گروه نرم افزاری آسمان

نماز قضاء







صفحه 29 از 80
نماز قضاء
س 238 : براي خواندن نمازهایی که نخوانده ام، می توان، مثلا صد بار نماز صبح را خواند یا باید هفده رکعت نمازها را پشت
سرهم خواند؟ ترتیب در نماز قضا معتبر نیست و می توانید صد بار نماز صبح بخوانید. س 239 : بنده مدتی نمازهاي مغرب و عشایم
را خارج از نیمه شب شرعی و با نیت ادا می خواندم (فکر می کردم در این ساعت نماز ادا می باشد)، حالا که فهمیدم ادا نبوده و
قضا بوده، چه باید بکنم؟ کاري لازم نیست چون در تطبیق خطا کرده اید ;این گونه اشتباه نماز را باطل نمی کند. س 240 : شخصی
فوت کرده است و مقداري نماز و روزه بر ذمه اش بوده است، فرزندان او بعد از مرگ او قبول کرده اند که نماز و روزه او را انجام
بدهند. آیا با این قبول فرزندان، ذمه میت بري می شود و عذابی از این بابت متوجه او نخواهد بود و آیا ذمه فرزندانی که متعهد
شده اند مشغول به نماز و روزه میت می شود؟ تا انجام ندهند ذمه میت بري نمی شود. پسر بزرگ مکلف است انجام دهد و بقیه
اگر اجیر شده باشند، ذمه شان مشغول می شود و گرنه به مجرد وعده، ذمه شان مشغول نمی شود. س 241 : آیا خواندن نماز عشاء
00 شب قبول است یا باید همان وقت به نیت قضاء خواند؟ یازده ساعت و ربع بعد از ظهر، نماز عشاء قضاء می شود. : در ساعت 12
س 242 : دانشجویی که تا چندي پیش با فرض اینکه از مرجع اعلم تقلید می کند، مقلد مجتهدي بوده است و طبق نظر ایشان
نمازهاي خود را در ایامی که در محل تحصیل اقامت داشته است، حدود 2 یا 3 روز در هفته در طی ترم تحصیلی، طی 4 سال
گذشته تمام می خوانده و روزه هاي خود را هم می گرفته است اکنون به حضرتعالی رجوع نموده است. اولا بعد از این وظیفه او
چیست و ثانیاً آیا نمازها و روزه هاي قبلی خود را باید قضا کند یا خیر؟ تا به حال نمازها و روزه هایتان درست بوده، بعداً نیز به
همان گونه عمل نمایید. س 243 : بعضی افراد بر اثر بی توجهی، نماز خود را آخر وقت می خوانند، مثلا نماز ظهر و عصر هر دو را
چند دقیقه به غروب می خوانند. آیا نماز ظهر قضاء می شود؟ وقت قضاي نماز مغرب چه وقتی است؟ تا ساعتی که 8 دقیقه به
غروب خورشید باقی است، نماز ظهر قضاء نمی شود ;ولی کسانی که بر اثر بی توجهی نماز را آخر وقت می خوانند، مشمول
خواهند « شفاعت ما شامل حال مستخفین به نماز نمی شود » فرمایش امام صادق علیه صلوات الله که در آخرین وصیت خود فرمودند
بود و نماز اول وقت خواندن را اگر مردم بدانند که چه ثوابی بر آن مترتب می شود، ممکن نیست تأخیر بیندازند. س 244 : آیا لازم
است نمازهاي قضا، مثل نماز مغرب موقعی که در وقت ظهر خوانده می شود با صداي بلند باشد همچنین بفرمایید که آیا می شود
نمازهاي نافله ظهر و صبح و... را بجا نیاورد، ولی نماز 11 رکعتی شب را خواند؟ وقت نمازهاي نافله را در این زمان حال به ساعت
بفرمایید، نه با شاخص و همچنین آیا نماز عصر و عشا را می توان دو یا سه ساعت بعد از نمازهاي ظهر و مغرب خواند و بهترین
وقت کی می باشد، تا شخص بتواند نمازهاي نافله و یا نمازهاي قضایش را نیز بجا آورد و زیاد معذب نشود؟ 1. نماز مغرب در هر
وقت خوانده شود، باید حمد سوره را بلند بخواند. 2. نماز شب مرتبط با نوافل دیگر نیست و نماز شب را می توان خواند و نمازهاي
نافله دیگر را نخواند. 3. وقت نافله شب از نصف شب است (ساعت یازده و ربع) بعد از ظهر تا اذان صبح و بهتر است نزدیک اذان
صبح خوانده شود. مسافر و کسی که براي او خواندن نافله شب سخت است می تواند آن را در اول شب بجا آورد 4. نماز عصر و
عشاء را می توان دو یا سه ساعت بعد از نماز ظهر و مغرب خواند. س 245 : بعضی افراد در خواندن نماز صبح در وقت آن سهل
انگاري کرده و می گویند توانایی بیدار شدن از خواب را ندارند و بعداً قضا را می خوانند، آیا این افراد هم تارك الصلاه محسوب
