گروه نرم افزاری آسمان

صفحه اصلی
کتابخانه
جلد دوم
« احکام گناهان »
« دروغ »






س 516 : اگر شخصی به دیگري، مطلب و سخنی را به شوخی بگوید و قرنیه اي بر دروغ بودن آن سخن وجود داشته باشد، آیا
حرام است؟ ج : هو العالم ;در صورتی که قرینه باشد که در مقام خبر دادن نیست، اشکال ندارد.
« غیبت »
س 517 : اگر در مورد استادي نظرخواهی شود، مثلا درباره کیفیت تدریس ایشان، جوابی که در این مورد داده می شود با فرض
منفی بودن جواب آیا غیبت محسوب می شود؟ حکمش چیست؟ ج : هو العالم ;غیبت نیست، اشکال ندارد. س 518 : غیبت کردن
پشت سر افراد نابالغ چه حکمی دارد؟ ج : هو العالم ;غیبت فرد نابالغ غیر ممیز جایز است ولی اگر نابالغ ممیز باشد و صدور امري
که به واسطه آن غیبت می نماید، از او عیب باشد غیبت او جایز نیست. س 519 : آیا در مسائل سیاسی غیبت جایز است؟ ملاك و
میزان غیبت چیست؟ ج : هو العالم ;حرمت غیبت اختصاص به غیر مسائل سیاسی ندارد. س 520 : در نظر مبارك حضرتعالی تعریف
غیبت چیست؟ آیا عبارت از بازگویی کردن عیب مستور مؤمن در غیاب اوست؟ یا عبارت است از هر سخنی که در غیاب مؤمن
گفته شود که اگر بشنود ناراحت و رنجور می شود ولو اینکه عیب مستور او نباشد. ج : هو العالم ;بازگو کردن عیب مستور است.



صفحه 65 از 90
س 521 : در صورتی که غیبت منحصر در بازگویی عیب مستور مؤمن باشد، آیا اگر به قصد انتقاص عیب غیر مستور او در غیاب او
گفته شود، گناه نیست؟ ج : هو العالم ;خیر گناه نیست، مگر آنکه عنوان اهانت مؤمن بر آن صدق کند که در این صورت گناه
است.
« اسراف »
س 522 : متأسفانه اسراف از اموري است در بعضی از کارهاي مردم ودربسیاري از مراسم نادیده گرفته شده است، لطفاً حکم
اسراف را با موارد آن بیان فرمایید؟ ج : هو العالم ;اسراف از محرمات مسلمه است و معانی متعدده براي آن ذکر شده است، قدر
متیقن اسراف عبارت از انفاق مال در معصیت است، و به نظر ما تجاوز از حد در صرف مال در غیر وجوه خیر نیز اسراف است، به
شرطی که فائده مقصوده عقلائیه مانند تجملات و زینت و لذت جسمانی و عقلائی بر آن مترتب نشود. تفصیل احتیاج به وقت
فارغی دارد.
« تهمت »
س 523 : کسی که به او تهمت زدند آیا می تواند آن تهمت را به گردن دیگران بیندازد، چون می داند خودش بی گناه است؟ ج :
هو العالم ;خیر، نمی تواند. س 524 : آیا ناسزا گفتن و فحش دادن به مرجع تقلید به این دلیل که درباره انقلاب یا اشخاص چیزي
گفته است، جایز است؟ ج : هو العالم ;جایز نیست.
« فسق »
س 525 : آیا اصرار بر گناه صغیره موجب فسق می شود؟ ج : هو العالم ;ارتکاب گناه صغیره موجب فسق است، چون هر گناهی
کبیره است، گناه صغیره نداریم.
