365؛ بنادر و جزاير- 368، 672؛ تأليفات سديد السلطنه درباره- 650 پ؛- راه تجارت انگليس 361؛ رئيس توپچي بنادر- 645؛ ساحل- 603؛ سفاين تجارتي از اودسا به- 672؛ كمپاني- 735؛ مال التجاره آلمان در- 365.
خليج كاظمه: 646.
خليفه عبد اللّه:- و قبايل بدوي سوداگران 345.
خليل اللّه خان قاجار ضياء خاقان (سرتيپ و رئيس طايفه قاجار): 311، 319، 1053؛- ملقب به ضياء خاقان 311، 319- ضياء خاقان، خليل الله خان قاجار.
خليل حجة الاسلام/ حاجي ميرزا خليل مجتهد: پسر- 648، 648 پ؛- تلگراف به عبد الله مجتهد آشتياني 781.
خليل خان ثقفي/ خليل خان اعلم الدوله ثقفي:- تشويق شاه به صدور فرمان مشروطيت 791 پ؛- رفتن به فرنگ 505؛ صرف جيب شاه به- 791؛- نمره اول اطباي ايران 505؛- همراهي شاه در سفر فرنگ 770- اعلم الدوله ثقفي، خليل خان.
خمام رود: 140.
خمامي، حاجي محمد:- امضاي سند با بوستلمان 366.
خمسه: 438 پ، 731؛ اهل- 101؛ ايل آصف الدوله در- 558؛ پيشكار حكومت- 561؛ تولد دو دختر توأم در- 72؛ تلگراف سپهسالار و آصف الدوله به- 524؛- توپچي 898؛- حاكم 438، 456،- حكمران- 241، 707؛- حكومت 67، 183، 223، 235، 1015؛-- عز الدوله 560؛-- علاء الدوله 14؛-
ص: 1203
- وزير همايون 703؛ راه- 530؛ رؤساي ايل- 438؛ رياست ايل و سواره دويرن- 607؛ شورش در- 443؛ علف صحراي- 176؛ فوج- 361؛ متمولين- 456؛ مرض گوسفند در- 176- زنجان.
خناق/ ديفتري (مرض): 159، 208 پ- ديفتري.
خواجه‌وند:- رياست ايل 248؛ رياست سواره- 91.
خواجه‌سرايان: 6.
خواجه عبد الكريم (تاجر كلداني):- در طهران 466.
خوار:- حكومت 68، 154، 155؛- حكومت عين الدوله 554؛- رياست ايلات سواره 155.
خواف: سيم تلگراف از مشهد تا- 626.
خوانسار: 719 پ؛ اهل- 719؛- حاكم 210، 497، 550، 583، 663، 960؛- حكومت 14، 88، 179، 335، 343، 537، 542، 549، 759، 934؛ نارضايتي مردم- 621؛ عزل عضد السلطان از حكومت- 663.
خوانسالار، محمد حسن ميرزا:- حكومت كاشان 63- محمد حسن ميرزا خوانسالار- عين السلطان.
خورشيد بيگم كاشي (عمه غلامحسين خان غفاري):- خواب ديدن حضرت سيد الشهداء 524؛- وفات 527.
خوره (مرض): 583- جذام.
خوزستان: 38 پ، 494 پ، 654 پ، 659 پ، 720 پ؛- بنادر 225؛ تاخت‌وتاز ايل بختياري در اطراف- 76؛- حكمران 869؛- حكومت حسينقلي خان مافي 761 پ؛ نام قديم- 76 پ.
خوي: اجتماع اهالي- 1084؛ بي‌نظمي اطراف- 116؛ جعفر آقاي شكاك در- 833؛- حاكم 322، 517، 788؛- حكومت 37، 304، 738؛-- افخم الدوله 395؛-- مجد السلطنه 391؛ سكته و قولنج در- 780؛ شهبندر عثماني در- 304؛ عجيبه- 48؛ كارگزاري- 242.
خيابان: محله- در كرمان 16- محله خيابان.
خيابان آقا شيخ هادي: 342، 498 پ.
خيابان اسلامبول: 94 پ.
خيابان الماسيه: ايجاد مكتب احساني در- 351؛ چراغان و آتشبازي در- 128؛ چوب خوردن سرتيپ كزازي در- 476.
خيابان اميريه: 267 پ؛ استقبال از شاه در- 822.
خيابان انقلاب: 180 پ.
خيابان باب همايون: آتشبازي و چراغان در- 307، 310.
خيابان جليل‌آباد: رختشويخانه در- 809- خيابان خيام.
خيابان جمهوري: 342 پ، 498 پ.
خيابان چراغ گاز طهران: آسياي بخاري در- 433.
خيابان خاني‌آباد: گذشتن شاه از- 454.
خيابان خيام: 809- خيابان جليل‌آباد.
خيابان دكتر بهشتي: 507 پ، 731 پ- خيابان عباس‌آباد.
خيابان سپهسالار: 731 پ، 1089 پ؛ جشن ملي در- 1089.
خيابان سعدي: 94 پ.
خيابان سلطنت‌آباد:- از ييلاقات سلطنتي طهران 575.
خيابان سيد اسماعيل: 761.
خيابان شاپور: 399 پ- خيابان وحدت اسلامي.
خيابان شاه‌آباد قديم: 1089 پ.
خيابان عباس‌آباد: 507 پ- خيابان دكتر بهشتي.
خيابان علاء الدوله/ باغ ايلخاني: 171، 504؛ انتقال دار التجاره بانك روس به- 988؛ ايجاد كتابخانه عمومي ملتي در- 259؛ تشكيل مدرسه اكابر در- 336.
خيابان كامرانيه: 351.
خيابان لاله‌زار: 1049.
ص: 1204
خيابان مريضخانه: شوسه- 153.
خيابان ناصري/ خ ناصريه: 347 پ؛ افتتاح مهمانخانه در- 347؛ چراغان و آتشبازي در- 44.
خيابان وحدت اسلامي: 399 پ- خيابان شاپور.
خيابان ولي عصر: 399 پ، 731 پ.
خياطباشي تبريزي، مشهدي محمد جعفر:- ساختن توپ 844- محمد جعفر خياطباشي تبريزي.
خياطخانه: 6.
خيام‌خانه: 6.
خيانة الآصفيه (كتاب): 526- حسين واعظ يزدي.
خيرآباد: تگرگ در- 611.
خير اللّه خان مقتدر الممالك (امين تذكره گيلان):- ملقب به مقتدر الممالك 340، 341- مقتدر الممالك.
خيرپور: افتادن سنگ سياه از آسمان در- 186.
خيريه (مدرسه): ايجاد مدرسه مليه- در تبريز 943- مدرسه مليه خيريه.
خيوه: مسلمانان متولد در- 219.
د
دادگاه بين‌المللي صلح لاهه: 344 پ.
دارا (پسر فتحعلي شاه حكمران خمسه): 737 پ؛ برادر- 393؛- حكومت خمسه 183؛- حكومت شاهرود و بسطام 536؛ مرحمت پالتو ترمه با سردوشي الماس به- 241- عبد اللّه ميرزا.
داراب: حاكم- 586؛ شرارت طايفه بهارلو در- 586.
دار الادب (مدرسه): ايجاد مدرسه- در هشتر خان 944- مدرسه دار الادب.
دار الانشاي حضور شاه: 686.
دار الانشاي ولايت عهد: رئيس- 315، 342.
دار الترجمه/ دار الترجمه دولتي: اداره- 559؛ ترجمه تاريخ چين در- 811؛ رئيس- 31.
دار الحفاظ: آئينه‌كاري- 302، 303.
دار الحكومه طهران: حبس زين العابدين خان در- 463.
دار الخلافه/ دار الخلافه طهران: 3، 39، 691؛ احضار امير نظام گروسي به- 477؛ اركان- 800؛ اقامت بارن بيانس در- 33؛ ايلات حدود- 62؛ بيرون آمدن اهالي- از لباس عزا 26؛ تحريك علماي- 60؛ تشريف‌فرمائي اعلي‌حضرت به- 27؛ تشكيل مجلس در- 998، 1009؛ جلوس مظفر الدين شاه در- 4؛ حبس اشرار ايل زرگر در- 25؛ حكمران- 81؛- حكومت 699؛- حكومت عين الدوله 699؛ در- 556؛ زن و مرد- 822؛ عزاداري در- 76؛ رعيت راپرت و عرايض حكومت- 73؛ علماي- 10، 31، 61، 471، 675؛ كنت اپرژزي در- 27؛ مجتهدين- 31؛ منيف پاشا در- 24؛ ناامني در- 988؛ نرخ- 385؛ نجباي- 320؛ ورود موكب همايوني به- 44؛- وزارت شفيع خان مستشار الملك 42؛ وزير- 399؛ وزير مختار آلمان مقيم- 36.
دار الشفا:- تأسيس در سمنان توسط نير الممالك 586.
دار الشوراي دولتي [روس]: ترور وزير داخله روس در- 614.
دار الشوراي ملي/ ملتي: 1024؛ تعيين باغ بهارستان براي- 1008؛ دستخط شاه براي اجراي- 998.
دار الشوري: 328، 374، 393؛ تشكيل- 1000؛ رياست وزراي- 425؛ وزراي- 328؛ وزير- 93.
دار الضيافه: برگزاري مجلس ختم در- 175.
دار الطباعه: رئيس- 31؛ طبع كتاب سياحت‌نامه استانلي در- 184؛ نقاش- 48.
دار العلم پاستور پاريس: 159.
دار العلوم:- در هند 370.
ص: 1205
دار الفنون (مدرسه): 181، 583، 633 پ، 860 پ، 867؛ استادان طب- 791 پ؛ امتحان شاگردان- 181؛ باز شدن- 837؛ بسته شدن- 459؛ تحصن شاگردان- 1001؛ تحصيل حكيم الممالك در- 657 پ؛ تحصيل كردگان- 85 پ، 529 پ؛ رئيس- 66؛ شاگردان- 44، 432، 1006، 1011، 1025؛ عكاسخانه- 181؛ فارغ التحصيلان- 477 پ؛ كتابخانه در- 904؛ معلمان- 446، 609؛ يوسف خان ارمني در- 45.
دار الفنون اسلامي:- در كلكته 937.
دار الفنون لوين (در بلژيك):- دكتراي افتخاري به ارفع الدوله 892.
دار جلينگ:- زلزله 491.
دار دانل: عبور سفاين جنگي روس از بغاز- 639.
دار فور/ داي‌فوي:- تصرف 403؛- متعلق به انگليس 382- داي‌فوي.
داعي الاسلام، محمد علي (از سادات نياكي مازندران):- شرح حال 650- محمد علي داعي الاسلام.
داغستاني: 966- محمد پاشا.
دالر [دلار]: 216- دلار.
دامارلاند:- نزاع با دولت آلمان 717.
دامغان: 704؛ حاكم- 586؛ حكمران- 123؛- حكومت 74، 174، 311، 472، 486، 759؛-- امين همايون 652؛ مدرسه ملي در- 891.
دانش (مدرسه): ايجاد مدرسه ملي- 359- مدرسه دانش. مرآت الوقايع مظفري ج‌2 1205 د ..... ص : 1204
اللّه ملك المورخين 709- ملك المورخين، هدايت اللّه.
دانشكده پزشكي پاريس: 860 پ.
دانشگاه تهران: 180 پ.
دانمارك: 759؛ پادشاه- 915 پ، 921؛ جدا كردن شلسويك از- 915؛- و دولت اتازوني 628؛ فوت ملكه- 297؛ خط تلفون از پاريس تا- 626؛ وفات پادشاه- 915.
دانماركي: شاهزاده- 870.
دان هوز:- تصرف توسط جماعت بوئر 464.
داود (پسر حاجي هبة اللّه طباطبايي امام جمعه بروجرد):- جانشيني پدر 41.
داود خان، ميرزا (برادر بنان السلطنه):- حبس 233.
داود خان بن ميرزا آقا خان صدر اعظم: پسر- 660.
داود خان كلهر:- و اقبال الدوله 467؛- زدوخورد با حاكم كرمانشاهان 467.
داود خان مفتاح السلطنه (پسر مفتاح الملك، نايب اول وزارت خارجه و مدير تحريرات اداره انگليس):- نشان شير و خورشيد و حمايل سبز 525- مفتاح السلطنه، داود خان.
داود خان نصرة الوزاره (قونسول ايران):- ايجاد مدرسه نوروز 695 نصرة الوزاره، داود خان.
داود شاه/ محمد علي: 515- محمد علي داود شاه.
دايرة المعارف آلماني (كتاب): دوازده.
دايرة المعارف بزرگ اسلامي (مؤسسه): بيست و نه، سي.
دايره بلديه: 387.
دايرة ثبت و تمبر دولتي 99.
دايره خاصه سلطنتي: 5.
دايره نظام: 62.
دايي قصاب: 610- نصرت السلطنه.
دواخانه: ايجاد- 137.
داي‌فوي/ دار فور: 382؛- در تصرف انگليس 352- دارفور.
داي‌هاي داي: بنا كردن انبار زغال و كارخانه مرمت سفاين در- 344.
دبا (روزنامه): 200- روزنامه دبا.
دبالوا، مسيو (وزير مختار فرانسه): خطابه- 30.
دبستان حقايق:- در اصفهان 793- حقايق (مدرسه).
دبير التوليه، آقا ميرزا سيد عبد اللّه:- توليت چهلچراغ تقديمي شاه به آستانه مقدسه رضوي 183-
ص: 1206
عبد الله دبير التوليه، آقا ميرزا اسيد.
دبير الدوله، حاجي (محاسب و مستوفي كشيكخانه):
مرحمت جبه شمسه مرصع به- 301.
دبير السلطان، ميرزا علي خان مستوفي (پسر ميرزا محمد وكيل الدوله):- استيفاي اصفهان 430؛- لقب 48؛- وكيل مجلس 1049- علي خان دبير السلطان.
دبير السلطنه، ميرزا ابو الفضل خان سعيد دفتر (برادر ناصر السلطنه):- ملقب به دبير السلطنه 63- ابو الفضل خان سعيد دفتر- سعيد دفتر.
دبير السلطنه امير تومان، ميرزا نصر اللّه خان (منشي حضور، پسر نظام العلما):- ملقب به ناصر السلطنه 63- 770 پ- ناصر السلطنه- نصر الله خان.
دبير الملك شيرازي، محمد حسين (وزير رسائل): 15- محمد حسين دبير الملك شيرازي.
دبير الملك، ميرزا نصر اللّه خان شيرازي (وزير رسائل، وزير داخله): پسر- 308، 355، 429؛- مهر و امضاي احكام 427؛- وزير رسائل 15، 239، 308، 426؛- وزير داخله 429؛- وفات 601- نصر اللّه خان دبير الملك.
دبير الممالك، ميرزا ابو القاسم آشتياني:- لقب 477- ابو القاسم آشتياني.
دبير الملك، ميرزا اسماعيل خان:- كارپردازي بادكوبه 633- اسماعيل خان دبير الممالك.
دبير حضرت، محمود خان مستوفي:- لقب 510- محمود خان مستوفي.
دبير حضور، ميرزا احمد خان (وزير رسائل): 342 پ، 735، 1061 پ؛- در خدمت شعاع السلطنه در شيراز 586؛- و شاه 969؛- و عين الدوله 1013؛ قصيده در هجو- 342؛- كاغذ خواني شاه 827؛- مخلع به پالتو ترمه با سردوشي الماس 586؛- ملقب به وزير حضور 1061؛- منشي امين الدوله در صدارت 475؛- نزاع با مجد الملك 1015؛- همراهي شاه در سفر فرنگ 770- وزير حضور- قوام، احمد- آشتياني، احمد خان.
دبير سپهري [محبعلي]: بازماندگان- بيست و چهار؛- و حكومت رضا شاه بيست؛ خاندان- بيست و سه؛- نوشتن شرح حال پدرش ملك المورخين بيست، بيست و يك؛- واگذاري يادداشت‌هاي ملك المورخين بيست و سه؛- وفات بيست و سه.
دبير مخصوص، حسن خان (منشي وزارت خارجه):- لقب 233؛- مدير خط روس 1035- حسن خان دبير مخصوص، ميرزا.
دبير همايون، علي خان: 503- علي خان دبير همايون.
دبير همايون، ميرزا محمد علي خان (منشي‌باشي علاء الدوله):- لقب دبير همايون 613- محمد علي خان، ميرزا.
دجله: 160.
دخانيات:- انحصار در روس 207؛ تحريم- 766 پ.
الدر المنتخب في تاريخ المصريين و العرب (كتاب): 326- افندي ابو الغز.
دربار: 529؛ مؤيد السلطنه در- 700 پ؛ مجلس- اعظم 831؛- سلطنتي صاحبقرانيه 97.
درب الماس: چيدن- 823.
درب تلگرافخانه: چيدن- 823.
دربخانه: 585؛ امين الدوله در- 105.
دربند ارغون شاه: توقف جنرال قونسول انگليس در- 297؛ سيل- 117.
درجز: 297.
دركه: مردم- 694؛ معدن فلزات در- 714.
درد گلو (مرض):- در سبزوار 307؛- در قزوين 123.
درشت: 486.
درنه: مهاجرين مسلمين در- 423.
دروازه اسب‌دواني: گردش شاه در بيرون- 930.
دروازه امامزاده حسن: 627.
ص: 1207
دروازه بهجت‌آباد: 645.
دروازه دولاب: قتل در- 616.
دروازه دولت: 44.
دروازه شميران: شوسه خيابان- 153.
دروازه طهران: 486؛ باغ شاه بيرون- 533؛ قنوات شاهي خارج از- 552.
دروازه قزوين (محله): آب- 404؛ آتش گرفتن دكان تيرفروشي در- 443؛ ايجاد مدرسه فرهنگ در- 494؛ باغ بيرون- 606؛ مدرسه ملي محسنيه در- 581.
دروازه گمرك: ايجاد كارخانه بلور و شيشه‌سازي در نزديك- 79.
دروازه گجل:- تبريز 937.
درولن، مسيو (از اجزاي مجلس وكلاي فرانسه):- شورش بر ضد مسيو لوبه 330.
درويش: 53.
درويش خان (فراشباشي حكومت كردستان):- ملقب به صارم نظام 501- صارم نظام.
دره‌شوري:- نزاع با طايفه ممسني شيراز 415.
دره لار: معدن ذغال سنگ- 281.
دوره دوازده ساله چيني: 89 پ.
دريابيگي، ميرزا سيد ابراهيم خان (پدر ميرزا ابو القاسم خان دريابيگي رشتي):- اجازه شيلات رشت 280- ابراهيم خان دريابيگي.
دريابيگي، ميرزا احمد خان امير تومان (حكمران بندرات):
- افتتاح مدرسه در بوشهر 454؛- تشكيل شركت ابداعيه 968؛- و تلگرافخانه بندرعباس 925؛- حكومت بندرات فارس 585، 703؛-- بوشهر 585؛- ضبط اسلحه بندرات 475؛- فتح بحرين 376؛- نايل به منصب امير توماني و حمايل و نشان 368- احمد خان دريابيگي.
دريابيگي، ميرزا حسن خان (حكمران سواحل و جزاير فارس):- شكست دادن شيخ حاكم لنگه 376؛- لشكركشي به بندر لنگه 334؛- مأمور محاصره بندر لنگه 271؛ مرحمت شمشير مرصع به- 356؛- نيابت حكومت بندرعباس و بوشهر 271- حسن خان دريابيگي.
دريابيگي رشتي، ابو القاسم خان (پسر ميرزا سيد ابراهيم خان دريابيگي):- اجاره شيلات رشت 280- ابو القاسم خان دريابيگي رشتي.
درياچه چاد: 390 پ- بحيره تشاد.
درياچه غريب: 783.
درياي بالتيك: 193.
درياي خزر: 160؛ مال التجاره وارد و خارج از طريق- 222- درياي مازندران.
درياي روم: 193- درياي مديترانه.
درياي سفيد: 912، 349 پ، 464- درياي مديترانه.
درياي شرق: 192.
درياي عمان: ميانه- 830.
درياي فارس: ميانه- 830.
درياي كره: ژاپوني‌ها در- 782 پ.
درياي مازندران: 280- درياي خزر.
درياي مديترانه: 193 پ، 912 پ- درياي روم- درياي سفيد.
دريفوس: تجديد محاكمه و احقاق حق- 200 پ.
دز آشوب:- حكومت مجد الدوله مهديقلي خان 805.
دزفول: 391، 400، 448؛ اجاره محال- 499؛ رفتن عبد الحميد خان سرتيپ توپخانه به- 391؛ روز اول عاشورا در- 449؛ شيوع آبله در- 301؛ ظلم به اهالي- 499؛ محله- 499.
دستخط همايوني/ دستخط مبارك: 36، 212؛ سواد- 92، 95- سواد دستخط همايوني.
دستره، آنت: 746 پ.
دستمال قميص: 50.
دستور زبان فارسي: 727 پ.
دشتستان:- حكومت 946؛ دزدي مال التجاره تجار در اطراف- 613.
ص: 1208
دعوة الحق (مجله): 976 پ؛ ميرزا محمد علي بهجت دزفولي نگارنده- 1083- مجله دعوة الحق.
دفتر: اهالي- 494.
دفتر استيفاء: اجزاي- 245، 645؛ رياست- 245.
دفتر ثبت و مهر دولتي: 100.
دفتر لشكر: اجزاي- 645.
دفتر محاسبات وزارت خارجه: 93.
دفتر مطالعات سياسي و بين‌المللي وزارت خارجه (ن):
521 پ.
دفيله: 1045، 1045 پ، 1051؛- قشون 112، 124، 168، 298؛- قزاق‌ها 113؛- نظامي در ميدان مشق 294.
دق (مرض): 608 پ- سل.
دقايق العلاج (كتاب): 222- قجر كرماني، محمد كريم خان.
دقيق/ قنسل: 325.
دك:- تصرف 224؛- واقع در محيط كبيره 224.
دكان خبازي نان سنگك:- در سلماس 330.
دكن (هند): برهان شاهيان در- 192 پ.
دلار: 223، 326، 364- دالر.
دلالي و قپانداري (1): منع- 121.
دلفان:- حكومت 118.
دلياني/ دليانس، موسيو (وزير اعظم يونان):- كشته شدن 792؛- وفات 845.
دماغه اميد نيك/ دماغه اميد/ دماغه اميد افريقا: 498 پ؛- در اقيانوس اعظم 223؛ پايتخت نواحي- 618؛ راه كشتي‌رو و خط آهن از- تا مصر 223؛- اميد نيك- اسپران كاپ.
دماغه روسكي ساوارت: 630.
دماوند: امام جمعه در- 984؛ شاه در ييلاقات شمالي- 582؛ وقف مدرسه در- 498؛ ييلاقات- 92.
دمشق: خط آهن از- تا مكه 525.
دوار (مرض): 750.
دوام الدوله، هدايت الله خان كاشي رفعت السلطنه:- لقب 390؛- در مجلس تحقيق 1026- رفعت السلطنه- هدايت الله خان كاشي دوام الدوله.
دوام الملك، ميرزا آقا خان كاشي (برادر هداية اللّه خان دوام الملك):- لقب 554- آقا خان كاشي.
دوام الملك، ميرزا هداية اللّه خان كاشي:- وفات 552- هداية اللّه خان كاشي.
دوستعلي خان معير الممالك [اول]:- پسران 732 پ- معير الممالك اول، دوستعلي خان.
دوستعلي خان معير الممالك [دوم] (پسر دوستمحمد خان): 398 پ، 712 پ، 804 پ- معير الممالك، دوستعلي خان.
دوستمحمد خان اعتصام الدوله (پسر عصمت الدوله):
804 پ- اعتصام الدوله، دوستمحمد خان.
دوستمحمد خان دوم معير الممالك:- پسر- 398 پ- معير الممالك، دوستمحمد خان.
دوشان تپه: 904؛ آتشبازي در- 309؛ آمدن شاه از- 909، 915؛ احداث باغ جديد شاه در- 568؛ اسب‌دواني در- 80، 82، 167؛ امتحان توپ در- 86، 168؛ بازگشت شاه از- 309؛ بازگشت شاه به- 909؛ پلنگ- 632؛ تشريف‌فرمائي شاه به- 138، 156، 301، 314، 308؛ توقف شاه در- 1039؛ جبال- 138؛ جنگ هفت لشكر در- 676، 835؛ دربار- 893، 1038؛ رفتن شاه به- 41، 148، 605، 872، 907؛ شاه در- 659، 835، 836، 889، 912، 938؛ شاه در قصر- 167، 756، 757؛ شكار شاه در- 63، 120، 638؛ صحراي- 265، 599؛ فلك شدن معتمد خاقان و نظام السلطان در- 753؛ منزل صدر اعظم در- 309؛ نطق شاه در عمارت- 705؛ هموار كردن خيابان- 920.
دوفرانس، موسيو (وزير مختار فرانسه):- ورود به تهران 673.
ص: 1209
دولاب: خيار- 616.
دولاب (مرض): 726.
دولاسكاز، كنت: 557.
دولت (محله): كدخداي محله- 180.
دولت‌آباد: 451؛ عزيمت شاه به- 454؛- متعلق به شعاع السلطنه 177.
دولت‌آبادي، حاجي ميرزا هادي مجتهد: پسر- 471.
دولت‌آبادي، حاجي ميرزا يحيي: مدرسه سادات- 371 پ؛- و مرتجعين 472 پ.
دولتشاه، محمد علي ميرزا (پسر فتح علي شاه): پسر- 46 پ، 342 پ، 800 پ، 941 پ، 1063 پ- محمد علي ميرزا.
دول خارجه: 190- انگليس- روسيه- فرانسه و ...
دول فرنگ:- تضعيف ژاپون 192؛- دوستي با چين 192.
دوما (مجلس): بيست و پنج؛- افتتاح 936؛- و تزار نيكلاي دوم بيست و پنج؛- در روسيه 944- مجلس دوما.
دوماس، الكساندر: 414.
دوندري:- تصرف 464.
دوهارت ويگ: (وزير مقيم روس):- در طهران 956.
دوهزاري زرد (پول): 563.
دويت، موسيو (وزير اعظم روسيه):- و مردم 871.
دويرن:- سپرده به اقبال السلطان 558.
دويرن خمسه:- رياست 607.
دويطه/ دويت، كنت:- وزارت عظمي روسيه 865- دويت، موسيو.
دوين سفرا [شيخ السفرا] (1):- وزير مختار اطريش 160؛- وزير مختار فرانسه 30- مقدم السفراء.
دهري، محمد (داماد آقا حسن رخت‌دار):- استشهاد بر ديوانگي آقا حسن رخت‌دار 380- كفري- محمد كرمانشاهي.
ده شاهي (پول): 699، 700.
ده‌كرد: ايجاد مدرسه ملي در- 775- شهركرد.
دهلي: جشن تاجگذاري پادشاه انگليس در- 639.
ده نمك: آتش زدن- 536 پ.
دهنه بختي بندر انزلي: گلوگاه در- 896.
ديابت/ مرض قند: 684 پ- مرض قند.
ديالمه: 31 پ.
دير: خط تلگراف ميان قضاء وليم و- 869.
ديركوند (گ): اشرار- 90؛ رؤساي- 795، 1040.
ديفتري (مرض): 208 پ؛ داروي- 208؛ سرم ضد- 159؛ معالجه- 159.
ديگجوش: رسم- در شب ميلاد امير المؤمنين 50.
ديلمان:- از قراي رشت 111.
دينار (پول): 45، 223 پ، 427، 459، 509، 511، 521، 522، 538، 543، 565، 567، 584، 584 پ، 655، 700، 714، 714 پ، 767، 795، 914.
دينارآباد: اردوي نظامي در تنگ- 292.
ديوان اشعار ميرزا يحيي خان تفرشي سرخوش (كتاب):
- طبع در طهران 418- يحيي خان تفرشي سرخوش.
ديوان بلخ: 804.
ديوان بيگي، سيد احمد: 49 پ، 439 پ، 507 پ- احمد ديوان بيگي.
ديوانخانه/ ديوان: آصف الدوله در- 504؛ احضار حشمت الدوله در- 542؛ انبار گندم و غله- 419؛ حمله مردم به- 511؛ صدر- 389؛ مطالبه پول از- 393؛- مؤاخذه مردم 364؛ نوكر- 363؛ همهمه در- 1022.
ديوانخانه شيراز: رئيس- 445.
ديوانخانه عدالت/ ديوان عدالت: 645؛ امور- 617؛ حاضر نشدن وزير عدليه در- 529؛ حكم- 1054؛ رياست- 389؛ عين الدوله در- 550؛ نظم- 427.
ديوانخانه عدليه: 257، 466، 948؛- به وزير دربار
ص: 1210
466؛ رئيس اجراي- 573؛- كردستان 501.
ديوان داوري جهاني: مقر- 639 پ.
ديوان ملاي رومي (كتاب): كشف ابيات- 127.
ديوان ملت مجلس روسيه: 856.

ذ

ذات الريه (مرض): 64، 696، 709،- شيوع در طهران 147.
ذاكرين: 57؛ خلعت و انعام شاه به- 920.
ذبح الملك:- لقب قصاب‌باشي 891- قصاب‌باشي.
ذخيره نظام: بست نشيني اهالي- 357.
ذرايع الاحلام في شرح شرايع الاسلام (كتاب): 702 پ، 755 پ،- محمد حسن ممقاني.
ذرع: 384 پ،- كسبه ايران 383.
ذكاء الملك، محمد علي: 220 پ- محمد علي ذكاء الملك.
ذكاء الملك، ميرزا محمد حسين اصفهاني فروغي: 220، 220 پ، 288؛- انتشار دوباره روزنامه تربيت 336؛- ايجاد روزنامه تربيت 67؛- تاريخ ساسانيان ضميمه سالنامه 18؛- ترجمه كتاب سفر هشتاد روزه دور دنيا 464؛- شيخ سعدي 336؛- نشر روزنامه تربيت 336 پ؛- نگارش تاريخ اسكندر كبير 302- محمد حسين اصفهاني فروغي (ذكاء الملك)- فروغي.
ذكرت:- نزاع با شمرت 891.
ذكر جبرئيليه/ ذكر خفي: 50- صفي عليشاه.
ذوات الاذناب: 348- ستارگان دنباله‌دار- ذوذنب.
ذوالرياستين همداني: پسر- 420.
ذوذنب/ ستاره دنباله‌دار: 637، 637 پ.
ذهبي: طريقه- 53.

