گروه نرم افزاری آسمان

فصل اوّل: احکام تقلید






محدودة تقلید
اگر مسلمانی به دنبال «. عقیدة مسلمان به اصول دین، باید از روي دلیل باشد » : سؤال 1- جنابعالی در ابتداي رساله مرقوم فرمودهاید
تحقیق رفت، و در نتیجه دینی غیر از اسلام را برگزید، آیا حق دارد پیرو آن دین شود؟ آیا حکم مرتد بر او جاري نمیشود؟ اگر
جاري میشود، چرا؟ آیا این فتوا با فتواي به لزوم تحقیق در اصول دین، و عدم جواز تقلید در آن سازگار است؟ اصولًا کسی که
میداند، اگر به نتیجهاي غیر از دین پدر و مادرش برسد کشته خواهد شد، چگونه میتواند با فکري آزاد در اصل دین تحقیق کند؟
جواب: تحقیق در دین و اعتقاد به یکی از مذاهب، غیر از تظاهر به آن است.
توضیح این که: بر همه واجب است در اصول دین به اندازة توانایی خود تحقیق کنند، و اگر واقعاً بعد از تحقیق کامل و کمک
گرفتن از آگاهان، به آیینی غیر از آیین اسلام معتقد شوند، معذور هستند؛ زیرا وظیفۀ عقلی و شرعی خود را انجام داده، ولی به خطا
رفتهاند. امّا کسی که قبلًا مسلمان بوده، و به عللی دین جدید اختیار کرده، اگر تظاهر کند محکوم به احکام مرتد است؛ و احکام
مرتد در واقع از جمله احکام سیاسی اسلام، براي جلوگیري از نفوذ دشمنان در محیط اسلام، و اغفال و اغواي مردم است.
سؤال 2- براي مسلمان بودن همین مقدار که در دوران نوجوانی، یا جوانی اصول دین را از ما سؤال کردند، و ما قبول داشتیم کافی
است؟ یا تحقیق بیشتري لازم است؟
ص: 14
جواب: کافی است؛ ولی سعی کنید عقاید خود را از روي دلیل و برهان و استدلال فراگیرید.
سؤال 3- مقلّد در چه زمینههایی مکلّف به تقلید از مرجع تقلید است؟ آیا تقلید محدود به احکام عبادي (نماز و روزه و مانند آن)
صفحه 24 از 371
میشود، یا احکام معاملات و اعمال حقوقی و مانند آن را نیز شامل میشود؟
جواب: تمام اعمال و احکام شرع، غیر از ضروریّات دین را، شامل میشود؛ ولی تقلید در اعتقادات راه ندارد.
گسترة فقه
سؤال 4- با پیشرفت علم، ممکن است مسائلی پیش آید که در قرآن و دیگر منابع اسلامی ذکري از آن به میان نیامده باشد، و
کمک گرفتن از عقل به تنهایی، با توجّه به این که اشتباهات بسیاري دارد، کافی نباشد. با توجّه به این مطلب، آیا مراجع محترم
میتوانند پاسخگوي تمام مسائل شرعی نسل آینده باشند؟
جواب: در اسلام یک سلسله قواعد کلّی وجود دارد که پاسخگوي همۀ مشکلات در تمام اعصار است. و به همین جهت هر سؤالی
از ما در مورد مسائل جدید بشود به کمک آنها به حمد الله پاسخگو هستیم، و هیچ بنبستی وجود ندارد.
راههاي شناخت مرجع اعلم
سؤال 5- آیا زن و فرزند باید از مرجعِ تقلیدِ شوهر و پدر تقلید کنند، یا در تقلید آزاد هستند؟
جواب: هرکس در تقلیدش آزاد است؛ باید تحقیق کند و مطابق آن تقلید نماید.