می شوند؟ آیا قضاي نماز صبح را باید به محض بیدار شدن از خواب خواند یا هر وقت دیگري باشد فرقی ندارد. واجب است بر
چنین شخصی کسی را اجیر کند او را از خواب بیدار کند ;به هرحال اگر بیدار نشد و قضا شد، قضا وجوب فوري ندارد و در تأخیر
مانعی نیست. س 246 : اگر شخصی نماز قضا داشته باشد، آیا در زمان حیاتش می تواند شخصی را اجیر کند، تا نمازهاي قضاي او
را بخواند؟ خیر، نمی تواند. س 247 : من یک جوان 24 ساله هستم که از سن بلوغ، به مدت 8 سال نماز نخوانده ام ;حالا براي بجا
آوردن نماز قضا باید چه کار کنم؟ در رساله یکی از مراجع تقلید خواندم که نماز قضاي پدر و مادر بر پسر بزرگتر واجب است،



صفحه 30 از 80
آیا شما این را تأیید می کنید؟ شما شروع کنید به تدریج هر وقت آمادگی دارید و کار لازمی ندارید، نماز بخوانید (قضاء) مثلا
اول نمازهاي صبح و بعد نمازهاي ظهر و بعد عشاء. نمازهاي قضاي پدر و مادر بر پسر بزرگتر واجب است و چون نمازهاي قضاي
خودتان را باید بخوانید، براي نمازهاي قضاي پدر و مادرتان اجیر بگیرید تا او بخواند. س 248 : نماز عشا در چه لحظه اي قضا می
شود؟ آخر وقت نماز عشاء، نصف شب است و شب را باید از اول غروب خورشید تا اذان حساب کرد، نه تا اول آفتاب. بنابراین
تقریباً یازده ساعت و یک ربع بعد از ظهر شرعی، آخر وقت نماز عشاء است. س 249 : سوال من در رابطه با بلند خواندن نماز قضاي
صبح یا مغرب است. پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله)فرموده اند: آنطور که من نماز می خوانم شما هم بخوانید اول که
پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) نماز قضا نداشتند که ما اقتدا به روش ایشان کنیم. دوم اینکه براي جهر خواندن نماز مثلا نماز صبح
دلیلی و شرایطی بوده که آن شرایط در وقت ظهر اگر نماز را قضا بخوانیم نیست و قاعدتاً باید شرایط نماز ظهر بر نماز قضاي صبح
هم صادق باشد. پس چه دلیلی براي جهر نماز قضاي صبح در هنگام ظهر وجود دارد؟ روایات دلالت دارد بر اینکه حمد و سوره
اقض » نماز صبح و مغرب و عشاء باید خوانده شود و براي نمازهاي ظهر و عصر اخفات و در قضا روایاتی به این مضمون است
یعنی همان گونه که نماز اداء می خوانید نماز قضا را به همان نحو بخوانید. س 250 : در سفري یک روزه به «; مافات کما فات
مشهد، موقع نماز عشا فراموش کردم که نمازم را باید شکسته بخوانم و کامل خواندم و بعد از بازگشت به تهران یادم آمد که نماز
را کامل خوانده ام، حال تکلیف من چیست؟ چون بعد از وقت متذکر شده اید، قضا واجب نیست. س 251 : کسی که قبل از تمام
شدن وقت نافله ظهر و بعد از نماز ظهر بخواهد نافله ظهر بخواند، باید ادا بخواند یا قضا؟ باید اداء بخواند، چون در وقت خودش می
خواند و قضا خارج از وقت است.
نماز مسافر
س 252 : حکم مسافري که نمی داند چه مقدار از نمازهایش قضا شده است چیست؟ واجب است به مقدار متیقن قضاء کند، مثلا
نمی داند یک روز نمازش قضاء شده است یا دو روز، آنچه واجب است قضاء یک روز است، ولی بهتر است نماز دو روز را قضاء
کند. س 253 : دائم السفر به چه کسی گفته می شود و تکلیفش در مورد نماز و روزه چیست؟ آیا شخصی که شرایط زیر را داشته
باشد دائم السفر به او اطلاق می گردد یا خیر؟ و تکلیفش در ارتباط با نماز و روزه چیست؟ کارم به نحوي است که جهت خدمت
رسانی برنامه ریزي شده از طرف مسئولین کارم در شهر محل سکونت یا اطراف آن (بیش از 24 کیلومتر)، به ماموریت در شهرستان
هایی غیر از محل سکونت خود می روم، در این خصوص برنامه منظمی وجود ندارد و بسته به کارهاي ارجاعی به محل کارم،
ممکن است تغییر کند، ولی بهر حال می توان گفت مدت زیادي از سال در خارج از شهر محل سکونت یا در مأموریت هستم.