ر

راجپوتات: مردم- 473؛- دريافت وجه استمراري از انگليس 473.
راجر انگليسي:- عكس‌برداري 200.
راجه‌ها:- غسل در نهانيسر 204.
راديوم:- خواص سيزده.
راست كوچه: سيل در- 77.
راسته تبريز: ايجاد مدرسه مليه در محله- 943.
راس مانكاسيا (والي نيجر): لشكركشي نجاشي حبشه به اردوي- 359.
راسم بيك افندي: 1101.
رامهرمز: دست درازي به- 76.
راميدوف، پرنس:- باني كليسياي پطرزبورغ 848.
رانگون:- پايتخت برمه 346 پ- رنگون.
راولپندي: 812.
راه‌آهن: 920 پ؛- از تونس و الجزاير به بحيره تشاد و سودان غربي 390؛- از عشق‌آباد تا بندرعباس 395؛- توسط آلماني‌ها در ايران 222؛- توسط آلمان در شانتونگ 192؛- روس در خاك منچوري 192؛ قرارداد آلمان با ايران براي- 383؛ قرارداد رئيس- 614؛- مجاني براي ايران توسط آلمان‌ها 383.
رايس، سيسيل اسپرينگ:- همدرس ناصر الملك در آكسفورد 194 پ.
رباط طرق: 583.
ربيع المولود: 405 پ.
رجال عصر ناصري (كتاب): 657 پ- سعادت نوري، حسين.
رجال عصر ناصري (كتاب): 1 پ، 54 پ، 203، 209 پ، 398 پ، 507 پ، 602 پ، 628 پ، 629 پ، 712 پ، 737 پ، 804 پ- معير الممالك، دوستعلي خان.
رجال وزارت خارجه (كتاب): 325 پ، 374 پ، 1014 پ- ممتحن الدوله، مهدي خان.
رحا: دائر شدن مدرسه در- 869- رها- اورفه.
رحمت الله خان ساري اصلان افشار: وفات- 296- ساري صلان افشار، رحمت الله خان.
ص: 1211
رحمت اللّه خان غفاري كاشاني/ رحمت اللّه خان پيشخدمت (پيشخدمت همايوني، پسر مصدق الدوله):- كتك خوردن از سهام السلطنه 333، 339؛- ملقب به افتخار همايون 454- افتخار همايون.
رحيم خان چلبيانلو (سرتيپ سواره قراباغ):- كشتن و سركوب مشروطه‌خواهان 402 پ.
رختدار: 425.
رختدارخانه: 6، 43.
رختداري: 659 پ.
رختشويخانه: ايجاد- 295، 587.
ردّ بر پادري (كتاب): 734- شيخ العلما.
رژي: 392 پ، 420، 470؛ اداي پول- 490؛ خيال صدر اعظم در تجديد- 171؛ قرض- 150؛ قرض- به ايران 487؛ قصه- 470؛ قضيه- 420 پ، 973 پ؛ به گلوله بستن مردم در واقعه- 691 پ؛ لغو قرارداد- 953 پ؛ مسأله- 987؛ ملك التجار در- 402 پ؛- موقوف شدن در ايران 470؛ ناصر الدين شاه در- 470 پ؛ واقعه- 142، 691 پ.
رسالة الاسلام (كتاب): 190.
رساله عمليه (كتاب): 734 پ- شيخ العلما.
رساله مجديه (كتاب): 708 پ- مجد الملك سينكي.
رساله يحيويه/ پندنامه (كتاب): مقدمه- 686 پ- سعيد وزيري، منوچهر.
رستگار فسايي، منصور:- تصحيح فارسنامه 316 پ.
رستم‌آباد: 58 پ؛ آمدن صدر اعظم از- 1004؛ صدر اعظم در- 1010؛ منزل ييلاقي مشير الدوله در- 992؛ ييلاق- 786.
رستوف: قتل و غارت در- 867.
رسول اكرم (ص): مولود- 405 پ.
رشت: 249، 365، 636، 731، 896، آتش در حجرات- 458؛ اجحاف اجزاي اداره شوسه- 305؛ احداث مدرسه السنه خارجي در- 201؛ احضار علي خان امين الدوله از- به طهران 581؛ اسلام آوردن يهود- 111؛ افتتاح اداره اطفائيه در- 497؛ افتتاح قرائت‌خانه در مدرسه ابتدائيه- 357؛ املاك اهالي- 140؛ امين الدوله در- 472؛ اهالي- 365، 366، 732؛ ايجاد مدرسه در- 1021؛ ايجاد مدرسه عضديه در- 838؛ ايجاد مدرسه وطن در- 838؛ ايجاد مريضخانه در- 732، 838؛ بازگشت دوباره عضد السلطان به- 915؛ باغ مديريه- 1076؛ پ؛ برپايي تعزيه‌خواني شاه در- 611؛ برف زياد در- 752؛ بلواي مردم بر ماليات راه شوسه در- 232؛ بيگلربيگي- 212؛ پارچه ساختن از ابريشم در- 420؛ پذيرايي سالار افخم گيلاني از شاه و صدر اعظم در- 796؛ تأسيس راه شوسه از- به طهران 293؛ تذكره- 496؛ تسطيح شوارع- 355؛ تلگراف از- 1039؛ تلگراف به- 962؛ جنگ گاو در مديريه- 941؛ چراغ الكتريك در- 732؛ حاكم- 838، 907، 1021؛ حريق در- 473، 485؛ حكومت- 305، 961؛- حكومت مشير السلطنه 14؛ حواله ماليات- 954؛ دزدان در اطراف- 416؛ دهات و توابع- 416؛ راه- تا طهران 864؛ راه شوسه- و قزوين 609؛ رفتن امين الدوله به- 321؛ سوار قزاق- 843؛ شورش مردم- 1036، 1037؛ شوسه راه- 249، 609؛ شيلات- 280، 602؛ شيوع چراغ برق در كوچه‌هاي- 294؛ عدد شاگردان مدرسه- 354؛ عزل حاكم- 950؛ علماي- 615؛ فروش چاي- در تهران 917؛ قصابهاي- 609؛ كارخانه‌هاي فرنگي در- 416؛ كمپاني- 460؛ گراني تخم‌مرغ در- 165؛ گفتگوي صدر اعظم با- 1040؛ ماليات- 962؛ ماهيگيري در رودخانه- 280؛ متمولين- 839؛ مدرسه ابتدائيه حسنيه در- 110، 195؛ مدرسه مظفريه شرافت در- 509؛ مردم- 915؛ معافي
ص: 1212
عوارض نهر خمام رود و ..- 140؛ والي- 416؛ ورود سفير رماني به- 943؛ ورود شاه به- 838؛ وضع قوانين نرخ و تنظيف در- 176؛ هم قسم شدن مردم- در اجراي مجلس ملي 1086.
رشديه (مدرسه): 250، 472؛ ايجاد- 137؛ دروس- 197- مدرسه رشديه.
رشديه، ميرزا حسن:- تبعيد به كلات 1083؛- معلم مدرسه رشديه 137؛- تحصن در خانه آقا سيد محمد 970- حسن، ميرزا (مدير مدرسه رشديه).
رشديه، شمس الدين: 138 پ.
رشديه، فخر الدين: 138 پ.
رشيد الملك، نقي خان:- عزل 517؛ نايب الحكومه اردبيل و مشكين 431- نقي خان رشيد الملك.
رشيد پاشا:- تصرف كربلا 1103.
رضا بيان الملك مستوفي شيرازي:- وفات 681- بيان الملك مستوفي شيرازي، رضا.
رضا پهلوي (شاه):- سلطنت و ديكتاتوري بيست.
رضا (ع)، حضرت: زيارت- 666؛ عزيمت امير نظام به زيارت- 356؛ معجزه- 109.
رضا خان، حاجي: استعفاي- 1023؛- صراف خزانه 836؛- و عمل گوشت طهران 1016؛- وزارت بلديه و احتساب 836- صديق الممالك صراف.
رضا خان، ميرزا سيد (حاكم بختياري):- وفات 158.
رضا خان ارفع الدوله (وزير مختار ايران در روس، سفير كبير ايران در عثماني): 591؛- احضار به طهران 715؛- گماشته و پرورده اتابك امين السلطان 715 پ؛- لقب پرنس 523؛ ميل اتابيك به- 577- ارفع الدوله،- رضا خان دانش.
رضا خان اقبال السلطنه: پسر- 442- اقبال السلطنه، رضا خان.
رضا خان دانش (پرنس ارفع الدوله؛ وزير مختار پطرزبورغ):- نطق در مجلس انعقاد صلح در لاهه 590- ارفع الدوله- رضا خان ارفع الدوله.
رضا خان سرتيپ مهندس، ميرزا: ترسيم و طبع نقشه ممالك- 105، 119.
رضا خان صديق الممالك صراف (رئيس بلديه و احتساب):- تعدي 836- صديق الممالك صراف، رضا خان.
رضا خان گرانمايه، ميرزا/ مؤيد السلطنه امير تومان:
736 پ، 1086؛ پسر- 569؛- تقسيم مال 823؛- دست‌پرورده حسين خان مشير الدوله سپهسالار قزويني 700 پ؛- رياست مجلس 700؛- وزير مختار 540 پ- مؤيد السلطنه امير تومان- گرانمايه‌سرايي، رضا خان.
رضا خان مير پنج/ رضا خان: 579 پ؛ سان و رژه در زمان- 180 پ؛- به قدرت رسيدن 216 پ؛- كودتا 796 پ- رضا شاه [پهلوي]- رضا پهلوي.
رضا خان مير پنجه پيشخدمت:- ملقب به رفعت الملك 510- رفعت الملك.
رضا خان وثوق ديوان (پيشخدمت):- لقب بديع الملك 43- بديع الملك، رضا خان- وثوق ديوان.
رضا شاه [پهلوي]: 266 پ؛- وارثيه عزيز خان 579 پ؛ دوره سلطنت- 337 پ؛ رئيس شهرباني- 713 پ- رضا خان مير پنج- رضا پهلوي.
رضا صديق الدوله نوري:- وفات 778، 784- صديق الدوله نوري، رضا.
رضا صفا (كاتب)/ سلطان الكتاب: سنگ ريختن به خانه- 789- سلطان الكتاب.
رضا قلي خان (والي كردستان): پسر- 733 پ.
رضا قلي خان سوادكوهي/ حاجي ميرزا محمد صفاي صوفي: 743 پ- محمد صفاي صوفي.
رضا قلي خان عدل الدوله (برادر سلطانعلي خان وزير
ص: 1213
افخم): 703 پ- عدل الدوله، رضا قلي خان.
رضا قلي خان للّه‌باشي/ رضا قلي خان هدايت: پسر- 66، 777 پ- للّه‌باشي، رضا قلي خان- امير الشعراء.
رضا قلي خان مجير السلطنه امير تومان (رئيس قشون آذربايجان): مفتخر به قمه مرصع 517؛- ملقب به سالار معظم 517- مجير السلطنه امير تومان، رضا قلي خان- سالار معظم.
رضا قلي خان مستوفي (منشي‌باشي اتابيك):- وفات 725- مستوفي، رضا قلي خان.
رضا قلي خان مير پنجه (آجودان حضور):- حامل خلعت به آذربايجان 125.
رضا قلي خان نظام السلطنه: 368 پ؛ پدر- 578 پ.
رضا خياباني، آقا سيد (دايي ميرزا رضا كرماني): خواهر- 16.
رضا كرماني، ميرزا: 108؛- و اتابيك 623؛- ارادت به سيد جمال الدين 16؛- استنطاق 17؛- حبس 17؛- دار زدن 16، 17؛- دست‌فروشي در طهران 16؛- دستگيري 17؛- سوگند به قصاص 109؛- قتل ناصر الدين شاه 739؛- قصاص 17؛- مادر 16؛ مراسم چهلم- 498 پ؛- وظيفه خور محمد حسن امين الضرب 17؛- وعده قصاص در عبد العظيم 16.
رضائيه: 115 پ- اروميه.
رضوان الملك، عباسقلي خان:- لقب رضوان الملك 614- عباسقلي خان.
رضوان الملك شيخي، مهدي خان:- سرودن ماده تاريخ شهادت ناصر الدين شاه 25؛- وفات 600، 613- مهدي خان رضوان الملك شيخي.
رضي خان معظم الملك، حاجي ميرزا سيد (نايب اول وزارت خارجه): 506؛ پسر- 573؛- ملقب به معظم الملك 158- معظم الملك، حاجي ميرزا سيد رضي خان.
رضي خان ممتحن الملك مازندراني (رئيس دفتر وزارت خارجه):- وفات 682- ممتحن الملك مازندراني.
رعاف (مرض): 817.
رفائيل: مغازه خواجه- 1049.
رفعت (مدرسه): ايجاد- توسط رفيع خان مشار السلطنه 515- مدرسه رفعت.
رفعت افندي (باش شهبندر دولت عثماني):- مأمور اقامت تبريز 297.
رفعت السلطنه، عبد الرزاق خان مازندراني (مستوفي سررشته‌دار مخزن نظامي):- لقب رفعة السلطنه 311، 319- عبد الرزاق خان مازندراني، رفعت السلطنه (مستوفي سررشته‌دار مخزن نظامي).
رفعت السلطنه، هدايت اللّه خان كاشي:- ملقب به دوام الدوله 390- دوام الدوله- هدايت الله خان كاشي.
رفعت الملك:- لقب رضا خان مير پنجه 510- رضا خان مير پنجه پيشخدمت.
رفليماتيك/ صنعت كاشي طلايي: 293.
رفيع، حاج آقا رضا: پدر- 366 پ- قائم مقام الملك.
رفيع الدوله، حاجي ميرزا حسن خان مستشار لشكر (پسر مصطفي وكيل لشكر): پسر- 361؛- لقب رفيع الدوله 91- حسن خان مستشار لشكر.
رفيع جهانشاهي:- مجلس فاتحه براي پدرش 673.
رفيع خان، ميرزا:- رياست خلوت 1015- مستشار السلطنه.
رفيع خان مشار السلطنه:- ايجاد مدرسه رفعت در طهران 515- مشار السلطنه.
رقه: سرحد مصر از- 958.
ركس، كنت (وزير مختار آلمان):- مأمور اقامت دار الخلافه 307.
ركن الدوله، علينقي ميرزا (پسر فتحعلي شاه): 555 پ- علينقي ميرزا ركن الدوله.
ص: 1214
ركن الدوله، علينقي ميرزا (پسر محمد تقي ميرزا ركن الدوله): 871 پ، 1057؛- امداد در تعمير ديوار حرم 303؛- انتخاب امير الامرا به پيشكاري 871؛- پسر- 246، 662؛- تصويب وزارت خراسان به ميرزا صدر الدين نجد السلطنه 518؛ تعديات- 476، 728؛- تغيير اعضاي حكومت كرمان 805؛ تلگراف صدر اعظم به- 480، 501، 502؛- حكومت خراسان 84، 476، 662؛-- سبزوار 662؛-- كرمان 703؛ شيخيه در حكومت كرمان- 803، 805؛- عزل 468، 478؛- فرزندان 72؛- فرمانفرماي خراسان و سيستان 91، 246؛- ملقب به ركن الدوله 566؛- واگذاري حكومت سبزوار 502 علينقي ميرزا ركن الدوله.
ركن الدوله، محمد تقي ميرزا (برادر ناصر الدين شاه):
84 پ، 435، 435 پ؛ پسر- 327، 762 پ، 871 پ؛- حكمران خراسان 662؛- سكته 555؛- وفات 555 محمد تقي ميرزا ركن الدوله.
ركن الدين مختار: پدر- 337 پ.
ركن السلطان (پسر عضد الملك): 503؛- عزل 680.
ركن السلطنه، محمد رضا ميرزا (برادر مظفر الدين شاه؛ پسر ناصر الدين شاه): 826؛- و احمد شاه 712 پ؛- حاكم كاشان 659؛- تعديات 677؛- حكومت سمنان و دامغان 759؛- حكومت كاشان 759؛- رفتن به اروپا 712 پ؛- ظلم به مردم 659؛- عزل 677؛- فرار از طهران به اسلامبول 711؛- مقرري و منزل مخصوص 712- محمد رضا ميرزا ركن السلطنه.
ركن الملك (نايب الحكومه اصفهان): خواهش- 649- سليمان خان خلف بيگي (وزير و مشاور ظل السلطان).
ركن رابع: 549.
رم: 674؛ سفير كبير ايران در- 615؛ عيد بزرگ در- 656.
رماتيسم/ روماتيسم/ رماتيس (مرض):- شاه 514 پ، 551، 597.
رماني: سفير- 943؛ مرخصي سفير فوق العاده- 951.
رمد (مرض): 104.
رموز مفتاح الملك، ميرزا محمود خان: 232، 251- مفتاح الملك.
رنگون: طاعون در- 346- رانگون.
روبينو:- سوء قصد به پادشاه بلجيك 630.
روپيه (پول): 189، 194، 199، 210، 221، 329، 346، 365، 419، 420، 480، 481، 501، 787.
روح اللّه ميرزا نصرت السلطنه:- رياست خلوت 22- نصرت السلطنه، روح اللّه ميرزا.
رود ارس: 476- ارس.
رودخانه فومن: پل بر- 440- فومن (رودخانه).
رودخانه كردستان: طغيان آب- 161.
رودلف، موسيو:- رئيس اداره اطفائيه 497.
روزنامه آزاد/ آزادي: بيست و يك، بيست و دو- آزاد/ آزادي (روزنامه).
روزنامه آيينه عيب‌نما: بيست و يك، بيست و دو- آيينه غيب نما (روزنامه).
روزنامه احتياج: 251، 293- احتياج (روزنامه).
روزنامه اخوت: 293- اخوت (روزنامه).
روزنامه ادب: 1064 پ؛- آزادي در نوشتن 741؛ نگارنده- 968- ادب (روزنامه).
روزنامه ارشاد: 917، 954- ارشاد (روزنامه).
روزنامه اسلام: 650- اسلام (روزنامه).
روزنامه اطلاع: 717- اطلاع (روزنامه).
روزنامه اكباتان: 1088 پ- اكباتان (روزنامه)
روزنامه ايران: 559، 717؛- انتشار روزانه 210؛ نام اتابيك در- 676- ايران (روزنامه).
روزنامه پتي ژورنال فرانسه: 202.
روزنامه تربيت:- آزادي در نوشتن 741؛ ايجاد-
ص: 1215
67؛ صاحب- 559- تربيت (روزنامه).
روزنامه تيمز: 320 پ- روزنامه طيمس- تيمز (روزنامه).
روزنامه ثريا: 758؛- آزادي در نوشتن 741؛- تغيير نام 516؛ مدير- 516؛- در مصر و تهران 660- ثريا (روزنامه).
روزنامه حبل المتين: 185؛- آزادي در نوشتن 741؛ صاحب- 103، 528، 970، 1064؛- طبع در كلكته به زبان فارسي 474، 818؛- نشان دادن به شاه در اسلامبول 528؛- حبل المتين (روزنامه).
روزنامه الحديد: 293، 928- الحديد (روزنامه).
روزنامه حكمت: مدير- 644- حكمت (روزنامه).
روزنامه خلاصة الحوادث: اعلان قرض ايران از بانك استقراضي روس در- 487- خلاصة الحوادث (روزنامه).
روزنامه خلافت: 927- خلافت (روزنامه).
روزنامه دبا: 200- باد (روزنامه).
روزنامه دعوة الحق: ايجاد- 976- دعوة الحق (روزنامه).
روزنامه دولتي [ايران/ روزنامه ايران سلطاني]: 296، 458، 676؛ القاب در- 404؛ تغيير وضع- 659؛ عنوان صدر اعظم در- 473.
روزنامه شاهنشاهي: 890- شاهنشاهي (روزنامه).
روزنامه شرافت: 48، 609 پ، 713 پ؛ ايجاد- 31- شرافت (روزنامه).
روزنامه شرف: 31، 325 پ، 743 پ- شرف (روزنامه).
روزنامه صحقه روزگار: بيست و يك، بيست و دو- صفحه روزگار (روزنامه).
روزنامه طيمس [تايمز]: 204، 208، 320؛ طبع بي‌مركب- 587- طيمس (روزنامه)- روزنامه تيمز.
روزنامه عدل مظفر: 1088 پ- عدل مظفر (روزنامه).
روزنامه عربية البناته: 196- عربية البناته.
روزنامه فلاحت:- ايجاد در طهران توسط فخيم السلطنه 523- فلاحت (روزنامه).
روزنامه قانون: ايجاد- 337- قانون (روزنامه).
روزنامه اللواء:- در مصر 493- اللواء (روزنامه).
روزنامه المجلس: 1066، 1084؛ اجازه مجلس به داير شدن- 1064- مجلس (روزنامه).
روزنامه مجموعه اخلاق: 855؛- طبع در طهران 835- مجموعه اخلاق (روزنامه).
روزنامه مظفري بوشهر: صورت مكتوب بغداد در- 965؛ مدير- 972 پ؛ موقوف شدن- 972- مظفري بوشهر (روزنامه).
روزنامه معارف: صاحب- 559؛ طبع- 292- معارف (روزنامه).
روزنامه مفتاح الظفر: 193، 195- مفتاح الظفر (روزنامه).
روزنامه مكتب: 293- مكتب (روزنامه).
روزنامه المنار:- آمدن از مصر به ايران 326- المنار (روزنامه).
روزنامه ناصري: 431؛ خبر مرگ امير عبد الرحمن خان در- 229؛ مدير- 463- ناصري (روزنامه).
روزنامه نوروز:- طبع در تهران 659- نوروز (روزنامه).
روزنامه الهلال «هلال»: 811، 840- الهلال «هلال» (روزنامه).
روزولت، تئودور (رئيس جمهور اتازوني): 589 پ، 591؛- رياست جمهوري مجدد 727؛- و صلح‌نامه روس و ژاپون 841.
روستاي امامه و انيس الدوله (كتاب): 44 پ، 647 پ، 777 پ- تفضلي، ابو القاسم.
روسيه/ روس: 187، 190 پ، 216، 259، 372، 556، 627، 631، 634، 697، 698، 765، 775، 787، 802، 812، 831، 845، 850، 856، 857، 886،
ص: 1216
913 پ، 947، 997؛- آبادي 421؛- آزادي دادن به فنلاند 868؛ آشوب- 809؛- و آلمان يازده؛ آمدن حسن خان مشير الملك از- 680؛ آمدن دو نفر از- به طهران 813؛ آمدن سرحددار- به پل خداآفرين 649؛ آيات مضر براي ملت- 403؛ اتباع- 738 پ؛- اتحاد با انگليس 840، 956؛- اتحاد با انگليس در تقسيم ايران 1083؛- اتحاد با ايران 579؛- اتحاد با فرانسه 196، 688؛- اجاره آب نهر آذوريان 403؛- اجاره شيلات رشت 602، 603؛- اجاره هفت ساله جنگل‌هاي ايران 476؛- اجازه از ايران براي انبار ذغال سنگ در بندرعباس 421؛- اجازه ساخت شوسه راه گيلان 226؛- احداث بانك در شيراز 882؛- احضار وزير مختار مقيم طهران 628؛ اخبار جلوس همايوني به دولت- 71؛- و اختلال در سوريه و شامات 406؛ اخراج رعاياي- از آلمان 224؛ ارامنه بادكوبه و دولت- 851؛ ارسال نشان سنت آندره از طرف امپراطور- براي محمد علي ميرزا وليعهد 812؛- اروپا 400؛ استخدام كلنل قزاق از- 266؛ استعفاي وزير جنگ- 359؛- استفاده از افراد محلي 650 پ؛ استقراض مظفر الدين شاه از- دوازده؛ اصلاح مابين- و ژاپون 844؛ اعلان‌نامه امپراطور- در بادكوبه 403؛ اعلي افسران قشون- 793؛ اغتشاش در- 575، 851، 868، 912، 920 پ؛ افتادن راه قفقازيه به دست- 361؛- افتتاح راه سيبريا 862، 863؛ افتتاح مجلس دوما در- 944؛ امپراطريس- 196، 592، 716؛ امپراطور- 196، 221، 372، 401، 468، 471، 481، 531، 579، 592، 698، 734، 747، 765، 803، 809، 812، 848، 865 پ؛ امتداد سيم تلگراف از مشهد تا- 626؛ امتيازات به- 896؛ امور ماليه- 809، 865؛ امير اسكندر خان مواجب خور- 358؛ امين السلطان در- 697 پ؛ امين دار الضرب و كارخانجات- 107؛ انتقال پول به- 479؛ انجمن اسلامي در ممالك- 349؛- انحصار گذاشتن مسكرات و دخانيات 207؛ انديجان- 657؛- و انگليس 1041؛ اوضاع حركت- 210؛ اولتيماتوم- 769 پ؛ اهالي- 614، 875، 944؛ اهالي نظام- 591؛ ايالات شمال غربي- 868؛ ايران در گرو- 1049، 1070؛ ايلچي- 820؛ بازگشت حسن خان مشير الملك به- 680؛ بازگشت پطر كبير به- نوزده؛ بانك- 487، 988؛ بانك استقراضي- 397؛ بخشش غرامت جنگي ژاپون به- 806؛- بستن مكتب ارامنه 226؛ بلاد- 631، 670، 745، 848؛ بلواي مردم رشت و دولت- 232؛ بلوا و اغتشاش در- 945؛ پادشاه- نوزده؛ 349، 372، 468، 519، 630، 717، 845، 855؛ پايمال شدن دولت- 746؛- در پرت آرتور 721؛- پرداخت غرامت به ژاپون 861؛ پلتيك ايران با- 577؛ پلكنيك- 435؛- پناهندگي به امير اسحاق خان 365؛ پناهندگي زن‌هاي طهران به سفارت- 415؛ پول رايج- در زمان تزارها 688 پ؛- پيشرفت در خاك ايران 323؛- پيشروي به طرف درياي شرق 192؛ تأسيس مكاتب زراعت و فلاحت در- 207؛ تبت تحت حمايت- 587؛ تبعه- 397، 462، 497، 821، 1006، 1016، 1088؛ تبعيت مسلمانان متولد بخارا و خيوه از- 219؛ تجار- 327؛ تجار ارامنه تبعه- 906؛ تجارت- 882؛-- با ايران 327، 376؛-- در شمال ايران 361؛- تحريكات در قضيه رژي 420 پ؛- تحريك تراكمه ايران 478؛ تربيت يافتن زين العابدين خان در- 463؛ ترس افغان از- 340؛ ترقي تجارتي- 809؛ ترقي دولت
ص: 1217
- 221؛ ترقي قوه بحري- 197؛- ترك اسلحه 372؛- ترك جميع تعميرات و بناها 862؛ ترور وزير داخله- 614؛- تسلط در ايران 455؛ تسليم بلاد به- 863؛ تشكيل قونسولگري- در بندرعباس 1100؛- تشكيل مجلس پارلمنت 778؛- تصديق حمايت ژاپون بر حكومت كوريا 862، 863؛- تصرف پرت آرتور 234، 729؛- تصرف چين 199؛- تصرف كره 192؛- تعهد به نداشتن حق كشتي‌راني در درياي شرق اقصي 862، 863؛ تعليم و تحصيل در- 884؛- تغيير سياست با انگليس يازده؛ تقاضاي قرض دولت ايران از- 946؛- تقسيم ايران با انگليس 1010؛- تلافي اخراج رعايا از آلمان 224؛- تلافي خصمانه به چين 199؛ تلفات- در جنگ داخله 1056؛- تلگراف به مظفر الدين شاه درباره خراسان 663؛ تلگراف وزير مختار روس به- 470؛ تنزيل زياد براي- 490؛- توسعه تجارت در جنوب ايران 672؛ جامعه- بيست و پنج؛ جرايد- 1024؛ جشن سفارت- 936؛ جلوس نيكلاي دويم در- 24؛ جمع و خرج ماليه- 562؛ جمعيت- 734؛- جنگ با ايران 221؛ جنرال تبعه- 565؛- جنگ با ژاپون 446، 687، 772، 831؛- جنگ داخله 873، 1056؛- جنگ با عثماني 496، 527؛ جنگيدن رعاياي ژاپون با- 699؛ جنوب- 349 پ؛ جهازات- 355، 782؛- حبس نفرستادن به سيبر 421؛ حبيب اللّه خان خديو افغانستان و- 793؛ حركت يكي از جزاير- 630؛- حريف نشدن ژاپون 691؛ حقوق ژاپون در عهدنامه تجاري- 964؛- حكومت مشروطه 734؛- حكومت نظامي در شهرها 871؛ حمايت- 746 پ؛- حمايت از ارفع الدوله 715؛ حمل گندم از بلاد- 300؛ خاك- 637، 675؛ خاموش شدن آتش- 852؛ خروج آبه كوالف در- 206؛ خريد گندم و آرد از دولت- 311، 312؛ خسارت- 926؛ خط راه‌آهن- 963؛ خط آهن- به افغانستان 379؛- خط آهن ايروان- جلفا به تبريز 460؛ خط آهن شمال خاربين در تصرف- 963؛- خواستن ايالت منچوري 199؛ خواستن پالكونيك سرهنگ قزاق ايران به- 655؛- خودداري از جنگ با ژاپون 734؛- خيالات از دست‌يابي به افغان و هند 379؛- خيال تصرف عباسي 450؛- خيال راه شوسه 638؛ دادن روزنامه محرمانه صدر اعظم براي- 420؛- دادن قسمت جنوبي راه‌آهن سيبر به ژاپون 794؛- و دايره نفوذ انگلتر 406؛- درخواست بهره از ايران 468؛- درخواست وام دولت ايران از- 930؛ دزدي ايل قجه بيك در خاك- 640؛- دست‌اندازي به ايران 808؛ دستورات دولت- 420 پ؛- دشمني با مسلمانان 808؛ دعوت- توسط اهالي شيعه هرات 482؛ دولت- 191 پ، 207، 219، 221، 225، 230، 289، 339، 400، 400 پ، 412، 514، 582، 638؛ دوماي- بيست و پنج؛ ذيل ننمودن لفظ- در بانك استقراضي 490؛ راه‌آهن- 225؛ راه‌آهن- در منچوري 688؛- راه‌آهن- نكشيدن در ايران 480؛- راه تجارت به ايران 612؛- رزم با ژاپون در موكدن 722؛ رسم قشون 265؛ رعاياي- 462، 496، 514؛ رعاياي آلمان در خاك- 224؛ رعاياي ايران در قفقازيه- 675؛ رعيتي- 541؛- رفتار با مسلمانان متولد بخارا و خيوه 219؛ رفتن اوبراژانسكي به- 921؛- رفتن به هند از طرف ايران 678؛ رفتن سرداران- به كلكته 482؛ رفتن وزير مختار روس به- 832؛- رقابت با انگليس 520؛- رقابت با ژاپون بر سر چين 520؛
ص: 1218
روزنامه‌هاي- 207، 734، 811؛- رهن ولادي وستك و شهرهاي بحري آمور نزد ژاپون 862؛ رئيس راه‌آهن- 614؛- و ژاپون 520، 709، 721، 754؛ ژنرال قونسول- 869؛ سالدات- 415؛ سپهسالار- 754؛ سرباز- 663، 723؛ سرحد- 340؛ سرحد ايران و- 640؛ سرهنگان و افسران- 792؛ سفارت- 332 پ؛ 402، 415، 463، 470 پ؛ سفاين- در آب‌هاي شرقي 794؛ سفاين جنگي دولت- 639؛ سفر شاه به- 523؛ 544، 607؛ سفير- 199، 203، 219، 324، 420 پ، 820 پ؛ سفير ايران در- 115 پ، 715 پ؛ سفير- در پايتخت افغانستان 498؛ سفير- در ژاپن 686؛ سلطنت- 734؛ سيبرياي- 370؛- شرايط صلح با ژاپون 793؛ شرايط يازده‌گانه- 863؛- شكست از ژاپن بيست و پنج؛ 691، 697، 699؛ شكست چين از- 522، 574؛- شكست در مانچوري 688؛ شورش در- 747، 773، 797، 843، 867، 870، 891؛ شورش اهل مدارس- 688؛ شورش‌طلبان- 865؛ شورشيان- 926؛ شهرهاي- 916؛ صاحب‌منصبان- 649؛- صلح با ژاپون 806، 841، 846، 861؛ صلح‌نامه سفير- با چين 609؛- ضبط املاك موقوفه ارامنه 802؛- ضبط ضياع و عقار مسلمين مهاجر 423؛ ضرر جنگ- 688؛- ضمانت از چين 209؛- ضمانت از كنپاني روسي 143؛- ضمانت قرض ايران از بلژيك 480؛ طلب امنيت ارامنه تبعه- از سفارت 981؛- و عثماني 934؛ علامت دربار سلطنت- 1057؛ عموي امپراطور- 749؛- عهدنامه 1905 با ژاپون 963؛- غرامت جنگ به ژاپون 793؛- غرامت ندادن به ژاپون 863؛- فايده از فروش نفط 458؛- فتح هرات 466، 480، 482؛ فتنه ارامنه در- 802؛ فتنه داخله ممالك- 802؛ فرار امير اسحق خان به- 433؛- فرستادن اطبا به سرحد 909؛ فرستادن ترياك به- 149؛- فرستادن قشون به خاك تركمان 831؛- فرستادن كشتي جنگي به مناستر 670؛- فرستادن نشان براي عضد السلطان و ميرزا نور اللّه خان 732؛ فرمان امپراطور- 867؛ فرمان امپراطوري- در باب مشروطه 865؛ فرمان حريت تمام مذاهب در- 855؛ فرمان حكومت مشروطه در- 809؛ فساد اخلاق لشكر- 792؛ قانون- 866؛- قبول مشروطه 849، 850؛- قبول نكردن پول نقره دولت ايران 321؛ قحطي در- 400؛ قدغن دولت از ورود نقره ايران به خاك- 339؛ قدغن صدور درخت مركبات به- 149؛- و قرارداد 1907 [م] 956 پ؛- قرارداد با چين 626؛ قراولخانه‌هاي- 340؛ قزاق- 340؛ قرض- 527؛- قرض اتابيك از- 585، 600؛ قرض از بانك- 1061؛ قرض از- 483، 490، 607، 1061؛- قرض از فرانسه 484؛ قرض ايران از- 484، 499، 531، 532، 581، 799؛ قروض ايران به- بيست و هفت؛ قرض شاه از- 442، 523، 529؛ قرض صدر اعظم از- 432؛- قرض به چين 199، 204؛ قزوين در گروي قرض از- 615؛ قشون- 699، 747، 754، 956؛- قشون براي حفظ بادكوبه و قتل ارامنه 851؛ قشون بحري- 686؛- قشون در سمرقند 466؛- قشون در منچوري 698؛ قصور دولت- 792؛ قضيه ايران و- 905 پ؛ قلب پول در قصبات- 933؛ قلعه‌ها و برج‌هاي- در ولادي وستك 862؛ قند- 384؛ قنسولگري- در بندرعباس 651 پ؛ قونسول- 664، 669؛ قونسولخانه- 664؛ قوه بحري- 197؛ كارگزاري دولت- در بندر لنگه 651 پ؛ كاغذ به زبان- 428؛ كشتار در بلاد- 892؛
ص: 1219
كشته شدن سفير- 905 پ؛ كشتي‌هاي- 794، 862؛ كشتي‌هاي جنگي- 862، 863؛ كشمكش ملت و دولت- 851؛ كمپاني- 226، 365؛- كم شدن تسلط در چين 234؛- كشيدن خط آهن در افغانستان 364؛-- راه آهن در خاك منچوري 192؛-- از عشق‌آباد تا بندرعباس 395؛- كليساي- 848؛ گران شدن متاع- 339؛- گرفتن بندرات كره 688؛- گرفتن قفقاز از ايران 221؛- گفتگو با ژاپون- 772، گفتگو ميان انگليس و- 229؛ لشكر- 772، 723؛ مال التجاره- 143، 283، 331، 396، 400؛ مال التجاره حمل شده به- 222؛ ماليات تركمن‌هاي استرآباد به- 544؛ مأمور- 1055؛ مأموريت سفارت در 577 پ؛ مأمورين ايران در خاك- 331؛ متاع- 284، 339؛ متصرفات- 526، 530، 532؛ مجلس پارلمنت- 856؛ محرك ژاپون بر ضد- 686؛ مخارج ژاپون در جنگ با- 797؛- مخالفت با امين الدوله 402 پ؛ مدرسه- 157؛ مدير راه‌آهن- 920؛ مديري خط- 1035؛- مذاكرات با عثماني 670؛- مذاكره با انگليس 956 پ؛ مردم- 676؛ مستملكات- 862؛ مسلمانان- 887؛ مسلمانان ايراني در خاك- 304؛ مسلمانان مهاجر- 465؛ مشروطه در- 936؛ معابد- 809، 865؛ معاون خط- 975؛- معاهده با انگليس 406؛ معدنيات- 413؛ مقابله دولت آلمان با- 226 پ؛ ملت ايران و- 948؛ مناط- 688؛- منافع سرحدي از چين 686؛ منع حمل تخم‌مرغ به- 165؛ مواجب پادشاه- 717؛ مهاجرت مسلمين از- 423؛ مهاجرين- 845؛ مهمان پادشاه- 788؛ ميرزا جعفر در- 420؛ ميل دوستي امير عبد الحسن خان به دولت- 355؛- نااميدي از [پرت] آرتور 726؛- نارضايتي از آصف الدوله 852؛ نامه امپراطور- 152؛ ناوگان دولت- 782 پ؛- نپذيرفتن شرايط ژاپون 861؛- نپذيرفتن غرامت و ترجيح ادامه جنگ 794؛- نپذيرفتن پذيرايي از شاه 745؛- ندادن غرامت جنگي به ژاپون 864؛ نرفتن بدون تذكره به خاك- 675؛- نزاع با افغانستان 478؛- نزاع با ژاپون 697؛- نشان سنت آنا به سديد السلطنه 651 پ؛- نشان سنت آندره براي وليعهد 819؛ نطق امپراطور- 944؛- و نفوذ بيگانه در ايران 406؛ نفوذ دولت- 128؛ نقشه‌هاي سفارت- 402 پ؛- واردات پنبه از مصر 350؛ وارد كردن آرد گندم از- 231؛- واگذاري بندر پرت آرتور به ژاپون 863؛- راه‌آهن به ژاپون 863؛-- سكالين به ژاپون 863؛ واگذاري كشتي‌هاي- به ژاپون 794؛- واگذاري منچوريا به چين 861، 863؛ واقعه رود- 808؛ وام شاه از- 610؛ وبا در- 772، 845؛- ورود جهازات به انزلي 355؛ ورود كشتي بخاري- به انزلي 396؛ ورود ملخ به- 249؛ ورود وزير مختار- 152؛ وزراي- 778؛ وزير داخله- 856؛ وزير ماليه- 854؛ وزير مختار- 26، 406، 415، 470، 478، 824، 832، 921؛ وزير مختار ايران در- 577، 581، 680، 875؛ وزير مختار ژاپون در- 686؛ وزير مختاري- 577؛ وزير مقيم- در طهران 956؛- وسعت تجارت در ايران 882؛ وعده آزادي به مردم- 865؛ وفاداري- 1105؛ وكلاي ملت- 778؛ ولايات- 797؛ ولايات در پناه- 992؛ وليعهد- 418؛ وليعهدي- 716؛ هديه پادشاه- به ايران 402؛- همجوار با انگليس 197؛- همراهي با دولت انگليس 340؛- هم‌عهد با آلمان و فرانسه در مسأله چين 208؛ هواخواهان- 420؛ هواخواهي صدر اعظم از- 421.
روسي/ روس‌ها: 47 پ، 57 پ، 266، 481، 527،
ص: 1220
531، 571 پ؛ 691 پ، 698، 924 پ؛- آتش زدن خانه تاجر ارمني 851؛- آزادي دادن به فنلاند 868؛ آگنت- 400 پ؛ 650 پ؛- آوردن چرخ آب‌كشي بادي به طهران 319؛- اتمام عمل راه شوسه گيلان 231؛- اجازه ساخت گلوگاه در انزلي 896؛- احترام به علما 1006؛- احداث قونسولخانه در شيراز 481؛ اخراج- از ايران 771 پ؛ اسب- 575؛ اشعار پادشاه- 718؛ افسران- 372 پ؛- امتيازات از ايران 401؛- امتياز كشيدن راه‌آهن 333؛- و امين الدوله 668؛- و امين السلطان 697 پ؛- اولتيماتوم به اخراج شوستر 703 پ؛ بانك- 860؛- تأسيس بانك در طهران 196؛ تجار- در طهران 196؛ ترس از دست‌درازي به خاك- 573؛- تصرف پرت آرتور 201؛ تلفظ- آگنت 650 پ؛ توپ- 69؛ جلوگيري افغان از- 379؛- جنگ با تركان عثماني 257؛- جنگ با ژاپون 722؛- حفظ منچوري 723؛- حمايت از شعاع السلطنه 703 پ؛ خراب شدن عمارت كميسيون- 674؛- خريدن اراضي وقفي 878؛- خريدن مدرسه بازار امير طهران 801؛- خسارت از ايران 861؛- خواندن ناصر الدين شاه دوازده؛- خيال تصرف ايران 229؛- دائر كردن قونسولخانه در سرحد كرمان و بلوچستان 792؛- دست‌يابي به افغان 379؛- رشوه به محمد صادق خان 426 پ؛ زبان- دوازده، 201، 331 پ، 354، 735، 884؛ سازش اتابيك با- 637؛- و سديد السلطنه 650؛ سرهنگ- 57 پ، 231؛- و سعد السلطنه 733 پ؛ شايعه فروش رودخانه نزديك چمن قهقهه به- 615؛- شكايت به سفارت 1055؛- شكست 709؛ شكست كشتي‌هاي- 687؛- و عايدي شيلات 603؛- عكس‌برداري از رجاله 861؛- و عبد الرحمن خان افغان 364؛- و عزل علاء الدوله 544؛- و عين الدوله 741؛- فرار 709؛ قرض ايران از- 436، 526، 590، 1044؛ قرض شاه از- 523، 828؛ قشون- 697؛ كشته شدن- توسط شورشيان طهران و آذربايجان 470؛ كمپاني- 736؛ كنپاني- 143، 249؛- گرفتن گنبد قابوس و قلعه فيروزه از ايران 363؛ مال التجاره- 305؛ مأمور- در گنبد قابوس 403؛ مبارزه سياسي ابراهيم خان حكيم الملك با- 683 پ؛ محل جديد بانك- 801؛- و محمد صادق خان قجر 426 پ، 548؛ مخارج- در پرت آرتور 723؛- مسترد نداشتن قلعه فيروزه به ايران 363 پ؛- ممانعت از دادن معادن ايران به انگليس 681؛- ممانعت از دخالت شوستر در جمع ماليات 703 پ؛ منات- 403؛ منجم- 461؛ نزاع چيني‌ها با- 331؛- نفوذ در ايران 637، 672؛ واگذاري اراضي ايران به- 426 پ.
روضه‌خواني: 108؛- در اندرون مظفر الدين شاه 7؛- براي كشته شدن سادات 991؛- در خانه اولاد حسين خان معظم الملك 408؛- در سفارت انگليس 988؛- سر مقبره صفي عليشاه 50؛- مردم طهران 712؛- در مسجد حاجي ملا محمد جعفر 572.
روضه مشهد مقدس حضرت رضا (ع)/ روضه منوره رضويه: چراغ برق در- 591- آستانه مقدسه رضويه.
رولور (اسلحه): 163، 198، 660.
روم: پاپ- 221؛ پادشاه- 407؛ سلطان- 711؛ ناخوشي پاپ- 365؛ نايب سفارت- 333.
روماتيسم (مرض): معالجه- شاه 514.
روملي: 444.
رومي‌ها/ [عثماني]: 549 پ؛ مذهب تسنن- 549- عثماني.
ص: 1221
روناس: رنگ طبيعي- 354 پ.
رونتگن:- مبتكر عكس‌برداري با اشعه ايكس 294 پ.
رويتر: تلگراف- از چين 525.
رها: 869 پ.
ري: ايوان كيف- 346.
رياحي، اسماعيل: بيست و دو.
رياحي، مرتضي: بيست و دو.
رياض الجنه (كتاب): صاحب- 364.
ريال (پول): 405، 768.
ريحانة الادب (كتاب): 702 پ.
ريحان اللّه مجتهد، آقا سيد: 647 پ، 880؛- حركت به ارض اقدس 984؛ حكم- 648؛- مخالفت با ملا سلطانعلي صوفي 647.
ريوا، موسيو:- ورود به طهران 704.
رئيس الاطباء، ميرزا علي دكتر:- طبع كتاب احياء الاطفال مظفري 139؛- مخلع به جبه شمسه مرصع 139- علي رئيس الاطباء.
رئيس التجار:- لقب 732- محمد حسين باقراف.
رئيس التجار، آقا رضا:- خريد فيروزه 69؛- ساختن چاپارخانه در راه خراسان به عشق‌آباد 678- آقا رضا رئيس التجار.
رئيس التجار، محمد علي:- خطاب جنابي 248- محمد علي رئيس التجار.
رئيس التجار آذربايجان:- سپرده ظهير السلطان 336.
رئيس الكتاب، ميرزا عبد الوهاب خان مستوفي (پسر ميرزا محمد حسين رئيس الكتاب):- لقب رئيس الكتاب 246- عبد الوهاب مستوفي.
رئيس الكتاب، ميرزا محمد حسين:- فوت 246- محمد حسين.
رئيس الوزرا: 95، 129؛- شدن امين الدوله 708- امين الدوله.
رئيس الوزراء: 990، 995؛ نخستين- مشروطه 370 پ- مشير الدوله، ميرزا نصر اللّه خان.

ز

زارع، پير محمد: پسر- 380 پ.
زال (پدربزرگ كرم بيك): پسر- 530 پ.
زاويه مقدسه حضرت عبد العظيم (ع): 82؛ پناهندگي ايلات ورامين به- 404؛ توليت- 70، 88؛ تشرّف مظفر الدين شاه به- 119: حكومت- 70؛ دستگيري سيد جمال در- 109؛ زيارت عين الدوله از- 766؛ ورود آقا ميرزا علي آقاي مجتهد به- 136- عبد العظيم (ع).
زاينده‌رود: اجراي- به صحراي مورچه خورت 491؛- وكرن 660 پ؛ منبع- 660 پ.
زبان فارسي: 727 پ.
زبان فرانسه: 194.
زردشتي/ زردشتيان: تاجر- 875 پ؛ تجار- 475؛ تظلم- 288؛- كرمان 500؛- گريختن به هندوستان 403؛ مذهب- 52.
زرگر: 182؛- حبس در دار الخلافه 25؛ دستگيري اشرار- 25.
زرگرباشي: 319.
زرگرخانه: 6.
زرند: 803؛ حكومت- 14، 38، 60، 175، 182، 426، فوج- 90؛ ماليات- 266.
زرين: بيست و دو، 49 پ، 354 پ، 507 پ.
زري و يراق: آوردن- اصل به ايران 220.
زعفرانلو: رئيس ايل- 656 پ؛- به عهده خسرو خان مظفر السلطان 661؛- قوچان 96؛ كرد- 661 پ.
زعيم الدوله، ميرزا مهدي خان دكتر تبريزي:- لقب زعيم الدوله 644- مهدي خان دكتر، ميرزا.
زعيم الممالك، ميرزا علي اكبر خان سرتيپ (ناظم ديوانخانه عدليه گيلان):- لقب زعيم الممالك 624- علي اكبر خان سرتيپ.
زكام (مرض): 709؛ تمارض صدر اعظم به- 1089.
زكرد/ زكرت:- منازعه با شمرد 847.
ص: 1222
زلازل/ زلزله: انهدام قوچان در- 322- زلزله.
زلزال: سوره- هجده.
زلزله:- در آنتيل: 632؛- در اردبيل 42؛- در ازمير 460؛- در استرآباد 473؛ اعلان حدوث- در هند قبل از وقوع 811؛- در انديجان 634، 657؛- در ايطاليا 936، 937؛- در بادكوبه 610؛- در بجنورد 784؛- در بندرعباس 632، 778، 791؛- در بوشهر 716؛- در پنجاب 775؛- در تبريز 738، 906؛- در تربت 678؛- در تفليس 610؛- در جاجرود 651؛- در جزيره سيرم امريكا 481؛- در خلخال 45؛- در دارجلينگ 491؛- در ژاپون 626، 639، 943؛- در در ژامائيك 630؛- در ساري 719؛- در سالونيك 620؛- در سانفرانسيسكو 933؛- در سراب 208؛- در سن‌پير 616؛- در شماخي شيروان 610، 614؛- در طهران 469، 471، 486، 616، 644، 723، 927؛- در فارس 791؛- در فيليپين 632؛- در قشم 632؛- در قوچان 71، 473؛- در كالابريا 843؛- در كرمان 90؛- در گنجه 610؛- در لندن 774؛- در ميناب 632؛- در نصرت‌آباد بم 796؛- در والپارزو 1070؛- در وان 466؛- در هند 811.
زمان خان غفاري كاشاني، حاجي ميرزا:- وفات 605.
زنبورك: 597.
زنبوركچي: 80، 597.
زنبوركچي‌باشي، ميرزا نصر اللّه خان امير تومان:- حكومت قم 116؛- فوت 231؛ وزارت پليس سپرده- 58- نصر اللّه خان زنبوركچي‌باشي.
زنبوركخانه: فوج- 44.
زنجان: 176، 438 پ، 703 پ؛ تعدي محتكرين به اهالي- 1068؛ حاكم- 465؛ حكومت- 234، 731، 763 پ، 908 پ؛-- عبد العلي ميرزاي معتمد الدوله 682؛-- ميرزا مهدي خان وزير همايون 663؛ حمل قند از اردبيل به- 166؛ راه- 530؛ رئيس ايل بزرگ- 682؛ شورش در- 686؛ شورش پيشخدمت‌ها عليه حكمران- 1067؛ گندم- 523؛ مارگيران- 17؛ مدرسه همايون در- 707؛ مردم- 465؛ وفات ميرزا مهدي مجتهد جهانشاهي در- 673- خمسه.
زندقه: نسبت- به امين الدوله 127.
زنديق: 955.
زندگاني خصوصي ناصر الدين شاه (كتاب): 398 پ- معير الممالك، دوستعلي خان.
زندگاني من (كتاب): 536 پ- مستوفي، عبد اللّه.
زندگي‌نامه پير عارف رشديه (كتاب): 138 پ- رشديه، فخر الدين.
زنگبار: 630، 646؛- در حمايت انگليس 619؛ فوت سلطان- 619.
زنگي:- و اشاعه دين اسلام 189.
زنيان: 849.
زوار: سيزده پ، 114 پ.
زولا، اميل:- تهمت به صاحب منصبان فرانسه 200؛- خفه شدن در پاريس 651؛- يهودي 200.
زهاب: سرحد- 581.
زيج محمد شاه هندي: حساب- 159.
زيلاند جديد: 360.
زين العابدين امام جمعه طهران: پسر- 758؛- تشرف به مكه و عراق عرب 685؛- خطبه خواندن 4؛ فوت زوجه- 179؛- قرائت تلگراف مظفر الدين شاه 4؛- وفات 685- امام جمعه- ظهير الاسلام، زين العابدين (امام جمعه طهران).
زين العابدين تقي اف، حاجي:- خدمت به ملت 901- تقي اف، زين العابدين.
زين العابدين خان:- حبس در دار الحكومه طهران 463.
ص: 1223
زين العابدين خان (پسر حاج محمد كريم خان):- پيشوائي شيخيه 939 پ.
زين العابدين خان حسام الملك قراگزلو (پسر محمد حسين خان قراگزلو): 521 پ؛- تولد و وفات 871 پ؛- ملقب به امير افخم 740 پ، 871 پ- حسام الملك همداني، زين العابدين خان- امير افخم همداني- قراگزلو.
زين العابدين خان شريف الدوله:- رياست محاكمات وزارت خارجه 633، عزل- 1076- شريف الدوله كاشي غفاري.
زين العابدين فخر الشريعه (پسر ميرزا صادق):- لقب فخر الشريعه 518- فخر الشريعه، زين العابدين خان.
زين العابدين مجتهد: تحصيل آقا سيد علي اكبر تفرشي نزد- 744.
زين العابدين ملك الواعظين، آقا شيخ: 648- ملك الواعظين، آقا شيخ زين العابدين.
زين العابدين مؤتمن الاطباء كاشي: 408- مؤتمن الاطباء كاشي.
زين العابدين واعظ، آقا شيخ:- و اتابيك 615.
زينب كبري (س): كتاب در شرح حالات- 133.
زينت السلطنه (همسر ناصر الدين شاه): 653 پ، 737 پ.
زينة المدايح (كتاب): 333 پ.

ژ

ژاپن/ ژاپون: اتلافات قشون- 788؛ احداث كارخانه صنايع جديد در- 208؛ اختراع باروت بدون دود در- 867؛- اختيار مستشاري و مميزي 831؛ اصلاح مابين- و روس 844؛ امپراطور- 728، 849، 860؛ امتياز خواستن يكي از متمولين انگليس از دولت- 370؛ انجمن مخصوص تحت رياست پادشاه- 354؛- بخشيدن غرامت نقدي جنگ به روس 806؛- برگرداندن كشتي‌هاي جنگي روس 863؛- بي‌بهرگي از چين 468؛ پادشاه- 370، 728، 844، 849، 1101؛ پايتخت- 734، 874؛ پرداخت غرامت- 234؛ پرداخت قرض- توسط چين 202؛ تجارت اروپ در بنادر- 416؛- تخريب راه‌آهن روس در منچوري 688؛ ترس مردم اروپا از- 709؛ ترقيات- 204؛- تسلط بر شبه جزيره سكالين/ ساخالين 862، 963؛- تصرف چين 199؛-- ولادي وستوك 794؛-- بندر آرتور و لياونين 862، 963؛- تصرف ليااوتونيك 963؛ جزاير- 932؛ جمعيت- 734؛- جنگ با چين 209؛- جنگ با روس 446، 687، 734، 831؛ جهازات- 782؛ جهازات دخاني- 231؛ چاپخانه‌هاي- 204؛- حق ماهيگيري در سواحل سيبريا و درياي آمور و ... 964؛ حقوق مشروعه- 855؛ حقوق- در عهدنامه تجاري با روس 964؛ حقوق- در ممالك كره 831؛ حقوق ملكيه- 830؛- حمايت حكومت كوريا 862، 863؛ دولت- 370؛ راه‌آهن- 231؛- رزم با روس در موكدن 722؛ رعاياي- 699؛ رفع حمايت- 406؛ رقابت روس با- بر سر چين 520؛ روزنامه در- 734؛- و روس 520، 691، 709، 721، 754؛ رهن ولادي وستك و شهرهاي بحري آمور نزد- 862؛ زلزله در- 626، 943؛- ساختن مناره فلزي 787؛ سفير روس در- 686؛ سلاطين- 728؛ سيام و- 355؛- شرايط صلح با روس 793؛ شرايط يازده‌گانه- 861؛ شروط- 755؛ شكست چين از- 192؛- شكست دادن روسيه بيست و پنج، 699؛ شكست كشتي‌هاي روس از- 691؛ شورش اهالي- 844؛ صدر اعظم- 855؛- صلح با روس 806، 841، 846، 861؛ طاعون در بلاد- 626؛- طلب غرامت از چين 234؛ طلبيدن پادشاه- چند عالم از عثماني
ص: 1224
1101؛ طوفان در- 631؛ عده عساكر- 356؛- عهدنامه با كره 874؛- عهدنامه جديد با انگليس 830؛ عهدنامه 1905 روس با- 963؛ غرامت ندادن روس به- 863، 864؛- غلبه در جنگ با روس 792؛- غنيمت و اسارت كشتي‌هاي روس 862؛ فتح براي- 697؛- فتح بندرات كره 688؛- فتح [پرت] آرتور 691، 726؛ قرض خواستن- 883؛ قشون- 697، 699، 747؛ قشون بحري- 686؛ كارخانه‌هاي- 231؛ كره تحت تصرف- 793؛ كوتاه شدن دست- از چين 211؛ گراني و قحطي غله در- 943؛- گفتگو با روس 772؛ لشكر- 698، 723، 782؛- لشكركشي به چين 522؛- و متصرفات انگليس 831؛ مجلس شوراي- 498؛ مجمع و انجمن ديني در- 810؛ محرك- بر ضد روس 686؛- مخارج جنگ با روس 797؛- مسترد داشتن حقوق سياسي كره 874؛ مسلمانان- 849؛ كره در حمايت دولت- 963؛- منافع سرحدي از چين 686؛ منچوري تحت حمايت- 793؛- نزاع با روس 697؛ نطق صدر اعظم- 855؛ نطق ميكادوي- 1073؛- نظارت بر امور نظامي منچوري 861 پ، 863؛ نظارت عسكريه- 861؛ نظام سبك- 603؛- نفوذ در كره 628؛ واگذاري پرت آرتور به- 863؛ واگذاري خط آهن روس به- 863، 963؛ واگذاري سكالين به- 863؛ واگذاري كشتي‌هاي روس به- 862، 794؛ وزير مختار- 686؛- همراهي با دول فرنگ در انتظام چين 520؛- هم شرط با انگليس در مسأله چين 208.
ژاپوني/ ژاپوني‌ها: 867؛- اختراع تلفن بي‌مفتول 936؛- ايجاد مدارس جديده 208؛- بخشيدن غرامت نقدي جنگ به روسيه 844؛ ترجمه كتاب به لغت- 354؛- تصرف پرت آرتور 691 پ؛ جنگ روسيه با- 734؛- درهم شكستن ناوگان دولت روس 782 پ؛ سپاه- 525؛- شكست روس‌ها 709؛ صاحب منصب- 603؛- غيرت و حميت 709؛ فتح با- در جنگ با روس 754؛- فرستادن امتعه جديده به خارجه 208؛- قبول نكردن شرايط روس 772، 863؛ قشون- 526؛ كشتي‌هاي- 723؛ معادن ذغال خاربين در تصرف- 963؛- نقب به وسط شهر [پرت آرتور] 723.
ژامائيك: زلزله در جزيره- 630.
ژاندارم: ايجاد- 312؛ ترتيب سوار- 337؛- در مدرسه يهود 1088؛- دفيله از حضور شاه 597؛ رده- 1090؛ سوار- 438.
ژاوه/ جاوه: بنادر سليبس- 845؛ راه آهن در- 810؛ مسلمانان- 716- جاوه.
ژرژ، پرنس (حاكم كريت):- توليت جزيره كريت 406؛- حكومت كريت 222؛- قبول زارعين ايطاليايي 464.
ژلاتين: طبع روزنامه در همدان به- 1088.
ژوريس:- پرتاب نارنجك به سلطان عثماني 891.
ژوزف:- عريضه به پادشاه اسپانيا 639.
ژوزف، فرانسوا: اراضي- 206.
ژيل بلاس (كتاب): 860- لساژ.

