گروه نرم افزاری آسمان

صفحه اصلی
کتابخانه
جلد اول
[مقدمه جلد اول]
مقدمه چاپ دوم







637 بنام خدا روان جاوید در تفسیر قرآن مجید تألیف والد ماجد، حضرت آیۀ اللّه آقاي حاج میرزا محمّد ثقفی طهرانی دام ظله
العالی است که طی سالیان متمادي پس از یک رشته مطالعات دقیق در زمینه تفسیر قرآن کریم برشته تحریر درآمده است. اینکه
کتاب که براستی چراغ هدایتی براي جویندگان راه حقیقت است بمرور مورد توجه خاص و عام قرار گرفت و پس از چندي نسخ
چاپ اول آن به اتمام رسید، لذا عدهاي از علاقمندان با مراجعه پی در پی خواستار تجدید چاپ اینکه تفسیر نفیس شدند. چاپ
- مجدد اینکه کتاب احتیاج به اصلاحات ذیل داشت. 1- آیات اعراب نداشته و خواندن صحیح آن براي عموم مشکل مینمود. 2
آیات شماره گذاري نشده و لذا دسترسی به آیه یا آیات مورد نظر آسان نبود. 3- فهرست جامعی که بتوان مندرجات مطالب را
بدست آورد نداشت. 4- با آنکه در تصحیح کتاب دقت شده بود مع ذالک اغلاطی بچشم میخورد. 5- در بعضی موارد تغییرات و
یا اضافاتی لازم بود. پدر بزرگوارم پس از تجدید نظر و افزودن بعضی حواشی دستور فرمودند تا اصلاحات لازم را من انجام دهم،
اینجانب با دقت فراوان به انجام اینکه مهم مشغول گشته، خوشبختانه، بتوفیق الهی، اینکه مجلد را به اتمام رسانیدم. امید است که با
فضل [ صفحه 6] خداوند بتوانم مجلدات بعدي را هم اصلاح نمایم. البته لازم به تذکر است که بگویم در همه موارد بخصوص در
تهیه فهرست از راهنمائیهاي ارزنده برادر ارجمندم حضرت مستطاب حجۀ الاسلام آقاي حاج میرزا حسن ثقفی دامت افاضاته، که
بر من منت گذاردند، برخوردار بودهام. همچنین از زحمات آقاي حسن کتابچی دام توفیقه موسس محترم انتشارات برهان که در
چاپ و انتشار کتاب با اینجانب همکاري نمودهاند تشکر فراوان نموده، موفقیت روزافزون همگان را از خداوند منان مسئلت دارم.
[ علی ثقفی- پانزدهم شعبان 1398 [ صفحه 7
فهرست مطالب کتاب
1398 صفحه سبب تألیف و بیان منظور از جهت تفسیر و اشاره بمدارك آن 2 فرق میان دو اسم رحمن و رحیم. 3بیان نقطه باء بسم
اللّه بودن امیر المؤمنین [ع]. 4فرق بین حمد و مدح و شکر و تحقیق در معناي عالمین. 6فرق بین مالک و ملک و بعضی از احوال
صفحه 88 از 522
روز قیامت. 7بیان اشتراط خلوص در عبادت و بعضی از احکام ریا. 9بیان معانی صراط و تحقیقات لازمه در اطراف آن. 10 آیا
بسمله جزء سوره است! 14 تصریح قرآن باسم مبارك علی علیه السلام و اثبات ولایت مطلقه آنحضرت. 16 بحثی پیرامون وصول
ثواب عبادت اهل سنت به شیعیان. 17 آیه به چه چیز محقق میشود و علت فصل هر آیه از آیه دیگر. 18 تحقیق در نفی تحریف در
کلام الهی و توجیه اخبار وارده در اینکه زمینه. 19 تحقیق در جواز قرائت قرآن بقراءات مختلفه با واقعیت یکی از آنها. 20 بیان
حجیت ظواهر قرآن و ترتیب آیات بنحوي که ثبت شده اگر چه موافق با نزول نباشد. 21 گفتاري پیرامون رموز و اشارات بودن
