گروه نرم افزاری آسمان

صفحه اصلی
کتابخانه
جلد دوم
فصل چهارم: احکام نجاسات






[نجاسات]
-1 مردار
سؤال 23 - ظاهراً بین مسأله 1756 و مسأله سوّم (در رسالههاي چاپ قدیم، و مسأله سی و یکم در رسالههاي چاپ جدید) از مسائل
عمومی و مورد ابتلا، که در آخر توضیح المسائل حضرتعالی آمده است، تناقضی به چشم میخورد؛ لطفاً بفرمایید: چنانچه حیوانی
به غیر از دستور شرعی ذبح شده باشد، آیا پوست و چرم آن حیوان (چنانچه از ممالک غیر اسلامی باشد) پاك است؟
جواب: این دو مسأله با هم منافاتی ندارد؛ در یک مسأله سخن از حلال و حرام بودن گوشت است و در مسأله دیگر سخن از پاك
بودن آن، آري حیوانی که به صورت غیر شرعی ذبح شده گوشتش حرام، ولی چرم و پوست آن پاك است.
سؤال 24 - آیا تماسّ اشیا با رطوبت بدن میّت، بعد و قبل از سرد شدن بدن، باعث نجاست میشود؟
جواب: باعث نجاست میشود، حتّی اگر با رطوبت نباشد و باید از آن اجتناب کرد (بنابر احتیاط واجب).
سؤال 25 - آیا میّت مسلمان قبل از غسل نجس است؟
جواب: هر حیوانی که روح از بدنش خارج شود نجس میباشد، خواه انسان باشد یا غیر انسان ولی بدن انسان با غسل پاك میشود.
سؤال 26 - آیا غسالهاي که در زمان غسل مستقیماً از بدن میّت ترشّح میکند نجس است؟
ص: 34
جواب: آري نجس است، مگر این که متّصل به آب لولهکشی باشد.
سؤال 27 - استفاده نمودن از چرمهاي کشورهایی که ذبح شرعی ندارند، مثل کیف، کفشها و جلد دفترهایی که چرم آنها خارجی
است، چه صورت دارد؟
جواب: در صورتی که ذبح شرعی نباشد، خوردن گوشت آن حرام است؛ ولی چرم آن نجس نیست.
سؤال 28 - استفاده از اشیاي چرمی که از کشورهاي خارجی خریداري میشود و ذبح اسلامی آن مورد شکّ و تردید است، چه
صورتی دارد؟
جواب: اشیاي چرمی، خواه از ذبح اسلامی باشد یا ذبح غیر اسلامی، پاك و خریدوفروش آن جایز است؛ ولی گوشت و اجزاي
خوردنی باید حتماً ذبح اسلامی شود.
سؤال 29 - آیا پوست مار و اشیایی که از پوست مار درست میشود، نجس است؟
جواب: نجس نیست.
-2 خون
سؤال 30 - بیمارانی که داراي ناراحتی لثه میباشند، به هنگام غذا خوردن مقداري خون از لثه آنها خارج و با غذا مخلوط میگردد،
خوردن غذاي فوق براي آنها چه حکمی دارد؟
جواب: اگر خون قطع نمیشود و جنبه ضرورت دارد جایز است؛ امّا احتیاط واجب آن است که اگر ممکن است درمان کنند.
صفحه 26 از 323
سؤال 31 - آیا با خوردن چیز نجس (مثل خون)، یا متنجّس (مانند غذاي نجس) به مجرّد بلعیدن دهان پاك میگردد؟ در صورت
وجود دندان مصنوعی، براي پاك شدن دهان چه باید کرد؟
جواب: به مجرّدِ بلعیدنِ غذايِ نجس دهان پاك میشود؛ ولی پاك شدن
ص: 35
دندانهاي مصنوعی و مانند آن، خالی از اشکال نیست و احتیاط آن است که آب بکشد.
سؤال 32 - اگر در دهان، دندان مصنوعی متحرّك (پارسیل یا کامل) باشد، در صورت نجس شدن آیا باید حتماً از دهان خارج و
پاك گردد؟ طریقه پاك شدن با آب قلیل چگونه است؟
جواب: با گرداندن یک مرتبه آب قلیل در دهان و بیرون ریختن، پاك میشود.
