گروه نرم افزاری آسمان

صفحه اصلی
کتابخانه
شاهنامه فردوسی
جلد چهارم
عیدالزهراء





س 481 : آیا برگزاري مراسم عید الزهرا (س) در شرع مقدس اسلام جایز است؟ ج: هو العالم ;بلی جایز و مستحسن است به شرط
عدم ارتکاب مُحرمی. س 482 : آیا کف زدن و یا رقص در این مراسم جایز است؟ ج: هو العالم ;کف زدن جایز و رقص زن بر زن
و مرد بر مرد جایز است ولی رقص زن بر مرد (غیر شوهر) و مرد بر زن (غیر زن خود) جایز نیست. س 483 : در شرایط کنونی آیا
برگزاري این مراسم با وحدت مسلمین منافات ندارد؟ ج: هو العالم ;برگزاري مراسم درمنازل و جاهایی که غیر شیعه نیستند و اگر
در رادیو و تلویزیون پخش نشود، هیچ منافاتی با وحدت ندارد. البته تعبیر وحدت هم صحیح نیست. کف زدن س 484 : اگر کف
زدن در عروسی ها و غیر آنها، سبب رقص شود (رقص آور باشد) چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;آواز رقص آور و غنا است و
حرام است. کف زدن رقص آور اشکال ندارد. س 485 : کف زدن حکمش چه می باشد؟ ج: هو العالم ;جایز است. س 486 : کف
زدن زن ها در مجالس زن ها جایز است یا خیر؟ ج: هو العالم ;بلی، جایز است. س 487 : کف زدن در میلاد ائمه اطهار(علیهم
السلام) شرعاً چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;فی نفسه در صورتی که اهانت به آن بزرگواران نباشد، جایز است. س 488 : آیا
حضرت عالی کف زدن در میلاد ائمه(علیهم السلام) راتجویز و تأییدمی کنید؟ ج: هو العالم ;بلی، بسیار عمل خوبی است، چنان چه
رعایت شود که مرتکب مُحرمی نشوند و به نحوي باشد که موجب اهانت به ائمه(علیه السلام)نباشد.
عزاداري
س 489 : در این چند سال اخیر در غیر روز عاشورا و روز اربعین حضرت سید الشهداء سلام الله علیه و آخر روزهاي ماه صفر در
مشهد مقدس (قمه زنی) مرسوم شده است آیا با موازین شرعی سازگار است یا نه؟ ج: هو العالم ;اشکال ندارد، تعظیم شعائر است،
خوب است. س 490 : گاهی دیده می شود در بعضی مجالس جهت عزاداري ده شب اول ماه محرم مداحی دعوت شده و مبلغی
حدوداً یک الی چهار میلیون تومان به او پرداخت می شود .ضمناً بعضی از مداحین قبلا مبلغ مذکور را قطعی می کنند و چک می
گیرند. آیا پرداخت این مبلغ پول ها با وجود فقراي نیازمند و لزوم احتیاجات اولیه اشکال شرعی دارد؟ ج: هو العالم ;چنانچه این
وجه از پول هاي معین شده براي عزاداري نباشد و از مال شخصی خودشان باشد، اشکال شرعی ندارد. و، اگر این مبلغ را به مداح
ندهند و به فقرا بدهند (که معمولا چنین نیست) کار خوبی است. س 491 : در مجالس یاد شده با توجه به پرداخت مبالغ زیادي به
مداح جهت برپائی مجلس روضه و منبر به روحانی و مبلغ احکام شرعی مبلغ کمتري پرداخت می کنند و همه افراد در جریان این
موضوع هستند. آیا این کار باعث هتک روحانیت نیست؟ ج: هو العالم ;خیر هتک روحانیت نیست. مقام روحانیت آنقدر عظیم و
شریف است که این گونه اعمال کوچک تر از آن است که اهانت به آن باشد والا مردم در مجالس عقد به آوازه خوان خیلی
زیادتر از عاقد پول می دهند. س 492 : استفاده از شیپور، طبل، سنج، دُهُل، چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;استفاده از آنچه از آلات
لهو است بهتر است استفاده نشود. س 493 : اگر کسی به نمازهاي یومیه اهمیت ندهد به عنوان ترك یا اسخفاف به نماز و در عین
حال در عزاداري شرکت و مبالغ زیاد خرج کند و ادعاي شفاعت حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) و ترك نماز صبح چه حکمی
دارد؟ ج: هو العالم ;ترك نماز غیر جایز است و در استخفاف به نماز امام صادق(علیه السلام) فرمودند: لاینال شفاعتنا من استخف
بصلاته - ولی خرج کردن در عزاداري اشکال ندارد. س 494 : اگر برپایی مجلس عزاداري باعث اذیت و آزار دیگران از جمله



صفحه 55 از 95
همسایه ها شود یا برپایی یک مجلس باعث بی نظمی و بر هم زدن و هتک مجلس دیگري شود، چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم;
اذیت مؤمنین جائز نیست، ولی اقامه مجلس تشریفاتی که باعث شود مجالس دیگران بی رونق شود، اشکال ندارد. س 495 : دیده
می شود افرادي در عزاداري امام حسین(علیه السلام) فعالیت می کنند و پول خرج می کنند در عین حال بعد از اتمام مجلس
عزاداري در مجالس خصوصی گناه می شوند من جمله استعمال مواد مخدر می نمایند چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;عمل اولشان
خوب است و عمل دوم بد است. بدي آن تأثیر درعمل اول نمی کند. س 496 : در ایام دهه محرم که گوسفند زیاد ذبح می شود و
باعث جریان خون مخصوصاً در فصل زمستان می گردد و آلودگی افراد لاابالی و بچه هاي صغیر و ندانستن مسئله وگاهاً ورود به
مجالس در مساجد را در پی دارد چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;اشکال ندارد. ولی باید در منابر تذکر داده شود که رعایت کنند.
