گروه نرم افزاری آسمان

احکام بازي ها






بازي ورزي
س 438 : با توجه به فقدان بودجه کافی براي برگزاري مسابقات ورزشی جهت جوایز و امور دیگر، مبالغی از تیم هاي شرکت کننده
دریافت می شود تقاضا می شود بفرمایید: اولا: آیا دریافت این مبالغ از تیم هاي شرکت کننده و خرج آن براي مراسم اشکال دارد
یا خیر؟ ج: هوالعالم، خیر. اشکال ندارد. س 439 : با توجه به اینکه ممکن است از آن مبالغ، مقداري اضافه بماند، با عنایت به
رضایت دهندگان آیا صرف مقدار مازاد در امور فرنگی و عقیدتی اشکال دارد؟ ج: هوالعالم،خیر اشکال ندارد.
بازي قمار
س 440 :نظر حضرت تعالی در مورد شطرنج چیست؟ ج: هوالعالم، حرام است مطقا. س 441 :بازي کردن با شطرنج درمواقع بیکاري
تنها به عنوان تفریح وسرگرمی چگونه است ؟ ج: هوالعالم، ازمحرمات اکیده مسلمه است س 442 :قمار از نظر فنی چگونه تعریف
می شود ج: هوالعالم، قمار، بازي کردن باآلات است در آن برد وباخت باشد س 443 : درقمار آیا بازي کردن باآلات به خصوصی
شرط است یا اینکه بابازي کردن به هر چیزي واقع می شود وآلات به خصوص شرط نیست؟ ج: هوالعالم،آلات به خصوصی شرط
نیست س 444 : اگر شخصی به تنهایی با آلات قمار بازي کند قمار صدق می کند یا خیر بلکه قمار متقوم است به اینکه از دو نفر
باشد؟ ج: هوالعالم، خیر، به تنهایی قمار نیست بلکه متقوم است به دو طرف س 445 :آیا قصد ونیت قمار در تحقق قمار مدخلیت
دارد پس هر اگر هر دو آنهایا یکی از آنها قصد قمار نداشته باشند قمار محقق نشود ویا اینکه قصد مدخلیت ندارد ؟ ج: هوالعالم،



صفحه 53 از 80
قمار بدون قصد ونیت محقق می شود وقصد مدخلیت ندارد . س 446 :آیا در تحقق قمار شرط است که مبلغ برد وباخت از فرد
بازنده باشد یاخیر، اگر مبلغ توسط شخص دیگري غیر بازي کنندگان هم هبه شود قمار محقق می شود؟ ج: هوالعالم،خیر، شرط
نیست که مبلغ از فرد بازنده باشد. س 447 :لطفا بفرمایید: بازي کردن باآلات قمار از طریق کامپیوتر چه حکمی دارد؟ اولا: با شخص
دیگري که درهمانجا حضور دارد ویا باشخص دیگري که درجاي دیگر است بوسیله ارتباط اینترنتی ؟ ج: هوالعالم،دراین صورت
برد وباخت جایز نیست ولی بدون برد وباخت مانعی ندارد ثانیا: بازي کردن با برنامه کامپیوتري نه باشخص دیگري؟ ج: هوالعالم،
جایز است س 448 : نظر حضرت تعالی درمورد نرد وشطرنج چیست؟ وبفرمایید اگر نرد وشطرنج از آلات قمار بودن خارج شوند آیا
بازي با آنها در چنین صورتی جایز است یا خیر؟ ج: هوالعالم، بازي کردن با نرد وسطرنج حرام است، واین حرمت ثابت است حتی
در صورت نبودن برد وباخت. س 449 :اینکه چه بازي قمار بر او صدق می کند وچه بازي از قمار خارج است ملاك تعیین آن
چیست؟ آیاعرف است؟ وبر فرض معیار بودن عرف، نسبت به خروج یک بازي از قمار، آیا نظر همه ملاك کاست یا اکثر آنها؟ ج:
هوالعالم،ملاك تعیین، روایات است مبنی بر اینکه هر بازي که برد وباخت در آن باشد مطلقا حرام است چه از آلات معده قمار
باشد وچه از آلات غیرمعده. وچنانچه بردوباخت در آن نباشد جایز است مگر نرد وشطرنج که بازي کردن به این حتی در صورت
نبودن برد وباخت نیز حرام است. س 450 :آیاجایزاست رفاقت وسیاحت باکسی که اهل شطرنج است؟ وآیا سلام کردن بر او در حال
بازي کردن جایز است یانه؟ ج: هوالعالم، جایزنیست ودر روایت نهی شده است از سلام بر او در حال بازي
بازي ومسابقات باحیوانات
س 451 :بعضی افراد بین حیوانات دعوا ومسابقه می اندازند مثلا بین دو خروس یا دوگاو وعدهاي سرگرم میشوند آیا چنین
کارهایی شرعا جایز است؟ ج: هوالعالم، روایتی است در بحارالنوار از عبدالله بن نافع از پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله که آن
حضرت در ضمن حدیثی پیرامون اذیت خروس وخصی کردن آن حیوانات دیگر می فرماید: حرام است که خروس ها را به جان
هم بیندازید. س 452 :اگر باري تماشاکردن دو خروس را به جنگ هم اندازند ویکی از آن دو یا هردو زخمی شوند آیا باشرط
یابدون شرط جایز است؟ ج: هوالعالم،بدون شرط جایز است وبا شرط جایز نیست.