-3 کافر
سؤال 33 - فتواي شما را درباره طهارت کفّار دیدم، لطفاً در این باره مسائل زیر را توضیح دهید.
الف) آیا این فتوا شامل مشرکین هم میشود؟
جواب: اگر بتوانید، احتیاط کنید.
ب) آیا مراد از کفّار، تنها افرادي هستند که منکر رسالت و خاتمیّت میباشند؟ یا منظور افرادي است که با انکار رسالت و خاتمیّت،
براي خدا شریک هم قایل باشند؟
جواب: هر دو گروه جزء کفّارند.
ج) اگر خوردن دستپخت کافر جایز باشد، آیا گوشت و ماهی که کافر میپزد را نیز میتوان خورد؟
جواب: اگر ذبیحه اسلامی باشد و ماهی با شرایطش از آب گرفته شده باشد، اشکالی ندارد؛ ولی تا ضرورتی نباشد پرهیز کنید.
د) اگر کافر پاك است، در این صورت آیا فقط خوردن غذاي آنان جایز است، یا ازدواج با آنان نیز جایز است؟
جواب: ازدواج موقّت با اهل کتاب جایز است و با غیر آنها جایز نیست.
مینامند، از اهل کتاب هستند؟ « صبی » سؤال 34 - آیا صابیها، که مردم آنها را
ص: 36
معامله، معاشرت و همغذا شدن با آنها، یا غذا خوردن از دست آنها، چه حکمی دارد؟
جواب: ثابت نیست که آنها جزء اهل کتاب باشند؛ ولی روابط حسنه با هر کسی که با اسلام خصومت ندارد کار خوبی است،
مخصوصاً اگر سبب تمایل آنها به اسلام شود؛ امّا خوردن و آشامیدن از دست آنها مشکل است؛ مگر در موارد ضرورت.
سؤال 35 - آیا برنامههایی که دراویش در خانقاه دارند و با خواندن اشعار بعضی از شعرا و … و یا سر تکان دادن زنها و مردان به
شکلی که به حدّ سرگیجه و مستی میرسند و میگویند خدا را دیدیم، از نظر اسلام چه حکمی دارد؟
جواب: این برنامهها مشروع نیست، و ادّعاهاي مزبور خیال و اوهامی بیش نمیباشد.
سؤال 36 - عدّه زیادي از اهالی یکی از شهرهاي فارس، از قدیم الایّام به فرقه تصوّف گرویدهاند و همواره بر اساس رهنمود اقطاب
و بزرگان این مسلک و روشهاي مختصّ خود عمل نمودهاند؛ حقیقت این است که رونق خانقاه در این محل بیش از یک مسجد
است و کتابهایی چون مثنوي مولوي، دیوان حافظ، بوستان و گلستان سعدي، نیز بر قرآن و سایر کتابها برتري دارد، تا این که پس
از پیروزي انقلاب اسلامی و اعزام روحانیّون در ماه مبارك رمضان و محرّم الحرام، صحبت از بطلان این مسلک به میان آمد،
مستدعی است نظر خود را نسبت به این گروه، که از فرقه شاهنعمتالله ولی میباشند، اعلام نمایید.
صفحه 27 از 323
جواب: تمام فرق صوفیّه گرفتار اشتباهات و انحرافاتی هستند و اکنون که به حمد الله اهالی محترم آن منطقه روشن شدهاند، لازم
است خانقاه را تبدیل به مسجد کنند و همانند سایر مسلمین و شیعیان خالص و مخلص علی (علیه السلام) و یازده فرزند معصومش
(علیهم السلام)، برنامههاي دینی را انجام دهند و از گذشته خود توبه کنند.
ص: 37
خداوند همه طرفداران حق را ثابتقدم نگهدارد و توفیق دهد.