س 497 : شرکت زنان در ایام عادت در عزاداري و نشستن در معابر و کوچه ها به علت عدم جواز حضور در مسجد و با عبور و
مرور افراد لااُبالی و بی بند و بار چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;چنانچه خود زن ها رعایت موازین شرعیه را بنمایند، اشکال ندارد.
س 498 : سر و صداي زنان در نماز جماعت ومجلس روضه و عزاداري در صورت شنیدن نامحرم و بر هم زدن مجلس چه حکمی
دارد؟ ج: هو العالم ;اشکال ندارد. س 499 : نظر خود را در مورد قمه زنی بفرمایید. ج: هو العالم ;عملی است بسیار خوب و از
شعائرالله است و من یعظم شعائر الله فانها من تقوي القلوب. س 500 : در روایات متعدد آمده که گریه بر سیدالشهداء باعث غفران
جمیع ذنوب می باشد ولو ذنوب خیلی زیاد باشد. بعضی تعجب می کنند که چه طور ممکن است که چند قطره اشک باعث
بخشوده شدن گناهان بزرگ باشد. امیدواریم که توضیح بفرمایید. ج: هو العالم ;این جملات در مقام بیان مقتضی مانند آنکه
می باشد. همان طوري که این جمله شرائطی دارد مانند مماسه و موانعی مانند رطوبت که با عدم شرط و وجود « آتش می سوزاند »
مانع، سوزنده نیست ;همین طور این جمله که گریه بر امام حسین(علیه السلام)موجب غفران ذنوب است شرایطی دارد از قبیل عقاید
حقه و ندامت از گناهان گذشته و بنا داشتن بر عدم ارتکاب آن ذنوب در زمان هاي آینده و اداي حق الناس و... س 501 : استفاده
از علامت هاي آهنی، قمه زنی و تبلیغ و توزیع و نصب عکس ها و پوسترهاي تصاویر منتسب به اهل بیت هر کدام چه حکمی
دارد؟ جداگانه مرقوم بفرمایید. ج: هوالعالم ;قمه زنی از اعمال حسنه و از شعائر مذهبی است و نصب عکس بدون انتساب جزمی
اشکال ندارد. س 502 : در موقعیت کنونی آیا فکر نمی کنید که فتوا به جواز قمه زنی کمی به دور از واقع بینی و آینده نگري باشد
و حتی در عبارت شما آمده من احسن التعازي با این حجم وسیعی از توهین ها و اتهامات که به شیعه نسبت می دهند، شما دیگر
آتش این اتهامات را تندتر نکنید. قمه زنی در حال حاضر حرام مسلم است. اگر به سربلندي شیعه می اندیشید، باید این گونه فتواها
را تعدیل کرد؟ ج: هو العالم ;نظیر نامه شما نامه آمده است که به نماز جماعت خصوصاً شرکت بانوان در آن جماعت اعتراض شده
است با تعبیر به اینکه آیا به چه مجوزي اجازه می دهید خانم ها در حضور جماعات... بلند نموده به عنوان سجده ارائه دهند، و
بعضی دیگر از معاندین هم به تیمم و بعضی دیگر به روزه اشکال نموده اند و من خیال می کنم شما پاکید ولی گول خورده اید
والا بقاي دین به وسیله قیام اباعبدالله(علیه السلام)شده و احیاء آن قیام به همین گونه اعمال است و اگر شما دقت کنید در جایی که
قمه زده می شود خواهید دید که مردم تا مدتی چه توجهی به دین می کنند و قهراً به سراغ تعالیم دین می روند و هر سال چه مقدار
از افراد متجدد مسلک سنی مذهب به تشیع روي می آورند. در خاتمه توصیه می کنم شما اولا به این محکمی فتوي ندهید و ثانیاً
چه در گفتار و چه در نوشته هایتان مؤدب باشید. انشاالله تعالی همین امشب دعا می کنم که خدا شما را هدایت کند، در فرض
استجابت دعا مرا هم مطلع کنید.
انبیاء و ائمه
س 503 : با توجه به این که حرم مطهر و مضجع مقدس حضرت ثامن الحجج الامام علی بن موسی الرضا(علیه السلام) در این



صفحه 56 از 95
مملکت وجود دارد، به نظر مبارك حضرت عالی آیا بهتر نیست جامعه مداح و گویندگان مذهبی قبل از مدیحه سرایی و سخنرانی،
چند بیتی در فضائل و مناقب آن امام همام بخوانند و یا جلسه را به نام مقدس حضرت غریب الغربا شروع کنند تا مردم بیشتر متوجه
به مقام رفیع پاره تن رسول خدا(صلی الله علیه وآله) حضرت رضا(علیه السلام) شوند و به شکرانه این که آن حضرت به ایرانیان نظر
خاصی دارند، مردم هم بیشتر متوجه به آن وجودمقدس باشند و فکر می کنم اقل شکرانه وجود مبارك آن حضرت همین باشد که
به عالمیان برسانیم سلطان ایران ضامن غریبان حضرت رضا(علیه السلام)هستند و ما در پناه وجود مبارك آن حضرت زندگی می
کنیم؟ ج: هو العالم ;البته این عمل خوب است ولی به نظر من توسل به امام زمان(علیه السلام) و دعا بر تعجیل در ظهور و استعانت
به آن بزرگوار بهتر از تمام امور است. س 504 : آیا نقاشی کردن تصاویر ائمه معصومین(ع) جایز می باشد و آیا از دیدگاه فقه
اسلامی براي اثبات و احقاق حق می توان رشوه پرداخت کرد وآیا رشوه دهنده هم مجازات دارد یا خیر؟ ج: هو العالم ;نقاشی
تصاویر ائمه(علیهم السلام) با آن که مطابقت با واقع ندارد و گاهی هم ممکن است، اهانت باشد بهتر است ترك شود. اما رشوه به
ازاي حکم قاضی حرام است. س 505 : بعضاً در گوشه و کنار تهران که اکنون مرکز حکومت تشیع می باشد. اخیراً مکرر در مکرر
دیده و شنیده شده عده اي از افراد که دست پلید وهابیت ملحد از آستین آنها بیرون آمده در اماکن عمومی و در حضور شاهدان
عینی و در بین عده اي از جوانان علنی علیه مذهب حقه شیعه ائمه اثنی عشري تبلیغ سوء نموده و براي ترویج آیین ضاله وهابیت
جوانان را اغفال می نمایند و حتی صریحاً و آشکارا به ساحت مقدس حضرت علی(ع) و فاطمه زهرا(س) و امام حسین(ع) توهین و
با الفاظ رکیکه فحاشی و سب نموده که قلم از تحریر آن شرم دارد. حکم این توهین چیست؟ ج: هو العالم ;وظیفه هر فرد شیعی
است که براي مقابله با ترویج باطل مبارزه منطقی بنماید و در صورت عدم تمکن با استعانت از دانشمندان این عمل را انجام دهد.