سؤال 6- مسألۀ رجوع به اعلم در مسائل مورد اختلاف فقها، از جمله مسائلی است که در تمام رسالههاي عملیّه آمده است؛ ولی
حقیقت این است که تشخیص اعلم کاري سخت، بلکه شاید از محالات باشد! چون هر شخص یا گروهی، شخص خاصّی را اعلم
مراجعی بودند » : دانسته، و غیر او را اعلم نمیداند. سؤال این است که
ص: 15
اللّ علیهم)
􀀀
که گفته میشد در زمان حیات، و حتّی پس از حیات اعلم از دیگران هستند. ولی آیا ممکن است این مراجع (رضوان ه
پس از گذشت زمان طولانی از وفاتشان، و با آمدن مراجع جدید- که مشغول درس و بحث هستند، و علوم و تحقیقات جدیدي در
دست دارند- بازهم اعلم از احیا باشند؟
جواب: شکّی نیست که علم و دانش همراه زمان در حال تطوّر و تکامل است.
و همان گونه که در تعلیقۀ بر عروة الوثقی، مبحث عدم جواز تقلید ابتدایی از میّت، نوشتهایم، ممکن است بسیاري از مجتهدین زنده
از مراجع گذشته اعلم باشند؛ چون مراجع زنده معلومات و دانش گذشتگان، را به اضافۀ علوم جدیدي در اختیار دارند. بدین جهت
ممکن است در بین مراجع میّت کسانی باشند که از مراجع زنده استعدادي قويتر داشته باشند، ولی اطّلاعات احیا ممکن است
نسبت به اموات اقرب به واقع باشد؛ و ملاك اعلمیّت، اقربیّت به واقع است. همان گونه که ممکن است طبیب امروز از ابن سینا
ماهرتر باشد؛ در حالی که استعداد بوعلی بیشتر بوده است. همچنین در سایر علوم؛ و روشن است که علم فقه و اصول از این قاعده
ی نیست، و این دو علم دائماً در حال تطوّر و تکامل است. 􀀀 کلّی مستثن
سؤال 7- حضرت عالی در پاسخ سؤال 569 کتاب استفتائات جدید، جلد اوّل، در مورد جواز غیبت شخصی که ریش خود را
با توجّه به این که بعضی از علما در گذشته و حال فتوا به جواز عمل فوق میدهند، غیبت این فرد جایز » : میتراشد، فرمودهاید
با عنایت به همین پاسخ، و با توجّه به این که حضرتعالی در مورد عدم جواز تراشیدن ریش احتیاط فرمودهاید، آیا میتوان با «. نیست
همین علم اجمالی به فتواي عدّهاي از علماي زنده در مورد جواز آن، استناد کرد، و بدان عمل نمود؟
جواب: باید در مسائل اختلافی اعلمیّت احراز شود.
سؤال 8- لطفاً به سؤالات زیر پیرامون تقلید پاسخ فرمایید:
صفحه 25 از 371
الف) اهل خبره، که با معرّفی و شهادت آنها مرجعیّت و اعلمیّت ثابت میشود، چه کسانی هستند؟
جواب: منظور از اهل خبره، علماي درجه دو و سه حوزههاي علمیّه و
ص: 16
شهرهاست، که با مبانی فقهی آشنایی دارند.
ب) آیا ممکن است غیر روحانی، توانایی شناخت مجتهد و مرجع اعلم را داشته باشد؟ در این صورت، آیا قول چنین شخصی در
اثبات اجتهاد یا اعلمیّت حجّت است؟
جواب: در صورتی که آن فرد ثقه و مورد اعتماد باشد، و از اهل خبره پرسش کند، میتوان به حرف او اعتماد کرد.
ج) نسبت به شخصی که از حوزههاي علمیّه دور است، چگونه امکان دارد که بفهمد فلان آقاي اهل علم از اهل خبره است یا نه، تا
در مورد شناخت مرجع اعلم به قول او اعتماد کند؟
جواب: علماي معروف هر محل معمولًا اهل خبره هستند.
د) براي تشخیص اعلم، آیا اهل فن باید مجتهد باشند؟
جواب: اجتهاد در اهل خبره شرط نیست.
ه) در صورت تعارض شهادت اهل خبره نسبت به اعلم، آیا بهتر نیست ببینیم خُبرویّت کدام خُبره بیشتر و کاملتر است، و به قول او
اعتماد کنیم؟
جواب: از هر طریقی علم یا اطمینان حاصل شود کافی است.
