گروه نرم افزاری آسمان

احکام تقلید






س 1 مراد از تقلید چیست؟ ج باسمه تعالی ;مراد پیروي کردن از مجتهد در احکام است. س 2 با توجه به این که در رساله هاي
عملیه مراجع معظم تقلید اصل تعیین سرنوشت و انتخاب مرجعیت به رسمیت شناخته شده است پس چرا در حکومت اسلامی و در
عمل افراد این اختیار را ندارند؟ ج باسمه تعالی ;اطاعت از حاکم اسلامی بعد از تعیین از روي موازین شرعیه بر همه لازم است و
الا هرج و مرج پیش می آید. س 3 با توجه به این که در ابتداي رساله هاي عملیه آمده است که اعلم بودن شرط تقلید است. چه
کسانی باید مردم را از این سردرگمی نجات دهند؟ ج باسمه تعالی ;اهل خبره عادل. س 4 آیا براي حل مشکلات در باب معرفی
مرجع اعلم راهی می تواند مورد استفاده قرار بگیرد، اگر می تواند چرا در حوزه هاي علمیه نسبت به معرفی مرجع تقلید اعلم اقدام
نمی کنند؟ ج باسمه تعالی ;اتفاقاً تعیین مرجع همیشه رسم بوده و فعلا نیز هست. س 5 مراد از مجتهد جامع الشرایط و کسی که
می توان از او تقلید کرد چه کسی است؟ ج باسمه تعالی ;در خصوص تقلید، باید از مجتهد اعلم عادل زنده تقلید نمود ولی در
غیر تقلید، مجتهد مطلق بودن کافی است ;لازم نیست اعلم باشد، ولی عدالت و حیات شرط است. س 6 آیا تقلید از مجتهد اعلم
واجب است یا نه؟ اگر دسترسی به اعلم پیدا نکرد تکلیف چیست؟ ج باسمه تعالی ;تقلید از اعلم واجب است و اگر دسترسی
ندارد در صورت امکان احتیاط نماید و در صورت عدم امکان، باید از مجتهد غیر اعلم، با رعایت اعلم بودن او از دیگران تقلید
نمود. س 7 آیا لازم است که مُقلّد، مذهب مجتهد خود را بشناسد و اگر نشناسد و عمل کند آیا اعمالش باطل است؟ ج باسمه
تعالی ;اگر مراد از مذهب، رأي است، لازم نیست رأي او را بشناسد. س 8 تقلید کردن از مجتهد بَلَد در حالی که رساله ندارد جایز
است یا نه؟ ج باسمه تعالی ;رساله شرط جواز تقلید نیست. چنانچه مجتهد اعلم باشد ;تقلید صحیح است. س 9 بقاي بر تقلید میت
اعلم، جایز است یا نه؟ ج باسمه تعالی ;جایز نیست. س 10 شخص عامی که قادر به فهمیدن احکام شرعیه از ادله آنها نیست
تکلیفش چیست؟ ج باسمه تعالی ;بر عامی لازم نیست از ادله، حکم شرعی را بفهمد. بلکه باید به رساله اعلم رجوع کند ;یا از
شخصی موثق فتواي مجتهد را یاد بگیرد. س 11 هرگاه شخص عامی به احتیاط عمل نکند و تقلید هم نکند عمل چنین کسی
صحیح است یا نه؟ ج باسمه تعالی ;در صورتی که مطابق با فتواي مجتهد اعلم وقت باشد ;صحیح است. س 12 عدول از مجتهد
حَیّ به مجتهد حَیّ دیگر جایز است یا نه؟ ج باسمه تعالی ;در صورت اعلم بودن واجب است و در غیر آن صورت، جایز نیست.