همان گونه که انجمن حجتیه در مقابله با بهائیت عمل کرد و نتایج بسیار با اهمیتی به دست آورد و اما در مقابل افرادي که سب
حضرات معصومین(ع) می نمایند، چون آنها ناصبی و انجس از کلب هستند، اول به مصادر امر رجوع نمایید و چنانچه گوش ندادند
در حد قدرت خودتان و رفقایتان مبارزه نمایید و هر چه صدمه و گرفتاري پیدا کنید، اجرتان فوق حد تصور است و مطمئن باشید
در صورتی که غیرت مذهبی شما موجب اقدام در این امر مهم شود من از همین امروز در تمام مواقع استجابت دعا به شما جوانان
دعا می کنم. وفقکم الله وایدکم. س 506 : محل اخذ تربت سیدالشهداء ارواحنا فداه که جایز الاکل است براي استشفاء، و حرمت
تنجیس دارد و سجده بر آن فضیلت دارد و براي تبرك مولود و همراه میت و مسافر و دفع خطر... استفاده می شود، کجاست؟ آیا
شامل غبار روي ضریح مقدس می شود؟ آیا خاکی که از اطراف حرم مطهر سیدالشهداء(علیه السلام) جمع آوري می شود به سبب
جاروب کردن حکم تربت قبر مطهر را دارد؟ و اگر خاکی ریخته شود در اطراف قبر مطهر و جمع آوري شود آیا حکم تربت دارد
و صدق تربت بر آن می کند و احکام مطلق تربت بر آن جاري می گردد؟ و روایاتی که یک میل تا ده میل اطراف قبر مطهر را جزء
تربت امام حسین شمرده است آیا شامل تمام احکام تربت می شود یا نه؟ مهر و تسبیح کربلا که در بازار رایج است با علم به این
که از کنار قبر مطهر نیست یا با شک در آن، واجب الاحترام است؟ و احکام تربت سیدالشهداء را داردیا نه؟ لطفاً احکام مزبوره را
مفصّلا مرقوم فرمائید لکثرة الابتلا و الاحتیاج و لکم الاجر و السلام. ج: هو العالم ;چند سؤال نموده اید که به ترتیب جواب داده می
شود: 1- تربتی که جائز است خوردن آن براي استشفاء و مقید است به آنکه زاید بر قدر حمصه نباشد آن است که از قبر و ما
جاوره عرفاً باشد و محتمل است تا هفتاد ذراع - و اما آنچه در روایات تحدید شده بسبعین ذراع - و سبعین باعا فی سبعین باع - یا
به میل - و یا چهار میل- و در بعضی کتب فقهاء: روي اربعۀ فراسخ و روي ثمانیه، چنین روایتی دیده نشده و آن روایاتی که اشاره
شد، همه اش ضعیف السند است به آنها جواز اکل ثابت نمی شود. 2- چنانچه آن خاك ها کم شود و خاك دیگري بریزند باید
مدت زمانی بگذرد که تربت قبر الحسین(علیه السلام) یا طین الحائر بر آن عرفاً صدق کند و اما مقدار خاکی که با جاروب جمع
می شود، ظاهراً حکم تربت ندارد. 3- اما مهر و تسبیح کربلا که رایج است ظاهراً از هر کجاي قبر و اطراف آن تا چهار میل فضیلتی



صفحه 57 از 95
که در روایات ذکر شده را دارد. 4- بقیه احکام غیر لزومی مانند حکم مهر و تسبیح است. س 507 : بعضی از علما می گویند که
پیکر مقدس ائمه(ع) در قبر نیست و در عرش اعلاي خداوند است و از آنجا به محل دفن ظاهري خود به زوار عنایت می کنند. آیا
این حرف صحیح است و یا روایاتی در این باب داریم که بدن نازنین امام علیه السلام در قبر می باشد؟ ج: هو العالم ;در اینکه بدن
آن بزرگواران بعد از دفن به عرش برده می شود، شبهه نیست. خلاف در این است که به قبر برمی گردانند یا همانجا می ماند؟
مشهور این است برمی گردانند، ولی شیخ مفید و صدوق و جماعتی دیگر از بزرگواران معتقدند که برنمی گردانند، ولی توجه
خاصی به محل دفن دارند. س 508 : زیارت عاشورا با صد لعن و صدسلام آیا معتبر می باشد؟ ج: هو العالم ;بلی، معتبر است با
اینکه در مستحبات دلیل معتبر لازم نیست، بلکه اگر یک روایت غیرمعتبر هم باشد در ثبوت استحباب کافی است چون روایات
زیادي از پیغمبر اکرم(ص) وارد شده است که اگر براي یک امر مستحبی، یک خبر ضعیف هم رسید، شما عمل کنید، من ضامنم
که ثوابی که آن روایت متضمن است به شما داده خواهد شد. س 509 : خواندن زیارت جامعه کبیره در حرم حضرات معصومین(ع)
یا در غیر آنجا (مثلا در مساجد یا در منزل یا حرم امامزادگان) به قصد ورود یا رجاء چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;به قصد رجاء
بی اشکال است و در حرم حضرات معصومین (ع) به قصد ورود هم اشکال ندارد. س 510 : سفر کردن به زیارت عتبات عالیات به
صورت قانونی و یا پیاده روي از مرزهاي ایرانی (غیرقانونی) چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;در صورت احتمال خطر جانی عقلایی
جایز نیست والا براي مردها اشکال ندارد و اما خانم ها چنانچه قانونی باشد جائز والا جائز نیست. استخاره س 511 : آیا کسی که