« توبه »
س 526 : من نوجوانی هفده ساله هستم که در آخرین سال دبیرستان معلم دینی پیرامون حق الناس و قیامت بسیار تأکید کرد و ما را
بسیار ترساند، اکنون می خواهم از مردم در مورد تمسخر کردن، غیبت، تهمت و غیره حلالیت بطلبم، لکن بعضی ها بسیار سخت
گیري می کنند و می گویند تو را حلال نمی کنیم لطفاً بفرمایید به نظر جنابعالی من چه کاري کنم تا در قیامت مورد عذاب قرار
نگیرم؟ ج : هو العالم ;آنچه وظیفه شما است بعد از توبه و قصد و عزم بر این که بعد از این، این اعمال زشت را مرتکب نشوید،
طلب حلالیت است که آن را انجام داده اید، و استغفار بر آنها نمایید و از خدا بخواهید آنها را بیامرزد، بیش از این وظیفه ندارید،
قال اما من » واگر به این قصد تا آخر باقی باشید، خداي تعالی شما را مسلماً می آمرزد، وفقکم الله تعالی. س 527 : در آیه مبارکه
بفرمایید کسی بعد از جاري شدن حد یا تعزیر یا قصاص بر او، توبه نماید، آیا ( )« ظلم فسوف نعذّبه ثمّ یردّ الی ربّه فیعذّبه عذابا نکراً
أبی الله ان یجعل لقاتل » طبق آیه روز قیامت عذاب دارد؟ ج : هو العالم ;بعد از توبه عقاب ندارد. س 528 : حدیثی که می فرماید
) « و من یقتل مؤمنا متعمدا فجزاؤه جهنم خالدا فیها و غضب الله علیه و لعنه و اعدله عذابا عظیما » آیا مضمون آیه شریفه « المؤمن توبه
) می باشد؟ ج : هو العالم ;اگر حدیث صحیح باشد، معنایش این است که موفق به توبه نمی شود و مربوط به آیه کریمه نیست.
« احکام دیات »



صفحه 66 از 90
س 529 : غده تیرویید از اعضاء داخلی بدن انسان داراي دیه هست یا ارش؟ ج : هو العالم ;روایات متضمنه دیه در قطع اعضاء که
به حسب ظاهر عضو داخلی را شامل « اگر عضو یکی باشد تمام دیه ثابت است و اگر دو تا باشد در هر کدام نصف دیه ثابت است »
نیست. بنابراین در قطع غده تیرویید که از اعضاء داخلی است، دیه نیست، قهراً رجوع به حکومت می شود که از آن تعبیر به ارش
می شود. س 530 : غده تیرویید داراي آثاري است که بر اعضاء و دستگاه هاي دیگر بدن اثرات مستقیم دارد حال اگر این عضو فلج
گردد به نحوي که همه آثار یا بعضی از آثار مترتب نشود چه حکمی دارد؟ دیه یا ارش؟ ج : هو العالم ;در فلج کردن آن غده نیز
به نحوي که آثار ذکر شده مترتب نشود، روایتی به خصوصی نیافتیم. روي این اصل در تمام موارد ارش ثابت است، قهراً تعدد آثار
در تعیین ارش مؤثر خواهد بود. و الله العالم.
« احکام قصاص »
س 531 : اگر شخصی بدون اذن و اطلاع وارد منزل کسی شود و بدون آن که از قبل، مسأله و درگیري باشد در حضور فرزند و
همسرش، سیلی به صورت او بزند، آیا می توان از دادگاه تقاضاي قصاص کرد؟ ج : هو العالم ;شما شخصاً می توانید یک سیلی به
همان قسم که زده است بزنید، و می توانید به دادگاه شکایت کنید که چنین اهانت بزرگی به شما کرده است، و می توانید تقاضاي
دیه کنید که مقدارش معین است. س 532 : در قصاص زنی که قاتل مرد می باشد آیا صرف النفس بالنفس کافی است یا باید
نصف دیه مرد را هم بپردازد؟ ج : هو العالم ;بلی، باید نصف دیه را بپردازد.
« احکام


« احکام مسائل اجتماعی »
« دین و سیاست »
س 533 : بفرمایید چه نوع سیاستی با دین مبین اسلام سازگار می باشد؟ ج : هو العالم ;چون جمله اي از احکام اسلام احکام سیاسی
است و لذا خود پیغمبر اکرم (ص) اول عملی که انجام داد بعد از گرویدن اهل مدینه به اسلام تشکیل حکومت اسلامی بود،پس
سیاستی که بر وفق موازین اسلامی باشدسیاستی صحیح است.