فواتح السور و بعضی از فوائد آن. 22 ارشاد به حفظ غرض از نزول قرآن و انتقاد از بعضی تفاسیر. 24 تحقیق در تعمیم ایمان به غیب
] و اقامه نماز و انفاق در راه خدا. 25 آیا مهر نهادن خداوند بر دلها و گوشها و چشمهاي کفار با مختار بودن آنها منافات ندارد. 29
29 شمهاي از وقایع غدیر خم و احوال منافقان در آنروز و بعد از آن. 30 کیفیت خدعه با خداوند و خود و شمهاي از انواع [ صفحه 8
عذاب جهنم. 31 تاویل آیاتی که در باره منافقین نازل شده به منکرین ولایت علویه. 33 استهزاء خداوند چیست و در آخرت چگونه
است. 35 چگونه آیاتی که براي هدایت خلق است منافقین را کور کرد و بهلاکت کشاند؟ 38 بیان جواز استعمال لفظ در چند معنی
و استشهاد به شعري لطیف. 40 قرآن خبر میدهد که مانند آن نمیآورند و اینکه خود معجزهاي است. 43 اشارهاي کوتاه به اوصاف
میوهها و زنان بهشتی. 44 قطع رحم از گناهان کبیره است و اشارهاي بحقوق و الدین. 47 سی حق که مسلمان بر برادر مسلمان خود
دارد. 50 اشارهاي به لزوم احترام سادات اگر چه معصیت کار باشند. 51 احتیاط شدید در ترك جمع بین دو زن فاطمیه است. 52 چه
کسانی در زمین خلیفه خدا هستند. 53 مراد از و علم آدم الاسماء چیست! 55 دیدن حضرت آدم انوار اهل بیت [ع] را در عرش و
توسل او به ایشان. 57 بهشتی که آدم و حوا در آن بودند چگونه بوده است! 59 بیانی از مؤلف در اینکه منظور از شجره منهیه در
کلام الهی علوم اهل بیت علیهم السلام است و برگشت همه تفاسیر و روایات باین معنی. 60 توسل حضرت آدم به خمسه طیبه
بروایت کافی. 64 شمهاي از وقایع بعد از هبوط. 66 توقف آدم و حوا در بهشت بیش از شش ساعت از روز نبوده است. 67 نقل
کلامی از شیخ انصاري قدس سره و سخنی در زمینه اخلاص 69 شرائط امر بمعروف و نهی از منکر و وظیفه خطیر تبلیغ 73 نکته
تعبیر به ظن در الّذین یظنون انهم ملاقوا ربهم. 75 فضیلت بنی اسرائیل که فرموده و انی فضلتکم علی العالمین در چه زمانی و به چه
چیز بوده! 76 شمهاي از عذاب و شدائدي که بنی اسرائیل به آن مبتلا بودند. 78 گوساله پرست شدن بنی اسرائیل در غیبت حضرت
80 تحقیق در معنی کتاب و فرقان که [ موسی و بیان رفع استبعاد در ارتداد مسلمانان بعد از رحلت رسول اکرم [ص]. 80 [ صفحه 9
بموسی عنایت شده بود. 82 اشارهاي به کشتار بنی اسرائیل یکدیگر را و قبول توبه ایشان. 83 تقاضاي بنی اسرائیل رؤیت خداوند را و
آمدن صاعقه. 85 اثبات رجعت در بنی اسرائیل و در اینکه امت. 87 امکان رجعت از نظر عقل و جواب شبهه تناسخ. 88 سایه افکندن
ابر بر بنی اسرائیل و نزول من و سلوي. 89 آیا اضرار بنفس حتی در ضررهاي جزئی حرام است! 92 روان شدن چشمههاي آب براي
حضرت موسی از قطعه سنگ. 94 بیان مفسرین که چگونه آنچه بنی اسرائیل خواستار شدند پستتر از من و سلوي بوده و نظریه
مؤلف. 95 معنی صابئان و نقل کلام بعضی از صوفیه و جواب مؤلف. 96 مسخ شدن بنی اسرائیل بصورت میمون و معنی مسخ.