و) در صورت تعارض شهادت اهل خبره نسبت به اعلمیّت مجتهدین، وظیفه چیست؟
جواب: در صورت تعارض مخیّر هستید.
سؤال 9- برخی از مردم روشهاي دیگري، غیر از آنچه در توضیح المسائل آمده، براي انتخاب مرجع تقلید در نظر میگیرند. نظیر:
الف) از مرجعی تقلید میکنیم که شاگرد مرجع قبلی ما باشد.
ب) مرجعی را انتخاب مینماییم که فتاواي آسانتري داشته باشد.
ج) مرجعی که بیشتر اقوام و آشنایان از او تقلید میکنند را بر میگزینیم.
د) مقلّد مرجعی میشویم که پدر و مادر، یا معلّم ما معرّفی نماید.
آیا انتخاب مرجع تقلید با روشهاي فوق صحیح است؟
ص: 17
جواب: هیچ کدام از اینها معیار نیست؛ معیار آگاهتر بودن آن مرجع است، از هر طریقی که علم به آن حاصل شود.
اصطلاحات تقلید
برخورد « احتیاط مستحبّ » و « احتیاط واجب » سؤال 10 - من گاهی که رسالۀ توضیح المسائل را مطالعه میکنم، به جملاتی مانند
میکنم. آیا باید به آنها عمل کنم؟
آن است که مجتهد روي جهاتی فتواي نهایی خود را بیان نکرده باشد، در این صورت مقلّد « احتیاط واجب » جواب: منظور از
چنین « احتیاط مستحبّ » میتواند به آن احتیاط عمل کند، و میتواند به مرجع دیگري مراجعه نموده، و به فتواي او عمل نماید. ولی
نیست؛ میتواند آن را عمل کند، یا رها نماید.
میباشد، یا تفاوت دارند؟ اگر تفاوت دارند، تفاوت آن در چیست؟ « حرام است » معادل جملۀ « جایز نیست » سؤال 11 - آیا جملۀ
صفحه 26 از 371
جواب: تفاوتی ندارد.
را در ضمن مثالی گویا بیان فرمایید. « احتیاط در فتوا » با « فتواي به احتیاط » سؤال 12 - تفاوت
اگر دو ظرف آب وجود دارد، و میدانی یکی از » : جواب: فتواي به احتیاط آن است که مجتهد دستور به احتیاط بدهد. مثلًا بگوید
ولی احتیاط در فتوا این است که مثلًا «. آن دو نجس است، امّا نجس را نمیشناسی باید احتیاط نموده، و از هر دو اجتناب کنی
.« قناعت کردن به یک تسبیح اربعه در رکعت سوّم و چهارم اشکال دارد، و احتیاط آن است که سه مرتبه بخوانی » : بگوید
تقلید از میّت
اللّ اکنون راه خود را یافته، و شیعه گردیده است. لطفاً در این مورد به
􀀀
سؤال 13 - یکی از اقوام قبلًا جزء فرقۀ اهل حق بود، و به حمد ه
دو سؤال زیر پاسخ فرمایید:
ص: 18
الف) ایشان در زمان حیات امام خمینی رحمه الله بالغ بوده، ولی تقلید ننموده است.
آیا اکنون میتواند معظّم له را به عنوان مرجع تقلید برگزیند؟
جواب: تقلید ابتدایی از مجتهد میّت اشکال دارد.
ب) با توجّه به این که فرقۀ اهل حقّ غرب کشور نماز نمیخوانند، و به جاي روزة ماه رمضان، فقط سه روز در ماه آبان روزه
میگیرند، آیا باید نمازها و روزههایی را که در آن مدّت به جا نیاورده قضا کند، یا ساقط است؟
جواب: ساقط است.
سؤال 14 - اگر کسی بعد از فوت مرجع تقلیدش (امام خمینی رحمه الله) به علّت شدّت علاقه به آن مرجع، به مجتهد حیّ مراجعه
نکند، تا با اجازة او بر تقلید مرجع سابق باقی باشد، با توجّه به این که از رسانهها هم نشنیده که باید با اجازة مرجع جامع الشرائط
زنده بر تقلید باقی بماند، اعمال چندین سالۀ او چگونه است؟
جواب: به مجتهد حیّ رجوع میکند، و بر طبق فتواي او بر تقلید امام راحل رحمه الله باقی میماند. و در این صورت اعمال گذشتۀ
او صحیح خواهد بود.