« امر به معروف و نهی از منکر »
س 534 : رفت و آمد به منزل کسانی که نماز نمی خوانند و خمس و زکات نمی پردازند، چه صورت دارد؟ ج : هو العالم ;اولین
مرتبه نهی از منکر آن است که با آنها رفت و آمد نشود و آنان بفهمند که به واسطه کارهاي خلافی است که انجام می دهند البته
این در صورتی است که احتمال تأثیر در ترك آن منکرات بعضاً یا کلا بدهید. س 535 : شرکت نکردن در مجالس عروسی که نوعاً
همراه با لهو و لعب است باعث دشمنی و خصومت بین اقوام می شود وظیفه چیست؟ ج : هو العالم ;نباید شرکت نمود. فرار از
مخالفت با شرع در مقابل دشمنی اقوام متعین است. س 536 : حضرتعالی حتما با تهاجم فرهنگی آشنایی دارید ;متأسفانه بسیار دیده
می شود دختران جوان به صورت آرایش کرده، موها را تا فرق سر بیرون انداخته، گردن و قسمتی از سینه را بیرون گذاشته، ناخن
دست و پاهاي خود را لاك زده و با کفش هاي کذایی بدون پوشیدن جوراب در خیابان ها دیده می شوند. مطمئنا بسیاري از این
دختران بر اثر بی اطلاعی و جهالت نمی دانند چه می کنند و توان رهایی از این منجلاب را ندارند لطفاً آنها را نصیحت و راهنمایی
کنید وبفرمایید چه کنند که رهایی یابند؟ ج : هو العالم ;چنانچه مسلمانند باید به آنها تذکر داده شود که حکم الله را که از
حضرات معصومین (ع) رسیده است رعایت کنند ولو آنها اعتنا نکنند، به هر حال هر کسی وظیفه دارد، در صورت احتمال تأثیر نهی



صفحه 67 از 90
از منکر بنماید. س 537 : وظیفه ما در قبال این گونه افراد چیست؟ ج : هو العالم ;نهی از منکر است س 538 : نظر حضرتعالی در
مورد برخورد با مظاهر علنی فساد چیست؟ ج : هو العالم ;در مورد برخورد با مظاهر فساد، عمل به وظیفه شرعیه ثابته به ادله اربعه
داله بر وجوب نهی از منکر است.
« نشر کتب ضلال »
س 539 : نشر و اشاعه کتب ضلال مانند کتاب هاي اهل یهود و نصاري و اهل سنت، و خرید و فروش آنها چگونه است؟ ج : هو
العالم ;در صورت احتمال عقلائی ترتب ضلال برآن نشر آن کتب حرام است. س 540 : نشر و پخش اقتباسات کتب ضلال بدون
نقد و بررسی آنها، بین مردم بالاخص در میان جوانان، چه حکمی دارد؟ ج : هو العالم ;با احتمال ترتب مفسده بر آن جایز نیست.
س 541 : اگر کسی اقتباسات از کتب ضلال را نوشت و مردم بالاخص جوانان از این نوشته مشوش و متزلزل شدند و خود نویسنده
از نوشته خود پشیمان نیست، حکمش چیست؟ و آیا ضامن هست یا خیر؟ ج : هو العالم ;ضامن مالی نیست، ولی واجب است رفع
شبه بنماید.
« مسایل




« مسایل متفرقه اجتماعی »
« مسایل متفرقه اجتماعی
س 542 : معلمی که شاگردان شیعه دارد، آیا جایز است به آنها نمره هاي اضافی بدهد تا قبول شوند و یک سال دیگر دوره کلاس
را تکرار نکنند؟ ج : هو العالم ;چنانچه عنوان کذب یا غش و امثال آنها صدق کند، جایز نیست. س 543 : عبور و مرور از زمین
مردم در صورتی که نمی دانیم رضایت دارند یا نه چه صورت دارد؟ آیا جایز است یاخیر؟ با اینکه مردم از آنجا عبور می کنند؟ ج
: هو العالم ;رضایت آنها در صورتی که مکان مختص به آنها نباشد در جواز عبور لازم نیست. و اگر زمین مختص به آنها باشد در
صورتی که دولت گرفته و دیگر به آنها بر نمی گردد، مانند زمین ها و خانه هایی که دولت آنها را خیابان کرده، باز رضایت آنان
شرط جواز عبور نیست و اگر زمین مختص به آنها باشد و دولت هم ضبط نکرده است، چنانچه از عبور مردم کشف رضایت بکنید
و یا آنکه ملک آنها به این نحوباشد که عبور مردم جایز باشد، باز رضایت معتبر نیست، در غیر این صور باید رضایت احراز شود.
س 544 : یکی از دوستان در یکی از دانشگاه هاي غرب، کلاس درس اسلامی دائر نموده است و نمی داند آیا لازم است حضور
بانوان مسلمان را با رعایت حجاب شرط کند یا اینکه حضور آنها بدون حجاب نیز جایز است؟ شایان ذکر است که بسیاري از
بانوان مسلمان ساکن در غرب، در جلساتی که پوشیدن حجاب قید شده باشد حاضر نمی شوند و از طرفی هم امر به معروف و نهی
از منکر در آنها اثر نمی کند. اما استاد چون از رجال دین است، حضورش در جلسات در حالی که زنانی بی حجاب حاضر هستند،
ممکن است به وجهه روحانیت لطمه بزند، پاسخ این سؤال را از محضر مبارکتان جویا شدیم؟ ج : هو العالم ;در صورتی که می
توانید شرط کنید، بلی!این شرط از باب امر به معروف متعین است و حضور بانوان در دروس اسلامی خصوصیتی ندارد که جایز
باشد بدون حجاب حاضر شوند، البته مراد از حجاب مستور بودن خانم است و لباس مخصوص شرط نیست.