کسانی که شغلشان سفر است، مانند راننده نمازشان را با شرایطی که در رساله هاي عملیه مذکور است، باید تمام بخوانند و روزه
هم بگیرند ;و همچنین کسی که کارش سفر نیست، بلکه محل کارش در بلاد دیگر غیر از وطن او است، چنانچه مکرر بشود گویا
شما کارتان این چنین است، باید نماز تمام بخواند و روزه بگیرد. س 254 : اگر کسی به شهر دیگري نقل مکان کند و می داند که
مثلا 3 سال آنجا خواهد بود، ولی قصد اقامت نکند و بگوید که من مرتب اینجا نیستم و مسافرت طولانی می روم و نمازم شکسته
است ;آیاحرفش صحیح است؟آیا در این مواقع راهی براي شکسته خواندن هست؟ بله، صحیح است. اگر بخواهد نماز تمام بخواند،
باید قصد اقامه ده روز بکند. س 255 : کسی که مدت بیش از ده سال در قم بوده و قصد توطن کرده، ولی الان حدود 20 سال است
که به مسقط الراس خود عودت نموده و تقریباً اعراض عملی از قم کرده، ولی اینکه صد در صد به قم برنگردد معلوم نیست ;حال
اگر براي زیارت به قم برود، نمازش قصر است یا تمام و اگر امام جماعت نماز جمع بخواند به هر دو نماز قصر و اتمام او می توان
اقتدا کرد؟ اعراض تقریباً موجب نمی شود که حکم مسافر پیدا کند، چنانچه قطعاً اعراض نموده ;یعنی تصمیم دارد که براي زندگی



صفحه 31 از 80
به قم نیاید، حکم مسافر در قم را دارد. س 256 : دانشجوئی که 5 سال براي تحصیل به شهر دیگري می رود و آخر هفته ها بر می
گردد وظیفه او نسبت به نماز و روزه چیست؟ در شهر خود تمام می خواند و همچنین در شهر محل تحصیل. س 257 : راننده اي که
نمازش در سفرها تمام است، و تصادفاً در سفري براي تهیه لوازم یدکی ماشین با وسیله دیگري، مثلا قطار سفر می کند - در فرضی
که راننده اداره اي باشد و از طرف اداره براي تهیه وسائل مأمور شود و در فرضی که مستقل و براي خود کار کند حکم چیست؟
چون این گونه سفرها مربوط به شغل شخصی است، نماز را باید تمام بخواند. س 258 : کسی که وطنش اهواز بوده و به اصفهان
نقل مکان کرده و قصد توطن در آنجا را دارد، ولی هنوز چند روزي از نقل مکان او نگذشته که براي بردن بعضی وسائل یا انجام
بعضی کارها به اهواز رفته است ;در این چند روز که در اهواز است با آنکه هنوز استقرارش در اصفهان تثبیت نشده و اعراضش از
اهواز تحقق کامل نیافته - حکم نماز و روزه او چیست؟ وهم چنین به اصفهان که می رود و هنوز شش ماه از سکونتش نگذشته، آیا
باید قصد اقامت ده روز داشته باشد و اگر کمتر از 10 روز بماند و سفرها و رفت و آمدهائی بین اصفهان و سایر بلاد داشته باشد،
آیا نمازش در اصفهان قصر است یا همان قصد توطن به تنهائی کافی است؟ در صورتی که اعراض نکرده است، حکم وطن دارد و
صرف اینکه وطن دیگري دارد موجب نمی شود که حکم مسافر پیدا کند. در اصفهان چون قصد توطن دارد، حکم وطن دارد و
ماندن شش ماه شرط نیست. س 259 : حکم نماز مسافري که تا فرصت براي نماز هست، به وطن باز می گردد چیست و آیا می
تواند نماز را در راه شکسته بخواند یا باید وقتی رسید کامل آن را بخواند؟ می تواند تا به منزل نرسیده و در بین راه است، نماز را
شکسته بخواند و می تواند بشرط بقاء وقت صبر کند تا به وطن برسد و تمام بخواند. س 260 : آیا در مدینه و حج عمره نماز
شکسته است؟ در مدینه می توانید نماز تمام بخوانید و می توانید شکسته بخوانید. س 261 : در حال حاضر به دلیل کار به کشور
سوریه مسافرت کردم و قرار است 3 ماه در آنجا باشم ;ازاین رو به محض رسیدن به آنجا قصد 10 روزه کردم و نماز را کامل
خواندم، ولی قبل از ده روز مسافرت رفتم و از حد خارج شدم، حال تکلیف نمازهاي قبل و بعد من چیست؟ چنانچه مراد از حد
خارج، حد ترخص است نمازهاي قبل شما و بعد، همه باید تمام باشد و آنهائی که تمام خوانده اید صحیح است. اگر مراد از حد
سفر موجب قصر ;یعنی از هشت فرسخ تجاوز کرده اید، نمازهائی که تمام خوانده صحیح است و نمازهائی را که بعد می خوانید تا
قصد اقامه 10 روز در محل معینی نکرده اید، باید شکسته بخوانید. س 262 : براي امدادگران داوطلبی که به صورت پارهوقت، با
جمعیت هلال احمر همکاري دارند و در طول هر ماه بین دو تا هشت روز در پایگاه هاي امداد و نجات جاده اي که بیش از 25
کیلومتر با شهر فاصله دارد، کشیک می باشند، وضعیت نماز و روزه آنها در ماه مبارك رمضان چه حکمی دارد؟ وضعیت نماز این
امدادگران در طول سال به چه نحوي می باشد؟ اینها شغلشان در سفر است، نمازشان را باید تمام بخوانند و روزه هم باید بگیرند.
