گروه نرم افزاری آسمان

صفحه اصلی
کتابخانه
شاهنامه فردوسی
جلد دوم
فصل سی و سوّم: احکام مجهول المالک و اموال گمشده






اشاره
در مقابل آن رهن گذاشته تا پول جنس را بیاورد، اکنون چند سال « ساعتی » سؤال 1159 - فردي جنسی از من خریداري نموده و
است که پول آن جنس را نیاورده و نشانی هم از او در دست نیست، حال با توجّه به این که نمیدانم پول جنس فروخته شده در آن
برابر بوده یا تفاوت داشته، وظیفه این جانب چیست؟ « ساعت » زمان با پول
جواب: شما میتوانید ساعت را بفروشید و قدر مسلّم طلب خود را بردارید و اگر به هیچ وجه به صاحب آن دسترسی نیست، بقیّه را
از طرف صاحب آن در راه خدا صدقه بدهید.
سؤال 1160 - این جانب تحویلدار بانک هستم، در طیّ ایّام تحویلداري، روزهایی پیش میآید که در آخر روز مبلغی پول اضافه
داریم، یا این که کسر میآوریم. مبالغ پول اضافی را به حساب بانک واریز مینماییم و مبالغ کسري را نیز باید از خودمان تأمین
کنیم. آیا جایز است از پولهایی که اضافه میآوریم، کسريها را جبران نماییم؟
جواب: شما باید طبق مقرّرات بانک و قراردادي که با آنها دارید عمل نمایید و اگر در مورد پولهایی که اضافی میآید قراردادي
ندارید و از پیدا کردن صاحب آن مأیوس هستید میتوانید به شخص نیازمندي بدهید و اگر خودتان نیاز دارید به اندازه پولهایی
که کم میآید از آن استفاده کنید.
سؤال 1161 - شخصی دو حلقه لاستیک ماشین دست دوّم از فردي آشنا خریداري
ص: 402
میکند، پس از چند روز متوجّه میشود که فروشنده، لاستیکهاي سرقت شده را به قیمت کمتر میفروشد، لذا شخص خریدار مدّت
یک سال است که از لاستیکها به علّت مشکوك بودن استفاده نکرده است و از طرفی هم نمیتواند آنها را به فروشنده بازگرداند؛
چون مدّت زیادي از آن گذشته است. حال میخواهد از لاستیکها استفاده کند و حاضر است هر مبلغی را که دستور میفرمایید
صفحه 208 از 323
بابت حلال شدن مال مذکور پرداخت نماید. خواهشمند است حکم چگونگی استفاده از آن را مرقوم فرمایید.
جواب: اگر یقین ندارد که شخص مزبور اکثر کارش فروختن لاستیکهاي مسروقه است، میتواند از آن لاستیک استفاده کند و
معامله ظاهراً صحیح است؛ ولی اگر یقین به این امر دارد، احتیاط واجب آن است که معادل قیمت لاستیک را از طرف صاحب
اصلیاش به شخص نیازمندي صدقه بدهد، سپس میتواند در آن تصرّف کند.
سؤال 1162 - برادر بنده مشغول خدمت مقدّس سربازي است. یکی از دوستان او پاي خودش را با گلوله میزند، او را به بیمارستان
میبرند، تمام وسایلش را به برادرم تحویل میدهند، وقتی که او در بیمارستان بود برادرم به مرخّصی میرود، در حین مرخصی، آن
آقا به عللی از خدمت سربازي معاف میشود و میرود، وقتی که برادرم برمیگردد آن آقا رفته بود و وسایل او در دست برادرم
مانده است، آن وسایل چه حکمی دارد؟
جواب: تصرّف در آنها جایز نیست، بلکه باید از او جستجو کند و کلّیّه آن وسایل را به صاحبش برساند و اگر از پیدا شدن او
مأیوس شد به شخص نیازمندي بدهد.
سؤال 1163 - اگر انسان پول و وسایلی پیدا کند که ارزش ریالی آن کمتر از صد تومان باشد، آیا میتواند آن را خرج کند؟
جواب: اگر صاحب آن را نشناسد مانعی ندارد.
ص: 403
سؤال 1164 - آیا مال پیدا شده را، در صورتی که از یافتن صاحب آن مأیوس شدیم، میتوانیم در امورات مسجد صرف کنیم؟
جواب: میتوانید آن را تملّک کنید و سپس به مسجد بدهید، یا به نیازمندان صدقه داده شود.