« تلقیح »
س 545 : آیا جایز است نطفه زن و شوهري را بگیرند و در رحم زنی که بچه دار نمی شود بکارند؟ در صورت بچه دار شدن پدر و
مادرش چه کسی هستند؟ ج : هو العالم ;بچه به صاحب نطفه و زنی که در رحم او پرورش یافته ملحق می شود. س 546 : شخصی



صفحه 68 از 90
بعد از ازدواجش تا مدتی صاحب اولاد نشد و فوت کرد ولی قبل از مردن، خودش ماده منویه خود را محفوظ گرداند، سپس بعد از
فوتش زوجه اش با همان ماده با تلقیح مصنوعی یک بچه به دنیا آورد، آیا این فعل جایز است؟ و آیا بچه به پدر ملحق می شود؟ و
آیا حق وراثت دارد؟ ج : هو العالم ;بچه به صاحب منی ملحق است و آثار شرعیه از قبیل محرمات نکاح و غیرها بر آن مترتب
است، ولی ارث نمی برد، چون ارث متعلق است به اولاد متکون در حال موت به شرط سقوطه حیاً و شامل مورد سؤال نمی شود.
«( احکام مسائل جدید (مستحدثه »
« عقیم کردن »
س 547 : حکم عمل شخصی (زن یا مرد) که طی عملیاتی پزشکی دستگاه تولید تخمک یا اسپرم خود را بدون آسیب رسی به
غریزه جنسی و ازدست دادن هیجان آن، از کار اندازد چیست؟ با توجه به این که عمل وي اخصا(اخته کردن) و از بین رفتن میل
جنسی نباشد. تقاضا دارم پاسخ تحلیلی و مشروح جهت بهره دانشجویان و اساتید رشته حقوق عنایت فرمایید. ج : هو العالم ;به نظر
من این عمل به عنوان اولی، مادامی که عنوان ثانوي حفظ نظام بر آن منطبق نشود، جایز است. اما جمعی از فقهاء به عدم جواز فتوي
داده اند و وجوهی بر استدلال ذکر کرده اند، من در رساله اي که در این باب نوشته ام، مفصلا آن وجوه را نوشته و جواب داده ام.
و کتاب مذکور عربی و نایاب است اما به نظر خود رساله جامع و مفیدي است که در صورت لزوم مراجعه کنید.
« مسایل جنین »
س 548 : در کدام یک از ادوار جنین، انسان بودن بر او صدق می کند؟ نطفه، علقه، مضغه، استخوان و یا پوشیده از گوشت و
« فاذا سویته و نفخت فیه من روحی فقعوا له ساجدین » خون؟ ج : هو العالم ;بعد از دمیدن روح. س 549 : آیا می توان از آیه شرفه
چنین استنباط کرد که ارزش والاي انسانی پس از دمیدن روح است و قبل از آن به عنوان انسانی ارزشی ندارد؟ ج : هو العالم;
ارزش والاي انسانی قطعاً بعد از دمیدن روح است، ولی معناي آن این نیست که قبل از آن هیچ ارزشی ندارد، در حالی که همین
جنین بدون روح در مراحل سیر به کمال است و مقدمات رسیدن به مقام والاي انسانی است.
« سقط جنین »
س 550 : بفرمایید اصولا آیا عمل سقط جنین : الف) پیش از ولوج روح ب) بعد از ولوج روح گناه و حرام است؟ و در صورت
حرام بودن این عمل آیا فی نفسه حرمت دارد، یا از جنبه تجاوز و اعتدا به حق شخصی، و یا قتل نفس و آدم کشی؟ ج : هو العالم;
اسقاط جنین قبل از ولوج روح حرام است و دیه هم دارد. و مقدار آن هم مختلف است نطفه باشد، یا علقه، یا مضغه، یا استخوان
بندي شده باشد، و یا گوشت هم روییده باشد، در رساله اي جداگانه این نوع مباحث (عقیم کردن، جنین، سقط جنین) را مفصلا
نوشته ام، مراجعه گردد. س 551 : در صورت تفکیک به قبل و بعد از دمیده شدن روح، اصلا اطلاق انسان ونفس محترمه محقون
الدم بر آن صحیح است؟ ج : هو العالم ;چنانچه اسقاط حرام باشد، قهرا محقون الدم می باشد. صدق انسان به دمیدن روح است و
دیه او زیادتر است، تفصیل مطلب در آن رساله ذکر شده است. س 552 : آیا در صورت تشخیص مولکولی بیماري هاي ژنتیکی
لاعلاج در جنین، مانند تالاسمی می توان براي جلوگیري از ولادت نوزاد بیمار اقدام به سقط جنین کرد؟ ج : هو العالم ;در صورت
دمیدن روح در آن جایز نیست. اگر روح دمیده نشده است، آن عمل فی نفسه جایز نیست. ولی در صورت ابتلاء به بیماري لاعلاج
که هم خود نوزاد و هم کسان او در عذاب هستند، دلیلی بر حرمت آن نمی دانم چون آیات و روایات داله بر وجوب حفظ نفس
محترمه و حرمت القاء در هلاکت، همه در بعد از دمیدن روح در آن است.