98 مأمور شدن بنی اسرائیل به کشتن گاو. 100 چرا بنی اسرائیل به کشتن گاو مأمور شدند و سر انجام شیرین اینکه داستان. 105 تبیین
سماوي و بیان مکاشفهاي راجع به کیفیت معاد جسمانی. 107 شبهات حکماء در باب معاد و جواب آنها. 109 اشکال بر کفایه و
تعارضی که در چند مورد از آن مشاهده شده است. 111 اثبات ثواب و عقاب علاوه بر آثار قهریه اعمال. 112 چگونه علماي یهود،
تورات را بمیل خود معنی میکردند! 116 گفتار یهودیان خودخواه ورد سخن باطل آنها. 118 تحقیق در باب خلود کفار در آتش و
نقل کلام مخالفین و جواب آنها. 120 ایمان و عمل صالح شرط خلود در بهشت است. 126 سخنی در اخلاص و احسان بو الدین و
مدارا با مردم. 127 تأویل کلام الهی به رفتار عثمان با دوستان حضرت امیر [ع]. 131 خبر دادن حضرت رسول [ص] از شهادت امام
حسن و امام حسین علیهما السلام و قیام حضرت مهدي [عج]. 135 ذکر علائمی از رسول اکرم [ص] که یهودیان قبلا میدانستند.
صفحه 89 از 522
[ 141 چرا از یهودیان خواسته شد طلب مرگ کنند با اینکه عمر طولانی مطلوب است! 143 عداوت یهود با جبرئیل. 147 [ صفحه 10
147 تحقیق در معنی لوح محو و اثبات خداوند. 148 آموزش سحر به مردم توسط هاروت و ماروت جهت ابطال سحر. 151 اقسام
سحر. 152 معنی نسخ و شبهه یهود و رفع اشکال. 155 کسی که در برابر اوامر الهی تسلیم شد خوف و حزنی ندارد. 159 تأویل قسمت
آخر آیه شریفه و من اظلم ممن .... به زمان ظهور حضرت قائم [عج]. 162 بیانی کوتاه از نهج البلاغه و چند روایت، در تفسیر اذا
قضی امرا ... 164 آیا مدارا با کفار لازم است! 166 بیان امتحان حضرت ابراهیم. 168 عدم فرق بین انبیاء در مسئله نبوت و عصمت و
افضلیت بعضی بر بعضی. 177 وجه تکرار بعضی آیات و تذکر نکتهاي مفید. 180 اعتراض یهود به تغییر قبله و اشاره به علل و مصالح
احکام. 181 بیان امت وسط بودن مسلمانان و تحقیق در مصداق حقیقی آیه. 184 آیا دانشمندان اهل کتاب پیغمبر خاتم [ص] را
میشناختند! 189 چند روایت مفید در باب شکر و یاد خدا. 194 بیانی مفید و نقل روایاتی در باب صبر و نماز. 196 تحقیقی جامع در
معنی امتحان الهی. 198 موعظهاي در لزوم صبر و تسلیم در برابر اراده الهی. 200 اشارهاي به داستان عمره قضا و نکته تعبیر به فلا
جناح در کلام الهی. 202 چگونه تمام کائنات براي خمسه طیبه علیهم السلام خلق شدهاند! 206 آیا عمل بدون ولایت ثوابی دارد!
209 معنی اضطرار و بغی و عدوان. 212 آیه شریفه لیس البر ان تولوا وجوهکم ... که گفتهاند جامع همه کمالات انسانی است.
215 اشارهاي کوتاه به بعضی از احکام قصاص و استفاده چند نکته از کلام الهی. 218 سخنی در باب وصیت نسبت به ثلث و وصیت
براي اقاربی که وارث نیستند. 220 تحقیق در معنی خوف و فرق بین جنف و اثم. 222 چند روایت در فضیلت و حکمت تشریع روزه.