سؤال 1165 - بنده در ادارة فروش یک کارخانه تولیدي مشغول خدمت بودم، متأسفانه مورد وسوسه شیطان قرار گرفته و کاري
خلاف شرع انجام دادم، به این صورت که تعداد خیلی کم و جزئی محصولات کارخانه را به بازار آزاد فروختم (البته عقیده من این
بود که چون محصول کارخانه را میفروشم و کارخانه نیز از این لحاظ نه تنها ضرر نمیکند، بلکه محصولاتش براحتی به فروش
میرود، از لحاظ شرعی اشکالی ندارد)؛ ولی الآن به این نتیجه رسیدم که این طرز فکر نیز وسوسه شیطان بود. به هر حال تصمیم
دارم پولی را که از این طریق به دست آورده ام از خود دور کنم. از امام جماعت مسجد پرسیدم، گفتند ": باید خمس این مال را
بدهید تا حلال شود "ولی من خودم فکر میکنم مالی که از راه اختلاس بدست بیاید حرام است و تصمیم دارم که تمام این مال را
در راه رضاي خدا خرج و صرف مستمندان کنم. آیا چنین کاري اسراف نیست؟ با توجه به این که من وضع مالی خوبی ندارم و
شاید خودم نیز از جمله مستمندان باشم و اگر اسراف است چه باید کرد؟
جواب: در صورتی که به صاحبان آن پول، یعنی صاحبان کارخانه، دسترسی دارید باید حتماً به آنها برسانید و لازم نیست بگویید از
چه محلّی بوده است، بلکه میتوانید به حساب بانکی آنها واریز کنید یا به شخص ناشناسی بدهید که نزد آنها ببرد و بگوید این را
یکی از بدهکاران داده است که به شما برسانم و امثال این راهها؛ ولی اگر صاحبان را نمیشناسید، یا بکلّی از دسترس بیرون
رفتهاند، باید تمام آن را به فقرا و نیازمندان بدهید و چنانچه خود شما از نیازمندان هستید مجاز هستید سهمی از آن را براي خودتان
بردارید.
ص: 404
سؤال 1166 - لطفاً به سؤالات مربوط به اموال گمشده و مجهول المالک که ذیلًا خدمتتان تقدیم میشود پاسخ فرمایید.
الف) اگر قبل از سنّ تکلیف، حقّالنّاس بر گردن داشته باشیم، باید بعد از تکلیف بپردازیم؟
جواب: آري بعد از تکلیف موظّفید حقّالنّاس را بپردازید.
ب) اگر صاحب حق زنده نباشد، آیا میشود به جاي او صدقه داد؟
صفحه 209 از 323
جواب: باید به ورثه او داد و اگر ورثه او به هیچ وجه شناخته نشوند، از طرف صاحب وجه صدقه بدهید.
ج) اگر مطمئن باشیم صاحب حق (اگر از او حلالیّت بطلبیم) حتماً ما را حلال میکند. مثل این که بین دو برادر سالها قبل اتّفاقاتی
افتاده و الآن کاملًا از هم راضی و خشنودند، آیا بازهم استحلال لازم است؟
جواب: اگر یقین داشته باشید که راضی هستند اشکالی ندارد.
د) اگر حلّیّت طلبیدن از حقّی که بر گردن ما هست، موجب شرمندگی شود و بخواهیم پول آن را به آنها بدهیم، آیا میشود پول را
بدون بیان کردن عنوان آن، به نحوي به آنها بدهیم که نفهمند؟
جواب: از هر طریق برسانید اشکال ندارد.
ه-) مقداري از اموال پدر و مادرم را بیهوده مصرف کردهام، مثلًا پول گرفتهام و براي تفریح بیش از اندازه با دوستان مصرف کردهام
و یا کتاب خریدهام و بدون حساب و کتاب به دوستانم هدیه دادهام و الآن پشیمان شدهام، آیا باید از اموال خودم به پدر و مادرم
بدهم؟
جواب: باید حقّ آنها را بدهید یا حلالیّت بطلبید.