سؤال 15 - بسیاري از کسانی که بر تقلید میّت باقی ماندهاند، مایلند در تمام مسائل از مرجع تقلید زنده پیروي کنند؛ زیرا در برخی
از مسائل دچار شکّ و تردید میشوند که آیا در زمان مرجع متوفّی به فتواي او در خصوص فلان مسأله عمل کردهاند، یا خیر؟ آیا
راهی وجود دارد که به طور کلّی از مرجع زنده تقلید کنند؟
جواب: تنها در مواردي که در زمان حیات مرجع متوفّی به فتواي او عمل نکردهاند، یا لااقل شک در عمل دارند، میتوانند به فتواي
مرجع زنده عمل کنند.
ولی اگر اعلمیّت مرجع حیّ نسبت به متوفّی ثابت شود، در تمام مسائل میتوانند از مرجع زنده تقلید کنند.
تبعیض در تقلید
سؤال 16 - با توجّه به پیشنهاد برخی از شخصیّتها، در زمینۀ تخصّصی شدن مرجعیّت تقلید، نظر خود را در این باره بفرمایید.
تخصّصی شدن مراجع تقلید در
ص: 19
زمینههاي مختلف علمی چه حکمی دارد؟
صفحه 27 از 371
جواب: در صورتی که هر یک از آنها در بخشی از فقه اعلم باشند، و ضوابط مرجعیّت بر آنها تطبیق کند، اشکال ندارد.
سؤال 17 - در بعضی از مسائل مربوط به حرفۀ پزشکی، نظر علما با هم مغایر است. کدام فتوا حجّت است؟ آیا میشود در مسائل
پزشکی از یک مرجع، و در موضوعات دیگر- مثل عبادات- از مرجع تقلید دیگري تقلید کرد؟
جواب: مانعی ندارد.
مسائل دیگر تقلید
سؤال 18 - آیا میشود به حرف مردم، که هرکس در مورد مطالب دینی نظري میدهد، گوش داد، و طبق آن عمل کرد؟
جواب: مسائل دینی را باید از مجتهدین و علماي دین فرا گرفت.
سؤال 19 - آیا نظر ولیّ فقیه در مسائل شرعی بر نظر سایر فقها ترجیح دارد؟ در این صورت، تکلیف مقلّد چیست؟
جواب: در مسائل مربوط به حکومت از نظر ولیّ فقیه، و در مسائل دیگر از نظر مرجع تقلید پیروي میشود.
سؤال 20 - اگر قاضی غیر مجتهد مأذون، که از جانب ولیّ فقیه به قضاوت منصوب شده، به هنگام صدور رأي (مثلًا در زمینۀ حدود،
قصاص، معاملات و مانند آن) متوجّه شود که مادّة قانونی مربوطه (که مصوَّب مجلس شوراي اسلامی و شوراي نگهبان است) با
فتواي مرجع تقلیدش متعارض است، (با توجّه به این که، اگر در این مواقع از صدور رأي خودداري کند، یا بدون توجّه به قانون
مربوطه صرفاً با استناد به فتواي مرجع تقلیدش حکم دهد، قانوناً مرتکب تخلّف انتظامی شده) تکلیف او چیست؟
جواب: قوّة قضائیّه باید این تضاد را حل کند، و این گونه پروندهها را به دیگري ارجاع دهد؛ زیرا قاضی نمیتواند بر خلاف فتواي
مرجع تقلیدش حکم کند.