صفحه 69 از 90
« مسائل ژنتیکی »
س 553 : آیا اصولا دست ورزي ژنتیکی و تغییر ساختار مولکولی موجودات زنده، اعم از جانوران و گیاهان، با توجه به مخاطرات
احتمالی آن براي طبیعت و محیط زیست، جایز است؟ ج : هو العالم ;در شرع مقدس اسلام اهمیت زیادي به کارهاي اجتماعی داده
شده و هر موردي که تزاحم بین دو حکم، یکی فردي و دیگري اجتماعی باشد شارع مقدس دستور سقوط حکم فردي را داده
است، که در اصطلاح از وجه سقوط آن حکم به این تعبیر می شود که مخل به نظام است. بنابراین اگر مخاطرات قطعی باشد، تغییر
ساختار جائز نیست و اگر احتمالی باشد، چنانچه مخاطرات با اهمیت باشد جائز نیست، چون مورد قاعده اصاله البرائۀ نیست، و الا
جایز است. س 554 : آیا استفاده از میوه ها و مواد غذایی حاصله از تغییرات ژنتیکی جایز است؟ ج : هو العالم ;در صورتی که خطر
جانی نداشته باشد و احتمال عقلائی هم به توجه خطر نباشد، جایز است. س 555 : در صورت انتقال ژن حیوان حرام گوشت به
گیاه، خوردن محصول آن چه حکمی دارد؟ ج : هو العالم ;اشکال ندارد، چون ژن حیوان حرام گوشت با انتقال به گیاه مستحیل
می شود و حرمت آن از بین می رود. س 556 : آیا اساسا انسان مجاز است براي مقاصد پژوهشی خود از حیوانات به گونه اي
استفاده کند که براي سلامتی آنان زیان بار باشد؟ ج : هو العالم ;ایذاء حیوانات فی نفسه جایز نیست، ولی چنانچه مصلحت
اجتماعی مهمی بر آن مترتب بشود که اهم از مفسده ایذاء باشد، جایز می شود. س 557 : آیا تغییر ژنتیکی در حیوانات و استفاده از
آنها به عنوان مدل آزمایشگاهی جهت مطالعه و بررسی مراحل بیماري هاي انسانی و نحوه اثر گذاري داروها بر آنها، جایز است؟
به عنوان مثال برخی از مراکز تحقیقاتی در کشورهاي غربی، با تغییر ساختار ژنتیکی موش این حیوان را نسبت به ابتلا به بیماري
سرطان حساس کرده و از آن به عنوان مدلی جهت بررسی این بیماري در انسان استفاده می کنند، آیا این کار با توجه به آسیب و
زیان وارده به حیوان و مخاطرات احتمالی آن براي محیط زیست جایز است؟ ج : هو العالم ;لا اشکال در این که این عمل نسبت به
حیوان فی نفسه حرام است. ولی چنانچه این عمل مقدمه براي تعلم درمان نسبت به انسان و مقدمه حفظ حیات مسلمین و نجات
دادن آنها از امراض باشد که مصلحت آن اقوي از مفسده ایذاء حیوان است، به عنوان ثانوي جایز است. س 558 : آیا استفاده از
سلول هاي بنیادین استخراج شده از جنین انسان قبل از لانه گزینی در رحم براي مقاصد درمانی جایز است؟ لازم به ذکر است که
به دست می آورند. ج : (IVF) مراکز تحقیقاتی معمولا نمونه هاي خود را از جنین هاي دور ریخته شده در مؤسسه هاي باروري
هو العالم ;بلی، جایز است و وجهی بر حرمت آن نمی دانم. س 559 : آیا تغییر ژنتیکی جنین انسان به منظور اصلاح نژاد و ایجاد
اوصاف دلخواه درآن مانند انتخاب رنگ پوست،افزایش ضریب هوشیوغیره جایزاست؟ ج:هوالعالم;ازجواب مسائل قبل،جوازاین
عمل هم ظاهرمی شود. س 560 : آیا می توان از نمونه هاي بیولوژیکی افراد مانند نمونه خون، سلول و بافت که معمولا جهت
آزمایش گرفته می شود، بدون کسب رضایت آنها براي مقاصد علمی یا درمانی بهره برداري کرد؟ ج : هو العالم ;در صورت
امکان کسب رضایت آنها، باید کسب رضایت نمود و در صورت عدم امکان چنانچه مصلحت اقوائی از قبیل یاد گرفتن درمان
مبتلایان، متوقف بر آن باشد تکلیفاً جایز است .
