گروه نرم افزاری آسمان

احکام عقد موقت (صیغه)





س 352 : به نظر شما آیا این کار به صلاح است که جوانی 21 ساله که امکان ازدواج دائم ندارد، براي جلوگیري از وقوع گناه و
کاهش آتش شهوت با زنی یائسه صیغه کند؟ ج: هو العالم ;بسیار کار خوبی است و صلاح است. س 353 : خطرات و محظورات
این کار چیست ؟ ج: هو العالم ;خطري ندارد. مگر اینکه می گویند در صورتی که خیلی پیر باشد مجامعت با او مضر است و رفع
این هم ممکن است که جماع با وسیله مخصوص نماید یا اینکه دفع شهوت با استمتاعات دیگر غیر از جماع بنماید. س 354 : اگر
بدانیم زنی عده نگه نمی دارد، آیا می توان او را به عقد موقت در آورد؟ ج: هو العالم ;چنانچه بدانید ولو از خبر دادن خودش که
در عده نیست، بلی، جایز است حتی اگر بدانید که پس از انقضاي مدتی که به عقد شما در آمده، عده نگه نمی دارد و به عقد
دیگري درمی آید. س 355 : من صیغه آقایی بودم. این آقا 2 ماه را به من بخشید و الآن در عدّه می باشم. آیا در این مدت که در
عدّه هستم می توانم با این آقا در حد صحبت معمولی حرف بزنم و این صحبت عادي رجوع حساب می شود یا نه؟ خواهشمند
است سریع جواب دهید؟ ج: هو العالم ;صحبت کردن معمولی اشکال ندارد، و رجوع محسوب نمی شود. چون رجوع در مدت عده
صیغه، مشروع نیست. س 356 : آیا صیغه عقد موقت باعث تقلیل قوه شهوانی می شود مخصوصاً براي افراد مجرد یا برعکس باعث



صفحه 41 از 95
تهییج یا اشتهاي بیشتر شده و باعث مشکلات بیشتر پس از اتمام مدت می گردد؟ ج: هو العالم ;من مسئول افتاء و بیان حکم شرعی
می باشم و از این امور طبیعیه اطلاع ندارم. س 357 : آیا زنان متّهمه را می شود صیغه کرد؟ ج: هو العالم ;بلی، اشکال ندارد. س
358 : آیا زنان یائسه احتیاج به نگه داشتن عده دارند؟ ج: هو العالم ;خیر، ندارند. س 359 : آیا صیغه در موقع ضرورت باعث رشد
معنوي است یا باعث تنزل انسان از معنویت می باشد؟ ج: هو العالم ;بلی باعث رشد معنوي می باشد چون ازاعمال مستحبه است.
(ت) س 360 : به نظر شما براي افراد مجرد، ریاضت نفسانی بهتر است یا صیغه؟ ج: هو العالم ;قطعاً صیغه بهتر است. س 361 : زنی
که عقد موقت شده و حامله می شود، آیا از زمان حمل تا زمان وضع حمل اگر چه دیگر به عقد زوج نیست، حق خرجی دارد یا
خیر؟ آیا این حق را دارد که بعد از به دنیا آمدن فرزند، دو سال فرزند را در اختیار داشته باشد؟ و از پدر فرزند خرجی بگیرد یا مرد
می تواند بچه را گرفته به دایه بسپارد. ج: هو العالم ;در زمان حاملگی، نفقه زوجیت ندارد. بلی نفقه ولد دارد و بعد از به دنیا
آمدن، چنانچه مادر زیادتر از دیگران اجرت شیر دادن بخواهد، پدر می تواند بچه را گرفته و به دیگري بسپارد و اگر زیادتر نخواهد
مادر احق است و حق الحضانۀ با اوست. س 362 : من با خانمی براي مدت 2 ماه عقد موقت بستم، ولی بعد از یک ماه، یک ماه
دیگر را بخشیدم. اگر من در این مدت بخشیده شده با وي در محدوده شرعی فقط صحبت کنم، آیا این نشانه بازگشت است و در
کل حکمش چیست؟ ج: هو العالم ;اولًا صحبت کردن، نشانه بازگشت نیست. ثانیاً عقد موقت بازگشت ندارد. س 363 : اجازه پدر
در عقد باکره در همه حال شرط می باشد؟ حتی اگر پدر نقایصی داشته باشد، مثلًا لاابالی یا معتاد و بی فکر باشد، حکم چه می
باشد و اگر بدون اجازه پدر منعقد شده باشد، اجازه بعدي او مصحح خواهد بود؟ ج: هو العالم ;اجازه پدر در عقد باکره رشیده در