احکام هوا و زمین
محیط زیست
س 453 :باتوجه به اینکه حفظ ونگهداري محیط زیست که شامل آب وخاك وهوا ودریا وجنگل می باشد، آیا حفظ ونگهداري آن
وپرهیز وجلوگیري وپیشگیري از تخریب محیط زیست بر آحاد مردم واجب است یا خیر؟ ج: هوالعالم،از احکام اسلام حرمت ضرر
زدن به غیر است ودر صورت ضرر به جامعه اسلامی نه فرد، این حرمت اکیدتر می شود، بنابراین تخریب محیط زیست که موجب
ضرر به جامعه باشد، مسلماجایز نیست (و) پس حفظ محیط زیست هم مطلوب شارع است س 454 :درصورت وجوب حفظ محیط
زیست آیااین وجوب عینی است یا کفایی ؟ ج: هوالعالم، موارد و افراد مختلف است در جایی که جلوگیري از تخریب متوقف باشد
بر اقدام عده اي نه همه مردم، قهرا وجوب کفایی است. و چنانچه متوقف باشد بر اقدام شخص حقیقی یا حقوقی خاصلی. قهرا بر
آنها واجب عینی است. س 455 : آیا این وجوب حفظ محیط زیست ارشادي است یا مولوي؟ ج: هوالعالم، مولوي است در صورت
ثبوت. س 456 : آیا اگر تاسیس کارخانه و توسعه آن باعث آلودگی هوا یا آب شود، از نظر شرعی حرام است؟ ج: هوالعالم، اگر به
نحوي باشد که موجب ضرر به جامعه یا افرادي باشد قهرا حرام است. س 457 : با توجه به اینکه مادران و فرزندان بی شماري در



صفحه 54 از 80
جهان در اثر وضعیت بد بهداشتی و ناسالم بودن محسط زیست و عوارض آن جان می دهند آیا سالم سازي محیط زیست بر دولت
واجب است یا خیر؟ ج: هوالعالم، بلی. بر دولت واجب است. س 458 : آیا رعایت اخلاق زیست محیطی که عبارت است از کلید
اقداماتی که باعث بهره برداري مفید از فناوري محیط زیست و دانش علوم زیست محیطی و مضرات و خطرات احتمالی آن، واجب
است؟ ج: هوالعالم، مطلوب است نه واجب. س 459 : توسعه و رشد محیط زیست از نظر شرعی چه حکمی دارد؟ ج: هوالعالم، آنچه
موجب عزت و عظمت و شرافت و سلامت جامعه اسلامی است مطلوب شارع است. س 460 : با توجه به نقش سازنده محیز زیست
مطلوب در بهداشت روح و روان آیا بر دولت اسلامی واجب است که به تاسیس و توسعه و ترمیم عوامل زیست محیطی مانند
پارك ها، بهینه سازي اب ها و دریا و جنگل و هوا و خاك بپردازد؟ ج: هوالعالم، بلی واجب است. س 461 : ترمیم محیط زیست و
جلوگیري از تخریب آن چه حکمی دارد؟ ج: هوالعالم، حکم آن از جواب مسائل قبل معلوم می شود، و آن لزوم است س 462 : آیا
دست یابی به دانش فنی تولید و توسعه محیط زیست واجب است؟ ج: هوالعالم، در اخبار به طلب علم و فن زیاد توصیه شده ااست
و در بعضی از روایات لازم شمرده است. س 463 : دستیابی و بکارگیري فناوري زیستی در زمینه گیاهان و حفظ تنوع زیستی چه
حکمی دارد؟ ج: هوالعالم، هر دانشی که موجب استفاده جامعه اسلامی باشد امر به آن شده است. س 464 : هکاري با جامعه جهانی
براي توسعه محیط زیست و تحقیقات و فناوري عوامل زیست محیطی و استفاده صلح آمیز از این فناوري نوین و راهبردي روز، چه
مراد علم دین نیست چون در چین آن زمان علم دین مورد «( اطلبوا العلم ولو من سین (چین » حکمی دارد؟ ج: هوالعالم، روایت
نداشته است. س 465 : ارتقاء سطح علمی و دانش فنی زیست فناوري کشور و کسب سهم علمی شایسته در عرصه جهانی در توسعه
بخش کشاورزي، بهداشت و درمان، صنعت، معدن، دریا، نگل و دیگر عوامل زیست محیطی. لطفا بفرمایید چه حکمی دارد؟ ج:
هوالعالم، همه اینها مامور به است و زیاد سفارش شده است، قهرا براي یک عدد هم لازم است. س 466 : بفرمایید که بهبود کمی و
کیفی محصولات کشاوري اعم ازگیاه، دام، طیور و آبزیان براي تامین امنیت غذایی کشور با استفاده از زیست فناوري، چه حکمی
دارد؟ ج: هوالعالم، واجب کفائی است بر کسانی که تمکن دارند. و در راس آنها دولت است. س 467 : آیا بکارگیري اصول
اخلاقی اسلام و رعایت حقوق پذیرفته شده بین المللی در توسعه محیط زیست در کلیه مراحل تحقیق، تولید و عرضه محصولات
مرتبط با زیست فناوري. واجب است؟ ج: هوالعالم، بلی، واجب است.