« بافت و پیوند اندام »
س 561 : آیا تولید و پیوند اندام و بافت حیوانی به انسان جایز است؟ ج : هو العالم ;بلی، جایز است چون همان گونه که در مسایل
قبل اشاره شد شارع مقدس در مواردي که حیات انسان یا بعضی از اعضاء متوقف بر ارتکاب محرمی از محرمات شرعیه باشد،
اجازه به ارتکاب آن محرم داده است. ولی یک سوالی بعد از پیوند پیش می آید و آن این که نماز با آن عضو از حیوان میت،
خصوصاً اگر غیر ماکول اللحم باشد جایز نیست چون اولا نجس است و ثانیاً غیر مأکول اللحم؟ جواب آن را هم در کتاب مسائل



صفحه 70 از 90
مستحدثه مفصلا نوشته ام. خلاصه اش اینکه: بعد از پیوند و دمیدن روح در آن، از اجزاء انسان می شود و دیگر باقی در آن دو
عنوان مانع نماز نیست..
« شبیه سازي »
س 562 : آیا کلونینگ (شبیه سازي) حیوانات جایز است؟ ج : هو العالم;مانعی ندارد. س 563 : آیا کلونینگ (شبیه سازي) انسان با
توجه به پیامدهایی از قبیل احتمال ابتلاء به بیماري هاي پیش بینی نشده و بروز آثار سوء روانی عاطفی بر انسان هاي کلون شده و
به هم خوردن نظام طبیعی خانواده و حذف شدن نقش پدر و جایگاه نامشخص نوزاد کلون شده در خانواده، و به هم خوردن اصل
واحد بودن هر انسان و از دست رفتن حق آزادي انتخاب (اتفاقی) و کاهش تنوع ژنتیکی انسانها در دراز مدت و تردید در روح
داشتن انسان کلون شده، جایز است؟ ج : هو العالم ;موانعی که اشاره نمودید بعضی از آنها موجب حرمت نمی شود و بعضی اگر
تمام باشد، مانع تکوینی است نه تشریعی، به هر تقدیر دلیلی بر حرمت آنها نیست.
« احکام دخانیات »
س 564 : کشیدن سیگار و خرید و فروش آن چه حکمی دارد؟ ج : هو العالم ;اشکال ندارد. س 565 : استعمال سیگار در مکان هاي
مقدس، مانند مسجد، حسینیه، حرم ائمه اطهار علیهم السلام و حرم امام زادگان، چه حکمی دارد؟ ج : هو العالم ;بسته به نظر عرف
است، اگر صدق اهانت و هتک بکند جایز نیست و الا اشکال ندارد، ولی به واسطه احترام به مکان مقدس بهتراست نکشند. س
566 : مصرف تریاك با تجویز پزشک چه صورت دارد؟ ج : هو العالم ;با تجویز پزشک اشکال ندارد.
« احکام مسائل اخلاقی »
س 567 : ما با فامیل هاي خود اختلاف عقیدتی داریم، در صورتی که به منزلشان برویم شاید مراعات ما را کنند و « صله رحم »
موسیقی و غیره نگذارند و زن و مرد جدا بنشینند، ولی در صورتی که به منزلشان نرویم سنگین تر و آزادتر هستیم از طرفی هم
ما را به دغدغه می اندازد، همیشه هم نمی توانیم با تلفن زدن، احوال « صلوا ارحامکم ولو بالسلام » اهمیت صله رحم در حدیث
پرسی کنیم یا به سلام اکتفاء نماییم. حال بفرمایید وظیفه ما چیست؟ ج : هو العالم ;اگر نرفتن موجب شود که آنها ترك معصیت
بکنند نروید و الا در صورتی که سبب ترك گناه بشوید بروید. س 568 : اسلام به صله رحم تأکید دارد، نظر حضرتعالی در این
مورد چیست؟ ج : هو العالم ;من هم تابع شرع هستم و آن را واجب می دانم در حالی که عدم صله رحم موجب صدق عنوان قطع
رحم شود.