هیچ جایی شرط نیست، فضلا در مواردي که اشاره کرده اید. س 364 : آیا زن مجبور به انجام کارهاي منزل از نظر شرع و قانون می
باشد؟ خواهشمندم حکم را بیان فرمایید. ج: هو العالم ;خیر مجبور نیست حتی اگر براي خودش غذا تهیه نکند واجب است غذاي او
را مرد مهیا کند. مگر آنکه در حال عقد شرط شده باشد ولو به شرط ضمنی (که تا حال چنین بوده) که مرد کار خارج خانه و زن
کار داخل خانه را مجانا بنماید. س 365 : با توجه به اینکه در نظر است که تحقیقی از منظر فقه و حقوق در مورد محرمیت و علقه
نکاح بعد از فوت زوجه انجام گیرد، مستدعی است نظر استدلالی فقهی خویش را نسبت به مسایل ذیل بیان فرمایید. 1 آیا با فوت
زوجه علقه زوجیت از بین می رود یا باقی است؟ 2 آیا با فوت زوجه، محرمیت بین زوجین زایل می شود یا باقی است؟ و فرضا
زوج می تواند زوجه میّت خود را ببوسد یا خیر و آیا زوج می تواند عکس ها و فیلم هاي زوجه را بعد از موت وي تماشا کند؟ 3
اگر مردي زنی را به عقد خود در آورد و قبل از دخول زوجه فوت نماید و زوج باي نحو کان با زوجه مقاربت کند، در این صورت
نصف مهریه زن را باید بپردازد یا تمام آن را؟ 4 در فرض سؤال فوق اگر مقاربت با زوجه بعد از اتمام غسل زوجه باشد، آیا غسل
جنابت بر زوجه وي واجب می گردد یا خیر؟ اصلا فرض تحقق جنابت در میت وجود دارد یا خیر؟ ج: هو العالم ; 1 علقه زوجیت از
بین نمی رود. 2 محرمیت باقی است و لذا می تواند او را ببوسد و عکس ها و فیلم هاي زوجه را تماشا کند. 3 بنابر اینکه موت
زوجه موجب تنصیف مهر است به مجرد فوت نصف مهر ثابت است و دخول بعد از موت اثر ندارد. 4 غسل جنابت زوجه واجب
است، یعنی باید او را غسل دهند. س 366 : چگونه باید مطمئن شد زن عده را نگه می دارد؟ ج: هو العالم ;قول زن در عده حجت و
معتبر است. اگر بگوید عده ام تمام شده است، ترتیب اثر به قول او داده می شود. س 367 : اگر دخول انجام نشود باز هم احتیاج به
نگه داشتن عده هست؟ ج: هو العالم ;خیر بدون دخول و با ملاعبه و ملامسه اگر قضاي حاجت بشود، نگه داشتن عده لازم نیست،
مگر آنکه منی داخل فرج او بشود که در این صورت عده لازم است. س 368 : شخصی با زنی شوهردار زنا کرده است و بعد از جدا
شدن از شوهرش با همان شخص زانی ازدواج کرده است و فعلا داراي فرزند می باشد، آیا به نظر حضرت عالی این دو نفر حرام
مؤبد هستند یا خیر؟ البتّه خودشان بدون توجه به حرام بودن مؤبد ازدواج کرده اند؟ توضیح آنکه ازدواج شخص زانی بعد از عده
بوده است؟ ج: هو العالم ;حرام مؤبد نمی شوند، ولی متنبه بفرمایید که چه عمل خلاف شرعی نموده و این فتواي من سبب کوچک



صفحه 42 از 95
شمردن آن معصیت نشود و حتی المقدور کسی متوجه این عمل شنیع آنان نشود و توبه هم بنمایند. س 369 : آیا می شود چند زن
را به عقد واحد محرم کرد یا نه؟ ج: هو العالم ;بلی مانعی ندارد. س 370 : اگر عروسی به هم بخورد، خرج مصارف داماد شرعاً چه
می شود؟ ج: هو العالم ;کسی ضامن نیست. س 371 : مهریه زن پنجاه سال قبل ده تومان بوده حالا می خواهد بپردازد چه مقدار
بدهد؟ ج: هو العالم ;آن چه به نظر می رسد آن است که حساب نمایند ده تومان در آن سال چند مثقال طلا می دادند، فعلا معادل
قیمت آن را بدهند، آن هم باید با یک مصالحه شرعی عمل نمایند. س 372 : تمکین چیست؟ اطاعت چیست؟ خروج از تمکین
چگونه تحقق می یابد؟ خروج از اطاعت چطور؟ حقوق شرعی هر یک از زن و شوهر چیست و حد ممنوع استمتاع زن و شوهر از