احکام غصب
س 468 : با توجه به اینکه شخصی بدون اجازه مالک. زمینی را تصاحب کرده و در آن زمین خانه سکونی ساخته است. لطفا جواب
سوالات زیر را مرقوم فرمایید: شخص دیگري که به آن خانه دعوت شده است خواند نماز و انجام سایر فرایض دینی این شخص در
: آن خانه چه حکمی دارد؟ ج: هوالعالم، در صورتی که می داند زمین غصبی است در آن زمین نمی تواند نماز بخواند. س 469
شخصی که زمین را غصب کرده و در آن ملک مسکونی ساخته است. اگر آن ملک را بهاین شرط بفروشد که فقط آجر و آهن
آن را می فروشم نه زمین را. پول آن ملک براي مالک غاصب چه حکمی دارد؟ ج: هوالعالم، اگر خریدار بداند زمین غصبی است
پول آن مالک براي مالکغاصب حلال است. و اگر نداند معامله صحیح است ولی بعد از فهمیدن، خیار دارد که معامله را فسخ کند.
س 470 :در صورتی که مالک اصلی زمین از طریق قانونی ثابت کند که زمین غصب شده از آن او است و خریدار آن ملک را
: بیرون کند و بگوید که آجر و آهن را از زمین بیرون ببر، بفرمایید آیا صحیح است یا خیر؟ ج: هوالعالم، بلی صحیح است. س 471
در صورتی که بیرون کردن خریدار ملک صحیح باشد، ضرر و زیان و خرج و مخارج بدون آن آجر و آهن به عهده چه کسی می
بلی اگر خریدار راضی شده بود .« الغاصب یؤخذ با شق الاحوال » باشد؟ ج: هوالعالم، به عده غاصب است چون در روایت است که
به عامله باعلم داشتن به غصبی بودن زمین. پس مخارج و ضرر به عهده خود او است. س 472 : منافع غیر مستوفا را آیا غاصب ضامن



صفحه 55 از 80
است یا نه؟ مثلا ماشین یا منزلی را غصب کرده است و استفاده هم نکرده است آیا بعد از باز گرداندن به مالک باید اجاره مدت
مزبور را بدهد یا نه؟ ج: هوالعالم، بلی. منافع غیر مستوفاة را غاصب ضامن است. س 473 : بر فرض ضامن بودن غاصب نسبت به
منافع غیر مستوفا بفرمایید که در صورت تعدد منافع و عدم امکان جمع آن در زمان واحد و تفاوت قیمت منافع، کدامیک را ضامن
است؟ ج: هوالعالم، اعلی القیم را ضامن است. س 474 : مالک قطعه زمین قصد داشته با استقراض از دیگران و فورش مایملک خود.
در زمین مزبور براي عائله اش سرپناهی احداث نماي، لکن بدون رضایت مالک زمین، وسیله احراز ادارات دولتی تملک شده
است، آیا از نظر شرعی چنین تملکی مشروع است یا غصب و حرام؟ ج: هوالعالم، چنانچه زمین را تملک نموده بوده است و تعطیل
اختمان از روي اهمال نبوده، کسی نمی تواند آن را تملک بدون رضات مالکش بنماید. س 475 : غاصب مال در صورت تلف آن
مال و یا اتلاف ان، آیا آن رادر کدام زمان یوم التلف یا یوم الدفع و یا اعلی القیم. ضامن است؟ ج: هوالعالم، میزان قیمت یوم الاداء
و الدفع است.
احکام وقف
س 476 : زمین موقوفه اي در بیرون از هر، در دوران قدیم آباد و قابل استفاده بوده است اما الان بخاطر شرایط نبود امکانات
کشاورزي، هیچگونه استفاده عملی از آن برده نمی شود و در جهت وقف کاربرد ندارد لکن در حال حاضر در نزدیکی این زمین
پالایشگاه... بهوجود آمده است کهفقط می توان آن زمین را فروخت و در عوض آن در شهر اقدام به ساخت حسینیه نمود، آیا
فروختن آن با این کیفیت جایز است؟ ج: هوالعالم، با خصوصیاتی که نوشته اید زمین موقوفه را میتوانید بفروشید و پول آن را در
مصرفی که تعیین شده است مصرفی نمایید. و چنانچه مصرف معینی ندارد، و یا معلوم نیست، پس صرف در ساخته حسینیه می
امر تولیت درحال با اعلم » : تواند نمود. س 477 : مدرسه اي است در کاشان از بناهاي فتحعلیشاه، که در متن وقف نامه چنین است
العلماء العظام. افضل الفضلاء المجتهدین الفحام، جامع المعقول و المنقول، حاوي الفروع و الاصول آخوند ملا احمد رزاقی، و بعد
بفرمایید « از وفات او متعلق است به اعدل و ارشد اولاد و اعقاب او بطنا بعد بطن، و در صورت نبود اعدل و ارشد با اعلم علماي بلد