،« مهدویّت نوعیّه » ،« اتّحاد » ،« حلول » ،« وحدت وجود و موجود » ،« طریقت » سؤال 37 - نظر حضرتعالی در مورد عرفانی که قائل به
میباشد، چیست؟ با توجّه به این که داشتن این گونه عقاید، مستلزم انکار «1» « اتیان محرّمات » و « ترك عبادت » ،« صلح کل »
ضروري دین میباشد، آیا این گونه افراد در حکم بقیّه کفّارند؟ و اگر کسی قبلًا در سِلک مسلمانها بوده ولی بعدها در اثر ارتباط
با این فرق، داراي چنین عقایدي شده باشد و عقایدش را هم براي دیگران اظهار کند، آیا چنین کسی در حکم مرتد است؟
و « حلول » جواب: فِرَق صوفیّه عموماً گرفتار انحرافاتی هستند، بعضی بیشتر و بعضی کمتر، کسی که عقاید فوق را داشته باشد، مانند
به گونهاي که مستلزم انکار توحید یا ،« انکار محرّمات » و « ترك عبادت » نه وحدت مفهوم وجود) و ) « وحدت موجود » و « اتّحاد »
نبوّت شود در سلک کفّار است و اگر قبلًا مسلمان بوده و سپس به این عقاید معتقد شده، مرتد است و تا آنجا که ممکن است باید
در رفع شبهات آنها از طرق منطقی کوشید و اگر ممکن نشد باید از آنها دوري کرد.
4 و 5- سگ و خوك
سؤال 38 - آیا حیواناتی که در علم جانورشناسی جزء خانواده سگ و یا خوك هستند، مانند بعضی از انواع درندگان، حکم سگ و
یا خوك را دارند و باید از آنها اجتناب کرد؟
جواب: حکم سگ و خوك را ندارند.
______________________________
مطالعه فرمایید. « جلوه حق » 1). شرح این اصطلاحات را در کتاب )
ص: 38
-6 مسکر مایع و انواع الکل
سؤال 39 - بعضی از مردم در کشور هندوستان به این اعتقاد که اگر قلب انسان پاك باشد کافی است، شراب میخورند و
ما در مقابل این گونه افراد با چه دلایلی سخن بگوییم؟ « خدا در قرآن فرموده خمر حرام است، نه مشروبات الکلی » : میگویند
جواب: این افراد به یقین از احکام شرع اسلام و قرآن و سنّت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و روایات معصومین (علیهم السلام)
بیخبرند؛ تمام علماي اسلام، بدون استثنا، معتقدند که تمام انواع مشروبات الکلی حرام است و هیچ مسلمانی حق ندارد با این
بهانهها و خیالات شیطانی به سراغ یکی از مشروبات الکلی برود، و در احادیث پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و سایر معصومین
(علیهم السلام) تصریح شده که همه مسکرات یکسانند و در آیات قرآن نیز اشاراتی به این معنا وجود دارد.
سؤال 40 - لطفاً به سؤالات زیر پاسخ فرمایید:
الف) آیا از نظر طهارت تفاوتی بین الکل صنعتی و الکل طبّی وجود دارد؟
جواب: تمام الکلهایی که درجه غلظت آن بالاست و به خاطر غلظت آن قابل شرب نیست، هرچند مواد سمّی در آن نباشد پاك
است و فرقی میان الکل طبّی و صنعتی از این نظر نیست؛ امّا الکلهایی که درجه غلظت آنها در حدّي است که قابل شرب است از
صفحه 28 از 323
نظر طهارت اشکال دارد.
ب) الکل را میتوان از تقطیر مشروبات الکلی نیز به دست آورد. این چنین الکلی چه حکمی دارد؟
جواب: آنچه از تقطیر مشروبات الکلی به دست میآید همان حکم را دارد.
ج) اگر ندانیم الکلی از مشروبات الکلی تهیّه شده است یا از طرق دیگر، آیا این الکل پاك است؟
جواب: با شرایطی که در بالا گفته شد پاك است.
د) آیا استفاده از الکل براي ضد عفونی کردن محلّ تزریقات، یا ناف بچّه، موجب
ص: 39
نجاست پوست میشود؟
جواب: اشکالی ندارد، پاك است.