استخاره می گیرد، می تواند اجرت طلب کند یا نه؟ ج: هو العالم ;بلی، مانعی ندارد. س 512 : اگر شخصی بدون مشورت با اهل فن
در موضوعی استخاره کند، آیا می تواند پس از مراجعه به آنها و مشورت درباره همان موضوع دوباره استخاره نماید؟ ج: هو
العالم ;اساساً استخاره محلش بعد از مأیوس شدن از خیر و صلاح فهمیدن است. بنابراین چنانچه بعد از مشورت بر خلاف استخاره
اولی اهل فن چیزي بگویند، مخالف استخاره قبلی استخاره دومی مانعی ندارد، والا استخاره دوم مورد ندارد. س 513 : آیا معظم له
تفأل به قرآن را جایز می دانید؟ اگر جایز می دانید طریقه آن را بیان فرمایید؟ ب) همراه داشتن قرآن در جیب و رفتن به دستشویی
چه حکمی دارد و آیا ذکر خدا در دستشویی جایز می باشد و سوزاندن نام خدا را چه می فرمایید؟ ج) لطمه زدن به صورت یا سینه
در عزاداري اهل بیت(علیه السلام) چه صورتی دارد؟ د) لطفاً نظر معظم له درباره طبل وسنج هیئتهاي مذهبی و شبیه خوانی بیان
فرمایید و چه مقدار جایز است انسان در عزاداري حضرت ابا عبدالله(علیه السلام) سینه بزند؟ ج: هو العالم ;تفأل به قرآن در روایات
نهی از آن شده است. البته تفأل غیر از استخاره است. بردن قرآن در دستشویی چنانچه هتک باشد، جایز نیست والا اشکال ندارد. و
ذکرالله حسن فی کل حال. لطمه زدن به صورت و سینه زدن و طبل و شبیه خوانی به شرط آن که موجب وهن نباشد همه جایز و
خوب است.
لعن
س 514 : لعن بر دشمنان اهل بیت ثوابش بیشتر است یا سلام و درود فرستادن براي ائمه(علیهم السلام)؟ کدامین بیشتر تأکید شده
است؟ ج: هو العالم ;هر دو تأکید شده است. به هر دو عمل کنید.
محرمات
س 515 : آیا استمنایی که حرام می باشد آن است که منجر به جنابت شود و یا نفس طلب به هر نحوي باشد محکوم به حرمت است
ولو به جنابت نینجامد؟ ج: هو العالم ;استمنا از محرمات است و آن عبارت است از ملاعبه با آلت تا انزال شود و اما ملاعبه با آلت
بدون قصد انزال و ملاعبه اي که به حسب عادت متعاقب به انزال نمی شود، به عبارت دیگر در معرض انزال نیست، حرام نیست. س



صفحه 58 از 95
: 516 : نشانه ریبه و شهوت در نگاه به زن نامحرم یانگاه به عکس اوچیست؟ ج: هو العالم ;میل و رغبت به نزدیکی با او. س 517
معیار تشخیص گناهان کبیره از صغیره چه می باشد آیا براي کبیر، بودن راهی وجود دارد، اگر دارد چه می باشد؟ ج: هو العالم ;به
نظر ماه گناه صغیره نداریم. همان نحو که امام معصوم(ع) فرموده کل ذنب کبیر. س 518 : آیا استفاده از خمر براي مداوا جایز است
یا نه؟ ج: هو العالم ;در غیر صورتی که اگر تداوي نکند خوف تلف نفس باشد، جایز نیست. س 519 : کلام صاحب عروة الوثقی
در حالی که محشین نیز با او موافقت نموده اند در باب (ما یوجب القضا) فرموده: کسی که قبل از طلوع فجر خمر بنوشد و سکر آن
براي بعد از طلوع فجر باقی بماند، قضاي روزه آن روز واجب است (سواءٌ کان علی وجه التحریم او للتداوي) که مفهومش آن است
: که براي تداوي حرام نیست، آیا نظر شریف شما نیز همان است؟ ج: هو العالم ;نظر ما از جواب مسئله قبل معلوم می شود. س 520
مصرف کردن قرص هاي تحرّك زا (اکستازي) که جدیداً به طور غیرقانونی وارد کشور شده و در مجالس غیر شرعی مورد استفاده
قرار می گیرد چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;ورود غیرقانونی و استفاده در مجالس غیرشرعی موجب عدم جواز مصرف در غیر آن
مجالس نمی شود. ولی چون از قرار نقل مصرف آن موجب فلج شدن قوه انسانیت می شود و انسان را از حالت انسانیت خارج می
کند مصرف آن بهیچ نحو جایز نیست. س 521 : بازي با پاسور بدون برد و باخت چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;احتیاط، مقتضی
است که ترك شود. س 522 : گاهی روزنامه ها به اصطلاح خودشان افشاگري کرده و اعلام می کنند فلان شخص مثلا اختلاس
کرده یا فلان خلاف را انجام داده و ما هم آن را براي دوستان خود نقل می کنیم، بعد از مدتی خلاف آن اتهام ها اثبات می شود
در این جا وظیفه ما چیست و کلا در این قبیل موارد که کم هم نمی باشد چه باید کرد؟ ج: هو العالم ;اشاعه فحشا و نسبت خلاف
به مسلمان دادن فی نفسه جایز نیست و نقل آن در صورت عدم علم دروغ است. البته این مطلب مادامی است که نقل در روزنامه
موجب اشاعه نشده است و نقل فرد در این امر تاثیر دارد والا از این جهت اشکال ندارد و از حیث دروغ هم چنان چه نقل از
روزنامه بشود. رفع آن محذور هم می شود.