س 263 : شخصی سبزوار و مشهد وطن او می باشد، ولی او در طول هفته تقریباً هر روز براي کار به بینالود سفر می کند و شب باز
می گردد. اولا: در بینالود (محل کار) نماز و روزه اش چه حکمی دارد؟ ثانیاً: اگر این شخص براي دیدن همسر خود در تهران
تقریباً ماهی یکبار و هر بار دو سه روز به تهران بیاید، نماز و روزه اش چه حکمی دارد؟ آیا وقتی به تهران هم می آید حکم
کثیرالسفر را دارد یا نه؟ ثالثاً: اگر این شخص براي تفریح به شهرهاي دیگر سفر کند، نماز و روزه اش چه حکمی دارد؟ در مورد
اول چنانچه بینالود به مقدار مسافت شرعی 8 فرسخ از وطن دور نباشد، نماز او تمام است و روزه هم باید بگیرد و در مورد دوم و
سوم مسافر است و نماز را در آن محل شکسته باید بخواند و روزه هم نگیرد. س 264 : آیا دانشجویی که در هفته 2 یا 3 روز در شهر
دانشگاهش است، دایم السفر حساب شده و باید نماز و روزه اش را درست بگیرد. بلی باید نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد.
س 265 : اگر کسی که در تهران زندگی می کند، قصد کند به آن سوي تهران برود، در صورتی که شاید مسیرش بیش از 25
کیلومتر باشد، آیا باید نماز را قضا کند؟ یا مثلا ما در اسلامشهر زندگی می کنیم که شاید تا تهران 20 15 کیلومتر فاصله داشته
باشیم و جزء استان تهران و توابع تهرانیم ;اگر بخواهیم برویم به تجریش، تکلیف نماز و روزه ما چیست؟ سؤال بعدي من اینکه



صفحه 32 از 80
تعریف بلاد کبیره به طور کامل چیست و آیا تهران جزء بلاد کبیره است؟ در بلاد کبیره اشتباه شده است، خیال کرده اند آنچه در
کلمات قدماء ذکر شده است مراد وسعت و بزرگی بلد است در حالی که مراد محل مرکب از چند ده کوچک که فاصله بین ده با
ده دیگر یک کیلومتر یا بیشتر است ;شهر بزرگ حکمش با شهر کوچک یکی است ;یعنی اگر صد فرسخ هم در شهر طی کنید،
نماز تمام است و قصر معنی ندارد و باید در ثبوت قصر از اول تمام شدن عمارات شهر تا محل مورد نظر مسافت موجب قصر باشد
وگرنه نماز تمام است و استان ملاك نیست، بلکه خود شهر ملاك است. س 266 : من دانشجو هستم و در شهرستان فیروزکوه
مشغول به تحصیل هستم (هفته اي دو روز کلاس دارم)، وضعیت نماز و روزه من چگونه است آیا من مسافر محسوب می شوم؟
چنانچه مدت تحصیل خیلی کم باشد و اهل مکان دیگري باشید، قهراً در فیروز کوه اگر قصد اقامت ده روز نکنید مسافرید، ولی
مسافري هستید که شغلتان در سفر است این گونه مسافر باید روزه بگیرد و نماز را تمام بخواند. س 267 : من متولد تهران هستم و از
4 سالگی در اصفهان زندگی می کنم ;نماز من در تهران شکسته است؟ چناچه بنا دارید تا آخر عمر براي زندگی به تهران نیایید و
به عبارت دیگر اعراض از ماندن در تهران نموده اید، در تهران نماز شکسته بخوانید وگرنه تمام.
احکام روزه
: س 268 : حکم شخصی که بدون دلیل روزه مستحبی خودراباطل می کند، چیست؟ حکم خاصی ندارد، عملی است جایز. س 269
آیا زمان افطار کردن روزه، مغرب (غروب آفتاب) است یا اذان مغرب؟ غروب آفتاب، ولی احتیاط افطار نکردن تا مغرب است.
س 270 : مقدار کفاره روزه چقدر است؟ آیا حتما باید به شصت نفر داده شود؟ اگر خانواده فقیري، نه براي رفع گرسنگی، بلکه
براي (مثلا) شفاي بیمار به این مبلغ احتیاج داشته باشند، نمی توان مقدار کفاره را به آنها داد؟ کفاره افطار غیرجایز، براي هر
روزاطعام شصت مسکین است که به هر کدام یک چارك گندم یا جو یا برنج بدهد و می تواند نان بدهد، ولی مختصري
زیادتر(مثلا یک کیلو) بدهد بهتر است. و پول دادن کافی نیست. س 271 : نظر حضرتعالی درباره رویت ماه، با چشم مسلح و وسایل
جدید چیست، آیا کافی است؟ خواهشمند است با توجه به مهم بودن موضوع در صورت امکان دلیل فتواي خود را نیز بیان فرمایید.