سؤال 1167 - در همسایگی ما منزل نیمهخرابهاي است که سالها خالی بوده و صاحب آن مشخّص نیست و ممکن است دیگران از
آن سوء استفاده کرده و در آن
ص: 405
مکان کارهاي خلاف انجام دهند، آیا مجازیم مقداري از آن را تعمیر کرده و از آن استفاده کنیم و چنانچه صاحب آن بیاید و
درخواست اجاره کند مال الاجارهاش را به او بدهیم و اگر بفروشد بخریم؟
جواب: بدون اجازه صاحب آن نمیتوانید در آن تصرّف کنید و اگر بعد از جستجوي کامل از پیدا شدن صاحب آن مأیوس شوید
جزء مجهول المالک بوده، اختیارش با حاکم شرع است.
سؤال 1168 - حکم اجناس مردم که از مدّتها پیش جهت تعمیر در نزد تعمیرکار میباشد و براي تحویل گرفتن آن هیچ اقدامی
نشده است، چیست؟
جواب: چنانچه صاحبانش را میشناسد باید به آنها برگرداند و اگر نمیشناسد، باید تحقیق کند، هرگاه از پیدا کردن صاحبانش
مأیوس گردد میتواند آن را بفروشد و قیمت آن را به فقیر بدهد.
احکام لقیط
سؤال 1169 - چند نفر نوزادي را که در پارچهاي پیچیده شده بود، در کنار دریا پیدا کردند، مردم گمان میکنند این نوازد
حلالزاده نیست، آیا پرورش این نوزاد جایز است؟
جواب: نه تنها جایز، بلکه واجب است.
سؤال 1170 - مردم گمان میکنند پدر و مادرش هر دو شیعه اثنا عشري هستند، آیا میشود این نوزاد را به دشمن اهل بیت داد تا او
را پرورش دهند؟
جواب: جایز نیست.
سؤال 1171 - نوزاد مذکور اگر حفاظت نشود ممکن است چند تن از افراد شرور او را بکشند، در چنین صورتی حفاظت از این
نوزاد چه حکمی دارد؟
جواب: حفظ او واجب است.
صفحه 210 از 323
ص: 406
سؤال 1172 - نوازد مذکور اگر پرورش یابد و امام جماعت شود، آیا میتوان به او اقتدا کرد؟
جواب: اگر شرایط دیگر در او جمع باشد جایز است.
سؤال 1173 - آیا مخالفین پرورشدهنده این نوزاد بر حق هستند؟
جواب: از جوابهاي بالا معلوم شد.
سؤال 1174 - اگر کسی این نوازد را پرورش دهد، آیا مستحقّ اجر و ثوابی هست؟
جواب: البتّه ثواب بسیار دارد.
ص: 407
فصل سی و چهارم: احکام ذبح حیوانات
چگونگی ذبح
سؤال 1175 - آیا قطع رگهاي چهارگانه در ذبح شرعی لازم است، یا تنها قطع حلقوم کافی است؟
جواب: قطع سه رگ، حلقوم و دو رگ بزرگ گردن، کافی است؛ هرچند احتیاط قطع چهار رگ میباشد.
سؤال 1176 - آیا لازم است قطع رگها پشت سر هم باشد؟ به فرض لازم بودن، اگر با فاصله قطع گردد چه حکمی دارد؟
جواب: احتیاط آن است که رگها را پشت سر هم ببرند؛ البتّه مختصر فاصله مانعی ندارد.
سؤال 1177 - اگر پس از ذبح، جوزك متّصل به بدن باشد، چه حکمی دارد؟
جواب: اگر حلقوم و دو رگ بزرگ گردن بریده شود کافی است، ولی احتیاط بریدن چهار رگ است.
سؤال 1178 - آیا قطع گردن حیوان مورد ذبح مانند مرغ، گوسفند، گاو و مانند آن، که ضمن آن، رگهاي مورد نظر در ذبح شرعی
نیز بریده خواهد شد، کافی است؟
جواب: هرگاه از جلو ببرد اشکالی ندارد.
سؤال 1179 - آیا خروج روح از بدن حیوان باید مستند به قطع رگها باشد؟ اگر گوسفندي در بلندي ذبح گردد و قبل از خروج
روح از بلندي بیفتد و بمیرد، به
ص: 408
گونهاي که خروج روح مستند به افتادن از بلندي باشد، آیا این ذبیحه حلال است؟
جواب: هرگاه ذبح بطور کامل انجام گرفته است، اشکالی ندارد.
