گروه نرم افزاری آسمان

باب دوازدهم در حکم هر گونه تخم و خواص آن







-1 در قرب الاسناد- 34 - بسندش از امام ششم علیه السّلام که پرسش شد از تخم پرنده آبی، فرمود هر کدام مانند تخم مرغ (2)
خانگی یک سرش پهن است بخور و گر نه مخور. ( 3) بیان: میان فقهاء ما خلافی نیست که تخم تابع خود حیوان است در حلالی و
حرامی و اگر اشتباه شود آن تخم که دو سویش برابر نیست حلال است نه آنچه برابر است و اخبار بسیار هم بر آن دلالت دارند، و
مشهور است که تخم ماهی حلال حلال است و از حرام حرام، و اگر اشتباه شود آن تخم ماهی که زبر است حلال است و آنکه نرم
است حرام. و بسیاري از اصحاب این تفصیل را مقید بحال اشتباه نکردند و مطلق آوردند و ابن ادریس منکر آن است، در سرائر
گفته: اصحاب ما رفتند باینکه هر چه از تخم ماهی زبر است خورده شود و هر چه نرم و شل است خورده نشود و دلیلی از کتاب و
سنت و اجماع بر این گفته نیست و خلافی نیست که هر آنچه در شکم ماهی است پاك است و اگر این درست بود ماهی خرد
نمک سود حلال نبود- پایان. گویم: روایتی ندیدم که این تفصیل را داشته باشد و ظاهر اینست که اتفاق بیشتر فقهاء بر آن مستند
بروایت است و اعتماد بر این ظاهر هم مشکل است و هر تخمی که از ماهی حلال گرفته شود حلال است و اگر از حرام باشد ظاهراً
حرام است و اگر مشتبه باشد حکمش را دانستی که ظاهر عموم آیات و اخبار حلال بودنست ص: 230 بویژه
اگر زبر باشد و احوط اجتناب از آنست مطلقا، در مختلف از قول شیخ مفید- ره- آورده که تخم زبر ماهی حلال است و از نرم و
شل باید کناره کرد. و سلّار گفته: تخم ماهی دو بخش است زبر و نرم و نخست حلال است و دوّم حرام، و ابن حمزه هم چنین گفته
حلال شده بر شما شکار دریا و » وانگه کلام ابن ادریس را آورده و گفته مورد اعتماد اباحه است براي عموم قول خدا تعالی
و بما احادیث معتبري منافی آن نرسیده و باید آن را پیروي کرد. پایان. گویم: ظاهر اینست که حکم « خوراکش، 96 - المائده
2- در قرب الاسناد: ( 118 ) بسندش از علی بن جعفر از برادرش موسی ( فاضلین به اباحه در باره تخم ماهی حلال است نه مطلقا. ( 1
علیه السّلام که پرسیدمش از تخمی که کسی از نیزار بدستش رسیده و نداند تخم چیست شاید خوردنش؟ فرمود: اگر دو سویش
140 ) بسندش از سلمه کنیز فروش که از امام ششم علیه السّلام / 3- در خصال ( 1 ( نابرابرند باکی ندارد و اگر برابرند حرام است. ( 2
4- و از همان ( 610 ): از امام ششم که سه ( پرسیدم کدام تخم حرام است؟ فرمود: هر کدام سرش را از کونش نشناسی مخورش. ( 3
5- در تحف العقول: ( 248 ) از امام صادق علیه السّلام ( چیز لاغر کنند: پیوسته تخم خوردن، ماهی خوردن و گل خرما خوردن. ( 4
6- در بصائر و دلائل طبري: ( 148 ) بسندي از ( که تخم حلال آنست که دو سویش نابرابرند و اگر برابرند خوردنش حرام است. ( 5
مردي از اهل یک چاه آب که من نزد امام ششم علیه السّلام بودم و با او وداع کردم و بیرون شدم تا به اعوص (مکانی است) رسیدم
و نیازي یادم آمد و برگشتم نزد او و خانه پر شده بود میخواستم در باره تخم خروس آبی از او بپرسم (سخنی فرمود) که یعنی تخم
1) بیان: دلالت دارد بر حرمت خروسهاي آبی و تخم آنها، و گویا نشانههاي ) خروس آبی را مخور. ص: 231
7- در محاسن: ( 481 ) بسندش تا علی علیه السّلام که پیغمبري بخدا از کمی نژاد امتش ( حلالی ندارند و حمل بر کراهت شود. ( 2
8- و از همان ( 481 ) بسندي از امام ششم علیه ( شکوه کرد و باو فرمود: بدانها فرماید تخم بخورید و خوردند و نژادشان فزود. ( 3
9- از همان ( 481 ) بسندش (همین مضمون را ( السّلام که پیغمبري بخدا از کمی فرزند شکوه کرد و او را فرمود تخم بخورد. ( 4
10 - و از همان بسندش از عمر بن ابی حسنه جمّال که بابی الحسن علیه السّلام از کمی فرزند شکوه کردم فرمود ( آورده). ( 5
11 - و از همان بسندش از موسی بن بکر که شنیدم أبو الحسن علیه السّلام میفرمود: ( آمرزشخواه و تخم مرغ را با پیاز بخور. ( 6
صفحه 105 از 138
12 - و از همان بسندش از امام ششم علیه السّلام که هر که فرزند ندارد بسیار تخم خورد. ( بسیار تخم بخورید که فرزند را فزاید. ( 7
-13 و از همان بسندش از مرازم که نزد امام ششم علیه السّلام تخم را نام بردند و فرمود: هلا آن سبک است و شهوت گوشت (8)
15 - در محاسن بسندش ( 14 - و از همان بسندش از مرازم همین را آورده و افزوده که در تخم شرّ و فسادي نیست. ( 10 ( را ببرد. ( 9
16 - در محاسن بسندش از حمران بن اعین که بامام ( از امام ششم علیه السّلام که زرده تخم سبک است و سفیدهاش سنگین. ( 11
ششم علیه السّلام گفتم: مردمی پندارند زرده تخم سبکتر است از سفیدهاش فرمود: از چه راه گویند؟ گفتم: پندارند که پر از
1) بیان: میشود ) سفیده است و استخوان و پی از زرده است امام فرمود: پس پر سبکتر از آنها است. ص: 232
منظور این خبر بیان نادانی آنها باشد به علت و اگر چه اصل قضاوت درست است، یا خیر نخست از تقیه باشد و خلاصه سخنش این
( است که علت آنها نقیض مدعا شدنست زیرا پر سبکتر اجزاء پرنده است و سبک است که سبک آورد پس سفیده سبکتر است. ( 2
18 - در خرائج: روایت است از اسماعیل بن ( -17 در فقه الرضا فرمود علیه السّلام تخمی حلال است که دو سویش نابرابرند. ( 3
مهران که نزد امام ششم علیه السّلام بودم براي وداع چون آن سال حاجی بودم و بیرون شدم و چند چیز بیاد آوردم که میخواستم از
او بپرسم و برگشتم و خانهاش پر بود از مردم و مسألهام از تخم پرندههاي آبی بود و نپرسیده بمن گفت: تخم پرنده آبی را مخور.