است و در صدر اسلام « صم للرؤیۀ و افطر للرؤیۀ » رؤیت هلال با چشم مسلح و وسایل جدید، کافی نیست، چون خطاب در روایات
عامۀ مردم مورد خطاب بوده اند که در آن وقت حتی در زمان ما از این عبارت، دیدن با چشم عادي فهمیده می شود. مؤید آن
روایتی از امام(علیه السلام) است که می فرماید: رؤیتی میزان است که اگر یک نفر ببیند، براي حداقل پنجاه نفر دیگر رؤیت ممکن
باشد. س 272 : آیا استفاده از عطرهاي تند، باعث بطلان روزه می شود؟ خیر، موجب بطلان نمی شود. س 273 : چهار روزي که در
سال از بقیه روزها متفاوتند و بر روزه داري در آن روزها تاکید شده است، کدام هستند؟ البته می دانم که یکی از این روزها، روز
25 ذیقعدة روز دحوالارض است. لطفا مابقی را معرفی فرمایید. چهار روز عبارت است از: 27 رجب، 17 ربیع الاول، 25 ذي القعدة
و 18 ذي الحجۀ. س 274 : اگر ممکن است بفرمایید اول اذان (مثلا بعد از اینکه الله اکبر تمام شد) می شود افطار کرد یا نه؟ بنده
بعد از تمام شدن اذان و گذشتن دو سه دقیقه، افطار می کنم، چون گاهی مؤذن زود اذان شروع می کند. س 275 : روزه نذري که
قضا شده، آیا کفاره دارد؟ بلی، کفاره دارد. کفاره آن مانند کفاره افطار ماه رمضان می توان به اطعام شصت مسکین، اکتفاء نمود و
هر روز معادل دویست تومان که جمعاً دوازده هزار تومان می شود که می تواند نان خریده وبه شصت فقیر بدهید. س 276 : آیا در
ماه رمضان روزه دار می تواند کرم بزند؟ بلی، مانعی ندارد. س 277 : اگر زن بارداري در دوران بارداري نتوانست روزه اش را
بگیرد و براي آن سال کفاره روزه را پرداخت نماید، ولی قضاي روزه آن سال را براي 6 سال بعد از آن را گرفته باشد چگونه باید
عمل نماید؟ غیر از کفاره، قضاء روزه آن سال را باید بگیرد، ولی اگر تا ماه رمضان بعد قدرت نداشت قضاء آن سال را بگیرد، ولو
به تدریج به این صورت که هر یک هفته، یک روز روزه بگیرد، قضاء ساقط می شود. س 278 : اگر کسی از ابتدا روزه هاي قضاء



صفحه 33 از 80
شده اش را نگرفته باشد. آیا باید براي روزه هاي سالهاي قبل، هر سال کفاره بدهد، یا فقط یکبار کافی است؟ حکم کفاره روزه
قضاء شده در این مورد چگونه است؟ یک کفاره کافی است، وکفاره روزه قرض همان یک مدطعام است. س 279 : مدت روز
(طلوع تا غروب خورشید) در کشورهاي بالاي نیم کره شمالی، گاهی اوقات تا 20 ساعت می رسد. مسلماً گرسنگی تا این مدت
بسیار زیان آور است. حکم روزه در چنین شرایطی چیست؟ چنانچه قدرت تحمل گرسنگی را ولو با استراحت دارید روزه را
: بگیرید وگرنه اگر مسافرت بجاي دیگري که روزها کوتاهتر باشد، برایتان ممکن است، چنین کنید و درآنجا روزه بگیرید. س 280
عمه من بیماري فشار خون دارد و 3 بار در روز باید دارو مصرف کند و می خواهد بداند براي روزه اش باید چه کار کند؟ در
صورت مراجعه به دکتر و اجازه ندادن تغییر اوقات مصرف قرص (مثلا در شب مصرف کند) و اگر علاجشان منحصر به همین
کیفیت باشد، افطار کند و روزه نگیرد، خصوصا اگر پیر زن باشد. س 281 : آیا زدن مسواك در موقعی که روزه هستیم اشکال
دارد؟ مسواك زدن سبب بطلان روزه نمی شود، به شرط اینکه آب و دواي خارج، داخل معده نشود. س 282 : آیا وقتی به کوه می
: رویم، می توانیم روزه بگیریم، صبح برویم و عصر برگردیم. چنانچه از چهار فرسخ کمتر باشد، می توانید روزه بگیرید. س 283
آیا استفاده از اسپري هاي خوشبو کننده دهان، براي رفع بوي بد دهان، به دلیل نخوردن و نیاشامیدن در ماه مبارك رمضان، روزه را
باطل میکند؟ چنانچه از حلق چیزي وارد معده نشود، مبطل روزه نیست. س 284 : آیا از نظر معظم له در رؤیت هلال ماه رمضان
اتحاد افق شرط است؟ و آیا اگر هلال ماه توسط معظم له دیده شود، روي سایت شما، اطلاع داده می شود؟ به نظر ما رؤیت هلال
اگر درشهري ثابت شود، براي مردم شهرهاي دیگر نیز ثابت می شود ;چه دور و چه نزدیک، درافق متحد باشد یا نه، البته
درصورتی که درشب مشترك باشند ولو به این که اول شب یکی آخر شب دیگري باشد. واگر هلال ماه به نظر ما ثابت شود، روي
سایت اطلاع داده می شود. س 285 : اگر دکتر از روزه منع کند و بیمار روزه بگیرد و مشکلی نداشته باشد، وظیفه چیست؟ چنان چه
مریض بداند که بعد از روزه و وسط روزه مشکلی پیدا نمی کند روزه اش صحیح است. س 286 : آیا قرقره کردن آب در گلو،
روزه را باطل می کند؟ خیر، باطل نمی کند به شرط اینکه آب پایین نرود س 287 : آیا زنی که 3 ماه حامله شده، می تواند روزه
بگیرد؟ چنان چه براي بچه ضرر نداشته باشد، می تواند روزه بگیرد. س 288 : اگر جوانی که در خارج از کشور زندگی می کند به
مشروبات الکلی اعتیاد داشته باشد، آیا می تواند نماز و روزه را انجام دهد. بلی، با رعایت شرایط نماز و روزه می تواند انجام دهد.