سؤال 1180 - اگر پس از ذبح شرعی، با تفنگ و یا کارد بر قلب و مغز حیوان ضربه وارد کنند، حکم چنین ذبیحهاي چیست؟
جواب: در صورتی که ذبح کامل انجام شده باشد، اشکالی ندارد.
سؤال 1181 - اگر سر حیوانی به علّتی از زیر چانه بریده شود و قبل از خروج روح دوباره محل ذبح قطع گردد، حلال است یا خیر؟
جواب: اشکالی ندارد.
سؤال 1182 - آیا قطع کردن رگهاي چهارگانه از پشت سر جایز است؟ اگر جواب منفی است، آیا موجب حرمت ذبیحه میگردد؟
جواب: این کار جایز نیست و خوردن گوشت آن اشکال دارد.
شرایط ذابح
صفحه 211 از 323
سؤال 1183 - آیا ذبیحهاي که از روي اجبار ذبح میشود، حلال است؟ و به تعبیر دیگر، اختیار در ذابح شرط است؟
جواب: در صورتی که شرایط ذبح در آن جمع بشود، اشکال ندارد.
سؤال 1184 - آیا شرط است که ذابح یک نفر باشد، یا ممکن است با یک کارد، که دو دسته دارد، دو نفر در آنِ واحد، حیوان را
ذبح کنند؟ در این صورت بسم اللّه یک نفر کافی است، یا هر دو باید تسمیه را بگویند؟ اگر نصف آن را یک نفر و نصف دیگر را
شخص دیگر بگوید، آیا کافی است؟
جواب: اگر هر دو بسم اللّه بگویند، ذبیحه حلال است و اگر هر کدام نیمی از آن را بگوید، و یا یکی بگوید و دیگري نگوید حلال
نیست.
سؤال 1185 - ذابحی که در اسم مسلمان است و رفتارش به هیچ وجه منطبق با
ص: 409
دستورات اسلام نیست، یعنی حتّی شهادتین را بلد نیست، آیا ذبح او صحیح است؟
جواب: اگر به یگانگی خدا و نبوّت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) اعتقاد دارد، ذبیحه او با رعایت شرایط شرعیّه دیگر حلال
است، هرچند در انجام عبادات و وظایف اسلامی مقصّر باشد.
سؤال 1186 - ذبح کسانی که به علیاللّهی معروفند، چه حکمی دارد؟
جواب: در صورتی که به یگانگی خدا و نبوّت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) معتقد باشند، ذبیحه آنها حلال است.
سؤال 1187 - آیا ذبیحه ناصبی حلال است؟
جواب: حلال نیست.
سؤال 1188 - آیا ذبیحه خوارج حلال است؟
جواب: حلال نیست.
سؤال 1189 - آیا در ذابح، مرد بودن شرط است؟
جواب: شرط نیست.
سؤال 1190 - آیا در ذابح، بلوغ شرط است؟
جواب: بلوغ شرط نیست.
سؤال 1191 - آیا در ذابح، عقل شرط است؟
جواب: ذبح دیوانه اشکال دارد.
ص: 410
شرایط ذبح
-1 اسلام
سؤال 1192 - اگر یقین کنیم که اهل سنّت علاوه بر شرط استقبال قبله بعضی شرایط دیگر را نیز رعایت نمیکنند، ذبیحه آنها چه
حکمی دارد؟
جواب: ذبیحه آنها براي ما حلال است.
سؤال 1193 - ذبح افراد مسلمان غیر شیعه اثنا عشري تا چه حد مشروعیّت دارد؟
صفحه 212 از 323
جواب: ذبح تمام مسلمانان حلال و پاك است؛ مگر ناصبیها و خوارج و مانند آنها.
سؤال 1194 - در کانالهاي ماهوارهاي دبی، که در تمام دنیا دیده میشود، عدّهاي از علماي آنها، ذبیحه اهل کتاب را حلال
دانستهاند و ادّعا شده که، تعدادي از علماي قم از نظر خود برگشتهاند، فتواي شما در این مورد چیست؟
جواب: ذبیحه اهل کتاب حلال نیست؛ هرچند پاك است. و در قم کسی را سراغ نداریم که آن را حلال بداند.