س 13 اجتهاد واجب عینی است یا کفایی؟ ج باسمه تعالی ;واجب کفایی است. س 14 شناخت مجتهد توسط یک نفر عادل کافی
است یا باید به وسیله دو نفر عادل او را شناخت؟ ج باسمه تعالی ;با یک نفر کفایت می کند. س 15 در مسایل ضروري تقلید لازم
است یا نه؟ ج باسمه تعالی ;لازم نیست. س 16 آیا تقلید از کسی که در یکی از ابواب فقه مثل نماز و روزه به درجه اجتهاد
رسیده جایز است؟ ج باسمه تعالی ;خیر جایز نیست. س 17 آیا وجوب تقلید، یک امر تقلیدي است یا اجتهادي؟ ج باسمه تعالی;
تقلیدي نیست ;بلکه مرتکز عقلایی است. س 18 به نظر مبارك حضرتعالی عمل به احتیاط بهتر است یا به تقلید؟ ج باسمه تعالی;
الاحتیاط حسن فی کل حال. س 19 فرق بین حکم و فتوي چیست؟ ج باسمه تعالی ;حکم در مورد قضیه شخصیه است و اما فتوي

صفحه 14 از 199
در احکام کلیه است. س 20 حکم حاکم تا چه حدّ نافذ است؟ ج باسمه تعالی ;حکم حاکم به قول مطلق، نافذ است. س 21 اگر
مقُلّد به خطاء مجتهد یا دلیل او عالم شود، آیا تقلید کردن از او جایز است یا نه؟ ج باسمه تعالی ;جایز نیست. س 22 هر گاه وکیل
یا موکّل، وصی با موصی مختلف باشند ;در اجتهاد یا تقلید، عمل به کدام یک لازم است؟ ج باسمه تعالی ;اگر وکالت و وصیت
مقید نباشد وصی و وکیل باید به تکلیف خود عمل کنند و اگر به آنچه موکل و موصی وظیفه می داند مقید است باید آنگونه
باشد. س 23 اگر مجتهد اجتهاد کرده و مُقلّد هم از او تقلید بکند و بعد معلوم شود که مجتهد در اجتهاد خطا نموده نه در رأي
دادن، عمل مقلد در این حال چه صورت دارد؟ ج باسمه تعالی ;در خصوص نماز اعاده لازم نیست. (گنگ) س 24 عدالت حسن
ظاهري است یا ملکه؟ ج باسمه تعالی ;عدالت ملکه نیست، بلکه استقامت عملی در جاده شرع است. (ت) س 25 اگر مجتهدي در
مورد احکام فتوي دهد یا یک نفر عادل از رأي مجتهد خبر دهد و یا خود مکلف به حسب فهم خود از کتاب و غیره یقین کند که
رأي مجتهد این است و بعد از عمل، خطا ظاهر شود اعاده لازم است؟ ج باسمه تعالی ;در خصوص نماز لازم نیست. س 26 با
توجه به این که در رساله هاي عملیه قید شده که اصول دین تحقیقی است نه تقلیدي، کسی که اصول دین را هنوز تحقیقی
نیاموخته است آیا می تواند در فروع دین تقلید کند؟ چرا؟ ج باسمه تعالی ;مراد از تحقیق، غور در مسائل کلامی نیست ;بلکه مراد
اطمینان است حال از هر راهی پیدا شود و بعد از آن باید در فروع تقلید نماید. (ت) س 27 با توجه به این که سن دختر براي بلوغ 9
سال و سن پسر را 15 سال مشخص کردند آیا در این فرصت فردي که به تکلیف می رسد توانایی تحقیق در اصول دین را دارد یا
نه؟ چگونه؟ ج باسمه تعالی ;توانایی تحقیق به آن معنی که در مسأله فوق ذکر شد دارد. س 28 با توجه به این که نظرات فقها در
ارائه احکام شرعی بعضاً متفاوت می باشد استنباط می شود که برداشتهاي مختلف از متون دینی وجود دارد. لذا یک مقلد از کجا
بداند کدام یک از نظرات فقها با نص صریح دین اسلام مطابقت دارد؟ ج باسمه تعالی ;وظیفه مقلد، علم به فتواي کسی است که
تقلید از او جایز است بنابراین علم به موافقت با صریح دین براي او لازم نیست ;چون این امر ممکن نیست. س 29 با توجه به
برداشتهاي متفاوت از دین توسط فقهاي محترم کدام یک از نظرات را می توان مبناي حکومت اسلامی قرار داد؟ ج باسمه تعالی;
در اساس مسائلی که مبناي حکومت اسلامی است ;اختلافی نیست. س 30 با توجه به این که اجماع در مسائل فقهی کم رنگ است
در سنین پائین یا براي طبقه کم سواد که امکان تحقیق وجود ندارد شما چه راهکارهایی را براي رسیدن به حقیقت شریعت اسلام
پیشنهاد می کنید؟ ج باسمه تعالی ;هیچ راهی را جز متابعت نظر مرجع تقلید وجود ندارد. (ت) س 31 با توجه به این که مبناي
اسلام داراي موضوعات متعددي می باشد، براي حصول علم مقلدین به حقیقت موضوعات فوق، شما چه راهکاري را پیشنهاد می
کنید؟ ج باسمه تعالی ;تقلید از عارف. س 32 آیا از زن می توان تقلید کرد؟ ج باسمه تعالی ;خیر تقلید از زن جایز نیست.