همدیگر چیست؟ ج: هو العالم ;تمکین عبارت است از آنکه هر موقع که مرد بخواهد مقاربت کند و زن هم مانع شرعی نداشته
باشد و بر او ضرر ندارد و موجب مشقت و حرج هم نیست، واجب است بر زن تسلیم شود. بقیه خصوصیات به رسائل عملیه رجوع
شود. س 373 : اگر زن بدون اجازه شوهرش و عدم تمکین از خانه بیرون رود، حکم ناشزه را دارد در صورتی که مرد ظالم باشد یا
غیر ظالم فرق دارد یا نه؟ ج: هو العالم ;در صورتی که مرد ظلم به او می کند و براي فرار از آن ظلم بیرون برود ناشزه نیست والا
ناشزه است ولو مرد ظالم به غیر باشد. س 374 : در بعضی از عشایر چنین مرسوم است: اگر قاتلی کسی را از قبیله اي بکشد، دیه
مقتول را از همه قبیله قاتل می گیرند و علاوه بر آن دختر یا خواهر قاتل، یا شخصی از قبیله او را به پسر مقتول می دهند چه دختر
راضی باشد یا نه ;آیا اینها درست است یا نه؟ ج: هو العالم ;هر دو حکم باطل و غیرصحیح است. س 375 : آیا در عقد دایم مهریه
شرطوبدون آن عقدباطل است؟واگرزن درعقد ازدواج موقت شرط کند که شوهر با او مقاربت کند آیاعقدصحیح می باشد؟ ج: هو
العالم ;در عقد دائم چنانچه شرط بکند که بدون مهر باشد، عقد باطل است، و اگر ذکر مهر نکند متعین می شود در مهرالمثل و
عقد صحیح است. و در عقد منقطع اگر شرط مقاربت کند، اشکال ندارد عقد صحیح است. س 376 : آیا عقد دائم و یا موقت (بیشتر
موقت مدنظر است)، یک سیده براي یک غیر سید گناه دارد؟ ج: هو العالم ;گناه ندارد. س 377 : اگر زنی بچه فرزند خود را
(دخترزاده خود را) شیر دهد و بعد از توجیه و ادراك از حرام ماندن دخترش به همسر خود اعتنا نکرده و دختر از همسرش جدا
نشود و حتی صاحب فرزند دیگر می شوند و بدانند که این کار حرام است، حکم مرد با آنها چیست و حکم فرزندبعدازاطلاع آن
چیست؟ ج: هو العالم ;در صورتی که می دانستند حرام شده اند، بچه ولدالزنا است به هیچ کدام ملحق نمی شود و اگر نمی دانستند
وطی به شبهه است بچه حلال زاده است. س 378 : اگر چند دختر و پسر شخصی را وکیل نمایند که آنها را به عقد یکدیگر در
آورند. آیا اجراي صیغه عقد به صورت جمع صحیح می باشد یاخیر؟ مثلا اگر عاقد بگوید: زوجت موکلّاتی لموکلینی علی المهور
المعلومین.... آیا خواندن صیغه به این صورت صحیح است یا خیر؟ ج: هو العالم ;چنانچه ارکان عقد از زوج و زوجۀ و مهر معین و
معلوم باشد و مجري عقد به همان گونه قصد کند، عقد مذکور صحیح است. س 379 : اگر پدري بر اثر اختلاف خانوادگی و فشار
توأم با کذب و هر گونه اهانات و بهتانها و فحاشی فرزندان به پدر خانه خود را ترك و در همین شهر زندگی می کند و زن بدون
اذن شوهر، دختر باکره را به عقدبرادرزاده خویش درآورده که شوهرش اصلا به این ازدواج رضایت ندارد، آیا این عقد شرعاً
صحیح است یا خیر؟ ج: هو العالم ;چنان چه دختر بالغه و رشیده باشد و با اذن و رضایت او آن عقد واقع شده است ;عقد شرعاً
صحیح است چون من ولایت پدر را بر بالغه رشیده قبول ندارم به خصوص در صورتی که پدر بدون وجه صحیحی امتناع از ازدواج
با مرد کفو او بنماید و مادر هم اختیار ندارد و در مورد سئوال چنان چه مادر بدون نظر دختر او را شوهر داده، آن ازدواج باطل
است. خلاصه میزان نظر خود دختر است. س 380 : اگر زن مهریه خود را با حضور بینه ببخشد بعد از مدتی از آنچه را که بخشیده
به زوج برگردد، و آیا می تواند رجوع کند یا نه؟ با قصد لوجه الله و ثواب و بدون قصد، آیا فرق دارد یا نه؟ ج: هو العالم ;هبه زن
به شوهرش لازم است و قابل رجوع نیست .