س‌

سااول: 628.
ساخالين: امتيازات روسيه در جنوب- 963؛ بخشيدن- به ژاپون 794؛- در تصرف ژاپون 862، 963؛ معادن- 963؛- ملك روسيه يا ژاپون 793.
سادات: 208، 566، 877، 878، 885، 897، 899؛ احترام مظفر الدين شاه به- 7، 459، 551؛ بچه- فقير 371؛- پاره كردن دستمال گردن مردم 682؛ خانه- 449؛- دعاي رفع بلا
ص: 1225
208؛ فقراي- 388؛ گرفتار شدن- 588؛- نارضايتي از امين الدوله 198؛- نفرين به عين الدوله 754.
سادات (مدرسه): 795، 838- مدرسه سادات.
سادات اخوي: 1081 پ؛ توسل حبيب اللّه خان به- 927؛- در جشن ميلاد حضرت حجت (ع) 472، 838؛- طهران 838؛ مشاهير- 364.
سادات اصفهان: 685.
سادات پونكي:- كشتن چهار قزاق 982.
سادات روضه‌خوان شيرازي:- مدعي مجلس 1069.
سادات شيرازي:- ممانعت از تحصن در سفارت روس 998.
سادات طباطبايي: 187، 726 پ،- آذربايجان 704 پ، 926 پ؛ بزرگان- 18؛- تبريز 38، 519 پ.
سادات طهراني:- تأسيس مدرسه ملي در سرچشمه 370.
سادات قمي: 352.
سادات نياكي مازندران: 650 پ.
سارو خان اف ارمني:- صاحب كشتي سارو خان 842.
ساري: ايجاد مدرسه در- 1021؛ ايجاد مدرسه معينيه در- 518؛ باد و باران در- 123؛ حوالي- 705؛ زلزله در- 719؛ شورش مردم- 686؛ علاء الدوله در- 451.
ساري اصلان افشار، رحمت اللّه خان:- وفات 296- رحمت اللّه خان ساري اصلان افشار.
ساسان ميرزا بهاء الدوله (پسر بهمن ميرزا بهاء الدوله):
35 پ؛ برادرزاده- 904؛- وفات 779- بهاء الدوله.
ساعت مرصع:- مرحمت به امين السلطان: 270.
ساعد الدوله سردار تنكابني، حبيب اللّه خان تنكابني امير تومان (حكمران استرآباد و گرگان و تركمان):
برادر- 1031؛ پسر- 34 پ، 80، 864؛- و تركمن‌ها 474؛ تمجيد شاه از- 822؛- حكومت استرآباد 284؛-- عراق 14، 34، 1031؛- رياست قشون عراق 14، 34؛- عزل از حكومت استرآباد 485؛--- عراق 210؛- مخاطب به سردار اشرف 384؛ مرحمت سرداري ترمه كشميري با شمسه مرصع مكلل به الماس و يك قبضه تفنگ خاصه به- 300؛ منشي- 228- سردار اشرف- حبيب اللّه خان ساعد الدوله- سردار امير تومان تنكابني.
ساعد السلطنه:- لقب حسينقلي خان اجلال الدوله 85- اجلال الدوله، حسينقلي خان- حسينقلي خان اجلال الدوله.
ساعد السلطنه سردار اكرم، عبد اللّه خان (نايب الحكومه فارس):- تعدي به اهالي فارس 888؛- حكمران عربستان 84؛- رياست قشون عربستان و لرستان 38؛- ملقب به سردار اكرم 85- عبد اللّه خان ساعد السلطنه سردار اكرم- سردار اكرم، عبد اللّه خان ساعد السلطنه قراگزلو.
ساعد ديوان:- لقب حسن خان مستوفي 439- حسن خان مستوفي.
ساعد لشكر، محمد مهدي خان (سرتيپ سوار):- ملقب به ساعد لشكر 522- محمد مهدي خان سرتيپ سوار.
ساكس: پادشاه- 729؛- وفات پادشاه- 618، 729.
ساكس، كاپيتان:- قونسول انگليس در كرمان 290.
ساكس كبورك (وليعهد، نوه ويكتوريا پادشاه انگلستان):
فوت- 312، 341.
سالار: 701- سالار الدوله، ابو الفتح ميرزا.
سالار (برادرزاده نظام السلطنه):- حكومت بندر بوشهر 585.
سالار ارفع:- لقب محمد حسين خان 582- محمد حسين خان امير تومان- سالار اسعد.
سالار ارفع، حاجي بهادر الدوله بختياري:- و
ص: 1226
معز السلطنه سردار ارفع 849- بهادر الدوله بختياري، حاجي سالار ارفع.
سالار اسعد، محمد حسن خان صمصام السلطان:- لقب سالار اسعد 613- محمد حسن خان صمصام السلطان- صمصام السلطان.
سالار اسعد:- لقب محمد حسين خان 103- محمد حسين خان امير تومان.
سالار افخم گيلاني، فتح اللّه خان/ سالار افخم:- حكومت قزوين 703؛- لقب فتح اللّه خان بيگلربيگي امير تومان رشتي 569؛- ملقب به سردار منصور 796- فتح اللّه خان سالار افخم گيلاني- سپهدار رشتي- سردار منصور.
سالار اكرم، محمد صالح خان باغميشه‌اي:- ايجاد مدرسه ملي اميد 830؛- حكومت رشت 962- محمد صالح خان سالار اكرم- صالح خان سردار اكرم.
سالار الدوله، ابو الفتح ميرزا (پسر مظفرالدين شاه):
465 پ، 954 پ؛- آتش زدن ايل خمسه 439؛- احضار رئيس ايل خمسه 438؛- ايجاد مدرسه سالاريه در سنندج 898؛- بخشيدن ماليات كردستان 814؛- برادر وليعهد 954؛- بست‌نشيني بر درب حرمسراي سلطنتي 762؛- بي‌اعتدالي در خمسه 443؛-- در عربستان 683؛-- در كردستان 887؛- بيداد در بروجرد و عربستان 659؛ پيشكار- 393؛ تعدي- 1039؛ تقصيرات- 468؛- چوب خوردن از شاه 701؛- حاكم بروجرد 909؛-- كرمانشاهان 117، 233، 235؛- حبس و كشتن حاجي اشرف الملك 456؛- حكومت بروجرد 958؛-- خراسان 468؛-- خمسه 233، 235؛-- عربستان و لرستان و نهاوند 558؛-- كردستان و گروس 762؛-- لرستان و بروجرد 910؛-- همدان 702؛- دعوي سلطنت 1078؛- ضرب سكه به اسم ابو الفتح شاه 1078؛- ظلم به مردم زنجان 465؛-- و عين الدوله 700؛- فرار به خرم‌آباد 701؛ فرستادن- به تبريز 465؛ فرستادن- به طهران 701؛ مرحمت شمشير مرصع به- 309؛ مقتول شدن سرباز و سوار- 683؛ منشي‌باشي- 248؛- ياغي شدن 1078- ابو الفتح ميرزا سالار الدوله. مرآت الوقايع مظفري ج‌2 1226 س ..... ص : 1224
عضد الملك): 503.
سالار السلطنه، نصرة الدين ميرزا (پسر ناصر الدين شاه):- حكومت همدان 653؛- عزل 737- نصرة الدين ميرزا (پسر ناصر الدين شاه).
سالار الملك، محمد خان:- لقب 48- محمد خان سالار الملك.
سالار الملك امير تومان (حكمران كردستان، وزير پليس):
- اعلان منع اعمال خلاف شرع 509؛- تعيين قراسوران كردستان 91؛- حبس در خراسان 512؛- حراست شهر 176؛- حكومت كرمان 478؛- عزل از رياست پليس و احتساب 512؛- وزارت پليس 502؛- وزير پليس 512.
سالار الممالك:- لقب خان ترك پيشخدمت 503- خان ترك پيشخدمت.
سالار امجد، [عنايت اللّه خان] اقبال السلطان:- مأمور كوچ ايل‌لشني 805، 839؛- مأمور دستگيري احمد خان خفري 785؛- ملقب به اقبال السلطان 579- اقبال السلطان سالار امجد، [عنايت اللّه خان] (رئيس ايل شاهسون).
سالار امجد (برادر عنايت اللّه خان): 839- اقبال السلطان.
سالار امجد (پسر محمد صادق خان، نايب الاياله استرآباد):
582.
سالار لشكر، عبد الحسين ميرزا فرمانفرما:- حكومت طهران 38؛- لقب فرمانفرما 58- عبد الحسين ميرزا فرمانفرما- فرمانفرما.
سالار معزز، جواد خان احتشام الممالك:- لقب 762
ص: 1227
- احتشام الممالك.
سالار معظم (حاكم عربستان/ خوزستان و شوشتر):- ايجاد مدرسه ملي محمديه در شوشتر 839، 869.
سالار نظام، ملك ايرج ميرزا (پسر عماد الدوله):- لقب سالار نظام 342- ملك ايرج ميرزا سالار نظام.
سالاريه (مدرسه):- در سنندج 898- مدرسه سالاريه.
سالدات: 901.
سالزبوري، لرد (وزير اعظم انگليس):- و بوئرها 562- ساليزبوري، لرد.
سالسن:- از آنارشيست‌ها 521؛- تيراندازي به شاه 521.
سالم بيك (شهبندر دولت عثماني):- روانه محل مأموريت 304.
سالنامه پارس (كتاب): بيست و يك.
سالنامه دولتي: طبع- 361.
سالو: جزاير- 521 پ؛- واگذاري به اتازوني 223- جزاير سالو.
سالونيك: زلزله در- 620.
ساليزبوري، لرد (صدر اعظم انگليس):- استعفا از صدارت 619؛- و قرض به دولت چين 211؛- و منافع دولت انگليس 231؛- از وزراي لندن 211- سالزبوري، لرد.
سامواي: جزاير- 389؛- واگذاري به آلمان 483؛ وفات پادشاهي- 389.
سان:- غلامان كشيكخانه 47؛- قزاق در خاكپاي مبارك 40؛- ماديان‌هاي ايلخي سلطنتي 41.
سانسون كشيش (كتاب): 661 پ.
سانفرانسيسكو: زلزله در- 933؛ گلوله آتش در آسمان- 657.
ساوجبلاغ/ ساوجبلاق: 851، 924، 935، 966؛- اراضي 828؛ اصلاح سرحد- 923؛ اطاعت اهالي- از عثماني 933؛ پسران علي خان شكاك در- 467؛ تجاوز عثماني به اراضي- 932؛ حاكم- 467؛- حكومت مقتدر الدوله امير تومان 439؛- صادق خان اجلال الملك 373؛ خروج پسر شيخ عبيد اللّه كرد سنّي در سرحد- 850؛ دهات- 621؛ رئيس كميسيون- 1052؛ سرحد- 850، 907، 923، 943؛ قشون عثماني در سرحدات- 956.
ساوه: 752؛- حكومت 38، 60، 175، 182؛-- آصف الدوله 426؛-- موقر السلطنه 90؛-- مهدي خان آجودان مخصوص 14؛ راه- 515؛ فوج خلج- 112؛ ماليات- 266؛ ياغيان- 515.
سايكس:- رئيس پليس جنوب: 290 پ- ساكس.
سبزوار: 906؛- حكومت 501، 502، 555، 662، 944؛-- عين الملك 555؛-- مصدق الدوله 501؛ زن فالج در- 89؛ شيوع ناخوشي درد گلو در- 307؛ كرامت امام‌زاده- 89؛ مردن يكي از علما در- 392؛ ملخ در- 784؛ واقعه- 170.
سبزه ميدان/ سبز ميدان: 815، 979؛ اعدام در- 617؛ چوب خوردن خبازان در- 414.
سبير: 206 پ، نفي آبه كوالف به- 206- سيبري.
سپانلو: رئيس طايفه- 369.
سپهدار (امير توپخانه):- استعفا از امارت توپخانه 1076، 1077؛- شب در ميدان 879- محمد صادق خان قجر.
سپهدار تنكابني (امير توپخانه)/ محمد ولي خان
نصر السلطنه سپهدار تنكابني: 211 پ، 416 پ، 666 پ، 864، 899؛ اتابيك و- 977، 978؛ اردوي- 1051؛- از اجزاي دولت 1016؛- و امر نان طهران 1067؛- انتخاب سادات براي فراشي 1040؛- ايستادگي در برابر مجلس 1026؛ برادر- 1031 پ؛- برپائي اردو بيرون دروازه طهران 942؛- و پيشكاري
ص: 1228
آذربايجان 1060؛- حامل نامه اتابيك به شيخ فضل اللّه 984؛- خريدن خون خود 1043؛- خواهان كنترات نان 1026؛- خواهان نيابت صدارت 916؛- سهيم در كنترات راه 942؛ شاه در اردوي- 1034؛- صدارت در مشروطه ثاني 509 پ؛ طرد- 1028؛- و علما 1013؛- فرستاده اتابيك نزد علما 982؛- كنترات نان و گوشت 951؛- مأمور بيرون كردن علما 983؛- مانع پيشرفت مجلس 1017؛- متوسل به قوه جبريه 1032؛- و مجد الدوله 1013؛- محرك قاتل صنيع الدوله 738 پ؛ مردم خواهان عزل- 1067؛- وزارت تلگرافخانه 928، 938- نصر السلطنه- امير اكرم- سپهسالار تنكابني- محمد ولي خان نصر السلطنه سپهدار تنكابني.
سپهدار رشتي، ميرزا فتح اللّه خان اكبر/ سپهدار: 113 پ، 212 پ، 215 پ، 796 پ؛- در كودتاي سوم حوت 569 پ؛- رياست وزرا 329 پ، 569 پ، 796 پ؛- نخست وزيري 329 پ- بيگلربيگي رشتي- سردار منصور- سالار افخم گيلاني- فتح اللّه خان بيگلربيگي.
سپهر، عباسقلي (مستوفي اول، وزير دار الشوري، وزير تأليفات): 1062، 362؛- برادر بزرگتر 604 پ؛- پسر كوچكتر محمد تقي سپهر 379 پ؛- تأليف كتاب در شرح حال ائمه اطهار 504؛- طبع كتاب 133؛- طبع كتاب صديقه صغري 106؛- متخلص به سپهر 224؛ مرحمت انگشتري الماس به- 379؛ مرحمت نشان درجه اول وزارت خارجه با حمايل سبز به- 374؛- وزير تأليفات 504، 518؛- وزير دار الشوري 133- عباسقلي خان سپهر- كمال السلطنه.
سپهر لسان الملك، ميرزا محمد تقي خان: 156؛- پسر 404 پ، 709- لسان الملك، محمد تقي خان- محمد تقي خان سپهر لسان الملك.
سپهسالار، وجيه اللّه ميرزا/ آقا وجيه (وزير جنگ، سردار معظم): 362 پ، 424، 439، 532، 539، 676، 689، 1089؛- آماده كردن قشون حاضر در ميدان مشق طهران 536؛- ابتلا به مرض دولاب 684، 726؛- اتحاد با امير توپخانه 430؛- اتحاد با وزير عدليه و آصف الدوله 434؛ احوال‌پرسي شاه از- 726؛ اختيار تام به- 512؛- و استعفاي اتابيك 669؛ اطاعت پلكنيك روسي از- 565؛- برات صادر كردن 561؛- برادر 953 پ؛- پراكندن افواج در شهر 511؛- پسر 528، 733، 805 پ، 815؛ پشت‌گرمي عين الدوله به- 731؛- تجويز اطبا به نماندن در طهران 687؛ تلفون جليل الدوله به- 616؛- تلگراف به حكومات خمسه و قزوين 524؛ تلگراف تهديد صدر اعظم به- 527؛ تلگراف شاه به- 524، 525؛- و جنگ هفت لشكر 676؛- حكم افروختن چراغ در معابر طهران 517؛-- بيرون كردن ايل هداوند 534؛-- دستگيري الواط 545؛- حكومت استراباد و زنجان و بروجرد 730؛- خريد يوسف‌آباد 506؛- خواستن شاه پاي تلگراف 527؛- خيانت 529، 532؛- دختر 790؛ دستخط شاه به- 669؛- رياست اصطبل توپخانه 428؛- رياست كل وزراي طهران 525؛- رياست وزراي اربعه 476؛- سردار معظم 426؛- شراكت با آصف الدوله در حكومت طهران 524؛ سفارش اتابيك به- 607؛ شورش مردم بر- 430؛ شهرت كشتن- 537؛- ضمانت علاء الدوله براي حكومت استرآباد 485؛- عايدي از حكومت طهران 526؛- در عروسي پسران اتابيك 645؛- و عظام الدوله 580؛ عمارت- 371؛ عيادت عين الدوله از- 732؛ فاتحه- در مسجد شاه
ص: 1229
732؛- فرستادن سيف الملك به پيشواز شاه 528؛- قرار با آصف الدوله و وزير عدليه براي نان طهران 513؛ كاغذ محمد صادق قجر به- 426؛- لقب 424، 426؛ مذمت مردم از عمل- 637؛- مرتب كردن نظام در پيشواز شاه 534؛- مستقل در عمل نظام 441؛- و مصدق الدوله 467؛- مكنت 731؛- مهماني 636، 637؛- ناتواني از دستگيري كرم 530؛- نسبت با علاء الدوله 485؛- نوشتن اتابيك به- درباره شيخ ابراهيم 552؛- نوكران 496؛- نوكري نزد حسين خان صدر اعظم قزويني 730؛- نيابت توپخانه به سيف الدين ميرزا 431؛- از وزراي ششگانه 610؛- وزير و جنگ 426، 430؛- وصيت به عين الدوله 732؛- وفات 730- وجيه اللّه ميرزا سپهسالار- سردار معظم.
سپهسالار تنكابني، محمد ولي خان (پسر ساعد الدوله سردار): 58 پ، 211 پ، 334 پ، 416 پ، 822 پ، 1013 پ؛ برادر- 439 پ؛ پدر- 34 پ؛- در صف آزاديخواهان 663 پ- محمد ولي خان سپهدار- محمد ولي خان سپهسالار- نصر السلطنه.
سپهسالار قزويني، ميرزا حسين خان: 280، 371 پ، 700 پ، 730 پ؛- بركشيدگان 38 پ، 39 پ، 736 پ،- تشويق ناصر الدين شاه به سفر اروپا دوازده؛- مدرسه 71- مشير الدوله، ميرزا حسين خان- حسين خان مشير الدوله سپهسالار قزويني.
سپهسالاري: 666.
ستاره: تلفات طاعون در- 480.
ستاره ذوذنب: 348- ذوذنب.
ستاره‌شناسي (1): 603 پ.
ستاره عطارد: 103.
ستاره عقرب: 103.
ستارگان دنباله‌دار/ ذوات الاذناب: 347، 348، 348 پ- ذوات الاذناب.
ستاره محمود/ ستاره محمودي: 638؛- كشف توسط محمود خان مشاور الملك قمي 432.
سجاد (ع): كتاب شرح حال- 362.
سجع مهر مبارك همايوني: 20.
سحر حلال (كتاب): طبع- 523- اهلي شيرازي.
سد شاپوري: ساخت پل و- 940.
سدهي اصفهاني، آقا سيد ابو القاسم: 694- ابو القاسم سدهي.
سديد السلطنه كبابي، سرتيپ محمد علي خان: 289 پ، 650 پ، 651 پ؛- آگنت روس‌ها 400 پ؛- اجداد 650؛- تأليفات 651 پ؛- دست كشيدن از نوكري ايران 650؛- شرح حال 651 پ؛- كارگزاري دولت روسيه در بندر لنگه و بندرعباس 651 پ؛- لقب سديد السلطنه 228، 289؛- نشان سنت آنا 651 پ؛- نوكر روس‌ها 650- محمد علي خان سديد السلطنه كبابي.
سراب:- تگرگ 122؛- حكومت 306؛- زلزله 159؛- طوفان 632؛ عزل حاكم- 306؛ معاون الدوله وزير مختار در- 601؛ نزول بلا در- 207.
سراب آب منگل: رختشويخانه در- 809.
سرابي، رضا خان:- پيشكش توپ ماكسيم به مظفر الدين شاه چهارده؛- سفير ايران در آلمان چهارده پ- رضا خان گرانمايه سرابي- گرانمايه سرابي، رضا خان.
سراج السلطنه:- نيابت حكومت ارومي 306.
سراج لشكر، ميرزا ابراهيم خان لشكرنويس (حاكم استرآباد):- ملقب به سراج لشكر 28- ابراهيم خان لشكرنويس.
سرانديب: اقسام مار در- 196.
سراواني، آقا خان:- هرزگي و چاپيدن مردم در بلوچستان 395.
سراي حاجي حسن: چراغاني در- 1004.
ص: 1230
سرايدارباشي، محقق السلطنه: 493، 544- محقق السلطنه، محمد حسن خان سرايدارباشي.
سرايدار خانه: 6؛- سپرده محمد حسن خان محقق 58.
سراي ميرزا ابراهيم: حريق در- 269.
سرائي (شاعر شيرازي):- هجو عين الدوله در اشعار 1073- امير الشعراء.
سربستان:- پادشاه 446، 632؛- تاجگذاري پادشاه 721؛- سفير ايران در- 601 پ؛- سلطنت 721- صربستان.
سربلوك لاهيجان: 923.
سرپولك: مسجد- 967- مسجد سرپولك.
سرتخت طهران: محله- 462- محله سرتخت طهران.
سرتيپ: 42، 655.
سرتيپ اول: 43، 369، 713 پ، 908.
سرتيپ سوم: 713 پ.
سرج، گراندوك (عموي امپراطور روس): پرتاب نارنجك به كالسكه- 749؛- كشته شدن 749.
سرجنبك طهران: افتتاح مدرسه در محله- 476- محله سرجنبك طهران.
سرچشمه (محله): 377؛ افتتاح مدرسه ملي در- 370؛ كوچه محمود وزير در- 378 پ؛ منبر رفتن آقا شيخ عبد النبي در- 955- محله سرچشمه.
سرخ‌پوستان:- ساكنان اصلي امريكا 344 پ.
سرخجه (مرض): 437.
سرخ رود: تاجر يهودي در- 705.
سرخس/ سرخس ناصري: كارگزاري- 243؛ ملخ‌خوارگي در- 249.
سرخوش: 418- يحيي خان تفرشي (سرخوش).
سرخه رود:- تگرگ 126.
سرخه حصار: آمدن شاه از- به طهران 590؛ احداث چمن و اصطخر شاه در- 568؛ احضار علماي تهران به- 668؛ تشريف‌فرمائي شاه به- 44؛ قصر ياقوت- 116، 177، 183، 296؛ نقل مكان نايب السلطنه به- 1029.
سردارآباد: آوردن آب به صحراي- 403.
سردار ارفع، شيخ خزعل خان (حكمران محمره): خيال ياغيگري- 1087- خزعل خان، شيخ- سردار اكرم، شيخ خزعل (والي عربستان).
سردار ارفع، شيخ مزعل خان معز السلطنه: 328؛ 849- مزعلي خان معز السلطنه، شيخ مزعل خان سردار ارفع.
سردار اسعد، عليقي خان بختياري:- در پاريس 753 پ؛- توجه به ملك المورخين بيست؛- حكومت چهار محال 911؛- لقب 777- سردار بختياري- عليقلي خان سردار اسعد بختياري.
سردار اشرف:- لقب به ساعد الدوله تنكابني 384- ساعد الدوله سردار تنكابني.
سردار اعظم، امير بهادر جنگ كشيكچي‌باشي:- لقب سردار اعظم 611 حسين پاشا خان قراجه داغي- امير بهادر جنگ كشيكجي‌باشي.
سردار افخم، آقا بالا خان (حاكم استرآباد و گرگان):- ايجاد مدرسه ملي افخميه در استراباد 760؛- حكم شليك به مردم 172؛- حكومت استراباد 691، 704؛- رئيس قراولان شهر 172؛- سرداري قشون 776؛- فوج مخصوص 548؛- وزارت نظميه و پليس 691- آقا بالا خان سردار افخم- سردار افخم، ميرزا محمد علي خان (حاكم استرآباد).
سردار افخم، ميرزا محمد علي خان (حاكم استرآباد):- و اعتصام الملك 921؛- ايجاد مدرسه مليه 750؛- پيشكش به عين الدوله 552؛ وزارت قورخانه و مخزن تداركات سپرده- 940- آقا بالا خان سردار افخم- سردار افخم، آقا بالا خان.
ص: 1231
سردار اكرم/ سردار اكرم همداني، عبد اللّه خان ساعد السلطنه قراگزلو:- پيشكاري فارس 1080؛- صاحب القاب امير نظام، سردار اكرم، ساعد السلطنه 1069 پ؛- لقب ساعد السلطنه 85؛- مدعي مجلس 1069؛- منصب امير توماني 1080؛- نايب الحكومه فارس 888؛- وزير وزارت قورخانه 635- ساعد السلطنه- عبد اللّه خان ساعد السلطنه قراگزلو.
سردار اكرم، شيخ خزعل (والي عربستان): مرحمت شمشير مرصع به- 307- خزعل خان، شيخ سردار ارقع، شيخ خزعل خان.
سردار اكرم، محمد باقر خان شجاع السلطنه:- رياست قشون 36، 37- شجاع السلطنه، محمد باقر خان سردار اكرم- محمد باقر خان شجاع السلطنه.
سردار اكرم، ميرزا صالح (پسر كلانتر تبريز):- حكومت قزوين 606- صالح خان سردار اكرم.
سردار امجد (حاكم طالش): ملقب به- 838- عميد السلطنه امير تومان.
سردار امجد يوشي، ميرزا عبد اللّه خان:- اخراج بلد از طهران 465؛ امين يهود پيشكار وزارت- 84؛ پسر- 934؛- تعدي به مردم مازندران 215؛- حكمران مازندران 249؛- حكومت 283؛-- مازندران 83، 211؛- خواهران 215؛- رياست سواره و ايل خواجه‌وند 249؛- و صدر اعظم 465، 466؛- عزل از حكومت مازندران 215، 314؛- وفات 647؛- هواخواهي امين الدوله 465- عبد اللّه خان يوشي، ميرزا.
سردار امير تومان تنكابني:- حكومت عراق 34؛- رياست قشون عراق 34- ساعد الدوله سردار تنكابني، حبيب اللّه خان- حبيب اللّه خان ساعد الدوله.
سردار بختياري، عليقلي خان:- تحصيل در خارجه 775؛- ملقب به سردار اسعد 777- عليقلي خان سردار بختياري.
سردار فيروز جنگ: 498- منتظم السلطنه، ميرزا كريم خان- كريم خان منتظم السلطنه.
سردار فيروز شاهسون:- مأمور به قم 986.
سردار كل، محمد باقر خان شجاع السلطنه: 36؛- بردن مصدق الملك به منزل حكيم الملك 469؛- پيشكار آذربايجان 702؛- داماد صدر اعظم [امين السلطان] 382، 568؛- داوطلب حكومت خراسان 556؛ دستور العمل شاهنشاه ايران به- 46؛ لقب- به محمد باقر خان شجاع السلطنه 13؛ مرحمت شمشير مرصع درجه اول به- 46؛- وزارت جنگ 430- محمد باقر خان شجاع السلطنه- شجاع السلطنه، محمد باقر خان سردار اكرم- سردار اكرم، محمد باقر خان شجاع السلطنه.
سردار كل، حسن خان آجودانباشي افشار، وزير نظام:- فرار 872؛- لقب 835- حسن خان آجودانباشي افشار- وزير نظام.
سردار لاريجاني، محمد خان اعظام الدوله:- ملقب به سردار مفخم 908- سردار مفخم، محمد خان اعظام الدوله- محمد خان اعظام الدوله- اعظام الدوله، محمد خان.
سردار مجلل:- لقب اجلال الدوله 1087- اجلال الدوله.
سردار محترم: لقب- به مليجك ثاني 875 پ- مليجك ثاني- غلامعلي خان عزيز السلطان.
سردار محيي، عبد الحسين خان رشتي:- محرك قاتل صنيع الدوله 738 پ- عبد الحسين خان معز السلطان- معز السلطان.
سردار معظم/ امير خان سردار معظم، وجيه اللّه ميرزا سپهسالار (وزير جنگ):- بست‌نشيني در خانه صدر اعظم 233؛- ساختن بازارچه كهنه سمنان 39؛- سپهسالار شدن 426؛- عزل و نصب رؤساي نظام 426؛- عضو سفارت
ص: 1232
فوق العاده 86؛ مرحمت شمشير مرصع به- 233؛ مرحمت قمه مرصع 241 به-؛- ملتزم ركاب شاه 265؛- وزارت جنگ 430- امير خان سردار معظم- وجيه اللّه ميرزا سپهسالار.
سردار معظم، محمد ولي خان تنكابني: 703؛- حكومت استراباد 14؛-- شاهرود و بسطام 14؛- زور به علماي رشت 615؛- سرداري قشون 776؛- عزل از حكومت گيلان 663؛- لقب سردار معظم 614- محمد ولي خان تنكابني، سردار معظم- نصر السلطنه امير اكرم.
سردار مفخم، ميرزا محمد خان: 908؛- حكمران استراباد 941- اعظام الدوله، محمد خان- سردار لاريجاني، محمد خان اعظام الدوله- محمد خان سردار.
سردار مفخم، يار محمد خان شادلو: 941 پ؛- احداث مدرسه در بجنورد 420؛- حاكم بجنورد و اسفراين و جاجرم 420، 695؛- مخارج اطفال فقير 420؛- وفات 695- يار محمد خان شادلو- يار محمد خان سردار معظم.
سردار مفخم بختياري، محمد حسين خان:- فوت 830- محمد حسين خان سردار مفخم.
سردار مقتدر، عبد الحميد خان غفاري كاشاني/ يمين نظام:
924؛- لقب سردار مقتدر 924- عبد الحميد خان غفاري كاشاني- يمين نظام، عبد الحميد خان غفاري، سردار مقتدر.
سردار مكرم فيروز جنگ (وزير قورخانه):- ضديت با امير خان سردار وزير جنگ 372.
سردار مكري، محمد حسين خان:- خلعت شمشير مرصع 517- محمد حسين خان سردار مكري
سردار ملت اسلام (گ):- اشاعه دين اسلام 189.
سردار منصور، كريم خان مختار السلطنه: 706، 707؛ لقب- به كريم خان منظم السلطنه 704 پ- مختار السلطنه، كريم آقا سردار منصور- منظم السلطنه، كريم خان مختار السلطنه.
سردار منصور رشتي، فتح الله اكبر:- ايجاد مريضخانه در رشت 838؛ لقب- به سالار افخم گيلاني 796- وقف از عايدي املاك خود 838- سالار افخم گيلاني- سپهدار رشتي، فتح اللّه خان بيگلربيگي.
سردار وزير نظام، حسن خان: 759- حسن خان افشار وزير نظام.
سرداري: 741.
سرداري آقري:- به صدر اعظم 375؛- مرحمت از طرف آستان امام رضا (ع) به شاه 168.
سرداري با سردوشي الماس: 795.
سرداري ترمه با سردوشي الماس:- خلعت به آصف الدوله 121؛- خلعت به ظهير الملك امير تومان 515.
سرداري ترمه شمسه مرصع:- خلعت به شمس الملك امير آخور 169؛- خلعت به عدل الدوله 241؛- خلعت به ميرزا آقا خان معظم السلطنه 515؛- خلعت به ميرزا علي خان.
سرداري ترمه كشميري:- خلعت به شاهزاده معتضد الدوله 517.
سرداري ترمه كشميري شمسه مرصع:- مرحمت به امين بقايا 248.
سرداري ترمه كشميري با شمسه مرصع مكلل به الماس:
- مرحمت به ساعد الدوله 300.
سرداري ترمه كشميري با سردوشي مرصع:- خلعت به نصرة السلطنه روح اللّه ميرزا 43.
سرداري تن‌پوش همايوني: خلعت- 279.
سرداري ستره: 593.
سرداري شمسه مرصع: 398؛- مرحمت به ابو القاسم خان ناصر خاقان پيشخدمت 442؛- مرحمت به صدق السلطنه 291.
ص: 1233
سرداري شمسه مرصع از درجه اول: 542.
سردر الماسيه: آتشبازي در- 997.
سردوشي:- خلعت به اقبال السلطان شاهسون 421؛-- به معاون الدوله 509.
سردوشي الماس: 586؛ ايجاد امتياز- 276؛- خلعت به ارفع الدوله 115؛-- به اقبال الدوله مراد خان كلهر 225؛-- به اكبر خان سيف السلطان پيشخدمت 525؛-- به حشمت الدوله 67؛-- به صالح خان معتمد ديوان 509؛-- به صدق الملك پيشخدمت 508؛-- به ظهير الملك امير تومان 515؛-- به محمد خان اقبال الدوله 224؛-- به محمد علي خان علاء السلطنه امير تومان 510؛-- به ناظم الدوله حكمران طهران 253.
سردوشي الماس از درجه چهارم:- خلعت به سيف الدين ميرزا مدير توپخانه 564.
سردوشي الماس از درجه سوم: 645.
سردوشي الماس با پالتو ترمه:- خلعت به امين حضرت آبدارباشي 564.
سردوشي طغرا مكلل به الماس: 920.
سردوشي مرصع:- خلعت به عميد السلطنه حاكم طالش 509.
سردوشي مرصع از درجه اول:- خلعت به ظفر السلطنه حاكم تبريز 362.
سررشته‌دار كل، ميرزا محمد حسين:- اول شخص دفتر 378؛- درآمد 472- محمد حسين مستوفي.
سر عصاي مرصع:- مرحمت به دبير التوليه 183.
سر قبر آقا: گورستان- 634.
سركيس (پسر قراپيت مسيحي):- مسلمان شدن 423- محمد.
سركارات، محمد علي مستوفي (پدر ابو القاسم نايب الوزاره خارجه): 93.
سرگذشت ژرژ انگليسي عاشق مادموازل مارتي پاريسي (كتاب): 220- ذكاء الملك فروغي- فروغي، محمد علي (ذكاء الملك).
سرگذشت مترس هورتسنت (كتاب): طبع- 270.
سرگذشت موسيقي (كتاب): 745 پ- خالقي، روح اللّه.
سرگيجش (مرض): 712.
سرنا، كارلا: سيزده پ.
سرور السلطنه (دختر نصرة الدوله فيروز ميرزا): 1046 پ؛- تولد پسرش ناصر الدين ميرزا 24.
سروش اصفهاني، محمد علي خان شمس الشعرا: 376، 376 پ؛ پسر- 376- شمس الشعراء.
سروش الملك: پسر- 1088.
سرهنگ: 42، 372 پ، 713 پ.
سطوت الممالك، هاشم خان:- مأمور دفع ميرزا آقا خان سراواني- هاشم خان سطوت الممالك 395.
سعادت (مدرسه):- افتتاح توسط مترجم الدوله در محله سرجنبك 476- مدرسه ملي سعادت.
سعادت عليشاه: 50- طاووس العرفا.
سعادت‌نامه (كتاب): 51- ملا سلطانعلي گونابادي.
سعادت نوري، حسين: 657 پ.
سعد الدوله، جواد خان (ابو المله، وزير تجارت): 817، 880؛- احضار به طهران 1060؛- ازدواج با دختر مخبر الدوله 733 پ؛- استعفا 881؛- ايجاد مدرسه تجارت 905؛- بي‌باكي 1063؛- پيوستن به مردم 872 پ؛- تخريب عمارت حاجي ملك التجار 794؛- ترتيبات به سبك خارجه براي تجار 741؛- در تفليس 733 پ؛- حبس نظر در قم 1052؛- در حضرت عبد العظيم 764؛- دستگيري و تبعيد به يزد 909؛- و روس‌ها 733 پ؛- سفارت بلژيك 733 پ؛- فن تجارت 733؛- و محمد علي شاه قاجار 733 پ؛- مغضوب دولت 1060؛- منتخب نمايندگي 1045؛- در وزارت خارجه 733 پ؛-
ص: 1234
وزارت مختار بلژيك 85- جواد خان سعد الدوله- ابو المله.
سعد السلطان (از اجزاي وزارت خارجه):- كارگزاري گيلان 525.
سعد السلطان، حسنعلي خان مستوفي (از خانواده سپهر):
- لقب سعد السلطان 334- حسنعلي خان مستوفي سعد السلطان.
سعد السلطان، عباس خان تفرشي:- لقب سعد السلطان 113- عباس خان تفرشي.
سعد السلطنه، آقا باقر امير تومان: 582؛- استعفا 816، 827، 836؛- اعلان موقوف كردن قپان‌داري و دلالي ميدان 816؛- تعيين نرخ 813، 816؛- حكومت قزوين 14، 333 پ؛- حكومت گيلان و طوالش 155؛- و خبازان 829؛- عزل از حكومت گيلان 333؛- قدغن كردن دوچرخه و چهارچرخه در بازارها 815؛- نايب الحكومه كرمان 578؛- وزارت بلديه 806، 813؛- وضع قوانين براي تنظيف و نرخ شهر رشت 176- باقر سعد السلطنه.
سعد اللّه خان مير پنجه (حاكم كوكلان):- ملقب به اكرم الملك 522- اكرم الملك، سعد اللّه خان مير پنجه.
سعد الملك: 794 پ- سعد الدوله، جواد خان- جواد خان سعد الدوله.
سعد الملك، محمد حسن خان مافي (برادر نظام السلطنه):
508؛- حكومت عربستان و بختياري 15؛- سر دفتر از جانب برادر 358؛ مال و دولت- 496؛- معاونت نظام السلطنه مافي 495 پ؛- معاون وزير ماليه 358 پ؛- وفات 495- محمد حسن خان سعد الملك، ميرزا.
سعد الملك، مهدي خان (پسر محمد حسن خان مافي سعد الملك):- لقب 508.
سعد الممالك، شيخ مرتضي خان:- نيابت اول وزارت بنايي 74- مرتضي خان سعد الممالك.
سعدون پاشا:- قتل و غارت 788.
سعدي [شيرازي]، شيخ: 421 پ، 937 پ؛ منشآت فروغي مانند- 336.
سعيد السلطنه، ميرزا فتح اللّه خان امير تومان طباطبايي:
1012 پ؛- احضار از مشهد 1015؛- اختيار چراغ‌هاي خيابان‌ها 816؛- اخراج از طهران 960؛- استعفا از وزارت نظميه 827؛ اعلانات بر ضد- 751؛- اعلان به گدايان طهران 727؛ برادرزاده- 673؛- برپائي دستگاه پارچه‌بافي 792؛- بناي رختشويخانه 725، 809؛ تنبيه- 756؛- حبس و جريمه گدايان طهران 727؛- خدمات 827؛ خدمت و مواظبت- 822؛- خلعت سرداري با سردوشي الماس 795؛- دستگيري دو نفر روس 813؛- رياست سواره هداوند و اوصانلو و قراچورلوي خوار 155؛-- قشون فارس 70؛- ساختن مريضخانه براي زن‌هاي ديوانه 809؛- طاق نصرت در خيابان اميريه 822؛- و محل وزارت احتسابيه 823؛- و محمد باقر خان اعتماد السلطنه 806؛- نايب الحكومه كرمان 578؛- نزد تجار در حضرت عبد العظيم 764؛- نفي بلد 1012؛- نيابت حكومت فارس 38؛- واداشتن علما به شكايت از محمد باقر خان اعتماد السلطنه 806؛- وزارت نظميه و پليس 691- فتح اللّه خان سعيد السلطنه.
سعيد العلماء:- جمع‌آوري اعانه 1064.
سعيد الملك امير تومان، حاجي:- حكومت تبريز و رياست پليس 431؛- حكومت مراغه و هشترود 312، 373.
سعيد خان مؤتمن الملك (وزير خارجه): پسر- 426، 719؛ قهوه‌چي- 386؛ نواده- 789 پ- مؤتمن الملك، سعيد خان.
سعيد دفتر، ميرزا ابو الفضل خان (برادر ناصر السلطنه):- ملقب به دبير السلطنه 63- دبير السلطنه- ابو الفضل خان سعيد دفتر.
ص: 1235
سعيد وكيل التوليه: 183- مؤيد التوليه- وكيل التوليه، آقا سعيد.
سعيدي سيرجاني، علي اكبر: 871 پ.
سفارت انگليس/ سفارتخانه انگليس: 880، 885، 997؛ استمزاج از- 992؛- اطمينان دادن به رؤساي اصناف 1003؛ بست‌نشيني مردم در- 985؛ پناهندگي طلاب و سادات و تجار به- 984؛ تحصن اهالي طهران در- 981، 985، 986 پ، 1105؛ تحصن شاگردان دار الفنون در- 1001؛ تلگراف پادشاه انگليس به پناهندگان- 1105؛ تلگراف علما از قم به متحصنين- 996؛ جواب اتابيك به- 986؛ چراغان جلوي- 996- 998؛ خبر عزل اتابيك در- 990؛ رؤساي صنف در- 1003؛ عريضه پناهندگان- 1105؛ متحصنين- 991، 998؛ مداخله- 939 پ؛- مدعي دولت 987؛- مذاكره با دولت 987؛ نايب- 989.
سفارت ايران در روسيه: نايب دوم- 518.
سفارت ايران در عثماني: تلگراف تبعه ايران به- 968؛ ظهير الدوله در- 518، 519؛ علاء الملك در- 519.
سفارتخانه انگليس: تلگراف علما از قم به- 1005.
سفارت روسيه/ سفارت روس: 463؛- پيغام به اتابيك 992؛ تحصن در- 998؛- سابقه عداوت با امين الدوله 401؛ محل امروزي- 445 پ.
سفارت شوروي: پارك اتابك محل فعلي- 55 پ.
سفارت عثماني: 885؛ استمزاج از- 992؛ بست‌نشيني شيخ زين الدين در- 971؛ پناهنده شدن شيخ الرئيس به- 968؛ پناه به- 972؛ توسط- 981.
سفر به دور دنيا در هشتاد روز (كتاب): 464 پ- سفر هشتاد روزه دور دنيا- ورن، ژول.
سفرنامه امين الدوله (كتاب): 708 پ- امين الدوله.
سفرنامه فرنگستان «سفر اول» [مظفر الدين شاه]: پانزده پ- مظفر الدين شاه قاجار.
سفرنامه مادام كارلاسرنا (كتاب): سيزده پ- سرنا، كارلا.
سفر هشتاد روزه دور دنيا (كتاب):- طبع در طهران 464- سفر به دور دنيا در هشتاد روز.
سفيدرود: 280.
سفير اسلامبول: 519.
سفير انگليس:- تقديم نامه جلوس سلطنت پادشاه جديد انگلستان 565.
سفير روس در اسلامبول:- خواهش از سلطان عثماني 219.
سفير روس در ژاپون:- بيرون رفتن از ژاپون 686.
سفير فرانسه:- ورود به خدمت شاه در نياوران 976.
سفير كبير ايران در عثماني: 591.
سفير كبير عثماني: 97؛- سلام عيد ميلاد نبوي نزد شاه 935.
سقاخانه: 6؛ آب خوردن يك نفر يهودي از- 60.
سكالين/ ساخالين:- واگذار شدن به ژاپون 863- ساخالين.
سكته (مرض): 81، 552، 665، 673، 780، 830، 870.
سكه دوهزاري سفيد (پول): 806.
سكه نقره (پول): 50.
سگ: 189،- هار در قمصر 97.
سگوند/ سكوند:- دزدي در عربستان و بروجرد و لرستان 654؛- كشتن سرباز و توپچي دولت 654؛- نزاع با اعراب 400.
سل (مرض): 352 پ، 608 پ، 620.
سلام: 597، 598؛ اجزاي- 597؛ انعقاد- 97؛- در دربار سلطنتي در عيد ميلاد خاتم الانبياء 97؛ روز- مظفر الدين شاه 10؛ روزهاي- 50.
سلام تحويل: 10، 73؛ شاه در- 495.
ص: 1236
سلام شاهنشاهي: 70.
سلام عام: شاه در- 495؛- در عمارت بلور 54.
سلطان‌آباد: مدرسه ضيائيه در- 435؛ منع حمل اسلحه در- 249.
سلطان ابراهيم ملك جوهر:- مراجعت از اروپا به جاوه 810.
سلطان ابراهيم ميرزا مشكوة الدوله:- عزل از حكومت گلپايگان و خوانسار 536- مشكوة الدوله، سلطان ابراهيم ميرزا.
السلطان ابو الفتح شاه قاجار:- نقش سكه سالار الدوله 1078 پ- ابو الفتح ميرزا سالار الدوله- سالار الدوله، ابو الفتح ميرزا.
سلطان احمد ميرزا (پسر محمد علي شاه):- حكومت اردبيل و مشكين 431- احمد ميرزا (احمد شاه بعدي).
سلطان احمد ميرزا عضد الدوله (پسر فتحعلي شاه): 39 پ، 218 پ، 320 پ؛ پسر- 362 پ- عضد الدوله، سلطان احمد ميرزا.
سلطان الاطبا، مرتضي قلي (طبيب حضور همايوني):
218؛ پسر- 241- مرتضي قلي سلطان الاطبا.
سلطان الحاجيه (دختر مشير الملك شيرازي):- آثار خيريه 796.
سلطان الذاكرين، ملا حسين خان:- 1049 پ- حسين سلطان الذاكرين.
سلطان العلماء:- ايجاد قرائت‌خانه در فارس 357.
سلطان العلماء، حاجي مير محمد حسين (امام جمعه اصفهان): 203؛ پسر- 152؛ نواده- 114- محمد حسين سلطان العلماء (امام جمعه اصفهان).
سلطان الكتاب: آتش زدن اثاث البيت- 789- رضا صفا كتاب، حاجي ميرزا.
سلطان المتكلمين، آقا شيخ مهدي: خطبه- 1008، 1031، 1052؛- قرائت انتخابنامه 1035؛ مرحمت طاقه شال به- 1010- مهدي، حاج شيخ.
سلطان الواعظين: 358.
سلطان اويس ميرزا: 671- احتشام الدوله.
سلطان اويس ميرزا:- لقب معتمد الدوله 908 پ- معتمد الدوله، سلطان اويس ميرزا.
سلطان جلال الدين ميرزا (پسر فتحعلي شاه): پسر- 38 پ، 736 پ؛- تأليف نامه خسروان 320 پ.
سلطان جنيد ميرزا شبل الدوله (پسر عبد العلي ميرزا معتمد الدوله): 683؛- خودكشي 908 پ؛- ملقب به معتمد الدوله 908- معتمد الدوله، سلطان جنيد ميرزا- شبل الدوله سلطان جنيد ميرزا.
سلطان حسين ميرزا اعظم الدوله (پسر محمد تقي ميرزا ركن الدوله): 762 پ؛- حاكم لرستان؛- ملقب به اعظم الدوله 72- اعظم الدوله، سلطان حسين ميرزا.
سلطان حسين ميرزا جلال الدوله (برادر ظل السلطان):- فوت 328 پ- جلال الدوله، سلطان حسين ميرزا (برادر ظل السلطان).
سلطان حسين ميرزا جلال الدوله (پسر ظل السلطان):- ازدواج با دختر مستوفي الممالك 328 پ؛- لقب جلال الدوله 328 پ- جلال الدوله، سلطان حسين ميرزا (پسر ظل السلطان).
سلطان حسين ميرزا نير الدوله (پسر پرويز ميرزا نير الدوله):
443 پ، 661 پ، 769 پ- نير الدوله، سلطان حسين ميرزا.
سلطان عبد المجيد ميرزا عين الدوله: 39 پ، 69 پ، 769 پ، 770 پ؛ دستخط شاه به- 684؛- مهر اتابيك 839- عين الدوله، سلطان عبد المجيد ميرزا.
سلطان عبد المجيد خان ثاني: 666 پ.
سلطان عبد المحمد ميرزا سيف الدوله:- حكومت استراباد 68،- وزارت تجارت 911- سيف الدوله.
سلطان عثماني:- تلگراف به مظفر الدين شاه 711؛
ص: 1237
- حكم ساختن مسجد 217؛ خواهش سفير روس از- 219؛- دستور تلگراف كشيدن مابين سويس و حديده 399؛- قشون 673؛- منصب قاضي القضاتي مصر 407؛- هديه دو توپ به امپراطور [آلمان] 422.
سلطانعلي خان وزير افخم (وزير بقايا): 492 پ، 770 پ؛- برادر 703 پ؛- حكومت يزد 241؛- رياست دار الانشاي حضور شاه 686؛ مرحمت پالتو ترمه كشميري با سردوشي الماس به- 182؛ مرحمت عصاي مرصع به- 299؛- ملقب به امين بقايا 67؛- نخستين دولت در مشروطيت 769 پ- وزير افخم، سلطانعلي خان- وزير بقايا- امين بقايا.
سلطانعلي گونابادي، حاجي ملّا: 647؛- آثار 51 پ؛- پسر ارشد 51؛- طريقه 50؛- مريدان 53؛ نايب خاص- در طهران 51- گونابادي، حاجي ملا سلطانعلي.
سلطان محمد، سيد (پادشاه هنزوان):- سفر به پاريس 646.
سلطان مراد ميرزا حسام السلطنه: 366 پ، 390، 703 پ، 745 پ، 771 پ؛- پسر 26 پ- حسام السلطنه، سلطان مراد ميرزا.
سلطان مسعود ميرزا ظل السلطان:- پسر 328،- وزير و مشاور 649 پ- ظل السلطان، سلطان مسعود ميرزا.
سلطنت‌آباد: 58 پ، 807؛ آمدن وليعهد از- به طهران 816؛ بردن مشكوة الدوله به- 800؛ رفتن اعلي حضرت از- به دوشان‌تپه 41؛ رفتن سفير فرانسه به- 973؛ رفتن شاه به- 389، 974؛ رفتن وليعهد به- 798؛ سردي هواي- 41، 817؛ شاه در- 20؛ عمارت- 39.
سلماس: بي‌نظمي اطراف- 116؛ پسران علي خان شكاك در- 466، 467؛- حاكم 322، 517؛- حكومت 37، 304، 395، 738؛ دكان خبازي سنگك در- 330؛ شهبندر عثماني در- 304؛ قحطي گندم در- 330؛ كارگزاري- 242؛ ملخ در- 784؛ نيابت حكومت- 306.
سلمان [پارسي]:- حكومت در مداين 16.
سلمان مستوفي/ بيان السلطنه:- پيشكار حكومت خمسه 561- بيان السلطنه مستوفي، ميرزا سلمان.
سليبس:- اتحاد اهالي عليه هلاند 845.
سليمان خان پيشخدمت يمين خلوت (پسر محمد خان حاجب الدوله):- ملقب به يمين خلوت 509- يمين خلوت، سليمان خان پيشخدمت.
سليمان خان خلف بيگي، ميرزا (وزير و مشاور سلطان مسعود ميرزا ظل السلطان): 469 پ- ركن الملك (نايب الحكومه اصفهان).
سليمان خان صباحي بيدگلي- صباحي بيدگلي، حاجي سليمان خان.
سليمان خان عضد الملك قاجار: 614: 615- عضد الملك.
سليمانيه: 966؛ شكسته شدن سد- 797.
سليمانيه/ تهران نو: اراضي- 616 پ- دولاب.
سمرقند: امير اسكندر خان در- 358؛ حمل گندم از- 301؛ طاعون در- 217، 347؛ قشون روسيه در- 466؛ كشتي- 149.
سمنان: 704، 1057؛ بازارچه كهنه در- 39؛ تعمير مسجد شاه- 123؛ تولد گوسفند عجيب الخلقه در- 607؛- حاكم 586؛- حكمران 123؛- حكومت 14، 17، 74، 311، 472، 486، 652، 759؛ دار الشفا در- 586؛ رعد و برق در- 719؛ سيل در- 719؛ نقاب زدن زنان- 587؛ وبا در- 719؛ ورود ملا محمد نراقي به- 251.
سموا: امارت- 390.
سمواسكي، موسيو:- رسيدگي به دعاوي رعاياي ايران و روس 514.
ص: 1238
سمي بولانتيق: تأسيس انجمن اسلامي در- 349.
سميعي، غلامرضا: سيزده پ.
سن: هلاكت- 929.
سنا:- مجلس مشاوره وزرا 1058.
سناء الدوله، سيد حسين خان:- آژان [/ آگنت] دپيلوماتيك مأمور بلغارستان 121- حسين خان سناء الدوله.
سناء الدوله، موسي خان مير پنجه: موسي خان ملقب به- 228- موسي خان سناء الدوله- عميد السلطنه.
سنار: 344.
سن‌پطرزبورغ/ سنت پطرزبورغ: 224؛ طلاب مدارس- 614.
سن‌پير: آتش‌فشان و زلزله در- 616.
سنت (مذهب): اقتداء جماعت اهل- به امام جمعه شيعيان باكو 173.
سنت لويي: اكسپوزيسيون در- 696.
سنت و جماعت (مذهب): طوايف اهل- 969.
سنجاب: فرستادن اشرار كلهر از- به كرمانشاهان 45.
سنجابي:- حكومت 258؛- رياست ايل 117؛ صداي صاعقه در- 40.
سنجر: 190- كمال الدين طهراني، محمد تقي.
سند: 186، 476.
سنسكريت: 204.
سنقر:- حكومت 258؛- نايب الحكومه 515.
سنگلج (محله): تعزيه در تكيه- 929؛ كدخداي محله- 139؛ محله- 139، 458، 463؛ مسجد- 952- محله سنگلج.
سنگلجي، آقا سيد محمد مجتهد:- حركت به عتبات عاليات 983- محمد مجتهد سنگلجي، آقا سيد.
سنگ كشيمن [/ سنگ ترازو]:- كسبه ايران 383.
سنگ مثانه (مرض):- شاه 598؛ معالجه- شاه 514.
سن لوران: موش در- 416.
سنندج: احداث مسجد و مكتب در- 416؛ مدرسه اسلاميه در- 898.
سن ونس: خرابي ابنيه- 632.
سنّي (مذهب): 416، 833؛- اتحاد با مسلمانان شيعي 945، 968؛- اختلافات با- در عثماني 743 پ؛- تجار 387؛ شفاي نابينايي افغاني- 523.
سني‌ها/ سنيان:- حمله به شيخ مرتضي انصاري 747؛- قفقاز 783؛- هند 449.
سواد دستخط همايوني: 92، 95؛- درباره صدارت امين الدوله 131؛- درباره ناظم خلوت 157؛- به صدر اعظم 131؛- به مشير السلطنه 116- دستخط همايوني.
سوار كشيكخانه:- دفيله از حضور شاه 597.
سواره: وعده گرفتن- 1000.
سواره بختياري: مشق- 69.
سواره ژاندارم: 401.
سواره قرت بيگلو:- سپرده عبد الحسين ميرزا فرمانفرما 38.
سواره مظفري: مشق- 69.
سواستوپل: قتل و غارت در- 867.
سوانح عمر (كتاب): 137 پ- رشديه، شمس الدين.
سواكن: بيرق مصر بر شهر- 325.
سود: 193 پ، 748 پ- سوئد.
سودان: 218 پ، 320، 326؛- اتصال به تونس و الجزاير 390؛ بحر و برّ- 325؛ بي‌بهرگي انگليس از- 468؛ پايتخت- 229 پ، 653 پ؛- تحت احكام عرفيه 325؛ تخليه- از لشكر انگليس 223؛ تصفيه- 202؛- تقسيم به چهار ايالت 344؛ جهد انگليس در اداره- 333؛ حاكم- 236، 325، 491؛ خروج محمد احمد در- 202؛ عقيدت قبايل بدويه- 345؛ فتح- 235، 325، 331؛ قضيه- 431؛ قنسل دول در- 325؛ لغت انگليسي
ص: 1239
در- 434؛ مخارج دولت انگليس در جنگ- 345؛ مستعمرات- 234؛ ممالك- 481؛ نمايندگان سياسي دول جهان در- 325.
سودانيان: 229 پ.
سوريه: اختلال در- 406.
سوسيته: باران خاكستري در- 669.
سوسياليست‌هاي يهود:- در ورشو 783- يهود.
سوق الشيوخ: عقرب پردار در- 88؛ قطع عبور و مرور در- 788.
سوك ته قياني نايي (وزير اعظم چين):- احداث دار الفنون در پكن 201.
سوكوتو: حركت عساكر انگليس به طرف- 926.
سولوقون [/ سولقان]: اهل- 486.
سومالي:- جمعيت 630؛ فرستادن كشتي‌هاي ايطاليا به- 900؛ نزاع انگليس با اهالي- 630.
سوندراگون (ژنرال وابسته نظامي مكزيك): 697.
سوهار، موسيو (وزير مختار فرانسه):- مأمور به ايران 307.
سوهانك شميران: وفات عصمت الدوله در- 804.
سوئد: 193، 206، 868؛- اختلاف با نروژ 795؛- اركان دولت 915؛- پادشاه 153، 373، 748، 795، 870؛- پايتخت 217، 603؛- تحت سلطنت واحده با نروژ 795؛ جواب تلگراف پادشاه- 153؛ جنرال قونسولگري- 904؛- قبول آزادي نروژ 795؛ مجمع الجزاير- 716 پ؛ وزير مختار- 406؛- وليعهد 373.
سويس:- پادشاه 186؛ تحصيل حكيم الملك در- 683 پ؛ تلگراف مابين- و حديده 399؛- رئيس جمهور 186.
سويسي: 937.
سوئيت: مخارج- هفده.
سهام الدوله (تحويلدار خزانه نظام، باجناق صدر اعظم):- درگيري با توپچي‌ها 1076.
سهام الدوله، جعفر قلي خان (حاكم اردبيل):- تعدي در اردبيل 1046- جعفر قلي خان سهام الدوله.
سهام الدوله، عزيز اللّه خان (پسر يار محمد خان سردار مفخم):- جانشين پدر 695- عزيز اللّه خان سهام الدوله.
سهام الدوله امير تومان:- حكومت اروميه 905؛- روانه سرحدات اروميه 890.
سهام السلطان، محمد باقر خان سرتيپ:- لقب به محمد باقر خان سرتيپ 439- محمد باقر خان سرتيپ سهام السلطان.
سهام السلطنه، علي خان:- لقب 508- علي خان سهام السلطان.
سهام السلطنه، مصطفي قلي خان عامري (از امراي اردستان):- حكومت يزد و كاشان 339 پ؛ خانه- 340 پ- مصطفي قلي خان عامري سهام السلطنه.
سهام السلطنه عرب آروني امير تومان/ سهام السلطنه امير تومان: دستور دستگيري- 339؛ طلب ميرزا حسن خان شوكت از- 507؛- عزل 507؛- كتك خوردن رحمت اللّه خان غفاري از- 333؛- مجازات 333.
سهام الملك، مهديقلي ميرزا امير تومان: 359 پ، 704؛- ابتلا به وبا 715؛- پيشكش براي متولي باشيگري آستانه مقدسه رضويه 654؛- توليت خراسان 704؛- حكومت در ولايات كوچك ايران 716؛- حكومت گلپايگان و خوانسار 88؛- حكومت يزد 359؛- كشتن مرد مسلمان به اغواي گبرها 380- مهديقلي ميرزا سهام الملك.
سهام نظام، ميرزا باقر خان (سرتيپ توپخانه):- ملقب به سهام نظام 228- باقر خان، ميرزا (سرتيپ توپخانه).
سهم الدوله امير تومان: فوج خمسه سپرده- 361.
سهم السلطان، محمد حسين خان مير پنجه:- لقب 439- محمد حسين خان سهم السلطان.
سهام السلطان، محمد خان قاجار:- لقب 361-
ص: 1240
محمد خان سهم السلطان قاجار.
سهم الملك، عباسقلي خان امير تومان:- وزارت پليس و احتساب 42؛- وزارت خزانه نظام 67- عباسقلي خان سهم الملك.
سهند: 923.
سه نفر تفنگدار (كتاب): 414- دوماس، الكساندر.
سياحت‌نامه استانلي (كتاب): طبع- 184- استانلي ينكي دنيائي.
سياق معيشت در عهد قاجاريه (كتاب): 367 پ- اتحاديه، منصوره.
سيام: 399؛ آداب قديم- 355؛ احداث مدرسه جديده در- 355؛ اقدامات پادشاه- 355؛ پادشاه- 355، 399؛ پول نقره- 632؛- ترقي به طرز اروپ 218؛- رفع احتياج از خارجه 355؛- مدارس 400.
سياه غار: 138.
سيبري/ سيبر/ سيبريا: 206 پ، 370، 421 پ، 463، 656، 672، 794؛- آبادي 421؛- بلاد 628؛ حمل مقصرين به- 401؛ حبس نفرستادن به- 421؛ حق ماهيگيري ژاپون در سواحل- 964؛ راه- 863؛ راه‌آهن- 370، 794؛ سرحد- 791؛ سواحل- 964؛ فرستادن قاتل به- 496.
سيد آتشخوار:- در وشنوه 524.
سيد الساجدين زين العابدين علي بن الحسين (ع): 286.
سيد الشهداء (ع): 620؛ تعزيه‌داري- 560؛ قسم دادن به- براي بارش 568؛ مقاتل- 570.
سيد بحريني:- دعاي سلامتي براي شاه 526.
سيد سلماسي آتشگير، سيد ابو المعالي: آتش به دست گرفتن- 77.
سيراكوز: 209.
سيرجان: اخذ گمرك در- 946.
سيرجاني كرماني، شيخ حسن:- تأسيس مدرسه ابتدائيه حسينيه در رشت 195- حسن سيرجاني كرماني، شيخ.
سيرم: زلزله در- 481.
سيس: 423.
سيستان: 506، 825،- اراضي 935؛ پرچم انگليسي‌ها در- 378؛ پول دادن انگليس به اهالي- 379؛ تخفيف شبه طاعون در- 941؛ تشكيل قونسولگري انگليس در- 226،- حكومت 633؛- خشكي 847؛ رفتن احتشام الوزاره به سرحد- 825؛ رئيس كميسيون سرحد- 961؛- زراعت 825؛- سرحد 825، 847، 851، 961؛ سرحددار- 641، 924؛- سهم آب از هيرمند 851؛ طاعون در- 901، 909، 941؛ فرمانفرماي- 246؛ قراولان راه- 796؛ كارگزاري- 242؛ كميسيون تحديد حدود- 924 پ؛ نيزار- 902؛ واگذاري املاك- 832.
سيسيل: طوفان در- 626.
سيف الدوله، حاجي سلطان عبد المحمد ميرزا: 995؛- امداد به تجار 1059؛- پدر 267 پ؛- و حاجي ملك التجار 953؛- در حضور اتابيك 953؛- حكمران قزوين 643؛- حكومت استرآباد 606؛- حكومت ولايات ثلاث 68؛- خلع از وزارت تجارت 1064؛- دستگيري و تنبيه اشرار ايل ديركوند 90؛- سياست رؤساي طايفه بيرانوند 90؛- عزل از حكومت قزوين 606؛- فرار 638؛- مخاطب سلام 1000؛- وزارت تجارت 911؛- واسطه علما و دولت 974؛- وقف خانه براي مدرسه سادات 1056؛- وزير تجارت 953؛- مرگ پسر 515- سلطان عبد المحمد ميرزا- عبد المحمد ميرزا سيف الدوله.
سيف الدين ميرزا مير پنج (مدير توپخانه):- حكومت چهار محال بختياري 87؛ سردوشي الماس از درجه چهارم به- 564؛- ملقب به امير سيف الدين 906؛- ملقب به مدير توپخانه
ص: 1241
431؛- منصب امير توماني 599؛- وزير و نايب رئيس توپخانه 433- امير سيف الدين ميرزا.
سيف السلطان، علي اكبر خان پيشخدمت (پسر حسن خان سردار كل): 868 پ؛- مخلع به پالتوي ترمه كشميري با سردوشي الماس 525؛- همراه شاه در سفر فرنگ 771- علي اكبر خان سيف السلطان پيشخدمت- سيف السلطنه، ميرزا علي اكبر خان.
سيف السلطان قجر:- رياست ايل و سواره قزوين 727.
سيف السلطنه، ميرزا علي اكبر خان (پسر حسن خان سردار كل): 868، 868 پ؛- لقب 574- علي اكبر خان سيف السلطنه- سيف السلطان، علي اكبر خان پيشخدمت.
سيف السلطنه، يار محمد خان مير پنجه: 574، 868 پ؛- سرتيپ فوج خلج ساوه 112؛- ملقب به آجودانباشي 574- يار محمد خان سيف السلطنه- وزير نظام، يار محمد خان.
سيف اللّه خان (سرهنگ فوج ظفر كردستان):- ملقب به صارم السلطان 501- صارم السلطان، سيف اللّه خان.
سيف الملك، نصرت اللّه خان امير اعظم (پسر آقا وجيه سپهسالار امير خان سردار وزير جنگ):- استقبال از شاه 528؛- پايمال نام پدر 730؛- پسر 528؛- پيشواز شاه 528؛ دادن مهر امير خان سردار به- 687؛- رياست تفنگدارها 398؛- ملقب به امير خان سردار 733- نصرت اللّه خان امير اعظم- امير خان سردار.
سيل:- در اهرم 761؛- در بجنورد 584؛- در تبريز 624؛- تخريب قلعه كلات بجنورد 965؛- تخريب در قوچان 965؛- در خرقانين 620؛- در سمنان 719؛- در شاهرود 508؛- در فارس 730؛- در قريه فريمان 965؛- در قزوين 575؛- در قوشچي 729؛- در كازرون 730؛- در كلات 814؛- در گنبد قابوس استراباد 674؛- در مرند 624؛- در هشت فرسخي شيراز 730- نصرت اللّه خان امير اعظم.
سيلاخور: انتظام حدود- 292.
سينه پهلو (مرض): 709؛- در طهران 599.
سيوند: خرابي پل- 170.