240 ) پرسش شد از امام باقر علیه السّلام که در جزیرهاي تخم فراوانی یافت شده فرموده بخور هر چه دو / -19 در مناقب ( 4 (4)
20 - در مکارم ( 184 ) از علی بن احمد اشیم که شکوه کردم بامام رضا علیه ( سویش نابرابرند و مخور آنچه دو سویش برابرند. ( 5
21 - از امام ششم علیه ( السّلام که خوراك کم بمن گوارا است، فرمود: زرده تخم مرغ بخور و خوردم و سود برایم داشت. ( 6
22 - از علی علیه السّلام که پیغمبري بخدا از کمی نژاد امتش شکوه ( السّلام که هر که فرزند ندارد باید بسیار تخم مرغ بخورد. ( 7
23 - از زراره که از امام پنجم علیه السّلام پرسیدم از ( کرد و خدا عزّ و جلّ باو فرمود به آنها فرماید که نان با تخم بخورند. ( 8
24 - در هدایه: بخور هر تخمی که دو ( تخمها که در نیزارها است فرمود: هر چه دو سویش برابرند مخور و هر چه نابرابرند بخور. ( 9
123 ) از جعفر بن محمّد علیه السّلام که هر تخمی دو سویش / 25 - در دعائم: ( 2 (10) .( سویش نابرابرند و مخور آنچه برابرند ( 79
(1) نابرابرند خوردنش حلال است و اگر نابرابرند تخم جانور حرامند. ص: 233
باب سیزدهم حکم اعضاء بیجان مردار و حیوان غیر مأکول اللحم
524 ) بسندش از امام ششم علیه السّلام که ده چیز از مردار پاکند: استخوان، مو، پشم، پر، شاخ، سم، تخم، / -1 در خصال ( 2 (2)
2- در قرب الاسناد: بسندش تا جابر بن عبد اللَّه انصاري که دبّاغی پشم و مو شستن آنها است با آب و ( شیردان، شیر و دندان. ( 3
3- در قرب الاسناد: ( چه چیز پاكکنتر است از آب. ( 4) بیان: تفسیر شده به ملاقات آنها با مردار برطوبت یا بر استحباب. ( 5
بسندش تا اینکه پرسش شد از علی علیه السّلام از گوسفندي که مرده و از آن شیري دوخته شده، فرمود راستی این حرام محض
4- و از همان بسندش از امام پنجم علیه السّلام که باکی نیست بدان چه از پرنده و مرغ بکنند و براي خمیر از آن سود ( است. ( 6
( 5- و از همان بسندش تا علی علیه السّلام که شستن پشم مردار تذکیه آنست. ( 8 ( برند و هم دمهاي طاوسان و یال و دم اسبان. ( 7
-6 در محاسن بسندش تا امام ششم علیه السّلام که 12 چیز مردار حلالند: مو، پشم، کرك، نیش، شاخ، دندان، سم، تخم، شیردان،
ناخن، چنگال و پر. ( 9) بیان: ذکر دندان پس از نیش ذکر عام است پس از خاص و ظلف سم شکافته گوسفند و گاو و مانند آنها
است و شاید در اینجا شامل سم نشکافته هم بشود و نامبردن خصوص آن براي اینست که نظر به حیوان مأکول اللحم است که سم
نشکافته ندارد و نام نبردن استخوان براي اینست که آلوده است باجزاء مردار و چربی آن و مخ که دارد و پس از تهیشدنش از آنها
7- در محاسن بسندش از حلبی از دندان پیش که میافتد شاید بجایش دندان گوسفند نهند، فرمود: اگر خواهد ( پاك باشد. ( 10
1) توضیح: گویا شرط تذکیه استحبابی است ) بجایش دندان گوسفند نهد پس از آنکه تذکیه شده. ص: 234
صفحه 106 از 138
8- عیاشی بسندي که ابن کواء از علی ( و یا مقصود پاکی آنست باعتبار اینکه دندان در سخن امام اعم از دندان گوسفند باشد. ( 2
علیه السّلام که پرهیز بود پرسید من یک مرغ خانگی مرده را لگد کردم و از او تخمی برآمد آن را بخورم؟ فرمود: نه، گفت آن را
زیر مرغ نهادم و از آن جوجهاي برآمد آن را بخورم؟ فرمود: آري گفت: چطور فرمود: جوجه زندهایست که از مرده برآمده و آن
تخم مردهاي که از مرده برآمده در مشارق الانوار مانندش از ابن کواء آمده. ( 3) بیان: زیرا زندهاي باشد یعنی استحاله شده و پاك
9- در مکارم: از عبد اللَّه بن سلیمان که از ابی جعفر علیه السّلام پرسیدم از ( شده و میشود این را حمل بر کراهت یا تقیه نمود. ( 4
10 - از قاسم بن ولید که پرسیدم امام ششم علیه السّلام را از ( استخوان فیل فرمود: باکی ندارد و منهم از آن شانهاي دارم. ( 5
11 - در طب الائمه از امام یازدهم روایت است که شانه زدن با شانه ( استخوان فیل که روغندانی یا شانه باشد فرمود: باکی ندارد. ( 6
عاج موي را برویاند در سر، الخبر. ( 7) بیان: عاج بقول جوهري و فیروزآبادي استخوان فیل است، در نهایه است که آن حضرت
صلی اللَّه علیه و آله را شانهاي از عاج بود، عاج ذبل است و گفتند از استخوان سنگ پشت دریا است و اما عاج استخوان فیل نزد
شافعی نجس است و نزد ابی حنیفه پاك- پایان- در صحاح گفته: ذبل مانند عاج است که از استخوان سنگ پشت دریا است و از
آن دست بند سازند- پایان. و من گویم: ظاهراً مقصود از عاج استخوان فیل است که دندان آن را هم گویند و کسی که از عامه آن
را نجس داند حدیث را باستخوان سنگ پشت تفسیر کرده و اطلاق اخبار دلالت بر جواز استعمالش دارد خواه از مذکی باشد یا جز
آن و هم دلیل پاکی فیل است بنا بر قول کسی که اجزاء بیجان نجس العین را هم نجس میداند در مصباح گفته: عاج نیش فیل است
و لیث گفته: جز نیش را عاج نگویند، و عاج ص: 235 پشت سنگ پشت دریا است و بر آن حمل شود این
حدیث که فاطمه علیها السّلام دست بندي از عاج داشت و نمیشود آن را به نیش فیل تفسیر کرد چون نیش فیل نجس است بخلاف
12 - در مکارم ( 109 ): از عبد اللَّه بن سنان که پرسیدم امام ششم علیه ( سنگ پشت و حدیث خود دلیل قائل بطهارت است. ( 1
السّلام را از مردیکه دندانش میگسلد شایدش که با طلا آن را بندد؟ و اگر بیفتد شاید بجایش دندان گوسفند نهد؟ فرمود: آري اگر
13 - و از زراره که پدرم در حضور من از امام ششم ( خواهد آن را بندد بشرط که تذکیه شده باشد و از حلبی مانندش آمده. ( 2
14 - و از قتیبۀ بن محمّد که ( علیه السّلام پرسید مردي دندانش میافتد و از دندان مرده گیرند و بجایش نهند فرمود: باکی ندارد. ( 3
بامام ششم علیه السّلام گفتم: ما از این خزّ بپوشیم و تارش ابریشم است؟ فرمود: ابریشم باکی ندارد که با جز او باشد حسین علیه