آیا اعقاب و اولاد دختري اگر در آن اعدل وارد شده باشد می تواند امر تولیت را به عهده بگیرد و متولی باشد؟ ج: هوالعالم، بلی
می تواند متولی باشد زیرا ولد بر او صدق می کند. س 478 : در صورتی که در مسأله قبلی فرزند دختر بتواند متولی وقف شود. و
ولد شمرده شود پس شخصی که ولد دختري هاشم جد رسول خدا(ص) باشد نیز باید بتواند خمس بگیرد، آیا چنین است یا فرقی
بین مسئله خمس و مسئله قبل وجود دارد؟ لطلفا بیان فرمایید؟ ج: هوالعالم، در مسئله خمس اگر روایت معتبر خاصی نبود می گفتم
خمس می شود به پسر دختر هم داد، ولی روایت به خصوص وارد شده است و صریح است در این که نمی شود به او خمس داد،
بنابراین فرق واضح است. س 479 : منصب و مقامی که فقیه جامع شرایط به کسی بدهد همانند تلیت موقوفه اي، آیا آن منصب به
فوت آن فقیه باطل می شود یا خیر بلکه بعد از فوت او نیز به قوت خود باقی است؟ ج: هوالعالم، چنانچه فقیه اجازه و اذن در
تصرف در موقوفه را به کسی بدهد با موت فقیه اذن از بین می رود، ولی اگر منصب تولیت به او بدهد با موت فقیه آن منصب باقی
است و از بین نمی رود. س 480 : اینجانب داراي دو برادر و چهار خواهر هستم که در مجموع هفت نفریم و پدرمان در زمان حیاتش
یکباب دکان ملکی خود را بدون اینکه نشوته اي تنظیم کند به صورت شفاهی وقف نمود براي حضرت عباس (ع) و دو سال هم
در حال حیاتش در جهت وقف اعام نمود و سال سوم با اینکه برنج و روغن اطعام را خریداري کرده قبل از ایام محرم فوت کرد و
لکن در وصیت عمل به اطعام را متذکر شده است و نیز دو دفعه این وقف مذکور را در حضور عده اي بیان کرد 1 در مغازه خود
این مغازه وقف » : بین عده اي دوستان و رفایش 2 در منزل با حضور خویشاوندان، زن و فرزندان و در خطاب به پسران چنین گفت
حضرت عباس است و هیچ کس حق فروش آن را ندارد و سه کار خیر انجام می دادم که شما نیز باید انجام دهید و متولی این کار



صفحه 56 از 80
خیر فرزندان من هستند بدین ترتیب اول: اولاد من به ترتیب من، دوم: با فوت اولاد من، نوه ها به ترتیب سن، سه کار عبارتند از 1
حالا بعد از فوت او بین ورثه اختلاف شده و دو پسر در دادگاه اقرار «. اطعام روز تاسوعا 2 اداره سقاخانه جلو مغازه 3 پختن آش
کردند و چهار سهم خود را به عنوان وقف پذیرفتند اما یک پسر و چهار دختر نمی پذیرند و قسم خوردند، دامادها هم کتمان
مطلب می کنند و شهود هم بوده اند که یکبار در دادگاه حاضر شدند و قاري پرونده با آنها درگیري ایجاد نمود و قهر کردند و
رفتند و الان هم آنها جز یک نفر فوت کرده اند. آن بچه هایی که وقف را قبول ندارند و نیز دامادها می گویند: پدر پیر مرد بوده
باید با اجازه زن. امر خیري مقرر می کرد یا فلا دخترش محتاج است باید به فکر او می بود و... این مسئله را قبلا از سه مرجع استفتاء
اگر کسی ملکی را وقف کند و در حیات خود عمل به وقف » : نمودم که چنین فرمودند: 1 حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی
در صورت ثبوت وقفیت، مغازه » : 2 حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی «. نماید وقف تمام است و ورثه از آن ارث نمی برند
3 حضرت آیت الله العظمی اقاي سید روح الله «. وصیت نبوده بلکه از تصرفات منجز آن مرحوم بوده است و مربوط به ثلث نیست
اگر پدر و در زمان حیات وقف کرده و طبق آن عمل نموده باید بر طبق وقف عمل شود. و در صورتی که وقفیت در زمان » : خمینی
لطفا با توجه به مطالب فوق، حکم و وظیفه را بیان فرمایید. ج: هوالعالم، آنچه آیات «. حیات او ثابت نباشد حکم وصیت را دارد
ثلاث نوشته اند حکم الله است. و دعواي اینکه پدر پیر بوده، یا آنکه حرفی زد، و یا دخترش احتیاج دارد همه بیهوده است. در
صورت ثبوت وقفیت ولو نوشته نباشد باید به آن عمل شود. و خورد مال موقوفه عواقب سختی در دنیا و آخرت دارد.