ش‌

شادلو: ايلخاني- 695.
شارژ دافر انگليس: 991، 996، 1004؛- و بست‌نشينان 985؛- تحريك حاجي محمد تقي بنكدار 1036؛ تلگراف علما از قم به- 996؛ تلفن از لندن به- 1036؛- خبر از تشكيل دار الشوراي 1000؛- خلوت با صدر اعظم 1000؛ قول- 1028؛- مذاكره با صدر اعظم 1039؛- و ناخوشي شاه 989.
شارژ دافر عثماني:- در مراسم سلام عيد قربان 154؛- نزد مشير الدوله وزير خارجه 974.
شارژ دافر فرانسه: 332؛- ميانجي‌گري 181.
شارل، پرنس (شاهزاده دانمارك):- جلوس 795؛- سلطنت نروژ 870.
شارل، فردريك گيليوم:- جانشيني كريستيان 915- فردريك هشتم.
شارل‌لوي، آرشيدوك (وليعهد اطريش و مجارستان):- وفات 26.
شاطرباشي بشير الملك: 434؛ برادر- 586؛ خواب ديدن دختر- 1106- بشير الملك شاطرباشي.
شاطرخانه: 6.
شال كشميري اعلي:- تقديمي وزير دفتر به شاه 824.
شام: احداث خط راه‌آهن در- 604؛ امراي- 326؛ ايجاد خط راه‌آهن ميان- و حجاز 525؛ تنباكوي ايران در- 779؛ راه‌آهن- 525،
ص: 1242
604، 717؛ سيزده منزلي- 785؛ فروش فرش ايران در- 779.
شامات: اختلال در- 406؛ هجرت مسلمانان كويت به- 464.
شانديز: حمل سنگ از- 303.
شان‌سي/ شن‌سي: قحطي در- 574- شن‌سي.
شانگهاي: خطوط تلگرافي زيردريايي امريكايي در بندر- 933.
شاه/ [مظفر الدين شاه]: 395، 401، 505، 513، 520، 527، 541، 555، 563، 577، 579، 812، 868، 1002، 1030؛- آزادي به روزنامه‌نويسان ايران 859؛- و آصف الدوله 434، 526، 537، 540؛- و آقا سيد عبد اللّه مجتهد 763، 899، 951، 1017، 1026؛- و آقا ميرزا سيد علي اكبر تفرشي مجتهد 742؛- و آقا نجفي- 681، 682؛- آمدن از باغ شاه 768؛-- به تبريز 511؛-- از جاجرود 907؛-- از دوشان‌تپه 915؛-- به رشت 825؛-- از سرخه حصار 590؛-- به شهر 434؛-- به طهران 526، 532، 555، 590، 768، 829، 907؛-- از فرنگ 483، 829؛-- به عشرت‌آباد 436؛- آوردن مطبعه حروف نسخ از فرنگ 583؛- ابلاغ ديدن مسوده روزنامه دولتي به وزير روزنامجات 458؛- و اتابيك 569، 594، 654، 662، 671؛ اجزاي تبريزي- 424؛ اجزاي- در سفر فرنگ 769؛ اجزاي محرم- 396؛ اجزاي مخصوص- 662؛ احترامات به- 839؛- احداث باغ در دوشان‌تپه 568؛- احداث چمن و اصطخر در سرخه حصار 568؛- احضار سالار الدوله 887؛-- علماي تهران به سرخه حصار 668؛-- علي خان امين الدوله 581، 677؛-- مؤيدالصنايع 369؛- احوالپرسي از سپهسالار 726؛- اختيار تامه به اتابيك 663، 931؛-- به صدر اعظم 1036؛- اخراج مؤيد السلطنه از نوكري قورخانه 369؛- ارزان نكردن نرخ 532؛- و ارفع الدوله 591،- در اروپا 545؛- ازدواج با دختر يوسف ارمني 680؛- استخاره 542، 763 پ؛-- و استعفاي اتابيك 667؛- استقراض از روس 519؛- در اسلامبول 528؛- اضافه مواجب به عضد السلطان 783؛- به وليعهد 578؛- در اطاق برليان 916؛- اعانه براي خرابي سيل بجنورد 584؛-- به مدرسه ملي طهران 374؛- اعزام محصل 524؛- در اعلانات 667؛- و اعلانات ضد اتابيك 585؛- افسردگي در مرگ احترام السلطنه 678؛- التفات به عين الدوله 715؛-- به نايب السلطنه و مشير الدوله 990؛-- به نظام السلطنه 532؛-- به وزير جنگ 916؛- و القاب 372؛ امانت گذاشتن جسد- در تكيه دولتي 61؛- امتياز كالسكه‌هاي بخاري به حكيم الملك 530؛ امراض- 381، 597؛- و امير جاسبي 820؛- و امين السلطان 471؛ 799؛ اندرون- 688؛- انعام به فقراي قاجاريه 538؛-- كتاب به مدارس ملي طهران 459؛ اول شخص خلوت- 519؛- اهداي سرداري به عضد الدوله 1013؛- ايجاد دار الترجمه 559؛- بازديد ذخيره 924؛-- از كارخانه فشنگ‌سازي 608؛- بازگشت از اروپا 526؛-- از فرنگ به سرحد آستارا 813؛- در باغ اتابيك 646؛- در باغ شاه 533، 768، 934؛- در باغ وزير دربار 558؛- در بالاخانه 658؛- بخشش سالار الدوله 468؛-- وجوه ريسمان‌سنج 584؛ [-- قرض] نوكرهاي تبريزي 483؛- بدقدمي در سلطنت 597؛ بدگويي پيشنماز مسجد جمعه طهران از- 420؛ بدگويي از عين الدوله به- 734؛ بدگويي مفسرين از صدر المعالي نزد- 758؛
ص: 1243
بدي حال- 1078، 1085؛ برادر- 659، 660، 702، 737، 759، 826؛ برادر كوچك- 914؛- بردن برادرش نايب السلطنه به فرنگ 479؛ بردن تفنگهاي مانده در گمرك نزد- 569؛- بستري شدن 750؛- بستن قداره مرصع به كمر نايب السلطنه 915؛- و بلجيكي‌ها 523؛ بواسير- 381، 958، 1078؛ بهبودي حال- 960، 1050، 1072؛ بي‌ديني- 886؛- پالتو ترمه با سردوشي الماس به عز السلطان 446؛- پالتو تن‌پوش به مقتدر الملك 444؛ پذيرايي سالار افخم گيلاني از- 796؛- پرداخت پول و جواهر به نوكران ترك 214؛-- صد تومان در جشن 377؛-- مواجب 501؛- پس از سفر فرنگ 535، 539، پسران- 505، 542، 571، 596، 663، 683، 702، 769؛ پناه بردن اجزاي پستخانه به طويله- 660؛ پيشخدمتي- 317، 475، 556، 765؛ پيشكش آصف الدوله به-- 534؛ پيشكش اقبال الدوله به- 581؛- پيشكش چراغ برق به روضه مشهد مقدس 591؛ پيشكش صدر اعظم به- 443، 445؛ پيشكش علاء الدوله قجر به- 652؛ پيشكش مردم به- 538؛ پيشكش وزرا و حكام به- 433؛ پيشواز- 528، 591؛- پيغام به وزير مختار روس 470؛ تاريخ ولادت و جلوس- 1091؛ تاريخ وفات- 1090؛- و تأسيس عدالتخانه 938؛ تبريزي‌ها همراه- 364؛- در تبريز 527؛- تبريك عيد به حاضرين 596؛- تحسين از خدمات عين الدوله 740؛- تحصيل فرانسه نزد نديم السلطان 540؛- ترتيب پيشخدمتان 873؛- ترتيب مجلس در عمارت تخت مرمر 539؛- ترس از دريا 497؛- و ترك‌ها 412، 451؛- تركي صحبت كردن 466، 595؛ تسلط صدر اعظم بر- 424؛- تسليت به عين الدوله 733؛- تشرف به حضرت عبد العظيم 825؛ تظلم رعاياي قزوين به- 584؛- تعريف از علاء السلطنه 1038؛-- از وليعهد 824؛- و تعرضات به عين الدوله در تهران 659؛ تعزيه‌داري- 919؛- در تعزيه تكيه دولت 751؛- و تعزيه و روضه‌خواني در صندوقخانه 566؛- تعقيب سالار الدوله 701؛- تعيين رياست و پيشكار 368؛-- سرداران قشون 776؛ تغيّر- 601، 605؛-- به امير بهادر 391؛-- به حاجب الدوله 391؛-- به شمس الشعرا 544؛-- به عين الدوله 391؛-- به معاون الدوله 397؛-- به نظام السلطنه 383؛- و تفاوت خرج عمله خلوت 680؛- تفرج در باغ دولت‌آباد 450؛-- در بيرون دروازه باغ شاه 957؛- تفويض امور ايران به صدر اعظم 411؛-- كليه امور به وليعهد 1080؛ تقديم كتاب اثبات الحق به- 500؛- و تقصير آصف الدوله در عمل نان 441؛- و- علماي تبريز 664؛- تكذيب از سلطنت مستقله و تعريف از مشروطه 882؛- تلفون به آقا سيد عبد اللّه مجتهد 899؛-- به سيدين 1032؛- تلگراف به آصف الدوله 524؛-- به اتابيك 675؛-- به امين الدوله در مصر 404؛-- به حاجي ميرزا حسين حجة الاسلام در عتبات 890؛-- به حكام ولايات 688؛-- به رئيس جمهوري مكزيك 904؛-- به سپهسالار 524، 525؛-- به شعاع السلطنه 575؛-- به علما در امر يهود 395؛-- به مجلس نرخ نان 513؛-- به نظام السلطنه 493؛-- ورود به طهران 533؛-- به وزرا از اروپا 514؛-- به ولايات 212؛-- به وليعهد 797، 815، 993؛ تلگراف پادشاه عثماني به- 668، 766؛ تلگراف تجار به- 763؛ تلگراف
ص: 1244
جمعي از شيراز به- 605؛ تلگراف علما به- 886؛ تلگراف علماي تبريز به- 1018؛ تلگراف علماي قم به- 1000؛ تلگراف علماي مازندران به- 443؛ تلگراف نير الدوله به- 646؛ تلگراف وليعهد به- 1020؛ تلون مزاج- 668، 931؛- تمايل به حكومت عين الدوله در طهران 538؛ تمثال- 774؛- تمجيد از وليعهد 578، 824؛- تملق از اتابيك 561، 569؛ تنگي نفس- 976، 1067؛- و توليت آستانه مقدس رضوي 581؛ تهديد- به كشتن 418؛ تيراندازي- 597؛ تيراندازي به- در پاريس 535؛ تيراندازي سالسن به- 521؛- در جاجرود 555؛- جانشيني 506؛ جاي- در طهران 476؛- جرح و تعديل ماليات 566؛ جعليات از قول- 952؛ جلسه در حضور- 960؛ جلوگيري عين الدوله از عريضه دادن به- 751؛- جناب اشرف ناميدن عين الدوله 718؛ جنگ هفت لشكر در حضور- 676، 834، 835؛- و جواب عريضه آقا سيد عبد اللّه 751؛- و جواب عريضه علما 972؛- و جواب تلگراف علماي تبريز 1019؛- چاپ كتاب دعا 536؛- چراغان شب عيد 996، 997؛ چراغاني ايران به سلامتي- 521؛ چراغاني شهر در شب ميلاد- 621؛ چراغاني طهران براي سلامتي- 517؛- چوب زدن سالار الدوله 700؛-- قوام دفتر 203؛ حاجب الدوله- 399؛- و حاجب الدوله ترك 707؛- حركت از طهران به فرنگ 609؛- حركت از كن به فرنگ 519؛- و حرمت علماي طهران 884؛ حرمهاي- 451؛- و حسام السلطنه 745؛- حكم اتمام جنگ [هفت لشكر] 676؛-- اطاعت از سپهسالار به پلكنيك روسي 565؛-- بر بازگشت شعاع السلطنه 924؛-- بردن وزير همايون به منزل اتابيك 580؛-- تنبيه مقصرين خانه قوام الدوله 405؛-- چوب زدن الواط 405؛-- چوب زدن و عزل سرتيپ كزازي 475؛-- دستگيري آصف الدوله 575؛-- دستگيري امير خان سردار 756؛-- دستگيري سعيد السلطنه 756؛-- دستگيري كرم خان دزد 530؛-- در عمل نان طهران 414؛-- به ناظم خلوت 576؛- حكومت خراسان به نير الدوله 556؛-- سبزوار به مصدق الدوله 501، 502؛-- شاهرود و بسطام به شاهزاده دارا 536؛-- قزوين به سيف الدوله 578؛-- قوچان و ايل زعفرانلو و كيوانلو به مظفر السلطان 661؛-- گلپايگان و خوانسار و كمره به عضد السلطان 548؛- و حكيم الملك 214، 381، 438، 535، 663؛- حمايت از اتابيك 623، 984؛-- از احتشام السلطنه 935؛-- از ارامنه عثماني 942؛-- از صدق الدوله پيشخدمت 561؛ حمايت از عين الدوله 725؛- حواله به اتومبيل‌چي 658؛- حواله بانك از فرنگ براي خريد گندم 530؛- و خدمات اتابيك 916؛- خروج از طهران 503؛- خريد اراضي وقفي 878؛-- تفنگ در پاريس 526؛-- ماشين بخار 920؛-- مبل در فرنگ 536؛-- محرمانه نان 537، 540؛-- گوشت 540؛ خزينه- 688؛- خشنود از اتابيك 639؛ خط- 551؛ خطابه- 1102، 1103؛- و خطر كشتن عين الدوله 693؛ خفت- 490؛- خلعت و انعام به مستخدمين تكيه دولتي 920؛- خلعت قلمدان مرصع به پسر وزير دفتر 367؛- خلوت با علاء الدوله 858؛ خليل خان اعلم الدوله در ركاب- 791؛ خواب ديدن- 445، 642؛- به خواب ديدن امير المؤمنين
ص: 1245
604؛-- مجتهد تفرشي 604؛- خواستن آقا سيد عبد اللّه به اندرون 900؛-- تلگرافات 993؛-- علف چاي از هند 552؛-- علماي تبريز به تهران 664؛ خواهر- 804، 830؛ خواهر زوجه- 588؛- خوف از بلوا 755؛- و خيانت دست‌نشانده‌هاي صدر اعظم 529؛ داماد- 424، 425، 429، 539، 585، 692، 758؛ دختر- 427 پ، 678، 907؛- درجه و امتياز به صاحب منصبان نظام 564؛- درجه و لقب دادن 535؛- درخواست صورت اسامي اهل خلوت 442؛ درد پاي- 425، 537، 560، 561، 657، 720، 740، 951؛ درد دست- 351، 381، 479، 560، 565، 568، 598، 679، 681، 683، 720، 740، 951؛ دستخط- 550، 700، 899، 962، 1000، 1002؛-- به اتابيك 540، 541، 667، 931؛-- به حكيم الملك 545؛-- به سپهسالار 669؛-- به صدر اعظم 448، 535، 725؛-- به علما 1029؛-- به عين الدوله 550، 718؛-- به مردم 988؛-- به نايب السلطنه 922؛-- به وزير افخم 617؛-- به وزير دربار 419؛-- به وزير دفتر 550؛-- به وليعهد 1104؛- دستگيري و حبس عين السلطان 692؛- دستور آرام كردن مردم مشهد 931؛ دستورالعمل امين الدوله براي- 586؛- دستور بريدن انگشتان دزد 501؛-- حبس امراي خراسان 512؛-- رفتن نير الدوله به نشابور 853؛-- به شعاع السلطنه 505؛-- عزل امير توپخانه 430؛-- مطالبه ننمودن پول از ديوان 393؛ دشمني ميرزا محمد علي منشي با- 588؛ دعاي سلامتي سيد بحريني براي- 526؛ دعاي سلامتي مردم براي- 503؛- و دعواي علاء الدوله و صدر السلطنه 570؛ دعوت اتابيك از- به ناهار 836؛ دعوت پادشاه عثماني از- 519؛ دعوت پلكنيك روس از- 435؛ دعوت- به فرنگ 478؛ دفيله در حضور- 597؛ دواي عوضي به- 683؛- در دوشان‌تپه 745، 835، 889، 912؛- دويست هزار تومان براي غله طهران 427؛ ديدار علما با- 834، 1007؛- ديدار نكردن با وزرا 837؛ ذلّت اجزاي- 1082؛ راپرت وقار الملك براي- 455؛ راپرط خيانت‌هاي سپهسالار و آصف الدوله به- 532؛ راپرط هفتگي وزرا به- 509؛ رجال و وزرا نزد- 564؛- رضايت از اتابيك 579؛- از علما 902؛ رضايت مردم از- 567؛- و رعاياي روس در طهران 462؛ رعيت و- 556؛- رفتن به اروپا 540؛-- به اماميه 581؛-- به باغ شاه 765؛-- به پارك اتابيك 563؛- به پشت كوه و لار 665؛-- به جاجرود 556، 905؛-- به حضرت عبد العظيم 609؛-- به دوشان‌تپه 605، 872؛-- به شميران سلطنت‌آباد 389؛-- به فرح‌آباد 825، 826، 850، 923؛-- به فرنگ 476، 497، 499، 501، 505، 506، 509، 526، 582، 789، 805؛-- به قزوين 712؛-- به قم 680؛-- به لار 406، 417؛ 665؛-- به منزل اتابيك 968؛-- به منزل سلطان عثماني 528؛-- به منزل صدر اعظم 433؛-- به منزل معير الممالك 830؛-- به نياوران 394، 398، 712؛-- به ييلاق 394، 573، 581؛ رماتيسم- 551؛ رمز بين- و اتابيك 569؛ روز ميلاد- 998؛- در روزهاي قتل ائمه (ع) 597؛- در روزهاي كاغذخواني 536؛- و روس 519؛- روضه و تعزيه در حياط صندوقخانه 657؛- رياست ايلات قزوين به ناصر السلطان 536؛- رياست صرف جيب به ميرزا عبد الكريم خان 504؛- رياست كل وزراي طهران به
ص: 1246
سپهسالار 525؛ رئيس قراولان- 776؛- زيارت حضرت عبد العظيم 503، 767، 768، 857؛-- حضرت معصومه (ع) 680؛- و سادات 459؛- سان قاجاريه 538؛-- قشون 536؛ ساخت صندلي طلا براي- 762؛- ساختن دوباره تكيه دولتي 751؛-- عمارت مسكوني در باغ شاه 707؛ سايه- 838؛- در سرحد ارس 526، 527؛- در سرحد انزلي 612؛ سرنگوني تمثال- 881؛- سفارش موسيو نوز و گمركات 764؛- و سفراي خارجه 597؛- در سفر 507، 680؛- سفر به تبريز 525؛-- به جاجرود 323؛-- به روسيه 523، 544؛-- به فرنگ 468، 493، 530، 579، 591، 594، 606، 607، 739، 745، 762، 796؛-- به قم 680؛-- سوم به فرنگ 756، 892؛ سفير رماني حامل نشان براي- 943؛ سفير مكزيك در خدمت- 679؛- در سلام 596، 597؛- سلام در اطاق برليان 824؛- سلام حضور 548؛-- در عيد حضرت سيد الشهدا (ع) 466، 534؛-- عيد نوروز 495، 826؛- به سلام ننشستن و عيدي ندادن 596، 692؛- سلامتي از تير آنارشيست 521؛-- مزاج 595؛ سواد دستخط- 910، 998، 1066، 1080؛-- به آقا سيد عبد اللّه و سيد محمد 963؛-- به مشير الدوله 995؛ سوقات مطبعه از فرنگ 559؛- سياه پوشيدن براي امين الملك 371؛ شارژ دافر اتازوني در حضور- 903؛ در شاه‌آباد نياوران 832؛ شايعه سكته- 955؛ شايعه فلج- 942؛ شايعه مرگ- 943، 955؛ شب ميلاد- 798؛- در شرف مرگ 1075؛- و شعاع السلطنه 505؛- شكار 597؛-- در جاجرود 684؛-- در فرح‌آباد 850؛-- در دوشان‌تپه 659؛ شكايت آقا سيد عبد اللّه از نوز به- 751؛ شكايت زن‌هاي طهران از گراني نرخ به- 467، 933؛ شكايت پيشخدمتان به- 873؛ شكايت سفرا به- 885؛- شمشير جواهرنشان به آصف الدوله 536؛- شن‌فرش كردن خيابان‌هاي باغ گلستان 499؛- و شيخ ابراهيم كاشي 544؛ صحت مزاج- 428؛- صحه مخصوص در رد و قبول عرايض 594؛- صدارت به امين الدوله 187، 523؛- و صدر اعظم 398، 399، 459، 594؛- صدور فرمان مشروطيت 791 پ؛ صرف جيب- 504، 532، 658، 791؛ صندوقدار- 758؛ صورت دستخط- 1001، 1003؛ صورت نطق- 1050؛ ضرر صدر اعظم به- 412؛ طبابت- 505، 590؛- طبع كتاب اعوان امام محمد باقر (ع) 518؛ طبيب- 683 پ؛- در طهران 720؛ طلاق دختر- 588 پ؛- و طلب شوكت از سهام السلطنه 507؛- طلبيدن ظفر السلطنه 413؛-- ميرزا عبد الحسين 507؛- و ظل السلطان 835؛- و عبد اللّه پسر اتابيك 697؛- عداوت با صدر اعظم 381؛ عداوت مردم با- 562؛ عرايض تجار به- 767؛ عرايض مردم به- 401، 413، 417؛ عريضه آقا سيد عبد اللّه به- 953؛ عريضه استعفاي مشير الدوله به- 535؛ عريضه تجار بادكوبه به- 912؛ عريضه تشكي از اعمال زشت صدر اعظم به- 757؛ عريضه زن‌ها به- 658؛ عريضه علما به- 972، 982؛ عريضه عليرضا خان گروسي به- 669؛ عريضه قوام الدوله به- 561؛ عريضه امين دربار به- 581؛ عريضه نظام السلطنه به- 367، 389؛- عريضه وزرا به- 555؛- عزل اتابيك 588، 589؛-- اجزاي خائن 988؛-- اجزاي انجمن معارف 471؛-- اقبال الدوله 558؛-- امين الدوله 708؛-- حكيم الملك 438، 663؛-- سهام السلطنه
ص: 1247
507؛-- عبد الكريم وثوق 532؛-- علاء الملك از سفارت عثماني 519، 577؛-- عماد الدوله 578؛-- محمد علي خان مير پنجه 500؛-- مختار السلطنه 492؛-- مقبل السلطنه 536؛-- مقتدر الملك 437؛-- ناصر السلطان 438؛-- نوز 763؛-- نير الدوله 662؛-- نير الممالك 396؛-- وزير 873؛-- وزير همايون 563؛-- وكيل الملك و وكيل الدوله 405؛- عزيمت به دولت‌آباد 454؛-- به فرنگ 501، 503، 506؛- عشق به وزير دربار 541؛- عصاي جواهر به مصدق الدوله 565؛ عكس- 515، 819؛- و علاء الملك 432، 519؛- و علما 724، 725؛- در عمارت گلستان 915؛- و عمل نان 443؛ 506؛ عموي- 776؛ عيد مولود- 597، 799؛-- يوم المبعث 679؛- عيدي به اهالي نظام 495؛-- به رجال 495، 656،-- به علما 563، 656؛-- به وزرا و صاحبان مناصب 563؛- غضب به نظام السلطنه 575؛ غياب- 564، 756، 759؛ فحش به- در اعلان ديوارها 418؛- در فرح‌آباد 912؛- فرستادن اردوي نظامي به ولايات 667؛ فرستادن اعلان براي- 418؛- فرستادن پول براي قائم مقام 526؛-- تمثال همايوني براي خديو مصر 773؛-- دنبال آقا سيد احمد مجتهد طباطبايي 893؛-- سوار و لشكر به فارس 577؛-- علي خان خواجه نزد صدر اعظم 543؛-- كبك براي آقا سيد عبد اللّه مجتهد 904؛-- مأمور براي وصول طلب حسن خان شوكت 507؛-- محقق السلطنه به مدرسه 492؛-- مستوفي محاسب به ولايات 478؛-- نشان براي امير بخارا و وليعهدش 395؛- فرمان و نشان به مردم اروپا 506؛- در فرنگ 530، 805؛- فروتني به اتابيك 569؛- فلك و اخراج بلد معتمد خاقان و نظام السلطان 753؛ فوت دختر- 907؛- قبول استعفاي امير نظام 402؛--- سعد الدوله 881؛-- خدمت وكيل الملك و وكيل الدوله 406؛-- قرض ملكه ايران 720؛-- مبلغ غله 486؛-- مجلس قانون ملي 996؛-- نكردن استعفاي صدر اعظم 421؛-- نكردن عرايض بزاز و تجار و علما درباره يهود 396؛- قدغن تخفيفات ولايات به اسم مواجب 480؛- قدغن كردن براي برات انعام 569؛-- به شاهزادگان براي حضور 564؛-- لقب 653؛-- لقب مختوم به سلطان 578، 578 پ؛-- نوشتن شئونات دولتي در روزنامه 404؛- قرار ايام هفته براي ادارات 837؛- قرار كاغذخواني در حضور 832؛ قراولان- 776؛- و قرض از خارجه 607، 668، 670؛- از روسيه 442، 523، 529، 559، 610، 828؛ قروض- 214؛- در قريه كند 502؛- قسم به قرآن مجيد 398؛- در قصر دوشان‌تپه 756؛- در قم 681؛ قماربازي- 551، 595، 986؛ قنات- 821؛ قنات دوشان‌تپه- 584؛- قول اصلاح امور 957؛-- صدراعظمي به عين الدوله 684؛ قهوه‌چي‌باشي- 859؛ كارهاي شخص- 424؛ كاغذخوان- 425، 827؛ كاغذخواني- 451؛ كاغذ نوشتن علما به- 187؛ كالسكه- 451؛- و كتابچه دخل و خرج دولت 720؛- و كتاب خيانة الآصفيه 526؛- و كتب سپهر 504؛ كسالت- 757، 956، 1062؛ كشتن- 588؛- كشيك براي پيشخدمت‌ها 444، 832؛ كشيكچي‌باشي- 529؛- كفش پوشيدن به سبك فرنگ 598؛- كمك نقدي به تهيه گندم طهران 419؛- در كنتركسويل 799؛- و گراني گندم 450؛ گردش- 930؛-- با كالسكه 945، 962؛-- در لار 411، 421؛
ص: 1248
گرفتاري- 998؛- گرفتاري از اعصاب 1075؛- گرفتن سيصد هزار تومان از نظام السلطنه 576؛- و گلكار فرنگي عمارت گلستان 571؛- و گمركات شهرها 564؛- در لاتاري اروپا 527؛ لباس پوشيدن- 593؛ لباس رسمي- 597؛- لفظ افخم به صدر اعظم 480؛- لقب اتابيك اعظم به امين السلطان 815؛-- اشرف الدوله به مادر وزير همايون 527؛-- امير اتابيكي به عين الدوله 815؛-- پرنس اشرف به ارفع الدوله 523؛-- سالار الملك به خان ترك پيشخدمت 503؛-- عين خاقان به اسد اللّه خان كاشي 555؛-- و منصب به مردم 552؛- لقب ندادن بدون استحقاق و پيشكش 566؛ مادر- 804، 821؛ مال- 561؛- ماليات گرفتن 893؛- مأموريت به حاجب الدوله 827؛- مبتلا به تب 951؛ متصدي صرف جيب- 659 پ؛ محبوب القلوب- 734؛- محصور در ارگ 470؛- و محمد حسن آشتياني 407؛- و محمد علي ميرزا وليعهد 756؛- مخارج سفر فرنگ 828، 835؛ مختار السلطنه و معاون الدوله در خدمت- 579؛- مراجعت از فرنگ 538، 563، 736، 838، 844؛-- به طهران 853؛-- از لار 422؛ مراسم تدفين- 61؛ مراسم سلام عيد- 1000؛- مرحمت انگشتري الماس به عباسقلي سپهر 379؛-- به لسان الملك ملك المورخين 404؛-- تن‌پوش به گلكار فرنگي عمارت گلستان 571؛-- قلمدان مرصع به قوام الدوله 508؛-- لقب ملك المورخين به [سپهر] 724؛-- نشان و امتياز به آصف الدوله 535؛- مرحمت نشان قدس و حمايل به سپهسالار 536؛-- به وكيل الملك 497؛- مرخصي به امير خان سردار سپهسالار 687؛-- به مشير الدوله 378؛-- به وليعهد 578؛-- وزير مختار روس از 921؛ مرض غشوه- 885؛-- فلج 936؛ مريضي- 935، 947، 949، 950، 989؛ مساعده به نانواخانه 441؛ مستحفظ عبور و مرور- 597؛- مشغول فنوگراف 903؛- مشورت براي عزل اتابك 654؛ مشير الدوله نزد- 832، 881؛ مشير السلطنه در خدمت- 662؛ مطبعه- 819؛- معالجه 756، 1043، 1061؛ معشوق- 665؛- ملاحظه از اتابيك 665؛-- از علماي ولايات 667؛- ملاقات با امپراتور روس 468؛ ملاقات رجال با- 1075؛ ملتزمين ركاب- در اروپا 529؛-- به فرنگستان 496، 506؛- و مناصب نوكرهاي تبريزي 684؛ منشي حضور- 566، 889؛- و منصب نظامي افراد 582؛- مواجب اهل نظام 199؛- مواجب در حق كسي 579؛- در موزه مخصوص سلطان عثماني 528؛- مهرباني با صدر اعظم 386، 741؛ مهردار- 427؛- مهمان پادشاه روس 788؛- و ميرزا هدايت اللّه ملك المورخين 709؛- به ميل صدر اعظم 724؛ ميهماني عيد- 992؛ ناخوشي- 428، 484، 1040، 1044، 1046، 1053، 1084؛-- در اروپا 514؛ نارضايتي اجزاي ترك- 997؛- و ناصر خاقان 534، 586؛ ناله‌هاي- 560؛ نامه امپراطور روس به- 956؛ نامه علما به- 748؛ ناهار- 1003؛-- در پارك صدر اعظم 538؛-- در منزل اتابيك 914، 931؛-- در منزل امير بهادر جنگ 897؛-- در منزل صدر اعظم 726؛-- نايب السلطنه 826؛ نپذيرفتن استعفاي صدر اعظم 558؛-- استعفاي ظفر السلطنه 560؛-- استعفاي نظام السلطنه 560؛-- فهرست رجال براي حكومت كرمان 478؛- و
ص: 1249
نجم الممالك ترك 467؛ نرفتن اتابيك نزد- 667؛- نرفتن به اروپا 493؛ نشان- 593؛-- شير و خورشيد مرصع براي پادشاه سربستان 446؛-- تمثال الماس و حمايل آبي به نظام السلطنه 517؛-- قدس براي وليعهد 418؛- نشان و امتياز به سفير و اجزا 680؛ نشان دادن روزنامه حبل المتين در اسلامبول به- 528؛- نطق در افتتاحيه مجلس 1047، 1052؛-- در دوشان‌تپه 705؛-- در گراموفن 903؛- نظارت بر كار مترجمين 559؛ نظارتخانه- 652؛ نظام السلطنه نزد- 568؛ نقرس- 591، 606، 651، 935؛ نواسير- 391، 397؛- نوبه سخت 404؛ نوكرهاي- 484، 655، 659، 668، 680، 740؛ نوكرهاي تبريزي- 323، 364، 396، 421، 422، 424، 426، 427، 429، 434، 447، 467، 490، 520، 680؛ نوكرهاي ترك- 214، 398، 399، 418، 419، 453، 538، 656، 660؛- و نوكرهاي ضد اتابك 656؛ نوكرهاي عراقي- 592؛- و نيامدن صدر اعظم 561؛- در نياوران 588، 714؛ والده- 773؛- وداع با سفرا 606؛ ورق آس براي- 736؛-- ورود از سرحد ارس 535؛-- از فرنگ به باغ شاه 534؛-- به پايتخت 536؛-- به رشت 838؛-- به سرحد آستارا 815؛-- به شهر 1039؛-- به طهران 527، 535، 814، 824، 825؛-- به وينه 788؛- و ورود وليعهد به تهران 694؛- وزارت آصف الدوله 512؛- وزارت لشكر به مدير الدوله 578؛- و وزرا 387، 764؛ وزرا در حضور- 990؛- و وزير بقايا 380؛- و وزير دربار 538، 1060؛- و وزير دفتر 381؛ و وزير مختار روس در خدمت- 832؛- و وزير همايون 555، 586؛- وصول پول از قوام الدوله 478؛ وصيت- 1089؛- وعده عزل حاكم طهران 930، 933؛- وعده نقدينه به علماي تهران 664؛ وكيل الملك در خلوت- 458؛- و وليعهد 764، 1046؛ هديه جواهر به- 528؛ هديه دولت مكسيك براي- 697؛- همراهي با صدر اعظم 455؛ همسري اجزاي وليعهد با اجزاي- 1085؛- و يمين السلطان 592؛- در ييلاق نياوران 714، 422؛- در ييلاقات دماوند 582- مظفر الدين شاه.
شاه‌آباد (محله): خانقاه صفي عليشاه در- 49.
شاه‌آباد نياوران: تفريح شاه در- 832.
شاه پسند خانم: 655 پ.
شاه چراغ بن امام موسي كاظم (ع): آينه‌كاري رواق و ضريح- 761؛ بست‌نشيني قوام الملك شيرازي در- 570؛ بست‌نشيني مردم در- 888؛ معجزه- 104.
شاهرضا: راه- به اصفهان 449.
شاهرود:- حكومت 14، 74، 536، 653، 697؛ سيل در- 508.
شاهزاده باشيگري: منصب- 267.
شاه سلطان حسين:- مكاتبات با دولت فرانسه 661 پ.
شاهسون/ شاهيسون: 427؛- دزدي 804؛- رئيس ايل 579، 805؛- سوارها 511؛- طوايف 640؛- نزاع با ايلات فولادوند 271؛- نزاع با چلبيانلو 573.
شاهسون افشار:- سپرده امين السلطان 683 پ.
شاهسون اينانلو: 739 پ.
شاهسون بغدادي:- حكومت 38؛- رياست فوج 182.
شاه شهيد/ [ناصر الدين شاه]: 19، 20، 23، 42، 44، 425، 465،- اجزاي خاصه سلطنتي 5؛- امير آخور 34؛- ايجادات 19؛- پردگيان 43؛- پيشخدمت 824؛ تعزيه‌داري بر- 26؛ خبر- 25؛ خيرات- 536؛ دختر- 875؛
ص: 1250
- ديدار از علماي بزرگ طهران 23؛ سپهسالار عهد- 565؛ سلطنت- 93، 94، 461؛- و شرارت رؤساي بيرانوند 90؛- شهادت 4، 13، 15، 26، 28، 36، 37؛ عهد- 528 پ؛ فوت- 4؛- اعطاي لقب طاوس العرفا به سعادت عليشاه 50؛ ماده تاريخ شهادت- 15؛- و مارگيران زنجان 17؛ مجلس عدالت و تجارت در عهد- 92؛ مزار- 27؛ مقبره- 883، 907؛ نوكرهاي- 214؛ وزير رسائل- 15- ناصر الدين شاه.
شاه عباس: 661 پ.
شاهزاده عبد العظيم (ع): حكومت حوزه- 554؛ فوت ناصر الدين شاه در- 1.
شاه مرحوم/ [ناصر الدين شاه]: 382، 433، 731؛- آمدن از سفر 534؛- بركشيدن امين السلطان به صدارت 471؛ پيشخدمت‌هاي- 657؛ دختر- 372؛- عادت به خريد اسباب‌بازي 478؛ قبر- 764؛ نوكرهاي پنجاه ساله- 214- ناصر الدين شاه- شاه شهيد.
شاهنشاهي (روزنامه): 89،- انتشار توسط ملك المورخين بيست و يك، بيست و دو- روزنامه شاهنشاهي.
شاه نعمت اللّه ولي:- پيروان 50، 53، 354؛- رشته فقر 49؛- و صفي عليشاه 49.
شاهو: جنگ روس و ژاپون نزديك رود- 729.
شاهي (پول سياه): 215 پ، 223 پ، 384، 387 پ، 405 پ، 407، 489، 507، 538 پ، 539، 543، 553 پ، 554، 563، 565، 575، 584 پ، 658 پ، 714 پ، 767، 787، 816، 876 پ، 881، 891؛- اشرفي 338؛- سفيد 412، 495، 563، 656؛- سياه 330، 386- 389؛-- 440؛- قديم 417.
شباويز: 44 پ.
شبل الدوله، سلطان جنيد ميرزا:- لقب 683- سلطان جنيد ميرزا شبل الدوله.
شبنامه (1): 971؛- انتشار 1026، 1028، 1030، 1036، 1060؛ ايجاد روزنامه- 926؛- بر ضد دولت 1007؛- بر ضد مخبر السلطنه 1061، 1063؛- بر ضد وليعهد 1079؛ چاپ جلاتين- 1032؛ چاپ هر روزه- 1069، 1070؛- عليه وزير دربار 1070؛ متن- 1033، 1036؛ نويسندگان- 970.
شبه وبا (مرض):- شيوع 698.
شتالوف:- جاسوسي در شيراز 481.
شترخانه: 5، 120، 121.
شتر قرباني:- مراسم 154.
شتر گربه: 59.
شجاع الدوله، امير حسين خان: 661- امير حسين خان شجاع الدوله.
شجاع الدوله، عبد الرضا خان: 661 پ- عبد الرضا خان شجاع الدوله.
شجاع الدوله/ شجاع الدوله زعفرانلو، محمد ناصر خان:
661؛- اعمال قبيحه 635؛- بناي شهر ناصري 304؛- حاكم قوچان 303؛- حكومت قوچان 944؛- عزل 779؛- وفات 656- محمد ناصر خان شجاع الدوله.
شجاع السلطنه، حسنعلي ميرزا: پسر- 712 پ- حسنعلي ميرزا شجاع السلطنه.
شجاع السلطنه، محمد باقر خان:- رياست قشون 13؛ زن- 807؛ سربازهاي- 806؛- قراول كشيك ارك 823؛- وزارت جنگ 13- محمد باقر خان شجاع السلطنه- سردار اكرم- سردار كل، محمد باقر خان.
شجاع الملك، حبيب اللّه خان: 695- حبيب اللّه خان شجاع الملك.
شجاع الممالك مير پنجه (رئيس توپچي بنادر خليج فارس):- خلعت سردوشي الماس از درجه سوم 645.
شرابه مرواريد: 255، 278، 279؛- از امتيازات وزرا 599؛- خلعت به مدير الدوله 578.
ص: 1251
شرابيان/ شربيان: 723 پ.
شرافت (روزنامه): 48، 713 پ؛ ايجاد روزنامه- 293- روزنامه شرافت.
شربتدارباشي (1): 6.
شرح حال حضرت سجاد (ع) (كتاب): 362- سپهر، عباسقلي.
شرح حال رجال ايران (كتاب): 341 پ، 380 پ، 530 پ، 647 پ، 650 پ، 657 پ، 683، 686 پ، 695 پ، 702 پ، 708 پ، 732 پ، 739 پ، 761 پ، 763 پ، 860 پ، 924 پ- بامداد، مهدي.
شرح زندگاني من (كتاب): سيزده پ، 88 پ، 114 پ، 378 پ، 779 پ- مستوفي، عبد اللّه.
شرح فارسي كلمات قصار بابا عريان (كتاب): 51 پ- ملا سلطانعلي.
شرح نهج البلاغه (كتاب): 448- محمد باقر لاهيجي.
شرف: سواره- براي قراسوراني 91.
شرف (روزنامه): 743 پ- روزنامه شرف.
شرف الدوله، ميرزا ابراهيم خان كلانتر: 517- ابراهيم خان كلانتر، ميرزا.
شرف الملك امير تومان:- رياست ايلات كردستان 440.
شركت اسلاميه:- تأسيس 293؛- تشكيل 368؛- رياست امين الضرب 437.
شركت اسلاميه اصفهان:- و امتياز راه‌آهن اطراف اصفهان 424.
شركت طبع كتب:- در طهران 491.
شركت مطبوعات:- ايجاد در طهران 882.
شركت وداديه:- ايجاد در تبريز 259.
شرني، لوئيجي لوك:- قاتل امپراطريس اطريش 217.
شروان: 610 پ؛ زلزله در شمال- 614.
شريعتمدار آملي، آخوند ملا محمد: كاغذ حاجي مشير لشكر به- 928- محمد شريعتمدار آملي، آخوند ملا.
شريعتمدار تبريزي، حاجي محمد حسين:- و ايجاد مكتب احساني 252- محمد حسين شريعتمدار تبريزي، حاجي.
شريعتمدار كرماني، ميرزا محمد:- طبع شمس التصاريف 523- محمد شريعتمدار كرماني، ميرزا.
شريعتمدار، گيلاني حاج محمد مهدي:- قرارداد با بوستلمان 366- بحر العلوم- محمد مهدي شريعتمدار گيلاني.
شريف‌آباد: احداث شوسه از- 624؛ قافله رو كردن راه- 583.
شريف الدوله كاشي غفاري، ميرزا زين العابدين خان:- برادر 369 پ؛ بني آدم نام خانوادگي- 633 پ؛- رياست محاكمات وزارت خارجه 633؛- عزل 1076- زين العابدين خان شريف الدوله كاشي غفاري (ميرزا)- بني آدم.
شريف السلطنه، ميرزا باقر خان: 514،- حكومت قراچه داغ 433- باقر خان شريف السلطنه، ميرزا.
شريف الملك، سيد نصر اللّه خان:- لقب 522- نصر اللّه خان سرتيپ.
شريف كاشاني، محمد مهدي: 926 پ، 1061 پ.
شسه: 98- شوسه.
ششكه: 634.
شط العرب [/ اروند رود]: 284،- حكمران 248.
شط محمره [/ اروند رود]: 284- محمره/ خرمشهر.
شعاع السلطنه، فتح الله ميرزا: 2- فتح الله ميرزا الشعاع السلطنه.
شعاع السلطان، محمد علي ميرزاي امير تومان:- لقب 87- محمد علي ميرزا شعاع السلطان.
شعاع السلطنه، ملك منصور ميرزا (پسر مظفر الدين شاه، حاكم فارس): 84 پ، 155، 505، 697؛- آمدن از فرنگ 910؛ آمدن وزرا نزد- 510؛- آينه‌كاري شاه چراغ 761؛- و اتابيك 605،
ص: 1252
962، 970؛- و اعتبار الممالك 570؛- و اهل فارس 915، 916؛- ايجاد مدرسه ملي در فارس 850؛- ايستادگي در برابر مجلس 1026؛- و ايل بيگي‌گري قشقايي صولت الدوله 790؛- برادر وليعهد 954؛- برچيدن ختم ضياء السلطنه 180؛ پسر- 697؛ پيشخدمت- 952؛ پيشكاري- 88؛ پيغام علما به- 980؛- تحريك در حبس قوام الملك و نصير الملك شيرازي 961؛ تغيّر- 980؛ تلگراف شاه به- 513، 575؛- تلگراف به شاه و طلب استمداد 605؛- توقيف در بادكوبه 851؛- به جاي شاه در طهران 476؛- حضور در دربار 505؛-- نزد شاه 994؛-- نيافتن در مجلس 523، 529؛-- هفتگي در مجلس 513؛- حكمران فارس 605؛- حكومت خراسان 464؛-- فارس 558، 702، 969، 1064، 1080؛- و خبازان 506؛- خبر رسانيدن به شاه 990؛- خريد املاك فارس 888؛ خلوت اتابيك با- 960؛- در خلوت شاه 1022؛- داوطلب حكومت خراسان 556؛ دبير حضور در خدمت- 586؛ دختر- 773 پ؛- درخواست وزارت جنگ 914، 916؛- دستور دستگيري طايفه بهارلو 586؛- ديدار با وزرا و اهالي نظام 505؛- راپرط خيانت‌هاي سپهسالار و آصف الدوله به شاه 532؛- رفتن به شيراز 568، 570؛-- به قهر به قم 923؛- رياست عدالتخانه 986؛-- عدليه 1012؛- رئيس مجلس 1014؛- سفر به اروپا براي معالجه 234؛ شاه در منصور آباد- 928؛ شاه مهمان- 1007؛ شايعه وليعهدي- 980؛ شكايت علماي فارس از- 577؛- و شيخ ابراهيم 549؛- و صدر اعظم 1025، 1049؛- طالب حكومت فارس 923؛- عداوت با صدر اعظم 523؛- عرض خبر اغتشاشات داخله به شاه 957؛- عزل از حكومت فارس 605، 910؛-- حاكم گيلان 333؛- عزل و نصب حكام 505؛- و عظام الممالك 924؛ عقد- 791؛- و علما 982، 983؛ عمارت خورشيد در منزل- 509؛- فرستادن اجلال الدوله به سرحد 529؛- و قوام الملك شيرازي 568، 570؛- در كاشان 570؛ كسان- 970؛- لقب ايران‌مدار 988؛- مانع پيشرفت مجلس 1017؛- محصور در ارگ 605؛ مذمت روزنامه مظفري از- 972؛ مرحمت قمه تمام مرصع به- 181؛ مرحمت نشان تمثال همايوني مكلل به الماس به- 160؛- مرخصي براي معالجه در فرنگ 850؛ مردم شيراز بر ضد- 1059؛- مسافرت به فرنگستان 270؛- در مسجد جمعه نزد علما 981؛- مشير و مشار شاه 970؛- معالجه در طهران 829؛- مفتخر به عصاي مرصع 988؛- ملاقات با دوهارت ويگ 956؛- و معتمد السلطنه 570؛- منازعه با قوام الملك 605؛ منزل- 1013؛- در منزل اتابيك 836؛ نارضايتي مردم از- 829؛- نامه به رؤساي ايل فارس 1049؛- نزاع با طلاب مدرسه سپهسالار 22؛- نصب در خراسان 478؛- واسطه عريضه علما به شاه 979؛ وصيت شاه درباره- 1089؛ وليعهدي- 786- ملك منصور ميرزا شعاع السلطنه.
شعاع نظام، تقي خان منتصر ديوان (صندوقدار امير اكرم):
- لقب 624- تقي خان منتصر ديوان- منتصر ديوان.
شعرباف: 362 پ.
شفيع اعتماد التوبه، ميرزا: شرح حال- 175- اعتماد التوبه، ميرزا شفيع.
شفيع خان مدير لشكر، ميرزا: 945- مدير لشكر، ميرزا شفيع خان.
ص: 1253
شفيع خان مستشار الملك مستوفي گركاني:- عزل 394؛- وزارت بيوتات 828- مستشار الملك، ميرزا شفيع خان مستوفي گركاني.
شفيع خان مقتدر الملك: 347- مقتدر الملك، ميرزا شفيع خان.
شقاقي: حاكم- 330.
شقاقي، حسنعلي خان:- انتشار خاطرات متحن الدوله 338.
شكاك: سنّي بودن جماعت- 833؛ عداوت طوايف مامدي با- 304، 322.
شكر اللّه خان:- خواب ديدن 881.
شكر اللّه خان صدري قوام الدوله (پسر حاجي حسين صدر الدوله):- تحريض سردار اسعد به جنگ با محمد علي شاه 753 پ- قوام الدوله- معتمد خاقان، شكر اللّه خان صدري.
شكر اللّه خان مترجم الدوله/ شكر اللّه خان تفرشي:- تحصيل كرده دار الفنون 273؛- و حاجي ميرزا يحيي 476؛- رئيس مدرسه ادب 273- مترجم الدوله، ميرزا شكر اللّه خان تفرشي.
شكر اللّه خان نامه‌نگار: پسر- 319- نامه‌نگار، شكر اللّه خان.
شكر اللّه مجتهد، حاجي ملا:- وفات 600.
شكوه الدوله (دختر مظفر الدين شاه):- ازدواج با ميرزا ابو القاسم امام جمعه 886 پ.
شكوه السلطنه (مادر مظفر الدين شاه، همسر ناصر الدين شاه): 2،- حمل نعش به عتبات 773، 804، 821.
شگونها:- تيراندازي 728 پ.
شلسويك:- جدايي از دانمارك 915 پ.
شماخي/ شماخي شروان (ج): زلزله در- 610، 614.
شمر: خنجر- 570.
شمرت/ شمرد:- نزاع با ذكرت 847، 891.
شمس‌آباد:- از املاك شمس الملك مير آخور 770 پ.
شمس التصاريف (كتاب): 523. مرآت الوقايع مظفري ج‌2 1253 ش ..... ص : 1241
احمد ميرزا عضد الدوله):- همسر ناصر الدين شاه 267 پ.
شمس الدين بيك (سفير كبير عثماني):- دوين سفرا 298؛- طلب استشهاد از علماي طهران 943؛- در طهران 166؛- كسالت 310؛- در مراسم سلام عيد قربان 174؛ مرحمت نشان آفتاب به- 276؛ مرحمت نشان آفتاب به همسر- 33؛- مرخصي 33؛- در ناهار قصر ابيض 174؛- ورود به طهران 167.
شمس الدين كاشي، آقا ميرزا (طلبه مدرسه ناصري):- خواب ديدن شاه 950.
شمس الشعراء، ميرزا محمد علي خان: 376 پ؛- در حضور شاه 544؛ نواده- 248- محمد علي خان شمس الشعراء- سروش اصفهاني.
شمس العلما (از علماي تبريز):- فوت 248.
شمس العلما، ميرزا محمد محيط: 502 پ- محمد محيط شمس العلماء، ميرزا.
شمس العماره (ج): 979؛ چراغان و آتشبازي در- 44؛ چراغاني‌هاي- 815؛ سلام عام در اطاق- 341.
شمس المعالي: 375.
شمس الملك مير آخور (پسر عين الدوله):- جانشين مشاغل پدر 16؛ مرحمت سرداري ترمه شمسه مرصع به- 169؛- همراه شاه در سفر فرنگ 770.
شمسه مرصع:- امتياز دولت ايران 510؛- خلعت به اقتدار الدوله 269؛- خلعت به عباسقلي خان اعظم الدوله امير تومان 513؛- مرحمت به معين الممالك نوري 407.
شمشير مرصع/ شمشير تمام مرصع: 594؛ امتياز- 277؛- امتياز دولت ايران 510؛-- به فرمانفرما 59؛-- به محمد حسين خان سردار مكري 517؛-- به وزير جنگ 112؛- فرستادن براي سلطان عبد الحميد خان عثماني 377؛- مرحمت به اقبال الدوله 227؛
ص: 1254
-- به امير بهادر جنگ 247؛-- به دريابيگي 356؛-- به سالار الدوله 309؛-- به سردار اكرم 307؛-- به سردار معظم 233؛-- به شيخ خزعل خان 248؛-- به محمود خان مشاور الملك 435؛-- به مختار السلطنه 406؛-- به مظفر الملك 361؛-- به منتظم الدوله سردار مكرم 315، 342؛-- به نظام الملك 316؛-- به وزير جنگ 314.
شمشير مرصع درجه اول: 555؛- خلعت حكومت شيراز 342؛- مرحمت به سردار كل 46.
شمله: ويراني- 204.
شميران: 58 پ، 245، 389، 505، 743؛ خانه مشكوة الدوله در- 800؛ خيابان‌هاي- 798؛ دربار در- 995؛ دستگيري قوام الدوله در- 588؛ دهات- 694، 712؛ راه‌آهن از طهران به- 222، 333، 383، 676، رفتن شيخ حسن شريعتمدار به- 520؛ صدر اعظم در- 1016؛ قيطريه- 433؛ نياوران- 436؛ ييلاق- 389.
شن‌سي/ شان‌سي: قحطي در- 574- شان‌سي.
شنيدر:- همراه شاه در سفر فرنگ 770.
شوچي:- در تصرف انگليس 749.
شوراي اسلام:- در هشتر خان 945.
شوراي دولت عثماني: اعضاي- 491.
شوراي ملي/ مجلس شوراي ملي: 770 پ، 1012، 1037؛- برقرار در مدرسه نظام 1035؛- خواست مردم 996؛ دودستگي علماي تبريز براي- 1036- مجلس شوراي ملي.
شوروي: 363 پ.
شوريجه: ملخ‌خوارگي- 249.
شورين: مدرسه اسلاميه در- 740.
شوسه/ شسه: باروط و نارنجك براي- 98.
شوش/ شوشي: 899 پ- شوشي.
شوش (ج): آثار عتيقه در- 396؛ امتياز كاوش اراضي- 400؛ حفاري فرانسه‌ها در- 230؛ كاوش شهر- 293.
شوستر، [مورگان]:- اخراج 703 پ.
شوشتر: ايجاد مدرسه مليه محمديه در- 839، 843، 869؛ تسطيح راه- 357؛ جمع ماليات- 703 پ؛ حكمران 869.
شوشي/ شوشا/ شيسه/ شونسا: 899؛- محاصره توسط مسلمان‌ها 845- شوش.
شوكت، ميرزا حسن خان (منشي سفارت عثماني در تهران):- شكايت از سهام السلطنه 507؛ طلب- از سهام السلطنه 508؛ طبع شعر- 507 پ، 582- حسن خان شوكت، ميرزا.
شومپل: اقامت سربازان انگليسي در- 722.
شون (پدر خاقان چين): 219.
شهاب الملك (پسر آصف الدوله): دزدان در خانه- 408؛- قتل پسر رئيس ايل هداوند 533؛- ماليات از ايل هداوند 533؛- و ورثه مقتولان 543.
شهاب الملك امير نويان، حاجي (حاكم كرمان): انبار غله- 233.
شهاب الممالك (نواده صدر اصفهاني): شفاي پسر- 927.
شهاب لشكر، ميرزا ابو الحسن خان:- لقب 600- ابو الحسن خان شهاب لشكر، ميرزا- لشكرنويس.
شهبندر/ كونسول: 297 پ، 461، 582؛- عازم محل مأموريت 304.
شهرباني: 80 پ؛ 713 پ؛- رئيس 337 پ- وزارت نظميه.
شهرداري: 80 پ- وزارت احتسابيه.
شهر ري: 791 پ.
شهر زور/ شهر روز: 869.
شهر كرد: 775 پ- ده كرد.
شهر مقدس رضوي: اغتشاش در- 661؛ زيارت- 672- مشهد.
ص: 1255
شهر ناصري: 322- اهواز.
شيباني (صاحب منتخب التواريخ): 357.
شيخ الاسلام، آقا تقي:- لقب 259- تقي شيخ الاسلام، آقا.
شيخ الاسلام، حاجي ملا باقر:- وفات 921- باقر شيخ الاسلام.
شيخ الاسلام، ملا احمد:- وفات 159- احمد شيخ الاسلام.
شيخ الاسلام قزوين:- رفتن نزد شيخ فضل اللّه 983.
شيخ الاسلام قزويني:- حامل نعش شكوه السلطنه به عتبات 804، 821؛- رئيس اردو 773.
شيخ الاسلام قفقازيه: 268.
شيخ الاسلامي، جواد: 636 پ.
شيخ الرئيس/ شيخ الرئيس واعظ، شاهزاده ابو الحسن ميرزا:
864؛- از خطبا و ادباي به نام 965 پ؛- بدگويي از عين الدوله 1060؛- پايان بست‌نشيني در سفارت عثماني 974؛ پسر- 752؛- پناه به سفارت عثماني 968؛- دستگيري و تبعيد 965؛ روضه‌خواني در منزل- 929؛- و سفارش باب عالي 972- ابو الحسن ميرزا شيخ الرئيس.
شيخ السفرا/ دوين سفرا/ مقدم السفرا: 30 پ- دوين سفرا- مقدم السفرا.
شيخ العراقين: 483- محمد حسن نجفي، آقا شيخ.
شيخ العلما، ملا محمد تقي مجتهد كاشاني:- وفات 733- محمد تقي مجتهد كاشاني، ملا.
شيخ الملك، شيخ حسن سيرجاني كرماني:- تأسيس مدرسه ابتدائيه در رشت 110- حسن سيرجاني كرماني.
شيخ بحرين:- تحريك مردم به آشوب در كرمان 788.
شيخ خزعل خان سردار ارفع:- خيال ياغيگري 1087- سردار ارفع، خزعل خان.
شيخ زين الدين:- بست‌نشيني در سفارت عثماني 971.
شيخ سعيد: قشون عثماني در- 628.
شيخ سوداني: وبا در اردوي- 655- ابو عبد اللّه التعايشي.
شيخ كبير/ شيخ كبير مجتهد: 639 پ؛ بي‌احترامي ظهير الدوله به- 652؛ حبس شدن برادر- 629؛- فتواي به كفر ظهير الدوله 653 پ- محمد حسن بارفروش، شيخ.
شيخ مبارك بن صباح (رئيس اعراب):- پناهندگي به دولت انگليس 646.
شيخي (مذهب): 53؛ پيشواي مكتب- 222 پ؛- و شيعي 549؛ مذهب- 549، 600.
شيخيه: اركان- 54.
شيخيه كرمان: وفات رئيس و پيشواي- 939.
شيراز: 104، 283، 285، 290، 413، 476، 570، 728، 730، 761، 874، 882، 883، 923، 1049، 1067؛ آشوب در- 575، 1059؛ آوردن تخت مرمر از- 596؛ اجتماع مردم به انتخاب وكلاي- 191؛ احداث بانك روسي در- 822؛ احداث قونسولخانه روس‌ها در- 481؛ افتضاحات- 980؛ الواط- 634؛ ايجاد مدرسه ملي در- 850؛ تحريك مردم- توسط قوام الملك 605؛ تزلزل در- 889؛ تولد قوام الملك سوم در- 226 پ؛ جلوه از مردم- 82؛- چراغاني در معجزه شاه چراغ 104؛ حاكمان- 568؛ حكمران- 790، 946؛- حكومت 334، 342؛-- نظام الملك 415؛ دبير حضور در- 586؛ ديوانخانه- 445، 455؛ رفتن شعاع السلطنه به- 568؛ رفتن فرمانفرما از- 367؛ روانه كردن انيس الدوله به- 791؛ رؤساي- 605؛ سكته در- 870؛ شتالوف روسي در- 481؛ شرارت طايفه بهارلو در داراب- 586؛ شورش در- 577، 582؛ طايفه ممسني- 415؛ عمال و متمولين- 581؛ فرار عظام الممالك به- 925؛ قالي بافي در-
ص: 1256
326؛ 382؛ قتل يكي از شاهزادگان در- 415، كميابي در- 767؛ گراني غله و ... در- 327؛ گراني گوشت در- 767؛ گرماي تابستان- 97؛ مجلس جشن شيخ يحيي در- 869؛ محلات- 316 پ؛ مردم- 377؛ مواجب كشيكخانه از حواله- 447؛ موالين و محترمين- 568؛ ميزان الهواي- 97؛ ناامني طرق- 285؛ نيامدن رؤساي قشقايي به- 665؛ يهود در- 790.
شيرازي‌ها:- و قوام الملك شيرازي 568.
شير خان/ انوشيروان عين الملك:- ازدواج با عزة الدوله 786 پ- عين الملك، شير خان.
شير محمد خان:- حكومت سنجابي 258.
شيروان: زلزله در شماخي- 610.
شير و خورشيد: 807؛ مهر- 515؛- نشان مخصوص دولت ايران 272.
شير و خورشيد و حمايل سبز:- خلعت به ميرزا مسعود خان و ميرزا داود خان مفتاح السلطنه 525.
شيشكلي: مريض‌خانه در- 364.
شيعه (مذهب): 648، 690، 802، 948؛ اتحاد با مردمان- 969؛ اتحاد سني و- 968؛ اختلافات- و سني در عثماني 743 پ؛ بدگويي از- 848؛ بقاي- 948؛ پيشواي- 222؛ جان و مال- 833؛- جنگ با ارامنه قفقاز 747؛- دخيل در حكومت كرمان 805؛ دولت- 948؛- شدن افغاني سنّي 523؛ شورش مردم كرمان بر ضد- 852؛ طايفه- 53؛ ظلم حاكم افغانستان و هرات به- 642؛ عداوت با- 229؛- عزاداري خامس آل عبا 416؛ علماي- 607، 702 پ، 723 پ؛ قتل- 396، 833؛ كشتار- 850؛- مذهب اهالي هرات 482؛ مسند رياست- 939 پ؛ نزاع- و ارمني در قفقازيه 746؛ نزاع متشرعه و- 162؛ نسبت خرافات به- 435؛ وفات پيشواي- 695؛ هدايت طايفه در بمبئي به- 429.
شيعه جعفري/ شيعي جعفري: 52، 53.
شيعيان/ شيعي/ شيعه‌ها: 549؛ اتحاد مسلمانان سني و- 945؛ امام جماعت- 173، 174؛ تدبير- حيدرآباد 357؛- دعوت روس به شهر هرات 482؛ راجه سردار محمد حسين خان بهادر و- 672؛ فرق- 52، 53؛- مذهب مملكت ايران 52؛ مردم- 634، 665، 666؛- نزاع با بابيه 665، 666، 668.
شيكاگو:- داد و ستد با بومي‌هاي هندي 344.
شيلات/ شيلات ايران/ شيلات رشت:- اجاره به دولت روس 602، 603؛- اجاره ليانزف 1082، 1088؛ مستأجر- 842.
شيلي: 1070 پ؛ زلزله در- 1070.
شيندلر، موسيو (مفتش تذكره ايران): 904.
شيوه: خريدن- از تبعه انگليس 581.