السّلام کشته شد و بر تن جبه خزي داشت که تارش ابریشم بود، گفتم: من این رو لباسی بربري را پوشم و پشمش از مردار است
14 - در هدایه 79 : ده چیز از مردار پاکند: استخوان، مو، پشم، پر، ( فرمود: پشم جان ندارد نبینی از زنده چیده شود و فروش شود. ( 4
15 - در نوادر راوندي بسندي تا علی علیه السّلام که هر چه خون جهنده ندارد چون در ( شاخ سم، تخم، شیردان، شیر، دندان. ( 5
نانخورش بمیرد خوردنش باکی ندارد، و پرسش شد از روغن زیت که جانور خون دار در آن افتد و میرد، فرمود: بفروشش بکسی
که صابونش سازد. ( 6) بیان: دلالت دارد بر جواز بکار بردن متنجس در آنچه پاکی شرطش نیست و بر پاکی آنچه خون جهنده
16 - در دعائم: از علی علیه السّلام که در خوراکی که حشرههاي زمین و مگس و آنچه خون جهنده ندارد در آن بمیرد ( ندارد. ( 7
رخصت داد و فرمود: آنها چیزي را نجس نکنند و حرام نکنند، و اگر خوندار در آن میرد و مایع باشد اطراف خود را فاسد سازد و
1) دنبالهایست و تفصیلی: در روضه گفته: مردار را خوردن و بکار ) بقیه آن خورده شود ( 2 ر 126 ). ص: 236
بردن حرام است باجماع و ده چیزش حلال است باتفاق و یازدهم مورد خلاف است و آن ده: پشم، مو، کرك، پر، که اگر چیده
شوند پاکند و اگر کنده شوند ریشه آنها که بمردار پیوست است شسته شود چون رطوبت دارد، شاخ، سم، دندان و استخوان، اینها
از مردار جدایند و از نظر بکار بردن و اما از نظر خوردن ظاهر جواز آنست که زیانی ندارد بحکم اصل و تخم چون پوسته سفته
رویش محکم باشد و گر نه در حکم مردار است و شیردان که از شکم بزغاله شیري درآرند و در آن مایع زردیست و آن را
بگذارند تا مانند پنیر بسته شود و چون بزغاله چیز خور شود شکمبه گردد و ظاهر تفسیر نخست اینست که انفحه شیریست که در
صفحه 107 از 138
شکم بره و بزغاله حالی بحالی شده و از جمله آنها است که جان ندارد. در صحاح گفته: انفحه شکمبه برّه و بزغاله است تا غذا
نخورد و چون خورد شکمبه باشد و نزدیک بدانست تفسیر جمهره، و بنا بر این از اعضاء جاندار جدا شده و بنا بر اول پاك است و
اگر چه بپوست مردار چسبیده بحکم نصّ و بر تفسیر دوّم آنچه درون آنست قطعا پاك است و همچنان بیرونش بحکم اصل و آیا
ببر خورد مردار بالعرض نجس است؟ وجهی دارد، در ذکري گفته: بهتر آنست که برونش تطهیر شود و اطلاق نصّ دلالت دارد بر
پاکی آن مطلقا آري این اشکال بماند که انفحه جدا شده از اعضاء مردار همان شیر حالی بحالی شده است یا خود شکمبه براي
اختلاف اهل لغت و یقینی آن همانست که در درون آنست زیرا مورد اتفاق است. و شیر در پستان مردار هم بقول مشهور استثناء
شده و دلیلش روایاتیست چون صحیحه زراره و در خبر دیگر نجس شمرده شد ولی سندش ضعیف است جز اینکه موافق قاعده
تنجس مایع بملاقات نجس است و قاعده هر نجس حرام است میباشد، در دروس روایت تحریم را ضعیف دانسته و قائل آن را نادر
1) من گویم: بناچار باید بچند فائده آگهی داد. 1- شیخ در ) و آن را حمل بر تقیه نموده- پایان-. ص: 237
نهایه به استثناء پشم، مو و کرك را در صورت چیدن دانسته و سخنش توجیه شده باینکه ریشه آنها بگوشت پیوند است و جزء
آنست و در صورت نبودن آن جزء بیجانها باشد، و این سخن ضعیف است زیرا اطلاق اخبار کندن آنها را هم فراگیرد، و فرمان
شستن در برخی روایات قرینه همان کندنست، و نام نداشتن ریشه بدانها ممنوع است. 2- ظاهر اینست که آنچه نام برده شده پاکند
و جز در شیردان مورد اتفاق است در صورتی که از حیوان نجس العین نباشند جز در باره تخم که علامه تفصیل داده میان اینکه از
- مأکول اللحم باشد یا جز آن و نخست را پاك دانسته و دوّم را نجس، و شهید تصریح کرده که فرقی ندارند و این اقوي است. 3
بیشتر اصحاب در باره تخم شرط دانستند که پوسته رو بسته شده باشد براي روایت غیاث بن ابراهیم و از صدوق در مقنع نقل شده
که این شرط را نیاورده و سخن فقهاء ما در تعبیر از این شرط مختلف است برخی متقدمین همان تعبیر روایت را آورده و گفته: اگر
پوسته کلفت بر آن پوشیده است. شیخ در نهایه گفته: اگر پوسته بالا را بر خود گرفته، و جمعی چون محقق پوسته اعلی گفتند، و
در کلام علامه در جملهاي از کتابهاش پوسته سخت آمده و سختی را بر قید وارد در روایت افزوده، و علامه از یکی از عامه روایت
کرده قول بطهارت را و اگر چه پوسته بالا هم بخود نگرفته باین دلیل که همان پوسته نازك آن را از نجاست حفظ میکند، سپس
گفته بعقیده من اگر پوست بالا را دارد پاك است و اگر چه سخت نشده باشد چون ملاقات نجس ندارد و گر نه پاك نیست و این
4- در تذکره گفته نافه مشک پاك است خواه از زنده گرفته شود و خواه از مردار، در ذکري گفته: مشک پاك است ( خوبست. ( 2
با پوسته آن باتفاق فقهاء و اگر چه از تذکیه نشده باشد، و در منتهی گفته اگر پس از مردن جدا شده اقرب اینست که نجس است
ص: 238 و قول نخست اقرب است براي روایت ( 1) صحیحه از علی بن جعفر که از برادرش موسی علیه
السّلام پرسیده که نافه مشک با مرد است و او نماز میخواند و در جیب و جامه او است بهمراهش فرمود: باکی بدان نیست. ( 2) ولی
در صحیح از عبد اللَّه بن جعفر است که نوشتم بدو یعنی ابی محمّد علیه السّلام که رواست نماز گذارد و با او نافه مشک است
فرمود: باکی ندارد اگر تذکیه شده و پاسخ داده شده که تذکیه نداشتن مستلزم نجاست نیست و نه منع از همراه بودنش در نماز با
اینکه بسا مقصود از مذکی در روایت پاك باشد یعنی نجاستی از خارج بآن نرسیده باشد و احوط اینست که در نماز با خود ندارد
جز که از مذکی باشد و خریدش از مسلمان بس است در حکم تذکیه. 5- مشهور میان اصحاب نجاست اجزاء بیجان نجس العین
است چون سگ و خوك و کافر و سید مرتضی- ره- مخالف آنست و حکم بپاکی آن نموده و اشهر اقوي است و گرچه ظاهر