س 289 : به دلیل سرما خوردگی شدید، گلویم چرك کرده و احساس خون در انتهاي گلویم می کنم، آیا روزه بر من واجب است؟
چنان چه دکتر بگوید روزه مضر است، وقدرت بر اینکه خون وچرك گلو وارد معده نشود، ندارید روزه واجب نیست وباید بعداً
قضاي آن را به جا آورید وگرنه روزه واجب است وباید مانع ورود چرك وخون به معده شوید. س 290 : من در شرکتی کار می
کنم که هنگام ظهر در ماه مبارك مدیران آن اقدام به روزه خواري می کنند. از جهتی براي ادامه زندگی محتاج به این کار هستم.
لطفاً مرا راهنمایی کنید. کار شما اشکال ندارد. س 291 : اینجانب درباره مسئله روزه سوالی برایم پیش آمده که درصدد شدم،
فتواي معظم له را در این باره جویا شوم. بسیاري از پزشکان بر این عقیده هستند که روزه گرفتن بدون خوردن سحري براي دستگاه
گوارشی آسیب هاي شدیدي به دنبال دارد، با توجه به اینکه در دین مبین اسلام در وراي هر حکمی، حکمتی نهفته است، و در
احکام عبادي، همواره سلامت جسم و روح مورد نظر می باشند، آیا می توان چنین استنباط کرد که اگر شخصی - به هر دلیل-
موقع سحر خواب ماند و از خوردن سحري غافل شد، می تواند آن روز را روزه نگرفته و بعداً قضا نماید؟ با این خصوصیات که
نوشته اید - که روزه ضرر مختصري دارد - خیر، نمی توانید روزه نگیرید. س 292 : اگر خانم روزه دار، مقداري از موهایش توسط
نامحرم دیده شود، روزه اش باطل است؟ خیر، باطل نیست. س 293 : آیا رنگ کردن مو وقتی که روزه هستیم، روزه را باطل می
کند؟ خیر، باطل نمی کند. س 294 : اگر امکان دارد حکم پرداخت فطریه را براي افراد بفرمایید. اگر کسی در شب عید فطر مهمان
ما باشد، آیا فطریه همه مهمانان را باید بپردازیم؟ و اگر کسی در شب عید فطر، فوت نماید و افراد زیادي مهمان خانه فرد فوت شده



صفحه 34 از 80
باشند، آیا فطریه برعهده میزبان است یا اینکه هر کس باید فطریه افرادي را بدهد که نان خور او هستند؟ اگر میهمان قبل از غروب
بیاید، فطریه به عهده صاحب خانه است و اگر صاحب خانه بعد از خوردن غذا، فوت کند فطریه مهمان باز به عهده صاحب خانه
است، اگر مهمان ولو دعوت شده باشد، بعد از مغرب بیاید، فطریه به عهده خودش است. س 295 : در صورتی که مرد کفاره روزه
خود را پرداخت نمی کند، آیا زن مجاز است بدون اجازه همسر از مال خود مرد، کفاره روزه او را پرداخت نماید؟ خیر، مجاز
نیست، و نیز اگر زن بخواهد از مال خودش تبرعاً کفاره مرد را بدهد، جایز نیست ;بلی بعد از مردن مرد کفاره او را از مال خودش
باید داد. س 296 : در مواردي که بر سر عید بودن یا نبودن عید سعید فطر، بین مراجع و علما اختلاف به وجود آید، تکلیف ما
چیست؟ شاید پاسخ بدهید که از مرجع تقلید خود تقلید نمایید، بلی این درست، اما مگر می شود یک روز هم عید باشد و هم
نباشد؟ می دانیم که روزه در عید فطر حرام است، پس تکلیف آن گروه از افرادي که روزه گرفتند چیست؟ در ضمن مگر شهادت
یک یا چند مرجع تقلید مبنی بر رؤیت هلال ماه، می تواند سند محکمی براي عید بودن باشد؟ خواهشمند است، نظر خود را بیان
نموده و تکلیف ما را مشخص نمایید. ثبوت عید مربوط به تقلید نیست. اگر از طریق متعارف اطمینان به رؤیت هلال پیدا کردید یا
دو نفر شاهد عادل، شهادت دادند به دیدن ماه (با چشم عادي) آن روز را عید بگیرید و اگر خودتان راهی نداشتید، چنانچه یک
مجتهد عادل ولو غیرمرجع حکم کند به عید بودن، بایدآن روز را عید گرفت.