فیلم
س 523 : نگاه کردن و خرید و فروش فیلم هاي مستهجن و مبتذل و شوهاي خوانندگان و رقص آنها هر کدام چه حکمی دارد؟ ج:
هو العالم ;هیچکدام جایز نیست. س 524 : آیا صرف نگهداري نقاشی ها، تصاویر و فیلم هایی که عفت و اخلاق عمومی را جریحه
دار می نماید حرام است و مرتکب آن قابل تعزیر می باشد. ج: هو العالم ;در صورتی که یقین دارد که تا آخر هیچ گونه خلافی
انجام نمی شود، مجردنگه داشتن حرام نیست. س 525 : نگاه کردن به فیلم هایی که زنهاي بی حجاب و آرایش کرده در آن بازي
می کنند و از تلویزیون پخش می شود چه حکمی دارد، لمس و نظر جنس مخالف براي آموزش دانشجویان پزشکی چه حکمی
دارد؟ ج: هو العالم ;نگاه کردن به زنهاي مسلمان در تلویزیون جایز نیست و اما نظر و لمس دانشجو براي تعلیم علم طب و نجات
دادن مسلمانان در صورت توقف دانستن بر آنها جایز است. س 526 : نگاه کردن به عکس زن نامحرم که حجاب کامل ندارد چه
صورتی دارد و دیدن عکس زن مسلمان که حجاب ندارد با توجه به این که او را می شناسد، و بدون قصد لذت و ریبه چه حکمی
دارد؟ ج: هو العالم ;مقتضاي احتیاط این است که نگاه نکند، ولی دیدن زن نامحرم در تلویزیون جائز نیست. چون آن غیر عکس
است. س 527 : استفاده از لباس هاي پیراهن و شلوار و کت و تی شرت و کفش هایی به صورت مد روز در آمده و محصولات
کشورهاي غربی می باشد، چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;فی نفسه اشکال ندارد. س 528 : در جوامع اروپایی و غربی و حتی عربی
نوع پوشش خانم ها نسبت به قبل تغییر کرده و در عرف آنها خانم ها با دامن هاي کوتاه و تا بالاي زانو ظاهر می شوند این مسأله
در فیلم هاي آنها هم موجود است. حکم نگاه کردن به فیلم هاي سینمایی آنها به صورتی که موضوعش غیر اخلاقی نیست و مثلا
جنگی یا پلیسی است چه می باشد؟ ج: هو العالم ;نگاه کردن به فیلم هایی که بدن زنهاي مسلمان را نشان می دهد ولو پا باشد جایز



صفحه 59 از 95
نیست، و اما زن غیر مسلمان چنانچه نگاه کردن با قصد ریبه باشد جائز نیست والا به مقدار مختصر مانند سر و گردن و دست تا
مرفق و مرتبه پائین پا جایز است و زیادي جایز نیست. س 529 : استفاده از ماهواره چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;در غیر از موارد
خلاف شرع اشکال ندارد. س 530 : آیا در آغوش گرفتن دختر یا پسر ممیز توسط نامحرم در صورتی که فرد نقش محرم را ایفا
کند، جایز است یا خیر؟ ج: هو العالم ;چنانچه موجب تهییج شهوت بشود که غالباً می شود جایز نیست. س 531 : حکم زنان بی
حجاب که در خیابان ها و کوچه ها هستند و اهانت به مقدسات می کنند چیست؟ و آیا فرق بین جاهل قاصر و مقصر در این مساله
هست یا نه؟ ج: هو العالم ;نظر به آنها جایز نیست .