( برخی اخبار گواه مذهب او است و البته سخن در باره بیشتر این احکام در کتاب طهارت و نماز بیاید ان شاء اللَّه تعالی. ( 3
باب چهاردهم در فضل گوشت و پیه و نکوهش کسی که 40 روز گوشت نخورد و بیان انواع گوشت
-1 در قرب الاسناد ( 69 ط نجف) بسندش تا علی علیه السّلام که گوشت را باشید زیرا گوشت از گوشت است، و گوشت (4)
صفحه 108 از 138
2- بهمان سند که رسول ( گوشت رویاند، هر که 40 روز گوشت نخورد بدرفتار شود، مبادا ماهی بخورید که تن را آب کند. ( 5
-3 (6) .( خدا صلی اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: سر خوراك دنیا و دیگر سرا گوشت است، و سره نوشابه دنیا و دیگر سرا آب ( 72
و بهمان سند که علی علیه السّلام درآمد مالی که در ینبع داشت میآورد و برایش از آن خوراك میساختند و نان ترید میکردند با
زیت و خرماي عجوه، و ص: 239 تریدي از آن فراهم میکردند که خود میخورد و بمردم میخورانید از نان و
618 ) بسندش تا امیر المؤمنین علیه السّلام که چون مسلمانی / 4- در خصال ( 2 ( گوشت و بسا که خودش هم گوشت میخورد. ( 1
ناتوان شد باید گوشت و شیر بخورد زیرا خدا عزّ و جلّ نیرو را در آنها نهاده، و فرمود: گوشت گاوها و شیرشان درمانست و
(314 / 5- در عیون ( 1 ( روغنشان شفاء، فرمود: کم ماهی بخورید که تن را آب کنند و بلغم را افزایند و نفس را سخت کنند. ( 2
بسندش تا امام ششم علیه السّلام که خدا تبارك و تعالی بد دارد خانه گوشت را و گوشت فربه را و یکی از یارانش باو گفت: یا
ابن رسول اللَّه ما البته گوشت را دوست داریم و خانه ما بیگوشت نیست این چگونه شود؟ فرمود چنین نیست که تو فهمیدي همانا
خانه گوشت خانهاي است که در آن ببدگوئی گوشت مردم خورده شود و گوشت فربه، زورگوي بزرگی فروش است که در رفتن
گفتند مقصود « خانه گوشت را و اهلش را » بخود ببالد. ( 3) توضیح: در نهایه است که خدا بد دارد خانه گوشتین را و در روایتی
آنانند که بسیار گوشت مردم را با غیبت بخورند، و گفتند: آنانند که بسیار گوشت بخورند و آن را پیوسته دارند و این معنی مناسبتر
است و از اینست گفته عمر که بپرهیزید از این گوشتفروشیها که سرکشی دارند مانند سرکشی مَی، گویند مردیست لحم و لاحم و
ملحم و لحیم، لحم آنکه بسیار گوشت خورد ملحم آنکه بسیار گوشت دارد یا آن را میخوراند، لاحم آنکه نزد او گوشت است
لحیم آنکه گوشتین است پایان. گویم: از آنچه گفتیم برآید که احادیث نکوهش گوشت از راه تقیهاند، و تعبیر از متکبر بر خود
35 ) بسندي تا رسول / 6- در عیون ( 2 ( بالنده بگوشت فربه استعاره است زیرا او بخود باد میکند و به بینی خود و گویا فربه باشد. ( 4
خدا صلی اللَّه علیه و آله و سلم که سره خوراکها در دنیا و دیگر سرا گوشت است و سره نوشابهها در دنیا و دیگر سرا آبست و من
-8 ( 7- در صحیفه رضا ( 10 ) بسندي مانندش آمده. ( 2 ( سرور ص: 240 فرزندان آدمم و افتخاري نیست. ( 1
35 ) با سند از امیر المؤمنین علیه السّلام که گوشت را باشید زیرا گوشت رویاند و هر که 40 روز گوشت نخورد / در عیون ( 2
41 ) باسنادي از علی علیه السّلام که گوشت و پیه نزد / 9- در عیون ( 2 ( بدرفتار شود، در صحیفه از آن حضرت مانندش آمده. ( 3
پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله یاد شدند و فرمود: تیکه از آنها در شکم نیفتد جز که بجایش شفا باشد و از جایش دردي بدرآید، در
155 ) بسندش از امام ششم علیه السّلام که سه چیز فربه کنند و سه چیز لاغر اما آنها / 10 - در خصال ( 1 ( صحیفه مانندش آمده. ( 4
که فربه کنند پیوسته حمام گرفتن و بوي خوش و پوشیدن جامه نرم و اما آنچه لاغر کنند ادامه خوردن تخم و ماهی و طلع خرما (و
آن غلاف گل خرما است). ( 5) در محاسن ( 400 ) بسندش از ابی جارود که از امام ششم علیه السّلام پرسیدم گوشت و روغن
12 - و از همان ( 459 ) بسندش از بشیر بن غالب که با حسین بن علی علیه السّلام ( آمیخته شوند، فرمود بخور و بمن بخوران. ( 6
13 - و از همان بسندش از عبد اللَّه بن بکیر ( بمدینه میرفتیم و بهمراهش گوسفند پختهاي بود و بهر جمعی عضوي از آن میداد. ( 7
که امام ششم فرمود: تا گوشتی برایش خنک کردند و نزدش آوردند و فرمود: سپاس خدا را که آن را دلخواه من ساخت و آنگه
14 - و از همان بسندش تا رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله که گوشت ( فرمود: نعمت در حال عافیت به است از نعمت بر توانائی. ( 8
15 - و از همان بسندش تا رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله که سره نانخورش بهشت ( سر خوراکها است در دنیا و دیگر سرا. ( 9
16 - و از همان بسندش از امام ششم علیه السّلام که شیوه رسول خدا بود که ص: 241 ( گوشت است. ( 10
17 - و از همان از یقطینی از ابی عبد اللَّه محمّد انصاري و مرد نیکی بود از عبد اللَّه بن سنان که گفت پرسیدم ( گوشت میخورد. ( 1
و گوشت » امام ششم علیه السّلام را از سره خوراکها در دنیا و دیگر سرا فرمود: گوشت، آیا نشنیدي خدا تبارك و تعالی فرماید
460 المحاسن). ( 2) توضیح: گواه آوردن از آیه باینست که خدا از همه نانخورشها گوشت ) « پرنده از آنچه میخواهند 21 - الواقعه
صفحه 109 از 138
را نام برده پس سره نانخورش دیگر سراست و اما ذکر فاکهه خلاف آن نیست چون میوه در عرف نانخورش نیست یا غرض اینست
( 18 - در محاسن از ابی جعفر علیه السّلام که سید خوراکها گوشت است. ( 4 ( که سره است بر جز فاکهه و نخست روشنتر است. ( 3
-19 و از همان (..) بسندش از حماد بن عثمان که بامام ششم علیه السّلام گفتم: خانه گوشتین بد است فرمود: چرا گفتم: از شما بما
20 - و از همان (..) بسندش از حمّاد گوشت فروش که از امام ششم علیه السّلام پرسیدم خانه ( رسیده، فرمود: باکی ندارد. ( 5