ه-) برخی از داروهاي پوستی، نظیر محلولهاي جلوگیري از ریزش مو، یا برطرفکننده جوشهاي جلدي، حاوي الکل میباشند؛ آیا
استفاده از این محلولها موجب نجاست مو و پوست بدن میشود؟
جواب: اگر از الکلهاي پاك در آن استفاده شده اشکالی ندارد، همچنین، اگر شک داشته باشیم.
و) مصرف عطرها و ادکلنهایی که حاوي الکل میباشند از لحاظ طهارت چه حکمی دارد؟ منظور عطرها و ادکلنهاي خارجی
(فرانسوي، ایتالیایی و مانند آن است) که در مغازههاي فروش لوازم آرایشی و بهداشتی بفروش میرسد. آیا براي نماز اشکال دارد؟
استفاده نمودن طلّاب و روحانیّت معزّز از آنها چه صورت دارد؟
جواب: آنها نیز اشکالی ندارد.
سؤال 41 - لطفاً به دو سؤال زیر پیرامون الکل پاسخ دهید:
الف) در مواردي الکل حکم دارو دارد (مثل مسمومیّت با متانول) و خوردن آن ضرورت پیدا میکند. در این گونه موارد شُرب
الکل چه حکمی دارد؟
جواب: در صورتی که از الکلهاي مستکننده و در غلظتهاي قابل شرب باشد، تنها وقتی جایز است که داروي منحصر به فرد
محسوب شود و جانشینی نداشته باشد.
ب) گروهی از داروهاي تزریقی به دلیل مسائل فرمولاسیون حاوي مقادیري الکل هستند. مصرف این گونه داروها چه حکمی
دارد؟
جواب: اگر از الکلهاي طبی در آن استفاده شود و در شرایط فعلی جنبه مایع مسکر ندارد اشکالی ندارد.
سؤال 42 - آیا الکلِ سفیدِ خالص، که مسکر است و براي مصارف پزشکی مورد
ص: 40
مصرف قرار میگیرد، نجس است و باید از آن پرهیز کرد؟ سایر الکلها که مسکر نیستند چطور؟
جواب: الکلهایی که به صورت فعلی قابل شرب نیست و باید آن را رقیق کرد نجس نمیباشد؛ ولی اگر به صورت کنونیاش قابل
شرب باشد نجس است (بنابر احتیاط واجب) و اگر مشکوك باشد آن نیز پاك است.
سؤال 43 - اگر الکل سفید را در ادکلنها و مواد آرایشی بکاربرند، با توجّه به این که موادّ شیمیایی دیگري نیز به این گونه کالاها
اضافه میکنند و در نتیجه مثل الکل صنعتی، قابلیّت شرب ندارند، محکوم به طهارت هستند؟
جواب: اگر بدون آن مواد قابل شرب است و مایع مستکننده محسوب میشود نجس است (بنابر احتیاط واجب).
سؤال 44 - اگر مقادیر کمی الکل سفید، به منظور استفاده و خواص دارویی، به شربتها اضافه شود این گونه کالاها پاك
صفحه 29 از 323
میباشند؟
جواب: از جواب بالا معلوم شد.
قارچی است که در محلول چاي و شکر تکثیر میشود و مدّت تکثیر آن، یک هفته تا 15 روز است. قارچ را « کامبوجیا » - سؤال 45
در محلول شکر و چاي قرار میدهند و بعد از یک هفته محلول به دست آمده را به مصرف دارویی- که یک نوشیدنی است-
میرسانند، البتّه بدون بیماري هم میتوان از آن استفاده کرد؛ ولی این محلول حاوي 5% الکل است. آیا نوشیدن این محلول حلال
است؟
جواب: اگر این محلول مستکننده بوده باشد، هرچند مستی خفیف بیاورد، حرام است؛ مگر در مواردي که داروي منحصر به فرد
باشد.