-2 وسیله ذبح
سؤال 1195 - آیا آلت ذبح باید از جنس آهن باشد، یا آن که با هر چیز تیزي میتوان ذبح کرد؛ اگر چه از پلاستیک و غیره تهیّه
شود؟
جواب: آهن بودن لازم نیست و میتوان با کاردهایی که از آهن یا استیل یا هر فلزّ دیگري ساخته شده باشد سر حیوان را برید؛ ولی
اشیاي تیز دیگر اشکال دارد.
ص: 411
-3 قبله
سؤال 1196 - انحراف ذبیحه از قبله تا چه مقدار بیاشکال است؟
جواب: به مقداري که عرفاً آن را رو به قبله بگویند کافی است.
سؤال 1197 - اگر یک یا چند شرط از شرایط ذبح سهواً ترك گردد، آیا خوردن چنین ذبیحهاي حلال است؟ آیا در این جهت
فرقی در شرایط وجود دارد؟
جواب: در صورتی که قبله یا نام خدا فراموش شود، ذبیحه حلال است، بقیّه اشکال دارد.
سؤال 1198 - آیا در رو به قبله کردن حیوان، روش خاصّ ی وجود دارد؟ اگر جواب منفی است، بهترین روش آن که مطابق با
احتیاط باشد کدام است؟
جواب: در مثل گوسفند و طیور معمولًا آنها را میخوابانند بطوري که سر و سینه و پاهاي آن رو به قبله باشد، و در صورتی که
ایستاده ذبح یا نحر کنند باید سر و دستها رو به قبله باشد.
سؤال 1199 - گوشت مرغی که آن را در کارخانه توسّط دستگاه ذبح میکنند، حلال است یا حرام؟ اگر حلال است، آیا رعایت رو
به قبله بودن و تکرار بسم اللّه براي هر مرغ لازم است؟ اگر کسی در بلاد کفر از مسلمانی مرغی خریداري کند، در صورت ایجاد
زمینه شک، آیا لازم است از کیفیّت ذبح مرغها سؤال کند؟
جواب: ذبح با ماشین در صورتی که شرایط شرعیّه را رعایت کنند اشکالی ندارد، و رعایت رو به قبله بودن لازم است و بسم اللّه را
در طول مدّتی که ماشین کار میکند بطور تدریجی ادامه دهد؛ هرچند چندین مرغ با یک بسم اللّه ذبح شود. و اگر ذبیحه را از
دست مسلمانی بخرد که جاي حمل بر صحّت دارد، تحقیق لازم نیست.
سؤال 1200 - آیا در هنگام ذبح رو به قبله بودن ذابح نیز شرط است؟
جواب: رو به قبله بودن ذابح شرط نیست؛ ولی مستحب است.
ص: 412
-4 تسمیه (گفتن نام خدا به هنگام ذبح)
صفحه 213 از 323
سؤال 1201 - در ذبح با دستگاه، آیا به هنگام روشن کردن آن تسمیه لازم است، یا به هنگام قطع رگهاي حیوان؟
جواب: بسم اللّه به هنگام قطع رگهاي حیوان لازم است و مقارنت عرفیّه کافی است.
سؤال 1202 - اگر دو نفر مشترکاً بسم اللّه بگویند، آیا براي ذبح کافی است؟
جواب: اگر هر کدام نیمی از نام خدا را بگویند کافی نیست، ولی اگر هر دو بگویند کافی است.
سؤال 1203 - حکم فاصله زمانی میان بسم اللّه و ذبح چیست؟
جواب: اگر مقارنت عرفیّه باشد کافی است.
سؤال 1204 - آیا بسم اللّه گفتن اشخاص لال که قدرت بر اداي درست سخن ندارند، کافی است؟
جواب: در صورتی که دسترسی به افراد سالم نباشد، کافی است.
سؤال 1205 - آیا در ذبح شرعی بسم اللّه باید به زبان عربی باشد، یا به هر زبانی کافی است؟
جواب: بردن نام خدا به هر زبانی کافی است.
سؤال 1206 - آیا در بسم اللّه قصد ذبح لازم است؟ اگر به قصد دیگر بگوید و حیوان را ذبح کند چه حکمی دارد؟
جواب: باید به قصد ذبح باشد.
سؤال 1207 - اگر بسم اللّه را مثلًا به قصد ذبح مرغ به زبان آورد و سپس گوسفندي را ذبح کند، صحیح است؟
جواب: اشکال دارد.