مبطلات روزه
س 297 : اگر شخص روزه دار در ماه رمضان استمناء کند، آیا کفاره جمع بر او واجب می شود یا قضا وکفاره؟ استمناء اگر با دست
زنش یا با ملاعبه با او باشد بر او کفاره جمع واجب نیست و اگر با دست خودش باشد، کفاره جمع واجب می شود. س 298 : کسی
که قصد دارد روزه مستحبی بگیرد، اگر عمدا تا اذان صبح جنب بماند، آیا روزه اش صحیح است؟ بلی، صحیح است. بقاء بر
جنابت تا صبح موجب باطل شدن روزه مستحبی، بلکه روزه واجب غیرمعین (غیر از قضاء ماه رمضان) نمی شود ;هر چند از روي
عمد باشد. س 299 : اگر کسی عمداً، عملی را انجام دهد که روزه اش باطل شود، نحوه جبران آن از بابت پرداخت کفاره و قضاي
آن چگونه است؟ قضاءآوردن آن عمل بعد از ماه رمضان است. اما کفاره آن چنانچه روزه ماه رمضان باشد و با فعل حلال روزه را
باطل کرده است، بین عتق (که فعلا مورد ندارد) و شصت روز روزه پیاپی و اطعام شصت فقیرمخیر است و اگر با حرام باشد، مانند
مال غصبی خوردن یا نوشیدن شراب یا نزدیکی با زن (به صورت حرام)، کفاره جمع واجب می شود. س 300 : اینجانب به هنگام
روزه، به تصاویري نگاه کردم که کمی شهوت انگیز بود، من هم با علم به اینکه استمناء روزه را باطل می کند، و چون حدس زدم
که ممکن است انزال پیش آید، سعی نمودم تا با سرد کردن بیضه ها و آلت توسط آب یخ، از انزال جلوگیري کنم، اما خود این
عمل باعث انزال شد، آیا روزه من باطل است؟ چون با خصوصیاتی که نوشته اید، عمدا استمناء نموده اید، روزه باطل است و قضاء
لازم، کفاره هم باید بدهید. س 301 : اگر در روز ماه رمضان، انسان مطلب شهوت انگیزي را بخواند و بعد از مدتی احساس کند که
رطوبتی بی اختیار از او خارج شده است و بعد از بررسی اثر رطوبت را در حد یک یا دو قطره بر لباس خود مشاهده کند ;آیا این
رطوبت حکم منی را دارد و باید غسل کند؟ آیا روزه او باطل است؟ در صورت بطلان روزه، آیا کفاره بر ذمه اوست و اگر پاسخ
مثبت است به چه ترتیب؟ اولا تا وقتی که به خروج منی که علائمی دارد یقین نکردید، نه غسل واجب است نه روزه باطل می شود
و ثانیاً اگر قصد خروج منی نباشد، خروج منی موجب بطلان صوم نیست وکفاره هم ندارد. س 302 : اگر روزه دار در ماه مبارك
رمضان به صورت ارادي محتلم شود ;یعنی با همسرخود باشد، ولی قصد ارضاء شدن را نداشته و به طور ناخواسته محتلم شده باشد
(البته هیچ دخولی نشده باشد) آیا روزه این شخص باطل است یا خیر؟ و به فرمایید در این رابطه حکم چیست؟ احتلام ناخواسته
موجب افطار نمی شود و روزه صحیح است. س 303 : بنده در حالی که روزه بودم، مرتکب گناه شدم و با یک زن که خود او با من



صفحه 35 از 80
تماس گرفت، رابطه گناه داشتم. و تا به حال با هیچ زنی رابطه نداشتم و پشیمانم و توبه کردم. در آن روز غذا نخوردم لطفاً به من
بگویید، حکم توبه و روزه من چیست؟. چنان چه رابطه شما با دخول انجام گرفته، هم روزه شما باطل است و هم باید روزه را قضا
کنید و کفاره بدهید ان شاءالله بعد از توبه حقیقی، خداي متعال شما را ببخشد. س 304 : براي اینکه روزه باطل شود و کفاره نداشته
باشد، چه باید کرد؟ روزه دار اگر بخواهد روزه را باطل کند و فقط قضاء داشته باشد، باید سفر برود قبل از ظهر که در این صورت
1. اگر زن و شوهري که در عقد یکدیگر می باشند ;در حال روزه مرد به اوج لذت : روزه باطل می شود و کفاره ندارد. س 305
جنسی برسد به گونه اي که منی خارج شود، روزه آن چه حکمی دارد؟ 2. آیا بعد از ارضاء شدن که هر دو طرف مجبورند غسل
کنند با همان غسل می توانند نماز بخوانند. 1. استمناعی که موجب خروج منی شود از مبطلات روزه است ;یعنی روزه را باطل می