بلوغ



صفحه 43 از 95
بلوغ
س 381 : اگر پسر بچه اي چند سال قبل از رسیدن به سن طبیعی بلوغ با خود استمنا کند و از او منی خارج شود، آیا شرعاً او بالغ
: محسوب می شود یا نه؟ ج: هو العالم ;خروج منی به هر کیفیتی باشد، موجب بلوغ است و شرعاً او بالغ محسوب است. س 382
زهار چیست و خواهشمند است دقیقاً بفرمایید حکم شرعی آن چیست؟ ج: هو العالم ;زهار شرمگاه را گویند که اطراف یا خصوص
پشت ذکر و فرج است، روییدن موي خشن در آن محل یکی از علامات بلوغ است.
نفقه
س 383 : آیا زن در عده وفات مستحق نفقه از اموال شوهرش می باشد. ج: هو العالم ;خیر، مستحق نفقه نیست، ولی اگر حامله باشد
به عنوان نفقه اولاد باید به او داده شود به هر حال در صورت عدم حمل استحقاق ندارد. س 384 : آیا نفقه زن که به گردن شوهر
می باشد شامل غذا، پوشاك و مسکن می باشد و چیزهاي دیگر از قبیل مسافرت بردن همسر، کفاره روزه هاي زن در ایام مسافرت
را شامل می شود یا خیر و یا کفاره روزه هاي خود را از مال خود پرداخت نماید یا خیر؟ ج: هو العالم ;نفقه واجب شامل غذا،
پوشاك و مسکن و پول حمام در صورت حاجت که در خانه ممکن نباشد. تنظیف و مصارف ولادت و اجرت طبیب و دواء و امثال
اینها می باشد. س 385 : ملاك اساسی نشوز زن چه می باشد. زن در حال نشوز که معلوم نیست به خانه شوهر برگردد، آیا حق دارد
جهیزیه خود را مطالبه کند. آیا نشوز اضطراري به این معنا که زوج آن قدر زوجه خود را اذیت کند که زوجه نتواند متحمل آن
شود و بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود، مسقط نفقه هست یا نه؟ ج: هو العالم ;نشوز عبارت است از عدم تمکین از جماع و از
مقدمات آن یعنی سایر استمتاعات. خود نشوز مانع از نفقه است، و زن بدون اجازه نمی تواند بیرون برود. س 386 : پدري دارم دو
زن اختیار کرده، از زن اول چهار دختر و دو پسر دارد که اکنون چهار دختر ازدواج نموده اند و داراي فرزندانی می باشند و پسرها
هم ازدواج کرده و داراي فرزندانی بوده و پسر اولی بازنشسته بسیج و پسر دوم ستوان دوم سپاه می باشند و هر دو خانه مسکونی نیز
دارند. اما زن دوم یک دختر دارد که اکنون شوهر اختیار کرده و داراي دختري می باشد و 6 پسر که پسر بزرگ طلبه و پسر دوم
درجه دار نیروي انتظامی و سومی هم از کمیته امداد وام گرفته و اکنون مغازه لبنیاتی دارد. اما سه پسر دومی یکی سربازي رفته و
دومی امسال در کنکور سراسري قبول شده و سومی در حال حاضر سرباز می باشد. اما پدرم از اول عمرش کار و کاسبی نداشته و
از دسترنج دو برادر بزرگمان امرار معاش نموده و اکنون یک خانه مسکونی و یک قطعه زمین در مجاورت این خانه مسکونی دارد
و خود پدرم و مادرم از مددکاران کمیته امداد می باشند و امرار معاش می نمایند. در این اواخر پدرم سرناسازگاري با مادرم و 3 تا
برادر مجردم که در این خانه مسکونی سکنی دارند، گذاشته و می خواهد زمین مسکونی در مجاورت خانه را خود تصاحب و خانه
را به بقیه واگذار نماید. لطفا مشروحا تکلیف مادرم را با سه برادر مجردم که در این خانه سکنی دارند روشن کنید. آیا نباید پدرم
نفقه مادرم را بپردازد و تکلیف این دو تا خانواده که 4 تا متزوج 2 تا صاحب خانه و 2 تا مستأجر و 3 تا با پدر و مادرم در این خانه
سکنی دارند روشن کنید. ج: هو العالم ;با بیان این خصوصیات که نوشته اید، نمی شود حکومت کرد. باید پدر حاضر باشد، جریان
را بگوید، بعد حکم کرد. س 387 : آیا مرد می تواند از نفقه فرار کند؟ ج: هو العالم ;خیر، نمی تواند.