سؤال 1208 - آیا دانستن معناي بسم اللّه لازم است؟ و بر فرض جایز بودن به غیر
ص: 413
عربی، اگر بدون توجّه به معناي آن، مثلًا به زبان انگلیسی بگوید، آیا ذبح صحیح است؟
جواب: همین اندازه که اجمالًا بداند نام خدا را میبرد کافی است، به هر زبانی که باشد.
سؤال 1209 - اگر جنب یا زن حائض بسم اللّه را به قصد خواندن یکی از سورههاي سجده بگوید، براي ذبح کافی است؟ به عبارت
دیگر، آیا در ذبح تسمیه حرام کافی است؟ هرچند به نیّت ذبح باشد؟
جواب: تسمیه حرام کافی نیست؛ ولی به فتواي ما براي جنب و زن حائض تنها آیه سجده حرام است و بقیّه سوره حرام نیست؛
هرچند احتیاط مستحب در ترك آن است.
سؤال 1210 - اگر چند ثانیه پیش از شروع به گفتن نام خدا، قطع رگها را آغاز کرده باشند، آیا ذبیحه حلال است؟
جواب: اشکال ندارد، مقارنه عرفیّه کافی است.
سؤال 1211 - آیا ضبط مکرّر بسم اللّه در ضبط صوت و پخش آن صدا به هنگام ذبح کفایت میکند؟
جواب: کافی نیست.
سؤال 1212 - آیا بسم اللّه باید بر زبان جاري شود، یا آن که بسم اللّه در قلب و دل هم کافی است؟
جواب: بسم اللّه باید بر زبان جاري شود.
سؤال 1213 - آیا گفتن الحمد للّه، اللّه اکبر، سبحان اللّه، یا فقط گفتن اللّه، یا اذکار دیگر که مشتمل بر اللّه است، یا ترجمه یکی از
کافی است؟ « خدا منزّه است » اینها، مانند
جواب: کافی است.
ص: 414
-5 استقرار حیات
صفحه 214 از 323
سؤال 1214 - آیا در ذبیحه استقرار حیات به هنگام ذبح در ذبیحه شرط است؟
جواب: حیات مستقر به این معنا که حیوان براي مدّت قابل ملاحظهاي، یک روز و یا حتّی یک ساعت زنده بماند، شرط نیست، ولی
حیوان باید به هنگام ذبح زنده باشد.
سؤال 1215 - اگر پیش از ذبح، حیوان را با آمپول یا با وارد کردن شوك و یا با وسایل دیگر بیهوش کنند، آیا چنین ذبحی صحیح
است؟ آیا با استقرار حیات منافات ندارد؟
جواب: از جواب بالا معلوم شد که استقرار حیات شرط نیست، بعلاوه بیهوشی منافات با استقرار حیات ندارد.
سؤال 1216 - آیا حرکت دست و پاي ذبیحه و خروج خون از آن، هر دو شرط حلّیّت ذبیحه است؟
جواب: باید بعد از ذبح، مختصر حرکتی داشته باشد و احتیاط آن است که خون به مقدار متعارف از آن خارج شود.
سؤال 1217 - چنانچه قطع سر حیوان قبل از خروج روح اشکال داشته باشد، آیا این حکم در حیواناتی مانند گنجشک نیز جریان
دارد؟
جواب: قطع سر حیوان بطور کامل قبل از خروج روح حرام نیست بلکه مکروه است.
احکام صید
سؤال 1218 - آیا صید براي سرگرمی و خوشگذرانی جایز است؟
جواب: جایز نیست، تنها براي نیاز شخصی یا براي کسب و کار جایز است.
سؤال 1219 - آیا در صید ماهی لازم است صیّاد، مسلمان باشد؟
جواب: لازم نیست، صید کافر هم حلال است؛ قبله و بسم اللّه نیز در آن شرط نیست.
ص: 415
سؤال 1220 - اگر ماهی در تور بمیرد براي حلّیّت آن کافی است، یا باید آن را از آب خارج کنند و در خارج آب بمیرد؟
جواب: هر دو حلال است.