س 33 اگر کسی چند سال پیش براي شناختن مجتهد اعلم، از اهل خبره تحقیق کند ولی اعلم بودن یا محتمل اعلم بودن کسی
برایش ثابت نشد یا نتوانست بشناسد و از یکی از مجتهدین جامع الشرائط که مساوي با دیگران در علم بود ;تقلید کند ولی اکنون
احتمال می دهد یا اطمینان دارد که اهل خبره اعلم را شناخته اند ;آیا بر چنین کسی تحقیق دوباره از اهل خبره براي شناختن اعلم
لازم است؟ ج باسمه تعالی ;بلی لازم است چنین کند و یا به وسیله جمع بین فتاواي کسانی که احتمال اعلم بودن آنان را می دهد،
احتیاط کند. (ت) س 34 عدول از مجتهدي که اعلم بودنش ثابت شده نیست به مجتهد دیگر که او هم اعلم بودنش ثابت نشده چه
حکمی دارد؟ ج باسمه تعالی ;جایز نیست. س 35 از نظر شما بقاي بر تقلید میت جایز است یا خیر؟ ج باسمه تعالی ;جایز نیست.
س 36 با توجه به این که جایز ندانسته اید در فتاوي جواز بقاء بر تقلید مجتهدي که وفات کرده، دلیل آن چیست؟ ج باسمه تعالی;
پاسخ به این سؤال احتیاج به بحث مفصل دارد. تا این اواخر در بین فقهاء اسلام کسی قائل به جواز بقاء نبوده است. حتی شیخ
انصاري نقل می کنند که عموماً می گفته اند: قول المیت کالمیت و عدم بقاء رأي و همان گونه که اگر مجتهدي مرض نسیان
بگیرد بقاء بر تقلید او اجماعاً جایز نیست ;اگر هم بمیرد و رأیش از بین برود بقاء بر تقلید از او جایز نیست. س 37 عدول از



صفحه 15 از 199
مجتهدي به مجتهد دیگر که هر دو مساویند علماً چگونه است؟ ج باسمه تعالی ;جایز نیست. س 38 عده اي به بعضی از مراجع
حتی مرحوم شده به دلایلی بیهوده اهانت می نمایند حال سؤال این است که شرعاً این کار جایز است؟ و ضمناً اگر کسی مقلد
ایشان بوده و هنوز هم برایشان باقی مانده آیا این تقلید صحیح است یا باید از مجتهد زنده تقلید نماید؟ ج باسمه تعالی ;جسارت و
الراد » : اهانت به مراجع مرحوم مانند جسارت و اهانت به بقیه مراجع عظام از محرمات شدیده است. در روایت شریفه آمده است
ولی من بقاء بر تقلید میت را جایز نمی دانم، فوراً عدول کنید. س 39 اگر کسی مقلد ،« علیهم کالراد علینا و هو علی حد الشرك بالله
مجتهدي هست که فتوایش این است که احتیاطاً تسبیحات اربعه را سه بار باید گفت و شخص مذکور از روي ندانستن مسئله
تسبیحات اربعه را تا رحلت مرجع مذکور یک بار گفته و بعد از مرجعی تقلید کرده که یک مرتبه را واجب می داند حال نمازهایی
که شخص مزبور خوانده چه صورت دارد؟ ج باسمه تعالی ;صحیح است. س 40 اگر کسی بنا به عللی که خود حضرت عالی بهتر
می دانید نتواند در اوّل تکلیف، مرجع تقلید براي خودش تعیین کند یا وجوب تقلید را ندانسته و مدتی اعمال خود را بدون تقلید
انجام دهد ;آیا شما صحت اعمال شخص مذکور را تأیید می فرمایید؟ ج باسمه تعالی ;در صورتی که اعمال او با فتواي مجتهدي
مطابق باشد که وظیفه اش تقلید از او بوده صحیح است. س 41 جمعی از مجتهدین حی بقاء بر تقلید میت را تجویز می فرمایند باز