ص‌

صبابونچي: حريق در- 610.
صاحب اختيار، غلامحسين خان: 58 پ، 401 پ، 417 پ، 610 پ، 680 پ، 774 پ، 946 پ- امين خلوت- غلامحسين خان صاحب اختيار- وزير مخصوص- غفاري كاشاني.
صاحب اختيار آذربايجان: 582- محمد باقر خان امير نظام.
صاحب جمع: 425- آصف السلطنه (داماد شاه).
صاحب جمعي دواب:- سپرده آصف الدوله امير تومان 120، 121.
صاحبديوان، حسين خان مؤتمن الملك (پسر فتحعلي خان صاحبديوان، حاكم عراق و گلپايگان و خوانسار):- عزل از حكومت 621؛- مقاطعه حكومت گلپايگان و ... 548- حسين خان مؤتمن الملك.
ص: 1257
صاحبديوان، ميرزا فتحعلي خان: پسر- 583؛ تكيه- 373؛- حكومت در بلاد ايران 71؛ عمارت‌هاي- 373 پ؛- فوت 70- فتحعلي خان صاحبديوان.
صاحبقرانيه (ج): 245، 247، 264، 265، 270؛ بارن بيانس در- 33؛ تلگراف شاه از- 1019؛ جواب تلگراف وليعهد از- 1020؛ رفتن شاه به ييلاق- 240؛ سردي هواي- 116؛ عزاداري در تكيه- 240؛ مراجعت شاه از- 255.
صادق الملك، علي اكبر خان:- احداث مسجد و مكتب 416؛- مخارج مسجد و مكتب 417- علي اكبر خان صادق الملك.
صادق خان اجلال الملك:- حكومت ساوجبلاغ 373- اجلال الملك.
صادق مجتهد، آقا سيد: 1019؛ پسر- 838، 849، 947؛ پسر كوچك- 763- آقا سيد صادق مجتهد.
صادق صدر الفقها، ميرزا (پسر حاجي ميرزا عبد الباقي رشتي):- لقب 518- صدر الفقها، ميرزا صادق.
صادق مهندس، ميرزا: 934 پ.
صارم الدوله سردار اعظم، قهرمان ميرزا: پسر- 46؛- رياست افواج 898- قهرمان ميرزا صارم الدوله.
صارم السلطان:- لقب صارم ديوان مير پنجه 517- صارم ديوان مير پنجه.
صارم السلطان، سيف اللّه خان (سرهنگ، قوج ظفر كردستان):- لقب 501- سيف اللّه خان صارم السلطان.
صارم السلطنه سردار اشرف (والي پشتكوه):- نزاع با پسر و برادر 814.
صارم الملك، مصطفي قلي خان: نوه- 87.
صارم الملك شاهيسون، عزيز اللّه خان: سكته پسر- 612- عزيز اللّه خان صارم الملك شاهيسون.
صارم الملك مير پنجه (پسر عزيز اللّه خان صارم الملك):
سكته- 612.
صارم ديوان، عزيز اللّه:- لقب 517- عزيز اللّه (پسر صارم السلطان).
صارم ديوان مير پنجه:- لقب 517- صارم السلطان.
صارم نظام، امير اصلان خان (نايب الحكومه سنقر و كليايي):- لقب 515- امير اصلان خان صارم نظام.
صارم نظام، درويش خان (فراشباشي حكومت كردستان):
- لقب 501- درويش خان (فراشباشي حكومت كردستان).
صالح (از خدام ابو الفضل العباس (ع): شفاي دختر- 197.
صالح خان سردار اكرم/ سالار اكرم/ صالح خان باغميشه‌اي (پسر كلانتر تبريز):- ايجاد مدرسه ملي 853؛- حكومت رشت 962؛- حكومت قزوين 606- سالار اكرم- سردار اكرم، صالح خان.
صالح خان معتمد ديوان: مرحمت پالتو ترمه با سردوشي الماس درجه اول به- 509- معتمد ديوان، ميرزا صالح خان.
صبا، فتحعلي خان (ملك الشعراي كاشاني): بيست و يك- ملك الشعراي كاشاني.
صباحي بيدگلي، حاجي سليمان خان: آموزش وقايع نگار مروزي نزد- 333 پ- سليمان خان صباحي بيدگلي.
صبحنامه: 1061؛ شيوع- 1046.
صبر زرد:- داخل در ترياك 500.
صحت مظفري (كتاب): 899- نصير الاطباء.
صحراي اسب‌دواني: غلام پيشخدمتان و عمله كشيكخانه در- 47.
صحراي مورچه‌خوار: 660- مورچه‌خوار.
صدارت: 211- 214، 318، 321، 663، 668، 677، 725، 756؛- اعانه در سيل بجنورد 584؛- امين الدوله 188، 319 پ؛- امين السلطان 213؛ عزل اتابيك از- 667؛- عظمي 6؛-
ص: 1258
مقام 130؛- مهر 441.
صدارت اعظم:- لقب عين الدوله 715- عين الدوله.
صد ديناري (پول): 223 پ.
صدر، حاج محمد حسين خان: احفاد- ده- محمد حسين خان صدر اصفهاني.
صدر اصفهاني: نواده- 927- محمد حسين خان صدر اصفهاني.
صدر اعظم- اتابيك، ميرزا علي اصغر خان امين السلطان- امين الدوله، ميرزا علي خان،- عين الدوله، عبد المجيد ميرزا.
صدر اعظم [/ عبد المجيد ميرزا عين الدوله]: 745، 753، 799، 801، 805، 827، 876؛ اتحاد علما بر ضد- 758؛- اجراي عمل صندوق 741؛ از ميان برداشتن- 874؛- افزايش تيولات 768؛- و امير خان سردار 755؛- بيم از بلوا 728؛- بي‌ميل به سفر شاه 756؛ پذيرايي سالار افخم از- 796؛- پول فرستادن براي طلاب مدارس و پيشنمازان 728؛- تمارض 741؛- تنها گذاشتن شاه 757؛- در ركاب شاه 822؛ دستخط شاه به- 725؛- دعوا با حاجب الدوله فراش‌باشي 789؛- زيارت حضرت عبد العظيم 766؛ شاه در منزل- 726؛- و قراولخانه‌ها 755؛- گران فروختن گندم فاسد 771؛- نزاع با علما 728، 755؛- نصف كردن بروات انعام 765؛- همراه شاه در سفر فرنگ 769؛ هواخواهان- 758- عين الدوله، عبد المجيد ميرزا- عبد المجيد ميرزا عين الدوله.
صدر اعظم [/ ميرزا علي اصغر خان امين السلطان]: 41، 213، 214، 216، 319، 394، 528، 597؛- آزادي كرم از حبس 530؛- و آصف الدوله 426، 427؛- آوردن اشخاص فرنگي 536؛ اتباع- 367؛ اتحاد نوكرهاي ترك شاه بر ضد- 660؛- اجاره دادن جنگلهاي ايران به روس 476؛- اجازه نصب ضريح در مدينه 533؛ اجزاي- 484؛- و اختيارات شعاع السلطنه 505؛- و ارزاني نرخ 537؛ استحكام- 434؛- استعفا از صدارت 421، 422، 453، 558؛- اصلاح نان 412؛ اعدا عدو- 386؛- اغواي وزرا 555؛ افتادن دانه الماس از جبه- 534؛ افعال زشت- 412؛ اقتدار- 399؛- و امير نظام 388؛- و امين خلوت 504؛- بدگويي از مشير السلطنه 467؛- بدگويي به شاه 543؛ بدگويي پيشنماز مسجد جمعه از- 420؛ برادر- 370؛ بست‌نشيني قوام الدوله در خانه- 503، 508؛ بست‌نشيني عارضين مشكوة الدوله در خانه- 537؛ بواسير- 499؛- پرداخت پنجاه تومان در جشن بهارستان 377؛- پرداخت پول برات‌دارها 484؛- و پريشاني مملكت 412؛ پلتيك- 430؛ پناهندگي مشكوة الدوله به خانه- 550؛- پول دادن به علما 485؛- و پول قرض 490؛- پيشكش به شاه 433، 445؛ پيشرفت كار- 397؛ پيغام وزير دربار به- 540؛- و تبريزيها 448؛- تحريك به عزل حكيم الملك 438؛- ترتيب مجلس جشن 445؛- ترس از اقبال الدوله 440؛- ترقي مردم پست 386؛- و تركها 214؛- تسلط بر شاه 424؛ تعارف چهار كرور به- 559؛- تغير به نصير السلطان و قوام دفتر 441؛ تكبر و خلوت‌گزيني- 484؛- تلگراف به حكام ايران 501؛-- به ركن الدوله 480، 501، 502؛-- به نظام الملك 447؛-- تهديد به آصف الدوله و سپهسالار 527؛ تلگراف شاه به تهران توسط- 4؛- و تنبيه حاجب الدوله و امير بهادر 467؛- تهديد به قتل 418؛- تهيه سفر شاه به فرنگستان 476؛- تهيه گندم براي طهران 445؛ جعل برات به مهر- 497؛- جلوس
ص: 1259
در دربار 452؛- و جشن ولادت شاه 215؛- چوب زدن و حبس شيخ عيسي 388؛- و حاجب الدوله 399؛- و حاجي محمد حسن 388؛- و حاجي ميرزا سيد علي 473؛ حكم- 537؛- حكم به باز كردن دكان خبازي 447؛- و حكيم الملك 214، 424، 425، 430، 438، 469، 484، 495؛- حمايت از آصف الدوله 543؛- خدمات در سفر فرنگ شاه 533، 534؛- خدمت به ايران 483، 490؛- و خدمت و خيانت آصف الدوله 535؛- خريدن بروات از مردم 475؛ خطاب لفظ افخم به- 480؛ خفت- 490؛- و خواجه حضرت عليا 433؛- خواندن عرايض مردم 452؛- خيال عزل مشير السلطنه 493؛ دايي- 370؛- در دربار 441، 445، 468، 503، 537؛-- نياوران 391؛- در ركاب شاه 406؛- در سفر فرنگ- 533، 534؛ دستخط شاه به- 448، 500؛ دستخط ناصر الدين شاه به- 214؛- دستگيري غياث نظام 537؛ دشمني- 538؛-- با فرمان‌فرما 385؛- دعوت از داخله و خارجه 215؛- رسيدگي مشاغل دولتي 13؛- و رعيت 556؛- رفع بي‌پولي و گراني 216؛ روزنامه محرمانه- 420؛ زن برادر- 367؛- و سردار امجد 465، 466؛- سكوت 380؛- و سواره ژاندارم 401؛- و شاه 398، 399، 459؛- و شاهزاده عميد الدوله 472؛- و شعاع السلطنه 523؛- در شميران 411؛ شوهر خواهر- 396، 533؛- و صاحبان ادارات 479؛ صفات- 386؛- صلح كردن با حضرت عليا 433؛ عارض شدن بزازها به- 392؛- عايدي از حكومت طهران 526؛ عداوت شاه با- 382؛- عداوت با امين الدوله 402؛-- با معاون الدوله 397؛-- با وكيل الملك 498؛- از عزا درآمدن 375؛- عزل 385، 386؛- عزل ناصر السلطنه 412؛- عزيمت از لار به طهران 408؛- و علماي طهران 367؛- و عمل نان طهران 443؛ عنوان- در روزنامه دولتي 473؛ غصه- 371؛- و غلامحسين خان وزير دربار 401؛ فاتحه‌خواني- 367؛ فحش به- 418؛- و فرمان‌فرما 367؛- و فخيم الملك 429؛- قدغن آوردن روزنامه فارسي از خارجه 559؛- قرض از انگليس 485؛-- از بانك استقراضي روس 485؛-- از بلژيك 479؛-- از روسيه 432؛-- از فرانسه 485؛- و قرض ايران 483، 485؛- قرض شخصي 485؛ قوت و قدرت- 396؛- و قوام الملك شيرازي 391؛- قيمت فروش نان و گوشت 474؛ كالسكه- 441؛- كدورت با وزير دربار 538؛- كسالت 499؛- كمك از ثلث اموال برادرش 478؛- و گداباشي 389؛- گردش در لار 411؛- و گمرك ايران 493؛ لقب اتابيك اعظم به- 534؛ مترجم- 500؛- در مجلس دربار نياوران 428؛ مجلس روضه- 388؛- مخابره با حكام 468؛ مخالفت حكيم الملك با- 492؛- و مختار السلطنه 493؛ مدعي‌هاي- 391؛- و مردم ايران 323، 386؛- و مردم كرمان 434؛- و مستوفي‌ها 536؛- و مشير السلطنه 452؛- و مشير الملك 386، 378، 425؛ مظفر الدين شاه و- 9؛- و مقتدر السلطنه 519، 520؛ منزل- 405، 421؛ منشي- 378؛- موقوف كردن حكومت‌فروشي 479؛- و مؤيد السلطنه 540، مهر- 497؛- مهر اتابيك اعظم 538؛- مهر كردن احكام 537؛- و ناصر السلطنه 438؛- نرفتن نزد شاه 561؛- و نظام السلطنه 367؛- و نظم مملكت 412؛- و نوكران ترك شاه 214، 399؛ نوكر باطني- 378؛- و نوكرهاي
ص: 1260
تبريزي شاه 520؛- و وثيق الملك 430؛ وزارت امور خارجه در اداره- 422؛- در وزارت خارجه 378، 381؛ وزراء دست‌نشانده- 523؛- و وزير دربار 427، 550، 558؛- وزير دفتر 461؛- و وزير عدليه 427، 434؛- و وزير مختار روس 470؛- وساطت از سالار الدوله 468؛- و وكيل الدوله 406؛- و وكيل الملك 406، 452؛- همراهي با شاه 455؛- هواخواه دولت روس 420، 421؛ هواخواهان- 398؛ هواخواهان و اتباع- 367؛- و هواخواهان پست گمرك 215؛- يافتن ممر دخل 329- امين السلطان، ميرزا علي اصغر خان- علي اصغر خان امين السلطان.
صدر اعظم [/ ميرزا علي خان امين الدوله]: 193- 195؛ استعفاي- 212؛- خيال نظم ايران 210؛- شدن امين الدوله 708- امين الدوله، ميرزا علي خان- علي خان امين الدوله غفاري.
صدر اعظم [/ ميرزا نصر اللّه خان مشير الدوله]:- اختيار تامه 1036؛- استعفا 1036؛ اعطاي نشان قدس به- 1038؛ برادرزاده- 1084؛- بردن نظامنامه به مجلس 1087؛- تلگراف به بروجرد 1078؛-- به وليعهد 1056؛- تهديد به استعفا 1030، 1032؛ خداحافظي اتابيك از- 998؛- خلوت با وزرا 1084؛ خيالات- 1015؛- در اردوي سپهدار 1051؛- در تلگرافخانه 1040؛ سواد لايحه- 1009؛- و شعاع السلطنه 1049؛ گرفتاري- 998، 1076؛- گفتگو با تجار 997؛ منشي‌باشي- 1010؛- و نايب السلطنه 996؛- و وزير خارجه 1049- مشير الدوله، ميرزا نصر اللّه خان نائيني- نصر اللّه خان نائيني.
صدر اعظم اتابيك: 823- عين الدوله.
صدر اعظم بي‌لقب: 541- حكيم الملك، ميرزا محمود خان (وزير دربار).
صدر اعظم قزويني: 730- مشير الدوله، حسين خان- حسين خان صدر اعظم قزويني.
صدر الاسلام، آقا سيد محمد:- لقب 510- آقا سيد محمد.
صدر الاشراف، سيد احمد تاجر طهراني:- لقب 510- احمد صدر الاشراف.
صدر الدوله، حاجي ميرزا علي اكبر امير تومان:- فرزندان 113- علي اكبر خان امير تومان.
صدر الدوله، محمد حسين خان (ايشيك آقاسي):- از همراهان شاه در تبريز ده؛ پسر- 753 پ- محمد حسين خان صدر الدوله.
صدر الدوله اصفهاني:- عزل از حكومت سبزوار 662.
صدر الدين خان مجد السلطنه:- وزارت خراسان 518، 673- مجد السلطنه، صدر الدين خان.
صدر السلطنه، حاجي حسينقلي خان (پسر ميرزا آقا خان نوري): 570؛ تعدي- 475؛- فحاشي به نظام الملك 1079؛- كارپرداز بغداد 475؛- در مجلس تحقيق 1026؛- نخستين سفير ايران در امريكا 570؛ 1079 پ- حسينقلي خان صدر السلطنه.
صدر العلما [/ ميرزا محمد باقر، داماد سيد عبد اللّه بهبهاني]:
880 پ؛- و آقا سيد عبد اللّه 978؛ برادر- 896، 1066 پ؛- در حضرت عبد العظيم 880؛- حمايت از پيشنماز 875؛- و علاء الدوله 875؛- در مسجد آقا سيد عزيز اللّه 858- محمد باقر صدر العلما.
صدر الفقهاء، آقا ميرزا محمد حسين:- لقب 114- محمد حسين صدر الفقها، آقا ميرزا.
صدر الفقهاء، ميرزا صادق:- لقب 518- صادق صدر الفقها، ميرزا.
صدر المتكلمين روضه‌خوان، لطف اللّه: تكذيب- 818- لطف اللّه صدر المتكلمين.
صدر المعالي بابي، آقا سيد حسين:- حمايت از مخالفان دولت 1027؛- خيال فساد 1002؛
ص: 1261
- موافق خيالات صدر اعظم [عين الدوله] 758- حسين هندي.
صدر الملك قزويني، ميرزا مصطفي: پسر- 113؛- وزارت وظايف و اوقاف 839، 853- مصطفي صدر الملك (ميرزا).
صدر الممالك (متولي‌باشي):- توليت خراسان 15؛- در مجلس تحقيق 1026؛- مراجعت از خراسان 126.
صدر الواعظين، حاجي ميرزا لطف اللّه:- زيارت امامزاده داود 252- لطف اللّه صدر الواعظين.
صدر هاشمي، محمد: بيست و يك.
صدر همداني، حاجي: بست‌نشيني مقصر در خانه- 492.
صدق الدوله، مرتضي خان پيشخدمت:- جريمه مردم ملاير و تويسركان 561؛- حكومت قزوين 943؛-- ملاير و تويسركان و نهاوند 561، 703؛- رفتن به گروس 663؛- عزل از حكومت قزوين 235- مرتضي خان پيشخدمت.
صدق السلطان، ميرزا مهدي خان (معاون خط روس):- ملقب به نصير السلطنه 975- نصير السلطنه، ميرزا مهدي خان- مهدي خان نصير السلطنه.
صدق السلطنه ترك، لطف اللّه خان پيشخدمت (رئيس كالسكه خانه، رئيس خزانه نظام): برادر- 762؛- حكومات ثلثه 334؛- رياست خزانه نظام 291؛ سرداري شمسه مرصع به- 291؛- سهيم در كنترات راه 942؛- مخلع به پالتوي سردوشي الماس 513- لطف اللّه خان صدق السلطنه.
صدق الملك پيشخدمت (حاكم ملاير و تويسركان):- مخلع به يك زوج سردوشي الماس 508.
صدق الملك كرماني:- حكومت كاشان 680، 703.
صديق:- كاغذخواني شاه 451.
صديق الدوله، ميرزا باقر متخب السلطنه: 778، 784- منخب السلطنه، ميرزا باقر
صديق الدوله نوري مازندراني، ميرزا رضا:- پيشكاري آذربايجان 778؛- حكومت طهران 14، 18؛- عزل از وزارت دار الخلافه 42؛- عمل بواسير هجده؛- فوت 784؛- متولي‌باشي آستانه حضرت رضا (ع) 233؛ مخارج و كمك به- هفده؛- وزارت طهران 778- رضا صديق الدوله نوري مازندراني.
صديق الملك، احمد خان (پسر محمد خان صديق الملك):
- وزير مقيم بلغارستان 759؛- حكومت دشتستان 946- احمد خان صديق الملك.
صديق الملك، ميرزا محمد خان (رئيس وزارت خارجه):
70، 221 پ، 325 پ؛ پسر- 245، 374، 419، 759؛- وفات 506- محمد خان صديق الملك (ميرزا)- محمد صديق نوري.
صديق الممالك (حاكم داراب):- دستگيري جمعي از طايفه بهارلو 586.
صديق الممالك صراف، رضا خان (رئيس بلديه و احتساب):- تعدي 836،- عزل از بلديه و احتساب 837- رضا خان صديق الممالك صراف.
صديق حضرت:- منتخب نمايندگي 1045.
صديق حضور پيشخدمت، مير حسن خان:- ملقب به مقتدر السلطنه 203- مقتدر السلطنه، مير حسن خان.
صديق خلوت، محمد ابراهيم خان [محلاتي]:- قصيده در شهادت ناصر الدين شاه 25؛ قصيده خواندن- 824- محمد ابراهيم خان صديق خلوت.
صديق ديوان، عبد العزيز خان:- رياست ديوانخانه عدليه كردستان 501؛- لقب 440، 461- عبد العزيز خان.
صديق همايون:- حكومت خوار 68؛ عراق ملكي- 817؛- عزل از رياست اصطبل توپخانه 221.
صديقه صغري (كتاب): طبع- 106- تاريخ حالات
ص: 1262
سراسر سعادت حضرت صديقه صغري- عباسقلي خان سپهر.
صراف‌ها: بستي شدن- 986.
صربستان: پادشاه- 670- صربستان.
صرف جيب: 6؛- جزو وزير دربار 977.
صفا، حاجي ميرزا محمد:- و مشير الدوله 743 پ- محمد صفاي صوفي، حاجي ميرزا.
صفاء السلطنه: 1055 پ.
صفاء السلطنه نائيني، علي خان (نايب وزارت خارجه):- طبع كتاب كنز المعجزات 44؛- مخاطب به خطاب جنابي 87؛- وفات 644- علي خان صفاء السلطنه نائيني.
صفاء السلطنه، ميرزا عباس خان:- لقب 645- عباس خان صفاء السلطنه، ميرزا.
صفاخانه: مجلس- 650- مجلس صفاخانه.
صفا علي شاه: 372، 552، 653؛- خاطرات 1072 پ؛- سرسپردگان 835؛- لقب ظهير الدوله 49- ظهير الدوله.
صفائيه: حاجي پيرزاده در- 743- باغ صفائيه.
صفحه روزگار (روزنامه):- انتشار توسط ملك المورخين بيست و يك، بيست و دو- روزنامه صفحه روزگار.
صفر علي خان قزلباش هندي، خان بهادر:- اقامت در بم از طرف انگليس 796- خان بهادر، صفر علي خان قزلباش هندي.
صفويه: حدود ايرن در عهد- 160؛ سلاطين- 660 پ؛ عهد- 160، 283.
صفي اصفهاني: 354 پ- صفي علي شاه.
صفي عليشاه، ميرزا حسن: اجتماع در مقبره- 50؛- ارشاد 49؛ تمرد- 354 پ؛ جانشين- 50؛- خاكسپاري 49؛ شاگرد و جانشين- 1072؛ طريقه- 49؛ فوت- 354، 372؛- مريد حاجي آقا محمد شيرازي 49؛ مقبره- 50؛- به نظم درآوردن تفسير قرآن مجيد 49- حسن اصفهاني، حاجي ميرزا.
صفي عليشاهي: 53.
صلاح السلطنه:- مأمور به آستارا 1055.
صلح مسلح: 191 پ.
صلوة جمعه:- در مسجد جامع قفقاز 946.
صمد خان: هفده، 644، 759- صمد خان ممتاز السلطنه- ممتاز السلطنه، ميرزا عبد الصمد خان.
صمد خان ممتاز السلطنه: 759- ممتاز السلطنه، ميرزا عبد الصمد خان- عبد الصمد خان ممتاز السلطنه.
صمصام السلطان، محمد حسن خان:- ملقب به سالار اسعد 613- سالار اسعد، محمد حسن خان- محمد حسن خان صمصام السلطان.
صمصام السلطنه: بيست.
صمصام الممالك، لطفعلي خان:- حكومت گروس 416، 440- لطفعلي خان صمصام الممالك.
صمصام لشكر، نظر علي خان:- لقب 522- نظر علي خان صمصام لشكر.
صمصام نظام، عباس خان (پسر ايلخاني ايل كلهر):- لقب صمصام نظام 613- عباس خان (پسر ايلخاني ايل كلهر).
صندوقخانه: 6، 645؛ حياط- 133، 566، 1022؛- در دست امين السلطنه 18؛ روضه‌خواني در حياط- 506؛ رياست- 58؛ رئيس- 425.
صندوقدارباشي: 6.
صندوق ماليات: ايجاد- 294.
صنعا: محاصره- 778.
صنعت حرير: 205.
صنعت فرش ايران: مجموعه اسناد منتشره از- 354 پ.
صنيع الدوله، مرتضي قلي خان (پسر عليقلي خان مخبر الدوله): 95، 1044 پ؛- احداث كارخانه ريسمان‌بافي 106، 189، 295؛- استعفا از رياست مجلس 1085؛- امتياز راه انداختن اتومبيل كرايه 737؛- امتياز كارخانه
ص: 1263
كاغذسازي 478؛ بدگويي از- 1061؛ پالتو ترمه شمسه مرصع خلعت- 114؛- تأسيس آسياي بخاري در طهران 294، 450؛- تدريس حساب دوازده؛- در مشروطيت 737 پ؛- رياست مجلس شوراي ملي 1049؛- رياست پستخانه و گمرك 215؛ زن- 678؛ سيدين در منزل- 1086؛- شراكت در وزارت گمركات 299؛- عزل از وزارت پستخانه 213، 433؛- و قوام الدوله 299؛- و معز الملك 299؛- منتخب قاجاريه 1044؛- منتخب نمايندگي 1045؛ منشي- 366؛- وزارت 737 پ؛- وزارت پست 212، 240؛- وزارت قورخانه 34؛- وزير معادن 212- مرتضي قلي خان صنيع الدوله.
صوفيه: اقامت سناء الدوله در- 121.
صوفيه: رياست- طهران 372.
صولت الدوله:- ايل بيگي‌گري قشقايي 790.
صولت الدوله، حيدر خان مير پنجه: 923- حيدر خان صولت الدوله.
صولت السلطنه مير پنجه، حيدر خان (حاكم گوراني و چارايماق):- احداث پل بر رود قرنقو 923- حيدر خان صولت السلطنه مير پنجه.
صولت نظام:- لقب محمد علي خان سرتيپ قورخانه 147- محمد علي خان سرتيپ توپخانه.
صومال: 900 پ؛ اقليم- 463- سومالي.

ض‌

ضرابخانه/ ضرابخانه دولتي/ ضرابخانه طهران: 80، 94، 111، 432، 590 پ؛- اجاره امين دار الضرب 108، 220؛- بناي جديد در طهران 294؛ حكيم الملك در- 424؛ رياست- 483، 590.
ضرابي، حسن:- پسر 25.
ضرابي، حميده:- همسر ملك المورخين بيست.
ضرغام الملك، باقر خان/ ضرغام ملك:- حاكم خوي 322،- حكومت خوي 304- باقر خان ضرغام الملك.
ضرغام الملك، محمد باقر خان مير پنجه (سرتيپ فوج هزاره):- لقب 522- محمد باقر خان مير پنجه.
ضرغام ملك (حاكم خوي): 322- ضرغام الملك، باقر خان.
ضرغام نظام، يزدان بخش خان سرتيپ:- لقب ضرغام نظام 271- يزدان بخش خان سرتيپ.
ضريح كاظمين (ع):- نقره كردن 797.
ضياءآباد: وزير دربار در- 466، 617.
ضياء الدوله، اردشير ميرزا:- مواجب 448؛- وفات 447- اردشير ميرزا ضياء الدوله.
ضياء الدوله، انوشيروان ميرزا امير تومان:- حكومت سمنان و دامغان 174- انوشيروان ميرزا ضياء الدوله.
ضياء الدين عراقي، آقا (شاگرد آقا محمد كاظم خراساني):
497 پ.
ضياء الدين مجتهد عراقي (ميرزا آقا):- بناي مدرسه ضيائيه در سلطان‌آباد 435؛- وفات در عراق 497.
ضياء السلطنه (دختر سوم ناصر الدين شاه): 758 پ؛- وفات 179.
ضياء السلطنه (دختر فتحعلي شاه): 218 پ.
ضياء الملك همداني- حسينقلي خان:- ايجاد مدرسه اسلاميه 740- حسينقلي خان ضياء الملك قراگزلو.
ضياء خاقان، خليل اللّه خان قاجار:- رئيس مجلس قاجاريه 1053؛- لقب ضياء خاقان 311، 319- خليل اللّه خان قاجار ضياء خاقان.