مسجد
س 481 : مسجدي مخروبه شده و چون حیوانات به داخل آن می روند و باعث هتک حرمت آن می شود تصمیم گرفتیم آن را
تجدید بنا کنیم ولی شهرداري می گوید باید براي تجدید بنا عقب نشینی شود بفرمایید آیا عقب نشینی جایز است؟ ج: هوالعالم،
اگر مختار باشید جایزن نیست. ولی در صورت اجبار اشکال ندارد. س 482 : مسجدي بر اثر تعریض کوچه، از بین رفته و فقط به
075 / از آن باقیمانده، که با آن نمی شود مسجد ساخت و از طرفی شهرداري پول زمین خیابان شده را به عنوان خسارت × متراژ 5
می پردازد آیا می شود مبلغ خسارتی شهرداري را براي بناي مسجد سوال قبلی مصرف کرد؟ ج: هوالعالم، بلی می شود. س 483 : با
توجه به اینکه بسیاري از مساجد مخروبه در شهرستان ها هست که بر اثر تعریض خیابان یا کوچه، قابلیت احداث مسجد را ندارند و
از طرفی چه بسا مورد هتک حرمت حیوانات قرار میگیرند. بفرمایید نسبت به مقدار باقیمانده آنها. تکلیف چیست؟ ج: هوالعالم،
موقوفات دیگر غیر از مسجد را می توان فروخت اما مسجد قابل بیع نیست، ولی می توان اجاره داد براي زراعت یا بناي خانه و
دکان و غیر ذلک، و پول آن را در مسجد دیگر مصرف نمود. س 484 : اهالی روستایی کمک کردند و مسجد قدیمی روستا را
بازسازي نموده اند سفت کاري مسجد انجام گرفت و یک مقدار آهن و آجر و سیمان براي ساخت وضو خانه باقی مانده بود
بفرمایید: اولا: آیا می توان این مصالح باقیمانده را براي ساختمان شخصی مصف کرد؟ ج: هوالعالم، خیر نمی شود. بلی چنانچه
مسجد حتی براي وضو خانه احتیاج به آنها ندارد. می شود با نظر مجتهد برداشت و پول آن را براي مصارف دیگر مسجد بپردازند.
س 485 : ثانیا: این مصالح باقیمانده را شخصی براي ساختمان خود استفاده کرده. آیا آن شخص مالک ساختمان می شود؟ ج:
هوالعالم، البته خلاف شرع نموده و آن ساختمان مشترك می شود بین او و مسجد، پس با نظر مجتهد پول آن باقیمانده را بپردازد
براي مصارف مسجد. س 486 : در صورتی که مسجد در طرح توسعه خیابان قرار بگیرد به چه علتی تخریب آن حرام است ولی در
عوض تخریب مدرسه، مغازه و منازل مردم جایز است؟ ج: هوالعالم، در مواردي که جایز است تخریب، فرقی بین مسجد و غیر
مسجد نیست. کما اینکه در موارد حرام فرق بین آن دو نیست. س 487 : اینجانب... در یکی از مساجد منطقه محرم در شهرستان... به
اقامه جماعت و تبلیغ مشغول می باشم و چون شبستان این مسجد کوچک بود به همت خیرین و مؤمنین چند خانه اطراف را خریدیم



صفحه 57 از 80
و به مسد اضافه کردیم و آن را توسعه دادیم و الان قرار بر این شده که قسمت جید داراي سه طبقه باشد: 1 طبقه همکف، شبستان
مسجد است که وقفیت و مسجدیت آن تا ارتفاع هفت متر قرار داده شده است. 2 طبقه اول، داراي یک سالن می باشد که جهت
اطعام در مراسم هاي مذهبی و ختم و... مورد استفاده قرار می گیرد. 3 طبقه دوم، بنابراین شد که چند واحد مسکونی جهت
احتیاجات مسجد احداث شود لکن چون مسجد بودجه اي براي احداث این واحدها در اختیار ندارد. اینجانب تصمیم گرفتم که از
بودجه مردسه علمیه امام صادق (علیه افضل الصلوة و السلام) که در مجاورت مسجد قرار دارد و بنده آن را تاسیس نمودم، این
واحدها را تکمیل نمایم و در اختیار اساتید و طلاب مدرسه قرار دهم. تا هر گاه که بودجه اي براي مسجد تامین شد و مه هزینه
احداث این واحدها را به مدرسه برگرداندند پس این واحدها را در اختیار مسجد قرار دهم، حال سوالم این است که آیا انجام چنین
کاري جایز است یا خیر؟ ج: هوالعالم، با خصوصیاتی که مرقوم فرموده اید: که با اموالی که وقف براي مصرف خاصی نشده است و
بنا دارید بعد از تامین بودجه مسجد، وقف براي مسجد شود همه اعمالتان صحیح و موافق شرع است و مورد رضایت ولی عصر -
یکره النوم فی » : ارواحنا فداه که لابد مقداري از پول ها از سهم آن سرور است. س 488 : اینکه در روایت امام صادق (ع) آمده
المساجد و لا یجوز فی المسجدین الذین کانا علی عهد النبی (ص) آیا آن مقداري که اضافه به دو مسجد الحرام و مسجد النبی شده
حکم همان بناء سابق دارد؟ ج: هوالعالم، در مسجدین اگر نهی هم باشد محمول برکراهت است پس حرام نیست نوم در مسجدین
ثانیا: و علی التقدیرین حکم مختص است به مسجد زمان النبی (ص) و شامل زیادي نیست.