225 مراد از اینکه قرآن در ماه رمضان نازل [ 224 نقل کلام فیض و مفسرین در معنی یطیقونه و بیانی از مؤلف. 225 [ صفحه 11
شده چیست! 228 معنی قرب الهی و اشاره به بعضی از شرائط استجابت دعا. 230 تحقیقی در معنی اکل مال بباطل و اشارهاي بجواز
رجوع به قاضی جور در بعضی موارد. 235 سؤال اعراب از حالتهاي مختلف ماه و جواب خداوند بمقدار فهم آنها. 236 نقل روایاتی
که امام عصر علیه السلام اولاد قاتلین حضرت سید الشهداء [ع] را بقتل میرساند و اشکالی در اینکه مورد و جواب آن. 240 بیان آیه
شریفه فمن اعتدي علیکم ... و استفاده ده حکم از آیه بنظر مؤلف. 242 معنی القاء نفس در هلاك. 244 معنی حج و عمره و اشاره به
بعضی از احکام اینکه دو عبادت. 247 معنی رفث و فسوق و جدال و اشاره به قسمتی دیگر از احکام حج و عمره. 251 امتیازات
خیالی را قرآن الغا فرموده است. 253 معانی مختلفهاي که براي حسنه شده و بیان مؤلف. 256 معنی سریع الحساب بودن خداوند و
اینکه در همین دنیا بحساب اعمال بندگان رسیدگی شده است. 257 نزول آیه و من النّاس من یشري نفسه ابتغاء مرضات اللّه در شأن
حضرت امیر [ع]. 261 لزوم انقیاد و تمکین از حق و احتراز از تعصب و سرسختی. 262 معنی تبدیل نعمت خداوند و نقل کلام فیض
و بیان مؤلف. 265 سؤال عمرو بن جموح در مورد انفاق. 268 کلام مفسرین در جمله و عسی ان تکرهوا شیئا و هو خیر لکم و نظر
مؤلف. 269 کشتن عبد اللّه جحش عدهاي از کفار را و نزول آیه. 271 تحریم شراب بتدریج در چهار نوبت و اخباري در حرمت خمر
و قمار. 274 جواز مخالطه و مشارکت با یتیمان بمنظور اصلاح امور آنها و قصد احسان. 277 آیا دو قرائت یطهرن و یطّهّرن از نظر
حکم شرعی که از آیه استفاده میشود فرقی دارند! 280 معنی فاتوا حرثکم انی شئتم. 282 مذمت قسم یاد نمودن. 283 اگر مردي قسم
] خورد که از زن خود دوري کند وظیفه او و زن چیست! 284 عده طلاق و اشاره به پارهاي از حقوق زن و شوهر بر یکدیگر. 285
285 اشاره به بعضی از احکام طلاق رجعی و خلع. 288 بیان مدتی که شیر دادن بر زن واجب است و وظایف زن و مرد [ صفحه 12
در دوران شیرخوارگی طفل. 292 لزوم عده وفات بر زنها و احکام آن. 295 عدم جواز خواستگاري صریح از زنی که در عده بائن
است و حتی به کنایه در عده رجعی. 296 خداوند همه را در تمام مراحل عقد و طلاق و عده، امر به تقوي و احسان فرموده است.
300 لزوم محافظت بر نماز و بر اوقات آن و تحقیق در مراد از صلاة وسطی. 301 تحقیق در معنی و مقدار بهرهاي که بعنوان متعه
بزنان مطلقه باید داد. 304 معنی قرض الحسنه و صله امام. 308 تقاضاي بنی اسرائیل در باب حکومت و تمرد بیشتر آنها. 309 حکایت
شیرین تعیین طالوت براي حکومت و اعتراض بنی اسرائیل. 310 معنی تابوت و سکینه و ما ترك آل موسی و هارون و تحقیق جامع
صفحه 90 از 522
از مؤلف. 312 ممنوع شدن بنی اسرائیل از نوشیدن آب و مقابلهشان با جالوت و لشگریانش. 315 چگونه حضرت داود جالوت را
کشت و به سلطنت رسید. 317 گفتاري در زمینه جبر و تفویض و اختیار. 319 تفسیر آیۀ الکرسی و تحقیقی جامع در معنی کرسی و
عرش خداوند. 324 مراد از اکراه در لا اکراه فی الدین چیست! 330 استدلالی بسیار لطیف در کلام امام در معنی اللّه ولی الّذین ...