موسیقی
س 532 : نواختن آلات موسیقی و یا گذاشتن نوارهاي موسیقی چه سنتی و غیرسنتی در مساجد و تکایا در اعیاد و میلاد
معصومین(ع) چه صورت دارد؟ ج: هو العالم ;نواختن آلات موسیقی و گذاشتن نوارهاي موسیقی همه اش حرام است، سنتی و
غیرسنتی فرق ندارد. س 533 : آیا در اسلام موسیقی حلال و حرام وجود دارد؟ ملاك تشخیص کدام است؟ ج: هو العالم ;خیر،
موسیقی مطرب حلال در اسلام نداریم. س 534 : احتراماً نظر حضرت عالی در مورد یادگیري و نواختن ساز سه تار به عنوان هنر نه
: به عنوان استفاده در مجالس لهو و لعب چیست؟ ج: هو العالم ;چون یاد گرفتن بدون نواختن ممکن نیست، جایز نیست. س 535
: نظر حضرتعالی در مورد انواع موسیقی چیست؟ ج: هو العالم ;همه انواع موسیقی مطرب، سنتی و غیر سنتی حرام است. س 536
میزان شناخت موسیقی حرام از حلال به نظر معظم له چه می باشد و آیا مطلقاً موسیقی حرام می باشد یا خیر؟ ج: هو العالم ;موسیقی
که همان صوت لهوي است مطلقاً حرام است. س 537 : حکم استماع موزیک بدون خوانندگی چه می باشد؟ ج: هو العالم ;اشکال
دارد. س 538 : غنا در عروسی چه حکمی دارد؟ اگر با محرمات توأم باشد چه می فرمایید؟ ج: هو العالم ;غنا در شب عروسی بر زن
ها در صورتی که مرد نباشد و توأم با آلات موسیقی هم نباشد، جایز است. س 539 : مصرف مواد مخدر در معالجات و درمان
دردها مطلقا اشکال ندارد یا فقط در صورت انحصار؟ نظر مبارك را در مورد خریدو فروش مواد مخدر به خصوص تریاك بیان
فرمایید؟ ج: هو العالم ;در هر دو مورد اشکال ندارد. س 540 : سرودهایی که در صدا و سیما پخش می شود و همراه با موسیقی و
غنا است، چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;حرام است س 541 : لهو چیست و مصادیقش کدام است؟ ج: هو العالم ;لهو عبارت است
از مشغول شدن به لذایذ شهویه و غفلت از خدا، بدون اینکه قصد غایتی بر آن مترتب باشد و مصادیق متعددي دارد که در این
مختصر نمی گنجد. س 542 : آیا لهو حرام است؟ ج: هو العالم ;لهو بما هو حرام نیست و بعضی مصادیق آن که دلیل خاص دارد،
حرام است. س 543 : استماع آلات موسیقی و غنا در مذهب شیعه اثنی عشر چگونه می باشد و هم مجلس شدن با آنها در یک
مجلس چگونه است ؟ ج: هو العالم ;شنیدن غنا و خواندن حرام است و در مجلس غنا مسلمان، نباید بنشیند. س 544 : طشت زدن،
دایره زدن، همراه با کف زدن و شعر خواندن در عروسی در صورتی که تحریک کننده و مفسده انگیز نباشد چه حکمی دارد؟ ج:
حرام است؟ ج: هو العالم ;خیر، حرام نیست. « لهوي » هو العالم ;غیر از دایره، بقیه اشکال ندارد. س 545 : آیا هر
قمار و شطرنج
س 546 : بازي کردن با آلات قمار در صورتی که قصد برد و باخت نباشد و فقط صرف بازي کردن است چه صورت دارد؟ ج: هو
العالم ;بازي با شطرنج حرام است ولی بقیه اشکال ندارد. س 547 : آیا بازي با آلات غیر قمار همراه با جایزه یا پول مانند فوتبال و
غیره... اشکال دارد؟ ج: هو العالم ;بازي کردن با غیر آلات قمار بدون برد و باخت حرام نیست ولو جایزه بر آن قرارداده باشند.



صفحه 60 از 95
مسائل پزشکی
س 548 : حکم استفاده ازعمل جراحی پلاستیک براي زیبایی چه می باشد؟ ج: هو العالم ;مانعی ندارد. س 549 : آیا احضار جن
براي دفع یا رفع مرض جایز است یا نه؟ ج: هو العالم: اشکال ندارد. س 550 : حدد 7 سال است که از طریق هیپنوتیزم در خصوص
بعضی از مسایل از جمله مشکلات پزشکی و البته با رعایت اصول شرعی و طهارت و وضوء هنگام انجام هیپنوتیزم مشاوره داشته ام
و الحمدالله تاکنون موجب رضایت مراجعه کنندگان بوده است. باعنایت به اینکه اعتقاد خاص به احکام شرعی خصوصا نظر
حضرتعالی دارم، مستدعی است نظر فقهی خود را در خصوص انجام هیپنوتیزم مرقوم فرمایید. ج: هو العالم ;خود عمل فی نفسه به
نظر من اشکال شرعی ندارد، ولی اگر منطبق بر آن شود اضرار به غیر یا اینکه موجب تلف جانی یا مالی شود، حرام است و ضمان
هم دارد. و نیز اگر مشکل پزشکی را بخواهید حل کنید به عنوان حل علمی اشکال ندارد ولی اگر دستور عملی بر طبق آنچه از این
عمل کشف کرده اید بدهید و آن مریض ضرر ببیند یا تلف شود، ضمان دارد و حرام است و به هر حال نفس عمل و حل علمی
مشکل پزشکی اشکال ندارد. س 551 : در مورد سؤال اول که ناهنجاري ها و بیماري هاي مادرزادي جنینی مطرح گردیده است که
تشخیص آن در دوران بارداري در جنین قطعی است و داشتن و نگه داشتن چنین فرزندي موجب مشقت و زحمت شدید والدین
خواهد بود و تولد چنین کودك معلول و ناقص الخلقه که دچار عقب ماندگی ذهنی و یا جسمی شدید می باشد و به شدت بیمار
خواهد بود و از بدو تولد تا پایان عمر در وضع مشقت باري به سر می برد، سبب عسر و حرج براي پدر و مادر می گردد، به طوري
که زن و شوهر درخواست سقط جنین می نمایند. لیست چند مورد را متذکر می شویم: 1- میکرو سفالی(کوچکی سر) که نهایتاً