حسینه
به نام حضرت عباس، به نام حضرت زینب، به نام حضرت « حسینیه » س 489 : شخصی در کتابش نوشته: شیعیان یک محل به نام
می نهند و در این محل مجالس عزاداري برگذار می « امام بارگاه » صاحب الزمان (عج) و... درست می کنند و نامش در زبان اردو
کنند و پول زیادي بر ساختمان خرج می نمایند و براي آن محل احترام قائلند ولو احکام مسجد جاري نمی دانند اما احترام فوق
العاده قائلند و خیال می کنند که در مجالس عزاداري و یا مجالس اعیاد ائمه اطهار (ع) ارواح آنها در مجالس حاضر می شوند و نیز
در ایام عزاء آن محل ها را سیاهپوش می کنند. این شخص صحبت را به درازا کشید تا اینکه گفته: غیر از مجسد هیچ جا مقدس و
احترام ندارد و همه اینها از بدعاتاست و مصرف کردن براي این طور جاها جایز نیست. لطفا بیان فرمایید جاي مخصوصی را به نام
حسینیه بنا کردن، موجب تقدس و احترام آن می شود؟ و مصرف کردن پول براي این محل ها شرعا چگونه است آیا ثواب دارد؟
آیا این محل ها که در آنها ذکر مصائب ااهل بیت (ع) و عزاي آنها می شود از شعائر الله به حساب می آید؟ ج: هوالعالم، احترام
این اماکن یک امر عرفی عقلایی است شما ببینید در تاریخ تمام ادیان و عقلاء بر محلی که امر مهمی انجام شده است و یا شخصیت
مهمی در آنجا زندگی کرده چقدر اهمیت قائلند. س 490 :شخصی در کویت منزلش را به نام حسینیه وقف مؤبد کرده و حدود
هفده سال به صورت حسینیه بوده و در آن عزاداري و ذکر امام حسین (ع) برقرار شده اما بعد از هفده سال. خود واقف در زمان
حیاتش، وقف حسینیه را تغییر داده و آن جا را تبدیل به منزل اجاره اي کرده که در آمدش به مصرف حسینیه دیگري به نام حسینیه
جعفریه شود پس بعد از مدتی آن منزل را فروخته و عوض آن عمارتی خریده که اجاره داده می شود و در امدش صرف حسینیه
جعفریه می شود و این تغییر وقف بااذن مرجع دینی کویت آقاي... صورت گرفه و با اشرف او بوده است. حال بفرمایید. اولا: آیا
تغییر وقف حسینیه به منزل یا عمارت توسط مرجع دینی جایز است؟ ج: هوالعالم، طبق فتواي من جایز نیست ولکن کسی که خودش
را مرجع می داند همانگونه که نوشتید به فتواي خودش عمل می کند و فتواي غیر براي او اثري ندارد بلی تنها در صورتی که
حسینیه خراب شده باشد و بدون هیچ فائده اي رها شده باشد جایز است با اذن مجتهد جامع شرایط فروختن و تبدیل آن به حسینیه
دیگري. س 491 : ثانیا: آیا لازم است عمارت خریدراي شده فروخته شود و تبدیل به حسینیه دیگر گردد؟ ج: هوالعالم، از جواب



صفحه 58 از 80
سال اول، جواب این سوال هم معلوم می شود. س 492 : شخصی اجیر شده براي تعمیر کردن چاه حسینیه اي، پس اجیر به درون چاه
افتاده و مصدوق گردیده، لطفا بفرمایید که در این بین چه کسی مسئول است آیا هیئت امناي حسینیه یا اجیر کنند و یا شخص اجیر؟
ج: هوالعالم، به این نحو که سوال شده است هیئت امنا و اجیر کننده مسوولیت ندارند.
احکام نذر
س 493 : اگر شخصی نذر کند چیزي به شخصی بدهد و قبل از پرداخت، آن شخص بمیرد و ورثه او مستحق نباشند آیا می توان
مورد نذر را به فقیر داد؟ ج: هوالعالم، استحقاق ورثه شرط نیست اگر قبل از مردن عمل به نذر واجب شده باشد و تاخیر در اداء
بنماید آن شخص مالک می شود و بعد از مردن او به ورثه اش می رسد. س 494 : آیا زوجه بدون اذن زوج و ولد بدون اذن پدر می
تواند نذر کند و یا اعمال مستحبی انجام دهند؟ و آیا زوج و پدر می توانند نذر زوجه را حل کنند و یا نهیی از اعمال مستحبی
نمایند؟ ج: هوالعالم، نذر زوجه بدون اذن زوج منعقد نمی شود. نذر ولد منعقد می شود ولی پدر می تواند منحل کند نذر را. اما
نسبت به اعمال مستحبی چنانچه عمل مستحب لازمه اش خرج از خانه است نسبت به زن مشروط است به اذن زوج و همچنین اگر
منافی حق استمتاع باشد و الا بدون اذن صیح است ولی زوج و پدر می توانند نهی کنند. س 495 : کسی که ندر کرده با غسل وارد
حرم امام رضا(ع) شود و با آن نماز بخواند، اگر بعد از غسل حدث اکبر یا حدث اصغر از او صادر شود آیا می تواند وارد حرم
شود، و اگر وضو بگیرد می تواند نماز بخواند؟ ج: هوالعالم، نذر دخول حرم اگر تنها بود می گفتم غسل اول روز تا آخر آن و اول
شب تا آخر شب کافی است و لازم نیست اگر محدث شد دو مرتبه غسل کند ولی چون نذر کرده است که با آن نماز بخواند، وارد
حرم می تواند بشود ولی براي نماز باید وضو بگیرد و اگر جنب شد غسل کند. (جواب گنگ) س 496 : کسی که یقین دارد نذري
کرده است ولی جنس و نوع نذر را فراموش کرده است تکلیف او چیست؟ ج: هوالعالم، به مقدار متیقن خرج مطلق وجوه بر بنماید.