هم در این مسأله تقلید شخص معینی واجب است یا باید از همه آنان تقلید کند؟ ج باسمه تعالی ;فتوي اعلم میزان است و بقیه
تأثیر ندارد. س 42 شخصی که تکلیف شده و ابتداء می خواهد بدون در نظر گرفتن اعلم بودن و اورعیت و... از مرجعی تقلید کند،
آیا مبنا به گفته دیگران می تواند تعصباً از مرجعی تقلید نماید. آیا این تقلید صحیح است یا نه؟ ج باسمه تعالی ;در مرجع اعلم
بودن و عدالت شرط است. چنانچه از گفته دیگران، به این دو امر اطمینان پیدا کند جایز است و الا جایز نیست. س 43 بعد از بلوغ
مقلد آیۀ الله گلپایگانی شدم ;ولی رساله ایشان را بدست نیاوردم. در شهر بم تحصیل می کردم و با قصد ده روز روزه را کامل
انجام می دادم. در سال 77 رساله ایشان را پیدا کردم و عمل کردم در سال 78 مقلد شما شدم تکلیف من در این سال ها که از شما
تقلید نمی کردم چیست؟ ج باسمه تعالی ;چنانچه اعمالتان مخالف فتواي حقیر نباشد صحیح است و اشکالی ندارد. س 44 مراد از
احکام شرعی که در مورد مجهول المالک و رد مظالم و غیره به او مراجعه شود ;چه کسی است؟ آیا اعلم بودن در او شرط است یا
نه؟ ج باسمه تعالی ;اعلم بودن شرط نیست اگر مجتهد باشد کافی است. س 45 شخصی به اسلام یا مراجع تقلید اهانت می کند
وظیفه در مقابل اینها چیست؟ ج باسمه تعالی ;حتی المقدور دفاع کنید. در صورت عدم تمکن، با او ترك مراوده بنمائید. س 46
آیا در مرجعیت اعلم بودن شرط است؟ دلیل آن چیست؟ ج باسمه تعالی ;بلی شرط است و براي دلیل آن باید به کتب استدلالی
رجوع شود. س 47 وظیفه مقلد در مورد مرجع تقلیدش در صورتی که احراز اعلم بودن مرجع دیگري نماید چیست؟ ج باسمه
تعالی ;باید به اعلم رجوع کند. س 48 آیا تقلید از علماي کشورهاي دیگر که امکان دسترسی به آنها وجود ندارد جایز است؟ ج
باسمه تعالی ;بلی ;اگر بتواند فتواي او را بدست آورد، جایز است. س 49 اگر مرجع تقلید در حالت بی هوشی باشد آیا مقلدین او
می توانند باقی بر تقلید باشند؟ ج باسمه تعالی ;چنانچه مدت بی هوشی کوتاه باشد، بقا بر تقلید او جایز است. س 50 حاکم شرع
چه کسی است؟ آیا هر مجتهدي می تواند حاکم شرع باشد؟ ج باسمه تعالی ;حاکم شرع، مجتهد مطلق جامع الشرایط یعنی عادل
را گویند. س 51 لطفاً بفرمائید که در احتیاط واجب حضرت عالی به کدامیک از مراجع باید رجوع کرد؟ ج باسمه تعالی ;اعلم
را از اهل خبره سؤال کنید. چنانچه آن ها اعلم بودن و عادل بودن شخصی را معین کردند ;به او مراجعه کنید. س 52 آیا اعلم بودن
و اورعیت مرجع نبست به سایر مراجع عظام به گفته خود ایشان ثابت می شود یا خیر؟ ج باسمه تعالی ;اعلم بودن سایر مراجع، به
گفته ایشان ثابت می شود. اما اعلم بودن خودش، اگر از گفته او اطمینان پیدا شود ;بلی و گرنه ثابت نمی شود. س 53 آیا تقلید از