ط

طاعون (مرض): 357، 422، 617؛- اسب ميري در طهران 511؛ اغتشاش در جده به واسطه منع
ص: 1264
- 343؛- براي حجاج 590؛- در ازمير 516؛- در اسپانيا 448؛- در اسكندريه 403، 435؛- در اسلامبول 576؛- در افغانستان 71؛- در بحرين 785؛- در بخارا 370؛- در برلن 672؛- در بمبئي 185، 210، 216، 234، 329، 356، 376، 378، 418، 448، 476، 567، 573، 699؛- در بندر نيكوايي 481؛- در بوشهر 397؛- در پتريكس 448؛- در پرت لويي 320؛- در پنجاب 110؛- در پونه 448؛ تخفيف شبه- در سيستان 941؛- در جده 364، 403؛- در حيدرآباد سند 476؛- در خراسان 901؛- در سمرقند 217؛- در سيستان 901، 941؛- در كاپ 618؛- در كپسلاك 347؛- در كردستان 509؛- در كلكته 217، 358، 369؛- در گلاسكو 531؛- در گوان 531؛- در ليزين 436؛- در ماداگاسكار 223؛- در مصر 655؛- در مكه 343؛- در ميسور 346؛- در نانكينگ 576؛- در وينه 217؛- در هندوستان 71، 110، 194، 200، 364، 389، 480، 567، 638؛- در يوكوهاما 626؛ سرم ضد عفونت- 902؛ شبه- 902، 941؛ قرانتين- 71؛-- در بوشهر 424؛- مبتلايان 230، 356، 357؛ مرگ در رنگون به- 346؛- نبودن در سيستان 909؛- وفيات بمباي (بمبئي) 790.
طاعون كوبي: 357.
طاعوني: اتلافات- 356؛ اموات- اسكندريه 422؛ مسافر- 376.
طالبوف، حاجي ملا عبد الرحيم بن ابو طالب تبريزي:- ايجاد شركت وداديه 259- عبد الرحيم بن ابو طالب تبريزي.
طالش:- حاكم 509، 784، 838؛ رفتن شاه به فرنگ از راه- 497؛ نقشه راه- 497.
طاوس العرفا/ حاجي محمد كاظم اصفهاني/ سعادت عليشاه: طريقه- 50- سعادت عليشاه- محمد كاظم اصفهاني.
طاهر بصير الملك: 126، 127- بصير الملك كاشاني.
طاهر گورابي گيلاني:- پل ساختن بر رود فومن 440.
طباخ‌باشي: 6.
طباطبايي، رفيع: 917- نظام العلماء- رفيع طباطبائي.
طباطبايي، سيد محمد: 437 پ، 880 پ- محمد بن صادق طباطبايي (پرچمدار مشروطيت).
طباطبايي تبريزي: سادات- 63، 519 پ.
طبع كتب: شيوع- 295.
طب و تشريح و كحالي (كتاب): ترجمه- 64.
طبيب حضور همايوني: 218.
طبيعي مذهب:- در ايران 52.
طپانچه دو تير (اسلحه): 589.
طرابلس: سيم تلگراف از اسلامبول به- 481.
طرابلس غرب: 423- ليبي.
طراز المذهب (كتاب): طبع- 133- عباسقلي سپهر.
طربورغسكي آزوفسكي: 387- بانك طربورغسكي آزوفسكي.
طرشت: 971 پ.
طرشتي: 971 پ.
طرنوفقا: زنده مدفون ساختن مردم در- 206.
طسوجي، ميرزا عبد اللطيف:- پسر 467- عبد اللطيف طسوجي.
طغراي سلطاني: 376، 492.
طلا: 186، 397.
طلاب: 57؛- بست نشستن 198؛- مدرسه سپهسالار 22؛- مدرسه گوناباد 51؛- نارضايتي از امين الدوله 198.
طنطنا: 446.
طوالش:- حكومت 84، 155؛- والي 515.
طوبي خانم (دختر عباس ميرزا نايب السلطنه):- پسر 733 پ.
ص: 1265
طوفان:- آستارا 47؛- انزلي 47؛- دارجلينگ 497.
طوفان نوح: 103.
طويله ماشين خانه: 319.
طهران/ تهران: 13، 18، 44، 95، 108، 136، 163، 166، 187، 189، 190، 198، 203، 215، 220، 240، 247، 259، 282، 284، 288، 290، 334، 345، 351، 360 پ، 373، 380، 384، 385، 390، 395، 407، 415، 420، 425، 439، 440، 451، 455، 465، 475، 496، 504، 514، 515، 520، 521، 523، 533، 554، 557، 564، 575، 576، 578، 580، 591، 593، 605، 615، 617، 627، 636، 640، 641، 643، 647، 675، 676، 706، 707، 709- 711، 714 پ، 720، 724، 732، 733، 739، 740، 743- 746، 762، 766، 777، 779، 781، 783، 786، 789، 790، 792، 794، 795، 797، 798، 800، 801، 803، 806، 813، 815، 816، 818، 819، 822- 824، 850، 851، 859 پ، 864، 866، 868، 872، 873، 875- 877، 881، 897، 898، 911، 912، 914- 916، 939، 976 پ، 988، 997، 998، 1010، 1017، 1018، 1037، 1040، 1045، 1048، 1055، 1057، 1060؛ آب حاجي عليرضاي- 589؛ آتشبازي عيد ميلاد همايون در- 298؛ آتشبازي و چراغان در- 55؛ آتش‌سوزي كاروانسراي تيرفروشي در- 232؛ آذوقه يك ساله- 353؛ آزاد شدن فروش گندم و جو در- 524؛ آسياب بخاري در- 421؛ آشوب- 577؛ آصف الدوله حاكم- 443، 521؛ آفت سن در دهات- 721؛ آمدن آقا نجفي به- 890؛ آمدن امين السلطان به- 213؛ آمدن تبريزي‌ها به- 364؛ آمدن دو نفر از روسيه به- 813؛ آمدن شاه به- 21، 526، 532، 590، 595، 768، 826، 829، 893، 907، 909؛ آمدن شاهزاده ايطاليا به- 510؛ آمدن شعاع السلطنه به- 910؛ آمدن شيخ حسن شريعتمدار به- 520؛ آمدن ظفر السلطنه به- 560؛ آمدن ظل السلطان به- 329، 835، 907؛ آمدن علاء الملك از اسلامبول به- 432؛ آمدن عضد السلطان به- 915؛ آمدن علما از حضرت عبد العظيم به- 882، 884، 900؛ آمدن علماي قم به- 887؛ آمدن عين الدوله به- 16؛ آمدن مارگيران زنجان به- 17؛ آمدن مسلمانان بادكوبه و قفقاز به- 895؛ آمدن مصدق الملك به- 819؛ آمدن موسيو مير از مكسيك به- 468؛ آمدن مؤيد السلطنه به- 697؛ آمدن ميرزا جعفر به- 420؛ آمدن ميرزا حسن مجتهد آشتياني به- 438؛ آمدن ميرزا رضاي كرماني به- 16؛ آمدن ميرزا زين العابدين امام جمعه به- 685؛ آمدن ميرزا عبد الحسين به- 507؛ آمدن وزير مختار جديد اطريش به- 578؛ آمدن وكلاي تبريز به- 1077، 1104؛ آمدن وليعهد به- 575، 816، 1056؛ آوردن بستگان علما به- 896؛ آوردن چرخ آب‌كشي بادي به- 319؛ آوردن سالار الدوله به- 700؛ آوردن غياث نظام به- 537؛ آوردن قند از هندوستان به- 886؛ آوردن گنه‌گنه شيرين از فرنگ به- 735؛ آوردن ماشين زراعتي از فرنگستان به- 230؛ آوردن مطبعه حروف نسخ از فرنگ به- 583؛ اتابيك در- 540، 905؛ اتحاد وزرا و علماي- 623؛ اتومبيل در- 1041؛ اجتماع علماي- 858؛ اجتماع مردم در مسجد شاه- 4؛ اجحافات حكومت- 1038؛ احتمال بلوا در- 681؛ احتمال فساد در- 982؛ احداث خيابانهاي درشكه‌رو در پشت خندق- 341؛ احضار ارفع الدوله به- 715؛ احضار امين الدوله به- 74، 78، 581؛ احضار امين السلطان به- 247؛ احضار پسر
ص: 1266
حشمة الدوله به- 561؛ احضار حاكم- 1072؛ احضار حكام به- 683، 687، 700؛-- در عيد نوروز 684؛ احضار رحمت اللّه خان به- 333؛ احضار سعد الدوله به- 1060؛ احضار سفير ايران در عثماني به- 570؛ احضار ظفر السلطنه به- 413؛ احضار علاء الدوله به- 542؛ احضار عين الدوله به- 538؛ احضار قوام الملك به- 391؛ احضار معين الملك به- 539؛ احضار ميرزا عبد الحسين به- 507؛ احضار وليعهد به- 567؛ احوال‌پرسي شاه از وزرا و بزرگان- 612؛ اخراج محمود خان از- 827؛ اخراج مير حسن خان از- 317؛ ادارات وزراي- 561؛ ارامنه- 840، 890؛ ارادت اهالي- به صفي عليشاه 49؛ اردوي اطراف- 776؛ اردوي صاحب منصبان نظام در بيرون- 564؛ اردوي نظامي بيرون- 676، 759، 772، 800، 834، 835، 852؛ ارزان شدن گوشت در- 427، 891؛ ارسال نامه شعاع السلطنه به- 1049؛ اسباب ناريه ارامنه در- 840؛ اسباب ورزش فرنگ در- 530؛ استعفاي عين الدوله از حكومت- 585؛ استقبال اهالي- از شاه 627؛ اصلاح مابين دولت و مجتهدين- 136؛ اصناف- 1035؛ اعتراض جمعي از زنها به شاه در- 609؛ اعلانات در- 133، 955؛ اعلانات و شبنامه در- 935، 949؛ اعلانات بر ضد اتابيك در- 584؛ اعلان اداره ثبت و تمبر دولتي در- 99؛ اعلان اهل نظام در- 173؛ اعلان حكومت- 253، 514؛ اعلان در ديوارهاي- 418، 447؛ اعلان سالار الملك در- 509؛ اعلان شكايت از اتابيك در- 580، 581؛ اعلان مفسدين بر ضد مجلس در- 1070؛ اعلان نرخ نان و گوشت و تره‌بار در- 253؛ اعلان ورشكستگي بانك انگليس در- 140؛ اغتشاش- 547، 681، 693؛ اغتشاش پول سياه در- 438؛ افتتاح مجلس ملي در- 1010؛ اقامت عين الدوله در- 1032؛ اقامت وزير مختار آلمان در- 26؛ اقامت وزير مختار روس در- 152؛ الواط- 1040؛ امامت آقا نجفي مجتهد در- 681؛ امام جماعت- 685؛ امام جمعه- 420، 886؛ امراض- 269؛ امر نان- 229، 253، 876، 890، 1067؛ امنيت- 881؛ امير نظام در- 388؛ انبار گندم و جو در- 457؛ انتخاب وكلاي شيراز براي فرستادن به- 1091؛ انتشار شايعه مرگ شاه در- 1082؛ انتشار شبنامه در- 935، 949، 964، 10269، 1033؛ انجمن معارف- 232، 292، 359، 387؛ انعقاد بانك حاجي ملك التجار در- 567؛ انعقاد مجلس عزا در- 169؛ اوزان كسبه- 462؛ اوضاع آرام- 1091؛ اهالي- 49، 833؛ اهالي بلژيك در- 693؛ ايجاد انجمن تأسيس مكاتب مليه- 250؛ ايجاد تمبر و ثبت در- 98؛ ايجاد دستگاه حروف نستعليق در- 531؛ ايجاد دواخانه در چاله ميدان- 137؛ ايجاد رختشويخانه در- 295، 725؛ ايجاد روزنامه خلاصة الحوادث در- 293؛ ايجاد روزنامه دعوة الحق در- 976؛ ايجاد روزنامه مجموعه اخلاق در- 855؛ ايجاد روزنامه موسوم به شب‌نامه در- 926؛ ايجاد روزنامه شاهنشاهي در- 890؛ ايجاد ژاندارم در- 312؛ ايجاد سواره قزاق در- 266؛ ايجاد شركت مطبوعات در- 882؛ ايجاد كارخانه بلورسازي در- 154؛ ايجاد كارخانه قند در- 135، 293؛ ايجاد كتابخانه عمومي در- 502؛ ايجاد كتابخانه ملي در- 937؛ 938؛ ايجاد مدرسه در- 1016؛ ايجاد مدرسه ايتام در- 103؛ ايجاد مدرسه رفعت در- 515؛ ايجاد مدرسه سياسي در- 293؛ ايجاد مدرسه فلاحت در- 516، 522؛ ايجاد
ص: 1267
مدرسه مدبريه در- 737؛ ايجاد مدرسه مليه در- 137؛ ايلات اطراف- 62، 422، 563، 754، 771 پ؛ باج گرفتن حكومت- از قصاب‌ها 767؛ باد و سرما در- 111؛ باران در- 440، 565، 589، 706، 930؛ بارش در- 568، 589، 601؛ بارش برف در- 164، 559، 563، 573، 683، 929؛ بارش تگرگ سخت در- 610؛ بازار- 107، 680، 701؛ بازار امير- 429؛ بازار علم در- 722؛ بازارهاي- 436؛ بازگشت امير جاسبي به- 820؛ بازگشت حسام السلطنه به- 244؛ بازگشت شاه به- 211، 265، 935، 1058؛ بازگشت شعاع السلطنه به- 924؛ بازگشت علما به- 985، 986؛ بازگشت مغضوبين اتابيك به- 628؛ بازگشت مهندس الممالك به- 529؛ بازگشت نايب السلطنه به- 1029؛ بازگشت هيئت سفارت لندن به- 112؛ باغ بهارستان- 377، 819؛ باغ دولت‌آباد- 450؛ باغ دولتي- 640؛ باغ شاه- 534؛ باغ عشرت‌آباد- 41؛ باغ گلستان- 566؛ باغ وحش عمومي در- 575؛ بالا رفتن نرخ در- 291؛ بانك استقراضي روس در- 144، 397، 615؛ بانك انگليس در- 787؛ بانك فلاحت در- 224؛ بدي وضع در- 889؛ برپائي اردو بيرون دروازه- 942؛ برپائي مجالس متعدده در- 1026؛ برچيدن مدارس ملي- 407؛ برچيده شدن خانواده‌هاي- 994؛ بردن قوام الدوله به- 588؛ بريدن دست دزدان در- 389، 434؛ بزرگان- 49، 260، 354، 712، 743؛ بزرگان بابيه در- 103؛ بستن دكاكين- 589، 744، 764، 987، 991، 1028، 1030؛ بسته بودن دكاكين خبازي- 359؛ بسته شدن بازارهاي- 987؛ بسته شدن در دكاكين بزازها در- 390، 392؛ بسته شدن قهوه‌خانه‌هاي- 999؛ بگير و ببند شب‌هاي- 886؛ بلواي عام در- 510، 766، 955؛ بلواي عام رژي در- 171؛ بلواي مردم- 229؛ بلوكات- 68؛ بليط ترامويه در- 736؛ بناي ضرابخانه جديد در- 294؛ بهاي تخم مرغ در- 714؛ بهاي گوشت در- 361؛ بي‌اعتباري بانك انگليس در- 140؛ بي‌حاكمي- 902؛ بي‌خبر آوردن وليعهد به- 517؛ بيرون رفتن سيد جمال واعظ از- 912؛ بيرون رفتن شاه از- 766؛ بيرون شهر- 707؛ بيرون كردن مجد الملك از- 455؛ بي‌نظمي در- 408، 547؛ بيوتات دولتي- 477؛ پايتخت شدن- 133؛ پخش شبنامه در اردوي سربازان- 964؛ پست شهري در- 620، 621؛ پناهندگي ايل هداوند به- 533؛ پناهندگي زنهاي- به سفارت روس 415؛ پول سياه در- 215؛ پيشرفت ملك التجار در- 794؛ پيغام به علما و مجتهدين- 127؛ تأسيس آسياي بخاري در- 294؛ تأسيس راه شوسه از رشت به- 293؛ تأسيس شركت اسلاميه در- 293؛ تأسيس مدرسه رشديه در- 101، 197؛ تبعه ايتالي در- 373؛ تجار- 259، 637، 766؛ تجار روسي در- 196؛ تحصن اهالي- در سفارت انگليس 1105؛ تحويل سال در- 926؛ ترقي قند در- 876؛ ترك بعضي اجحافات در- 258؛ تسطيح شوارع 355؛ تشكيل مجلس آزادي در- 150؛ تشكيل مجلس شورا در- 114، 1013؛ تشكيل مدرسه اكابر در- 336؛ تعزيه در- 518؛ تفرج شاهزاده بلغارستان در- 496؛ تكفير علماي- 1014؛ تكيه دولتي- 61؛ تكيه مخصوص تعزيه‌داري در شمال- 94؛ تلگراف از اغتشاش- 993؛ تلگراف از تبريز به- 1037؛ تلگراف از فرنگ به- 621؛ تلگراف از قم به علماي- 1027؛ تلگراف ايراني‌ها به- 1103؛ تلگراف به امين السلطان
ص: 1268
از- 1082؛ تلگراف به- 436، 1042؛- تلگراف به روس 698؛ تلگراف شاه از فرنگ به- 805؛ تلگراف علماي- 1040؛ تلگراف مردم ارض اقدس به- 931؛ تلگراف مردم كردستان به- 887؛ تلگراف مظفر الدين شاه به- 4؛ تنزل نرخ- 565؛ تنظيف شهر- 93، 132؛ تنگي نان- 876؛ توفير جنس- 528؛ توقف سفير فوق العاده در- 679؛ توقف يك ماهه ظل السلطان در- 241؛ تولد ملك المورخين در- بيست و يك؛ تهديد علما به ترك- 972؛ تهديد وليعهد از- 1077؛ تئاتر دولتي- 643؛ جار زدن در- 363؛ جانشيني شعاع السلطنه در- 505؛ جشن سفارت روس در- 936؛ جشن مدارس- 384؛ جشن وليعهدي محمد علي ميرزا در- 12؛ جلوس مظفر الدين شاه در- 1؛ جنس اطراف- 1014؛ جنگ دوئل در- 180؛ جنون در- 808؛ جيره‌بگيرهاي- 532؛ چاپ سعادت‌نامه در- 51؛ چاپ شبنامه در- 1032؛ چاپ كتاب سه نفر تفنگدار در- 414؛ چاپ كتاب علي (ع) در- 226؛ چراغاني- 298، 517، 694، 996، 1003، 1006، 1025، 1037، 1087؛ چراغ‌برق در- 294، 322؛ چراغ كوچه‌هاي- 93؛ چراغ مختصر در- 1004؛ چراغ‌هاي فانوسي خيابان‌هاي- 816؛ حاكم- 252، 253، 319، 385، 392، 405، 418، 434، 443، 467، 486، 502، 509، 521، 528، 547، 554، 566، 570، 579، 584، 605، 607، 642، 645، 675، 676، 827، 832، 833، 836، 874، 887 پ، 929، 1029، 1039، 1060؛-- در عروسي پسران اتابيك 645؛ حبس و استنطاق و قار الملك در- 462؛ حبس نظر شدن عين السلطان در- 692؛ حرارت- 580؛ حركت شاه از- به فرنگ 609؛ حركت شيخ فضل اللّه از- 984؛ حركت ظل السلطان از اصفهان به- 178؛ حرمت علماي- 884؛ حريق- 125؛ حسن خان شوكت در- 507؛ حكم آقا نجفي در- 677، 681؛ حكم به آمدن كسان اتابيك به- 725؛ حكم به اسب ندواندن در- 572؛ حكم اخراج اجزا و اعضاي اتابيك از- 725، 754؛ حكمران- 41، 522، 858، 877؛- حكومت 18، 38، 43، 47، 88، 173، 174، 182، 213، 253، 411، 425، 441، 457، 524، 526، 532، 537، 538، 540، 542، 543، 583، 585، 600، 611، 647، 767، 826، 828، 839، 854، 861، 902، 911، 1024، 1044، 1057،-- آصف الدوله 423، 456، 513، 545؛-- صديق الدوله 14، 18؛-- علاء الدوله 826، 828، 911؛-- عين الدوله 538، 542، 543،-- فرمانفرما 18؛-- ناظم الدوله 213؛-- نصرت السلطنه 18، 47؛ حمل برنج به- 459؛ حمل سنگ قبر شاه شهيد از يزد به- 61؛ حمل غله از داخله و خارجه به- 486؛ حمل گندم به- 427، 459؛ حمل نعش شاه به- 3؛ حوادث- 127؛ حوالي- 435، 599؛ حياطهاي اندروني سلطنتي- 679؛ تبعيد بدگويان عين الدوله از- 734؛ خارج شدن طايفه ذكور امين السلطان از- 715؛ خارج شدن وزراي مخل عين الدوله از- 716؛ خارج نشدن نوكر دولت از- 505؛ خالصجات- 139؛ خالصه حكومت- 554؛ خانقاه صفي عليشاه در- 49؛ خبازخانه- 458؛ خبازهاي- 372، 417، 445، 452؛ خبر اعلان ارگ- 211؛ خبر شورش مردم [مشهد] به- 592؛ خبر فتح هرات در- 275؛ خبر- در ولايات 984؛ خبر شورش مردم [شيراز] به- 569؛ خبرهاي مختلف- 607؛ ختم حاجي ميرزا هاشم مجتهد در
ص: 1269
- 553؛ خرمن‌هاي- 407، 443؛ خروج اتابيك از- 989؛ خروج شاه از- 503؛ خريد غله براي- 381، 456؛ خريد آب قنات يوسف‌آباد- 507؛ خريد گندم براي- 452؛ خسوف در- 611، 741؛ خشك شدن حاصل در اطراف- 568؛ خفت علماي- 988؛ خوراك قند- 384؛ خوشحالي مردم- از عزل اتابيك 990؛ خيابان‌هاي- 534، 839؛ خيابان چراغ‌گاز- 433؛ داد و ستد پول سياه در- 417؛ دار الحكومه- 463؛ دار الخلافه- 57، 399، 699، 1018؛ دار الفنون- 446؛ دربار- 528، 529، 537؛ درخواست از علما براي آمدن به- 884؛ دروازه- 486، 552، 731؛ دروازه قزوين- 443، 459، 494، 581؛ دروازه‌هاي- 505؛ درويشان متصوفه- 53؛ دزدي در- 376، 804؛ دزدي سربازها در- 935، 965؛ دستخط چاپي شاه در- 999، دستگيري يك نفر سيد براي اعلان در- 582؛ دعوت طاوس العرفاء از مردم- به تصوف 50؛ دكاكين- 438، 820؛ دكاكين خبازهاي- 417؛ دكاكين و مستغلات- 754؛ دكاندارهاي- 162؛ دكان صراف‌هاي- 140؛ دل كندن امين الدوله از- 343؛ دواخانه‌هاي- 867؛ دهات- 17؛ دهات ييلاقي- 805؛ ذاكرين- 905؛ راه‌آهن و ترامويه- 736؛ راه‌آهن از بندر محمره به- 383؛ راه‌آهن از شميران به- 222، 333، 383، 676، راه انداختن اتومبيل كرايه در- 737؛ راه خراسان به- 864؛ راه رشت تا- 864؛ راه شوسه از- 602؛ راه شوسه گيلان به- 226، 463؛ رجال و معارف- 1000؛ رسيدن غله از بلاد به- 372؛ رضا خان مؤيد السلطنه در- 457؛ رعاياي روس در- 462؛ رعاياي عثماني در- 466؛ رفتن اتابيك از- 994؛ رفتن از- به عتبات عاليات 808؛ رفتن شاه از- به قم 680؛ رفتن وليعهد از- به آذربايجان 578؛ رواج پول نيكل در- 543؛ رواج چرخ خودنويس در- 294؛ روزنامه فلاحت در- 523؛ روزنامه مجموعه اخلاق در- 835، 855؛ روزنامه‌هاي- 741؛ رؤساي انجمن معارف- 471؛ رؤساي ايل بختياري در- 600؛ رؤساي مدارس ملي- 642؛ روشنايي در مغرب- 456؛ روضه‌خوان- 823؛ رياست ايلات اطراف- 563؛ رياست سپور- 543؛ رياست صوفيه- 372؛ رياست علماي- 1013؛ رياست كل وزراي- 525؛ رياست مريض‌خانه دولتي- 351؛ رياست يهود و ارامنه 547؛ رئيس راه‌آهن- 614؛ رئيس قزاق در- 735؛ رئيس محاكمات خارجه- 525؛ زلزله در- 469، 486، 502، 616، 644، 723، 929؛ زمستان- 149، 495؛ زنان- 455، 511، 768؛ ساخت ديناميت در- 1036؛ سادات اخوي در- 472، 838؛ ساكنين- 405؛ سرباز و سوار در- 879؛ سرباز و قشون در- 956؛ سربازهاي اردوي بيرون- 808؛ سردارهاي بزرگ- 889؛ سرماي- 111، 164، 194؛ سعد الدوله در- 733؛ سفارتخانه انگليس در- 1005؛ سفراي- 606؛ سفير عثماني در- 896، 907، 943؛ سكته صارم الملك در- 612؛ سگ‌هاي- 750؛ سم دادن به-- 235؛ سنگ‌فرش و تسطيح معابر- 230، 293؛ سوار و قزاق- 726؛ سياح ينگي دنيايي در- 1069؛ سينه‌پهلو در- 599؛ شاكيان فخر الملك در- 497؛ شاگردان مدارس ملي- 367، 389؛ شايعات در- 606؛ شايعه سكته شاه در- 955؛ شايعه بر ضد- در- 975؛ شايعه فلج شدن- در- 942؛ شايعه مرگ- در- 934، 955، 1074؛ شركت طبع كتاب در- 491؛ شعاع السلطنه به جاي شاه در- 476؛ شكايت
ص: 1270
اهل دهات- از ناصر السلطنه 438؛ شكايت تجار بوشهر به- 774؛ شكايت رعاياي كمره به- 561؛ شكايت زنهاي- به شاه 933؛ شكايت علماي فارس به- 577؛ شكايت مردم بهبهان به- 925؛ شكست اسكنان انگليس در- 926؛ شكست بانك انگليس در- 510؛ شورش اهالي- 470، 490؛ شورش زنها در- 511؛ شورش معنوي در- 168، 198؛ شوسه انزلي به- 339؛ شوسه تبريز به- 638؛ شوسه دو خيابان- 153؛ شوسه راه رشت به- 249؛ شوسه راه گيلان تا- 405، 634؛ شيوع اتومبيل در- 294؛ شيوع درد گلو در- 310؛ شيوع ذات الجنب در- 147؛ شيوع عكس باطن (زيكن) در- 294؛ شيوع گراور چاپ در- 295؛ صدارت امين الدوله در- 523؛ صداي مهيب در- 621؛ صدمه امير خان سردار به مردم- 805؛ صرافان- 765؛ صرف پول در- 386؛ صندوق- 1016؛ صوفيه- 372؛ ضرابخانه- 432؛ ضيافت وزير مخصوص در- 782؛ طاعون در- 511؛ طبع كتاب در- 64، 106، 132، 133، 153، 184، 195، 207، 464، 482، 518، 557، 584، 859، 940؛ طبقات معروفه- 645؛ ظهير الدوله در- 652؛ عارض شدن مردم كاشان به- 417؛ عارض شدن مردم گلپايگان و خوانسار به- 541؛ عارضين مشكوة الدوله در- 537، 550، 557؛ عايدي حكومت- 526؛ عرفاي نامي- 354؛ عزل آصف الدوله از حكومت- 542؛ عزل حاكم- 252، 253؛ عزل رياست ارامنه و يهود و گبر- 226؛ عزل ناظم الدوله از حكومت- 425؛ عزل وزيرمختار روس در- 921؛ عزيمت شاه از- به فرنگ 501، 606؛ عزيمت صدر اعظم به- 408؛ عزيمت مظفر الدين شاه به- 12؛ عزيمت ملك‌آرا از- به مسكو 24؛ عطاران- 837؛ علاء السلطنه در- 757؛ علما و رجال دار الخلافه- 57؛ علماي- 23، 105، 127، 136، 367، 392، 530، 532، 580، 589، 602، 606، 607، 615، 629، 677، 702، 750، 828، 834، 887- 890، 895، 943، 1017 1018؛ عمارت- 704؛ عمارت گلستان- 571؛ عمل پول سياه در- 543؛ عمل گوشت- 757؛ عمل نان- 408، 414، 441، 443، 512، 773، 777؛ عمل نرخ در- 713، 908؛ عمل نظم خباز و صنف- 457؛ عيد ميلاد مرتضوي در- 64؛ غلامشاه خان در- 804؛ غله- 427؛ غيبت شاه از- 611؛ فتنه و فساد در- 1052؛ فرار ركن السلطنه از- 711؛ فرار سالار الدوله از- 701؛ فرار عين السلطان از- 692؛ فراش حكومت- 1062؛ فراشباشي- 1059؛ فرستادن توپ از- به بروجرد 213؛ فرستادن سالار الدوله به- 701؛ فرستادن وكلاي شيراز به- 1091؛ فرنگي‌مآب‌هاي- 736؛- فروش قند از- 76؛ فروش گندم در- 407، 441؛ فوج كشيك- 397؛ قانون فرنگ در- 1042؛ قتل و غارت دهات- 982؛ قحطي- 459، 476، 534؛ قحطي غله در- 427؛ قحطي گوشت در- 767؛ قحطي نان در- 352، 360، 368، 407؛ قدغن تيراندازي به طيور در- 371؛ قدغن شدن دسته در- 382؛ قراسوران اطراف- 771 پ، 835؛ قراول- 1004؛ قراولخانه‌هاي- 270، 300، 755، 805؛ قراول‌هاي درب خانه‌هاي مردم- 885؛ قشون حاضر در- 536؛ قصاب‌هاي- 427، 600؛ قنات‌هاي- 371، 751 پ، 821؛ قوام الملك شيرازي در- 889؛ قيمت زغال و هيزم در- 339؛ قيمت كاه در- 646؛ قيمت گندم در- 510؛ قيمت نان و گوشت در- 951؛ قيمت نفط در- 507؛ كارخانه
ص: 1271
ريسمان بافي در- 106؛ كارخانه قندسازي- 75، 384؛ كارخانه كاغذسازي در- 478؛ كاشتن چغندرقند در- 811؛ كثرت گداي- 727؛ كدخداي محله سنگلج- 139؛ كرم خان دزد در- 530؛ كسبه- 384، 996؛ كشتار گوسفند در- 601؛ كمبود آرد در- 421؛ كمپاني شركت اسلاميه در- 424، 437؛ كم شدن دواب در- 507؛ كم‌فروشي گوشت در- 706؛ كمك به مدارس ملي- 331؛ كمي گندم در- 231، 530؛ كنترات شعبه راه خراسان به- 942، كنترات نان- 1065؛ كوچ ايل لشني به حوالي- 805، 839؛ كوچه‌هاي- 549؛ گراني در- 467، 526، 814؛ گردش اهالي نظام در- 965، 967، 968، 970؛ گردش شاه در- 945، 947؛ گرفتن جرم خورشيد در- 804؛ گرماي- 240، 436، 581، گشت قزاق در روز عاشورا در- 382؛ گلبندك- 520؛ گمرك- 343؛ گندم- 319، 408، 419، 563؛ مال التجاره روسي در- 143؛ ماه‌گرفتگي در- 471؛ متظلم شدن رعاياي ملاير و تويسركان در- 561؛ متفق بودن علما در- 902؛ متمولين- 75؛ متوقفين- 825؛ مجالس- 794؛ مجالس فاتحه در- 625؛ مجتهدين- 407، 435؛ مجلس دربار اعظم- 131؛ مجلس شوراي ملي- 1060، 1069؛ مجلس نرخ- 310، 311، 319؛ محكمه فيلسوف الاطبا در- 761؛ محل مجلس شوراي ملي در- 1092؛ محله سرتخت- 462؛ محله سنگلج- 262؛ محله عودلاجان- 94؛ مختار السلطنه در ايام وباي- 713؛ مدارس- 355؛ مدارس به طرز اروپ در- 216؛ مدارس جديد ملي- 407؛ مدارس ملي- 371، 374، 429، 459، 472، 486، 518؛ مدرسه آليانس اسرائيلي در- 792؛ مدرسه افتتاحيه- 338، 476؛ مدرسه ايتاميه منتظم السلطنه در- 498؛ مدرسه دار الفنون- 45، 446، 459؛ مدرسه رشديه- 390؛ مدرسه ملي اسلام در- 458؛ مدرسه ملي تمدن در- 760؛ مدرسه ملي ثروت در- 760؛ مدرسه ملي همت در- 875؛ مدرسه مليه در- 103، 518؛ مدير روزنامه حكمت در- 644؛ مراجعت آقا سيد عبد اللّه به- 1026؛ مراجعت شاه به- 853؛ مراجعت ملكه ايران به- 720؛ مراجعت ناصر الملك به- 132؛ مردم- 141، 197، 335، 353، 458، 530، 535، 537، 565، 578، 580، 682، 1037، 1046؛ مردن جمعي در- از قند مسموم 906؛ مركز رژي در- 171؛ مرگ عطاري در- 337؛ مريدان ظهير الدوله در- 49، 962؛ مريدان ملا عباسعلي در- 544؛ مساجد- 682؛ مسجد جمعه- 420؛ مسجد شاه- 826، 857؛ مسجد شيخ عبد الحسين در- 386؛ مطبعه چاپ حروف در- 422؛ معابر و طرق- 132، 517؛ معالجه ديفتري در- 159؛ معاندين اتابيك در- 681؛ معاودت علماي- 1019؛ معاودت وزيرمختار روس به- 26؛ معلم مدارس پطرزبورغ در- 437؛ مغشوش بودن- 411؛ مغشوشي عمل نان در- 523؛ ملاكين- 891؛ ملا محمد تقي شيخ العلما در- 733؛ ملل متنوعه- 496؛ ممنوعيت بره‌كشي در- 193؛ ممنوع شدن خروج زن در شب در- 503؛ مناصب عين الدوله در- 554؛ مناصب نوكرهاي تبريزي در- 684؛ منتخبين وكلاي- 1093؛ موقوف نمودن قهوه‌خانه‌هاي- 876؛ مهمانخانه اسلاميه- 438؛ مهماني باغ وزير اعظم در- 124؛ ميدان توپخانه- 772؛ ناظم الدوله حاكم- 392؛ ناظمي پستخانه- 441؛ ناظمي مدارس- 338؛ نان- 229،
ص: 1272
253، 352، 375، 405، 407، 408، 414، 441، 443، 512، 513، 771، 773، 777، 801، 876، 890، 951، 959، 1015، 1067؛ نانواخانه- 406؛ نايب سفارت عثماني در- 582؛ نجبازادگان- 337؛ نجباي الواط- 252؛ نرخ- 538، 589، 713؛ نرخ اسعار اجناس- 704؛ نرخ غله در- 353؛ نرخ گوشت در- 63، 223، 387، 959؛ نرخ نان در- 959؛ نظم- 355، 418، 427، 616؛ نظم پول سياه در- 180؛ نظم قمارخانه در- 227؛ نفي بلد معتضد السلطنه از- 612؛ نقاب نزدن زنان در- 836؛ نماندن امير خان سردار سپهسالار در- 687؛ نماندن علاء الدوله در- 701؛ نماندن قوام الدوله در- 514؛ نماندن وزير افخم در- 858؛ نواب راجه سردار محمد حسين خان بهادر در- 672؛ نيامدن روزنامه حبل المتين به- 528؛ نيامدن علما به- 890، 894؛ واعظ يزدي در- 526؛ واقعه سوزناك در- 744؛ واقعه ناگهاني- 94؛ واقعه يهود در- 60، 252؛ وبا در- 712، 713؛ وجه تمبر در- 928؛ وحشت صدر اعظم از آمدن اميرنظام به- 352؛ وداع سفراي- با شاه 503؛ وداع شاه با علماي- 606؛ ورود آقا نجفي به- 677؛ ورود بلجيكي‌ها به- 340، 572، 574؛ ورود سادات و تجار به- 899؛ ورود سالار الدوله به- 887؛ ورود سفير مكزيك به- 679؛ ورود سيد ابو القاسم به- 580؛ ورود شمس الدين بيك به- 167؛ ورود طبيب آلماني به- 1061؛ ورود عضد السلطان به- 907؛ ورود علما به- 899، 1005، 1007؛ ورود كارخانه فشنگ‌سازي به- 608؛ ورود مجد الملك به- 454؛ ورود محمد علي ميرزا به- 572، 756؛ ورود مظفر الدين شاه به- 4، 5، 15، 527، 533، 535؛ ورود وزيرمختار ايتاليا به- 704؛ ورود موسيو للواكويس كم به- 599؛ ورود مؤيد الدوله به- 571؛ ورود وزيرمختار انگليس به- 167؛ ورود وزير مختار فرانسه به- 307؛ ورود وزير مقيم هلاند به- 639، 950؛ ورود وليعهد به- 61؛ ورود سفير انگليس به- 556؛ وزارت- 179، 778؛ وزارت خالصه- 552؛ وزارت مقيم- 34؛ وزراي- 531، 534، 773، 813، 819؛ وزراي ششگانه در- 617؛ وزراي متوقف در- 503؛ وزير حكومتي- 1009؛ وزير روزنامه- 559؛ وزيرمختار اطريش در- 27، 578؛ وزيرمختار انگليس در- 494؛ وزيرمختار روس در- 628؛ وعظ ملا عباسعلي صوفي در- 647؛ وفيات- 70، 82، 94، 372، 495، 506، 507، 527، 562، 567، 582، 583، 589، 600- 602، 613، 682، 685، 687، 749، 820، 883، 907، 1090؛ وقايع- 919، 1035؛ وقف مدرسه در- 498؛ وكلاي تبريز در- 1042؛ وكلاي ملي- 1048، 1049؛ وليعهد در- 833؛ همدستي علماي تبريز با علماي- 1036؛ همهمه در- 880؛ هواخواهان امين السلطان در- 1070؛ هواخواهان نظام السلطنه در- 574؛ هواي- 408، 565، 573؛ هياهو براي كمبود نان در- 352؛ هيئت كمپاني از انگليس در- 735؛ يهود- 458؛ ييلاقات سلطنتي- 575- تهران.
طهراني/ طهراني‌ها: 531؛ سادات- 71.
طيمس (روزنامه): طبع بي‌مركب- 587- روزنامه طيمس.

ظ

ظفر الدوله سردار (رئيس قشون قراولان شاه):- رئيس قشون خراسان 228؛ سربازهاي قراول مخصوص شاه سپرده- 976؛- سرداري
ص: 1273
قشون 776.
ظفر السلطنه سردار، عزيز اللّه ميرزا (پسر جلال الدين ميرزا بن فتحعلي شاه): 622، 700 پ؛- آمدن به طهران 560؛- احضار به- 413؛- استعفا از حكومت همدان 560؛- پالتوي ترمه كشميري و سردوشي مرصع از درجه اول 363؛ تاراج- 859؛- تفرق مردم كرمان 852؛- جانشيني ركن الدوله در كرمان 805؛ چوب خوردن- 893؛- چوب زدن ملاي كرمان 871؛- حكومت اسدآباد 500؛- حكومت تبريز و رياست تجارت 312، 320؛- حكومت خوي و اروميه و سلماس 38؛- حكومت سيستان و بلوچستان 633؛- حكومت همدان 436؛- رياست قشون آذربايجان 165؛- رئيس قشون و حاكم تبريز و رئيس التجار آذربايجان 336؛- سرداري قشون 776؛- و شاه 413، 736؛ شورش مردم كرمان بر- 861؛- در طهران 859؛- عزل 871؛- لقب سردار 241؛- متواري شدن 871؛- مناصب مهم در عصر مشروطيت 736 پ؛- ملقب به سردار 441؛- نيابت حكومت تبريز 336- عزيز اللّه ميرزا ظفر السلطنه.
ظل السلطان، سلطان مسعود ميرزا (پسر بزرگ ناصر الدين شاه، حاكم اصفهان): 178، 328، 345، 649 پ؛- و آقا نجفي 346، 958؛- آمدن از اصفهان به- 329، 835؛- آمدن از فرنگ به- 907؛- امتياز جاري كردن آب 660؛- بازگشت به اصفهان 241؛ برادر- 328 پ؛ برادر تني- 635؛ برادرزن- 457؛- برچيدن فاتحه عشرت السلطنه 907؛- بيان فوايد مجلس ملي 1088؛- بي‌رحمي و هرزگي 328؛ پسر- 328، 457، 492، 635، 759، 920، 1015 پ، 1078؛ پيشكار- 791؛- تبديل اطاق‌هاي سرباز ميدان نقش جهان به دكان 358؛- تشكيل كارخانه و كمپاني قالي‌بافي در اصفهان 356؛ تلگراف به- 339؛- تلگراف تسليت و تهنيت به مظفر الدين شاه 12؛- تمجيد از اتابيك 836؛- توقف در طهران 241؛- توقيف در بادكوبه 852؛- جلوگيري از حمل غله اصفهان به طهران 456؛- جمع‌آوري ماليات از بختياري 629؛- حاكم اصفهان 339، 456،- در حضور شاه 835؛- حكومت اصفهان 14، 702؛ دستخط شاه به- 507؛ راپرت وكيل الدوله در رفتن صدر اعظم به منزل- 237؛- سبب فساد و شورش در فارس 577؛ ظلم- 364، 465؛ عداوت ايرانيان با- 328؛ كاغذ رجال ايران به- 364؛- كشتن برادرزن 457؛- مرخصي براي معالجه در فرنگ 835، 850؛ ملاقات صدر اعظم با- 236؛ منزل- 237، 909؛- در منزل اتابيك 836؛ منشي‌باشي- 649، 791؛- نام‌گذاري پسرش 328 پ؛ نوه- 465 پ؛- همراهي با علماي اصفهان 531، 666- سلطان مسعود ميرزا ظل السلطان.
ظهير الاسلام، جواد (پسر امام جمعه طهران): 894؛ برادر- 758؛- ديدار با شاه 834؛- شرح حال 758 پ؛- مرض درد پهلو 685؛- نايب التوليه مسجد سپهسالار 758 پ، 776- جواد ظهير الاسلام.
ظهير الاسلام، زين العابدين (امام جمعه طهران): پسر- 758 پ.- زين العابدين امام جمعه طهران،- امام جمعه.
ظهير الدوله، ابراهيم خان (داماد فتحعلي شاه، حاكم كرمان): سلسله- 871 پ- ابراهيم خان ظهير الدوله.
ظهير الدوله/ ظهير الدوله ايشك آقاسي‌باشي، ميرزا علي خان (وزير تشريفات): 629 پ، 1072 پ؛ آشوب اهالي مازندران عليه- 635؛- آمدن
ص: 1274
از فرنگ 528؛ انتقاد محافل مذهبي تهران از- 653 پ؛ باغ- 453؛- ايجاد قهوه‌خانه 504؛ پسر- 360؛- پيشواي جماعت صفي عليشاهي 49؛- جانشيني صفي عليشاه 49، 50؛- حبس و تنبيه كربلايي عباس 629، 652 پ؛- حكومت مازندران 552؛-- همدان 962، 1065؛ خوانساري علماي طهران به عزل- 629؛- دستور طبع روزنامه در همدان 1088؛- ديدار با سفير عثماني 834؛ رقعه دعوت- 563؛- در روزهاي سلام 50؛- رياست صوفيه طهران 372؛- رئيس تشريفات 504، 653 پ؛- رئيس دراويش طهران 799؛- سفارت اسلامبول 518، 519؛- از سلك دراويش 653؛- شاهي دادن به مردم از طرف شاه 563؛- شوهر ملكه ايران 710، 711؛- و شيخ محمد حسن بارفروشي 652 پ؛- عزل 652؛- فسق و فجور 711 پ؛ كفر- به فتواي شيخ كبير 653 پ؛- ملقب به صفا عليشاه 799؛ منصب ايشيك آقاسي باشي‌گري مخصوص- 161، 372؛- منعقد كردن مجلس در همدان 1072؛- و ناچاري ملاكين از فروش گندم 1065؛- و نوكري ديواني 372؛- واگذاري رياست ايشك‌خانه به پسرش 372؛- وزير تشريفات 49، 552، 563، 710، 711- علي خان ظهير الدوله- صفا عليشاه.
ظهير الدوله قجر، محمد ناصر خان: پسر- 372 پ- ظهير السلطان، محمد ناصر خان- محمد ناصر خان ظهير الدوله.
ظهير السلطان، محمد ناصر خان (معروف به خان خان، پسر علي خان ظهير الدوله):- ايشيك آقاسي باشيگري 160؛- عزل از حكومت سراب 306؛- مخلع به جبه ترمه مرصع 161؛ مرحمت عصاي مرصع به- 360؛- ملقب به ظهير السلطان 160؛- و نزاع ايلات اردبيل 271- ايشيك آقاسي‌باشي- ظهير الدوله قجر- محمد ناصر خان ظهير السلطان- خان خان.
ظهير الملك امير تومان، حاجي (حاكم كرمانشاهان):- و اشرار كلهر 45؛- مخلع به سرداري ترمه با سردوشي الماس 515.
ظهير همايون، عبد الحسين خان (پسر صدر الدوله):- منصب پيشخدمتي حضور همايون 113- عبد الحسين خان ظهير همايون.