س 497 : کسی که براي حرم امام رضا (ع) مبلغی نذر کرده و قبل از رسیدن سال خمسی مبلغ مذکور را به نیت نذر جدا کرده است
تاموقع تشرف به ضرحی شریف بیندازد آیا موقع رسیدن سال خمسی به مبلغ مذکور خمس تعلق می گیرد؟ ج: هوالعالم، خیر تعلق
نمی گیرد.
احکام شرط
س 498 : آیا شرط بندي حرام است یا نه؟ مثلا معلم به شاگردش می گوید اگر سوال مرا جواب بدهی پس چیزي به شما می دهم.
بفرمایید که این عمل چه حکمی دارد؟ ج: هوالعالم، خود عمل کار خلافی نیست ولی معلم (شرط کننده) مدیون نمی شود حتی در
صورتی که شاگرد جواب درست بدهد و چنانچه پول را از روي رضا و رغبت بدهد حلال است بر شاگرد، و اگر رضایت نباشد بر
شاگرد جایز نیست گرفتن آن پول. خلاصه: شرط بندي حرام نیست ولی ملزم هم نیست.
احکام وصیت
س 499 : در صورتی که شخصی وصیت کرده که ثلث زمین مرا بفروشید و به نیابت از من به زیارت امام رضا (ع) یا عمره بروید آیا
خود وصی این عمل را انجام دهد جایز است؟ ج: هوالعالم، بلی جایز است مگر اینکه قرینه اي در وصیت باشد که خود وصی عمل
نکند. س 500 : کسی که وصیت کرده به اینکه ثلث مال مرا به مصرف خیرات برسانید آیا می توان بدن او را به اعتاب مقدسه
معصومین (ع) انقال داد و این جزء خیرات است؟ ج: هوالعالم، بلی جز خیرات است. س 501 : شخصی در وصیت نامه خود چنین
آیا عبارت مزبور « منافع زمین موسوم به نام... مختص روضه خوانی سالیانه است و ورثه حقی در آنندارند » : مرقوم داشته است که



صفحه 59 از 80
منصرف به وقف است یا وصیت؟ با توجه به اینکه آن شخص در زمان حیاتش در آمد زمین مذکور را صرف عزاداري سید الشهداء
(ع) می کرده است و در بین فامیل معروف است به زمین روضه، ج: هوالعالم، ظاهر حال وصیت است و اگر مراد او وقف بوده وقف
منفعت باطل است و علی التقدیرین منفعت آن زمین تا ابد باید صرف روضه خوانی شود. س 502 : زمین مذکور در سوال قبل، حالا
در مسیر رفت و آمد عموم قرار گرفته است و توسط شهرداري خیابان شده است و شهرداري مبلغی بابت قیمت زمین به ورثه داده
است بفرمایید که آن مبلغ که عوض زمین است به چه مصرفی برسد؟ ج: هوالعالم، باید صرف عزاداري شود. س 503 : لطفا با توجه
به دو سوال قبلی بفرمایید که: مسوولیت مباشرت بر در آمد زمین و اقامه مجالس با فرض موت وصی، به عهده کیست؟ ج:
هوالعالم، با مجتهد جامع الشرایط است.
احکام ارث
س 504 : اینجانب دو برادر و سه خواهر مادري دارم و پدرم از آنها جدا است. پدر و مادرمان قبلا فوت کرده اند. و یکی از برادر
مادري من هم نه سال پیش فوت کرده است و اولاد هم ندارد، آقاي... مال این برادر را بین برادر و خواهرهاي دیگر تقسیم کرده و
به من سهمی نداده است. از حضرتعالی تقاضا می شود بفرمایید آیا از مال او سهمی به من ارث می رسد یا خیر؟ ج: هوالعالم،
چنانچه میت پدر و مادر و اولاد ندارد مانند برادر شما اگر بعد از پدر و مادرش فوق تکرده است پس وارث او برادر و خواهر
پدر ومادري باشند و یک برادر مادري که ظاهرا وضع شما چنین است در نتیجه یک ششم مال او به شما تعلق می گیرد و بقیه به
باقی ورثه. به هر حال شما ارث می برید. س 505 : زن و شوهري که اگر یکی از آنها قبل از نزدیکی زفاف بمیرد آیا دیگري ارث
می برد یا خیر؟ ج: هوالعالم، بلی، چون در ارث بردن دخول شرط نیست. س 506 : شخصی فوت کرده و از او یک باب ساختمان
مسکونی باقی مانده و متوفقی داراي فرزندان پسر و دختر و یک زوجه می باشد و با توجه به اینکه فرزندان آن مرحوم همگی کبیر
و رسید می باشند از بابت قیمت یک هستم ماع اعیانی سهم الارث زوجه با توافق زوجه از عین اعیانی به وي انتقال داده اند و بر
همین اساس سند مالکیت یک هشتم مشاع اعیانی به نام زوجه تنظیم و اخذ شده است و پس از مدتی در اثر حوادث طبیعی از قبیل
سید و زلزله و... کل اعیانی از بین رفته است و در واقع تمامش تلف شده است و فرزندان عرصه زمین را دارند، حال بفرمایید آیا
زوجه می تواند ادعاي حقی از قبیل حق اختصاص یا هر حق دیگري نسبت به دیگر وارث و یا زمین داشته باشد؟ ج: هوالعالم، با