گوشتین را بد دارید؟ فرمود: براي چه؟ گفتم: از شما بما رسیده و من بهمراه مردمی و برادرانی در خانه هستم و همکاریم فرمود:
21 - و از همان (..) بسندش از امام ششم علیه السّلام که گفتمش کسانی که در بر مایند روایت ( باکی ندارد ادامه دادن آن. ( 6
کنند که خدا خانه گوشتین را بد دارد فرمود: راست گفتند و بدان معنا نیست که رفتند، راستش خدا بد دارد خانهاي که گوشت
22 - و از همان ( 461 ) بسندش از ادیم هروي فروش که بامام ششم علیه السّلام گفتم: بما رسیده ( مردم در آن خورده شود. ( 7
رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله میفرمود: راستش خدا دشمن دارد خانه گوشتین را فرمود همانا آن خانهایست که درش گوشت
مردم خورده شود، البته رسول خدا خودش گوشتین بود و گوشت دوست بود و زنی آمد نزد رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله و
چیزي از او پرسید و عایشه در بر او بود، و چون برگشت و قامت کوتاهی داشت عایشه ص: 242 با دستش
بدو اشارت کرد و آن را حکایت کرد که کوتاه قد است، رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله بدو فرمود: خلال کن، گفت: یا رسول
اللَّه چیزي خوردم که خلال کنم؟ و تیکه گوشتی از دهانش بدر افتاد. ( 1) بیان: گویا بمعجزه آن حضرت صلی اللَّه علیه و آله تیکه
گوشتی میان دندانهایش پیدا شد تا بداند که غیبت بمنزله خوردن گوشت مردم است و زمخشري در فائق از سفیان ثوري روایت
کرده که در باره گوشتینها از او پرسیدند، گفت: آنانند که پر گوشت مردم را خورند، در قاموس گفته: لحم بر وزن کتف کسی
ان اللَّه » که تنش پر گوشت است و بسیار گوشت خورد و بدان شیفته است و هم خانهاي که در آن بسیار غیبت مردم شود و حدیث
23 - در محاسن (..) بسندش از ( بدان تفسیر شده و باز لاحم یعنی پر گوشت خورد و آن را دوست دارد. ( 2 « یبغض البیت اللحم
عبد الأعلی مولی آل سام که بامام ششم علیه السّلام گفتم: ما پیش خودمان از رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله و سلم روایت کنیم
که خدا بد دارد خانه گوشتین را فرمود: دروغ گفتند همانا رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله خانهاي را فرموده که در آن بدگوئی
مردم شود و گوشت مردم را خورند، و پدرم گوشت دوست بود و روزي که درگذشت در آستین ام ولدش سی درهم براي خرید
24 - در محاسن (..) بسندي از امام ششم علیه السّلام که رسول خدا صلی اللَّه علیه و اله گوشتین بود و گوشت را ( گوشت بود. ( 3
25 - و از همان (..) بسندي تا اینکه رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: ما قریش مردمی گوشت ( دوست میداشت ( 4
26 - و از همان (..) بسندي تا رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله که گوشت ترشی عرب است. ( 6) تبیان: یعنی چون از ( دوستیم. ( 5
خوردن غذاهاي شیرین مانند خرما خسته شوند گوشت خواهند و بدان گرایند، در قاموس گفته حمض گیاه شور مزه و تلخ است
که مانند میوه است براي شتر و خلّه گیاه شیرینست و نان او است، تحمیض کمگذاري از هر چیز است، در نهایه است که در حدیث
ابن عباس آمده که چون ص: 243 کسانی که نزد او بودند پر میگفتند در گفتگو پس از قرآن و تفسیر بآنها
یعنی در گفتگوها و گزارشهاي انس آور وارد شدند و اصل آن از حمض در وصف گیاه است که چون میوه « أحمضوا » میگفت
شتر است، و چون از خستگی آنها نگران میشد و میخواست آسایش کنند میفرمود تا بسخنهاي خوشمزه و داستانها پردازند. و از این
معنی است حدیث زهري که گوش خسته میشود و دل کامجو است یعنی خواهشها دارد مانند شتر که حمض میخواهد و آن هر
است که « احمضت الابل » یعنی مرد را از وضع خود برگردانید و آن از باب « احمضت الرجل عن الامر » گیاه ترش مزه است گویند
27 - المحاسن ( 462 ) بسندي از ( چون شتر از چریدن خلّه که گیاه شیرین است خسته شود میل بگیاه ترشین کند و بدان گراید. ( 1
امام ششم علیه السّلام که پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله نگاه کرد بگوشتی که بریره آورده بود و فرمود: چه شما را بازداشت از پخت
28 - و از همان (..) بسندي از امام ششم علیه السّلام که پدرم جز ( آن و البته رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله گوشت دوست بود. ( 2
صفحه 110 از 138
70 درهم بجا نگذاشت که براي خرید گوشت پس انداز داشت و از گوشت خوردن شکیبائی نداشت. (بسند دیگر همین مضمون را
29 - و از همان ( 463 ) بسندش از زراره که با امام پنجم علیه السّلام 15 روز چاشت خوردم با ( آورده و پول را 30 درهم گفته). ( 3
30 - و از همان (..) بسندش از زراره که در ماه شعبان 15 روز با امام ( خوراك گوشت و در همان بسند دیگر مانندش آمده. ( 4
پنجم علیه السلام هر روز با خوراك گوشت چاشت خوردم و ندیدم یک روزش روزه دارد. ( 5) بیان: افطار آن حضرت در شعبان
31 - در محاسن (..) بسندي تا امیر المؤمنین علیه السّلام که گوشتهاي گاو درد ( براي عذري بوده یا براي بیان جواز آن بوده. ( 6
32 - و از همان بسندش از لفّافی که أبو الحسن علیه (1) باشند. و از همان: بسندي مانندش آمده. ص: 244
السّلام در مکه نزد او میفرستاد تا برایش گوشت گاو بخرد و آن را خشک میکرد و قدید مینمود. ( 2) بیان: قدید گوشت تیکه یا
تیکه دراز است و بمعنی گوشت خشکیده از قاموس است، و گویا براي درمان بوده و یا نیاز دیگر یا نوعی از قدید که مکروه نیست
یا کراهت مخصوص قدید نپخته است و کلینی بسندي تا امام ششم علیه السّلام آورده که گفتم: گوشت را تیکه کنند و بر آن نمک
33 - در محاسن ( 63 ) بسندش از ( زنند و در سایه خشکانند، فرمود: خوردنش باکی ندارد چون نمک آن را دگرگون کرده. ( 3
عطیه که بابی جعفر علیه السّلام گفتم: اصحاب مغیره مرا از خوردن گوشت قدید نپخته باز میدارند، فرمود: خوردنش باکی ندارد.