331 زنده شدن یکی از پیغمبران در دنیا پس از وفاتش و دو حکایت از ابتدا و انتهاي زندگی بخت نصر. 334 چگونه حضرت
ابراهیم [ع] چهار مرغ را کشت و سپس زنده کرد 337 آیا صدقاتی که با منت و اذیت توأم باشند باطلند! 340 معنی حکمت و چند
روایت مفید در اینکه باب. 345 چه نوع صدقات بهتر است آشکارا و چه قسم بهتر است پنهان ادا شود. 347 بهترین مورد براي
مصرف صدقات چیست! 349 نزول آیه در شأن حضرت امیر علیه السلام و انفاق آن سرور. 350 رباخوار در قیامت چگونه از قبر
برمیخیزد و احادیثی در مذمت و حکمت [ صفحه 13 ] تحریم ربا. 351 نماز و زکوة شرط قبولی اعمال است. 356 طولانیترین آیه
قرآن. 359 احکام شهادت و لزوم کتابت دیون. 359 کتمان شهادت حرام است. 364 نیت معصیت گناه ندارد ولی حساب دارد.
365 حدیث معراج و نکاتی سودمند در ضمن حدیث. 369 بیان چند اشکال که از ظاهر آیه و روایات بنظر میرسد و جواب آنها.
372 ثواب قرائت سوره بقره. 374 شرفیابی بزرگان نصاري بحضور رسول اکرم [ص] و سؤالاتشان از آن حضرت. 375 حضرت عیسی
پسر یا شریک خدا نیست. 376 چگونه مقدرات و سرنوشت طفل در رحم مادر تعیین میشود و معنی روایات در اینکه باره چیست!
378 معنی محکم و متشابه چیست! 379 راسخان در علم چه کسانی هستند! 379 سر وجود محکم و متشابه در قرآن و در اخبار اهل
بیت [ع]. 383 استدلالی لطیف بر لزوم معاد و روز جزا. 385 دعوت رسول اکرم [ص] یهود مدینه را به اسلام و تمرد آنها و نزول آیه.
386 جنگ بدر و غلبه مسلمانان به نصرت غیبیه الهیه. 387 اشارهاي به کدورت و مشوب بودن لذات دنیا و خالص بودن لذات
آخرت. 389 آیا پیغمبر اسلام مردم را مجبور بقبول اسلام میفرمود! 392 کشتن کسیکه امر بمعروف میکند قرین کشتن پیغمبران
شمرده شده است. 392 منع دوستی نمودن مؤمنان با کفار مگر در مورد ترس و اشارهاي بموارد تقیه. 397 مراد از آل عمران چه
کسانی هستند! 403 حکایت نذر کردن مادر مریم که فرزندش خدمتگزار بیت المقدس باشد. 406 ائمه از خصوصیات اشخاص قبل
از ولادت خبر میدادند. 407 حکایت دیناري که حضرت امیر [ع] به مقداد بخشید و نزول مائده آسمانی [ صفحه 14 ] براي اهل بیت.
410 تقاضاي حضرت زکریا از خداوند فرزندي را و اجابت دعاي او. 411 چگونه حضرت زکریا سه روز صحبت نکرد مگر به اشاره!
413 معنی اصطفاء حضرت مریم. 413 اطلاع حضرت رسول [ص] بر جزئیات وقایع مذکوره دلیل بر نبوت او است. 415 چرا خداوند
فرمود: و یکلم النّاس فی المهد و کهلا ... با اینکه حضرت عیسی به سن کهولت نرسید! 416 نقل معجزات روشن حضرت عیسی و
انکار بنی اسرائیل. 418 آیا تصدیق نمودن حضرت عیسی تورات را، با نسخ بعضی احکام تورات منافی نیست! 420 داستان مباهله و
نکاتی شیرین و شنیدنی و اثبات فضل اهل بیت و معجزه قرآن. 426 جواب از کلام فیض که فرموده مقصود از کان حنیفا مسلما
مسلمان نیست. 433 چگونه یهودیان طمع کردند حذیفه و عمار و معاذ را از اسلام برگردانند. 435 نقل کلام فیض که فرموده آیه وَ
436 نقل اعتقاد یهود که میگفتند خوردن 68- لا تُؤمِنُوا إِلّا لِمَن ... از متشابهات است و استدلال مؤلف در جواب فیض. -قرآن- 36
اموال غیر یهودي بناحق بر ما حرام نیست. 439 معنی عهد خداوند و آمدن احبار یهود نزد کعب بن اشرف در سال قحط و نزول آیه.