- منجر به کاهش رشد مغز و کوچکی مغز و سر می شود و در صورت تولد، طفل دچار عقب ماندگی ذهنی شدید خواهد بود. 2
هیدرو سفالی که آب داخل حفرات مغزي بیش تر از حد معمول است به طوري که منجر به کاهش رشد قشر مغز می گردد و در
صوت تولد، عقب ماندگی ذهنی خواهد داشت. 3- عدم تشکیل دیواره شکم: بیرون بودن احشاء از شکم. 4- اسپیناپیفید (باز و
بسته) که سطح خارجی ستون فقرات دفاعی تشکیل نمی شود و نخاع از ستون فقرات بیرون زده یا دیده می شود و یاتوسط لایه از
پوست پوشیده شده است و در صورت تولد طفل دچار فلج اندام ها خواهد بود. 5- ناهنجاري هاي ژنیتیکی نظیر سندرم داون که
- کروموزم 21 به جاي دو عدد سه تا می باشد و در صورت تولد، منجر به عقب ماندگی ذهنی و مشکلات جسمی خواهد شد. 6
هموفیلی و تالاسمی ماژور. 7- بیماري هاي عفونی نظیر سرخجه و توکسوپلاسموز که مادر حین حاملگی مبتلا گردیده و آزمایش
هاي تکمیلی وجود قطعی بیماري در جنین را مشخص می نماید. ج: هو العالم ;قطعا مستحضرید که در مورد دماء احتیاط لازم است
و جاي جریان اصالۀ البرائۀ نیست. پس مادامی که دلیل محکمی بر جواز سقط جنین و یا زهاق روح نباشد، حرام است، و عسر و
حرجی که اشاره فرمودید این مرتبه از عسر موجب رفع حرمت نمی شود، خصوصاً اگر بیان شود که خدمت به چنین نوزادي چقدر
: موجب ترفیع مقام اخروي می شود. شاهدش هم آن که اگر خود شخص مبتلا شود، حاضر به خودکشی نیست. والله العالم. س 552
در مورد سؤال دوم که مربوط به مواردي است که جنین مبتلا به ناهنجاري هایی می باشد که مغایر با حیات پس از تولد می باشد و
امکان تشخیص قطعی آن در دوران حاملگی وجود دارد، با توجه به این که بیشتر این نوع ناهنجاري ها پس از چهار ماه تشخیص
داده می شود و با توجه به این که در پایان این حاملگی قطع نظر از مدت زمانی که حاملگی به طول کشیده باشد قطعاً جنین پس از
تولد و یا مدت کوتاهی بعد از تولد علی رغم اقدامات پزشکی خواهد مرد و فقط مشقت و رنج دوران حاملگی و عوارض بارداري
براي مادر وجود دارد و ضمناً حاملگی بی حاصل که مادر در نهایت از وضعیت حاملگی خود مطلع است که عاقبتی جز مرگ براي
جنین وي متصور نیست، نگهداشتن و پرورش چنین جنینی در رحم براي مادر موحب عسر و حرج در طی دوران بارداري می باشد
و رنج و مشقت جسمی و روحی براي زوجین دارد به طوري که زن و شوهر درخواست ختم بارداري می نمایند. در این موارد
حیات جنین فقط منوط به رابطه خونی جنین با مادر است و در بعضی موارد مثل هیدورپس حتی جنین در داخل شکم مادر در ماه



صفحه 61 از 95
حیات جنین فقط منوط به رابطه خونی جنین با مادر است و در بعضی موارد مثل هیدورپس حتی جنین در داخل شکم مادر در ماه
هاي پایان حاملگی ممکن است بمیرد. حال این سؤال مطرح است آیا ختم بارداري در زمان تشخیص قطعی(قبل و پس از چهار ماه)
امکان پذیر می باشد لازم به ذکر است که موارد بیماري هاي فوق محدود می باشدو چندمورد آن به شرح زیر است: 1- هیدروپس
فتالیس: تمامی حفرات بدن جنین نظیر شکم و قفسه سینه و مغز و غیره آب آورده و اعضاي بدن متورم می شود. 2- تریزومی 18
که کروموزم شماره 18 جنین به جاي دو عدد سه عدد می باشد و تریزومی 13 که کروموزم 13 جنین به جاي دو عدد سه عدد می
باشد که منجر به ناهنجاري هاي شدید مغایر با حیات می شود. 3- آنانسفالی (جنین بدون سر و مغز). 4- کلیه هاي پلی کیستیک:
که کلیه هاي جنین بزرگتر از حد عادي و داراي کیست هاي متعدد و فاقد عملکرد می باشد. 5-آژنزي کلیه ها: که کلیه هاي جنین
تشکیل نمی گردد. 6- عدم وجود حجاب حاجز: که روده ها و کبد و احشاء داخل شکم وارد قفسه سینه شده و جلوگیري از رشد
ریه ها می نماید. 7- ناهنجاري هاي متعدد در اعضاي حیاتی جنین. 8- ناهنجاري هاي متعدد در قسمت هاي مختلف سیستم عصبی
مرکزي. 9- آژنزي ریه: عدم تشکیل ریه ها. ج: هو العالم ;در صورت احراز موت در مدت قلیل و اطمینان به اینکه در علم پزشکی
احتمال دسترسی به چیزي که باعث ادامه حیات او بشود، نباشد به حسب ظاهر سقط جنین اشکال ندارد. ولی فتوي دادن صریح به
جواز چنان چه سوء استفاده شود و باعث سقط جنین در هر موردي مستند به این فتوي باشد به عنوان ثانوي فتوي ندادن اولی است.
مواد مخدر
س 553 : حکم کشت و معامله زرع مواد مخدر چون تریاك چیست؟ ج: هو العالم ;حرام نیست. س 554 : آیا خرید و فروش سیگار
و تریاك و امثالهم اشکال دارد؟ ج: هو العالم ;چنانچه مجتهد جامع الشرایطی نهی کند، جایز نیست والا جایز است. س 555 : همه
در افغانستان تریاك کشت می نمایند و اگر نکنند در معیشت در مضیقه می افتند نظر شما در حرمت وحلیت آن چیست؟ ج: هو
العالم ;چنانچه حاکم شرعی با تشخیص صلاح امت اسلامی حکم به حرمت کند، جایز نیست والا مانعی ندارد.