ع‌

عادله سلطان (عمه سلطان عثماني):- فوت 312، 341.
عارف: 53.
عارف [قزويني]: 753 پ.
عاشورا: 383، 750، 751، 979؛ بارش شديد در- 568؛ روز- 991؛ روز اول- در دزفول 449؛ سينه‌زني در- 382؛ شب‌هاي- 693؛ عصر- 568.
عالي الملك، ميرزا حسينعلي لشكرنويس:- لقب عالي الملك 608، 609- حسينعلي لشكرنويس، ميرزا.
عايشه/ گوهر (دختر ارمنيه): 423- گوهر (دختر ارمنيه).
عايشه خانم (خواهر سردار امجد، زن ناصر الدين شاه):
215 پ.
عباس، آقا سيد:- ملقب به جلال التوليه 183- جلال التوليه، آقا سيد عباس.
عباس افندي (رئيس بابيه):- حبس 819؛ رفتن امير جاسبي نزد- 820؛- در عكا 820؛- وفات 854.
عباس حلمي پاشا (خديو مصر): پسر- 376.
عباس خان (پسر ايلخاني ايل كلهر):- ملقب به صمصام نظام 613- صمصام نظام، عباس خان.
ص: 1275
عباس خان اعتضاد الدوله (حاكم قم):- حكمران قم 97، 934؛- حكومت كاشان 14، 84؛- عزل از حكومت قم 116، 496، 934- اعتضاد الدوله، عباس خان.
عباس خان تفرشي، ميرزا (منشي‌باشي سعد السلطنه):- ملقب به سعد السلطان 113- سعد السلطان، عباس خان تفرشي.
عباس خان صفاء السلطنه، ميرزا (پسر ميرزا علي صفاء السلطنه):- لقب 645- صفاء السلطنه، عباس خان.
عباس خان قوام الدوله تفرشي/ عباس قوام الدوله آشتياني (وزير خارجه): پسر- 324 پ، 740 پ؛- فوت 34؛- وزير داخله 740 پ- عباس قوام الدوله آشتياني- قوام الدوله آشتياني، عباس خان.
عباس خان معاون لشكر، ميرزا: 945- معاون لشكر.
عباس خان مهندس محتسب الممالك (رئيس سپور):- درشكه در كوچه‌هاي طهران 549؛- عزل از وزارت احتسابيه طهران 691؛- ملقب به محتسب الممالك 543- محتسب الممالك، عباس خان مهندس.
عباس خان مير پنجه:- خدمت در سرحدات ايران 49.
عباس صفوي (شاه): راه‌سازي به حكم- 283.
عباسعلي صوفي واعظ، ملا:- و آقا سيد ريحان اللّه مجتهد 647، 648.
عباسقلي خان (برادر ميرزا مهدي خان رضوان الملك شيخي):- ملقب به رضوان الملك 614- رضوان الملك، عباسقلي خان.
عباسقلي خان، ميرزا (رئيس گمرك انزلي): 428.
عباسقلي خان اعظم الدوله امير تومان (پسر عضد الملك):
- مخلع به سرداري شمسه مرصع 513- اعظم الدوله، عباسقلي خان.
عباسقلي خان پيشخدمت (پسر علي خان امين الصره):- ملقب به مؤتمن همايون 46- مؤتمن همايون، عباسقلي خان.
عباسقلي خان پيشخدمت (نواده بشير الملك): 343.
عباسقلي خان سپهر (پسر ميرزا تقي لسان الملك، وزير تأليفات):- جبه ترمه شمسه مرصع به- 224؛- عيد گرفتن يوم مبعث و ... 679- سپهر، عباسقلي خان- كمال السلطنه.
عباسقلي خان سهم الملك امير تومان:- وزارت پليس و احتساب 42- سهم الملك، عباسقلي خان.
عباسقلي خان مير پنجه (كدخداي محله دولت):- مأمور رفع جنگ دوئل 180؛- ميانجيگري 181.
عباسقلي نانواباشي، حاجي: 876.
عباس قوام الدوله آشتياني: 740 پ- قوام الدوله آشتياني، عباس خان- عباس خان قوام الدوله تفرشي.
عباس مهندس‌باشي، ميرزا: 228- مهندس‌باشي.
عباس ميرزا ملك آرا (نايب السلطنه، پسر محمد شاه): 58، 365 پ؛ پسر ارشد- 24 پ- ملك آرا، عباس ميرزا.
عباس ميرزا وليعهد/ عباس ميرزا نايب السلطنه (پسر فتحعلي شاه): 24، 447، 687، پسر- 541 پ، 652 پ، 804 پ، 1000 پ- نايب السلطنه.
عباسي: خلفاي- 419.
عباسي (پول): 330، 389، 414، 434، 441، 457، 502، 504، 509، 511، 512، 524، 539، 566، 575، 584 پ، 595، 801، 802، 840، 876 پ، 891، 902.
عباسي/ بندرعباس:- خيال تصرف توسط روس 450؛ كشتي جنگي آلماني روانه- 390؛ مأموريت سديد السلطنه در- 650- بندرعباس.
عبد الباقي حجة الاسلام رشتي، حاجي ميرزا: پسر- 518.
عبد الباقي حكيم‌باشي/ اعتضاد الاطباء: پسر- 791 پ- اعتضاد الاطباء، عبد الباقي حكيم‌باشي.
عبد الجواد ميرزا: دختران دوقلوي- 631.
ص: 1276
عبد الحسين، سيد (از پيشوايان بابيه): 634.
عبد الحسين، ميرزا:- تحصيل در هندوستان 507.
عبد الحسين تهراني العراقين، شيخ:- درگذشت 387 پ؛- زهد و تقوي 386.
عبد الحسين خان (برادر حاجب الدوله):- لقب مشير دربار 517- مشير دربار، عبد الحسين خان.
عبد الحسين خان (قونسول عشق‌آباد):- سفارت دربار مسكو 24.
عبد الحسين خان اعتلاء السلطنه: 496 پ؛- وفات 527- اعتلاء السلطنه، عبد الحسين خان- معين الدوله.
عبد الحسين خان امير تومان:- حكومت ولايات ثلاث 14.
عبد الحسين خان سردار محيي- معز السلطان، عبد الحسين خان- سردار محيي.
عبد الحسين خان ظهير همايون (پسر صدر الدوله): 113- ظهير همايون، عبد الحسين خان.
عبد الحسين خان فخر الملك كفري: داماد- 287- فخر الملك كفري.
عبد الحسين خان لسان السلطنه: 1002 پ- ملك المورخين- لسان السلطنه.
عبد الحسين خان مدير الملك:- مدير الملك، ميرزا عبد الحسين خان.
عبد الحسين خان مظفر نظام مير پنجه (بيگلربيگي خراسان):
- سنگ‌فرش كوچه‌هاي مشهد مقدس 855- مظفر نظام مير پنجه، عبد الحسين خان.
عبد الحسين خان معز السلطان/ سردار محيي (برادر ميرزا كريم خان رشتي): 738 پ؛- تصرف گيلان 691 پ؛- كشتن آقا بالا خان 691 پ- معز السلطان، عبد الحسين خان- سردار محيي.
عبد الحسين خان معين الدوله: 496- اعتلاء السلطنه- معين الدوله، عبد الحسين خان.
عبد الحسين خان ملك المورخين/ لسان السلطنه: نه- ملك المورخين- لسان السلطنه.
عبد الحسين خان ناظم خلوت/ مستعان السلطنه:- نظم خلوت 22- ناظم خلوت- عبد الحسين خان- مستعان السلطنه.
عبد الحسين عميد التجار: 901،- در بلواي ارامنه بادكوبه 913- عميد التجار، عبد الحسين.
عبد الحسين ميرزا فرمانفرما سالار لشكر:- حكومت طهران 38؛- حكومت كرمان و بلوچستان 903؛- دشمن سرسخت امين السلطان 317 پ؛- شرح حال 652 پ- فرمانفرما، عبد الحسين ميرزا- سالار لشكر، عبد الحسين ميرزا فرمانفرما.
عبد الحميد، آقا سيد: 1017 پ؛ شعر در كشته شدن- 1016.
عبد الحميد/ عبد الحميد بن يحيي بن سعد (كاتب مروان اموي): 31 پ.
عبد الحميد خان (سرتيپ توپخانه):- رفتن به دزفول 391.
عبد الحميد خان سرتيپ پيشخدمت:- ملقب به منصور الدوله 91- منصور الدوله.
عبد الحميد خان ثاني (سلطان عثماني): 341 پ، 370؛ اتحاد اسلام براي- 802 پ؛- اجازه جمع‌آوري اعانه براي ارامنه 207؛- ارسال شمشير براي شاه ايران 134، 135، 194؛- ارسال نشان براي مظفر الدين شاه 98؛ برادر- 717؛ پسر- 696؛- تبريك سلطنت به مظفر الدين شاه 24؛- تلگراف به شاه 668؛ تلگراف شاه ايران به- 135؛ تلگراف صدر اعظم در عزل منيف پاشا به- 166؛- جمع‌آوري قشون در سرحد بلغار 376؛- جواب تلگراف شاه ايران 135، 312؛- خارج كردن مستخدمين فرنگي 735؛- دستور العمل تبريك و تسليت به مظفر الدين شاه 29؛- رسيدگي به امور 633؛ رفتن ركن السلطنه نزد- 711؛- رياست انجمن مهاجرين در اسلامبول 373 پ؛ سفير
ص: 1277
فوق العاده- 203؛- سلطان روم 711؛- سلامت 869؛ شورش تركهاي جوان عليه- 633 پ؛- لشكركشي به يونان 376؛- مريضي 1056؛- مستبدترين سلاطين 370 پ؛- مسموم كردن و كشتن سيد جمال الدين اسدآبادي 802 پ؛- نشان و نامه براي پادشاه ايران 203؛ هديه- 435؛- هديه شمشير به شاه ايران 134.
عبد الحميد خان غفاري كاشاني:- ملقب به يمين نظام 641- يمين نظام- سردار مقتدر.
عبد الحميد خان متين السلطنه: 972 پ- متين السلطنه.
عبد الحميد عراقي، آقا سيد:- قتل 977.
عبد الخالق، ميرزا (كارگزار كرمانشاهان):- عزل 495.
عبد الرحمن خان (حاكم افغانستان):- و امير اسحاق خان 365؛- بنياد صنايع 219؛ جانشين- 365؛- حكم اخراج رعاياي ايران 228؛ خبر مرگ- 229؛- سازش پنهاني با روس‌ها 364؛- گمرك بر مال التجاره خارجه 219.
عبد الرحيم خان طبيب، ميرزا:- مأمور ايجاد قرانتين در خراسان 71.
عبد الرحيم خان قائم مقام سيد طباطبايي: 212 پ، 526 پ؛- فوت 592، 593- قائم مقام، ميرزا عبد الرحيم خان.
عبد الرزاق خان، ميرزا/ عبد الرزاق مازندراني (مستوفي سررشته‌دار مخزن نظامي):- ملقب به رفعة السلطنه 311، 319- رفعة السلطنه، عبد الرزاق خان.
عبد الرزاق خان سرهنگ (پسر ميرزا افضل اللّه خان، وزير كاشان):- ملقب به آصف ديوان 503- آصف ديوان.
عبد الرزاق مهندس سرتيپ: 890.
عبد الرسول خان اصفهاني: 85 پ.
عبد الرضا خان شجاع الدوله (فرزند ابو الحسن خان):- وفات 661 پ- شجاع الدوله، عبد الرضا خان.
عبد الرضا خان يزدي:- اعقاب 492 پ.
عبد الصمد خان ممتاز السلطنه: هفده 644، 759- صمد خان- ممتاز السلطنه، ميرزا عبد الصمد خان-
عبد الصمد خان مير پنجه، حاجي:- ملقب به موقر الملك 522- موقر الملك، عبد الصمد خان مير پنجه.
عبد الصمد ميرزا (پسر عماد السلطنه):- ملقب به حميد السلطان 614- حميد السلطان، عبد الصمد ميرزا.
عبد الصمد ميرزا عز الدوله (پسر محمد شاه و عموي مظفر الدين شاه):- حكومت ملاير و تويسركان و نهاوند 776- عز الدوله، عبد الصمد ميرزا.
عبد العزيز خان (سلطان عثماني):- خلع 717.
عبد العزيز خان، ميرزا (رئيس ديوانخانه عدليه كردستان):
- ملقب به صديق ديوان 44، 461- صديق ديوان، عبد العزيز خان.
عبد العظيم (ع): اخراج جمال الدين اسدآبادي از- 16؛ حركت دادن نعش شاه شهيد به- 61؛- زيارت شاه 503، 561؛ ساخت اسكناس به سبك انگليسي در- 612.
عبد العلي خان اديب الملك: پسر- 765 پ، 770 پ- اديب الملك، عبد العلي خان- عبد العلي خان سرهنگ.
عبد العلي خان سرتيپ اول توپخانه (پسر سپهر):- ملقب به مورخ السلطنه 134- مورخ السلطنه، عبد العلي خان.
عبد العلي خان سرهنگ: پسر- 335 پ- اديب الملك، عبد العلي خان- عبد العلي خان اديب الملك.
عبد العلي خان ناصر ديوان (وزير و نايب الاياله كرمانشاهان): 583- ناصر ديوان.
عبد العلي ميرزا معتمد الدوله: پسر- 908؛- شرح حال 908 پ،- وفات 682- معتمد الدوله،
ص: 1278
عبد العلي ميرزا.
عبد العلي نجم الممالك: 161- نجم الممالك.
عبد الغفار خان، ميرزا (نايب سفارت لندن):- مفتخر به منصب سرتيپي دوم 582.
عبد الغني خوئي، ميرزا: پسر- 695 پ.
عبد القادر گيلاني، شيخ: صحن- 449، 449 پ؛- مناقب 450 پ.
عبد الكريم (تاجر كلداني):- انكشاف صنعت كاشي طلايي 293.
عبد الكريم خان/ عبد الكريم وثوق حضور، ميرزا (صندوقدار صدر اعظم):- رياست صرف جيب 504؛- عزل از صرف جيب 532- وثوق حضور، ميرزا عبد الكريم خان.
عبد الكريم خان امير تومان، ميرزا سيد:- حكومت كاشان 203؛- عزل از ناظري حاكم كاشان 231- حسام لشكر- كريم خان حسام لشكر.
عبد اللطيف طسوجي (مترجم الف ليلة و ليلة): 361 پ؛ پسر- 703- طسوجي، عبد اللطيف.
عبد اللّه (قلعه): 508- قلعه عبد اللّه.
عبد اللّه، حاجي شيخ (پسر حاجي شيخ زين العابدين حجة الاسلام مازندراني):- نايب خاص حاجي سلطانعلي در طهران 51.
عبد اللّه، ميرزا (شاگرد صراف): 151.
عبد اللّه التعايشي (جانشين متمهدي):- نزاع با انگليسي‌ها 223.
عبد اللّه الموسوي: 1005.
عبد اللّه [بن] جعفر: 133.
عبد اللّه بهبهاني/ آقا سيد عبد اللّه بهبهاني/ آقا سيد عبد اللّه مجتهد: 857، 877، 880 پ، 890، 1007، 1008، 1048؛ آدم- بر منبر 1075؛- و آزادي سخن و قلم 1018؛ آقا سيد محمد مجتهد در منزل- 955، 967؛- و اتابيك 876؛ اجتماع طلاب در خانه- 876؛- احضار توسط شاه 900؛- احوالپرسي از شاه 951؛- و اصلاح نان و گوشت 1024؛- و امين دار الضرب 1015؛ بست‌نشيني مهدي گاوكش در خانه- 971؛ پول گرفتن داماد- 951؛- تحريك مردم 952؛ تلفن شاه به- 899، 1032؛ تعزيه‌داري- 1021؛ تلگراف علماي نجف به- 781؛ تمجيد جرايد خارجه از- 1017؛ تهديد- 1026؛- تهييج مردم در مدرسه سپهسالار 858؛ جواب صدر اعظم به- 1032؛- حرام كردن روزنامه مؤيد الاسلام 819؛- در حضرت عبد العظيم 880؛ حمايت- 895؛ حمايت انگليس از- 985؛ خانه- 675؛- و خبر عزل اتابيك 994؛- خدمت شاه 1026؛- خطاب به مردم 1023؛ خطبه- 1027؛- خلوت با شاه 1017؛ خوف- 1022؛ داماد- 896 پ، 951، 1066 پ؛- دربر كردن جامه زنانه 752؛- دفاع از نظامنامه 1025؛ ديدار صدر اعظم از- 1011؛ ديدار وليعهد از- 819؛- رد پيشنهاد تكفير اتابيك 975؛ رفتن اتابيك به منزل- 861؛- رفتن به مدرسه مروي 879؛- روضه‌خواني 976؛- رياست علماي طهران 1013؛ سواد دستخط شاه به- 963؛- شكايت از تعديات وزير در منبر 959؛- شكايت از صديق الممالك صراف 837؛- شكايت از نوز به شاه 751؛- و صدر العلما 978؛ صورت جوابيه- 1011؛ طاق نصرت درب خانه- 1006؛- و طلاب 492؛- عريضه به شاه 751؛- در عيد فطر 876؛- كاغذ به شاه درباره عزل نوز 763؛ كاغذ كسبه به- 1013؛ كاغذ وليعهد به- 1081؛ كتك زدن- 675؛- كنكاش بر ضد دولت 972؛- گرفتن پول از مشير السلطنه 801؛- متفرق كردن مردم 980؛ متوسل شدن مشكوة الدوله به- 800؛- متهم به رشوه‌گيري 1030؛- و مجلس عدالتخانه 930؛- محرك فتنه اصفهان 781؛ مردم در
ص: 1279
منزل- 1028؛ مشير ديوان در منزل- 1030؛- و مشير الملك 1016؛- منبر رفتن در مسجد سرپولك 967؛- در منبر 751؛- در منزل صنيع الدوله 1086؛- مهرباني به همراهان 986؛- ناز شست به شاه 904؛- نامه تند به شاه در حمايت از شيخ الرئيس 929؛- و نظامنامه مجلس 1017؛- نگهداري طلاب و سادات و الواط با اسلحه در خانه 970؛ هياهو در منزل- 1026؛ همراهي نكردن علما با- 750.
عبد اللّه خان، ميرزا (پسر ميرزا علي اصغر خان امين السلطان): 1045؛- عروسي 645؛- نزد شاه 697؛- نشان درجه اول شير و خورشيد مكلل به الماس با حمايل سبز 591؛- از وزراي ششگانه 610.
عبد اللّه خان ساعد السلطنه:- ملقب به سردار اكرم 85- سردار اكرم، ساعد السلطنه.
عبد اللّه خان مستوفي گركاني: كتاب- 114 پ- مستوفي، ميرزا عبد اللّه خان.
عبد اللّه خان معتمد الوزاره: 974- معتمد الوزاره.
عبد اللّه خان مير پنج:- لقب مجيد السلطنه 47- مجيد السلطنه، عبد اللّه خان مير پنج.
عبد اللّه خان ناظم السلطنه قجر (پسر علاء الدوله امير نظام):
پسر- 585 پ؛- وقف اموال 560- ناظم السلطنه، عبد اللّه خان قجر.
عبد اللّه خان يوشي: 215- سردار امجد يوشي.
عبد اللّه مستوفي (منشي امين الملك وزير داخله):- عضويت وزراي دار الشوري 328.
عبد الله دبير التوليه، آقا ميرزا سيد: 183- دبير التوليه، آقا ميرزا سيد عبد الله.
عبد اللّه مازندراني، شيخ:- حمايت از مشروطيت در عتبابت 532 پ.
عبد اللّه مجتهد همداني، ميرزا:- حكم در همدان 60.
عبد اللّه ميرزا (پسر عباس ميرزا نايب السلطنه): پسر- 541، 687.
عبد اللّه ميرزا دارا (پسر فتحعلي شاه): پسر- 368 پ؛ 536 پ، 737- دارا (پسر فتحعلي شاه).
عبد اللّه ميرزا حشمت الدوله (پسر عبد اللّه ميرزا پسر عباس ميرزا نايب السلطنه): 804؛- اولاد 687؛- حاكم كمره 541؛- وفات 687- حشمت الدوله، عبد اللّه ميرزا- ابراهيم ميرزا.
عبد المجيد ميرزا عين الدوله (پسر عضد الدوله پسر فتحعلي شاه): 643، 1017 پ؛- دعوي صدارت 671- عين الدوله، عبد المجيد ميرزا- اتابيك، عبد المجيد ميرزا عين الدوله.
عبد المحمد ميرزا سيف الدوله (برادر بزرگتر عين الدوله):
516 پ- سيف الدوله، عبد المحمد ميرزا.
عبد النبي، ميرزا:- شرارت 923.
عبد النبي مجتهد، آقا شيخ:- انتقاد از دولت 953؛- منبر رفتن در محله سرچشمه 955؛- نقل خواب ديدن ميرزاي شيرازي 955.
عبد الوهاب آصف الدوله شيرازي: پسر- 654 پ، 752- آصف الدوله شيرازي،- نصير الدوله- عبد الوهاب.
عبد الوهاب خان، ميرزا: 689 پ، 1067 پ- نظام الملك، ميرزا عبد الوهاب خان (وزير عدليه).
عبد الوهاب خان، ميرزا (نايب الحكومه يزد): پسر- 231.
عبد الوهاب خان مستوفي، ميرزا:- ملقب به رئيس الكتاب 246- رئيس الكتاب، ميرزا عبد الوهاب خان مستوفي.
عبد الوهاب ميرزا:- ملقب به ابتهاج السلطان 517- ابتهاج السلطان، عبد الوهاب ميرزا.
عبد الهادي: 423- جرجي بن الياس كعيكاتي.
عبري:- زبان 101، 792.
عبيد اللّه، شيخ: 907.
عبيد اللّه تعايشي (خليفه مهدي سوداني):- غارت اعراب سكنه شمالي 327.
عبيد اللّه كرد سنّي: پسر- 850.
ص: 1280
عتبات عاليات: 251، 286، 938، 1042، 1082؛ بردن نعش شكوه السلطنه به- 773، 804، 821؛ تلگراف از- 1042؛ تلگراف جعلي از طرف- 142؛ تلگراف مرخصي زوار به- 73؛ حركت علما به- 884، 982، 983؛ حمل نعش شاه به- 1091؛ درخواست علما براي كوچ به- 127؛ رفتن از طهران به- 808؛ رفتن سيد جمال واعظ اصفهاني به- 895؛ رفتن موقر السلطنه به- 886؛ زيارت- 801؛ سفر آقا ميرزا علي آقاي مجتهد به- 136؛ سفر علماي طهران به- 187؛ علماي- 532، 825، 878، 959؛ قدغن زوار به- 73؛ وزير افخم در- 665؛ وصيت شاه به حمل جنازه‌اش به- 1089؛ همراهي علماي- 959.
عثماني: 134، 423، 810، 841، 868، 907، 947، 948، 966؛- آزاد كردن كريت 190؛ آلمان محرك- 1017؛ آمدن ارامنه- به ايران 942؛ اتحاد ايران و- 194؛- اجازه حمل ضريح نقره‌اي به مدينه 631؛- و اجازه عبور سفاين جنگي روس از داردانل 639؛- احداث خط راه‌آهن در شام 604؛ اخبار جلوس همايوني به دولت- 71؛ اختلافات شيعه و سني در- 743 پ؛- و ادعاي انگليس در قلعه عدن 592؛- استحكام بصره 450؛ اصلاح سرحد ساوجبلاغ ميان ايران و- 923؛- اصلاح مابين شمرت و ذكرت 891؛ اعضاي شوراي دولت- 491؛ افتتاح مدرسه در- 197؛ افتتاح مدرسه تعليم نسوان 197؛ افواج- 464؛- امتياز راه‌آهن به آلمان 421، 498؛- و امريكا 511؛ انگليس محرك- 496؛- و ايراني 530؛ ايجاد راه‌آهن توسط پادشاه- 525؛ باش شهبندر دولت- 297؛ بخش آسيايي دولت- 1102؛ برقراري ماليات سرشماري نفوس توسط دولت- 967، 968؛ بلاد- 810؛ بنادر- 646؛- بناي دروازه در شمال نجف 475؛ بيرق- 190، 603؛ بيعت عسكر- به خليفه يمن 1102؛ پادشاه- 98، 364، 376، 429، 450، 519، 525، 527، 533، 666، 668، 670، 685، 696، 711، 717، 735، 766، 796، 802، 801، 869، 1101؛ پناهندگي خانواده جعفر آقاي شكاك به- 833؛ تبعه- 190، 927؛- و تبعيت مسلمانان بخارا و خيوه 219؛ تجاوز عشاير 965؛ تجزيه امپراطوري- 226؛ تحصن در سفارت- 981؛ تدريس علوم دينيه و اخلاقيه در- 364؛ تركان- 549 پ؛ ترك دستي فرانسه با- 592؛ تشكيل مجلس به رياست سلطان- 231؛- تعيين حاكم جزيره كريت 222؛ تلگراف پادشاه- 711؛-- به آقا نجفي 666؛ تلگراف تبعه ايران به سفارت- 968؛ تلگراف تسليت به سلطان- 312؛ تلگراف شاه ايران به- 134؛ تلگراف سلطان- به شاه 885؛ توسل ابن الرشيد به دولت- 646؛ جامعيت عيد ميلاد خاتم الانبياء بين ايران و- 98؛ جدا شدن چند صوبه از- 227؛ جدال عساكر- و خليفه يمن 1102؛ جزيره- 912؛- جمع‌آوري قشون 778؛- و جنازه‌هاي ايراني 457؛- جنگ با بلغارستان 388؛-- با روس 527؛-- با يونان 222، 415، 465؛ جواب مجلس به- 948؛ جيره‌خواران- 464؛- حبس ايراني‌ها 1103؛- حبس بابيه 819؛- حبس عباس افندي 854؛ حساب ريع زراعت بلاد- 465؛ حكومت- 417؛ حمله مأمورين- به دكان ايراني‌ها 1102؛ خارج نشدن پنبه از ممالك- 417؛ خروج ابن الصباح بر ضد- 590؛ خط- 221؛-- وزارت خارجه 737؛ خطابه سفير- 28؛ خطوط- 213؛ خطوط راه‌آهن- 444؛
ص: 1281
خيال اتحاد آلمان با دولت- 226؛ خيال سلطان- 340؛ دربار- 166، 577، 972 پ؛ دعوت پادشاه- از شاه ايران 519؛- و دول اروپا 465؛ دولت- 71، 167، 219، 297، 304، 465، 491، 496، 507، 600، 646، 778، 825، 844، 891، 942، 958، 967، 968، 1102 پ؛ رسم قشون- 265؛ رعاياي- 451، 907؛-- در طهران 466؛ رفتن عشيرت كلهر به- 407؛ روي آوردن دولت آلمان به- 226 پ؛ زبان دربار- 428؛ زلزله در- 620؛ ژاندارم- 669؛- ساخت راه‌آهن بين كربلا و بغداد 208؛ سخت شدن كار بر- 967؛ سخت‌گيري مشير الدوله به سفير- 933؛ سرحد- 509، 683، 1017، 1065؛ سرحد ايران و- 924؛ سفارت- 432، 433، 507، 583، 851، 885، 968، 971، 972؛ سفير- 33، 834، 884، 894، 907، 935؛ سفير فرستادن سلطان- به چين 447؛ سفير فوق العاده- 24؛ سفير كبير ايران در- 152، 591، 577، 715؛ سلطان- 217، 377، 399، 417، 424، 444، 465، 492، 528، 592، 673، 797، 819؛ سلطنت پادشاه- 215؛ شارژ دافر- 154، 974؛ شرايط دولت- براي آزادي كريت 190؛- شكست دادن يونان 190؛ شورش اعراب بر ضد دولت- 844؛- و شورش مقدونيه 636؛- و شورشيان بلغارستان 626؛ شهبندر دولت- 304؛-- در كردستان 461؛ شيخ الاسلام- 717؛ صادرات و واردات امتعه در بنادر- 229؛ طاعون در سرحد- 509؛ طغيان شورشيان بر ضد دولت- 778؛ عزل سفير- 992؛ عسكر- 821؛ علامت رايت- 376؛ علماي نباتات- 810؛ غلبه لشكر- بر شورشيان يمن 234؛- فتح كريت 375؛- و فرانسه 592؛- فرستادن اشرار به يمن 778؛- فرستادن امين بيك باش به تبريز 582؛ فرستادن جهازات جنگي اروپا به- 870؛ فرستادن ناصر الملك به- 194؛ فوت عمه پادشاه- 341؛ فيصله عمل گمرك ايران با دولت- 825؛ قانون- 219؛- قدغن بردن نعش به عتبات 821؛- قدغن زايرين به داشتن پول طلا 806؛ قرانتين در سرحد- 683؛ قرض دولت- 465، 496؛ قشون- 388، 444، 622، 626، 669، 673، 844، 912، 934؛-- آماده در سرحد بلغار 388؛ قشون پياده نظام مسلح- 664؛ قشون ساخلو- 190، 382،-- در سرحدات آذربايجان 933، 956؛-- در شيخ سعيد 628؛ قلاع- در حدود ايران 407؛ كاسته شدن ثروت دولت- 229؛ كاشتن چاي در- 423؛ كتابخانه دولتي- 363؛ كدورت رؤساي سرحد ايران و- 119؛ كشتن جمع كثير از- 530؛- كشيدن سيم تلگراف 481؛ كمك سلطان- به فقراي شهر وان 417؛- گفتگو با امارت بلغارستان 210؛ گفتگوي انگليس با- 958؛- گمرك بر درختان 223، 224؛ لشكر- 677؛- لشكركشي به حدود ايران 943؛ مأمور دولت- در افتتاح كنگره طبي در برلن 387؛ مأمورين- در ايران 458؛- و ماليات دولت مقدونيه 873؛ ماليه- 465، 600؛ متصرفات- 819؛ مجلس محاكمات عدليه- 891؛- محرك پسر شيخ عبيد اللّه كرد 850؛- مدعي خاك ساوجبلاغ 943؛ مديري خط- 244؛- مذاكرات با روس 670؛ مردم- 742؛- مرمت قوه جنگي بحري 423؛ مريض‌خانه ساختن پادشاه- 387؛ مستملكات- 476؛- و مصر 407؛ مصنوعات- بيست و پنج؛ مطالبات انگليس و قبول دولت- 958؛- مقاوله‌نامه با ايران 429؛ مهاجرين مسلمين بلغار به- 492؛
ص: 1282
نايب سفارت- 582؛ نساجي داخله- 417؛ وزارت زراعت و معادن- 423؛ وزارت مسكوكات- 481؛ وضع ماليه دولت- 600؛ يونان تحت اطاعت- 388.
عثماني‌ها: 571 پ؛- آتش زدن و هلاك شورشيان ماكادوني 677، 678؛ بلغار و- 679؛- تجاوز به سرحد ايران 932؛- زدوخورد با ايراني‌ها 828؛- عارض شدن به ناصر الدين شاه 530؛- غصب اراضي ساوجبلاق.
عجمي:- زبان 100.
عدالتخانه:- افتتاح 1102؛- ايجاد 821 پ؛- تأسيس 912 پ، 938؛- تشكيل 930، 962؛- رياست 986.
عدالتخانه ملي: وليعهد و- 954.
عدل الدوله، رضا قلي خان (برادر سلطانعلي وزير افخم):
703 پ؛- حكومت عراق 703؛- عزل از حكومت يزد 351؛- مخلع به سرداري ترمه شمسه مرصع 242؛ مرحمت پالتو با سردوشي الماس به- 301؛- نايب الحكومه يزد 241؛- نيابت حكومت كاشان 336- رضا قلي خان عدل الدوله.
عدل الملك (از اجزاي وزارت خارجه):- نايل به عصاي مرصع 394.
عدل مظفر:- ماده تاريخ تأسيس مجلس 1076 پ.
عدل مظفر/ عدل مظفري (روزنامه):- طبع با ژلاتين در همدان 1088، 1088 پ- روزنامه عدل مظفري.
عدليه:- رياست 988، 1012؛- رئيس 427، 1014،- گيلان 624؛ مجري- 1014؛- محاكم- 1054، ناظم ديوانخانه- 624.
عدن: قلعه عثماني در- 592.
عراق: 401 پ، 497؛ آمدن وزير افخم از- 680؛ اجحاف فخر الملك در- 541؛ اخراج ميرزا محمود خان به- 566؛ املاك- 576؛ تسطيح ميدان ارگ- 244؛ تلگراف عين الدوله به- 617؛ تنزل نرخ غله- 325؛ حاكم- 14، 34، 210، 497، 541، 583، 616؛- حكمران 635؛- حكومت 169، 230، 244، 492، 542، 663، 703، 733، 1015، 1031؛- حكومت ساعد الدوله سردار 14، 34؛- حكومت عدل الدوله 703؛- حكومت عضد السلطان پسر شاه 542؛- حكومت غلامعلي خان وزير افخم 663؛- حكومت فخر الملك امير تومان 492؛ دزدي شب‌ها در- 249؛ راه شوسه از قم به- 789؛ رفتن احتشام خلوت پيشخدمت به- 463؛ رفتن قوام الدوله به- 663؛ رفتن محمود خان به- 827؛ رواج قالي‌بافي در- 119؛ شورش در- 569؛ ضميمه حكومت- 548؛ عارض شدن مردم- 635؛ عزل ساعد الدوله سردار از حكومت- 210؛ عزل عضد السلطان از حكومت- 663؛ عزل فخر الملك از حكومت- 542؛ عضد السلطان در- 548، 576؛ فرار درشكه‌چي عضد السلطان به- 616؛ كلانتر- 463؛ ماليات مال و چرخ در- 789؛ ملخ در- 791؛- ملكي صديق همايون 817؛ منع اسلحه در- 249؛ نارضايتي مردم- 521؛ نايب الحكومه- 81؛ وزير افخم در- 665؛- يافت ظروف كاشي طلايي 817.
عراق عجم: بلاد- 687.
عراق عرب: آمدن وبا از- به ايران 712؛ افتخار ايران در- 685؛ بلاد- 755؛ تبعيد عباس ميرزا به- 939 پ؛ تعدي مأمورين- 1074؛ رفتن ميرزا سيد ابو القاسم از- 580؛ رفتن ميرزا زين العابدين امام جمعه به- 685؛- سرحد 119؛ سكه‌هاي امين السلطاني در خاك- 108؛ عكس‌هاي نوز در- 746؛ علماي- 602، 648، 895؛ كارپردازي- 258، مرگ و مير و امراض در- 73؛ وبا در- 567، 698،
ص: 1283
699، 712.
عراقي: مردم و وزراي- 351؛ نوكر باب- 822؛ نوكرهاي- شاه 592.
عراقي‌ها: يازده، 656 پ؛ و اتابك 656.
عرب/ عربان: 475، 630، قالي‌بافي در ايل- 326؛ مشايخ- 499.
عربستان: ايالت كويت واقعه در- 603.
عربستان/ خوزستان: 451، 659، 703، 949؛ اغتشاش در- 587؛ بي‌نظمي- 654؛ تعويق اقساط صندوق ماليه در- 883؛- حاكم 376، 404، 451، 538، 659، 683، 700، 839، 1039؛- حكمران 85؛- حكومت 14، 15، 62، 84، 285، 353، 404، 558، 698، 720؛-- سالار الدوله 558؛-- سعد الملك 15؛-- عين الدوله 404، 698؛-- فرمانفرما 720؛-- نظام السلطنه 14؛- رياست قشون 38؛- رئيس پست راه 874؛ سالار الدوله حاكم- 683، 700؛ سررشته‌دار- 306؛ شرارت اعراب- 76؛ شورش در- 569، 720؛ صحراي- 685؛ عين الدوله حاكم- 404؛- قشون 38؛ منع اسلحه در- 349؛- نام قديم خوزستان 76؛ نزاع اعراب و طايفه سكوند در- 400؛ نيابت حكومت- 62؛ واقعه- 76؛ والي- 307؛ وقايع- 940؛ وزارت- 673- خوزستان.
عرب شيراز: كلانتران طوايف- 413.
عربي (1): 252؛ تحصيل- 927؛ ترجمه از- به فارسي 361 پ؛ زبان- 101، 792، علم- در مدرسه كمال 391؛ لغات- 100؛ مشابهت كلداني و- 101؛ مقدمات- نوزده.
عربي: آتش در خانه- 289.
عربيه: خط- 110.
عرفه: زيارت- 415.
عز الدوله، عبد الصمد ميرزا (پسر محمد شاه): پسر- 148، 342- عبد الصمد ميرزا عز الدوله.
عز السلطان، محمد قاسم خان امير تومان (برادر اتابيك):
583؛ فوج سوادكوه سپرده- 306؛- لقب عز السلطان 306- محمد قاسم خان امير تومان- وكيل السلطنه.
عز الممالك:- لقب پسر دوم فخر الملك 184.
عزة الدوله (دختر محمد شاه):- اولاد 786؛- شرح حال 786 پ.
عزة السلطنه (دختر مظفر الدين شاه):- همسر 1000.
عزت اللّه خان:- ملقب به احتشام الممالك 762- احتشام الممالك، عزت اللّه خان.
عزت نسا خانم (دختر فتحعلي شاه):- ازدواج با حاجي ميرزا آقاسي 556 پ.
عزيز (شاهزاده): اجتماع شاهزادگان در منزل بهاء الدوله در حمايت- 253؛- از نجباي الواط طهران 252؛- قطع دست 253.
عزيز الدوله (خواهر ناتني ناصر الدين شاه): پسر- 921 پ؛- تصوير 602 پ؛- وفات 602.
عزيز السلطان: زن- 875؛ ناظر- 387- غلامعلي خان مليجك ثاني- مليجك ثاني.
عزيز اللّه (پسر صارم السلطان):- ملقب به صارم ديوان 517- صارم ديوان، عزيز اللّه.
عزيز اللّه خان سهام الدوله (ايلخاني شادلو، پسر يار محمد خان سردار افخم):- جانشين پدر 695- سهام الدوله، عزيز اللّه خان.
عزيز الله خان صارم الملك شاهيسون: سكته پسر- 612- 612- صارم الملك شاهسيون، عزيز الله خان.
عزيز اللّه ميرزا ظفر السلطنه امير تومان (پسر سلطان جلال الدين ميرزا پسر فتحعلي شاه): 38 پ؛- حاكم همدان 441؛- رياست قشون آذربايجان 320؛- و شاه 736؛- عزل 871؛- و مشير الدوله 700 پ، 736 پ؛- ملقب به سردار 441- ظفر السلطنه، عزيز اللّه ميرزا.
عزيز خان خواجه:- در خلوت صدر اعظم 411.
عزيز خان سردار/ عزيز خان قجر (از رؤساي قاجاريه):-
ص: 1284
پيشكار مظفر الدين ميرزا در تبريز 3- عزيز خان قجر.
عزيز خان قجر (از رؤساي قاجاريه):- فحاشي با تمجيد الدوله 966- عزيز خان سردار.
عزيز خان نصرت الممالك:- پيشكاري اتابيك 579- نصرت الممالك، عزيز خان.
عسكر خان سرتيپ:- حكومت گروس 258.
عسكرزاده، جبار:- بنيان آموزش كر و لال‌ها 186 پ- باغچه‌بان، جبار.
عسكر گاريچي، علي (رئيس پست راه شيراز و عربستان):
- بركناري 821 پ؛- تعزيه‌خوان‌هاي قم 874؛- حركات نامشروع 886؛- قلدري 821.
عشرت‌آباد: 266 پ، 296؛ آمدن شاه به- 436؛ باغ- 116؛ شاه در- 41، 116، 270؛ كارخانه ريسمان‌بافي در- 106.
عشرت السلطنه (دختر مظفر الدين شاه):- وفات 907.
عشق‌آباد: 678؛ راه‌آهن از- تا بندرعباس 395؛ سيم تلگراف از قوچان به- 856؛- تا مشهد مقدس 678؛ عبد الحسين خان قنسول- 24؛ قونسول- 289؛ قونسول ايران در- 501.
عصاي چوگاني مرصع:- مرحمت به وكيل الملك 314.
عصاي مرصع: 818؛ آقا سيد محمد مفتخر به- 510؛ امتياز- 278؛- امتياز دولت ايران 510؛- خلعت به شعاع السلطنه 988؛-- به لقمان الممالك 517؛-- به ملا قليج ايشان 522؛-- به مؤيد السلام 146؛-- به ميرزا احمد خان جلاء السلطنه 514؛- مرحمت به سيد حسن علم الهدي 356؛-- به صدر السلطنه 299؛-- به ظهير السلطان 360؛-- به عدل الملك 394؛-- به محقق السلطنه 297؛-- به ميرزا سيد مهدي 513؛-- به ميرزا محمد نواب رضوي يزدي 296، 361؛-- به نظام الملك 181؛-- به وزير اعظم علي خان امين الدوله 95؛-- به وزير بقايا 299؛-- به وكيل الملك 233.
عصمت الدوله (دختر ناصر الدين شاه): 398 پ؛- ازدواج با نظام الدوله 628 پ؛- دفن در حضرت عبد العظيم 804 پ؛- وفات 804.
عصمت الملوك (دختر عصمت الدوله، زن ميرزا حسن خان مستوفي الممالك): 804 پ. مرآت الوقايع مظفري ج‌2 1284 ع ..... ص : 1274 عضد الدوله (پسر اتابيك): اهداء سرداري به- 1013.
عضد الدوله، سلطان احمد ميرزا/ موچول خان (پسر فتحعلي شاه): 671؛- و آقا وجيه سپهسالار بيست و شش؛ پسر- 362 پ، 671؛ تعدي- 635؛- حكمران عراق 635؛- حكومت همدان 14؛- شرح حال 643؛- منصب شاهزاده باشيگري 267؛- نصيحت به شاه 552؛- وفات 643- سلطان احمد ميرزا عضد الدوله- موچول ميرزا.
عضد السلطان، ابو الفضل ميرزا (پسر چهارم مظفر الدين شاه): 732، 950 پ؛- آمدن از رشت 961؛- آمدن به طهران 915؛ اجزاي- 783؛ اضافه مواجب شاه به- 783؛- ايجاد مدرسه و مريضخانه در رشت 732، 838؛- بي‌اعتدالي در گيلان 685؛- حاكم رشت 838، 907؛-- عراق 583؛-- گيلان 783؛- حكومت عراق و گلپايگان و خوانسار 548، 621؛-- كاشان 331؛-- همدان 245؛- خبر رسانيدن به شاه 990؛ درشكه‌چي- 616؛- سفارش نوشتن به حاكم عراق 616؛- در عراق 576؛ عريضه پناهندگان سفارت انگليس به شاه توسط- 1105؛- عزل از حكومت رشت 950؛-- حكومت عراق و گلپايگان و خوانسار 663؛- كشتن دو نفر متمول 569؛- گفتگو با شاه 989؛- و مردم رشت 915؛- مقروض شدن 783؛- نزد
ص: 1285
شاه 994؛- نشان عقاب سفيد از روس 732؛- ورود به طهران 907، 915- ابو الفضل ميرزا عضد السلطان (پسر چهارم مظفر الدين شاه).
عضد السلطنه (برادر شاه): حكم شاه به تحصيل- 641.
عضد الملك، سليمان خان قاجار: باغ سليمانيه به نام- 614، 614 پ- سليمان خان عضد الملك قاجار.
عضد الملك، عليرضا خان/ عضد الملك قجر (ايلخاني قاجار): 671 پ، 1030؛- در اطاق نظام 1029؛- ايلخاني ايل قاجاريه 41، 671 پ؛ پسران- 503، 513؛- ترساندن شاه 1036؛- تعريف از اتابيك نزد شاه 671؛- تلگراف به علما 1005؛- تمجيد از مشير ديوان نزد شاه 1010؛- حامل انتخابنامه براي شاه 1024؛- حامل پيغام شاه به ميرزاي آشتياني 172؛- در حضور شاه 990؛- دعوت از علما و وزراء .. 1008؛- رفتن به قم در پي علما 1003؛ رفتن صدر اعظم به منزل- 1088؛- صلح دادن اتابيك با آقا سيد عبد اللّه 876؛- در مجلس علما 1013؛- مذاكره با مردم 1029؛- نايب السلطنه 769؛- از وزراي اول شاه 671؛- وزير حضور 41؛- وفات 769 پ؛- همراهي با علما 1036- عليرضا خان عضد الملك قاجار.
عضد الملك قجر:- از وزراي اول شاه 671؛- وزير حضور 41- عضد الملك، عليرضا خان- عليرضا خان عضد الملك قاجار.
عضديه (مدرسه): 838- مدرسه عضديه.
عطاء الدوله وزير مخصوص (امير توپخانه فارس):- حكومت بهبهان 925- عظام الممالك (حاكم بهبهان).
عظام الدوله سردار، ميرزا محمد خان:- كشتن نوكر اتابيك 580- محمد خان عظام الدوله سردار.
عظام الممالك (حاكم بهبهان):- حاكم بهبهان 924؛- حامل پيغام اتابيك به آقا سيد محمد مجتهد 966؛- حامل جواب پيغام اتابيك 967؛ شورش مردم بهبهان عليه- 924؛- فرار به شيراز 925- عطاء الدوله وزير مخصوص.
عظيم الملك، اسد اللّه خان: 908- اسد اللّه خان عظيم الملك (پسر سردار مفخم).
عظيم‌زاده، رفيق بيگ:- از امراي شام 326.
عقبه معان: 785.
عقرب پردار:- در بغداد 88.
عكا: 854، 958، بابيه در- 819؛ حاكم- 819.
عكاسباشي: 559، 836،- همراه شاه در سفر فرنگ 771.
عكاسخانه: 6.
علا، حسين: پدر- 757، 770 پ.
علاء الدوله، ميرزا احمد خان (پسر محمد رحيم خان علاء الدوله): 315 پ، 665، 872 پ، 876، 878، 881؛- و آقا شيخ فضل اللّه 815؛- احضار به طهران 542؛-- تجار قندفروش 877؛-- رؤساي ايل قشقايي 665؛-- رؤساي صنف 897؛- اخراج فراش‌هاي حكومتي 854؛- استعفا از حكومت طهران 854، 902؛ اقوام- 613؛- ايجاد مدارس ابتدائي و كتابخانه در بارفروش 419؛- بي‌احترامي به ملا عبد اللّه مجتهد ساري 442؛- پيشكش به شاه 652؛- ترتيبات جديد در طهران 833؛- تنبيه و اخراج اسد اللّه خان 872؛- تندروي در فارس 1026؛ جدّ- 570؛- جنگ با علما 874؛- چاپ بليت براي عبور شب 886؛- چوب زدن تجار 877، 878؛- حاكم استراباد 515، 542؛-- طهران 827، 829، 832، 833، 836، 858، 874، 887 پ؛-- كرمانشاه 652؛-- مازندران 343، 485؛- حكومت استراباد 209، 485؛-- خمسه 14؛--
ص: 1286
طهران 826- 828، 911؛-- عربستان و بختياري 62؛-- فارس 969؛-- كرمانشاهان 606؛-- مازندران 314؛- در خانه ارباب جمشيد 875؛- و خبازان 829؛- خلعت به تجار قندفروش 880؛- خلع حاجي رضا خان 836؛- خلوت با شاه 858؛- و ژاندارم در خيابان‌هاي طهران 839؛- ساختن سنگ از آهن 515؛-- مهر شير و خورشيد 515؛- و سپهسالار 485؛- سرداري قشون 776؛ شورش عليه- 442؛- صاحب القاب علاء الدوله و امير نظام 343 پ؛- و صدر اعظم 56، 1062؛ صدر العلما و- 875؛ عارض شدن به- 875؛- عزل 452، 544، 879، 890، 893؛-- از حكومت فارس 1062؛-- از شيراز 1091؛- و صديق الممالك صراف 837؛- و فروش گوشت در ماه رمضان 840؛- قبول نكردن حكومت طهران 902؛- قدغن آواز الواط 852؛-- عبور در شب 872؛-- نقاب زنان 836؛-- نماندن در طهران 701؛ قشون مازندران سپرده- 343؛- به كار نپرداختن در فارس 1074؛- كاغذ به قوام الملك 829؛- كاغذ به پيشكاري تبريز 1062؛- گرفتن كسبه و سادات 897؛- گفتگو با اتابيك 876؛- گفتگو با اهالي فارس 971؛- و لرد كرزن 971 پ؛- لعن مقاتل حضرت سيد الشهدا (ع) 570؛- ماليات از تركمن‌ها 544؛ مأمورين- 877؛ مرحمت شمشير مرصع به- 233؛- مرخصي رفتن به فارس 971؛- و مردم فارس 829، 992؛ مشاغل- 881؛- معاونت سالار الدوله 700؛- و ملا اسد اللّه مجتهد 451؛- ملاقات با شاه 962؛ منشي‌باشي- 613؛- مواظبت در عمل نان 891؛- موقوف كردن قمارخانه‌ها 839؛- و نامه شعاع السلطنه 1049؛- نظم حكومت استرآباد 522، 537؛ نوكرهاي- 665؛- نيابت حكومت استراباد به عون الملك 495؛- واگذاري پيشكاري مازندران به ناصر ديوان 343؛- وزارت تجارت 881؛- وصول اثاثه صدارت 56؛- همراه مردم 1059؛- هواخواه امين السلطان 828؛- در يادداشت‌هاي ملك المورخين بيست و شش- احمد خان علاء الدوله قجر.
علاء الدوله، محمد رحيم خان نسقچي‌باشي (امير نظام قاجار): 127، 585 پ؛- اولاد 222 پ؛ پسر- 314، 315، 560؛- لقب 222 پ- محمد رحيم خان علاء الدوله- نسقچي‌باشي.
علاء الدين، آقا سيد (داماد آقا سيد عبد اللّه): 896 پ؛- قبول پول اتابيك 950- اعتماد الاسلام، سيد علاء الدين.
علاء السلطنه، محمد علي خان (وزير خارجه، وزير مختار ايران در انگليس): 770 پ؛ احضار- 969؛- امتناع از پذيرش وزارت خارجه 997؛- جلوس در عمارت وزارت خارجه 1035؛- حركت به ميل صدر اعظم 1084؛- خلعت وزارت خارجه 1038؛- خلوت با اتابيك و شاه 961؛- فرستادن كتاب براي صدر اعظم 455؛- لقب معين الوزاره 757 پ؛ ناخوشي- 1064؛- نائل شدن به درجه پرنسي 757؛- وزارت خارجه 1015، 1079؛- وزير خارجه 1007، 1034، 1035؛- وزير مختار ايران در انگليس 300، 1034،- همراه شاه در سفر فرنگ 770- محمد علي خان علاء السلطنه- معين الوزاره، محمد علي خان.
علاء الملك، محمود خان (برادر نظام الدوله):- آمدن از اسلامبول به طهران 432؛- احضار رؤساي دواخانه‌هاي طهران 867؛- احضار به طهران 570؛- ايجاد كتابخانه در دار الفنون 904؛ بازخواست از- 912؛ بازگرداندن سفارت عثماني به- 519؛ برادرزاده- 578؛ بلاهت
ص: 1287
- 445 پ؛ تاراج‌خانه- 286؛- تعيين نايب الحكومه كرمان 578؛- تنظيمات در كرمان 591؛- حكومت كرمان 577، 578، 726، 727؛- از سادات طباطبايي 726؛- سفارت عثماني 432، 519؛- شرح حال 727، 728؛- عزل 432، 519؛-- از سفارت عثماني 577؛ مرحمت گل كمر مكلل به الماس- 152؛- و منتظم السلطنه امير تومان 445؛- وزارت علوم و معارف 726، 727، 866؛- همراه شاه در اروپا 519؛- همراه شاه در سفر فرنگ 770- محمود خان علاء الملك.
علامير (اولاد محمد رحيم خان نسقچي‌باشي): 222 پ.
علف چاي: 552.
علما: 208، بلواي- 607؛ به جنگ كشاندن- 203؛- تبريز 198؛- تهران 187؛- نارضايتي از امين الدوله 187، 188، 198.
علماي دار الخلافه/ علماي طهران: 187؛- بر ضد دولت 606، 607؛- تعيين رئيس انجمن معارف ملي 471؛- كاغذ نوشتن به شاه 182؛- و مظفر الدين شاه 21، 31.
علم الهدي، سيد حسن (پسر علم الهدي بهبهاني):- لقب علم الهدي 356؛ مسلمان شدن ملا خداداد در محضر- 475- حسن، سيد. علم الهدي
علم الهدي بهبهاني:- فوت 356.
علمي (ن): 829 پ.
علوي خان حافظ الصحه: 117، 118- امام الحكماء- حافظ الصحه، علوي خان.
علي (ع)، امام اول (امير المؤمنين): 562، 597؛ چاپ كتاب- 226؛- ميلاد 50، 187.
علي، حاجي ميرزا سيد (از سادات اخوي):- و صدر اعظم 473؛ مرحمت درباره- 316.
علي، سيد (فرزند سيد محمود سلطان زنگبار): سلام سلطنت- 620.
علي، كربلايي (مباشر حاجي ميرزا ابراهيم شريعتمدار):
- فوت 170.
علي آقا امين حضور:- حكومت قم 56- امين حضور، علي آقا.
علي آقا خان سرتيپ- مجد السلطان.
علي آقاي تبريزي:- وفات 35.
علي آقاي مجتهد، آقا ميرزا (پسر آقا ميرزا محمد حسن شيرازي):- ورود به عبد العظيم 135، 136.
علي ابراهيم: پسر- 394.
علي اشرف خان احتشام الوزاره: 825،- كارگزاري استرآباد 559- احتشام الوزاره، علي اشرف خان.
علي اصغر (ع)، حضرت: 620.
علي اصغر خان، ميرزا (سرتيپ تلگراف):- ملقب به بشير خاقان 613- بشير خاقان.
علي اصغر خان امين السلطان (صدر اعظم): 268، 317 پ، 658 پ، 909 پ؛- خارج نشدن از عمارت گلستان 13؛ رقيب سياسي- 662 پ؛- ساختن برات به مهر صدر اعظم 497؛- طايفه ذكور 715؛- لقب اتابيك اعظم 815؛- مخارج 654؛ نسخه تكفير- 681؛- واگذاري پيشكاري آذربايجان به امين الدوله 708- امين السلطان- اتابيك اعظم، ميرزا علي اصغر خان.
علي اصغر خان بقاء السلطنه (قونسول ايران در بادكوبه، برادر ارفع الدوله):- سرتيپي سوم 525- بقاء السلطنه، ميرزا علي اصغر خان.
علي اصغر خان طبيب (پسر علي اكبر خان ناظم الاطباء):- ملقب به مؤدب الدوله 510- مؤدب الدوله، علي اصغر خان طبيب.
علي اكبر، شيخ (داماد آقا سيد علي اكبر مجتهد تفرشي):
توطئه قتل- 817.
علي اكبر، ميرزا (از علماي اردبيل):- معلول شدن 402.
علي اكبر بدر الذاكرين:- رحلت 823- بدر الذاكرين، علي اكبر.
ص: 1288
علي اكبر تاجر، ميرزا (شال‌فروش): 151.
علي اكبر خان (كارگزار گيلان):- عزل 910؛- منصوب به كارپردازي گيلان 784.
علي اكبر خان، ميرزا (مريد صفا علي شاه):- ايجاد روزنامه مجموعه اخلاق 835.
علي اكبر خان، ميرزا (نايب اول وزارت خارجه، پسر ميرزا علي قائم مقام سوم):- ماده تاريخ قتل ناصر الدين شاه 475؛- متولي املاك وقفي ميرزا موسي خان 287، 566.
علي اكبر خان امير تومان: فرزندان- 113- صدر الدوله، حاجي ميرزا علي اكبر خان.
علي اكبر خان سرتيپ، ميرزا:- كارگزاري محمره 462.
علي اكبر خان سرتيپ، ميرزا (ناظم ديوانخانه عدليه گيلان):
- ملقب به زعيم الممالك 624- زعيم الممالك، ميرزا علي اكبر خان سرتيپ.
علي اكبر خان سيف السلطنه/ علي اكبر خان سيف السلطان (رئيس سواره قراسوران، پسر حسن خان سردار وزير نظام): 771 پ، 868 پ؛- ملقب به سيف السلطنه 574- سيف السلطنه، علي اكبر خان- سيف السلطان، علي اكبر خان.
علي اكبر خان صادق الملك:- احداث مسجد و مكتب 416، 417- صادق الملك، علي اكبر خان.
علي اكبر خان، عميد لشكر، حاجي (نواده حاجي نور محمد خان سردار):- ملقب به عميد لشكر 941- عميد لشكر، حاجي علي اكبر خان.
علي اكبر خان فاخر الدوله:- لقب 613- فاخر الدوله، ميرزا علي اكبر خان مستوفي.
علي اكبر خان قوام الملك:- برادر 571؛- پسر 582 پ؛- جدّ خاندان قوام شيرازي 571- قوام الملك، ميرزا علي اكبر خان.
علي اكبر خان محترم الملك (پسر مدير الملك):- ملقب به محترم الملك 624- محترم الملك، علي اكبر خان.
علي اكبر خان مستوفي فاخر الدوله، ميرزا (پسر ميرزا حسن وزير گيلاني):- ملقب به فاخر الدوله 613- فاخر الدوله، ميرزا علي اكبر خان مستوفي.
علي اكبر خان مستوفي مصدق دفتر، ميرزا (ميرزاي اقبال الدوله):- ملقب به مصدق دفتر 243- مصدق دفتر، ميرزا علي اكبر خان مستوفي.
علي اكبر خان مفخم السلطنه (نايب دوم سفارت روس):
- ملقب به مفخم السلطنه و نشان شير و خورشيد 518- مفخم السلطنه، ميرزا علي اكبر خان.
علي اكبر خان مير پنجه انتخاب الممالك:- لقب 87- انتخاب الممالك، علي اكبر خان مير پنجه- مير پنجه، علي اكبر خان.
علي اكبر خان ناظم الاطباء:- پسر 510- ناظم الاطباء، علي اكبر خان- مؤدب الدوله.
علي اكبر خان نقاشباشي (سرتيپ اول، معلم دار الفنون):
- ملقب به مزين الدوله 158- مزين الدوله، علي اكبر خان نقاشباشي.
علي اكبر زمان (مجتهد كرماني):- و ملا حسين واعظ يزدي 16.
علي اكبر مجتهد تفرشي، آقا سيد: 615، 886؛- اولاد 744؛- پسران 817، 978، 983؛- خاكسپاري 744؛ خواب ديدن شاه- را 604؛- ساكن طهران 604؛ صدر اعظم در منزل- 1016؛- و عين الدوله 744؛- ممانعت از دائر شدن تمبر براي احكام در ايران 742- مجتهد تفرشي.
علي اكبر مجتهد شيرازي، سيد:- حكم به خرابي بقعه حافظ شيرازي 475.
علي بن موسي الرضا (ع)، حضرت: شفاي شل هراتي در مرقد مطهر- 147؛ مرحمت سرداري آقري به شاه از طرف آستان- 168.
علي بيك، سيد (امير تونس):- وفات 617.
علي حاجي حبيب، حاجي:- وكيل منتخب تجار 1045.
ص: 1289
علي خان، ميرزا (پسر مدير الوزاره مستوفي):- منصب استيفا 147.
علي خان، ميرزا (رئيس تجارت كرمانشاهان):- مخلع به سرداري ترمه شمسه مرصع 515.
علي خان، ميرزا (مدير مطبعه فاروس):- دستگيري و اخراج 968.
علي خان امين الدوله (صدر اعظم): 539 پ؛- پسر 769 پ؛- خط و ربط 708؛- رفتن به لشت نشا 317 پ؛- صدارت 586، 668؛- عزل از حكومت انزلي 428؛- فوت 718؛- قوانين تعديل ماليات 735؛- نيامدن به طهران 581- امين الدوله، علي خان.
علي خان خواجه:- و صدر اعظم 543.
علي خان دبير السلطان مستوفي، ميرزا (پسر محمد خان وكيل الدوله): 1049 پ؛- لقب دبير السلطان 48- دبير السلطان، علي خان مستوفي.
علي خان دبير همايون:- ملقب به دبير همايون 503- دبير همايون، علي خان.
علي خان سرتيپ قزويني، حاجي ميرزا:- مأمور تفتيش بنادر و جزاير فارس 349؛- ملقب به واثق الملك 225- واثق الملك، علي خان سرتيپ قزويني.
علي خان سهام السلطنه (پسر بصير الملك مير پنجه):- ملقب به سهام السلطنه 508- سهام السلطنه، علي خان.
علي خان شكاك:- پسران 466، 467.
علي خان صفاء السلطنه نائيني:- وفات 644- صفاء السلطنه نائيني، علي خان- علي خان نائيني صفاء السلطنه.
علي خان ظهير الدوله/ علي خان قاجار (فرزند محمد ناصر خان قاجار دولو):- تولد 652 پ؛- ملقب به صفا عليشاه 49؛- در يادداشت‌هاي ملك المورخين بيست و شش- ظهير الدوله، علي خان- علي خان قاجار- صفا عليشاه.
علي خان قاجار:- ملقب به صفا عليشاه 49- ظهير الدوله، علي خان- صفا عليشاه.
علي خان لشكرنويس منير الملك:- لقب 48- منير الملك- لشكرنويس، علي خان
علي خان مترجم الممالك:- طبع كتاب در طهران 584- مترجم الممالك، علي خان.
علي خان مراغي قراشباشي حاجب الدوله:- پسر 765 پ- حاجب الدوله، علي خان مراغي.
علي خان مشاق: مرحمت طاقه شال ترمه به- 337.
علي خان معتمد حضور پيشخدمت:- ملقب به معتمد حضور 497- معتمد حضور، ميرزا علي خان.
علي خان منتظم الدوله، ميرزا:- حكومت اردبيل 517- منتظم الدوله، ميرزا علي خان.
علي خان منصور السلطان: 75- منصور السلطان، ميرزا سيد علي خان.
علي خان منظم الدوله، ميرزا:- حاكم ارومي 322- منظم الدوله، ميرزا علي خان.
علي خان منير الملك لشكرنويس: 48- لشكرنويس- منير الملك، علي خان.
علي خان مير پنجه: 431- مير پنجه، علي خان.
علي خان موثق الملك: 758 پ، 770 پ؛- پيشخدمت و مستوفي 43؛- رياست صندوقخانه 43- موثق الملك، علي خان.
علي خان ناصر الحكما:- ناصر الحكما.
علي خان ناصر نظام (امير آخور و شاطرباشي نصر السلطنه):- ملقب به ناصر نظام 624- ناصر نظام، علي خان.
علي خان ناظم العلوم:- طبع رساله در حساب 482؛- وفات 446- ناظم العلوم، علي خان.
علي خان نائيني صفاء السلطنه:- ملقب به صفاء السلطنه 44- صفاء السلطنه نائيني.
علي خان نصر السلطان، ميرزا: 1049- نصر السلطان، ميرزا علي خان.
علي خان والي (پسر قاسم خان والي):- حكومت اردبيل و مشكين 14؛- وفات 507.
ص: 1290
علي خان وحيد الملك مستوفي (منشي نظام السلطنه):- ملقب به وحيد الملك 517- وحيد الملك، ميرزا علي خان مستوفي.
علي خان وقار الملك (روزنامه‌نويس شاه):- اخراج بلد 447، 451- وقار الملك، ميرزا سيد علي خان.
علي خداداد (برادر مهدي گاوكش):- جلوگيري از تيراندازي برادر 970.
عليرضا (پسر ميرزا ابراهيم خان شيرازي اعتماد الدوله):- ايجاد قنات 571 پ.
عليرضا بن موسي: سواد رقعه- 1008- عضد الملك، عليرضا خان.
عليرضا خان (برادر صارم السلطنه):- اتحاد با امان اللّه خان 814؛- نزاع با صارم السلطنه 814.
عليرضا خان/ عليرضا خان گروسي (حاكم گروس):- بيرون كردن نايب الحكومه جديد 669؛- تنبيه نايب الحكومه 666؛- عزل از حكومت گروس 440.
عليرضا خان جلاء الملك، ميرزا (پسر رفيع الدوله):- ملقب به جلاء الملك 361؛- منصب لشكرنويسي 361- جلاء الملك، ميرزا عليرضا خان.
عليرضا خان شيرازي، حاجي (پسر بيگلربيگي لارستان):
- جانشين پدر 481.
عليرضا خان عضد الملك قاجار (ايلخاني قاجار):
769 پ؛- صلح دادن اتابيك با آقا سيد عبد اللّه 876؛- نايب السلطنه احمد شاه 671 پ- نايب السلطنه- عضد الملك قاجار، عليرضا خان.
عليرضا خان مستوفي تفرشي (پسر ميرزا محمود وزير):- وفات 749- مستوفي تفرشي، ميرزا عليرضا.
عليرضا خان مير پنجه پيشخدمت (پسر مؤتمن الدوله):- پيشخدمت خاصه 789 پ- مجلل السلطان پيشخدمت، عليرضا خان مير پنجه.
علي رئيس الاطباء: مخلع به جبه شمسه 139- رئيس الاطباء، ميرزا علي دكتر.
علي سررشته دار لشكرنويس: 949- لشكرنويس.
علي عسكر خان مهاجر (سرتيپ):- ملقب به ناصر نظام 454- ناصر نظام، علي عسكر خان.
علي قائم مقام، ميرزا: 287- قائم مقام، ميرزا علي.
عليقلي خان:- اهتمام در نشر روزنامه احتياج 251.
عليقلي خان سردار اسعد بختياري/ عليقلي خان امير تومان بختياري:- ايلخاني‌گري بختياري و حكومت چهار محال 911؛- ايجاد مدرسه ملي در دهكرد 755؛ مرحمت پالتو با سردوشي الماس به- 300؛- ملقب به سردار اسعد 777- سردار اسعد بختياري.
عليقلي خان مترجم:- سفارت دربار مسكو 24- مشاور الممالك انصاري، عليقلي خان.
عليقلي خان مخبر الدوله:- برادر 726 پ؛- پسر 678 پ، 777 پ، 1045؛- وزارت داخله 34- مخبر الدوله، عليقلي خان.
عليقلي خان مسعود الملك (سرتيپ فوج هزار جريب):- ملقب به مسعود الملك 522- مسعود الملك، عليقلي خان.
عليقلي خان نبيل الدوله: 232- نبيل الدوله- نبيل السلطنه، عليقلي خان.
علي قلي ميرزا اعتضاد السلطنه: 612 پ- اعتضاد السلطنه، علي قلي ميرزا.
علي كرماني:- پسر 659 پ.
علي لاهيجي پيشنماز:- طبع كتاب مخزن الفرايد في اصول العقايد 518.
علي مجتهد يزدي، ميرزا (از علماي ارض اقدس):
كربلايي محمد در خدمت- 303.
علي محمد اشتهاردي، شيخ: ممانعت از ورود- به سفارت 1002.
علي محمد باب/ علي محمد شيرازي، سيد: 52، 576؛- حوادث 644 پ؛ طرفداري از- 647 پ؛ قائم دانستن- 549.
علي محمد خان كاشاني، ميرزا:- داير كردن مسجد به
ص: 1291
همراهي مسلمانان 1070؛- قونسول باطوم 1035، 1070؛- قونسولگري بادكوبه 1035؛ مرحمت نشان شير و خورشيد به- 310؛- نايب قونسولگري حاجي ترخان 310.
علي محمد خان كاشاني (مدير روزنامه ثريا): 220، 516.
علي محمد خان كاشاني مجير الدوله: 659- مجير الدوله، ميرزا علي محمد خان كاشاني.
علي محمد خان معدل السلطنه:- مهردار مشير الدوله 209- معدل السلطنه، ميرزا علي محمد خان.
علي محمد خان مير پنجه (حاكم كتول استرآباد):- ملقب به مفاخر الملك 522- مفاخر الملك، علي محمد خان مير پنجه.
علي مرتضي (ع): سوگند دادن مظفر الدين شاه به- 7- علي (ع).
علي معز السلطان (منشي‌باشي نظام الملك):- پسر 531- معزز السلطان، ميرزا علي.
علينقي تاجر رشتي:- دفن در سر قبر آقا 634.
علي تقي خان حكيم الممالك: 633- حكيم الممالك، مشاور السلطان- والي، علي نقي خان.
علينقلي خان مستشار السلطان (رئيس صندوق):- خرج روضه‌خواني 795؛- رئيس صندوق 795- مستشار السلطان، علينقي خان.
علينقي مشاور السلطان/ علينقي حكيم الممالك/ علينقي حكيم‌باشي اصفهاني (مشهور به والي): 24 پ، 404؛- پسر 662 پ؛- تحصيل طب در دار الفنون پاريس 657 پ؛- حكومت قم 496؛- عزل 653؛- وفات 657- مشاور السلطان والي، ميرزا علينقي خان- حكيم الممالك، علينقي- والي، علينقي مشاور السلطان.
علينقي ميرزا ركن الدوله (پسر فتحعلي شاه):- اولين ركن الدوله 555 پ- ركن الدوله، علينقي ميرزا (پسر فتحعلي شاه).
علينقي ميرزا ركن الدوله (پسر محمد تقي ميرزا ركن الدوله): 84 پ، 662 پ؛- حكومت كرمان 703؛- ملقب به ركن الدوله 555 پ- ركن الدوله، علينقي ميرزا (پسر محمد تقي ميرزا ركن الدوله)- عين الملك.
علي هرندي مجتهد، حاجي آقا ملا:- تشويق مردم به پوشيدن لباس وطني 946.
عماد الدوله، امامقلي ميرزا (پسر ششم محمد علي ميرزا دولتشاه): 46 پ، 342 پ، 800 پ، 941 پ؛- پسر 800؛- دختر 46 پ، 745 پ؛- نواده 46؛- وفات پسر 941- امامقلي ميرزا عماد الدوله.
عماد الدوله، بديع الملك ميرزا (پسر امامقلي ميرزا عماد الدوله):- حكومت قزوين 235؛- عزل 436، 578؛- عماد الدوله ثاني 235 پ؛- مخفي شدن 436- بديع الملك ميرزا عماد الدوله.
عماد السلطان، ميرزا محمود خان مستوفي (پسر صدر الملك):- منصب استيفاي وظايف و اوقاف 113- محمود خان عماد السلطان.
عماد السلطنه امير تومان، حسينقلي ميرزا (پسر عبد الصمد ميرزا عز الدوله):- تأليف مرآت العالم 148- حسينقلي ميرزا عماد السلطنه امير تومان.
عماد الوزاره، آوانس خان ارمني:- مترجم سفارت فوق العاده 86- آوانس خان عماد الوزاره.
عمارات خاصه سلطنتي: 44.
عمارت بادگير: عزاداري در- 181.
عمارت باغ ناصريه:- شكست برداشتن در زلزله 90.
عمارت برليان/ عمارت بريليان: انعقاد عيد فطر در- 310؛- تعمير 535؛ وفات شاه در- 1090.
عمارت بلور: سلام عام در- 54؛- منزل وليعهد در طهران 1079.
عمارت بهارستان: 756 پ؛ تشكيل مجلس عدالت و تجارت در- 92- مجلس شوراي ملي.
عمارت تخت مرمر: عيد ميلاد پيامبر در- 774؛ غلام كشيك در- 858؛ مجلس در- 539-
ص: 1292
تخت مرمر.
عمارت توپخانه: چراغان و آتش‌بازي در- 774.
عمارت خورشيد: 533؛ حضور هفتگي وزرا در- 509، حمله مردم به- 172.
عمارت دوشان‌تپه: سلام در- 1037- قصر دوشان تپه.
عمارت سپهسالار: 371 پ.
عمارت سلطنت‌آباد: اهداء تمثال همايوني به امين السلطان در- 39؛ رفتن وليعهد به- 819- قصر سلطنت‌آباد.
عمارت سلطنتي: 823؛ تشكيل وزارت عدليه و تجارت در- 92؛ مطبعه حروف نسخ در- 583؛- منزل وليعهد در طهران 1079.
عمارت سلطنتي پطرهوف: شاه ايران در- 845.
عمارت سلطنتي نياوران/ عمارت نياوران: 579؛ ديوانه در- 211- نياوران.
عمارت گلستان: 429، 571، 657، 724، 764، 915؛ اعضاي نظامي و غير نظامي در- 44؛ افتتاح مجلس ملي در- 1052؛ امانت نعش شاه در- 13؛ خارج نشدن صدر اعظم از- 13؛ سلام در- 864؛ سلام عام در- 341، 824؛ سلام ميلاد شاه در- 534؛ قرائت دستخط وزارت اعظم عين الدوله در- 684؛ نايب السلطنه وزير جنگ در- 916؛ وليعهد در- 771.
عمدة السلطنه، حسينقلي ميرزا (پسر صارم الدوله و نواده عماد الدوله): 46- حسينقلي ميرزا عمدة السلطنه.
عمله خلوت: هجده، 595، 745؛- تشرف به حضور مظفر الدين شاه 9.
عمله كشيكخانه: سان- 47.
عميد التجار، عبد الحسين:- در بلواي ارامنه بادكوبه 913؛- خدمت به ملت 901- عبد الحسين عميد التجار.
عميد الدوله، تاج الدين ميرزا:- لقب عميد الدوله 921- تاج الدين ميرزا. عميد الدوله، كيومرث ميرزا (حكمران سمنان و دامغان):- پسر 921؛- حكومت سمنان و دامغان 74، 472؛- خانه 826؛- مرض نوبه 826؛- مرمت مسجد شاه سمنان 123؛- همسر 602 پ- كيومرث ميرزا عميد الدوله- عميد السلطنه، كيومرث ميرزا.
عميد السلطنه: 826 پ- عميد الدوله، كيومرث ميرزا- كيومرث ميرزا عميد الدوله.
عميد السلطنه امير تومان (حاكم طالش):- خلعت پالتو ترمه با سردوشي مرصع 509؛- ملقب به سردار امجد 838- سردار امجد، عميد السلطنه امير تومان.
عميد الوزاره، ميرزا:- كارگزاري بجنورد 469.
عميد لشكر، حاجي علي اكبر خان (نواده حاجي نور محمد خان سردار):- لقب عميد لشكر 941- علي اكبر خان عميد لشكر.
عميد نظام، ميرزا موسي خان مير پنجه:- ملقب به سناء الدوله 228- موسي خان مير پنجه عميد نظام.
عميد همايون [ميرزا عباس خان] (نايب الحكومه انزلي):
- آوردن سوار قزاق از رشت براي محافظت انزلي 843.
عنايت السلطنه: رياست ايلات اطراف طهران به- 563.
عنايت اللّه خان عنايت الملك (وزير بروجرد، پسر ميرزا فرج الله خان):- لقب عنايت الملك 514- عنايت الملك، ميرزا عنايت اللّه خان.
عنايت الملك، محمود خان (پسر ذو الرياستين همداني):
- لقب 420- محمود خان عنايت الملك.
عنايت الملك، ميرزا عنايت اللّه خان:- لقب 514- عنايت اللّه خان عنايت الملك.
عودلاجان (محله): مسجد حاجي ملا محمد جعفر در- 572.
عون الدوله، ميرزا اسماعيل خان:- وكيل طهران 1049
ص: 1293
- اسماعيل خان عون الدوله.
عون الرفيق پاشا (امير حجاز و فرمانفرماي مكه معظمه):- وفات 848.
عون الملك:- رياست و امانت تذكره آذربايجان 494؛- عزل از كارگزاري استرآباد 494، 560؛- عزل از كارگزاري خراسان 576؛- كفايت 495.
عهدنامه اسپانيا با امريكا: 219، 364.
عهدنامه صلح:- امضا در پاريس 223.
عهدنامه فرانسه و انگليس در افريقا: 382.
عيد اضحي: 591.
عيد جلوس سلطاني: 208.
عيد حضرت زهرا (ع): چراغان بازارها به مناسبت شب- 1003.
عيد غدير خم: 26، 65، 387، 505؛- سلام 909؛- مراسم 177.
عيد فطر: 65، 209، 605، 968؛ آقا سيد عبد اللّه مجتهد در- 876؛ سان فراشان در- 232؛- سلام 310، 1062؛ سلام ننشستن مظفر الدين شاه در- 724.
عيد قربان: 65؛- در ايران 690؛- سلام 907؛- سلام عام 174؛ شاه در- 740؛ قرباني در- 154، 690.
عيد ملي: چراغاني در شب- 1088.
عيد مولود امير المؤمنين علي (ع) عيد ميلاد حضرت مرتضوي: 65، 128، 187.
عيد مولود خامس آل عبا: مجلس جشن- 308.
عيد ميلاد حضرت حجت اللّه (ع)/ امام عصر (عج): 838؛- سلام در عمارت گلستان 309.
عيد ميلاد حضرت سيد الشهدا/ عيد سوم شعبان: 218؛- ايجاد 292؛ شاه در سلام- 466؛- مراسم 307.
عيد ميلاد حضرت ختمي مرتبت/ عيد ميلاد پيامبر اسلام (ص): 65، 774.
عيد ميلاد ولي اللّه اعظم: آتشبازي و چراغان در- 302.
عيد ميلاد همايوني/ عيد شاه: 65، 714، 799؛ آتشبازي در- 298؛ افتتاح مدرسه مظفري در- 299؛ چراغاني نكردن تهران در شب- 667؛ وزراي مختار خارجه در مراسم- 124.
عيد نوروز/ عيد نوروز جمشيدي: 23، 65، 151، 159، 573، 655؛ احضار حكام در- به طهران 684؛ ايام- 360؛ برف و يخ‌بندان در- 656؛- مطابق با عيد اضحي 591؛ وزراي مختار در- 65.
عيسوي/ عيسويان/ عيسوي‌ها: 208؛ آشوب ميان مسلمان‌ها و- 573؛ اطفال در انجمن كشيشان- كلكته 224؛ برگشتن زنان از دين- 398؛- تعطيل كردن روز يكشنبه 573؛ حاكم- 222؛ حامي 573؛- مذهب 190، 549، 674؛- در ورشو 783.
عيسي، شيخ:- كتك زدن سادات 388.
عيسي، ميرزا/ ميرزا عيسي وزير (وزير دار الخلافه): ثلث مال- 399؛- مأموريت به خانه ميرزا حسن آشتياني 172.
عيسي خان امجد الممالك (پسر اللّه قلي خان ايلخاني قجر):
- پيشخدمتي شاه 556- ملقب به امجد الممالك 372- امجد الممالك، عيسي خان.
عيسي خان معظم الملك (پسر امين الملك):- ملقب به امين الملك 371- امين الملك، عيسي خان.
عيسي خان معظم الملك (پسر عموي وزير همايون وزير پست):- رياست پستخانه طهران 441- معظم الملك، عيسي خان.
عيسي مجتهد، آقا شيخ (پسر ملا محمد مجتهد طهراني):- ديدار با شاه 834؛- وعظ در مسجد 572.
عيسي نبي (ع): 52.
عين الدوله، سلطان عبد المجيد ميرزا (حاكم طهران، وزير داخله، رئيس كالسكه‌خانه، صدر اعظم): 33 پ، 267 پ، 516 پ، 676، 689، 711، 746،
ص: 1294
770 پ، 818، 931 پ؛- آمدن به رشت 825؛- آوردن دفتر كتابچه خرج و دخل دولت به حضور شاه 720؛ اتابيك حامي- 617؛- اتحاد با نوكرهاي ترك شاه 538، 660؛- اجحاف به قصاب و خباز 584؛ اجزاي- در طهران 786، 1009؛- احضار به طهران 538؛- احضار حكام به طهران 683؛- اختيارات 677؛ اداره نظميه و سپور و انبار ديواني سپرده- 554؛- و ارزاني نان 566؛- استعفا 990؛-- از حكومت طهران 585؛- اشعار در هجو- 1005، 1073؛ اصطبل و كالسكه‌خانه و زين‌خانه در اداره- 425؛- اصلاح خرج و دخل دولت 684؛ اعلانات بر ضد- 687، 693، 751؛- اعمال ناشايست 701؛- امير آخور اصطبل همايوني 16؛- و امير خان سردار سپهسالار 687؛- و امين السلطان 16؛- انفصال 1032؛ اول شاهزاده صدر اعظم 718؛- و اهل خلوت 753؛ بدگويي از- 734، 1060؛ بدگويي سعد الدوله از- 1063؛- برادر 362 پ، 507 پ، 684 پ، 953 پ؛- برادرزاده 805 پ؛- برپايي روضه‌خواني 642؛- بستگان 804؛- بي‌دوامي وزارت 677؛- پدر بيست و شش؛ پرداخت ماهانه صد تومان به- 654؛- پول دادن به علما 763؛ پيشكار- 1014؛- پيشكاري كل آذربايجان 353، 684؛ پيشكش سردار افخم به- 552؛ پيغام علما به- 676؛- تبعيد 1027؛- تبعيد آزاديخواهان به كلات 1083 پ؛ تحسين شاه از خدمات- 740، 825؛- تحقيق از قيمت و وزن نان 554؛- ترتيبات براي حكومت و پليس 549؛ تسلط- و تمارض وزير افخم 617؛ تسليت شاه به- 733؛- تعبير به جغد 1007؛- تعديات 712؛ تعرضات شاه به- 659؛- تعظيم و احترام به امين السلطان 799؛ تغيّر شاه به- 391؛ تكذيب- در منابر 693؛- و تكفير علماي طهران 1014؛- تلگراف به شاه درباره رعاياي عثماني 451؛- تلگراف به عراق 617؛ تلفون جليل الدوله به- 615؛- توسط براي لقب ملك المورخين به [سپهر] 724؛ تهديد به قتل- 660، 693؛- جانشيني اتابيك اعظم 692؛-- امين السلطان 715 پ؛- جلوگيري از عريضه دادن به شاه 751؛- چراغان شهر 621؛- چوب زدن مميز واگن راه‌آهن 566؛- حاكم بروجرد 404؛-- عربستان 404، 425؛- و حكام ولايات 700؛ حكم- 600؛- حكومت بروجرد و عربستان و كردستان 353؛-- خوار و ورامين و تجريش 554؛-- شاهزاده عبد العظيم (ع) 554؛-- طهران 542، 543؛-- فارس 538؛-- لرستان و بروجرد و عربستان 376؛-- مازندران 14، 16؛-- نهاوند 376؛ حمايت شاه از- 725؛- خارج كردن طايفه امين السلطان از طهران 715؛- و خالصه حكومت 554؛- خدمت به شاه 797؛- خراب كردن كارهاي وليعهد 786؛ خرابي كار- 801؛ خيالات- 693، 724، 757؛ درد پاي- 687؛- و دزدي‌هاي موثق الملك 758؛ دستخط شاه به- 550، 718، 1026؛ دستخط وزارت اعظم- 684؛ دشمني با- 693؛- دعوي صدارت 671؛ دورانديشي- 130؛- دروغ 693؛- رشوه به علما 750؛- رشوه از قصاب و نانوا 658؛- رفتن به ديوانخانه عدالت 550؛ رفتن شاه به منزل- 605؛- و روس‌ها 741؛- روي كار آمدن 722؛- زدن زن‌ها در تهران 659؛ زن- 599؛- و سالار الدوله 700؛- سپردن دو فوج مخصوص به سردار افخم 548؛ سختگيري- 616؛ سفارش اتابيك به- 607؛- سفر به
ص: 1295
فرنگ 1028؛- و سفر شاه به قم 680؛- شب‌ها در كوچه‌هاي طهران 554؛- صدمه ديدن پا 494؛- صدارت 735، 1014؛- صدر اعظمي 16، 718، 757، 758؛- بر ضد اتابيك 615، 622؛- بر ضد مجلس 1061؛ عارض شدن اجزاي وزارت خارجه به- 721؛ عارض شدن مير غضب به- 617؛ عدالت و رعب- 616؛ عداوت حاجي ملك التجار با- 766؛- عدوي صدر اعظم 386؛- عزل 713، 724؛-- از رياست تفنگدارها 398؛- عزل ارفع الدوله 715؛-- جليل الدوله 654؛-- صاحبديوان 621؛- عزيمت خراسان 1032، 1055؛- و علاء الدوله قجر 570، 829؛- عيادت برادرش سپهسالار 732؛- فايده از دوري شاه از مردم 714؛- و فتنه يهود 547؛- فرستادن قزاق به بروجرد 404؛- فرستادن عصاي مرصع براي مؤيد الاسلام 818؛- قبول نكردن وساطت علما 675؛ قتل قراول درب خانه- 1036؛- و قصاب‌هاي طهران 600؛- قوانين جديد 711، 731؛ كارهاي دولت در دست- 669؛ كاستن از مواجب مردم 683، 684، 699؛ كاغذپراني مردم بر ضد- 742؛ كفايت- 698؛ كنايه به- 878 پ؛- كنكاش بر ضد اتابيك 615؛- گوش بريدن دزدان 550؛- لقب اتابيك اعظم 815؛-- لقب صدارت اعظم 715؛ ماده تاريخ عزل- 1034؛- و ماديان‌هاي ايلخي سلطنتي 41؛- مجازات طلبه‌ها 675؛ مخصوصان- 1013؛- و مدير الدوله 740؛- مراجعت از اوشان 1026؛ مرحمت نشان تمثال همايوني به- 168؛ مردم و- 701؛- مساوي كردن خرج و دخل دولت 699؛- مسبب صلح وزير دربار با اتابيك 541؛- مسبب قتل عبد الحميد طلبه 1016؛ مشاغل- 16؛- و مشكوة الدوله 550؛- و مشير السلطنه 740؛- و مشير لشكر 550؛- معايب 706؛- مفاسد 687؛- در ملاقات‌هاي وزرا و مردم با شاه 720؛- و ملكه ايران 710؛- مناصب 554، 643؛- منزل 348؛- منع اسب‌دواني 572؛- موافقين 711 پ؛- و موثق الملك 758؛- و مستوفي‌ها 764؛- موقوف نمودن روضه‌خواني 754؛ نارضايتي صدر اعظم از حركات- 353؛- و ناصر السلطنه 348، 349؛- و نامه طباطبايي مجتهد 949 پ؛- نزد شاه 724؛- نظم در بروجرد و لرستان 522؛- نقرس 687؛ نوكرهاي- 579؛- ورق آوردن براي شاه 736؛- وزارت 711؛- و وزارت خالصه طهران 522؛- وزارت داخله 667، 699؛ وزرا و بزرگان بر ضد- 753؛- از وزراي ششگانه 610؛ وزراي مخل- 716؛- وزير اعظم 711؛- وزير داخله 688؛- و وزير دربار 538، 543؛ هجو- 693، 1005، 1073؛- همراه شاه در سفر فرنگ 769؛- همراهي با اتابيك 578؛- و هنروران 722؛- ييلاق 742- سلطان عبد المجيد ميرزا عين الدوله- اتابيك.
عين السلطان، محمد حسن ميرزا خوانسالار:- ازدواج با اقدس السلطنه 149؛- فرار از طهران 692؛- لباس درويشي 692؛- لقب 68- محمد حسن ميرزا خوانسالار- خوانسالار.
عين السلطنه (معاون نظام الملك):- شرح مفصل مأموريت نظام الملك 342 پ.
عين الشهاده: مسلمانان مهاجر روسيه در- 465.
عين الملك، شير خان/ انوشيروان:- مرگ 786 پ- شير خان.
عين الملك [علي نقي ميرزا] (پسر ركن الدوله):- عزل از حكومت سبزوار 555؛- ملقب به ركن الدوله 556؛- نايب الحكومه خراسان 84- علي نقي ميرزا ركن الدوله- ركن الدوله،
ص: 1296
علي نقي ميرزا.
عين الممالك (پسر وزير دفتر):- سهم از مواجب مردم 834؛- و مستوفي‌ها 834.
عين خاقان:- لقب اسد اللّه خان كاشي 555- اسد اللّه خان كاشي.