-34 و از همان از یکی از اصحاب ما که آن را بالا برده تا امام ششم علیه السّلام که دو چیز خوبند هرگز بدرونی فاسد در نیایند (4)
جز که بهش سازند و دو چیز تباهند که هرگز بدرون بهی درنیایند جز که تباهش کنند آن دو چیز خوب انار است و آب گرم ولرم
35 - در محاسن (..) از امام ششم علیه السّلام روایت است که ( و آن دو تباه پنیر است و گوشت خشک شب مانده و بو گرفته. ( 5
سه چیز تن را ویران کنند و بسا بکشند خوردن قدید و شکم پر حمام رفتن و همخوابی پیره زنها و ابو اسحاق نهاوندي بدانها افزوده
36 - در محاسن ( 63 ) بسندش که امام ششم علیه (6) .( و همخوابی زنان با شکم پر از خوراك. در مکارم مانندش آمده ( 184
السّلام فرمود: سه چیز ناخورده فربه سازند و سه خورده شوند و لاغر کنند، دو چیز همه سودي دارند و زیانی ندارند و دو چیز همه
زیانی دارند و هیچ سودي ندارند آنها که ناخورده فربه کنند پوشیدن جامه کتان است و بوي خوش و نوره کشیدن و آنها که
خورده شوند و لاغر کنند گوشت خشکیده و پنیر و طلع هستند، و در حدیث دیگر گرد و آمده ص: 245 و
در حدیث دیگر تهمانده روغن آب شده آمده گوید: گفتم: آن دو که همه سودي دارند و زیانی ندارند چه باشند؟ فرمود: شکر و
انار و آن دو که همه زیانی دارند و سودي ندارند گوشت خشکیده و پنیر، گفتم: قربانت فرمودي لاغر کنند و اینجا فرمائی زیان
آرند؟ فرمود: ندانی که لاغري خود زیانست. ( 1) بیان: حدیث را در کافی بسندي از برقی آورده و در مکارم بیسند آورده در
قاموس گفته: شعار زیر پوش است، در بیشتر نسخههاي کافی گردو آمده و در حدیث دیگر گردو و تهمانده روغن که آب کنند و
در حدیثی جزر است که آن گوشت پشت شتر است و آنچه در اینجا است روشنتر است. و در کافی است که آن دو که همه سودي
دارند و زیانی ندارند آب نیم گرم است و انار، اینکه فرمود: ندانی که لاغري خود زیانست یعنی زیان اعم از لاغریست و آن را
379 ) بسندش تا / 37 - در مجالس ابن الشیح ( 1 ( ویژه یکم ساخته چون مایه زیانی مخصوصی است بخلاف دوم که عام است. ( 2
امام چهارم علیه السّلام که دو چیز بدرونی در نیایند جز تباهش کنند و دو تا بدرونی در نیایند جز بهش سازند اما آن دو که مصلح
38 - در محاسن ( 464 ) بسندش تا ( درون آدمیزادهاند انار است و آب نیم گرم و اما آن دو که تباه سازندهاند پنیر است و قدید. ( 3
رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله که هر که 40 روز بر او گذرد و گوشت نخورده بر عهده خدا وام ستاند و آن را بخورد، در مکارم
39 - در محاسن (..) بسندش از امام ششم علیه السّلام که گوشت از گوشت است و هر که 40 روزش ( 183 ) مانندش آمده. ( 4 )
40 - و از همان (..) بسندش از موسی بن بکیر که شنیدم أبو ( نخورد بد خلق شود بخوریدش که در شنوائی و بینائی بیفزاید. ( 5
الحسن علیه السّلام میفرمود: گوشت گوشت رویاند و هر که یک لقمه پیه بدرونش درآرد مانندش درد برآرد. آسمان و جهان،
465 ) بسندي از زراره که بامام ) -42 ( 41 - (و بسند دیگر همین مضمون را از امام ششم علیه السّلام آورده). ( 2 (1) ج 9، ص: 246
صفحه 111 از 138
ششم علیه السّلام گفتم: قربانت آن پیه که مانند خود را ز درد ببرد کدام پیه است؟ فرمود: پیه گاو و اي زراره کسی پیش از تو مرا
هر که یک لقمه پیه خورد مانند آن از » : از آن نپرسیده، و از امام ششم علیه السّلام در شرح حدیث پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله که
فرمود: آن پیه گاو است. در مکارم مانندش آمده. ( 3) بیان: میان این دو خبر تنافی است و میشود باختلاف مزاجها « درد را فرو آرد
-43 در محاسن (..) بسندي از امام ششم علیه السّلام که (4) «1» . و اشخاص میان آنها جمع کرد و بسا خبر یکم پیه جز گاو باشد
44 - در ( گوشت گوشت رویاند و هر که چهل روزش نخورد بدرفتار گردد و هر که بدرفتار شد در گوشش اذان گوئید. ( 5
محاسن (بسندش مضمون خبر پیش را آورده و در آخرش فرموده) هر که بد خلق شد گوشتش خورانید و هر که پیه خورد فرود
45 - و از همان (..) بسندش از امام ششم علیه السّلام که هر چه دلخواهی دارد و دلخواه مرد گوشت ( آرد مانندش را از درد. ( 6
46 - و از همان بسندش تا علی علیه السّلام که گوشت بخورید ( است و هر که 40 روزش نخورد در گوش راستش اذان گوئید. ( 7
زیرا گوشت از گوشت است و گوشت گوشت رویاند و چون کسی 40 روز گوشت نخورد بد خلق شود و چون آدمی از شماها یا
دابه بدخلق شود همه اذان را در گوش راستش بگوئید و برخی روایت کردند که هر خاندانی 40 شب گوشت نخورند بد خلق
47 - و از همان بسندش از حسین بن خالد که بابی الحسن علیه السّلام گفتم: مردم ص: 247 گویند ( شوند. ( 8
هر که سه روز گوشت نخورد بد رفتار شود، فرمود: دروغ گویند، ولی هر که چهل روز گوشت نخورد خلقش بگردد و تنش هم،
براي اینکه انتقال نطفه از حالی بحالی در 40 روز است. ( 1) بیان: این دلیل 40 روز است زیرا نقل نطفه بعلقه در 40 روز است و هم
مراتب پس از آن پس انتقال آدمی هم از حالی بحالی در 40 روز است چنانچه رسیده است میخورنده نماز و توبهاش تا 40 روز
49 - و از همان ( پذیرفته نشود. ( 2) در محاسن ( 466 ) بسندش از امام ششم علیه السّلام که گوشت با شیر آبگوشت پیمبرانست. ( 3
467 ) بسندش تا رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله و سلم که یک پیغمبري بخدا از ناتوانی و سستی تن شکوه کرد و خدا باو وحی )
50 - و از همان بسندش (همین مضمون را آورده) و از ( کرد گوشت را با شیر بپز و بخور که برکت و نیرو را در آنها نهادم. ( 4
51 - و از همان (..) بسندش از امام ششم علیه السّلام (همین مضمون آمده با این توضیح) که ( همان بسندي مانندش را آورده ( 5
52 - در محاسن (..) بسندش از علی علیه السّلام که ( گوشت را با شیر تازه بپزند نه با شیر ترش کرده که آن را دوقبا گویند. ( 6
پیغمبري بخدا از سستی امتش شکوه کرد و آنها را فرمود: گوشت را با شیر بخورند و خوردند و نیرو گرفتند در مکارم مانند آن از
53 - در محاسن (..) بسندش که مردي باو نوشت و از سستی خود شکوه کرد، پاسخ (7) .( امیر المؤمنین علیه السّلام آمده ( 182
54 - و از همان (..) بسندش تا امیر المؤمنین علیه السّلام که چون مسلمان سست شد باید گوشت ( نوشت گوشت را با شیر بخور. ( 8
55 - و از همان و مکارم از سعد بن سعد اشعري که بامام رضا علیه السّلام گفتم ص: ( را با شیر بخورد. ( 9
248 ما از خاندانی باشیم که گوشت میش نخورند فرمود: چرا گفتم: میگویند صفراء و دردسر و دردهاي دیگر میآورد، فرمود: اي
56 - در محاسن (..) بسندش از امام ششم علیه السّلام ( سعد اگر خدا چیزي ارجمندتر از میش میدانست قربانی اسماعیل میکرد. ( 1
( 57 - در محاسن بسندش (مضمون شماره 48 را آورده). ( 3 ( هر که دلش یا تنش سستی دارد گوشت میش را با شیر بخورد. ( 2
59 - و از همان ( 469 ) بسندش تا علی علیه السّلام که پیوسته گوشت خوردن را ( -58 و از همان (..) بسندش (بتعبیر دیگر آمده). ( 4
بد داشت و میفرمود چون مَی اعتیاد آورد. ( 5) بیان: از عمر است که گوشت اعتیاد آور است چون اعتیاد می یعنی تقاضا آور است
مانند می ازهري گفته: اراده کرده که تقاضا آور است براي خورنده مانند می براي نوشنده آن، هر که بمیخواري عادت کند هزینه
فراوان براي آن نهد و آن را واننهد و کسی هم که اعتیاد بخوردن گوشت یابد از آن شکیبا نشود و در هزینه از حد گذرد. پایان،-
تا گوید- من گویم: این اخبار حمل بر تقیه شود زیرا موافق اخبار مخالفان و روش صوفیان آنها است، شهید- قد- گفته: روایت
است که ادامه خوردن گوشت بد است و مانند می اعتیاد آور است و نخوردنش هم تا 40 روز بد است و در هر سه روز مستحبّ
است و اگر دو هفته براي علتی آن را ادامه دهد در حال روزه گرفتن باکی ندارد و در یک روز دو بار گوشت خوردن بد است.