440 معنی ربانی و اینکه عالم ربانی چه کسی است. 441 اختلاف روایات و اقوال مفسرین در معنی اخذ میثاق الهی از انبیاء.
443 بیانی جامع از مؤلف در اثبات رجعت. 445 مراتب سهگانه انقیاد چیست! 448 آیا لعن ظالم لااقل یک مرتبه در عمر واجب
است! 453 اثبات دوام عذاب ورد مخالفین. 453 قبول توبه حتی بعد از قتل نفس و ارتداد. 453 آیا انفاق کفار قبول درگاه الهی
455 پیغمبر اسلام از حرام و حلال تورات خبر میداد. 456 وجه تسمیه مکه به بکه. 459 آیات بیناتی که در [ میباشد! 455 [ صفحه 15
کعبه است کدام و مأمن بودن آن چگونه است! 460 روایاتی در ثواب حج و ذم تارك آن و فضیلت دفن در حرم. 462 حکایت
دامن زدن یهودیها به اختلاف اوس و خزرج. 465 اختلاف در معنی حبل اللّه و بیان اینکه مراد قرآن و اهل بیت اطهارند. 467 امر
صفحه 91 از 522
بمعروف و نهی از منکر واجب عینی است یا کفائی! 469 ضرورت وجود مبلغین در اسلام و شرایط مخصوص بایشان 471 فاما
الّذین اسودت وجوههم چه کسانی هستند! 473 و اما الّذین ابیضت وجوههم شیعیان امیر المؤمنینند. 474 اشارهاي به دلالت فعل بر
زمان در ذیل آیه کنتم خیر امۀ ... 476 نکته تعبیر به کفران در و ما یفعلوا من خیر فلن یکفروه. 482 تشبیهی لطیف در کلام الهی
براي بیثمر بودن انفاقات کفار. 483 چند آیه در مذمت دوستی با کفار. 484 واقعه احد و فرار مسلمانان. 486 آیا مسلمانان در جنگ
احد واقعا شکست خوردند! 489 اختلاف روایات در شأن نزول لیس لک من الامر شیء. 493 استفاده چند نکته مفید از دو آیه
کوتاه. 494 بیانی از مؤلف در اینکه آخرت در باطن دنیاست و عدم تزاحم اجسام اخروي. 495 تحقیقی در معنی ظلم بنفس و فاحشه
و معنی اصرار بر صغیره 496 دنیا بتقدیر الهی هر روز بکام کسی است و در اینکه تبدلات مصالح و امتحانهاست. 501 اشاره به
تشبیهی بسیار لطیف در حد اعجاز در کلام الهی. 501 فرق بین قضا و قدر و معنی امتحان الهی. 502 گوشهاي از واقعه احد و فرار آن
دو نفر و اشارهاي به ثبوت رجعت. 504 سخنی در معنی کتاب و اذن الهی و فرق میان موت و قتل. 507 چند نکته آموزنده. 512 نقل
روایت و کلمات در تفسیر فاثابکم غما بغم و نظر مؤلف. 514 لزوم عمل بمقتضاي شرع و عقل و در عین حال تسلیم در برابر اراده
الهی. 518 حشر همه آدمیان چه بمیرند و چه در راه خدا کشته شوند بسوي خداست. 520 اشارهاي به خلق کریم و رحمت پیغمبر
521 نسبت ناروائی به پیغمبر و نزول آیه. 524 چه کسانی در احد سبب شکست [ اکرم [ص] و فوائد مشورت. 521 [ صفحه 16
مسلمین شدند! 527 شکست ظاهري در احد باذن الهی و براي امتیاز مؤمن از منافق بود. 528 با اینکه حیات هیچکس بمرگ پایان
نمییابد چرا خداوند فرموده شهداء زندهاند! 530 امام صادق فرمودند مراد از فرحین بما آتاهم اللّه ... شیعیان ما هستند.