کند و زن اگر مجبور باشد از روي اختیار از او منی خارج نشود، روزه او باطل نیست. 2. بعد از غسل کردن با همان غسل می توانند
نماز بخوانند. س 306 : اگر در زمان صحبت با جنس مخالف، نعوظ ایجادشود و بعد از آن نعوظ کاهش یابد و بعد از گذشت چند
ساعت، بعد از قضاي حاجت(ادرار) کمی منی خارج شود، روزه باطل می شود. خیر، باطل نمی شود. س 307 : جنب شدن در ماه
مبارك رمضان، بعد از اذان صبح و انجام غسل پس از بیدار شدن، براي روزه گرفتن چه حکمی دارد؟ جنب شدن به صورت
اختیاري جایز نیست و مفطر صوم است و جنب شدن با احتلام مفطر نیست و غسل کردن در هر صورت جایز است. س 308 : اگر
روزه دار عمداً قی کند، کفارهواجب است یا فقط همان یک روز را باید روزه بگیرد؟ کفاره واجب است. س 309 : اگر کسی بعد
: از نماز صبح در ماه مبارك رمضان بخوابد و جنب شود، تکلیف روزه او چیست؟ جنابت با احتلام، به روزه ضرر نمی زند. س 310
کسی که روزه دارد، اگر منی از بدن او خارج شود، آیا روزه او باطل می شود یا اگر غسل کند می تواند نماز بخواند و روزه او
باطل نمی شود؟ چنان چه منی با احتلام خارج شود، روزه باطل نمی شود و با غسل می تواند نماز بخواند. و اگر با جماع یا ملاعبه
یا استمنا در روز باشد، روزه باطل می شود. و قضاء و کفاره واجب می شود. س 311 : اگر زن و شوهري در روز ماه رمضان
نزدیکی کنند، حکم آن - با توجه به جهل به این موضوع - چه می باشد؟ اگر معتقد باشند که نزدیکی در روز ماه رمضان اشکال
ندارد روزه آنها باطل نمی شود ولی اگر احتمال دادند و یقین نداشته باشند عمل را انجام دادند، روزه باطل می شود. س 312 : آیا
کشیدن سیگار روزه را باطل می کند؟ اجتناب از کشیدن سیگار در حال روزه امري است که سیره مسلمین و مراعات احتیاط
لزومی، دلالت بر آن می کند.
روزه مسافر
س 313 : اگر شخص روزه دار (روزه ماه رمضان و یا غیر آن) اول صبح از تهران به قم حرکت کند و تا پیش از ظهر شرعی به تهران
بازگردد، آیا باید روزه خود را افطار کند یا روزه او صحیح است؟ چنانچه چیزي نخورد و در سفر قصد روزه نکند و قبل از ظهر به
تهران برسد، روزه او صحیح است و نباید در تهران افطار کند. س 314 : آیا می توان در مسافرت روزه مستحب و یا قضا بجا آورد؟
هستم و « میانه » خیر، روزه در سفر جایز نیست، مگر دو مورد ;یکی مکه و دیگري نذرکردن روزه در سفر. س 315 : من ساکن
است، اگر تا اذان ظهر در شبستر بمانم و بعد به شهر دیگري مانند تبریز بروم و افطار را آنجا نموده، « شبستر » دانشگاهم در شهرستان
شب نیز در آنجا بمانم، آیا روزه من صحیح می باشد. بلی، روزه شما صحیح است. س 316 : همسر من فعلا در شهر دیگري ساکن
است، ایشان شهر و زادگاه من را به عنوان شهر خود برگزیده است و قصد سفر به این شهر را دارد که اقامتش در آن شهر کمتر از
10 روز می باشد، آیا می تواند روزه بگیرد یا خیر؟ بلی. می تواند چون آنجا وطن دوم او است. س 317 : اگر کسی براي کار
مجبور باشد سه روز هفته، بیرون از شهر خود باشد، حکم روزه و نماز شخص چیست؟ مورد دیگر اگر گرفتن روزه به کیفیت کار
شخص لطمه بزند (مثلا در هنگام تدریس نتواند حق مطلب را بیان کند)، حکم روزه و نماز شخص چیست؟ اگر زمان آن خیلی



صفحه 36 از 80
کوتاه نباشد، حداقل دو ساعت باشد و بیرون شهر هم به حد مسافت باشد، این شخص در آنجا هم باید روزه بگیرد و نمازش را
تمام بخواند. س 318 : پدرم براي انجام کاري از شهر خارج می شدند، به این صورت که با اذان صبح بیرون می رفتند و بعد از
مغرب بر می گشتند ;آیا روزه ایشان صحیح بوده است؟ اگر خارج شهر بحد مسافت بوده روزه ایشان درست نبوده است و اگر
کمتر بوده روزه شان صحیح بوده است.
خمس و زکات