« عطسه کردن »
س 569 : هنگامی که انسان دنبال کاري می رود عطسه کند آیا نشانه صبر کردن است یا عجله؟ در صورتی که چند بار عطسه کند
چه حکمی دارد؟ ج : هو العالم ;در یک روایت دارد که اگر براي کاري مهیاي رفتن شدید و یک عطسه کردید، عجله کنید، البته
از این گونه روایات نمی شود استفاده وجوب و یا استحباب نمود بلکه این گونه روایات ارشادي است.
« بوسیدن دست »



صفحه 71 از 90
س 570 : آیا بوسیدن دست غیر معصوم به عنوان تبرك جایز است؟ ج : هو العالم ;بوسیدن دست غیر معصوم (ع) به خصوص پدر و
مادر و علماي عاملین جایز و کاري حسن است.
« سلام کردن »
س 571 : اگر افراد زیادي پی در پی سلام کنند آیا کفایت می کند همه آنها را یک جواب بگوید و تک تک آنها را جواب ندهد؟
ج : هو العالم ;بلی، کفایت می کند. س 572 : کسی که در حال ذکر گفتن است اگر به او سلام کنند آیا می تواند جواب سلام را
بدهد؟ با اینکه بعضی ها می گویند چون ذکر قطع می شود نمی تواند جواب بگوید؟ ج : هو العالم;کسی که ذکرمی گوید،جواب
سلام براوواجب است.
« قهر کردن »
س 573 : بعضی افراد با یکدیگر قهر می کنند که در نتیجه منجر به کینه و دشمنی می شود بفرمایید این کار چگونه است؟ ج : هو
العالم ;در بعضی روایات از ادامه قهر بعد از سه روز نهی شده است .
« انجمن هایی به نام مذهب »
س 574 : انجمن و تنظیماتی که به نام مذهب و دین و به نام خدمت به جامعه و امر به معروف و نهی از منکر تشکیل می شود، لیکن
در پس آن، خودافراد آن انجمن از انجام دادن هر گونه کار زشتی ابایی ندارند مانند رشوه گرفتن و ضایع کردن حق کسانی را که
مستضعف هستند. آیا تشکیل چنین انجمن هایی جایز است یا خیر؟ ج : هو العالم ;تشکیل انجمن در صورتی که مجبور به کار
خلافی نباشید، جایز است. س 575 : آیا عضویت در آن جایز است یا خیر؟ ج : هو العالم ;در فرض جواز تشکیل، عضویت در آن با
اطمینان به اینکه مجبور نخواهید شد کار خلافی انجام دهید، جایز است. س 576 : اگر خلاف کاریی هاي آن محرز شده باشد امر
به معروف کردن به آنها لازم است یا خیر؟ ج : هو العالم ;بلی! در صورت احتمال تأثیر لازم است.
« احکام سادات »
س 577 : در کتاب اعتقادات صدوق صلوات بر محمد (ص) و آل محمد علیهم السلام را ذکر کرده است آیا این صلوات شامل همه
ذراري پیامبر حتی کسانی که فاسق هستند می شود، یا تنها شامل مؤمنین و پیروان ائمه از آنها می شود؟ ج : هو العالم ;به نظر ما
مختص به حضرات معصومین(ع)است. س 578 : در منطقه کشمیر آزاد تعداد سادات حفظهم الله صدها هزار می رسد که اکثریت
آنها اهل سنت می باشند، ولی به فرزندانشان اسامی دوازده امام را یاد می دهند و مولاي متقیان را از دیگران افضل می دانند و از
ولایت اهل بیت (ع) برخوردارند. در سالهاي اخیر تعداد زیادي از آنها مستبصر شده اند و این حرکت رو به تزاید است. الان یک
مشکل پیدا شده است و اینکه بعضی ها در آنجا شایع کرده اند که در مکتب تشیع احترام به سادات نیست! و ازدواج شیعه را به غیر
هاشمی جایز می دانند! ما هر چه می گوییم، چنین نیست احترام به سادات در مکتب تشیع در حد بالا است و در هر مورد که به
واسطه ازدواج به غیر هاشمی، اهانت به سادات شود در آن مورد ازدواج هاشمیه به غیر هاشمی جایز نمی باشد، ترتیب اثر نمی
در » : دهند. البته ما از بعضی علماء شنیده ایم که آنها این مسئله را ازحضرت آیت الله العظمی سید محسن حکیم چنین نقل کرده اند