عقیقه نمودن براي فرزند
س 388 : عقیقه کردن چه حکمی دارد و وظیفه پدر و مادر و دیگران چیست. خلاصه اي از ویژگی هاي آن را بیان فرمایید. و آیا
والدین می توانند از گوشت عقیقه فرزندشان بخورند و آیا عقیقه دعایی دارد اگر دارد آن دعا را بیان فرمایید. ج: هو العالم ;عقیقه
کردن از مستحبات است و بهتر است براي پسر گوسفند یا گاو یا شتر نر و براي دختر، ماده ذبح شود و براي سلامتی نافع است و



صفحه 44 از 95
تاکید شده است که تا روز هفتم باشد، ولی بعد از آن هم خوب است و اگر پدر و مادر عقیقه نکردند و بچه بالغ شود، مستحب
است خودش عقیقه کند و مستحب است عقیقه به صفات قربانی عید اضحی باشد و مکروه است خانواده از گوشت آن بخورند و
کراهت شدید می شود نسبت به پدر و مادر و بین آن دو نسبت به مادر شدیدتر می شود. بهتر است استخوان آن را نشکنند مستحب
است یک سوم یا یک چهارم به قابله داده شود و اگر قابله نباشد صدقه بدهند، و بقیه را یا آب گوشت بپزند و اقلا ده نفر را طعام
دهند یا آنکه گوشت آن را بین فقراء تقسیم کنند.
لقاح مصنوعی
س 389 : چون تولید مثل انسان با لقاح مصنوعی به نحوي از انحا با افعال مکلفین ارتباط دارد و آثار علمی و اجتماعی بر آن مترتب
است، هم از نظر حکم تکلیفی (جواز و حرمت) قابل بررسی است و هم از نظر احکام وضعی (قرابت، نسب، توارث و...) و در
حقوق ایران نیز تدوین قوانین و مقررات خاص ضروري به نظر می رسد. با توجه به اینکه اخیرا بین فقهاء شیعه موضوع مذکور
به تصویب « قانون نحوه اهداء جنین به زوجین نابارور » 29/4/ مطرح گردیده و گروهی بر جواز آن فتوا داده اند و در تاریخ 82
8 به تایید شوراي نگهبان رسیده است، در حال حاضر لازم به نظر می رسد مباحث علمی /5/ مجلس شوراي اسلامی و درتاریخ 82
در زمینه احکام وضعی به ویژه نسب متمرکز گردد تا علاوه بر رفع ابهامات موجود در قانون مصوب وضیعیت حقوقی کودکان به
دنیا آمده روشن و پیشنهاداتی به مراجع قانونی جهت تدوین آیین نامه هاي اجرایی ارایه گردد. روش هاي متداول در مراکز درمانی
ناباروري با توجه به اختلالات موجود در سیستم تولید مثل زنان و مردان به شرح ذیل است: 1 زوج، فاقد اسپرم بارور است، ولی
زوجه از نظر تخمک و رحم سالم است و براي درمان ناباروري، تلقیح با اسپرم مرد بیگانه، خواه در داخل لوله رحمی و خواه در
محیط آزمایشگاهی ضروري است. 2 تخمک زوجه نابارور است، ولی اسپرم زوج بارور بوده و زوجه توانایی حمل جنین و زایمان
را داراست و براي درمان ناباروري باید از تخمک اهدایی بیگانه استفاده شود. 3 اسپرم زوج و تخمک زوجه نابارور است و رحم
توانایی حمل جنین و زایمان را داراست و براي درمان ناباروري اهداي جنین بیگانه (زوجین) ضرورت دارد. 4 اسپرم زوج و
تخمک زوجه بارور است، ولی رحم زوجه نمی تواند جنین را حمل کند و براي درمان ناباروري زن دیگري خواه داراي شوهر و
خواه بدون شوهر حمل را تا زمان زایمان در رحم خود نگهداري وبه صاحبان جنین تحویل می دهد. با توجه به ادله اجتهادي و
فقاهتی و قواعد و اصول عقلی و حقوقی مستدعی است با ذکر ادله مورد استناد به پرسش ذیل پاسخ دهید: سؤال: با توجه به اینکه
نسب حقیقت شرعیه ندارد و عرف آن را از واقعیات خارجی انتزاع می کند و اینکه در تولید مثل انسان، زن دو نقش را ایفا می
کند، (نقش تخمک و نقش رحم) و آشکار شدن این تمایز یک امر جدید و نتیجه پیشرفت علوم است و درلسان روایات و مضمون
آیات چنین تفکیکی به طور روشن به چشم نمی خورد لطفا نظر خودتان را در زمینه انتساب کودك به صاحب تخمک و صاحب
رحم بیان کنید. ج: هو العالم ;موضوعاتی که در لسان شرع گرفته شده است، منزل بر متفاهم عرفی است. و در هر موردي نظر شارع
مقدس برخلاف آن باشد تصریح به آن می کند. در مورد سؤال احکامی که مترتب است بر نسب شارع مقدس نه تنها اشاره به
دخالت تخمک ننموده، بلکه در آیه کریمه انّ امهاتهم الا اللائی و لدنهم تصریح نموده است به اینکه تمام موضوع پرورش در رحم
است و اما نبوي شریف الولد للفراش اي الزوج و الزوجه چون قاعده اي است در مورد شک در اینکه بچه مستند به منی شوهر