ص: 20
سؤال 21 - خداوند بزرگ یکی است، پیامبر صلی الله علیه و آله یکی، و ائمّۀ اطهار علیهم السلام هر کدام در زمان خود یکی بوده،
و دستورات آنها نیز یکی بوده است. چرا در زمان فعلی نظر مراجع بزرگوار تقلید دربارة موضوعات و مسائل دین متفاوت است، و
هر یک از آنان دیدگاه خاصّی دارد؟
جواب: اوّلًا، مراجع تقلید در اصول مسائل یک فتوا دارند، و اگر اختلافی هست در جزئیّات است. ثانیاً، این اختلاف به خاطر دور
ماندن ما از زمان حضرات معصومین علیهم السلام است؛ زیرا روایاتی که از آن بزرگواران نقل شده، به وسیلۀ اشخاصی است که
بعضی، آن اشخاص را افراد مطمئن، و بعضی ممکن است همۀ آنها را مطمئن ندانند. البتّه مراجع نهایت کوشش خود را در شناخت
آنان انجام میدهند، ولی ممکن است نظر همه یکسان نباشد. به علاوه فهم کلمات معصومین علیهم السلام با گذشت این همه زمان
آسان نیست، و گاه در آن اختلاف نظر پیدا میشود. و این، رمز اختلاف فتاواست.
ص: 21
فصل دوّم: احکام آبها
فاضلاب تصفیه شده
سؤال 22 - نظر جنابعالی در مورد آب به دست آمده از تصفیه خانۀ فاضلاب، و استفاده از آن در مصارف گوناگون چیست؟ ضمناً
آب تصفیه شده مراحل زیر را طی میکند.
-1 آشغالگیري: در این مرحله آشغالهاي درشت از فاضلاب ورودي جدا میشود.
صفحه 28 از 371
-2 دانهگیري: که در آن، ذرّات شن و ماسه و آشغالهاي ریز گرفته میشود.
100 متر به تعداد 5 عدد که پشت سر هم واقع شده، و فاضلاب به ترتیب در یک یک آنها * -3 استخرهاي وسیع در اندازة 100
وارد، و سپس خارج میشود. نهایتاً آب خروجی به طور تقریباً صاف از تصفیه خانه خارج میشود. در طول این مسیر، با انجام
اعمالی، میکروبها فعّال شده، و فاضلاب را تجزیه نموده، و موادّ فاضلاب در پایان در استخرها تهنشین میشود، به گونهاي که آب
خروجی، تقریباً صاف، ولی همراه با رنگ و بوي خیلی کم میباشد.
جواب: آبهاي مزبور پاك نیست؛ ولی میتوان براي زراعت و شرب حیوانات از آن استفاده کرد. شرح بیشتر در این باره را در پاسخ
سؤال 18 جلد دوّم همین کتاب مطالعه فرمایید.
آب مضاف
سؤال 23 - گاهی از اوقات آبی که از شیر خارج میشود، به علّت وجود کلر، یا
ص: 22
چیزهایی دیگر، رنگ آب ندارد. آیا این آب مضاف به حساب میآید؟ آیا وضو با چنین آبی جایز است؟
جواب: چنین آبی مضاف نیست؛ و وضو با آن اشکالی ندارد.
سؤال 24 - آبی که با آن وضو گرفته، یا غسل مستحب یا واجبی کردهایم، در ظرفی جمع شده است. آیا میتوان از این آب مجدّداً
براي تطهیر، یا وضو و حتّی غسل استفاده کرد؟
جواب: با آب وضو میتوان وضو گرفت یا غسل کرد، ولی با آب غسل (البتّه منظور در اینجا آب قلیل است،) غسل و وضو اشکال
دارد، ولی بدون شک انتخاب آبی که مورد استعمال واقع نشده، در هر حال بهتر است.
سؤال 25 - آیا استفاده از آبی که با نور آفتاب گرم شده، مطلقاً کراهت دارد؟
یعنی اگر سرد شود، یا با آب سردي مخلوط گردد، و خنک شود، آیا استفاده از آن براي وضو یا غسل یا آشامیدن، کراهت دارد؟
جواب: ظاهر روایات این است که کراهت تا زمانی است که حرارت آب وجود دارد.
ص: 23
فصل سوّم: احکام نجاسات
[نجاسات]
1 و 2- بول و غائط
سؤال 26 - اگر آبی از محلّ دفع مدفوع انسان خارج شود، و بوي مدفوع هم ندهد، چه حکمی دارد؟ آیا وضو را باطل میکند؟
جواب: در فرض مسأله نجس نیست، و وضو را هم باطل نمیکند.