غ‌

غازان/ كازان: خوردن گوشت جانوران در- 400- كازان- قازان.
غازيان: 896.
غاية الآمال (كتاب): 755 پ- مامقاني، شيخ محمد حسن.
غاية الاصول (كتاب): 702 پ- ممقاني، محمد حسن.
غروش (پول): 914.
غفاري كاشاني، اقبال الدوله: 662؛- خدمت به دولت 581- اقبال الدوله كاشي، محمد خان.
غفاري كاشاني، غلامحسين خان امين خلوت:- لقب صاحب اختيار 401 پ- امين خلوت- صاحب اختيار- غلامحسين خان صاحب اختيار.
غفاري كاشاني، محمد علي خان:- خدمت ولي عهد مظفر الدين شاه در تبريز ده- محمد علي خان غفاري كاشاني.
غفاري كاشاني، مهدي خان وزير همايون:- ايجاد مدرسه همايون در زنجان 707؛- و مظفر الدين شاه 9؛- وفات 508- مهدي خان كاشاني- مهدي خان وزير همايون- وزير همايون، ميرزا مهدي خان.
غلام احمد قادياني/ مسيح هند:- اعلان حدوث زلزله هند قبل از وقوع 811.
غلامان كشيكخانه (1): عدد- 47.
غلام بچگان: 23.
غلام بچه‌باشي: 23.
غلام پيشخدمت/ غلام پيشخدمتان (1): سان و عدد- 47.
غلامرضا خان آصف الدوله [حاكم تهران]: پيشكش خبازهاي تهران به- 452- آصف الدوله.
غلامرضا خان مؤيد همايون: 556- مؤيد همايون.
غلامحسين: 872 پ- اياز.
غلامحسين انتخاب لشكر:- لقب 600- انتخاب لشكر- لشكرنويس.
غلامحسين خازن الممالك (صراف خزانه):- عنوان جنابي 175- خازن الممالك، آقا غلامحسين.
غلامحسين خان (رئيس پست سابق آذربايجان):- رياست پستخانه 416.
غلامحسين خان (شاگرد مدرسه اقدسيه):- آوردن صد تومان براي تأسيس بانك ملي به مجلس 1072.
غلامحسين خان، ميرزا:- منصب استيفا از درجه دوم 244.
غلامحسين خان اديب مستوفي/ افضل الملك مستوفي:
تاريخ- 707 پ؛- مديريت روزنامه دولتي ايران 659؛- ملقب به افضل الملك 300- افضل الملك مستوفي، غلامحسين خان اديب.
غلامحسين خان افخم السلطنه قاجار (پسر ناصر قلي خان امجد السلطنه):- ملقب به افخم السلطنه 146- افخم السلطنه، غلامحسين خان.
غلامحسين خان امير تومان: پسر- 542.
غلامحسين خان سرتيپ كاشي:- نظامي پستخانه طهران 441.
غلامحسين خان صاحب اختيار (وزير مخصوص، وزير دربار، وزير عدليه): 427 پ، 513 پ، 680 پ، 774 پ؛- و اتابيك 635؛- تعيين رياست اجراي عدليه 431؛- حضور هفتگي در دربار نياوران 406؛- دعوت وزرا در تالار تخت مرمر 95؛- و صدر اعظم 401؛ عمه- 524، 527؛- فرستادن شاه نزد آقا ميرزا علي آقاي مجتهد 136؛- نشستن هفتگي در تالار تخت مرمر 417؛- وزارت عدليه 423؛- وزارت
ص: 1297
قورخانه 759- امين خلوت- صاحب اختيار، غلام حسين خان.
غلامحسين خان كاشي مؤيد حضور پيشخدمت (رئيس نقاره‌خانه):- ملقب به مؤيد حضور 579- مؤيد حضور، غلامحسين خان كاشي.
غلامحسين خان گرانمايه (پسر ميرزا رضا خان مؤيد السلطنه):- پيشخدمت شدن 569.
غلامحسين خان معظم الممالك سرتيپ (ناظم اصناف مخزن ملبوس):- ملقب به معظم الممالك 361- معظم الممالك، غلامحسين خان.
غلامحسين خان ناظم حضور (پسر ناظم خلوت):- ملقب به ناظم حضور 974- ناظم حضور، غلامحسين خان.
غلامحسين خان نظام لشكر (سرتيپ توپخانه كزازي):- چوب خوردن و عزل 476؛ نوكرهاي- 475- نظام لشكر، غلامحسين خان.
غلام حسين لشكرنويس:- لقب 600- انتخاب لشكر- لشكرنويس.
غلامحسين هراتي (تاجر خراساني): پسر- 692- آقا غلامحسين تاجر خراساني.
غلام خان:- همراه شاه در سفر فرنگ 711.
غلامرضا خان آصف الدوله شاهسون:- تعديات در خراسان 739؛- حكومت خراسان 703؛- حكومت طهران 545- آصف الدوله، غلامرضا خان شاهسون امير نويان (حاكم تهران، ...)
غلامرضا خان افتخار الملك (پسر زين العابدين خان قراگزلو): 427 پ؛- ازدواج با قمر السلطنه 871 پ- افتخار الملك، غلامرضا خان- احتشام الدوله.
غلامرضا خان فخر الممالك (پسر فخر الملك):- ملقب به فخر الممالك 184- فخر الممالك، غلامرضا خان.
غلامرضا خان مؤيد همايون (نواده نظام الدوله و نواده ميرزا آقا خان نوري):- ملقب به مؤيد همايون 556- مؤيد همايون، غلامرضا خان.
غلام سرور خان لاهوري: 450 پ.
غلامشاه خان (پسر عبد اللّه ميرزا حشمت الدوله): 687؛- حكومت خرم‌آباد 118؛- در طهران 804.
غلامعلي (داروغه كازرون): شرارت- 923.
غلامعلي خان (پسر سروش الملك):- نويسنده روزنامه در همدان 1088.
غلامعلي خان اعظم السلطنه امير تومان (پسر ميرزا محمود گركاني):- وزارت نظميه 832- اعظم السلطنه امير تومان، غلامعلي خان.
غلامعلي خان امين همايون:- حكومت سمنان و دامغان 311، 652- امين همايون، غلامعلي خان.
غلامعلي خان عزيز السلطان: 875 پ- مليجك ثاني- سردار محترم- عزيز السلطان.
غلامعلي خان مليجك ثاني:- لقب سردار محترم 875 پ- عزيز السلطان- مليجك ثاني.
غلامعلي خان مير پنجه: 58- مير پنجه، غلامعلي خان.
غلامعلي خان وزير افخم:- سازش با امين السلطنه در پاريس 825؛- عزل 663؛- وزير بقايا 424- وزير افخم، غلامعلي خان- وزير بقايا، غلامعلي خان.
غلامعلي سمسار:- رفتن به خانه ميرزا محمد باقر معين البكاء 779.
غلام كشيك:- در دربار 858.
غياث نظام (رئيس ايلات كرد قزوين):- نخواندن حكم صدر اعظم 537.
غيار: 677 پ.

ف‌

فاتحة الكتاب: قرائت- 83.
فاخر الدوله، ميرزا علي اكبر خان مستوفي:- لقب فاخر الدوله 613؛- و مهدي خان ممتحن الدوله 785- علي اكبر خان
ص: 1298
فاخر الدوله.
فارس: 316 پ، 647 پ، 728، 791، 804، 883؛ آبله در- 97؛ آمدن شعاع السلطنه از- به طهران 829؛ اجزاي حكومت- 161؛ احمد خان دريابيگي در حكومت بندرات- 703؛ استعفاي فرمانفرما از حكومت- 226؛ استعفاي وزير مخصوص از-- 950؛ اغتشاش در- 391، 634، 881، 1074؛ املاك- 888؛ امير توپخانه- 925؛ انتظام الملك در- 365؛ اوباش- 634؛ اهالي- 903، 916، 969، 971؛ ايجاد قرائت‌خانه در- 357؛ بدگويي صدر اعظم به- 391؛ بندرات/ بنادر- 101، 102، 225، 285، 290، 376، 378، 400، 428، 487، 489، 634، 650، 730، 849، 911؛ بيگلربيگي- 326 پ؛ پذيرايي حاكم- از لورد كورزن 678؛ پيشكار- 829؛ تجار اصفهاني در- 613؛ تخفيف منال- 68؛ تظلم زردشتيان- 288؛ تعمير بقعه امامزاده سيد مير محمد در- 285؛ تفتيش بنادر و جزاير- 349؛ تندروي علاء الدوله در- 1062؛ جزاير مملكت- 102؛ جغرافياي- 316 پ؛ حاكم- 555 پ، 571، 586، 652، 665، 678، 761، 850؛ حريق جزاير- 228؛ حكمران- 605، 634، 850؛ حكمران سواحل و جزاير- 356؛ حكمراني- 316؛ حكومت- 13، 81، 118، 310، 315، 468، 558، 605، 606، 635، 702، 703، 732 پ، 829، 889، 903، 923، 962، 969؛-- امين خلوت 401 پ؛-- بنادر 257؛ حكومت بندرات- 703؛ حكومت جزاير- 81؛-- حسينعلي خان مافي قزويني 761 پ؛-- ركن الدوله 327 پ؛-- شعاع السلطنه 558، 702؛-- ناظم الدوله 13؛-- وزير مخصوص 903؛ خبر سلامت سلطان عبد الحميد خان در- 869؛ خلاف كردن- 454؛ خون دخترهاي- 1014؛ رسيدن علاء الدوله به- 971، 992؛ رفاه حال مردم- 68؛ رفتن نظام السلطنه به- 1067؛ رؤساي ايل- 1049؛ رياست قشون- 70؛ رئيس تذكره بنادر- 650؛ ژنرال قونسول روس در- 870؛ ساحل جنوب غربي- 646؛ ساختن قلعه سرحدات- 526؛ سبب خونريزي پيشكار در- 1080؛ سيل در- 169، 730؛ شرح حال رجال- 316 پ؛ شكايت علماي- به طهران 577؛ شورش- 961؛ عزل شعاع السلطنه از حكومت- 605؛ عزل مجير السلطنه از بنادر- 285؛ عزل مؤيد الدوله از حكومت- 558؛ عزل نظام الملك از- 494؛ علماي- 382، 577، 950؛ فرمانفرمائي مملكت- 310؛ قدرت قوام الملك در- 568، 961؛ قرائت‌خانه- 357؛ كارگزاري- 842؛ كارگزاري بنادر- 911؛ كشتي آلماني در بندرات- 1016؛ كوچ ايل لشني از- به طهران 839؛ كوهگيلويه- 739؛ گفتگوي علاء الدوله با اهالي- 971؛ گمركات- 487، 489؛ گمرك بنادر- 428؛ لباس مخصوص يهود در- 788؛ مأموريت اجداد سديد السلطنه در بنادر- 650؛ محال مملكت- 87؛ مردم- 915؛ معادن جزاير- 102؛ مغشوش بودن عمل- 613؛ ناامني راههاي- 285؛ ناظم الدوله فرمانفرماي- 38؛ نايب الحكومه- 881، 888؛ نظم- 577؛ نير الدوله و حكومت- 1064؛ وزير دفتر- 415؛ وزير مخصوص مأمور به- 909.
فارس: 335.
فارسنامه (كتاب): 316 پ.
فارسي: هفده، 354، 927؛ آشنايي پادشاه سوئد با زبان- 154؛ اسامي نقشه ايران به خط- 105؛ اشعار- 643؛ ترجمه به- 184، 260،
ص: 1299
270، 290 پ، 361؛- حرف زدن شاه 595؛- در خراسان 101؛ خط- 105، 137، 803؛ خط و سواد- 262، 263؛ خطبه- 596؛ دستور زبان- 727 پ؛ روزنامه- 559؛ روزنامه حبل المتين به زبان- 474، 818؛ زبان- 7، 49، 83، 101، 137، 337، 474، 557، 727 پ، 792، 859، 860؛-- در مدرسه رشديه 101؛ شعر- پانزده؛ علم- در مدرسه كمال 391؛ لغت- 132؛ مردم- زبان 819؛ نفوذ زبان- 646 پ.
فارسي سره: 320 پ.
فارسي قديم: زبان- 101.
فاروس: مدير مطبعه- 968.
فاس: گرفتاري ياغي در- 630.
فاضل شربياني مجتهد/ ملا حاجي محمد شربياني:- امضاي نسخه تكفير امين السلطان 681؛- تلگراف به امام جمعه طهران 580؛- متوطن در طهران 749؛- وفات 823- محمد فاضل شربياني، ملا حاجي.
فاضل ماماقاني/ آقا شيخ محمد حسن فاضل مماقاني:
امضاي نسخه تكفير امين السلطان 681؛ بدگويي از- 818؛ پسران- 755؛ وفات- 755- محمد حسن فاضل ماماقاني، آقا شيخ- محمد حسن ممقاني.
فاطمه: 423- خاتون- كرنوش.
فاطمه خانم/ انيس الدوله (همسر ناصر الدين شاه):
647 پ، 777 پ- انيس الدوله.
فاطمه زهرا (ع): 518؛ اقامه تعزيه‌داري حضرت- 293؛ روضه‌خواني در وفات- 976.
فاطمه فكريه/ ماري: مسلماني- 423- ماري.
فالب هيوي آلماني، استاد:- پيش‌بيني و چاپ كتاب 461؛- خبر برخورد ستاره دنباله‌دار با زمين 348.
فالج (مرض): 123.
فالير، موسيو (رئيس جمهوري فرانسه): 906.
فتح السلطان امرائي، نظر علي خان:- خوردن ماليات دولت 762- نظر علي خان فتح السلطان امرائي.
فتح السلطان كشيكچي‌باشي:- مأمور گرفتن فتح اللّه و شورشيان 474.
فتح السلطنه (پسر صارم السلطنه):- حكومت پشتكوه و سرداري ترمه كشميري 158.
فتح اللّه:- شرارت و دزدي در مرند و ارونق 474.
فتح اللّه خان بيگلربيگي/ سپهدار رشتي/ سالار افخم گيلاني: 212؛- پذيرايي از شاه و صدر اعظم در رشت 796؛- ملقب به سالار افخم 569؛- وزارت گمركات 240، 329- سپهدار رشتي- سردار منصور- سالار افخم گيلاني.
فتح اللّه خان سعيد السلطنه طباطبائي (وزير نظميه):- استعفا 827؛- بناي رختشويخانه در طهران 725؛- دائر كردن دستگاه پارچه‌بافي در اداره پليس 792- سعيد السلطنه، ميرزا فتح اللّه خان.
فتح اللّه خان شيباني كاشي: پسر- 439.
فتح اللّه خان مشير الممالك (وزير يزد):- پيشكار و وزير يزد 776؛- خطاب جنابي 126؛- ملقب به مشير الممالك 231، 320- مشير الممالك، فتح اللّه خان.
فتح اللّه ميرزا شعاع السلطنه (پسر فتحعلي شاه):- پدر شكوه السلطنه 2- شعاع السلطنه، فتح اللّه ميرزا.
فتحعلي خان صاحبديوان: وفات- 70- صاحبديوان.
فتحعلي خان ملك الشعراي كاشاني: بيست و يك- ملك الشعراي كاشاني- صبا، فتحعلي خان.
فتحعلي شاه قاجار: 35 پ، 39 پ، 492 پ، 730 پ، 734 پ؛- آخرين پسر 643؛- برادر 372 پ؛- پدر 536 پ؛- پسر 38 پ، 54 پ، 209 پ، 320 پ، 359 پ، 368 پ، 536، 552،
ص: 1300
555 پ، 654 پ، 661 پ، 671 پ، 712 پ، 715، 730، 736، 773 پ، 779، 826، 942؛- پسران آخرين 320 پ؛- پسر بيست و هشتم 655 پ؛- پسر هفتم 366 پ؛- و جان محمد خان 570؛- جد مظفر الدين ميرزا 2؛ حرم- 571 پ؛ داماد- 222 پ، 732 پ؛ دربار- 562 پ؛ دختر- 218 پ، 372 پ، 556 پ؛- دخترزاده 218؛- ساختن مسجد شاه (امام خميني) 553 پ؛ مرگ- 218 پ؛ مسجد شاه سمنان از ابنيه- 123؛- نوه 769 پ.
فتنادو: 344.
فخام السلطنه، ميرزا موسي خان (پسر ميرزا محمد علي نوري مستوفي): 650- موسي خان فخام السلطنه.
فخامت الدوله، محمد تقي ميرزا پيشخدمت (برادر شاهزاده دارا):- محمد تقي ميرزا فخامت الدوله.
فخر الاسلام واعظ:- اسلام آوردن 436؛- شرح حال 557.
فخر التاج خانم (دختر عصمت الدوله): 804 پ.
فخر الدوله (دختر مظفر الدين شاه، عروس علي خان امين الدوله): 455 پ؛- ازدواج با معين الملك 148، 539 پ؛ شوهر- 210 پ، 709، 769؛ منشي‌باشي- 477؛- همسر معين الملك 317 پ.
فخر الدين (منشي صنيع الدوله):- باختن اموال در قمار 366.
فخر الدين مجتهد كاشان:- حكم قتل امير جاسبي 820.
فخر الشريعه:- لقب آقا ميرزا زين العابدين 518- زين العابدين فخر الشريعه.
فخر الفقها:- لقب آقا ميرزا محمود 152- محمود، آقا ميرزا.
فخر الملك/ فخر الملك امير تومان پيشخدمت، ابو الحسن خان اردلان/ ابو الحسن خان كردبچه (حاكم عراق، حاكم همدان، وزير تجارت): هجده، 497 پ؛- استعفا از حكومت عراق 1015؛- القاب فرزندان 184؛- تعدي 497؛- حكومت عراق 230، 429، 723؛-- همدان 72؛- رياست ايل و سواره دويرن خمسه 607؛- شهرت به بي‌حسابي و اجحاف در عراق 540؛- عزل از حكومت عراق 542؛-- از وزارت تجارت 733؛- مراجعت از عراق 1031؛- و نزاع متشرعه و شيخيه 162، 163؛- وزارت تجارت 1064- ابو الحسن خان فخر الملك اردلان.
فخر الملك كفري، عبد الحسين خان: داماد- 287- عبد الحسين خان فخر الملك كفري.
فخر الملك، آقا خان (نايب الاياله كرمانشاه): 508.
فخر الممالك، احمد علي خان (پسر ميرزا آقا):- ملقب به فخر الملك 508- احمد علي خان فخر الممالك.
فخر الممالك، ميرزا آقا خان غفاري كاشاني (پسر ميرزا همايون غفاري كاشاني): لقب پدر به- 508؛- لقب فخر الممالك 243- آقا خان غفاري كاشاني فخر الممالك.
فخر الممالك، غلامرضا خان (پسر فخر الملك):- ملقب به فخر الممالك 184- غلامرضا خان فخر الممالك.
فخر داعي، ابراهيم: 290 پ.
فخيم السلطنه، ميرزا حسن خان: 522؛- در اداره منشآت اتابيك 760؛- ايجاد روزنامه فلاحت 523؛- تحصيل در مدرسه آذربايجان 760؛- عزل از رياست مدرسه فلاحت 572؛- قونسول جنرال حاجي ترخان 760- حسن خان فخيم السلطنه.
فخيم السلطنه، ميرزا محمد علي خان مازندراني (منشي وزارت خارجه):- لقب فخيم السلطنه 232- محمد علي خان مازندراني.
فخيم الملك (مستوفي صندوقخانه):- كاغذ به
ص: 1301
صدر اعظم 429.
فرات: آب- 415؛ طغيان آب- 799.
فراشان/ فراشان شاهي: ترتيب لباس قرمز براي- 232؛- و مير غضبان 617.
فراش‌باشي: 399، 425، 435، 457، 563.
فراشباشي/ حاجب الدوله، مصطفي قلي خان 443، 658؛- عزل صدر اعظم 386- مصطفي قلي خان قاجار- حاجب الدوله.
فراشباشي/ نير السلطان [قهرمان خان]، حلقه انگشتر به- 800- نير السلطان.
فراشباشي حكومت:- قتل 629.
فراشباشي شاه: 979- حاجب الدوله، مصطفي قلي خان فراشباشي.
فراش پست: 621.
فراشخانه: 5.
فراش خلوت: 594، 595، 771.
فراش شاهي:- زدوخورد با سرباز 616.
فرانس:- پارلمان 189.
فرانسوا ژوزف (امپراتور اتريش): 206 پ.
فرانسواي: كلمه- 1045 پ.
فرانسواي/ فرانسويان/ فرانسوي‌ها: 186، 339 پ، 413، 498 پ، 557، 574، 658 پ، 860، 862 پ، 991 پ، 1069 پ، 1070 پ؛- ادعاي مالكيت فشوده 223؛- امتياز كاوش در شهر شوش 293؛- تخليه فشوده 223؛ حكيم- 209؛ دختر دانشجوي- هفده؛ سياستمدار- 531 پ؛ مهماندار- مظفر الدين شاه سيزده؛ نويسنده- 200 پ، 414 پ.
فرانسه: 188 پ، 190 پ، 217، 220 پ، 353، 390، 446 پ، 551، 683 پ، 712 پ، 737 پ، 859، 860 پ؛- و آلمان 191؛ آمدن مستر دمرگان از- 400؛- اتحاد با انگليس 772؛-- با روس 196، 688؛ اخبار جلوس همايوني به دولت- 71؛- اختلاف با انگليس 196، 333؛- اصلاح ميانه ژاپون و روس 755؛- اعلان صورت قرض ايران 487؛ افعال زبان- 584؛ امتعه هندي در اكسپوزيسيون- 346؛- امتيازات اندروني 400؛ امير نظام گروسي در سفارت- 686 پ؛ باطل شدن قرارداد مسقط با- 379؛ بازديد سلاطين از- سيزده پ؛ بازيگرهاي- 643؛ بستن مدرسه و صومعه روحاني در- 619؛ بندر نظامي- 343؛ بيرق- 431؛-- در بندر ناصري 396؛ پادشاه ايران در- 799؛ تبعه- 1087؛ ترجمه از زبان- 64؛ ترجمه روزنامه- 601، 629؛ ترقي قيمت نقره در- 413؛- ترك دوستي با عثماني 592؛- تصرف مراكش 937؛-- وادي بگيري 352؛- تغيير تفنگ 661،- و تونس 431، 617؛- جبران شكست سدان 191 پ؛ جمع‌آوري تمبرهاي باطله پست در- 207؛- چشم طمع به مراكش 772؛- حبس ملكه ماداگاسكار 379؛ حكومت و سياست- در ماداگاسكار 326؛ خبر روزنامه‌هاي- 631؛ خط- 437، 803؛ خواندن روزنامه- براي شاه 595؛- خواندن ناصر الدين شاه دوازده؛ خودكشي در- 842؛ خيالات- 191؛- درخواست بندري از امام مسقط 353؛- درخواست شاگرد از شاه ايران 524؛- دسترسي بر رود نيل 352؛ دولت- سيزده پ، 191، 232؛ راه‌اندازي كارخانه قالي‌بافي در- 353؛ رايت- 431؛ رفتن امپراطور و امپراطريس روسيه به- 592؛- رنجش از اتحاد آلمان‌ها با مراكش 772؛ روزنامجات- 849؛ رياست جمهوريه- 360؛ رئيس جمهوري- 327، 331، 360، 415، 446، 531، 854، 905، 906؛ زبان- 7، 22، 49، 83، 100، 110، 148، 195، 354، 400، 428، 477، 583، 633، 657، 760، 792، 860 پ، 899؛ سفير- 199، 609، 973،-- مقيم
ص: 1302
دار الخلافه 976؛ سفير ايران در- 432 پ، 477 پ؛ سكنه فيگيك در اطاعت- 670؛ شارژ دافر- 332، شورش ضد يهودي در- 200؛ شهرهاي- 369؛ صاحب منصبان- 200؛ صحراي ليبي متعلق به- 352؛ صدر اعظم- 331؛ صدور تخم ماكيان به- 350؛ صلح‌نامه سفير- با چين 609؛- و عثماني 592؛ علم- در مدرسه كمال 391؛- عهدنامه با انگليس در افريقا 382؛- فرستادن موسيو ابرژرون به تبريز 582؛ فوت رئيس جمهور- 313، 334؛- قرارداد با انگليس در لندن 352؛- قرض به روس 484؛ قرض سلطان مراكش از بانك- 640؛ قرض صدر اعظم از- 485؛ قشون مراكش تحت تعليم- 937؛ قونسول- 379؛ كاهش از واردات- 350؛- كدورت با ونزوئلا 916؛ كشتي‌هاي جنگي- 379؛- كشيدن راه‌آهن در چين 644؛ كمپاني- 396؛ گفتگوي انگليس با- 226؛ لسان- 964؛ لغت- 54؛ مال التجاره- 365؛ مأمور- در سيام 399؛-- همدست شورشيان 76؛ مجلس وكلاي- 330؛ محصول دخانيات- 431؛- مخارج مدافعه سواحل و مستعمرات 491؛ مخالفت سفير- 203؛ مستعمرات- 204 پ؛- و مسقط 331، 353؛ معلم زبان- 601؛ مقابله چاپخانه‌هاي ژاپون با چاپخانه‌هاي- 204؛ مقبوضات- 204 پ؛ مكاتبات ايران با دولت- 661 پ؛ موقوف شدن زبان- در مصر و سودان 434؛ ناپلئون- 796؛ نامه رئيس جمهور- 308؛- نزاع با انگليس 496؛ نفوس- 585؛ نويسندگان- 651؛ واگذاري بندر جيسه به- 379؛ واگذاري حبشه به- 353؛ ورود وزير مختار- 307؛ وزارت مختار- 759؛ وزير جنگ- 402، 860؛ وزير مختار- 30، 307، 673، 916؛- هم‌عهد با روس و آلمان در مسأله چين 208؛ به هوا رفتن بالون در- 619.
فرانك (پول): 370، 373، 431، 484، 489، 491، 587، 861، 867.
فراهاني، ميرزا تقي خان/ امير كبير: 387 پ- امير كبير- امير نظام.
فرت، كونت دومونت: 93- تقلبات و خيانت در پليس 80- نظام الملك، كنت دمونت فرت.
فرج، حاجي:- راه‌اندازي اتومبيل در راه خراسان و طهران 864؛- شراكت با امين دار الضرب 864.
فرج السلطنه (دختر ناصر الدين شاه):- فوت 352.
فرج اللّه خان ملك التجار كردستاني: 586، وفات- 613- ملك التجار كردستاني.
فرج اللّه خان بنان السلطنه، ميرزا (داماد آصف الدوله):
بست‌نشيني- 233؛ رسوايي- 120- بنان السلطنه، ميرزا فرج الله خان.
فرج اللّه خان مستوفي (پسر سردار مفخم، داماد آصف الدوله):- پسر 514؛- پيشكاري بروجرد و لرستان 119؛- تعدي به مردم كرمان 120؛- ملقب به اعظام الدوله 908- اعظام الدوله، فرج اللّه خان مستوفي.
فرج اللّه كاشي/ ثريا:- آمدن به تهران 660؛- ايجاد روزنامه ثريا در مصر 660؛- تغيير نام روزنامه ثريا به نام خود 516.
فرح‌آباد: هفده، 915، 1057؛ بازگشت شاه از- 1039، 1058؛ بناي قصر- 294؛ توقف شاه در- 1039؛ رفتن شاه به- 825، 826، 850، 929، 1034؛ شاه در- 912، 923، 928، 938؛ گردش شاه در- 1060؛ هموار كردن خيابان- 920.
فرخ خان امين الدوله غفاري كاشاني/ فرخ خان امين الدوله كاشي: 224؛- برادر 704 پ؛- در پاريس 847؛- پسر عمو 769 پ؛- كوچكترين پسر 497، 662 پ- امين الدوله، فرخ خان
ص: 1303
كاشاني.
فردريك هشتم/ فردريك گيليوم (پادشاه دانمارك): 915- شارل، فردريك گيليوم.
فردوسي: اشعار- 551.
فرديناند، پرنس (والي مملكت بلغارستان): تلگرام تسليت مظفر الدين شاه به- 314؛- فوت زوجه 342.
فرزانه خانم (دختر فتحعلي شاه):- ازدواج با حسينعلي خان معير الممالك 732 پ.
فرس/ فرس قديم: زبان- 101؛ لغات- 100.
فرغانه: بلاد- 634.
الفرقان: شانزده پ، 72.
فرقه بودا: كشته شدن- 414.
فرمانفرما، حسينعلي ميرزا: 203 پ،- پسر 942 پ.
فرمانفرما، عبد الحسين ميرزا (وزير جنگ):- در اردوي نظامي 112؛- استعفا از حكومت فارس 226؛- اقدامات در وزارت جنگ 59؛- و انتخاب حاكم بختياري 87؛- انتخاب وكيل 1072؛- و اهدائي امپراتور روس 69؛- بازگشت به طهران 367؛ 628؛ بدگوئي مقتدر السلطنه تبريزي از- 317؛ بدگوئي از- نزد شاه 78؛- بيان معايب صدر اعظم 55؛ پيشكار- 367؛- تحريك براي فرستادن امين السلطان به قم 321؛ ترس اتابيك از- 924؛ تشريف فرمائي شاه به خانه- 119؛- حكومت طهران 18، 41؛-- عربستان 720؛-- فارس 118؛-- كرمانشاه 652، 703؛-- كرمان و بلوچستان 41، 904؛-- همدان 636؛- خواهر 1000 پ، 1046؛- خواهرزاده 585؛- دخالت در امور داخله 58، 77؛- دستگيري رؤساي طوايف ديركوند و كاكاوند 795؛- دشمني با صدر اعظم 385؛- رياست قشون 58؛- سفر به كربلاي معلي 367، 635؛ سواد دستخط همايوني به- 62؛- شوراندن علماي طهران بر ضد- 367؛- و صدر اعظم 56، 367؛- عزل از وزارت جنگ 118؛ قزاقخانه در وزارت جنگ- 267؛ كارهاي- 59؛- كرنش به معين الملك 59؛- كلمات ناشايست به صدر اعظم 56؛ متن تلگراف- به طهران 1072؛ مشاور پيشكار- 367 پ؛- و مشق افواج 65؛- و ناصر خاقان 586؛- نپذيرفتن حكومت همدان 652؛- نيابت حكومت كرمان به بهجت الملك امير تومان 42؛- وزارت جنگ 317؛- و وزير همايون 586؛- و وساطت مشير الدوله 1000؛- از همراهان مظفر الدين شاه در تبريز ده؛ هواخواهان- 829- عبد الحسين ميرزا فرمانفرما- سالار لشكر.
فرمانفرماي افغانستان: 219.
فرمانفرماي هندوستان: 592.
فرمو: ريختن طاق كليسا در- 841.
فرنگ/ فرنگستان: 76، 114، 148، 190، 476، 505، 602، 628 پ، 645، 711، 853، 916، 1045؛ آمدن شاه از- 483، 829؛ آمدن شعاع السلطنه از- 910؛ آمدن ظل السلطان از- 907؛ آمدن ظهير الدوله ايشيك آقاسي باشي از- 528؛ آمدن مصدق الملك از- 819؛ آمدن مهندس الممالك از- 527؛ آموزش گنگها توسط مردم- 186؛ آوردن اسباب ورزش از- 530؛ آوردن گنه‌گنه شيرين از- 735؛ آوردن ماشين زراعتي از- 230؛ آوردن مطبعه حروف نسخ از- 583؛ ابتياع توپ جديد از- 245؛ اتابيك در- 622؛ احمد شاه در- 360 پ؛ اخبار جلوس همايوني به دول- 70؛ اختراع عكس با تصوير در- 911؛ اذن سفر- به شعاع السلطنه 829؛ ارفع الدوله عازم- 641؛ ايجاد كارخانه قندسازي به سبك- 75؛ بازگشت شاه از- 523، 563، 594، 736،
ص: 1304
813، 822، 838؛ بازگشت نايب السلطنه برادر شاه از- 479؛ بردن پول آقا حسن به- 380؛ تجارت- 414؛ تحصيل كردگان- 785 پ؛ تحقق سفر شاه به- 606؛ تربيت دختر يوسف ارمني در- 680؛ تزئينات سبك- 13؛ تعريف شاه از سفر- 629؛ تلگراف از- به طهران 621؛ تلگراف تبريك امپراطوران ممالك- 54؛ تلگراف شاه از- 524؛ حركت شاه به- 609، 740؛ خرج شاه در سفر- 1090؛ خروج مال از- 414؛ خريد مظفر الدين شاه يك كشتي نظامي در- 634؛ خيال شاه به سفر- 503، 642، 1060؛ خيال صدر اعظم در سفر- 520؛ دار الفنون به سبك- 201؛ دخول امتعه خارجه به- 414؛ درخواست طبيب از- 1059؛ درخواست ناصر السلطنه ماشين زراعت از- 293؛ دعوت رسمي روس از شاه به- 478؛ دول- 192، 159، 520؛ رختشويخانه‌هاي- 809؛ رفتن آقا حسن رخت‌دار به- 380؛ رفتن شاه به- 476، 497، 499، 505، 509، 526، 582، 769، 789، 805؛ رفتن شجاع السلطنه به- 807؛ رفتن ظل السلطان به- 850؛ رفتن مشير الدوله به- 381؛ رواج قوانين- 134؛ ريسمان- 106؛ نرفتن امين السلطنه به- 504؛ سبك- 187؛ سرما در ممالك- 562؛ سفر اول شاه به- 606، 637، 730 پ؛ سفر پادشاه سيام به- 355؛ سفر- 505، 530، 540، 628، 634؛ سفر شاه به- دوازده، 468، 493، 503- 505، 530، 535، 539، 595، 606، 610، 611، 615، 642، 739، 745، 756، 762، 769، 796، 799، 805، 853؛ سفر سوم شاه به- 277، 295، 756؛ سفر صدر اعظم به- 503؛ سفر عين الدوله به- 1028؛ سوقات شاه از- 559؛ عريضه وزرا به شاه در- 622؛ عزيمت اتابيك به- 606؛ عزيمت شاه به- 506، 606، 607؛ عزيمت مشير الدوله به- 377؛ عمارات- 679؛ قرض شاه ايران از- 527؛ قوانين- 133، 163، 708، 1042؛ كفش شاه به سبك- 598؛ ماشين‌هاي- 106؛ مبل خريدن شاه در- 536؛ متاع- 59؛ مخالفت علما با سفر شاه به- 607؛ مردم- 186، 579؛ مسافرت مظفر الدين شاه به- هفده؛ مستعمرات- 406؛ معالجه امين الدوله در- 677؛ معلمين- 264؛ ملتزمين شاه در- 496، 506، 508، 534؛ نوكري ايراني‌ها در- 571؛ ورود شاه از- 534؛ ورود شاه به قزوين از- 626؛ وزارت احتساب- 691.
فرنگي/ فرنگي‌ها/ فرنگان: 159، 172، 181، 332، 520، 867؛ آواز- پانزده؛ ارسي- 593؛ اشخاص- 536؛ اطباي- 369؛ پارچه‌هاي- 420؛ پيراهن آهاردار- 593؛ تاراج مغازه- 512؛ تسلط- 55، 681، 708؛-- بر ايران 332، 681؛- در تعزيه تكيه دولت 751؛- و جشن ولادت مظفر الدين شاه 215؛- حضور در عروسي پسران اتابيك 645؛- حضور در مجلس 1087؛ خانه- 751؛- خريدن زمين وقفي 878؛ دادن دفتر ماليات به- 642؛ دستگيري- در شب 886؛ راه تجاري در دست- 361؛ رنگ‌هاي شيميايي- 353 پ؛- رياست گمرك 781؛ زن‌هاي- 627؛ سبك- 127، 535؛ طبيب- 910؛ غذاي- 594؛ غذا خوردن به سبك- 535؛ فروش حكيم الملك كاسه بشقاب فيروزه به- 344؛ قدرت- در ايران 187؛- و قشون ايران 373؛ كتك زدن- 861؛ كشتن- 470، 781، 841؛ گلكار- 571؛ لباس- 710، 571؛ مذهب عيسوي- 549؛ مستخدمين- 735؛ ملبوس- 346؛ مواجب به- 888؛ نبودن- در تبريز 664.
فرنگي مآب/ فرنگي مآبان: شانزده، 643؛- ايجاد
ص: 1305
مدرسه در طهران 443؛- هاي زنديق 736.
فروغ السلطنه، جيران خانم (همسر ناصر الدين شاه): 1 ب، 2- جيران فروغ السلطنه.
فروغي:- تخلص ميرزا محمد حسين اصفهاني 288- ذكاء الملك- محمد حسين اصفهاني.
فرهاد ميرزا معتمد الدوله: پسر- 672، 682، 908؛ پسر دوم- 908 پ؛ دختر- 366- معتمد الدوله، فرهاد ميرزا.
فرهنگ (مدرسه): ايجاد- در دروازه قزوين طهران 494- مدرسه فرهنگ.
فرهنگ پنج جلدي فارسي [/ فرهنگ نفيسي] (كتاب):
395 پ- ناظم الاطبا كرماني.
فرهنگ دهخدا (كتاب): 741 پ.
فرهنگ فارسي معين (كتاب): 500.
فرهنگ فرنودسار (كتاب): 510 پ- ناظم الاطبا، ميرزا علي اكبر.
فرهنگ نظام/ نظام دكن (كتاب): 650 پ- داعي الاسلام، سيد محمد علي.
فريزر، جيمز/ فريزر، جمس: 898، 898 پ.
فريمان: سيل در- 965.
فسائي، حاجي ميرزا حسن شيرازي: 316.
فشوده/ فاشودا: تخليه- 223؛ عزيمت كشتي جنگي انگليس به- 345.
فضل اللّه اعتماد الشريعه (وكيل مازندراني): چوب زدن- 852- اعتماد الشريعه، شيخ فضل اللّه.
فضل اللّه خان: 673 پ- وكيل الملك- وزير خلوت- منشي حضور.
فضل اللّه خان، ميرزا (وزير كاشان): پسر- 504.
فضل اللّه مؤيد العلماء:- لقب 146- مؤيد العلماء- مؤيد الاسلام.
فضل اللّه خان مير پنجه/ فضل اللّه خان لواء الملك (داماد مختار السلطنه، نايب وزارت نظميه):- رياست فوج نظميه 300؛- ملقب به لواء الملك 421- لواء الملك، فضل اللّه خان.
فضل اللّه نوري/ فضل اللّه مجتهد، آقا شيخ فضل اللّه مجتهد سنگلجي/ فضل اللّه مجتهد طهراني: 725، 930؛- امضاي استشهاد جنون آقا حسن رخت‌دار 380؛- بدگويي به نير الدوله 1029؛ پسر- 929؛- پيشنهاد تكفير اتابيك به علما 975؛- پول گرفتن از عين الدوله 763؛- جواب پيغام اتابيك 983؛- حامل نامه طلاب مدرسه مروي به وزير دربار 1071؛- خيال اتحاد با علما 955؛- و دولت 877؛- ديدار با شاه 834؛- فروختن مدرسه بازار امير طهران 800؛- در مسجد شاه 879؛- و مشروطه‌خواهان بيست و شش؛ نامه اتابيك به- 984؛ واسطه- نزد اتابيك 928؛- هواخواه اتابيك 880؛- در يادداشت‌هاي ملك المورخين بيست و شش- نوري، آقا شيخ فضل اللّه مجتهد.
فضل بن تركي (سلطان مسقط):- واگذاري بندر جيسه به فرانسه 378.
فغفور/ فغفوري: 350 پ، 351 پ؛ خاندان- 350.
فقر: رشته- 49.
فقرا:- نارضايتي از امين الدوله 50.
فقراي سادات: 388.
فلاحت (مدرسه): 522- مدرسه فلاحت.
فلاسور، ايم: 413- لوسور، اميل.
فلپاين: افتتاح ابواب تجارت توسط اتازوني در- 227، 228- فيلي‌پين/ فيليپين.
فلوس (پول): 914.
فندرسك: سواره- 363.
فنلاند: 797؛ آزادي- 868.
فنوگراف: شيوع- 294.
فوج افشار بكشلو:- استقرار در قراولخانه‌هاي تهران 270؛- رياست 300- فوج نظميه.
فوج اول سواره شرف: 898.
فوج خلج و خرقان: 939.
فوج خمسه:- سپرده سهم الدوله 361.
فوج زرندي:- رياست 182.
ص: 1306
فوج سوادكوه:- سپرده عز السلطان 306.
فوج ظفر: 501.
فوج قزوين: 1004، 1016.
فوج قورخانه: 44.
فوج كردستان: 501، 898.
فوج كزاز: 837، 873.
فوج كشيك طهران:- شورش بر مختار السلطنه 397.
فوج كمره: 898.
فوج گروس: 898.
فوج نظميه:- رياست 300؛ فوج افشار بكشلو موسوم به- 270- فوج افشار بكشلو.
فوج نهاوند: سربازهاي- 565.
فوج هزار جريب: 522.
فور، فليكس (رئيس جمهور فرانسه):- تعزيت 327؛- خبر فوت 313، 332؛- زوجه 313؛- وفات 360.
فورفور/ فورموزه/ جزيره تايوان: 932 پ؛ حركت الارض در- 932- تايوان.
فورس، چارلس ولينگتن:- وفات 729.
فولادوند:- نزاع با شاهسون 271.
فهرست مشار [/ فهرست كتابهاي چاپي] (كتاب):
868 پ.
فهرستي از سلاطين و اتابكان عجم (كتاب): 192- ملك المورخين هدايت اللّه.
فهيم الملك (رئيس مترجمين وزارت خارجه): 1084.
فيروز خان (كاكاي سعيد خان مؤتمن الملك): 719.
فيروز ميرزا فرمانفرما (پسر عباس ميرزا نايب السلطنه): 24- نصرة الدوله فيروز ميرزا- نصرت السلطنه فرمانفرما.
فيروزه: احجار- 107، 108.
فيزيك: معلمين- 206.
فيگيك: سكنه- در اطاعت فرانسه 670.
فيلادلفي: ساختن مريضخانه در- 608؛ معلمين فيزيك در- 206.
فيل‌خانه: 6.
فيلسوف الاطبا:- وفات 761- كاظم رشتي.
فيلسوف الدوله (پدر لقمان الدوله): 761؛- فوت 790؛- لقب لقمان الدوله 790- لقمان الدوله.
فيليپ (پادشاه اسپانيا): 318 پ.
فيلي‌پين/ فيليپين: 228 پ؛- استقلال 384 پ؛ استقلال‌طلبان جزاير- 318 پ؛ اهالي- 330؛ پاي‌تخت- 327؛ تسليم جزاير- 349؛ جزاير- 318، 318 پ، 326، 327، 330، 349، 364، 632؛ جنگ اهالي- با قشون امريكا 330؛- خارج شدن از دست اسپانيا 362؛ زلزله در- 632؛ سردار شورشيان- 318؛- عهدنامه صلح با اتازوني 396؛ گذشت اسپانيا از- 402؛- از متصرفات اسپانيا 608؛- مساحت 384؛ نزاع اهالي امريكا و شورشيان- 331؛- نزاع اهالي با اهالي ينگي دنيا 608؛- واگذاري به اتازوني 223، 326- فلپاين.
فئودالي/ فئودال‌ها: شيوه تسلط- 728 پ.
فيوم: راه تجاري- 361