است یا اجنبی و در مورد سوال جنین نیست بنابراین قطعاً به حسب ظاهر ادله کودك منتسب بصاحب رحم است. س 390 : اگر
زوجینی که مشکل باروري دارند، نطفه خود را در رحم زن دیگر مثلًا خاله زوج پرورش دهند، آیا شرعاً جایز است؟ ج: هو العالم;
چنانچه این عمل انجام شود بچه حرام زاده نیست و ملحق به پدر می شود و مادر او هم خاله زوج است نه زوجه ولی تکلیفاً خلاف
احتیاط است. س 391 : آیا کاشتن نطفه مرد در رحم زن خود، براي بچه دار شدن جایز است یا نه؟ و آیا جایز است، براي حفظ



صفحه 45 از 95
آبروي زن به دست نامحرم این عمل انجام دهد؟ ج: هو العالم ;کاشتن نطفه اشکال ندارد ولی با دست نامحرم جایز نیست، مگر
آنکه با دست لمس موضع را ننماید و نظر هم نکند که هر دو بعید است. س 392 : پس از اثبات تعلق نطفه به مردي (به وسیله اقرار
زوج یا همسرش) و تولد فرزندي از این نطفه، چنانچه مرد ادعا کند که همسرش بدون اطلاع او نطفه اش را به خواهر مطلقه خود
می داده و او به خودش تلقیح می نموده و حاصل آن فرزندي شده است. حتی با توجه به بعید بودن این نحوه انتقال نطفه و لقاح
نهایتاً به وجود آمدن فرزند: 1- آیا فرزند مورد نظر ملحق به صاحب نطفه می باشد؟ 2- آیا فرزند مشمول حقوق شرعی پدر و
فرزندي از قبیل حضانت، نفقه و ارث می گردد؟ ج: هو العالم ; 1- در صورت احراز آن که این بچه از نطفه آن مرد است، بلی،
ملحق به او است. تکراراً می گویم که اگر احتمال آن که نطفه از فرد دیگري باشد داده نشود، ملحق به او است. 2- و مشمول جمیع
حقوق شرعیه پدر و فرزندي می باشد، و از جهت مادر، ملحق به خواهر مطلقه می باشد که در رحم او پرورش یافته.
سقط جنین
س 393 : آیا اسقاط حمل در هر مرحله از تکامل و رشد با حسن نیت و با هدف حفظ حیات مادر و یا سلامت جسمی یا روحی
ایشان صورت گیرد آیا مجاز است و مستلزم مسئوولیت کیفري نیست؟ ج: هو العالم ;اسقاط حمل فی نفسه حرام و دیه هم ثابت
است، ولی چنانچه مزاحم با لزوم حفظ حیات مادر بشود و ثابت شود ولو با قول اهل خبره که در صورت عدم اسقاط، جان مادر در
خطر است، به مقتضاي قاعده باب تزاحم، اسقاط حمل جایز است و اگر مزاحم با سلامت مادر شود، بعد از ولوج روح جایز نیست و
قبل از آن چنانچه سلامتی مادر خیلی شدید از بین برود بلی جایز است والا جایز نیست و در موارد جواز مسئولیت کیفري ندارد. س
394 : آیا پس از حصول اطمینان از معلول بودن جنین توسط سه پزشک متخصص متدین قبل از ولوج روح می توان جنین را به
خاطر منافع جنین، والدین و جامعه سقط نمود یا خیر. پس از ولوج روح چطور؟ ج: هو العالم ;بعد از ولوج روح جایز نیست، و قبل
: از ولوج روح در صورت تضرر جامعه و یا والدین و یا خود جنین به ضرر معتد به، یا عسر و مشقت معتنی به جایز است. س 395
اگر به تشخیص پزشکان متخصص، تنها راه نجات جان مادر سقط جنین یا فسخ بارداري باشد، وظیفه پزشکی که داراي تخصص
لازم در این امر است چیست؟ در صورت توجه تکلیف، مسئولیت کیفري دارد یا خیر؟ آیا باید دیه بپردازد یا خیر؟ ج: هو العالم ;در
صورت جواز دیه نه بر پزشک و نه بر مادر ثابت نیست و در صورت عدم جواز چنانچه مادر یا پدر از پزشک بخواهند که او اسقاط
حمل نماید مانند امر به اتلاف مال است که آمر ضامن است در این مورد هم طبیب ضامن نیست. س 396 : تشخیص خطر اساسی بر
جان مادر به عهده مادر است یا پزشک و معیار چیست؟ در بارداري متضمن خطر جدي تنها اوضاع و احوال و شرایط قبل از زایمان
معیار است یا اوضاع و احوال و شرایط پس از زایمان هم می تواند مبناي تصمیم قرار گیرد؟ ج: هو العالم ;معیار نظر هر کدام است
: که خطر بر او ثابت شود چه قبل از زایمان چه بعد از آن. و از طرق ثابت شدن بر مادر قول پزشک متخصص است. س 397
چنانچه احراز شود ادامه بارداري منجر به بروز صدمه دائمی شدید براي سلامت جسمی یا روحی زن باردار (حرج کامل) خواهد
شد، قبل از ولوج روح سقط جنین جایز است یا خیر، پس از ولوج روح چطور؟ ج: هو العالم ;قبل از ولوج روح جایز است و بعد از
آن مجرد حرج مجوز نیست. بلی حرج شدید غیرقابل تحمل موجب جواز است.