میت را ابتدا جایز می دانید یا خیر؟ ج باسمه تعالی ;خیر تقلید از میت مطلقاً جایز نیست. س 54 آیا تقلید از مرجعی که فتوایش با
فتواي اعلم باشد صحیح است؟ ج باسمه تعالی ;بلی، ولی آن تقلید اعلم هم هست. س 55 آیا می شود از مرجعی به مرجع تقلید



صفحه 16 از 199
دیگر عدول کرد و شرایط آن چیست؟ ج باسمه تعالی ;چنانچه ثابت شود مرجع دیگر اعلم است و یا خداي نکرده مرجع فعلی،
عادل نباشد عدول واجب است. س 56 نظر مبارکتان در مورد شرط بودن اعلمیت مرجع چیست و دلیل آن کدام است؟ ج باسمه
تعالی ;شرط جواز تقلید اعلم بودن است و دلیل آن را هم در کتاب اجتهاد و تقلید نوشته ام. س 57 فرد نوجوانی در آغاز تکلیف
است در تکلیف آیا رجوع به حی اعلم در بقاء بر میت لازم است؟ ج باسمه تعالی ;باید به حّی اعلم رجوع نماید. اگر آن اعلم
اجازه بقاء را داد و آن جوان هم قبل از تکلیف در حال تمیز، تقلید از آن میت نموده ;می تواند باقی باشد و اگر تقلید نکرده بقاء
معنی ندارد. س 58 آیا می شود در بعضی از مسایل از مجتهدي تقلید کرد و در بعضی دیگر از مجتهد دیگري تقلید نمود؟ ج
باسمه تعالی ;همه ي مسایل را باید از یک مجتهد تقلید نمود ;مگر در جاهائی که مجتهد احتیاط می نماید.
وضو
س 59 آیا مسح کردن سر با یک انگشت اشکال دارد؟ ج باسمه تعالی ;خیر اشکال ندارد. س 60 اگر آب مسح سر با آب صورت
وصل باشد آیا وضو باطل می شود؟ ج باسمه تعالی ;باطل نمی شود. س 61 اگر در وضو موهاي سر انسان مثل موهاي فرد مذکور
در مسأله 260 رساله عملیه شما نباشد و مثل او سر را مسح کند آیا چنین مسحی و وضو صحیح است؟ ج باسمه تعالی ;تفصیل را
در همان مسأله نوشته ام ;دقت شود. س 62 اگر در وضو در موقع مسح، رطوبت دست ها به علت گرما و غیر آن خشک شود، براي
مسح سر و پاها چه تکلیفی دارد؟ ج باسمه تعالی ;چنانچه ممکن است، از سایر اعضاء وضوء رطوبت را بگیرد و مسح کند. اگر
آن هم ممکن نیست وظیفه به تیمم منتقل می شود و احتیاط مستحبی آن است که اول با دست خشک و بعد با آب خارج مسح
کند، سپس تیمم نماید. س 63 موقع وضو بعضی ها احساس می کنند که ناخنهایشان چرب است و آب به ناخن نمی رسد تکلیف
چنین شخصی چیست؟ ج باسمه تعالی ;باید یقین کند که آب به بدن، اعم از ناخن و غیره می رسد. س 64 در هنگام کشیدن
مسح سر، آیا برخورد دست با موهاي خیس جلوي سر که معمولا در اثر شستن صورت خیس می شود اشکال دارد؟ ج باسمه
تعالی ;اشکال ندارد. س 65 اگر موقع شستن صورت در وضو اندکی از جلو سر خیس شود و موقع مسح سر اشتباهاً مسح به جاي
خیس شده برسد آیا وضو باطل هست یا نه ;عمداً چطور؟ ج باسمه تعالی ;در هردو صورت مضر نیست ;ولی با انگشتی که
رطوبت صورت به آن خورده ;مسح پا نکند. س 66 آیا وضوء با حنا و سرمه اي که براي زن زینت حساب می شود صحیح است؟
ج باسمه تعالی ;چنانچه جسمیت داشته باشد و مانع رسیدن آب به بشره باشد ;اشکال دارد وگرنه اشکال ندارد و صحیح است.