اسراف
س 556 : آیا استفاده از سیفون در دستشویی (توالت) از مصادیق اسراف است؟ ج: هو العالم ;خیر از مصادیق اسراف نیست. اسراف
عبارت است از مصرف شیء بدون غرض عقلایی و بدون انتفاع شخصی یا نوعی. احکام زمین س 557 : آیا زمینهاي موات اصلی و
آب چشمه هاي طبیعی که در حدود و حریم قریه هاي کوچک می باشد از خود آن قریه است و آیا اگر یک نفر یا چند نفر با زور
یا خدعه با قصد تملک تصرف نمایند آیا مالک می شوند یا خیر و آیا باقی اهالی آن قریه حق ممانعت و جلوگیري از احیاي آن
زمین ها را دارند یا نه؟ ج: هو العالم ;زمین هاي اطراف آن آبادي و قریه، چنانچه حریم قریه باشد و محل چراگاه حیوانات و محل
آوردن هیزم و آنچه مربوط می شود به استفاده اهالی، اهالی حق ممانعت و جلوگیري دارند و احیاء کننده ها مالک نمی شوند، والا
حق ممانعت ندارند و چشمه ها هم چنانچه مورد استفاده اهالی است، کسی حق تملک ندارد. س 558 : آیا شخص با زور یا حیله
می تواند زمین هاي موات و چشمه هاي طبیعی که در حریم قریه واقع شده را تصرّف نماید یا خیر؟ آیا اهل قریه حق جلوگیري از
احیاي زمین هاي مذکور را دارد یا خیر؟ ج: هو العالم ;چنانچه حریم قریه باشد، اهل قریه می توانند جلوگیري کنند. ولی زمین
موات حریم نیست، مگر آنکه موات موقت باشد و براي استفاده اهالی در صدد احیاي آن باشند.
ادعاي مالکیت
س 559 : اینجانب منزل خودم را به طور صوري طبق سند رسمی به نام مادرم نمودم تا بتواند از حق من دفاع کند و بعداً به خودم
برگردد. اما اکنون که مادرم فوت شده، منزل مذکور هنوز به نام او باقی مانده است آیا سایر ورثه حقی از این خانه دارند؟ لطفاً



صفحه 62 از 95
حکم مسأله را بیان فرمائید؟ ج: هو العالم ;چنانچه واقعاً تملیک به مادرتان نکرده اید، ورثه حقی به آن ندارند ولی به حسب ظاهر
باید اثبات کنید و چنان چه به محاکمه کشیده شود، اگر بینه یعنی دو عادل شهادت بدهند به یک طرف حق با او است والا شما
قسم بخورید، حق شما ثابت می شود. مالکیت دولت س 560 : اگر ماشین اداره در اختیار کسی باشد آیا میتواند کس دیگر سوار
کند یا خیر؟ ج: هو العالم ;به مقدار متعارف مانعی ندارد.
مالکیت معنوي
هایی که مالک حقیقی یا حقوقی دارند بدون اجازه آنها چه « سی دي » نمودن از روي نوار یا « رایت » س 561 : کپی یا به اصطلاح
حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;جایز نیست و در صورتی که کسی بدون اجازه تکثیر نماید، مالک آن در آن چیزهایی که تکثیر شده
است شریک می شود. س 562 : در فرض مذکور در صورتی که کپی یا رایت نمودن بدون اجازه به حدي شیوع پیداکندکه
اکثرمراکزفروش محصولات فرهنگی درسراسرکشوریا استان یا شهرستان بدون اجازه مالکین حقیقی یا حقوقی مبادرت به انجام آن
بنمایند، در این صورت کپی یا رایت نمودن و فروش آن چه حکمی دارد؟ ج: هو العالم ;در صورت مفروضه آن حقی که مالک
داشت، چون دیگر از مالیت افتاده، ساقط است. بنابراین رایت نمودن و فروش آن بعد از شیوع جایز است. س 563 : فیلم ها و سی
دي هایی که در حقیقت متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی خاصی بوده، ولی با گذشت چندین سال، فعلا معلوم نیست صاحبان
آنها در کجا هستند یا چه کسانی هستند، آیا کپی نمودن یا رایت نمودن آن فیلم ها و محصولات عموماً و در نتیجه فروختن آنها
جایز است یا خیر؟ ج: هو العالم ;بلی، جایز است و احتیاطاً از مجتهدي اجازه گرفته شود و مبلغی را به عنوان صدقه از طرف
صاحبش اگر موجود باشد بدهید. س 564 : برخی از مؤسسات فرهنگی با استخدام نیروهاي مختلف و به کارگیري امکانات فراوان،
اقدام به تهیه نرم افزار کامپیوتري که بعضی از آن درباره قرآن و حدیث است، می نمایند و نسخه هاي آن را به قیمتی که صلاح می
دانند به فروش می رسانند. این مؤسسات با قرار دادن یک قفل نرم افزاري مانع از تکثیر این برنامه ها به وسیله دیگران می شوند تا
فروش و سود خودشان تضمین گردد. بعضی افراد به خرید یک نسخه از این برنامه ها اقدام به باز کردن قفل آن می کنند و در
نتیجه کپی و فروش آن برنامه به قیمت خیلی ارزان می کنند صحیح است یا تولید کننده حق شرط کردن عدم تکثیر از روي برنامه
تولیدي خود را دارد؟ ج: هو العالم ;چنانچه با تولید کننده شرط می کنند که این عمل را مجاز باشند انجام دهند هیچ اشکالی ندارد
و نیز اگر قرارداد با هیچ یکی از دو طرف نشده باشد. ولی اگر تولید کننده شرط کند که کسی حق تکثیر ندارد و او هم عمل معتنی
به انجام داده که به واسطه آن عمل مالیت پیدا کرده است، خریدار حق تکثیر ندارد. و الله العالم.
اطاعت پدر و مادر