راههاي ثابت شدن نجاست و احکام وسواس
سؤال 46 - جوانی 20 ساله هستم و به شدّت وسواس دارم، این وسواس مانع
ص: 41
ما راهی نشان میدهیم که به افراد » : ترقّی من شده است. یک بار براي شما در این مورد نامه نوشتم و شما این گونه جواب دادید
بسیاري توصیه کردهایم و بسیار مؤثّر است و آن این است که شما نگاه کنید به افراد متدیّن معمولی، ببینید آنها چقدر آب
در حالی که من در نامه قید ،« میکشند، به همان مقدار قناعت کنید. بقیّه براي شما پاك است و ما مسئولیّت آن را شرعاً میپذیریم
کرده بودم که فقط از شما یک فتوا میخواهم و آن این که چیزهاي نجس و متنجّس را براي مدّتی بر من پاك بدانید؛ ولی شما
جوابی که در بالا ذکر شد را مرقوم داشتید و من بازهم روي حرفم هستم، این فتوا را بدهید تا من چیزهاي نجس و متنجّس را پاك
بدانم.
است، هرچند « پاك » جواب: شما باید تسلیم حکم خدا باشید. حکم خدا این است که به مقدار متعارف بشویید؛ بقیّه براي شما
حالت وسواس به شما میگوید نجس است، این روشنترین راه است، و بسیاري از این طریق درمان شدهاند.
سؤال 47 - چند مسأله در مورد طهارت و نجاست برایم پیش آمده که همواره فکر و ذهن مرا مشغول کرده است. و مرا به شدّت
عذاب میدهد، از درس و مطالعه افتادهام و خانوادهام نیز از رفتار من به تنگ آمدهاند. شما را به مقام رسول الله (صلی الله علیه و
و « اعتنا به این موارد حرام است؛ و در صورت اعتنا، به جهنّم میروي » : آله) قسم میدهم، مرا نجات دهید. اگر شما بفرمایید
گناهش را به گردن بگیرید، نجات پیدا میکنم.
جواب: به یقین اعتنا کردن شما به مواردي که برخاسته از وسواس است حرام میباشد و باید آن را ترك کنید و ما مسئولیّت آن را
به گردن میگیریم.
سؤال 48 - تکلیف من در موارد زیر چیست؟
الف) گاهی زمینی نجس میشود، بعداً برف یا باران میآید و تمام زمینها خیس میشود، مردم و وسایل نقلیّه از روي آن زمین
نجس عبور میکنند و به همه جا میروند (مسجد، حرم، نانوایی، قصّابی، داخل اتوبوس شرکت واحد، مدرسه، بازار
ص: 42
و ) … و به خاطر خیس بودن زمینها نجاست را به همه آن مکانها منتقل میکنند، به همین جهت آن مکانها را نجس میدانم،
همانگونه که گرد و خاكهاي آن خیابانها و مکانها را نیز نجس میدانم.
ب) هرگاه توالت میروم با این که در موقع بول کردن بسیار مواظب هستم تا بول من ترشّح نکند، در عین حال قطع پیدا میکنم که
صفحه 30 از 323
بول به شلوار و پایم ترشّح کرده است؛ لذا توالت رفتن برایم مشکل شده و تا آن موضع را آب نکشم راحت نمیشوم.
ج) در بعضی مواقع پشت و جاهاي دیگر دستم به لبه میز و یا لبه کتاب و یا چیزهاي زبر برخورد میکند و بدون این که دستم زخم
شود یا خونی بیرون بیاید، از گوشه و کنار ناخنها و جاهاي دیگر دستم چیزي با احساس کمی درد جدا میشود و یا روي
انگشتهاي دستم پوستهاي مختصري وجود دارد که با فرو بردن دست به داخل جیب و یا تماس گرفتن با چیز دیگر، آنها با
احساس کمی درد از دستم جدا میشود، لطفاً در این موارد تکلیف مرا بیان فرمایید.
جواب: بدون شک شما گرفتار وسواس هستید؛ وظیفه شما این است که به سایر مردم نگاه کنید و ببینید در چه حد به این امور اعتنا
میکنند و علم به نجاست پیدا میکنند (منظور قشر متدیّن است) آن مقدار که آنها یقین پیدا میکنند و آب میکشند شما هم آب
بکشید و نسبت به بقیّه تکلیفی ندارید؛ هرچند فکر شما به شما بگوید نجس است؛ زیرا در اینگونه موارد افراد متدیّن عادي علم و
یقین به نجاست پیدا نمیکنند. ضمناً پوستهایی که از دست و بدن جدا میشود محکوم به پاکی است، مگر این که شما آنها را با
فشار بکنید و محلّ آنها سوزش پیدا کند، که در این صورت احتیاط کنید.