سؤال 27 - چنانچه بول یا غائط از محلّی غیر از محلّ متعارف آن خارج شود، چه حکمی دارد؟
جواب: احکام بول و غائط متعارف را دارد؛ مگر آن که رعایت این احکام موجب عسر و حرج شدید شود.
-3 مردار
سؤال 28 - اگر عضوي از بدن میّت غیر مسلمان، به بدن مسلمانی وصل شود، ولی روح در آن حلول نکند، لمس آن چه حکمی
صفحه 29 از 371
دارد؟
جواب: چنانچه عرفاً جزء بدن کسی که به او پیوند زده شده محسوب شود، پاك است.
سؤال 29 - اگر چشم انسانِ مرده یا زنده، یا چشم حیوان نجس العین مرده یا زندهاي را به چشم شخص نابینا پیوند بزنند، چشم
پیوندي و رطوبتی که از آن بیرون میآید چه حکمی دارد؟
جواب: هنگامی که پیوند گرفت، و آن عضو عملًا جزء بدن گیرنده شد، پاك است.
ص: 24
-4 خون
سؤال 30 - سلهاي که روي زخم میبندد، و خونریزي ندارد، چه حکمی دارد، آیا باید به هنگام غسل آن را برداشت؟
جواب: در صورتی که از حالت خون بیرون آمده، و با شستن زایل نمیشود، پاك است، و به همان حالت غسل میکند.
سؤال 31 - یونیت دندان پزشکی معمولًا متّصل به آب شهر است. با توجّه به این مطلب، ترشّحاتی که به هنگام ترمیم دندان از دهان
خارج میشود، و غالباً با آب دهان، و موادّ مخصوص دندان پزشکی، و بخار و قطرات خون ملاقات کرده، و به بدن و لباس
میریزد، پاك است، یا نجس؟
جواب: چنانچه آبی که در دهان میریزد متّصل به آب شهر باشد، و معلوم نباشد ترشّحات از آن آب است یا چیز دیگر، پاك
است.
-5 کافر، و کسانی که در حکم کفّارند.
سؤال 32 - لطفاً در مورد اهل کتاب به سؤالات زیر پاسخ دهید:
الف) در خصوص ابزار و وسایل و ادوات و صنایع آنها چگونه باید عمل شود؟
جواب: در مواردي که معاشرت با آنها ضرورتی ندارد، از آنها پرهیز کنید. ولی براي کسانی که در بیرون کشورهاي اسلامی، یا
بعضی از مناطق داخل کشورهاي اسلامی، ناچارند با آنها معاشرت داشته باشند، پرهیز لازم نیست.
ب) موادّ خوراکی و دارویی اهل کتاب چه حکمی دارد؟
جواب: استفاده از موادّي که احتمال دارد به وسیلۀ کارخانهها تولید شده، یا به وسیلۀ ابزار و آلاتی، بدون دخالت دست، تهیّه شده
باشد، یا احتمال دارد که با دستکش تهیّه کرده باشند، اشکالی ندارد، ولی از خوردن گوشتهاي ذبحشدة آنها حتماً پرهیز کنید.
ج) صید و ذبیحۀ آنان چگونه است؟
جواب: از جواب بالا معلوم شد؛ ولی اگر ماهی را زنده از آب بگیرند، حلال است.
ص: 25
د) ورود اهل کتاب به اماکن مقدّسه- مانند مکّ ۀ مکرّمه، مدینۀ منوّره، حرم أئمّه علیهم السلام، مساجد و مانند آن- چه حکمی
دارد؟
جواب: در مواردي که باعث هتک و بیاحترامی این مراکز شود، حرام است.
ه) دفن اهل کتاب در بلاد اسلامی و قبرستان مسلمانان چطور است؟
جواب: اشکال دارد.
و) آیا شهداي اهل کتاب در حکم شهیدند؟
صفحه 30 از 371
جواب: اگر در راه اسلام و کشورهاي اسلامی شهید شوند، نزد خدا مأجور هستند؛ امّا چگونگی آن اجر الهی نزد ما روشن نیست.
ز) پیوند اعضاي اهل کتاب به مؤمنان و عکس آن، چه حکمی دارد؟
جواب: پیوند اعضاي مؤمن به کافر و بالعکس اشکالی ندارد.