533 مأموریت مسلمانان مجروح به تعقیب کفار. 534 واقعه بدر صغري و کراهت مسلمانان از حرکت. 534 حزن رسول اکرم [ص] از
تمرد منافقین و نزول آیه. 537 علت امهال کفار و بیان اینکه موت براي مؤمن و کافر خیر است. 538 علت ارسال رسل و عدم اطلاع
مردم بر غیب. 538 اشارهاي به ذم بخل و منع زکوة. 539 آیا زکوة طلبیدن و استقراض خداوند دلیل فقر الهی است! 540 آیا کفار
مستحق عذاب دائمند! 541 معجزه بدلخواه و تابع هوس مردم نیست. 542 سخنی در باره مرگ همه موجودات و اشارهاي به فضل
حضرت امیر [ع]. 543 معنی امتحان در اموال و انفس. 545 جزاي تحریف کتب آسمانی عذاب دائمی است. 546 خلق آسمان و زمین
و اختلاف شب و روز دلیل وجود حق تعالی است. 547 اشارهاي به فضیلت یاد خدا و ثواب تفکر در هر حال. 548 مراد از ذنوب و
سیئات چیست! 550 ثواب قرائت پنج آیهاي که اول آنها ان فی خلق السموات و الارض است و نکته تکرار کلمه ربنا. 551 هجرت
امیر المؤمنین [ع] از مکه با زنان هاشمی و نزول آیه در شأن حضرت. 552 آزادي و نعمت کفار نباید مسلمانان را فریب دهد.
554 نماز خواندن رسول اکرم بر نجاشی از بقیع و استهزاء منافقین و نزول آیه. 556 نقل روایات مختلفه در معنی اصبروا و صابروا و
رابطوا. 557 ثواب قرائت سوره آل عمران. 557
جلد اول
اشاره
[ 557 [ صفحه 2
مقدمه
بسم اللّه الرّحمن الرّحیم حمد و ثنا شایسته خداوند حمید است، و روان جاوید در تفسیر قرآن مجید و درود نامحدود سزاوار محمّد
محمود است، و اهل بیت اطهارش کشتی نجات هر موجود، و برادر و پسر عم و دامادش علی [ع] ولی خدا و وصی پیغمبر [ص] و
صفحه 92 از 522
امیر مؤمنان است، و بیانات وافی کافی اینکه خاندان موجب استبصار فقیه و تهذیب اخلاق شیعیان، و حقائق مکشوفه و مواعظ حسنه
مستفاد از ظاهر آیات الهی و اخبار ائمه اطهار هدایت متقیان است، و برهان صافی و تبیان شافی و کشاف حقائق و منهج ریاض
جنان و مجمع نفحات رحمان است، و امید اینکه بنده شرمنده در عفو و اغماض از خطا و لغزش بکرم خداوند و لطف دوستان
است، چندي بود عازم بودم که بقیه عمر با قرآن مأنوس شوم، ولی توفیق رفیق نمیشد تا در اواسط ماه رمضان المبارك 1360
هجري که شمیم رحمت الهی بمشام اینکه ذرّه رسید، و بحمد اللّه تعالی موفق شدم، و از جهات قرآن جهتی را در نظر گرفتم که
براي آن نازل شده و آن هدایت متقین است، و از بین تفاسیر چون تفسیر شریف صافی را یافتم که مطابق با عقل و نقل است مورد
و تا توانستم سعی کردم که مطالب را ،«1» نظر قرار داده، و در تفاسیر مطلقه و اخبار منقوله ببیان و نقل ایشان اکتفا و اعتماد نمودم
تنزل دهم و عبارات را ساده بنویسم که نفعش عام باشد و از خداوند خواهانم که نفع دهد بمن و عموم اهل ایمان از اینکه کتاب، و
هو الموفق للصواب، و انا العبد الابق الاثم محمّد بن ابی الفضل بن ابی القاسم حشرهم اللّه تعالی مع موالیهم بفضله و احسانه انشاء
اللّه تعالی. و تا توانستم سعی کردم که مطالب را تنزل دهم و عبارات را ساده بنویسم که نفعش عام باشد و از خداوند خواهانم که
نفع دهد بمن و عموم اهل ایمان از اینکه کتاب، و هو الموفق للصواب، و انا العبد الابق الاثم محمّد بن ابی الفضل بن ابی القاسم
[ 1179 [ صفحه 3 - حشرهم اللّه تعالی مع موالیهم بفضله و احسانه انشاء اللّه تعالی. -پاورقی- 1177
سوره فاتحه الکتاب