صفحه 112 از 138
-60 در محاسن 470 بسندش از عمار ساباطی که پرسیدم از امام ششم علیه السّلام از خریدن گوشت فرمود: در سه روز یک (6)
بار، گفتم: مهمانان داریم و مردمی بر ما وارد شوند و چیزي چون گوشت دلنشین آنها نیست، فرمود: سه روز یک بار گفتم: چیزي
61 - و از همان (..) بسندش از ادریس ( از آن مناسبتر نیابیم و هر نانخورش دیگر را بچیزي نشمارند، فرمود: هر سه روز یک بار. ( 7
بن عبد اللَّه که نزد امام ششم علیه السّلام ص: 249 بودم و نام گوشت برده شد فرمود: یک روز گوشت بخور،
( 62 - و از همان (..) بسندش از امام پنجم علیه السّلام که پیغمبر از ذراع خوشش میآمد. ( 2 ( یک روز شیر، یک روز چیز دیگر. ( 1
-63 و از همان (..) بسندش از امام ششم علیه السّلام که زن یهودیه پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله را با ذراع زهر داد پیغمبر صلی اللَّه
64 - و از همان (..) بسندي مرفوع که ( علیه و آله ذراع و شانه را دوست میداشت و ران را بد میداشت که نزدیک شاشدان است. ( 3
گفته شد بامام ششم علیه السّلام چرا رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله ذراع را بیش از اعضاء دیگر دوست میداشت فرمود: راستش
آدم علیه السّلام یک قربانی براي پیغمبران از نژادش کشت، و هر عضوي را بنام پیغمبري کرد و ذراع را بنام رسول خدا صلی اللَّه
65 - و از همان (..) بسندش از هشام بن ( علیه و آله و سلم نمود از این رو آن را دوست میداشت و میخواست و برتري میداد. ( 4
66 - در محاسن (..) ( سالم که پرسیدم امام ششم علیه السّلام را از خوردن گوشت خام فرمود: این خوراك درندهها است. ( 5
بسندش از امام پنجم علیه السّلام که رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله و سلم نهی کرد از خوردن گوشت خام و فرمود: درندهها آن را
67 - در محاسن ( 471 ) بسندش تا رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله و ( میخورند، حریز گفت: تا آفتاب یا آتش آن را پخته کنند. ( 6
68 - و از همان ( 472 ) بسندش از محمّد بن هیثم که پدرش گفت: ( سلم که نهی کرد از تیکه کردن گوشت با کارد بر سر خوان. ( 7
ابو حمزه خوراکی براي ما که گروهی بودیم ساخت و چون بر سر خوراك نشستند مردي را دید که استخوان را میکاهد باو گفت:
مکن که شنیدم امام چهارم علیه السّلام میفرمود: استخوان را نکاهید که پري در آن بهره دارد و اگر بکنید از خانه برد آنچه بهتر از
69 - در همان ( 472 ) بسندش از محمّد بن مسلم که از امام پنجم علیه السّلام پرسیدم (1) آنست. ص: 250
استخوان را بکاهند؟ فرمود: آري. ( 2) بیان: این براي بیان جواز است و منافات با کراهت ندارد، در دروس گفته کاهیدن استخوان تا
70 - در طبّ ( هر چه بر آنست خورده شود مکروه است چون پري در آن بهره دارد و اگر انجام شود از خانه بهتر از آن برود. ( 3
الائمه ( 129 ) بسندش از اسماعیل بن مسلم سکونی که مردي بامام صادق علیه السّلام گفت: یا ابن رسول اللَّه راستش گروهی از
علماء عامّه از پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله و سلم روایت کنند که خداوند لحّامان را دشمن دارند و بد دارد خاندانی را که هر روز در
خانهشان گوشت خورده شود، فرمود اشتباه روشنی کردند، همانا پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله و سلم فرموده خدا دشمن دارد خاندانی
را که در خانهشان گوشت مردم خورده شود و از آنها بد گویند آنها را چه میشود (خدا رحمتشان مکناد) عمداً حلال خدا را حرام
کردند بروایات بسیار خود. ( 4) و از امام ششم علیه السّلام که فرمود: گوشت برویاند گوشت را و فزاید خرد را هر که روزهائی آن
را نخورد خردش تباه گردد. ( 5) در روایت دیگر از آن حضرت که هر که تا 40 صباح گوشت نخورد رفتارش بد شود و خردش
31 ) که پیغمبر صلی اللَّه علیه و - 71 - در مکارم ( 30 ( تباه گردد و هر که بد رفتار شد در گوشش اذان گوئید با تکرار فصول آن. ( 6
آله گوشت آبپز را با نان میخورد کباب را با نان میخورد و گوشت آفتاب خشک را تنها میخورد و گاهی با نان و دوستترین
خوراکش گوشت بود و میفرمود در شنوائی و بینائی فزاید، و میفرمود: گوشت شتر خوراك دنیا و دیگر سراست، و اگر از
پروردگارم بخواهم هر روزش بمن روزي کند البته بکند، و ترید را با کدو میخورد و گوشت و کدو را دوست میداشت و میفرمود:
درخت برادرم یونس است، و کدوي پخته را دوست میداشت و از بشقاب پاکش میکرد و گوشت مرغ و گوشت شکار و گوشت
پرنده شکار شده ص: 251 را دوست میداشت و آن را نمیخرید و خود شکار نمیکرد و دوست داشت برایش
شکار کنند و آماده کنند و بیاورند و او را میخورد و یا آماده نکرده بیاورند و برایش بسازند و بخورد و شیوه داشت که چون غذا
میخورد سر بزیر داشت و گوشت را بدهان بر میآورد و آن را بدندان میگرفت، و از اعضاء گوسفند دست و شانه را دوست داشت.