ح) آیا درمان بیماران اهل کتاب و استفاده از خدمات درمانی و بهداشتی آنان جایز است؟
جواب: مانعی ندارد؛ مگر در مواردي که آنها بر ضدّ مسلمین سوء استفاده کنند.
ط) نماز در معابد اهل کتاب چه حکمی دارد؟
جواب: اشکالی ندارد.
ي) آیا استفاده از لباس و ظروف اهل کتاب جایز است؟
جواب: در صورتی که علم به نجاست آن نباشد، اشکالی ندارد. و اگر یقین به نجاست آن دارید باید آب بکشید.
ك) غسل دادن میّت مسلمان توسّط اهل کتاب چه حکمی دارد؟
جواب: تنها در صورت ضرورت جایز است.
ل) آیا ازدواج با اهل کتاب جایز است؟
جواب: ازدواج موقّت اشکالی ندارد؛ ولی ازدواج دائم اشکال دارد.
م) آیا پرداخت نفقۀ همسر، اگر از اهل کتاب باشد، لازم است؟
جواب: با توجّه به این که ازدواج موقّت نفقه ندارد، جواب این سؤال معلوم است.
ص: 26
-6 سگ
سؤال 33 - گاه برخی حیوانات غیر معمول را براي معاینه نزد دامپزشکان میآورند، که از نظر نجاست و پاکی مورد سؤال است، از
جمله نژادهاي مخلوطی که از اختلاط گرگ و سگ ایجاد شده است. با توجّه به پاك بودن گرگ، این حیوان که شباهت زیادي
به گرگ دارد، از نظر نجاست و پاکی چه حکمی دارد؟
جواب: در صورتی که شباهت آن به گرگ زیادتر باشد، پاك است.
سؤال 34 - همراه داشتن سگ در ماشین و خیابان، و نگهداري آن در خانه، که نوعی تقلید از بیگانگان است، چه صورت دارد؟
جواب: این کارها شایستۀ مسلمانان با شخصیّت نیست، و از جهات شرعی مشکلات زیادي ایجاد میکند.
سؤال 35 - آیا در نجاست به سبب تماسِ مستقیم جایی از بدن انسان با سگ، نیز سرایت شرط است؟
جواب: آري سرایت از طریق رطوبت شرط است.
-7 شراب و سایر مسکرات
سؤال 36 - آیا رفتن به مجالسی که در آن مشروبات الکلی مصرف و موسیقی پخش میشود، جایز است؟
جواب: جایز نیست.
سؤال 37 - شخصی قبل از تشرّف به اسلام مشروبات الکلی میفروخته، و از در آمد آن به پدر و مادرش کمک میکرده است. حال
که مسلمان شده، آیا میتواند به کار مذکور ادامه دهد؟
جواب: اشکال دارد.
صفحه 31 از 371
سؤال 38 - آیا براي زن مسلمان جایز است مشروب روي میز غذاخوري بگذارد، تا کسانی که آن را حلال میدانند مصرف کنند؟
جواب: جایز نیست؛ مگر در موارد ضرورت.
سؤال 39 - یک واحد تولیدي در نظر دارد نسبت به تولید ماء الشعیر از موادّ اوّلیّه
ص: 27
عصاره یا پودر وارداتی اقدام نماید. با توجّه به این که در مراحل تهیّۀ موادّ اوّلیّۀ فوق، این احتمال وجود دارد که اوّل الکل وجود
داشته، و بعداً طیّ مراحلی الکل آن گرفته شده، آیا تولید ماء الشعیر از موادّ فوق جایز میباشد؟
جواب: هرگاه وجود الکل در آن در مراحل اوّلیّه باشد، (به این معنا که نخست مبدّل به یک مایع مستکننده شود، سپس الکل آن
را با حرارت یا مانند آن بگیرند) اشکال دارد. و اگر چنین نیست، یا مستکننده بودن آن مشکوك است، مانعی ندارد.