خصوصیاتی که نوشته اید زوجه هیچ گونه حقی ندارد. س 507 :قطعه زمینی به مساحت پنجهزار متر مربع به صورت مزرعه است که
صاحبش به عنوان ثلث از اموالش، براي خودش نزد سیدي در حدود هشتاد سال قبل قرار داده که به صورت ثبتی گویا بوده که
در آمد آن براي صاحبش بعد از فوت او خرج گردد ولی مدتی بعد از فوتش پسرش که وارث او بوده تنگدست شده و چون
استعاعت مالی نداشته آن قطعه زمین را در معرض فروش می گذارد و از پدرم تقاضاي خرید آن را می کند پس پدرم در قبال
مبلغی در حدود سی سال پیش آن قطعه زمین را از سید می خرد و تحویل آن وارث تنگدست می گذارد تا با زراعت امرار معاش
خود و خانواده اش بنماید حال تمام افراد یاد شده از فروشنده و خریدار فوت کرده اند و تنها سه دختر از واقف و صاحب اصل
زمین باقی ماندند و پدرمان و ما وارثین او هیچ احتیاجی به آن زمین نداشته و نداریم. حال بفرمایید: اولا: با توجه به فعل خریدن و
واگذاري آن قطعه زمین به فرزندش و احتیاج مبرم این سه دختر که وارث صاحب زمنی می باشند آیا می توانند آن قطعه زمین را
بفروشند یا خیر؟ ج: هوالعالم، چنانچه ثلث را صاحبش براي خودش قرار داده به وراث نمی رسد س 508 : ثانیا: بعد از فوت آن
فرزند فرزند صاحب اصلی زمین زمین به صورت اجاره، منبع درآمد همسرش بوده و چیزي هم براي شوهر و پدر شوهرش خرج
می کرده، آیا این عمل مشروع است؟ ج: هوالعالم، منافع زمین باید خرج آن صاحب زمین که ثلث را براي خودش قرار داده
بشود. س 509 : ثالثا: حال آن همسر نیز فوت کرده و تنها سه دخر فوق الذکر به جا مانده اند آیا آنها حق استفاده و برداشت از زمین



صفحه 60 از 80
دارند؟ ج: هوالعالم، سه دختر حقی در زمین ندارند. س 510 : ملکی در محلی پس از فوت مورث بین وراث به صورت شرعی و
قانونی تقسیم گردیده و سهم هر یک به استناد سند مالکیت و علائم اهري تفکیک شده، توضیح اینکه ملک مزبور به صورت باغ و
ساختمان مسکونی هم اکنون در تصرف هر یک از مالکین می باشد حال بفرمایید آیا یکی از وراث بدون توافق و رضایت
دیگران می تواند قسمتی از این ملک را که در تصرف او نیست به عنوان معدن سنگ، پروانه استخراج را با تبانی صادر کرده و بهره
برداري را کلا بدون لحاظ منافع دیگران به خود اختصاص دهد؟ ج: هوالعالم، بدون رضایت دیگران عملی است غیر ممضی شرعا،
بلی چنانچه بقیه ورثه بعدا رضایت بدهند و شریک در بهره برداري بشوند معامله اي که کرده است فضولی است و با اجازه بقیه
شرکاء کامل می شود و ممضی، شرعا.
احکام قضاوت
س 511 : در باب قضاوت آیا مجتهدي متجزي می تواند قاضی شود و یا اینکه معتبر است که قاضی مجتهد مطلق باشد؟ ج: هوالعالم،
معتبر است مجتهد مطلق باشد. س 512 : آیا اعلمیت در قاضی شرط است و یا اینکه غیر اعلم هم میتواند قاضی شود؟ ج: هوالعالم،
اعلمیت در قاضی شرط نیست. س 513 : اینکه حاکم می تواند به علم خود قضاوت کند آیا علم حاکم ملحق است به عنوان اقرار یا
به بیند و یا اینکه عنوان مستقلی است؟ ج: هوالعالم، یکی از اسبابی که قاضی می تواند بر طبق آن قضاوت کند علم قاضی است
ولکن اظهر این است که عنوان مستقلی است و مشهور فقهاء هم به همین قائلند. س 514 : لطفا بفرمایید چرا در باب قضاوت بیند بر
قاعده ید مقدم است؟ ج: هوالعالم، چون اصل قضاوت متوقف بر آن است و روایات هم تواتر دلالت می کند بر آن. س 515 : آیا
شهادت وسواس در باب شهادت صحیح است و بر آن ترتیب اثر داده می شود؟ ج: هوالعالم، عنوان وسواس مانع از قبیل شهادت
نیست. س 516 : آیا قاضی تحکیم در زمان غیبت کبري داریم؟ و چه شرایطی دارد؟ ج: هوالعالم، قاضی تحکیم مختص به زمان
حضور است. س 517 : فرق خبر و شهادت چه می باشد؟ و آیا خبر نیز حجت است؟ ج: هوالعالم، شهادت مربوط به باب قضاوت
است در آن تعدد شرط است. خبر در غیر آن باب است و به نظر ما خبر ثقه در موضوعات حجت است. (ت) س 518 : آیا اجازه
قضاوت براي زنان می فرمایید یا خیر؟ ج: هوالعالم، زن حق قضاوت ندارد.
احکام گناهان