سؤال 49 - منزل ما از نظر طهارت مشکل دارد؛ فرشها، دربها، دیوارهاي اطاقها، پنجرهها، پردهها، بخاري زمینی، بخاري دیواري،
جاروبرقی، کمدها، بعضی از کتابها، بالشتها، رختخواب و تشکها، قاب عکسها و خلاصه تمام زندگی ما
ص: 43
نجس است، گفتم نامهاي براي شما بنویسم تا بلکه در مورد من فتواي خاص (اجازه مخصوص) بدهید و این جانب را از معافیّت
مخصوصی در مورد چیزهایی که تا به حال نجس شده برخوردار سازید، تا همه چیز و همه کس براي من طاهر باشد.
جواب: شما گرفتار وسواس هستید و تنها درمان آن بیاعتنایی است. فتواي ما براي شما این است که ببینید مؤمنان دیگر چه اندازه
به این امور اعتنا میکنند، به همان اندازه اعتنا کنید؛ بقیّه براي شما پاك است.
مسائل متفرّقه نجاسات
سؤال 50 - آیا مایعی که از کیسه آب جنین (مایع آمنیوتیک) خارج میشود حکم نجاست دارد؟ شایان ذکر است که کیسه آب
جنین ممکن است قبل از زایمان پاره شود و از طریق مجراي تناسلی خارج گردد.
جواب: محتواي کیسه آب جنین نجس نیست؛ مگر این که آلوده به خون باشد.
سؤال 51 - چنانچه شیئی با تماسّ با نجاست نجس شود، سپس خود این شیء با شیء دوّمی تماس پیدا کند و همان طور شیء دوّم
با شیء سوّم و … حال این واسطهها تا چه تعداد باعث انتقال نجاست به شیء بعدي میشود؟
جواب: تا دو واسطه باعث انتقال نجاست میشود نه بیشتر، یعنی اگر دست نجس مثلًا به دست دیگري بخورد آن هم نجس میشود
و اگر آن، به شیء سوّمی بخورد نجس میشود؛ ولی اگر شیء سوّم به چهارمی بخورد نجس نخواهد شد و به تعبیر دیگر، متنجّس
اوّل و دوم سبب سرایت نجاست میشود ولی متنجّس سوم سبب نخواهد شد. و این امر بسیاري از مشکلات باب طهارت و نجاست
را حل میکند.
ص: 45
فصل پنجم: احکام مطهّرات
سؤال 52 - اگر لباسی را غیر مسلمان شسته باشد، ولی لباس در آفتاب خشک شده باشد، آیا آن لباس پاك است؟
جواب: آفتاب لباس را پاك نمیکند، فقط اشیاي غیر منقول اگر با آفتاب خشک شود پاك میشود و در تماسّ دست غیر مسلمان،
صفحه 31 از 323
اگر رطوبت سرایتکنندهاي در دست باشد، احتیاطاً آب میکشید و اگر احتمال بدهید با ماشین لباسشویی یا با دستکش شسته
است، آن هم پاك است و جستجو لازم نیست.
سؤال 53 - پوستهاي که روي زخمها به وجود میآید و معمولًا متشکّل از خون و ترشّحات زخم میباشد، آیا حکم نجاست را دارد؟
جواب: هرگاه استحاله گردد، یعنی تبدیل به پوست بدن یا شبیه آن باشد، نجس نیست، و اگر واقعاً خون است و با شستشو از بین
میرود نجس است.
سؤال 54 - هرگاه دندانپزشک هنگام پر کردن دندان، متوجّه نجس شدن مادّه پرکننده یا خود دندان طبیعی شود که طبعاً بعد از پر
کردن، باطن آن نجس است، آیا تطهیر ظاهر کفایت میکند؟
جواب: آري کفایت میکند.
ص: 47
فصل ششم