زنا
س 398 : اگر زن آلت بچه مّمیز یا غیر مّمیز را داخل فرج خود کند، آیا حکم زنا را دارد یا نه؟ ج: هو العالم ;نسبت به زنی که
شوهر ندارد، بلی و نسبت به محصنه، خیر یعنی رجم و سنگسار ندارد. س 399 : مردي زناي محصنه انجام داده است، یعنی مردي
همسردار با زن شوهردار عمل نامشروع انجام داده اند و بعد از فاش شدن این عمل، شوهر زانیه زنش را طلاق می دهد و بعد از



صفحه 46 از 95
اتمام عدّه، مرد زانی با همان زن زانیه ازدواج می کند. آیا این عمل سبب حرام موبّد می شود یا نه و آیا عقد ایشان باطل است یا
صحیح است؟ ج: هو العالم ;تمام فقهاء فتوا داده اند به این که این زن بر زانی حرام مؤبّد است و عقد او باطل است، ولی من فتوا
ندارم و احتیاط ترك آن است.
طلاق
س 400 : در طلاق زن، اگر بعداً ثابت شود که دو شاهد عادل، فاسق بودند و زن نیز بعد از عده ازدواج کرده بود، حکم مسئله
چیست؟ ج: هو العالم ;آنچه فعلا استنباط نمودم، چنانچه فسق آنها در زمان اجراء صیغه طلاق به دلیل شرعی ثابت شود معلوم می
شود طلاق باطل بوده است. س 401 : اگر زوجی مجبور به اجازه اجراي صیغه طلاق شده و صیغه طلاق توسط محضردار جاري
شود، در این صورت صیغه طلاق صحیح است یا خیر؟ ضمناً زوج در هنگام صدور رأي دادگاه به قاضی وقت آقاي... با صراحت
کامل اعلام کرده است که راضی به صدور حکم طلاق نمی باشد و برگه صورت جلسه طلاق توافقی با وجود تهدید و فشار
خانواده زوجه توسط زوج امضاء شده است؟ ج: هو العالم ;در صورتی که اکراه نباشد، رضایت باطنی و اظهار آن موجب بطلان
طلاق نیست. س 402 : چه مواردي شامل مکروه بودن زوج در اذن به صیغه طلاق می شود؟ ج: هو العالم ;در صدق اکراه چند امر
طلاق بده » : معتبر است: 1 اینکه مکره او را مجبور کند و دستور به طلاق دهد. 2 ضرر متوعد بر مکره حقی نباشد، مثلا اگر بگوید
صدق اکراه نمی کند. 3 مکره احتمال ترتب ضرري که به آن تهدید شده را بدهد. 4 واداشتن او « والا مطالبه مهر و نفقه می کنم
به طلاق منضم به توعید به ضرر باشد. س 403 : با توجه به اینکه مهریه، دینی است بر عهده زوج و در عرف مردم، غالباً زوجه طلب
مهریه نمی کند و مهریه به عنوان یک سنت الهی نوشته و مشخص می شود، با توجه به مطلب فوق، آیاتهدید کردن زوج را، مبنی بر
به اجرا گذاشتن مهریه با توجه به عدم استطاعت زوج در پرداخت نقدي مهریه و ایجادمشکلات وتنش هاي فوق العاده که در این
زمینه به وجود می آید، ملحق به مکره بودن زوج می شود یا خیر؟ در فرض مزبور حکم صیغه طلاق را بیان فرمائید؟ ج: هو العالم;
از جواب مسأله قبل معلوم می شود که در این مورد صدق اکراه نمی کند. س 404 : اگر زوج تحت فشارهاي بسیار شدید عصبی و
روانی ایجاد شده توسط اطرافیان و علی رغم میل باطنی، اذن به جاري شدن صیغه طلاق دهد، در این صورت حکم صحت و عدم
آن و همچنین ادعا و انکار زوج را بیان فرمائید؟ ج: هو العالم ;چنانچه سلب اختیار بشود اعتباري به آن طلاق نیست والا معتبر است.