هر مورد که عقد سیده به غیر سید سبب هتک و اهانت به سادات محسوب شود از ازدواج سیده با غیر سید خودداري شود، چون
اکنون به نظر به اینکه علماء اهل سنت اخیراً کتابی چاپ کرده اند که در آن فتاواي دو هزار « کرامت سادات اهمیت بسیار دارد



صفحه 72 از 90
لطفا .« ازدواج هاشمیه به غیر هاشمی جایز نمی باشد » نفراز مفتیان اهل سنت از گذشته و حال را با ذکر ادله، نقل نموده اند که
حضرتعالی این مشکل را حل فرمایید تا بتوانیم سادات را مستبصر نماییم؟ ج : هو العالم;مشهور بین اصحاب جواز تزویج هاشمیه به
غیر هاشمی است، لکن بعضی از علماء ما به عدم جواز تزویج قائل شدند، و بعضی روایات هم دال بر آن است مانند خبر صدوق ره
و خبر ابن شهر آشوب. ولی به واسطه ( )« و نظر النبی صلی الله علیه و آله، الی اولاد علی علیه السلام و جعفر، فقال: بناتنا لبنینا » : قال
روایات دیگر این روایات بر کراهت حمل شده است و اما آن خبري که منقول است که حضرت امیر(ع) ام کلثوم را به ازدواج عمر
درآورد به نظر ما قطعاً دروغ است، همانگونه که سید مرتضی (ره) و دیگر از قدماء اصحاب قائلند. به هر حال اگر عنوان ثانوي
مانند اهانت و هتک سادات بشود مسلما همه علماء به عدم جواز قائلند. س 579 : از پیامبر اکرم (ص) احادیثی( ) پیرامون احترام به
من رأي اولادي و لا یقوم قیاما » و مثل ( ) « من اکرم اولادي فقد اکرمنی و من اهانهم فقد اهاننی » ذریه آن حضرت رسیده است مثل
آیا این احادیث شامل معصوموغیرمعصوم،مؤمنوکافر،عادلوفاسق ازذریه پیامبرمی شود؟ ج : ( ) « تاما ابتلاه الله تعالی ببلاء لا دواءله
: هو العالم ;البته شامل می شود، ولی بر کافر و منافق و فاسق عناوین دیگري منطبق می شود که این حکم از بین می رود. س 580
لطفاً جواب سؤالات زیر را نیز بیان فرمایید: عنوان سادات به چه کسانی اختصاص دارد؟ ج : هو العالم;به کسانی که از اولاد هاشم
می باشند و در این زمان منحصر است به اولاد عبدالمطلب. س 581 : آیا احترام به سادات از لحاظ اینکه آنها از سلاله پیغمبر هستند
لازم است یا خیر؟ ج : هو العالم ;بلی، لازم است. س 582 : اهانت کردن به سیدي که غیر صالح است، چه حکمی دارد؟ ج : هو
العالم ;از معصوم(ع) روایت است که سید بد را به خاطر پیغمبر احترام کنید. س 583 : در صورتی که سیدي صالح باشد آیا ثواب
اعمال نیک او دو برابر است یا مساوي با دیگران؟ همچنین عقاب اعمال بد و گناهان او آیا دو برابر دیگران است یا مساوي؟ ج : هو
العالم ;بعضی روایات دال بر این است. لکن معارض هم دارد. اما من این مطلب را قبول ندارم توضیحش به محل دیگر موکول
است. س 584 : در مناطقی که تزویج سیده به غیر سید اهانت به خانواده سادات محسوب شود، آیا تزویج جایز است یا خیر؟ ج : هو
العالم ;جایز نیست. س 585 : بین سادات این مطلب به قدري اهمیت دارد که اگر مرد سیدي دخترش را به عقد غیر سید درآورد یا
دختر خودسرانه با غیر سید ازدواج کند، اطرافیان، آن دختر و پسر را می کشند، با نظر به این تبعات، آیا عقد سیده به غیر سید جایز
است؟ ج : هو العالم;چون تالی فاسد مهمی دارد، جایز نیست. س 586 : بعضی از قبایل معروف که اجدادشان توسط سادات مسلمان
شده بودند، از اسلاف خود این وصیت کتبی را دارند که از خانواده سادات براي پسرانشان دختر نگیرند، البته اگر از سادات براي
پسرانشان خواستگاري کنند به آنها دختران خود را بدهند، آیا عمل نمودن بر این وصیت لازم است یا خیر؟ و اصلا این طور وصیت
ها شرعاً چه حکمی دارد؟ ج : هو العالم ;این وصیت جایز و نافذ است.