سؤال 1221 - ماهیانی در دریا وجود دارد، از جمله کوسهماهی، که آنها را صید میکنند و گوشت آنها را مصرف مینمایند، بدن
آنها پولک (فلس) دارد؛ ولی با چشم غیر مسلّح دیده نمیشود. حکم شرعی این گونه ماهیان چیست؟
جواب: پولک باید با چشم عادي دیده شود.
سؤال 1222 - آیا خوردن گوشت صید لهوي حرام است؟
جواب: حرام نیست؛ ولی عمل صید کردن لهوي حرام است.
سؤال 1223 - ملاك لهوي بودن صید چیست؟ آیا صید ماهی از باب تفریح، لهوي محسوب میشود؟
جواب: هرگونه صید تفریحی که مورد نیاز براي زندگی شخصی یا تجارت یا امثال آن نباشد، لهوي محسوب میشود.
مسائل متفرّقه ذبح
سؤال 1224 - در موارد شک در ذبح شرعی وظیفه چیست؟ آیا اصل عدم تزکیه جریان دارد، یا اصل حلّیّت و طهارت؟
جواب: در صورتی که مسلمانی اقدام به آن کرده باشد، حکم به حلّیّت میشود، در غیر این صورت حرام است.
سؤال 1225 - در ذبح با دستگاههاي جدید که یک نفر کلید دستگاه را میزند و میرود، اگر به سبب قطع برق، دستگاه به کار
صفحه 215 از 323
نیفتد و پس از مدّتی (با جریان پیدا کردن برق) دستگاه روشن شود و بطور اتوماتیک حیوانات آماده را ذبح کند، آیا این گونه ذبح
صحیح است؟
ص: 416
جواب: در صورتی که جهات شرعیّه دیگر رعایت شود، مانعی ندارد.
سؤال 1226 - آیا مقلّد مجتهدي که قطع رگهاي چهارگانه را شرط حلّیّت ذبح میداند، میتواند از ذبیحه شخصی که تنها قطع
حلقوم را شرط حلّیّت میداند، استفاده کند؟
جواب: اگر یقین داشته باشد جایز نیست؛ ولی در صورت شک، حمل بر صحّت کند.
سؤال 1227 - شرایط حلّیّت جنین در شکم حیوان مذبوح کدام است؟
جواب: باید خِلقتش کامل باشد و مو یا پشم بر بدنش روییده باشد، در این صورت با ذبح مادرش آن هم حلال و پاك است؛ ولی
سزاوار است چنین حیوانی را ذبح نکنند.
سؤال 1228 - آیا قطع سر حیوان پیش از خروج روح حرام است؟ اگر حرام است، حرمت آن تکلیفی است یا وضعی؟
جواب: حرام نیست، مکروه است.
سؤال 1229 - طبق اعلام بعضی مؤسّسات آگاه، نوع بعضی از جانداران، کمیاب و یا رو به زوال است، به نظر مبارك حضرتعالی
شکار آنها براي نگهداري و یا فروش چه صورتی دارد؟
جواب: سزاوار است براي حفظ این نعمتهاي الهی کوشش شود، و حیوانات کمیاب شکار نشود، تا نوع آنها منقرض نگردد.
سؤال 1230 - گروهی از پرندگان در کشورهاي مجاور تحت حفاظت بوده و براي پرورش آنها هزینههاي کلانی صرف میشود،
آیا شکار آنها در زمانی که به کشور ما مهاجرت میکنند جایز است؟
جواب: شکار آنها دور از انصاف اسلامی است.
سؤال 1231 - اگر نسبت به رعایت قبله و گفتن بسم اللّه واقعاً تردید و شک وجود داشته باشد.
ص: 417
الف) آیا خوردن گوشت آن جایز است؟
ب) پول حاصل از فروش آن چه حکمی دارد؟
ج) این گوشت نجس است، یا پاك؟
جواب: باید فعل مسلم را حمل بر صحّت کرد و مادام که یقین به خلاف نداشته باشد ذبیحه آنها پاك و حلال است.
سؤال 1232 - شکار و صید بیرویّه آبزیان، که موجب نابودي نسل آنها خواهد شد، از لحاظ شرعی چه حکمی دارد؟
جواب: اگر موجب ضرر و زیان جامعه گردد حرام است.
سؤال 1233 - آیا تماسّ بدن مرطوب اهل کتاب با لاشه ذبیحه موجب نجاست آن میشود؟
جواب: احتیاط، اجتناب است.
ص: 419
فصل سی