س 405 : در فرض عدم صحت طلاق، آیا ادعاي زوج در رابطه با عدم صحت و همچنین ادعاي اکراه، از نظر شرعی مسموع است یا
خیر؟ و در صورت انکار زوجه، حکم شرعی را کاملا بیان فرمائید. ج: هو العالم ;صاحب ادعاها چنانچه بینه دارد قبول است والا
قسم متوجه منکر می شود. اگر قسم بخورد انکار او ثابت می شود، و اگر قسم نخورَد و مدعی، قسم بخورد ادعاي او ثابت می شود
والا خیر. س 406 : با فرض بطلان صیغه طلاق، آیا زوجه می تواند ادعاي مهریه کند. با توجه به اینکه ایشان مهریه خویش را جهت
اجراي صیغه طلاق بخشیده اند؟ ج: هو العالم ;بلی، چون بخشیدن مهریه به ازاي طلاق صحیح بوده و در صورت عدم صحت مالک
مهریه است و می تواند مطالبه کند. س 407 : اختلافی بین زوجین ایجاد شده و متاسفانه اطرافیان زوجین با سخنان خویش باعث
بزرگنمایی غیرقابل تصور اختلاف شده و طوري وانمود شده که زوجین صلاحیت زندگی با یکدیگر را ندارند و جو ایجاد شده
طوري متشنج می باشد که امکان اصلاح وجود ندارد و از طرفی خانواده زوجه در پی جدایی هر چه سریع تر زوجین هستند، حال
اگر زوج در محضر حاضر شده(با توجه به مکره بودن) و در حالی که غیر قاصد هم می باشد اذن به اجراي صیغه طلاق دهد به این
نیت که صحبتهاي اطرافیان و تحریک آنها براي جدایی تمام شده و به قول معروف جو مناسب شده تا دوباره بین زوجین اصلاح
صورت گیرد، در فرض مذکور حکم صیغه طلاق و همچنین حکم ادعا و انکار زوج و زوجه را به صورت کاملا مشروح بیان
فرمائید. ج: هو العالم ;اختلافات مشارالیها موجب صدق اکراه نیست و ادعاي غیر قاصد بودن مسموع نیست و اگر صیغه طلاق



صفحه 47 از 95
صادر شده، صحیح است و چنانچه بخواهند ازدواج نمایند، باید دو باره صیغه ازدواج خوانده شود. س 408 : اگر شخصی با دختري
نامزده شده باشد و صیغه عقد دائم خوانده شود و سپس دخول وتصرفی انجام نگرفته باشد، بخواهد مرد او را طلاق بدهد، آیا نفقه
مدتی که نامزد بوده می رسد یا نمی رسد و اگر بر فرض شرط کرده باشند بعد از شش ماه عروسی کنند، ولی بر اثر بعضی از
مشکلات از طرف مرد یا زن بوده باشد و عروسی نکنند و به خانه شوهر نبرند باز نفقه می رسد یا نمی رسد، و آیا در نظر فقهاء
نسبت به نفقه غیر مدخول بها اختلاف هست یا نه؟ ج: هو العالم ;دخول شرط وجوب نفقه نیست، ولی تمکین زن به دخول شرط
است و در مدت نامزدي چون به حسب ظاهر زن تمکین نمی کند، قهراً نفقه واجب نیست و اگر شرط کنند که تا مدتی عروسی
نکنند، قهراً شرط می شود که مرد هم نفقه ندهد، به هر حال اگر زن تمکین نموده و شرط تأخیر نبوده و مرد خودش دخول نکرده،
در آن مورد نفقه واجب می شود. س 409 : اگر زن مهریه خود را از زوج ابراء می کند تا او را طلاق بدهد، بعد از طلاق از ابراء
خود برمی گردد، آیا طلاق رجعی منقلب می گردد؟ ج: هو العالم ;اگر مادامی که در عده است برگشت، مرد هم می تواند
برگردد، یعنی طلاق رجعی می شود.
روابط زن و مرد