س 67 مراد از شستن صورت و دست ها در وضو کدام یک از موارد است (الف) رساندن آب به صورت و دست ها همراه با دست
کشیدن (ب) رساندن آب به صورت و دست ها بدون کشیدن دست؟ ج باسمه تعالی ;هردو مجزي است. س 68 اگر طبیب به
مریض بگوید تا چند روز دیگر آب به دستت نرسد تا نتیجه آزمایش معلوم شود آیا وضو گرفتن جایز است؟ ج باسمه تعالی;
چنانچه آزمایش براي طبابت لازم باشد وضو واجب نیست. س 69 اگر کسی بیش از یک استکان آب ندارد و می خواهد وضو
بگیرد، وقتی با آن، صورت خود را بشوید و از قطرات جمع شده از صورت، بقیه اعضاء را بشوید وضو صحیح است یا نه؟ ج
باسمه تعالی ;بلی صحیح است. س 70 آیا در وسعت وقت وضو گرفتن به صورت ترتیبی یا ارتماسی جایز است و کدام صورت از
دیگري افضل است؟ ج باسمه تعالی ;هردو جایز است شاید ترتیبی افضل باشد چون بهتر می توان قیود را رعایت کرد. س 71
وضو با دمپایی مغصوب صحیح است یا خیر؟ ج باسمه تعالی ;مانعی ندارد. س 72 یک شخصی براي نیت نماز ظهر و عصر وضو
می گیرد و با آن نماز را می خواند و بعداً آن وضو باطل نمی شود تا اذان مغرب و عشاء آیا می تواند با آن وضو که به نیت ظهر و
عصر گرفته است و باطل نشده است نماز مغرب و عشاء را بخواند یا نه؟ ج باسمه تعالی ;بلی می تواند با آن وضو مادامی که باطل
نشده، نماز مغرب و عشاء و بقیه نمازها را بخواند. س 73 تکرار مسح چه صورت دارد؟ ج باسمه تعالی ;اگر به حد وسواس نرسد



صفحه 17 از 199
اشکال ندارد. س 74 نهی شریف (لا تبطلوا أعمالکم) شامل ابطال وضو در اثناء می شود؟ ج باسمه تعالی ;خیر در روایات مراد از
ابطال بیان شده است حاصل روایات این است که انسان بعد از عمل کاري بکند که اثر آن عمل از بین برود، مانند معاصی که
موجب نابودي اعمال حسنه می شود. س 75 در محلی که ما ساکن هستیم حدود 17 سال پیش مسجدي با کمک مردم محل بنا
کردند در مورد آب لوله کشی مسجد آن موقع در تحت نظر شهرداري بود. شهرداري به عنوان کمک هزینه براي کنتر آب با پول
اشتراك را رایگان کرده است حالا این امور آب زیر نظر سازمان آب قرار گرفته است و آن را به بخش خصوصی دادند الان براي
موضوع وضو و مصرف این چه شرایط است؟ ج باسمه تعالی ;به هر مؤسسه که داده باشند ;چنانچه متصدي آن موسسه خصوصی
یا غیرخصوصی اجازه دهد اشکال ندارد.
غسل