صفحه 113 از 138
1) از کتاب طب الائمه از علی علیه السّلام که گوشت سره خوراك دنیا و دیگر سراست. ( 2) از زراره که 14 روز بهمراه امام پنجم )
در ماه شعبان با خوراك گوشت چاشت خوردم، ( 3) و از امام صادق علیه السّلام بسندي که پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله فرمود: ما
گروه پیغمبران گوشت دوستیم، ( 4) و از ادیم که بامام صادق علیه السّلام گفتم: راستی خدا عزّ و جلّ دشمن دارد خانهاي که
گوشتین است؟ فرمود: آن خانه ایست که در آن گوشت مردم را خورند و البته که رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله گوشتین بود و
گوشت دوست و هر که 40 روز گوشت نخورد بد رفتار شود و هر که بد رفتار شد گوشت باو بخورانید، و هر که یک لقمه پیه
خورد مانندش را از درد ببرد، فرمود خوبتر گوشت از پشت است، ( 5) و از أبو الحسن علیه السّلام است که گوشت گوشت رویاند و
هر که یک لقمه پیه بدرونش درآورد مانندش را از درد برآورد، ( 6) فرمود یک یهودیه پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله و سلم را با
ذراعی زهر داد و آن حضرت ذراع را دوست میداشت و ران را بد میداشت ( 7) و از امام صادق علیه السّلام که مردم میگویند هر
که سه روز گوشت نخورد بد خلق شود فرمود: دروغ گویند هر که 40 روز نخورد بد خلق شود، ( 8) فرمود: گوشت گاو درد است
و روغنش درمان و شیرش دارو ( 9) و از اوست که آبگوشت گاو پیسی را ببرد، ( 10 ) نام گاو برده شد فرمود: شیرشان دارو است،
پیهشان درمان و گوشتهاشان درد، ( 11 ) و از امام پنجم که بنی اسرائیل از پیسی بموسی علیه السّلام شکایت کردند و او بخدا شکوه
کرد و خدا باو وحی کرد بدانها فرمان ده تا گوشت گاو و چغندر بخورند، ( 12 ) از فردوس است از قول معاذ از رسول خدا صلی
اللَّه علیه و آله که: گوشتهاي شتر را باشید که آنها را نخورد جز هر مؤمن مخالف یهود دشمنان خدا، ( 13 ) از ابراهیم روغن فروش
که از کمال مسلمانی دوستی گوشت شتر است، ( 14 ) از جابر بن عبد اللَّه که رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله اغنیاء را بگوسفند
داري واداشت و درویشان را ص: 252 بمرغداري، ( 1) از ابی الحسن اول علیه السّلام که به تبدار گوشت
کبک بدهید که دو ساق را نیرو دهد و تب را خوب براند، ( 2) از علی بن مهزیار که با ابی جعفر علیه السّلام چاشت خوردم و
گوشت کبک را براش آوردند و فرمود: مبارك است و از آن خوشش میآمد، فرمود: به یرقانزده کبابش را بدهید، ( 3) از ابی
الحسن که فرمود: بخوردن گوشت حباري باکی ندانم زیرا براي بواسیر خوبست و درد پشت، و کمک بر جماع است ( 4) رسول
خدا صلی اللَّه علیه و آله فرمود: هر که از دل نالد و اندوه او بیش است باید گوشت کبک بخورد، ( 5) امام ششم علیه السّلام فرمود:
هر کدام شما اندوه و گرفتگی بیسبب یافت گوشت کبک بخورد که آرام شود ان شاء اللَّه تعالی، ( 6) از پیغمبر است صلی اللَّه علیه
و آله که هر که شاده باشد که غمش کم باشد باید گوشت کبک بخورد. ( 7) بیان: در قاموس گفته: سلق بکسر ترهبار معروفی است
چشم را روشن کند و محلّل است و ملین و شادي بخش و براي نقرس و درد مفاصل خوب است و شیره ریشهاش که سعوط کنند
تریاق درد دندان و گوش و شقیقه است، در بحر الجواهر گفته: سلق بمعنی چغندر است، جزور با ضمه ج و ز، شتر کشته است.
دمیري گفته: حباري پرنده گردن بزرگی است خاکستري رنگ و تا اندازهاي نوکش دراز است و گوشتش میانه گوشت مرغ و
72 - در دعوات راوندي: امام رضا علیه السّلام فرمود: ( مرغابی است و سبکتر از گوشت مرغابی و کبک است و ذکرش گذشت. ( 8
از گوشت اعضاء پیشین براي ما بخر نه اعضاء پسین، زیر اعضاء پیشین به چراگاه نزدیکترند و از فضولات دورترند، ( 9) امام صادق
علیه السّلام فرمود: چون گوشت بخانه رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله میآوردند، میفرمود تیکهها را خرد بگیرید و آبش را بیش و
بهمسایهها بخورانید که آن زودترش بپزد و برکتدارترش کند، ( 10 ) امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود خوبتر گوشت از آن جوجه
است. گفت: نزد پیغمبر گوشت و پیه را نام بردند فرمود: همانا از هر کدام تیکهاي در شکم افتد جایش شفا روید و درد از آن برود،
11 ) رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله ص: 253 مرد فربهی دید و باو فرمود: چه میخوري؟ گفت در سرزمین )
77 - در نوادر راوندي بسندش تا ( من حبوب نیست و من همانا گوشت و شیر میخورم، فرمود: میان دو گوشت را فراهم کردي. ( 1
رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله که گوشت را باشید زیرا هر که 40 روز گوشت نخورد بد خلق گردد و هر که بد خلق شد خود را
-79 ( 78 - در الشهاب: سرور نانخورش شما گوشت است. ( 3 ( شکنجه داده و هر که خود را شکنجه داد در گوشش اذان گوئید. ( 2
صفحه 114 از 138
در دعائم: از رسول خداست که سرور خوراکتان در دنیا و دیگر سرا گوشت است و سرور نوشابه شما در دنیا و دیگر سرا آب،
گوشت را باشید که گوشت رویاند و هر که 40 روزش نخورد بد خلق گردد، ( 4) و ابو جعفر علیه السّلام فرمود: خوردن گوشت
شنوائی، بینائی و نیرو را فزاید، ( 5) امام صادق علیه السّلام فرمود: یک پیغمبري بپروردگارش از سستی شکوه کرد و خدایش وحی
کرد گوشت را با شیر بپز و بخور که من برکت را در آنها نهادم و انجام داد و خدا نیرویش را بدو باز گرداند. ( 6) و از رسول
خداست صلی اللَّه علیه و آله که گوشت را دوست میداشت و میفرمود ما قرشیان گوشت دوستیم، و از گوشت ذراع خوشش
میآمد، برایش هدیه آوردند و بدان شیفته شد و او فریادش زد که من زهرناکم. ( 7) فرمود: گوشت شتر را نخورد جز مؤمن، ( 8) از
جعفر بن محمّد علیه السّلام است که گوشت و شیر گوشت رویند و استخوان سخت کنند و گوشت در شنوائی و بینائی افزاید، و
گوشت با تخم باه را فزایند ( 9) و پرسش شد از آنچه از رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله روایت کنند که خدا دشمن دارد اهل خانه
پر گوشت را، امام صادق علیه السّلام فرمود: مقصود خوردن گوشت مباح نیست که پندارند و رسول خدا آن را میخورد و دوست
یعنی « آیا دوست دارد یکی از شما گوشت مردار برادر خود را بخورد » داشت همانا آن گوشتی است که خدا عزّ و جلّ فرموده
غیبت و بدگوئی در خانه ( 12 - الحجرات) ( 10 ) و از رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله که هر که لقمهاي فربه خورد مانندش از درد
(1) تن او برود، گوشت گاو درد است، روغنش درمان و شیرش دارو است. ص: 254
باب پانزدهم کباب و بریان و کلهها