وسواس
سؤال 40 - مشکل اصلی من دیوار خانه و شستن بچّهام میباشد، زیرا دستمالی را که نجس بود روي لبۀ دیوار که رنگ روغن شده
گذاشتم. البتّه عین نجس روي دیوار ریخته نشد، ولی رطوبت دستمال با دیوار ارتباط داشت. و چون بچّهام به تازگی چهار دست و
پا راه میرود، و دستهایش را مرتّب به دیوارها میزند، من مرتّب دستهایش را آب میکشم، و این مرا آزار میدهد. لطفاً به
اللّ نجات یابم.
􀀀
سؤالهاي زیر پاسخ دهید، تا ان شاء ه
1) راههاي سرایت نجاست را خواندهام، ولی نمیدانم منظور از رطوبت کم و غیر مسري چقدر است؟ خواهش میکنم توضیح
دهید.
جواب: شما بیشک گرفتار وسواس شدهاید، و اگر به دستوراتی که میدهیم عمل کنید بزودي نجات خواهید یافت، و الّا مشکلات
شما زیاد خواهد شد.
ابتدا پاسخ سؤالهاي شما، و بعد یک دستور کلّی:
منظور از رطوبت براي سرایت این است که وقتی دست خشک بر آن شیء مرطوب بگذارد، انسان به آسانی آثار تري را ببیند.
2) آیا دیوارهاي خانه بخاطر مسألهاي که پیش آمده نجس است؟
جواب: دیوارهاي خانه به صورتی که نوشتهاید کاملًا پاك است.
3) ظرفی که زیر شیر (منظور آب لولهکشی) گذاشته میشود، حتّی اگر سر نرود آیا حکم آب کر را دارد؟ آیا میتوان لباس نجس
را در آن آب کشید؟
جواب: ظرفی که زیر آب لولهکشی است حکم آب کر دارد؛ پر باشد، یا خالی.
ص: 28
4) اگر جایی مثل دستۀ در، سردي آن احساس شود، آیا نجاست با دست خشک به آن منتقل میگردد؟
جواب: سردي دستۀ در هیچ ارتباطی به رطوبت ندارد، و نجاست به آن منتقل نمیشود، و این سؤال دلیل وسواسی بودن شماست.
و امّا دستور کلّی:
وسواسی بودن شما به علّت ندانستن مسائل است. اگر مسائل را درست، یاد بگیرید، راحت میشوید. مسألۀ مهم این است که علم و
یقین وسواسی نه ملاك نجاست است، نه ملاك طهارت؛ و به عبارت واضحتر، باید ببینید افراد عادي متدیّن چه موقع علم به
نجاست پیدا میکنند، و چه موقع علم به طهارت، به همان مقدار قناعت کنید، و اگر قلب شما راضی نشد به آن اعتنا نکنید، و
مسئولیّت آن را به عهدة ما بگذارید. به شک و تردید اعتنا نکنید، حتّی کف توالت مادامیکه با چشم خود نجاستی در آن نبینید
صفحه 32 از 371
بگویید پاك است؛ کوچهها، خیابانها، مغازهها همه پاك است. اتومبیلهاي عمومی، صندلیها و دستۀ درهاي آنها پاك است،
حمّام مادامیکه چیز نجسی به یقین در آن نباشد پاك است. تمام مسلمانها و بچّههاي آنها مادامیکه نتوانید قسم به نجس بودن
آنها بخورید پاك هستند. وظیفۀ شرعی شما این است که به آنچه گفتهایم عمل کنید، و بعد از یک هفته آثار مثبت آن را خواهید
دید.
مسائل متفرّقۀ نجاسات
سؤال 41 - آیا استفراغ نجس است؟ آیا تفاوتی بین استفراغ بزرگسالان و اطفال هست؟
جواب: استفراغ نجس نیست؛ مگر این که بدانید خونی همراه آن است. و فرقی بین بچّه و بزرگ، دختر یا پسر نمیباشد.
سؤال 42 - هنگامی که مادر به بچّه شیر میدهد قطراتی از شیر به زمین، یا جاي دیگر میریزد، آیا زمین، یا آن شیء، نجس
میشود؟!
جواب: در صورتی که لباسهاي بچّه نجس نباشد، اشکالی ندارد.
ص: 29
فصل چهارم: