گروه نرم افزاری آسمان

تألیفات






ایشان به خاطر علاقه وافری که به نوشتن داشته و در ضمن اهل منبر و موعظه بوده بسیاری از سخنرانی های خود را به صورت رساله های مختصری نگاشته و آثار زیادی در قالب رساله های کوتاه و آثار مفصل و متنوعی، از خود بر جای گذاشته است.

ص :359

1- 1) تراجم الرجال، ج 2، ص 331.
2- 2) دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 646.
آنچه از مقدمه نسخه «دافع البلیه» استفاده می شود این است که تعداد کتابها و رسائلی که به رشته تحریر درآورده تا سن 63 سالگی 709 جلد است(1) و مؤلّف در سنین جوانی عهد نموده بود تألیفاتش را به هزار نسخه برساند.(2)

متأسفانه از آثار ایشان تاکنون تنها رساله «مرآت العاشقین» با تحقیق و تصحیح محقق گرامی جناب حجت الاسلام علی صدرایی خویی در میراث حوزه اصفهان، دفتر سوم، ص 233؛ به چاپ رسیده است.


نسخه شناسی

آنچه از آثار ایشان تا به حال به دست ما رسیده و در فهرستها و کتابشناسی ها معرفی گردیده است 169 اثر می باشد که از این تعداد تنها 76 رساله معرفی شده و اثری از آنها موجود نمی باشد و تعداد 93 اثر نیز نسخه هایی از آن موجود است و در فهرست نسخه های خطی کتابخانه های مختلف توسط فهرست نگاران محترم ثبت، ضبط و معرفی گردیده است.

بیشتر نسخه های موجود از ایشان در کتابخانه آیت اللّه العظمی مرعشی نجفی (ره) موجود می باشد. و از بعضی از نسخه ها متأسفانه یک برگ بیشتر موجود نیست.

از بعضی این آثار در کتابهای الذریعه، دانشمندان و بزرگان اصفهان و تراجم الرجال، فقط نام نسخه ها آمده و اطلاعات دیگری از آنها در اختیار نبوده که ما هم به همان بسنده کرده ایم.

اکنون در این کتابشناسی برای استفاده و دسترسی بهتر اهل دانش و تحقیق راه را هموار نموده و مجموعه آثار موجود ایشان را که در فهرستهای مختلف پراکنده بود را

ص :360

1- 1) فهرست مرعشی، ج 34، ص 761.
2- 2) فهرست مرعشی، ج 37، ص 301، نسخه ش 373 «خاتمه الحیات».
جمع کردیم و به صورت منظم با ذکر آدرس و منبعی که آثار در آنجا آمده در اختیار عزیزان قرار داده ایم.

و در پایان بر خود لازم می دانم از محقق گرامی جناب حجت الاسلام محمدجواد نورمحمدی که هم و غم ایشان احیای آثار بزرگان اصفهان است و در این راه مجدّانه پیگیر و مشوّق بنده بوده اند تشکّر و قدردانی کنم و همچنین از راهنمایی های دوست گرامی جناب حجت الاسلام سید محمود نریمانی سپاسگزاری نمایم.

و من اللّه التوفیق

اول رجب المرجب سال 1434

برابر با 21/02/1392

مصطفی صادقی

ص :361

کتابشناسی آثار عاصی اصفهانی


1) اجابه المحب

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 646.

تراجم الرجال، ج 2، ص 466.

2) اجابه المضطرین

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

3) اربعین

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 646.

4) ارشاد المضلین (کلام و اعتقادات فارسی)

کتابشناسی:

کتابی است مفصل در رد شبهات گوناگون، این کتاب به صورت ارشاد و سؤال و جواب؛ و نیمی از آن به فارسی و نیمه دیگر عربی می باشد.

(فهرست مرعشی، ج 34، ص 754)

آغاز: بعد الحمد والصلوه علی سیدنا محمد صلی الله علیه و آله و آله الهدات علیهم السلام ، عرضه می دارد احقر بنده لغزنده ابن المرحوم.. که این اوراق سطوری چنداند که با نهایت کسالت به سبب برودت هوا... .

انجام: والآثار الغریبه موثر... عصم اللّه عن الزلل و وفقه المجاوزه عن... .

نسخه شناسی:

ص :362

1/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 754، نسخه ش: 13760.

نستعلیق، نسخه اصلی به خط مؤلّف، قزوین 1284 ه ، مقابله شده با نشان بلغ، حاشیه نویسی دارد با نشان (ح)، در حاشیه تصحیح شده، عنوان و نشانیها مشکی، جلد تیماج قهوه ای ضربی با ترنج گل و بوته.

246 گ، 15 24 س، متن: 22 × 18 سم.

2/2 تهران فهرست دانشگاه، ج 16، ص 91، نسخه ش: 5789.

نسخ، رحمه اللّه بن عنایه اللّه، 1287 ق، با مقابله مؤلّف، عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج حنایی ضربی ترنجی مقوایی.

650 گ، 13 س، 17 × 21 سم.

5) الأصول الاربعمائه(1)(درایه عربی)

کتابشناسی:

پاسخ از پرسشی است پیرامون اصول اربعمائه و اهمیت آنها و اینکه روایتهای آنها صحیح و روایتهای کتب قدماء مورد اطمینان است که احتمال می رود پرسش کننده همان شیخ محسن رشتی اصفهانی باشد که شاگرد مؤلّف نیز بوده.

آغاز: مولای ما تقول فی حکایه الاصول الأربعمائه... بنی سألتنی مسأله وها أنا لست بحاضری الکتب لئن اجبت.

انجام: و لا تحتاج بعد ذلک الی تکلفات الأخباریین فی تصحیح الاخبار.

نسخه شناسی:

3/1 قم فهرست مرعشی، ج 6، ص 76، نسخه ش: 2/2065.

ص :363

1- 1) این نسخه جواب های سید ابوتراب بن محمد موسوی اصفهانی به پرسشهای شیخ محسن رشتی اصفهانی است.
نستعلیق، به خط مؤلّف، در پایان رساله دوم مهر بیضوی مؤلّف «عبده ابوتراب بن محمد الموسوی» مشهود است، جلد مقوایی، عطف تیماج مشکی.

(61 ر 65 پ) گ، سطور مختلف، 21 × 5/17 سم.

6) الاقلام السبعه

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

7) الزام المخالفین (پاسخ و پرسش فارسی)

کتابشناسی:

پاسخ و پرسش ها و شبهاتی است درباره عقاید شیعی که از طریق برخی از علمای نصاری القاء شده بوده است و این رساله را بنا بر گفته خودش به خواهش استادش حاج عبدالعلی رشتی نوشته.

آغاز: الحمد للّه رب العالمین... امّا بعد عرضه می دارد و عریضه می نگارد بنده شرمنده ابن المرحوم العلامه الفهامه... الحاج شیخ محمّد رفیع الجیلانی.

انجام: خداوند عالم بحرمه محسن فاطمه زهرا علیه السلام و پنج تن آل عبا که عمر طبیعی به ایشان عطا فرماید و بعلم و فضل و زهد و تقوی ایشان بیفزاید بحق محمّد.

نسخه شناسی:

4/1 قم فهرست مرکز مطالعات، ج2، ص 549، نسخه ش: 1/643.

نسخ خوب، بی کا، ربیع الثانی 1260، در برگ اول مهر مربعی و بیضوی به سجع «محمد رفیع بن محسن»، عناوین و نشانیها شنگرف و مشکی.

«1 پ 84 ر» گ، 13 س، 16 × 22 سم.

8) أنیس الصالحین

ص :364

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 646.

9) أنیس العباد

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 646.

10) ایقاظات

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 646.

11) بحار الاسرار

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

12) بحر الآمال (کلام و اعتقادات فارسی)

کتابشناسی:

استدلالی در بیان اعتقادات شیعه امامیه با عناوین «بحر بحر». این کتاب با مباحث توحید شروع شده و با مباحث عدالت خاتمه می یابد.

آغاز، افتاده: ... چون فرایض هست و امر کاهلان، و درود نامعدود و ثناء نامحدود.

انجام: ... انما الکلام بالنسبه الی الجمیع و لعل اجماع التحریر المتقدم شامل له.

نسخه شناسی:

5/1 تهران فهرست مجلس، ج 43، ص 49، نسخه ش: 15365.

ص :365

نستعلیق، به خط مؤلّف، تصحیح شده و بعضی از رؤوس مطالب در حاشیه نگارش یافته است.

122 گ، 12 س، 3/17 × 3/21 سم.

13) بحر الاقلام

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

14) بحر الامکان

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 646.

15) بحر الحسره

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

16) بحر الحکم

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 646.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

17) بحر الرزایا(تاریخ معصومین فارسی)

کتابشناسی:

سی مجلس است در داستان کربلا و بعضی فضائل و مناقب معصومین علیهم السلام که برای اهل منبر و ذاکرین تألیف شده است.

آغاز: أحمده و اصلی علی أحمده... و بعد عرضه می دارد احقر الذاکرین، ابن المرحوم الحاج شیخ محمدرفیع الرشتی محمّدمحسن الاصفهانی.

ص :366

انجام: تمام شد این کتاب هم که مجلّد یکصد و چهاردهم کتب مصنفه و مؤلّفه این روسیاه است... .

نسخه شناسی:

6/1 قم فهرست مرکز مطالعات، ج 1، ص 484، نسخه ش: 565.

نستعلیق، به خط مؤلّف، 15 محرم 1269، نسخه دارای علامت بلاغ با عبارت «بلغ مرّتین».

168 گ، 12 س، 17 × 12 سم.

18) بحر العرفان(تاریخ فارسی)

کتابشناسی:

داستان خلقت حضرت امام حسین علیه السلام و امضای آن حضرت، نامه شهادت خود را با انشائی ادبی و اشعاری از مؤلّف نگاشته و با افزودگیهایی که پیوست شده به صورت مجالسی درآمده و شانزدهم ماه صفر 1265، به پایان رسیده است.

آغاز: أحمد اللّه و اصلی علی احمده و بعد عرضه می دارد فقیر بنده مزمن کم نامترین خلق عالم روسیاه.

انجام: ذخیره آخرت این روسیاه و فرزند عالیجاه و سایر احباب گرداند، الا لعنه اللّه علی القوم الظالمین.

نسخه شناسی:

7/1 قم فهرست مرعشی، ج 18، ص 174، نسخه ش: 2/7003.

نستعلیق، به خط مؤلّف، در حاشیه تصحیح و افزوده شده است. جلد مقوایی، عطف: تیماج قهوه ای.

«73 پ 98 پ» گ، سطور مختلف، 5/21 × 17 سم.

ص :367

19) بحر الفکر

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

20) بحر المآرب

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 646.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

21) بحر المصائب

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 646.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

22) بحر المواعظ للحبیب الواعظ(تفسیر عربی)

کتابشناسی:

چهار مجلس بسیار مفصل است در تفسیر آیه نور، در این تفسیر استشهاد بسیار به آیات و روایات می نماید.

آغاز: بعد الحمد و الصلاه، فیقول العبد المزمن.. المجلس الاول قوله تعالی اللّه نور السماوات و الارض.

انجام، افتاده: الزجاجه هو الحسین علیه السلام کأنها کوکب دری فاطمه تزهر لاهل.

8/1 قم فهرست مرعشی، ج 2، ص 338، نسخه ش: 1/739.

نسخه شناسی:

ص :368

نسخ و نستعلیق، به خط مؤلّف، سال 1270 ق، در حاشیه ها تصحیح شده و اضافه دارد، جلد تیماج قهوه ای،

«1 پ 86 پ» گ، سطور مختلف، 21 × 17 سم.

23) بحر طویل(ادبیات فارسی)

کتابشناسی:

اشعاری است که مؤلّف در مدح باری و پیامبر و اهل بیت علیهم السلام سروده.

آغاز: آواز حمد خدایی احمد و لم یزل و قادر قدس قدیم صمد فرد توانا که برون آورد از گل گل و از کان زر از بطن بقر.

انجام: عاصی تو به فضل و کرمت این دلخسته بکن لطف و مدارا، شد به تاریخ هزار و صد و پنجاه ز هجرت به تمامید همین بحر طویلی.

نسخه شناسی:

9/1 قم فهرست گلپایگانی، ج 2 1، ص 598، ش: 11/5890 230/290.

نستعلیق، بی کا، جلد تیماج مشکی.

6 گ، 16 س، 10 × 21 سم.

24) بحر الحکم

الذریعه، ج 9، ص 1004.

25) بدر المنیر(1)(اخلاق فارسی)

کتابشناسی:

ص :369

1- 1) در فهرست گلپایگانی، البدرالمنیر آمده.
دوازده مجلس با عناوین (بدر اول بدر دوم) مشتمل بر شرح دوازده دعای کوتاه برای رفع گرفتاری و در هر مجلس احادیث چندی در پند و اندرز به نظم و نثر آورده شده... و به ناصرالدین شاه قاجار تقدیم شده؛ و در روز چهارشنبه نهم صفر 1268 در قزوین و مدرسه ملاّ صالح قزوینی به پایان رسیده.

(فهرست مرعشی، ج 7، ص 238)

آغاز: الحمد للّه رب العالمین... و بعد عرضه می دارد مستغرق بحار درد و الم زمانی احقر ذاکرین و افقر واعظین.

انجام:

ز تو عاصی چه تمنی کند ای شه که بهرره تو خبردارش از احوال و گواهش ز ضمیر

نسخه شناسی:

10/1 قم فهرست مرعشی، ج 7، ص 238، نسخه ش: 2/2659.

نستعلیق، به خط مؤلّف، غره رجب 1267، در قریه ابراهیم آباد قزوین،

«8 پ 191 ر» گ، سطور مختلف، 22 × 17 سم.

11/2 قم فهرست گلپایگانی، ج 21، ص 607، نسخه ش: 1/1766 76/10.

آغاز، افتاده:

بالفرض روضه خوانم و در شهر واعظم گه مُفتیم به حکم و گهی پیشه ام قضاست

گاهی به فکر آنکه مصنّف همین منم گاهی به فکر آنکه چون هست کَس کجاست

انجام، افتاده:

ص :370

هفتاد و یک قربانی کرد. در شرع مقدس وارد شده که گوسفند کمتر از شش ماهه را قربانی ننمایند بگو آنجناب.

نستعلیق، بی کا، بی تا، عناوین و نشانیها مشکی، جلد تیماج قهوه ای مجدول با ترنج و سرترنج.

158 گ، 12 س، 17 × 22 سم.

26) بدیهیات

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 467.

27) بروق اللوامع

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 646.

28) بستان الجعفریه

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 646.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

29) بنیان الاصول

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

30) تبصره الناظرین فی کشف مدارک احکام فروع الدین (فقه عربی)

کتابشناسی:

ص :371

ملا محمدصادق که یکی از علماء گیلان بود، سی مسئله فقهی نزد مؤلّف فرستاد برای امتحان مراتب علمی وی، مؤلّف ده مسئله بر آنها افزود و از چهل مسئله در این کتاب به طور استدلالی پاسخ گفته و آن را به ناصرالدین شاه قاجار تقدیم نموده.

آغاز: الحمد للّه رب العالمین... و بعد فیقول العبد الغریق فی بحار الخطایا و المعاصی و المتخلص بالعاصی.

انجام: أو فی عوالم البرزخ فی برهوت العیاذ باللّه أو وادی السلام إنشاء اللّه أو فی القیامه إنشاء اللّه سبحانه.

نسخه شناسی:

12/1 قم فهرست مرعشی، ج 7، ص 239، نسخه ش: 4/2659.

نستعلیق، به خط مؤلّف، غره رجب 1267، در قریه ابراهیم آباد قزوین، پایان این رساله افزودگی و خط خوردگی دارد.

«202 پ 261 ر» گ، سطور مختلف، 22 × 17 سم.

31) تبیان الاصول

الذریعه، ج 9، ص 1004.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

32) تحفه الاخیار

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

33) تحفه الایادی(گوناگون فارسی)

ص :372

کتابشناسی:

چون مؤلّف از تألیف یکصد و شانزده جلد کتاب و رساله فارغ شد، آخوند ملا محمدتقی لنگرانی از وی درخواست نمود که مجالسی تنظیم کند تا وی در منبر از آنها استفاده برد. تمام مجالس این کتاب بدین ترتیب تنظیم شده است؛ اول: خطبه عربی، دوم: آیه قرآنی، سوم: ترجمه آیه، چهارم: احادیث مناسب، پنجم: فضایل اهل بیت، ششم: مصائب ائمه علیهم السلام .

آغاز: الحمد للّه الذی جری ملماسی بتحریر أحادیث حبیبه سید الناس و سند الکونین.

انجام، افتاده: هشتاد و دو نفر مضطر از آن جمله عباس و قاسم و علی اکبر و عون و عبداللّه و جعفر.

نسخه شناسی:

13/1 قم فهرست مرعشی، ج 2، ص 339، نسخه ش: 5/739.

نسخ و نستعلیق، به خط مؤلّف، سال 1270 ه ، در حاشیه ها تصحیح شده و اضافه دارد. جلد تیماج قهوه ای.

«139 پ 214 پ» گ، سطور مختلف، 21 × 17 سم.

34) تحفه الخلف (متفرقه فارسی)

کتابشناسی:

در خواص و اسرار «ناد علیاً مظهر العجائب» به نقل از استاد مؤلّف (گویا شیخ عبدالعلی رشتی) و برای یکی از شاگردان نگاشته شده.

آغاز: الحمد للّه الذی افاض الارواح من القدم... و بعد عرضه می دارد نیازمند الطاف لم یزلی و امیدوار بکرم حضرت ازلی.

ص :373

انجام: هر روزی پنج بار این کلمات را بخواند مراد او برآید.

نسخه شناسی:

14/1 قم فهرست مرکز احیاء، ج 4، ص 225، نسخه ش: 3/1390.

نسخ، گاهی مغلوط، در حواشی ادعیه و فوایدی افزوده شده است، جلد تیماج قهوه ای بدون مقوا.

«78 پ 81 ر» گ، سطور مختلف، 21 × 5/16 سم.

35) ترجمه تحفه الغرائب(دعا فارسی)

کتابشناسی:

رساله ای است در دوازده باب موافق اسامی دوازده امام و ماه های سال و بروج فلکی و پس از هر وردی به روش استادان علم اعداد، عددی را به ایامی معین به نحوی که از ائمه علیهم السلام رسیده تعیینی داده است، باب اول: در کشف قلوب و صفای باطن و اظهار مغیبات... باب دوازدهم: اوراد متفرقه به هر نیت.

آغاز: أحمده و اصلی علی احمد، و بعد عرضه می دارد احقر فقیر بی بضاعت و سرگشته وادی ندامت بنده ضعیف روسیاه.

انجام: هرکه این آیه را به یک نفس بخواند و بخود بدمد زبان خلایق بر وی بسته گردد و تمت کلمه ربک صدقاً و عدلاً.

نسخه شناسی:

15/1 قم فهرست مرکز احیاء، ج 4، ص 223، نسخه ش: 2/1390.

نسخ، گاهی مغلوط، در حواشی ادعیه و فوایدی افزوده شده است، جلد تیماج قهوه ای بدون مقوا.

«62 ر 78 پ» گ، سطور مختلف، 21 × 5/16 سم.

ص :374

36) تحفه المحمدیه(تاریخ اسلام فارسی)

کتابشناسی:

هفت مجلس است در داستان ازدواج حضرت خدیجه با پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله .

(فهرست مرعشی، ج 34، ص 763)

آغاز: احمده و اصلی علی احمده... و بعد، عرض می دارد بنده فانی... که پس از تألیف موازی سیصد مجلد و کثرت کتب در هر فن.

انجام: ه، هلال نشان، لای، ماه بسال رسان.

نسخه شناسی:

16/1 قم فهرست کتابخانه مرعشی، ج 34، ص 763، نسخه ش: 3/13764.

نستعلیق، به خط مؤلّف، حاشیه نویسی دارد با نشان (ح) و غیر آن، و در حاشیه تصحیح شده است.

«127 140» گ، 20 22 س، 15 × 12 سم.

17/2 قم فهرست مرکز مطالعات، ج 1، ص 299، نسخه ش: 6/340.

انجام: خداوند بیچون مثوبات آن را در یوم لاینفع مال و لابنون عاید این فقیر... و لعنه اللّه علی اعدائهم اجمعین.

نسخ، محمد بن علی قزوینی الاصل، 1276 ق، توسط مؤلّف مقابله و تصحیح شده در 10 جمادی الاولی 1276، همراه با حواشی مختصر با امضای منه، جلد مقوا زرد، فاقد طبله راست می باشد.

«192 پ 307 پ» گ، 16 س، 18 × 21 سم.

37) تحیات المعصومین (شعر عربی)

ص :375

کتابشناسی:

هشتاد و هفت قصیده است در درود بر معصومین علیهم السلام و تبرا از دشمنانشان و بعضی از پند و اندرزها، که به ترتیب حروف قافیه تنظیم شده و چهارده مقطوعه در آخر افزوده شده که باید در وقت غسل و کفن مؤلّف خوانده شود.

(فهرست مرعشی، ج 7، ص 76)

آغاز: الحمد للّه الذی بنی و عمر طرح مزرعه قری شهود بلاد الدنیا... و بعد عرضه می دارد احقر بنده شرمنده.

انجام:

رجاء نجحک فی الدارین شیماً عن معاتبه الجزاء و لو بخلافی

نسخه شناسی:

18/1 قم فهرست کتابخانه مرعشی، ج 7، ص 76، نسخه ش: 2486.

نسخ، معرب، عبدالجواد بن ملا لطفعلی، جمعه دهم شعبان 1287، در حاشیه تصحیح شده و گاهی اضافه دارد، جلد تیماج نیلی.

139 گ، 14 س، 17 × 5/10 سم

19/2 قم فهرست مرکز احیاء، ج 4، ص 225، نسخه ش: 4/1390.

نسخ، گاهی مغلوط است، در حواشی ادعیه و فوایدی افزوده شده است، جلد تیماج قهوه ای بدون مقوا.

«85 پ 176 پ» گ، سطور مختلف، 21 × 5/16 سم.

38) تذکره الاقوال فی فقه سید الرسل و آله المفضال (فقه عربی)

کتابشناسی:

فقه استدلالی بسیار مفصلی است با عناوین «تذکره تذکره».

ص :376

(فهرست مرعشی، ج 9، ص 162)

نسخه شناسی جلد اوّل:

قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 759، نسخه ش: 13762

کتابشناسی:

این نسخه جلد اول کتاب و شامل کتاب الطهاره می باشد که در سال 1281 ق، به پایان رسیده است.

آغاز: الحمد للّه رب العالمین... و بعد، فیقول العبد العاصی... إنی بعد ما فرغت من تحریر ثلثمائه و سبعین و ثمان مجلدات کتب و رسائل فی امور الشرع.

انجام: نعم هذا جزاء الولد الوارد علی الولد (فتأمل) و اللّه الهادی الی الطریقه... .

نستعلیق، به خط مؤلّف، 1281 ق، حاشیه نویسی دارد با نشان (ح)، در حاشیه تصحیح شده است. جلد تیماج قهوه ای ضربی مجدول با ترنج و سرترنج.

208 گ، 18 20 س، 15 × 11 سم.

نسخه شناسی جلد دوّم:

20/1 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 196، نسخه ش: 1/4188.

کتابشناسی:

این کتاب جزء دوم و از مباحث وضوء تا آخر غسل جنابت می باشد و در دهه آخر ماه صفر 1282، به پایان رسیده است.

نستعلیق، به خط مؤلّف، در حاشیه تصحیح و اضافه شده، جلد تیماج قهوه ای ضربی.

«1 پ 111 ر» گ، سطور مختلف، 22 × 17 سم.

نسخه شناسی جلد سوم:

ص :377

کتابشناسی:

این کتاب جلد سوم و از احکام حیض می باشد و به روز جمعه آخر سال 1272 ق(1)، به پایان رسیده است.

21/2 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 197، نسخه ش: 4189.

نستعلیق، به خط مؤلّف، به روز جمعه آخر سال 1382 ق(2)، به پایان رسید.

209 گ، سطور مختلف، 22 × 17 سم.

22/3 قم فهرست مرعشی، ج 9، ص 324، نسخه ش: 3527.

نستعلیق، عبدالجواد بن ملا لطفعلی، 14 جمادی الاولی 1283، عناوین در متن و حاشیه مشکی، در حاشیه تصحیح شده است، قبل از کتاب پنج برگ اشعاری از مؤلّف و به خط وی آمده، جلد تیماج قهوه ای ضربی.

287 گ، 12 س، 21 × 16 سم.

نسخه شناسی جلد چهارم:

23/4 قم فهرست مرعشی، ج 9، ص 162، نسخه ش: 3384.

کتابشناسی:

این مجلد جلد چهارم و از احکام تیمم تا احکام اوانی را دارد که آن را به روز پنج شنبه غره جمادی الثانی 1283، در قزوین به پایان برده است.

(فهرست مرعشی، ج 9، ص 162)

آغاز: الحمد للّه الذی لیس له شریک یعادله فی أحدیته و الشکر للّه الذی لیس له شبیه

ص :378

1- 1) در مورد تاریخ پایان کتاب در فهرست مرعشی، جلد 11، ص 197 و ج 9، ص 324، اختلافی ده ساله وجود دارد که بیان نشده مربوط به تألیف است یا کتابت.
2- 2) همان.
یشاکله فی صمدیته.

نستعلیق، به خط مؤلّف، عناوین در حاشیه مشکی، جلد تیماج قهوه ای ضربی.

220 گ، 17 س، 21 × 5/16 سم.

24/5 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 198، نسخه ش: 4190.

نستعلیق، محمد کریم قزوینی، دوم ذی الحجه 1283، عناوین نسخ در متن و حاشیه، جلد تیماج قهوه ای ضربی.

210 گ، 15 س، 22 × 17 سم.

39) تذکره الخواص فی تحقیق الاختصاص (حدیث عربی)

کتابشناسی:

صورت مناظره ای است که هشام بن الحکم در مجلس هارون الرشید عباسی با گروهی از دانشمندان مذاهب داشته و در آن اثبات امامت حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام می نماید این رساله یکصد و چهل و هشتمین کتاب مؤلّف است.

(فهرست مرعشی، ج 8، ص 357)

آغاز: احمده و أصلی علی احمده... حدث الفضل عن ابیه قال اجتمع اصحاب الحدیث و الفقهاء و جماعه من الاعیان.

انجام: و امر لهشام بجائزه و أرکبه مرکبا ورده الی الکوفه، و الحمد للّه علی ما أولی أهل الحق من النصر و الظفر.

نسخه شناسی:

25/1 قم فهرست مرعشی، ج 8، ص 375، نسخه ش: 5/3143.

نستعلیق، عبدالجواد بن لطفعلی قزوینی، 15 محرم 1280، قزوین، عناوین با مشکی نشان دارد، در حاشیه به خط مؤلّف تصحیح شده است. جلد تیماج قهوه ای ضربی.

ص :379

«181 پ 193 ر» گ، 12 س، 21 × 17 سم.

26/2 قم فهرست گلپایگانی، ج 2 1، ص 819، ش: 5/986 76/6.

انجام: و الحمد للّه علی ما اولی اهل الحق من النصر و الظفر و الحمدللّه... .

افتادگی: از وسط نسخه.

نسخ، عبدالکریم بن معصوم قزوینی، شب چهارشنبه دهه اول ذی الحجه 1244، نشانیها شنگرف، دست خط مؤلّف در اوّل و آخر نسخه دیده می شود، بی جلد.

11 گ، 17 س، 15 × 21 سم.

40) تذکره الفواد (مواعظ فارسی)

کتابشناسی:

در وعظ و خطابه که در آغاز هر مجلس با عنوان یک آیه به شرح و بسط موضوع پرداخته و هر مجلس را با ذکر مصیبت به پایان برده است.

آغاز: أحمد و اصلی علی احمده... و بعد عرضه می دارد بنده شرمنده ابن... .

انجام: نعره هل من مبارز مخالفان بگوشش رسید... بفیض شهادت رسید. الا لعنه اللّه علی القوم الظالمین.

نسخه شناسی:

27/1 قم فهرست مرکز مطالعات، ج 1، ص 550، نسخه ش: 3/643.

نسخ خوب، بی کا، ربیع الثانی 1260، عناوین و نشانیها شنگرف و مشکی، جلد تیماج قهوه ای، ضربی، ترنج با سر و لچکی با نقش گل و بوته، مجدول گرهی.

«253 پ 308 ر» گ، 13 س، 16 × 22 سم.

41) ثواب صوم رمضان (حدیث عربی)

ص :380

کتابشناسی:

روایتهایی که در فضل و ثواب ماه رمضان روایت شده و شیخ صدوق ابن بابویه در أمالی خود آورده، بدون ذکر اسانید در این رساله آمده است.

آغاز: أحمده و اصلی علی احمده.. هذه کلمات شیخنا الصدوق فی امالیه فی ثواب شهر رمضان.

انجام: و حسبنا اللّه و نعم الوکیل ربی وفقنی؛ هذا آخر کلامه قدس سره و سیأتی منی حاشیه علیه مبینه لمعضلاته.

نسخه شناسی:

28/1 قم فهرست مرعشی، ج 2، ص 339، نسخه ش: 3/739.

نسخ و نستعلیق، به خط مؤلّف، سال 1270 ق، جلد تیماج قهوه ای.

«127 پ 132 ر» گ، سطور مختلف، 21 × 17 سم.

42) جام گیتی نما (شعر، تاریخ عمومی فارسی)

کتابشناسی:

منظومه ای است بسیار بزرگ به بحر تقارب در فضائل و تاریخ زندگانی حضرت پیامبر اکرم و امیرالمؤمنین علیهماالسلام به تقلید از شاهنامه فردوسی و حمله حیدری و جز این دو.

(فهرست مرعشی، ج 18، ص 218)

آغاز:

نخستین که گردید جاری قلم به نام جهان آفرین زد رقم

ز تهلیل بنوشت نام خدای ز دهشت زبان قلم شد دو تای

انجام:

ص :381

بدانید ای خویش و اقوام من ز اخوان و اولاد و اعمام من

نسخه شناسی:

29/1 قم فهرست مرعشی، ج 18، ص 218، نسخه ش: 7045.

نستعلیق، ناظم، عناوین در آغاز شنگرف و در بیشتر نسخه نوشته نیست، جلد مقوایی، عطف تیماج قهوه ای.

25 گ، 25 س، 5/31 × 19 سم.

30/2 یزد فهرست کاظمینی، ج 1، ص 34، نسخه ش: 19.

نستعلیق چهارستونی، سال 1235 ق، در برگ آخر متفرقاتی کتابت شده.

171 گ، 19 س، 21 × 5/19 سم.

31/3 اصفهان فهرست امامی، دفتر اول، ص 148.

انجام: خدا حاضران را ببخشد نجات بحق نبی اشرف کاینات.

نسخه شناسی:

نستعلیق، محمد جعفر خلف آقا ظهراب جونقاهی، شنبه 2 شوال 1254، جلد گالینگور خاکستری تیره ابری.

137 گ، 24 س، 21 × 5/30 سم.

43) جامع الخطب = بحرالعرفان = عالم ذر (ادب تاریخ و مناقب، فارسی)

کتابشناسی:

کتابی است در جمع خطبه های گوناگون و نیز خطبه هایی که مؤلّف در آغاز برخی از کتاب هایش آورده و در واقع جلد دوّم از کتاب بحر العرفان او است و شامل دو دفتر می باشد. وی دفتر دوم را در شب سیزدهم ماه شعبان ظاهرا در قزوین آغاز نموده و چنین می نویسد «این یکصد و پنجمین تألیف من است».

ص :382

آغاز: بعد الحمد و الصلوه فیقول العبد العاصی الجانی.. ان هذه الرساله مجموعه منّی استدونت فیها بعض خطبتی التی انشدتها فی صدر کتبی.

انجام: جعل العقل الأوّل بمثابه الباء و سمّاها بعالم الجبروت.

نسخه شناسی:

32/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 755، نسخه ش: 1/13761.

نستعلیق، نسخه اصل به خط مؤلّف، حاشیه نویسی دارد با نشان (منه عفی عنه) و غیر آن، در حاشیه تصحیح شده، یادداشتی از مؤلّف به سال 1278 ق، در برگ آغاز نسخه بوده که حذف شده.

«1 27» گ، سطر 12 15، متن 14 × 10 سم.

44) جامع المجامع (گوناگون فارسی)

کتابشناسی:

مجالسی است در ذکر آیات، روایات، مواعظ، نصایح و مصائب اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله با عناوین «جامع» وی مدّتی در قزوین اقامت داشت و این مجالس را جهت سخنرانی و منبر در آن شهر تنظیم نموده.

آغاز: بعد الحمد و الصلوه عرضه می دارد فقیر عاصی مجرم... که این اوراق مجالسی چند است سودمند در ذکر برخی از آیات مبارکات و ترجمه آنها.

انجام: و این مجلد یکصد و سی و هفتم از مجلدات کتب و رسائل این فقیر سراپا تقصیر شد والسلام.

نسخه شناسی:

33/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 756، نسخه ش: 2/13761.

نستعلیق، به خط مؤلّف، اندکی حاشیه نویسی دارد، در حاشیه تصحیح شده، کتابت

ص :383

سده 13 ق.

«28 89» گ، 13 15 س، 14 × 10 سم.

45) جامع المسائل

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

46) جامع المصائب (نحو عربی)

کتابشناسی:

پاره ای از مصایب و واقعه شهادت حضرت امام حسین علیه السلام را آورده با اشاره به بعضی از فضائل آن حضرت و پدر بزرگوارش امیرالمؤمنین علیه السلام .

آغاز: الحمد للّه و صلی اللّه علی محمد و آله الطاهرین، و بعد عرضه می دارد غریق بحر خطایا و محن، بنده مزمن.

انجام: و در این قلیل مدت همه این مصائب بر آن معصومه وارد شد.

نسخه شناسی:

34/1 قم فهرست مرعشی، ج 18، ص 175، نسخه ش: 4/7003.

نستعلیق، به خط مؤلّف، جلد مقوائی، عطف تیماج قهوه ای.

(114ر 158پ)، سطور مختلف، 5/21 × 17 سم.

47) جنات عدن

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

ص :384

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

48) جنه الامان فی شرح دعاء کمیل

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

49) جنگ المزخرفات(شعر فارسی)

کتابشناسی:

غزلهایی است از سراینده با تخلص عاصی در حدود هزار و پانصد بیت، مرتب به ترتیب حروف، به روش غزلهای حافظ شیرازی یا استقبال غزلهای وی.

آغاز:

الا یا ایها العاصی اقم لیلا و شاملها که در شب لطف و بخشایش رسد زایزد بمحفلها

انجام:

عاصیا گر بأمانی زدل زار بگوی ذکر لاحول و لا قوه الا باللّه

نسخه شناسی:

35/1 قم فهرست مرعشی، ج 6، ص 82، نسخه ش: 7/2068.

نستعلیق، به خط مؤلّف، در آن تجدید نظر شده، با مهر بیضوی «محسن بن رفیع»، جلد مقوایی، عطف تیماج مشکی.

«170 پ 228 پ» گ، سطور مختلف، 5/21 × 15 سم.

50) حاشیه علی احادیث ثواب صوم رمضان (شرح حدیث عربی)

ص :385

کتابشناسی:

حاشیه ای بعنوان «قوله قوله» بر احادیث ثواب روزه ماه رمضان که شیخ صدوق در امالی خود نوشته است، این حاشیه به دستور آخوند ملا اسداللّه رشتی انزلجی نوشته شده و در قزوین در صبح روز یکشنبه ماه جمادی الاولی به پایان رسیده.

(فهرست مرعشی، ج 2، ص 339)

آغاز: أحمده و أصلی علی احمده... لما أمرنی من لم أقدر علی مخالفته و هو المولی الامجد المتشبت بتأییدات اللّه.

انجام: و نزید لک المزیدات عند التلاقی یوم نلقاک و صلی اللّه علی محمد و آله الطیبین الطاهرین.

نسخه شناسی:

36/1 قم فهرست مرعشی، ج 2، ص 339، نسخه ش: 4/739.

نسخ و نستعلیق، به خط مؤلّف، سال 1270 ق، جلد تیماج قهوه ای.

«132 پ 138 پ» گ، سطور مختلف، 21 × 17 سم.

37/2 قم فهرست مرعشی، ج 19، ص 160، نسخه ش: 6/7358.

نستعلیق، یعقوب بن مشهدی باقر سیاهدهی، 1270 ق، عناوین نسخ و با مشکی نشان دارد، جلد تیماج مشکی.

«144 ر 147 پ» گ، سطور مختلف، 22 × 17 سم.

51) حقائق الشیعه (حدیث عربی)

کتابشناسی:

چند حدیث است در فضائل شیعیان حضرت امیرالمؤمنین و ائمه معصومین علیهم السلام و صفات آنان در اخلاق و اعتقادات.

ص :386

(فهرست مرعشی، ج 8، ص 375)

آغاز: الحمدللّه رب العالمین... فی حال الشیعه عن اسحاق اللّیثی أنه قال قلت للإمام الباقر محمد بن علی علیهماالسلام .

انجام: و أعطاهم اللّه ثواب ألف شهید و قال اکرموا الضیف لو کان کافرا.

نسخه شناسی:

38/1 قم فهرست مرعشی، ج 8، ص 375، نسخه ش: 7/3143.

نستعلیق، عبدالجواد بن لطفعلی قزوینی، 15 محرم 1280، قزوین، عناوین با مشکی نشان دارد، در حاشیه به خط مؤلّف تصحیح شده است، جلد تیماج قهوه ای ضربی.

«198 پ 214 ر» گ، 12 س، 21 × 17 سم.

39/2 قم فهرست گلپایگانی، ج 4 3، ص 1641، ش: 8/968 76/6.

انجام: قال اللّه تعالی و نفخت فیه من روحی و قال اللّه... والعقل وسط الکل هذا و قد جف القلم.

نسخ، بی کا، قرن 13، نشانیها شنگرف، در اوّل و آخر رساله دست خط مؤلّف موجود است، بدون جلد.

14 گ، 17 س، 15 × 21 سم.

52) حل العقود فی صیغ العقود

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

53) خاتمه الحیات (گوناگون فارسی)

کتابشناسی:

کتابی است در موضوعات اعتقادی، اخلاقی و تاریخی که از دوازده فصل و دوازده خاتمه، ترتیب یافته که هر فصلی از سه مجلس، یک مقاله و پنج تکمله برخوردار

ص :387

می باشد و مؤلّف در مقدمه این اثر می گوید که دارای بیش از هفتصد تألیف می باشد و این کتاب را به تاریخ نوزدهم محرم 1288، تألیف نموده است.

آغاز: بسمله، الحمد للّه علی آلائه، و الشکر علی نعمائه... و بعد عرضه می دارد مسوّد این اوراق، سیاه روی ترین همه خلق از متمکّنین به عوالم انفس و آفاق... .

انجام: بر شهادت در رکاب آن زبده ناس که آری، الاناء یترشح مما فیه، از کوزه همان طراود که در اوست.

نسخه شناسی:

40/1 قم فهرست مرعشی، ج 37، ص 301، نسخه ش: 1/14727.

شکسته نستعلیق و نسخ، نسخه اصل به خط مؤلّف، محرم 1288، در حاشیه تصحیح شده، اندکی حاشیه نویسی دارد.

«1 پ 333 ر» گ، 17 س، 5/14 × 10 سم.

54) خطبه ها(ادبیات فارسی)

کتابشناسی:

چند خطبه ادبی با تضمین قصیده هایی از مؤلّف که در مناسبتهای متبرکه انشاء شده و در هریک از آنها در چهار مرحله سخن می رود. اول: خطبه فارسی، دوم: قصیده ای به فارسی، سوم: خطبه به عربی، چهارم: نام یکی از علمای بزرگ.

آغاز:

الحمد للّه الذی خلق فی أحسن تقویم الانسان و علمه البیان و بنی بناء الترکیب... .

انجام افتاده:

لب ببند از گفت لایعنی و در دعوت بکوش در گذر زین وادی و بنیان برهبانان سپار

نسخه شناسی:

ص :388

41/1 قم فهرست مرعشی، ج 6، ص 82، نسخه ش: 6/2068.

نستعلیق، به خط مؤلّف، در آنها تجدیدنظر شده و افزودگی دارد، با مهر بضوی «محسن بن رفیع»، جلد مقوایی، عطف تیماج مشکی.

«153 پ 169 ر» گ، سطور مختلف، 5/21 × 15 سم.

55) خلاصه الفواید فی شرذمه من المسائل الحکمیه (حکمت عربی)

کتابشناسی:

این کتاب مشتمل بر فوائدی 1 در بیان اسماء بهشت 2 در بیان معنی ایجاد وجود 3 در بیان سنخیت میان اسم و مسمی 4 در تحمیده 5 در معانی عامه... است.

آغاز: بسمله، الحمد ثم الحمد للغفور الصبور الّذی ظهر بأسمائه و هو فی غیب مکنون... اما بعد فیقول الحقیر الفقیر... .

انجام: ندارد.

نسخه شناسی:

42/1 مشهد فهرست دانشکده الهیات، ج 2، ص 98، نسخه ش: 2/951.

شکسته نستعلیق، به خط مؤلّف، تحریر 1286 ق.

176 گ، سطور مختلف، 5/16 × 21 سم.

56) خلاصه الخلاصه

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

57) دادارنامه(شعر فارسی)

ص :389

کتابشناسی:

سروده بسیار مفصلی است به تقلید از شاهنامه فردوسی در مدح و منقبت و حالات و کرامات حضرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و تقدیم به منوچهرخان معتمد شده.

آغاز افتاده:

خیال وصالش گزیدند به پیش بغیر وصالش نخواندند خویش

انجام:

قلم ایست برجا، زبان کرد صامت بیان مان تو مهل که گشتیم ساکت

نسخه شناسی:

43/1 قم فهرست مرعشی، ج 17، ص 132، نسخه ش: 6544.

نسخ، عناوین و جدول صفحه ها شنگرف، نسخه را ناظم خوانده و تصحیح کرده، در صفحه آخر به تاریخ بیستم ربیع المولود 1261، جلد تیماج مشکی.

217 گ، 24 س، 5/34 × 21 سم.

58) دافع البلیه فی ترجمه سوره الحمد و البقره(1)(تفسیر عربی)

کتابشناسی:

این تفسیر بسیار مفصل و مزجی است که در 24 جلد نگاشته شده و تا پایان آیه 23 سوره بقره را دارد و در سال 1278 ق، آن گاه که مؤلّف 63 ساله بوده در قزوین به پایان رسیده.

(فهرست مرعشی، ج 9، ص 58 و ج 34، ص 761)

ص :390

1- 1) برای توضیحات بیشتر در مورد تفسیر دافع البلیه رجوع کنید به کتاب «تفسیر و تفاسیر شیعه»، ص 340، عبدالحسین شهیدی صالحی، ناشر: حدیث امروز، قزوین، 1381.
جلد اوّل: مستند بر احادیث و روایات ائمه اطهار علیهم السلام می باشد با اشاره به مباحث ادبی و لغوی و عرفانی و نقل گفته های شیخ طبرسی.

جلد دوّم: این نسخه از آیه 23 تا آیه 65 سوره بقره را دارد.

جلد سوّم: این نسخه از آیه «وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِینَ اعْتَدَوْا مِنکُمْ فِی السَّبْتِ» تا آیه «وَ لَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلَی حَیَاهٍ» سوره بقره، آیه 65 96 را شامل می شود.

نسخه شناسی جلد اوّل:

44/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 761، نسخه ش: 13763.

آغاز: الحمد للّه رب العالمین.. و بعد، یقول العبد الآثم العاصی.. انّی بعد ما فرغت بعون اللّه و حسن توفیقه من تألیف سبعمائه و سبع مجلد و کتب و رسائل.

انجام: کسایر الکتب منّی مقاربه لألف مجلده فصارت تسعه و سبعمائه مجلده ملفقه مدففه و ان العبد الاحقر... .

نسخ، به خط مؤلّف، تاریخ کتابت 1278 ق، حاشیه نویسی دارد و در حاشیه تصحیح شده است، عنوان و نشانیها قرمز و مشکی، جلد تیماج سرمه ای ضربی مجدول با ترنج و سر ترنج.

343 گ، 13 س، 13 × 9 سم.

45/2 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 201، نسخه ش: 4197.

نستعلیق، به خط مؤلّف، در حاشیه تصحیح و اضافه شده، جلد تیماج نیلی.

281 گ، 15 س، 22 × 17 سم.

نسخه شناسی جلد دوم:

46/3 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 202، نسخه ش: 4198.

نسخ، آیه ها به شنگرف، جلد تیماج نیلی.

ص :391

323 گ، 13 س، 22 × 17 سم.

نسخه شناسی جلد سوم:

47/4 قم فهرست مرعشی، ج 9، ص 58، نسخه ش: 3273.

آغاز: الحمد للّه حمدا دائما سرمدا للواقف علی الاسراف و الاعلان و من کرمه و فضله انزاله بجامع کلمه القرآن.

نسخ، به خط مؤلّف، جمادی الأول 1290، آیه ها و عناوین با مشکی نشان دارد، در حاشیه تصحیح شده و اضافه دارد، جلد تیماج نیلی.

258 گ، 15 س، 21 × 17 سم.

48/5 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 202، نسخه ش: 4199.

نستعلیق، در حاشیه تصحیح و اضافه شده، جلد تیماج نیلی.

229 گ، 15 س، 22 × 17 سم.

49/6 تهران فهرست دانشگاه تهران، ج 16، ص 219، نسخه ش: 6213.

نستعلیق، اصل، خشتی.

287 گ، 17 × 21، 16 س، 8 × 14.

59) درج الدرایج

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

60) دررالاقوال فی فقه سیدنا محمد و آله الاطهار المفضال (فقه عربی)

ص :392

نسخه شناسی جلد دوّم(1):

50/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 767، نسخه ش: 13767.

کتابشناسی:

این نسخه شامل کتاب الصلاه می باشد در 11 فصل که در سال 1275 ق، به پایان رسیده و تقدیم به ناصرالدین شاه شده.

آغاز: الحمد للّه رب العالمین... و بعد، فیقول العبد الاثیر الفانی... ان هذه ارجوزه منا عن کرم اللّه المتعال فی فقه سید الرسل و آله المفضال.

انجام: للنهی عنه المحمول علی الکراهه جمعا و قد تقدم و قیل بحرمته و لعله الاولی.

نسخ، محمد بن علی قزوینی، اندکی حاشیه نویسی دارد با نشان (منه) و غیر آن، در حاشیه تصحیح شده است. جلد تیماج قهوه ای ضربی، مجدول با ترنج و سرترنج.

191 گ، 16 س، 5/23 × 18 سم.

نسخه شناسی جلد هشتم:

51/2 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 766، نسخه ش: 13766.

کتابشناسی:

این نسخه از کتاب متاجر تا پایان مساقات به انجام می رسد.

آغاز: احمد اللّه بکم محامد حمده و اصلّی و اسلم بکوایف تصلیه علی احمده صلی الله علیه و آله ... انّ هذه ایضاً ارجوزه منّا فی فقه السید الرسل.

انجام: متعلق بالمساقاه و المغارسه معترضه بینه و بین ما قبله و اللّه اعلم بحقایق

ص :393

1- 1) در فهرست مرعشی، ج 34، ص 768 در گزارش متن نسخه شماره 13767 آمده: «همچنین جلد سوم از کتاب زکات، خمس و صوم تا حج، شرح بر کتاب جنه المأوی، سید محمد بن عبدالصمد شهشهانی اصفهانی است».
احکامه.

نستعلیق، به خط مؤلّف، 1287 ه ق، حاشیه نویسی دارد با نشان (ح)، مقابله شده با نشان (بلغ) در برگ 131.

208 گ، 19 21 س، 14 × 10 سم.

52/3 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 198، نسخه ش: 4191.

نسخ، محمد علی قزوینی، عناوین با مشکی نشان دارد. جلد تیماج قهوه ای ضربی.

283 گ، 16 س، 22 × 17 سم.

نسخه شناسی جلد نهم:

53/4 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 765، نسخه ش: 13765.

کتابشناسی:

این نسخه جلد نهم و از کتاب احیاء موات آغاز و تا پایان کتاب ارث به انجام می رسد و آن را در سال 1270 ق به پایان برده است.

آغاز: الحمد للّه علی آلائه والشکر له علی نعمائه... و بعد فیقول العبد الاحقر الجانی... ان هذه ایضا ارجوزه منّا فی شرح فقه سیدنا.

انجام: و نرجوا منه ان ینفعنی به و سایر اهل الایمان اناء الدهر و اطراف الزمان و قد فرغت... .

نسخ، محمد بن علی قزوینی، حاشیه نویسی دارد با نشان (منه، منه عفی اللّه عنه) و در حاشیه تصحیح شده است. جلد تیماج قهوه ای ضربی مجدول با ترنج و سرترنج.

254 گ، 16 س، 22 × 5/17 سم.

54/5 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 768، نسخه ش: 13768.

این نسخه از کتاب عتق آغاز و تا پایان لقطه به انجام می رسد.

ص :394

آغاز: الحمد للّه الذی قهر بعزته الاعزاء و الشکر للّه الذی تواضع لعظمته العظماء... و بعد فیقول العبد الجانی... ان هذه ایضا ارجوزه منّا فی فقه.

انجام: و ان کان احوط و بعده فالاحوط القول الاولی (فتأمل) قد فرغ من تألیفه... .

نستعلیق، به خط مؤلّف، حاشیه نویسی دارد با نشان (ح)، در حاشیه تصحیح شده است. جلد تیماج زرشکی ضربی مجدول با ترنج و سرترنج.

146 گ، 19 س، 22 × 18 سم.

55/6 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 199، نسخه ش: 4192.

کتابشناسی:

این نسخه از احیاء موات تا احکام ارث را دارد، و در روز جمعه 19 ربیع الاول 1278 به پایان رسیده است.

نستعلیق، به خط مؤلّف، در حاشیه تصحیح و اضافه شده است، جلد تیماج قهوه ای ضربی.

172 گ، 17 س، 22 × 17 سم.

56/7 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 199، نسخه ش: 4193.

کتابشناسی:

از کتاب عتق تا لقطه می باشد و جلد نهم دانسته شده به روز 29 شوال 1279 به پایان رسیده.

نسخ، گویا به خط محمدعلی قزوینی، عناوین با مشکی نشان دارد، جلد تیماج قهوه ای ضربی.

171 گ، 16 س، 22 × 17 سم.

نسخه شناسی جلد دهم:

ص :395

57/8 قم فهرست مرعشی، ج 8، ص 9، نسخه ش: 2807.

کتابشناسی:

شرح توضیحی مختصری است بر ارجوزه ای که مؤلّف در آن «الروضه البهیه» شهید ثانی را به نظم کشیده است.

آغاز: الحمد للّه الحمید الحامد المحمود و الصلاه و السلام علی محمد و آله الذین بهم بدأ ما أوجد و ختم الموجود.

انجام: هذا وقد وقع الفراغ أیضا من هذا الکتاب و جف القلم منه بعون اللّه الملک العلام...

نستعلیق، به خط مؤلّف، آخر جمادی الثانی 1278، متن با مشکی نشان دارد، در حاشیه تصحیح شده است، جلد تیماج قهوه ای.

99 گ، 18 س، 21 × 17 سم.

58/9 تهران فهرست مجلس شورا، نسخه ش: 17579.[د. ث. مجلس]

نسخه شناسی جلد یازدهم:

59/10 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 200، نسخه ش: 4194.

کتابشناسی:

جلد یازدهم کتاب و مشتمل بر احکام قصاص و دیات می باشد و در تاریخ سه شنبه 22 ماه رمضان 1280 به پایان رسیده.

نستعلیق، به خط مؤلّف، عناوین با مشکی نشان دارد، در حاشیه تصحیح و اضافه شده است. جلد تیماج قهوه ای.

117 گ، 18 س، 22 × 17 سم.

60/11 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 200، نسخه ش: 4195.

ص :396

نسخ، محمد بن علی قزوینی، 1281 ه. ق، عناوین با مشکی نشان دارد. جلد تیماج قهوه ای ضربی.

159 گ، 16 س، 22 × 17 سم.

61/12 قم فهرست مرعشی، ج 25، ص 113، نسخه ش: 9774.

کتابشناسی:

کتاب الوصیه است که به تاریخ 20 شعبان 1277، به پایان رسیده و آغاز نسخه افتاده است. مشخص نشده کدام جلد است.

نسخ، در عصر مؤلّف، عناوین و نشانیها مشکی، جلد تیماج قهوه ای.

109 گ، 16 س، 21 × 17 سم.

62/13 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 201، نسخه ش: 4196.

کتابشناسی:

کتاب نکاح و طلاق می باشد و در روز یکشنبه محرم 1279 به پایان رسیده است و مشخص نشده کدام جلد است.

نسخ، محمد بن علی قزوینی، عناوین با مشکی نشانی دارد، جلد تیماج قهوه ای ضربی.

229 گ، 16 س، 22 × 17 سم.

61) الدره المضیئه(عقائد)

کتابشناسی:

تحقیقی در مسأله بدا می باشد.

(الذریعه، ج 8، ص 107)

الذریعه، ج 8، ص 107، ش 399 و ج 9، ص 1004.

ص :397

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

62) دلیل المتحیرین(دعا)

کتابشناسی:

در آداب دعا و اسباب اجابت و موانع اجابت دعا می باشد.

الذریعه، ج 8، ص 260، ش 1091.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

63) دیوان الرشتی (شعر، عربی فارسی)

کتابشناسی:

پیرامون شش هزار و پانصد بیت در مناجات و اخلاق و فضائل و مدائح اهل بیت علیهم السلام و پاره ای از قصاید با عناوین مخصوص مثل «شوق الائمه»... و در پایان چند قطعه به فارسی آمده.

آغاز:

افتتاح القول بالحمد الاعم من نجاح السؤل فی شکر النعم

انجام:

نثار مقدمش سازیم ما جان بگیریم از جنابش خوان احسان

نسخه شناسی:

63/1 قم فهرست مرعشی، ج 8، ص 110، نسخه ش: 2917.

نسخ، رحمت اللّه، رجب 1287، روی برگ اول یادداشتی به تاریخ 18 ذی القعده 1287، با مهر مربع «العبد المذنب ابراهیم حسینی» دیده می شود. جلد تیماج مشکی.

230 گ، 14 س، 21 × 17 سم.

ص :398

64) ذریعه الوداد و ذخیره المعاد(1)(تفسیر فارسی)

کتابشناسی:

در این رساله کوتاه به سوره یوسف و بعضی از پرسشها و پاسخهای مربوط به آن پرداخته شده و یک مقدمه در فضایل قرآن و بابی دیگر در وجه نزول سوره یوسف و خاتمه در بعضی از سوالها و جوابها آمده.

(فهرست مرعشی، ج 6، ص 81)

آغاز: لالی گوهر حمد و سپاس مر کریم خداوند و خالق بی شبه و مانند و قیاس راست که خلاق ارض و سماست.

انجام:

بیا بستان که بعد از من نکرده هیچ پیغمبر بیک ساعت دو قربانی یک اصغر یکی اکبر

نسخه شناسی:

64/1 قم فهرست مرعشی، ج 6، ص 81، نسخه ش: 4/2068.

نستعلیق، به خط مؤلّف، تصحیح شده، تجدید نظر شده و افزودگی دارد. جلد مقوایی، عطف تیماج مشکی.

«132 پ 145 پ» گ، سطور مختلف، 5/21 × 15 سم.

65/2 قم فهرست مرکز إحیاء، ج 3، ص 268، نسخه ش: 1037.

نستعلیق، عبدالجواد بن ملا لطفعلی، سوم ماه محرم 1281، کربلا، جلد مقوایی، عطف: تیماج قرمز فرسوده.

ص :399

1- 1) الذریعه، ج 10، ص 21، ش 103.
21 گ، 12 س، 21 × 5/17 سم.

65) رسائل الرسائل

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

66) رساله در عشق و عرفان (عرفان اسلامی)

کتابشناسی:

رساله ای است بسیار کوتاه در عشق و عرفان و پس از نوشتن 90 کتاب و رساله آن را نگاشته است.

آغاز: الحمد للّه و صلی اللّه علی محمد صلی الله علیه و آله و آله الطاهرین... و بعد، عرضه می دارد راقم نمیقه مؤلّف وریقه... که اگرچه با کهولت جوانی و ضعف پیری.

انجام:

ای بسکه بار بستم از بهر دوستخواهی نامد بر گشایش در ره بقدر کاهی

نسخه شناسی:

66/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 770، نسخه ش: 2/13769.

نستعلیق، نسخه اصل، به خط مؤلّف، یک برگ شامل پرسش و پاسخ از مؤلّف در پایان نسخه آمده.

«44 45» گ، 13 س، 16 × 12 سم.

67) رسیله(اخلاق فارسی)

کتابشناسی:

ص :400

در بیان بعضی از اخلاق و صفاتی که وسیله فرج بعد از شدت می باشد، با انشائی ادبی رسا و اشعاری از مؤلّف با تخلص «عاصی» و در بسیاری از ابواب به بعضی از دستورات دینی پرداخته است.

آغاز: الحمد للّه رب العالمین... و بعد عرضه می دارد احقر العباد و احوجهم لدی المرصاد ابن المرحوم العلامه الفهامه.

انجام: در دولتخوانه ابد نشانه آن جناب مستطاب شد احل اللّه لنا برکات احساناته باحسانه.

نسخه شناسی:

67/1 قم فهرست مرکز احیاء، ج 1، ص 107، نسخه ش: 74.

نستعلیق، عبدالجواد بن لطفعلی قزوینی، پنج شنبه، شعبان 1279 ق، عناوین نسخ با مشکی نشان دارد و برگ دوم کتاب افتاده، جلد تیماج قهوه ای.

144 گ، 12 س، 21 × 5/16 سم.

68) رضوان الامال

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

69) روض الریاض (اصول فقه عربی)

کتابشناسی:

شرح مختصری است با عناوین «قوله قوله» بر کتاب «معالم الاصول» که پس از شرح مفصل ترش «ریاض الارواض» نوشته و آن را دزدان به غارت بردند.

آغاز: اشرف خطاب تخطب باهدائه هدی العز و الشرف و اصدق بیان تصدق بادائه عروس الرحابه و العطف.

ص :401

انجام: و نرجو من الناظرین الیه ان ینظروا بعین الانصاف لدیه و غمض الاعتساف عن جنبه.

نسخه شناسی:

68/1 قم فهرست مرعشی، ج 6، ص 76، نسخه ش: 1/2065.

نستعلیق، به خط مؤلّف، روی برگ اول مهر مربع «العبد المذنب حسینعلی» و مهر مربع «محسن بن محمد رفیع» دیده می شود. جلد مقوایی، عطف تیماج مشکی.

«1 پ 60 ر» گ، سطور مختلف 21 × 5/17 سم.

70) روضه الاحباب(گوناگون فارسی)

کتابشناسی:

این نسخه شامل 13 مجلس می باشد در مواعظ ماه مبارک رمضان آنگاه که وی از قزوین به اصفهان مراجعه نموده.

آغاز: الحمد للّه رب العالمین.. و بعد، عرضه می دارد فقیر بنده روسیاه... که بعد از ختم موازی یکصد و دو مجلد کتب و رسائل مؤلّفه و مصنفه در هر فنی.

انجام افتاده: و از ایشان بسی کشت و بسی انداخت تا باقی ایشان را... سرا پرده معاویه پس برگشت... .

نسخه شناسی:

69/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 771، نسخه ش: 3/13769.

نستعلیق، به خط مؤلّف، حاشیه نویسی دارد با نشان (ح) و غیر آن، در حاشیه تصحیح شده، اصفهان، جلد تیماج قهوه ای ضربی با ترنج.

«47 91» گ، 15 16 س، 15 × 11 سم.

ص :402

71) روضه الآمال

الذریعه، ج 9، ص 1004.

72) روضه ی حسینیه

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص .

تراجم الرجال، ج 2، ص 332. (در تراجم الروضه الحسینیه آمده).

73) ریاض الارواض(اصول فقه عربی)

کتابشناسی:

گزارشی است بر معالم الاصول، نام کتاب و نگارنده در دیباچه آمده است و در پایان تاریخ نگارش یکم شعبان 1272 ق، یاد شده است.

آغاز: المجلد الثالث من کتاب ریاض الارواض. أحمدک اللهم علی هدایتک بوسائل نبیک المختار.

انجام: و انها من باب الشهاده او الروایه فی الاجزاء الآتیه، و قد وقع الفراغ من تألیف هذه الاسطر لمؤلفه.. من شهور 1272 ق».

نسخه شناسی:

70/1 تهران فهرست مجلس، ج 16، ص 71، نسخه ش: 5240.

خط شکسته نستعلیق، گویا مؤلّف، 1 شعبان 1272، خط خوردگی و حاشیه هایی دارد، جلد تیماج ضربی.

127 گ، 18 س، 11 × 15 سم.

74) زاد السالکین (عرفان)

ص :403

کتابشناسی:

در بیان آداب سیر و سلوک و مسلکهایی که در این مورد است.

الذریعه، ج 12، ص 2، ش 11.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

/75 الزکاه یا ارجوزه فی الزکاه(فقه عربی)

کتابشناسی:

منظومه ایست در یکصد و سی و نه بیت در احکام زکات و زکات فطره که در یک شبانه روز به نظم درآمده است.

آغاز:

الحمد للّه العزیز الباری و الشکر للمهیمن المختار

ثم الصلاه و السلام الاسنی علی النبی و الولی مثنی

انجام:

فالحمد للّه و صلی ماحما ناح حمام اللیل أو ترنما

علی النبی المصطفی و آله أهل العلی والجود من نواله

نسخه شناسی:

71/1 قم فهرست مرعشی، ج 4، ص 153، نسخه ش: 5/1379.

نسخ معرب، ظاهراً به خط مؤلّف.

«130 ر 136 پ» گ، سطور مختلف، 17 × 11 سم.

76) زین الواعظین (گوناگون فارسی)

کتابشناسی:

ص :404

31 مجلس است در مواعظ ماه مبارک رمضان 1271، آن گاه که مؤلّف در قزوین سخنرانی می کرده و آنها را برای استفاده فرزندش یا دیگر سخنرانان گردآوری نموده.

آغاز: احمد اللّه واصلی علی احمده و اتبری ممن عاداه باحمده صلی الله علیه و آله و بعد، عرضه می دارد ابن المرحوم.. که پس از ختم موازی چهارصد و کسری مجلد.

انجام: و عطف شد بر چهارصد و هفتاد و دو مجلّد دیگر از کتب مؤلّفه خود و هو العبد الجانی... .

نسخه شناسی:

72/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 775، نسخه ش: 3/13771.

نسخ، به خط مؤلّف، 1281 ه .ق، حاشیه نویسی دارد با نشان (ح)، در حاشیه تصحیح شده است. جلد تیماج قهوه ای ضربی، مجدول با ترنج و سرترنج، عطف مشمع زرشکی.

«120 230» گ، 16 س، 15 × 10 سم.

77) سبع المثانی (مواعظ فارسی)

کتابشناسی:

کتابی است به سبک مجالس وعظ و خطابه، مرتب بر سیزده مجلس و یک خاتمه، در آغاز هر مجلس آیه ای را مطرح و با استشهاد به احادیث و داستانهای تاریخی و اشعار به شرح و بسط موضوع پرداخته.

آغاز:

سر نامه نام خدای کریم که رحمان خلق است و باشد رحیم

انجام: بعوض آب تیری دو شعبه بر چلّه کمان گذاشتد و بر حلقوم آن طفل رضیع زدند که از بازوی آن حضرت بیرون شد الا لعنه اللّه.

ص :405

نسخه شناسی:

73/1 قم فهرست مرکز مطالعات، ج 1، ص 550، نسخه ش: 2/643.

نسخ خوب، ربیع الثانی 1260، عناوین و نشانیها شنگرف و مشکی، جلد تیماج قهوه ای، ضربی، ترنج با سر و لچکی با نقش گل و بوته، مجدول گرهی.

«89 پ 247 ر» گ، 13 س، 16 × 22 سم.

78) سبیل السبل(1)

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

79) سراج اللحد فی شرح دعاء السمات (دعا فارسی)

کتابشناسی:

شرح و ترجمه مختصری است بر دعای سمات که مؤلّف در 2 رجب 1257، به پایان رسانیده است.

آغاز: الحمد للّه... و بعد عرضه می دارد بنده روسیاه مزمن ابن المرحوم.

انجام: ای خدای من رحمت فرمای بر ملائکه و سعیدان... تمام شد ترجمه این مناجات کثیره البرکات.

نسخه شناسی:

74/1 قم فهرست مرکز مطالعات، ج 1، ص 298، نسخه ش: 5/340.

نسخ، محمد بن علی قزوینی الاصل، 10 جمادی الاولی 1276 توسط مؤلّف مقابله

ص :406

1- 1) (در تراجم «سبیل السبل فی آراء العرفا من الرسل» آمده).
و تصحیح شده.

«87 پ 116 ر» گ، 16 س، 18 × 21 سم.

80) سفینه النجاه

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

81) سوانح السفر(سفرنامه فارسی)

کتابشناسی:

در این اثر اتفاقاتی که برای خودش در طول سفر از اصفهان تا رشت در سال 1267 ق، افتاده را همراه با بعضی از مطالب متفرقه بیان نموده و در آخر آن سه قصیده در مراثی امام حسین علیه السلام آورده و آن را برای رفیقش میرزا شهباز در اصفهان فرستاده است.

(الذریعه، ج 12، ص 253)

آغاز: بعد الحمد و الصلاه و السّلام علی محمد و آله الکرام العظام عرضه می دارد احقر بنده گرفتار به گل و باتلاق و هوای رطوبی بی تمیز عرصه گیلان.

انجام:

از این تضمینی که بستی عاصیا بی سیم و زر اینجا ندانم کام ازو چون زرگر بی سیم و زر گیرد

تهران، مجلس، ش 1 / 11440.

نستعلیق، عبدالجواد بن ملا لطفعلی، شوال 1279، جلد تیماج قهوه ای.

«1 51» گ، 10 س، 10 × 17 سم.

ص :407

82) سی و یک خطبه (متفرقه فارسی)

کتابشناسی:

این خطبه ها که به نثر و نظم فارسی و عربی می باشد، در بیشتر آنها اشاره به واقعه کربلا و شهادت امام حسین علیه السلام شده. و در روز شنبه بیست و هشتم ذی الحجه 1272، در قزوین به پایان رسیده.

آغاز افتاده: ناله حزینی شنود چون به عقب سر ملتفت شد، رأی ان أم الأساری زینب اخته تمشی خلفه.

انجام:

یا حسین بد مرغ امین روبراه گرنمائی رحم باللّه بجاست

نسخه شناسی:

75/1 قم فهرست مرعشی، ج 18، ص 174، نسخه ش: 1/7003.

نستعلیق، به خط مؤلّف، جلد مقوایی، عطف تیماج قهوه ای.

«1 ر 72 پ» گ، سطور مختلف، 5/21 × 17 سم.

83) شد العضد

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

84) شد الوثیق(شرح حال معصومین)

کتابشناسی:

در این نسخه شرح حال معصومین در چهارده باب آمده است.

آغاز: بعد الحمد و الصلوه عرضه می دارد بنده خاکسار فانی ابن المرحوم الحاج شیخ

ص :408

محمد رفیع الرشتی محمد محسن الاصفهانی عفی اللّه عنه که این چند ورق.

انجام: و پادشاه زمان غیبت او، معتمد علیه اللعنه. و باب او عثمان ابن سعید و مقام غیبت او سرداب در سرّ من راه.

تهران، فهرست مجلس، ش 4/11440.

نستعلیق، عبدالجواد بن ملا لطفعلی، 1279 ق، جلد تیماج قهوه ای.

«235 247» گ، 10 س، 10 × 17 سم.

85) شرح الفیه ابن مالک (نحو فارسی)

کتابشناسی:

شرحی است مزجی و کوتاه بر ألفیه ابن مالک در نحو و پیرامون سالهای 1268 ق تا 1271 ق، نگاشته شده.

آغاز: قال محمد هو بن مالک... مالک مضاف مضاف الیه و لیس تکرار مالک ههنا تکرار.

انجام: و آله الغر الکرام البرره.. و بر آل که این صفت دارند... و یا که این صفت دارند که مختارند.

نسخه شناسی:

76/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 776، نسخه ش: 13772.

نسخ و نستعلیق، به خط مؤلّف، حاشیه نویسی دارد با نشان (خالد) و غیر آن، در حاشیه تصحیح شده، جلد تیماج قهوه ای ضربی با ترنج و سرترنج گل و بوته.

134 گ، 12 س، 17 × 11 سم.

86) شرح عبادات ائمه علیهم السلام (عرفان و تصوف)

ص :409

کتابشناسی:

در چگونگی احوال حضرات معصومین علیهم السلام هنگام عبادت و نیایش به درگاه حضرت اله مخصوصاً احوال حضرت امام سجاد علیه السلام .

آغاز: و بعد عرضه می دارد... که این چند کلمه قلمی می شود درباره شرح عبادات ائمه علیهم السلام و کیفیت طاعات ایشان

انجام: غسل الجمعه الی الجمعه کفاره عن کافه الذنوب کبیره کانت ام صغیره و هکذا الاخبار.

نسخه شناسی:

77/1 قم فهرست مرکز احیاء، ج 6، ص 242، نسخه ش: 2/2235.

نستعلیق و نسخ به چند خط، عبدالغنی حسینی تنکابنی، سده چهاردهم، در حاشیه تصحیح شده است، جلد تیماج قهوه ای بدون مقوا.

«5 پ 7 پ» گ، سطور مختلف، 28 × 19 سم.

87) شمایل النبی(تاریخ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فارسی)

کتابشناسی:

در چگونگی خلقت نور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و زیبائی صورت و سیرت آن حضرت، به نظم و نثر شیوا با تخلص مولف «عاصی».

آغاز:

ز پس از سلام و ثنا و لا متحیری که در آنچمن چه زنی بصفحه مدی ز محاورات سخن

انجام:

آری عاصی چون شود گلشن خراب بوی گل را کس نجوید جز گلاب

ص :410

نسخه شناسی:

78/1 قم فهرست مرعشی، ج 8، ص 373، نسخه ش: 2/3143.

نستعلیق، عبدالجواد بن لطفعلی قزوینی، 15 محرم 1280 قزوین، عناوین با مشکی نشان دارد، جلد: تیماج قهوه ای ضربی.

«153 پ 159 پ» گ، 12 س، 21 × 17 سم.

88) شور و شیرین

کتابشناسی:

این نسخه مثل کتاب نان و حلوای شیخ بهایی می باشد.

الذریعه، ج 14، ص 245.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

89) صحه الاصول الاربعه(درایه عربی)

کتابشناسی:

در اثبات صحت احادیث کتاب کافی و من لایحضر و استبصار و تهذیب که از اصول اربعمائه گرفته شده اند، پاسخ از اعتراضات یکی از علماء قزوین، و به تاریخ یکشنبه سوم رجب 1267، در ابراهیم آباد قزوین به پایان رسیده است.

آغاز: انا اعطیناک الکوثر... فالشقی من أقر بعضا و لبعض أنکر و صلی علی أبیه السید القسور.

انجام: و لا تحتاج بعد ذلک الی تکلفات الاخباریین فی تصحیح الاخبار کما هو الحال، هذا آخر الجواب.

نسخه شناسی:

ص :411

79/1 قم فهرست مرعشی، ج 7، ص 238، نسخه ش: 1/2659.

نستعلیق، به خط مؤلّف، غره رجب 1267، در قریه ابراهیم آباد قزوین، جلد تیماج قهوه ای.

«1 ر 7 ر» گ، سطور مختلف، 22 × 17 سم.

90) ضیاء الذاکرین

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

91) ضیاء العیون فی الاذکار

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

92) طریق الریاضات

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

93) عالم فنا(عرفان و تصوف عربی فارسی)

کتابشناسی:

در شرح عالم فناء و روزگاران آن که مؤلّف به درخواست بعضی از دوستان به روش عارفان یا شواهدی از احادیث و روایات اهل بیت علیهم السلام نگاشته است.

آغاز: بعد الحمد والصلاه.. عرضه می دارد احقر بنده روسیاه.. که این چند کلمه نوشته می شود.

انجام:

ص :412

گر تو ز شراب می شوی مست ما را ساقی رباید از دست

نسخه شناسی:

80/1 قم فهرست مرکز احیاء، ج 6، ص 243، نسخه ش: 4/2235.

نستعلیق و نسخ به چند خط، عبدالغنی حسینی تنکابنی، سده چهاردهم، در حاشیه تصحیح شده است، جلد تیماج قهوه ای بدون مقوا.

«10 پ 13 ر» گ، سطور مختلف، 28 × 19 سم.

94) العباده الحقیقه (عرفان عربی)

کتابشناسی:

در بیان عبادت حقیقی و اطاعت واقعی که مطلوب شریعت و دین مقدس اسلام می باشد خصوصاً آنچه پیرامون نماز و احوال عرفانی نمازگزار از صاحب شریعت صلی الله علیه و آله وارد شده است.

آغاز: احمده و أصلی علی احمده و بعد فیقول الآثم.. ان هذه ارجوزه عملتها لولدی

انجام:

میان جان و جانان وصل و هجران من آن خواهم که آن جانان پسندد

نسخه شناسی:

81/1 قم فهرست مرکز احیاء، ج 6، ص 243، نسخه ش: 3/2235.

نستعلیق و نسخ به چند خط، عبدالغنی حسینی تنکابنی، سده چهاردهم، در حاشیه تصحیح شده است، جلد تیماج قهوه ای بدون مقوا.

«7 پ 10 ر» گ، سطور مختلف، 28 × 19 سم.

95) عوالم العلوم

ص :413

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 647.

96) غزوه خیبر

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

97) غوث الانام (کلام و اعتقادات عربی)

کتابشناسی:

رساله ای بسیار مختصر در اصول دین و دلیل هائی که می توان اقامه نمود، با عناوین «والدلیل علی...» تنظیم شده جهت مبتدئین در علم کلام.

(فهرست مرعشی، ج 8، ص 375)

آغاز: الحمد للّه رب العالمین... اذا سالک سائل و قال ما الایمان قل هو التصدیق باللّه و بالرسول و الائمه علیهم السلام .

انجام: لایصال کل حق الی مستحقه لما ثبت من عدله و حکمته فثبت اعاده الاجسام.

نسخه شناسی:

82/1 قم فهرست مرعشی، ج 8، ص 375، نسخه ش: 6/3143.

نستعلیق، عبدالجواد بن لطفعلی قزوینی، 15 محرم 1280، قزوین، عناوین با مشکی نشان دارد، جلد تیماج قهوه ای.

«195 پ 197 پ» گ، 12 س، 21 × 17 سم.

83/2 قم فهرست گلپایگانی، ج 6 5، ص 2987، ش: 7/986 76/6.

ص :414

آغاز افتاده: الحی لا یتصف بالقدره و العلم فیکون اللّه تعالی حی، و الدلیل علی أ نّه تعالی سمیع بصیر أنه عالم بالأشیاء کلها.

انجام افتاده: والدلیل علی امامه امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام و اولاده الطاهرین لانه نص النبی صلی الله علیه و آله .

نسخ، بی کا، قرن 13، عناوین و نشانها شنگرف، بدون جلد.

1 گ، 17 س، 15 × 21 سم.

98) غیاث الوری فی احوال السابقین اهل اصفهان (تراجم عربی)

آغاز: بسمله، حکاه الشیخ الحافظ الشهید ابی مسعود احمد بن الفوات الرازی رحمه اللّه علیه و جزاه عن اهل بیت النبی خیراً و ضاعف له ثواباً و اجراً.

انجام: و افضلهم عنداللّه سحره العداه و مؤدی الامانات الداعی الی دارالسلام.

نسخه شناسی:

84/1 قم فهرست گلپایگانی، ج 6 5، ص 2988، ش: 6/986 76/6.

نسخ، بی کا، قرن 13، نشانیها شنگرف، در اول نسخه عنوان کتاب به خط مؤلّف موجود است، بدون جلد.

1 گ، 17 س، 15 × 21 سم.

99) فضائل امیرالمومنین علی علیه السلام (مناقب فارسی)

کتابشناسی:

شرح داستان آب رسانی به پیر زال است که به حضرت امیرالمؤمنین نسبت داده شده، مؤلّف برخی از عبارات را به نظم کشیده است.

آغاز: بسمله، الحمدللّه الذی تجلی ولایه اولیائه بولائه فی کلّ شیئ...

ص :415

عنوان سخن گرچه همه از بر زاری است مقصود، سرود کرم حضرت باری است...

انجام:

عاصیا چون مرگ گردد باغبان از روان زهر آورد بر شهد جان

نسخه شناسی:

85/1 قم فهرست مرعشی، ج 37، ص 302، نسخه ش: 2/14727.

نستعلیق، به خط مؤلّف، در حاشیه تصحیح شده، و اندکی حاشیه نویسی دارد، جلد تیماج قهوه ای ضربی مجدول با ترنج و سرترنج گل و بوته.

«334 پ 349» گ، 16 س، 23 × 5/17 سم.

100) قبله الآفاق

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333. نام نسخه «قبله الآفاق فی کشف رموز کلام الملک الخلاق» آمده.

101) قوائد و فوائد(1)(صرف و نحو)

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

ص :416

1- 1) در تراجم الرجال، نام نسخه «الفوائد فی النحو و القوائد فی الصرف» آمده است.
102) قوانین المصائب

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

103) قیام الحجه(تفسیر فارسی)

کتابشناسی:

تفسیری است از آیات (30 33) سوره بقره با نکاتی چند پیرامون علم الهی و نامهایی که به آدم آموخته شد و این کتاب دارای یک مقدمه و هشت عنوان به عدد ابواب رضوان (بهشت) می باشد.

(فهرست مرعشی، ج 17، ص 37)

آغاز: احمده و اصلّی علی احمده صلی الله علیه و آله و بعد، پیش از عرضه داری مدعی بدین رباعی عذرخواهی از کافه اهل دانش و بینش.

انجام: اقول فنبأ الاولین اقتدوا الاخیار فی المذهب والدین.

نسخه شناسی:

86/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 773، نسخه ش 1/13771.

نستعلیق، به خط مؤلّف، حاشیه نویسی دارد با نشان (ح)، در حاشیه تصحیح شده است، این نسخه از سوی مؤلّف مقابله شده است که در برگ پایانی این کتاب به آن اشاره کرده و تاریخ مقابله را سال 1283 ق، در قزوین بیان کرده.

«1 78» گ، 14 س، متن 15 × 9 سم.

87/2 قم فهرست مرعشی، ج 17، ص 37، نسخه ش: 6427.

ص :417

آغاز افتاده: از جناب حکیم علی الاطلاق اغراء بجهل و تکلیف مالا یطاق بلکه به اشد مشاق می نماید.

انجام: بلی اقول فبالأولین اقتدوا الأخبار فی المذهب و الدین و بالاخرین اهتدوا فسقه الضالین الظالمین.

نستعلیق، به خط مؤلّف، در حاشیه تصحیح و اضافه شده است، جلد تیماج قهوه ای.

59 گ، سطور مختلف، 21 × 5/16 سم.

104) کشایف الاسرار (کلام و اعتقادات عربی)

کتابشناسی:

رساله کوتاهی است در تحقیق حالات انسان که مؤلّف در 21 سالگی نگاشته است.

آغاز: نحمد اللّه حمداً لا واسطه له فی تجلّیات ذاته و صفاته إلاّ بذاته.

انجام: و ان اخطأنا فمن انفسنا منبع الشر و الضرر استغفرا... و لا حول و لا قوه إلاّ باللّه.

نسخه شناسی:

88/1 قم فهرست مرکز مطالعات، ج 1، ص 297، نسخه ش: 2/340.

نسخ، محمد بن علی قزوینی الاصل، 1276 ق، نشانی ها مشکی، توسط مؤلّف مقابله و تصحیح شده است در 10 جمادی الاولی 1276، جلد مقوای زرد.

«31 پ 44 پ» گ، 16 س، 18 × 21 سم.

105) کشف الاسرار (کلام و اعتقادات عربی)

کتابشناسی:

رساله استدلالی است در مباحث توحید و جبر و اختیار که در 24 رمضان 1255 ق به پایان رسیده است. مؤلّف بعد از 17 سال در 17 ربیع الاول 1273، به این کتاب

ص :418

مراجعه نموده و اصلاحاتی در آن انجام داده است.

آغاز: اجتماع اصلاً و الثانی و الثلثون فی أن العالم اعیان و اعراض.

انجام: فإن أصبنا فی ذلک فمن اللّه الأکبر و من أنوار الائمه... اللهم صل علی محمد و آل محمد.

نسخه شناسی:

89/1 قم فهرست کتابخانه مرکز مطالعات، ج 1، ص 297، نسخه ش: 1/340.

نسخ، محمد بن علی قزوینی الاصل، 1276 ق، جلد مقوای زرد.

«1 ر 31 پ» گ، 16 س، 18 × 21 سم.

106) کشف الحجب

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

107) کشف المقال

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

108) کنز الاحباب(1)

الذریعه، ج 9، ص 1004.

ص :419

1- 1) در تراجم الرجال «کنز الاحباب فی اوراد الأطیاب» آمده.
دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

109) کنز الاحزان

الذریعه، ج 9، ص 1004.

110) کنز الاخوان(1)

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

111) کنزالفوائد فی لب العقائد و فروع الفرائد (فقه عربی)

کتابشناسی:

در اصول دین پنجگانه و احکام طهارت و نماز بسیار مختصر و فتوایی که برای عوام نگاشته شده است.

(فهرست مرعشی، ج 8، ص 374)

آغاز: الحمد للّه رب العالمین... أما بعد یجب علی کل مکلف حر و عبد ذکر و أنثی أن یعرف الأصول الخمسه التی هی أرکان الأیمان.

انجام: هذا أیسر ما یجب علی المکلفین و من أخل بشی ء منه استحق العقاب فی الدارین، و الحمدللّه رب العالمین.

نسخه شناسی:

90/1 قم فهرست مرعشی، ج 8، ص 374، نسخه ش: 4/3143.

ص :420

1- 1) همان «کنز الاخوان فی مصائب آل عمران».
نستعلیق، عبدالجواد بن لطفعلی قزوینی، 15 محرم 1280، قزوین، عناوین با مشکی نشان دارد، جلد تیماج قهوه ای.

«175 پ 181 پ» گ، 12 س، 21 × 17 سم.

91/2 قم فهرست کتابخانه گلپایگانی، ج 6 5، ص 3390، ش: 4/986 76/6.

نسخ، عبدالکریم بن معصوم قزوینی، شنبه ذیحجه 1244، عناوین و نشانیها شنگرف، در اول و آخر نسخه خط مؤلّف موجود است، بدون جلد.

8 گ، 17 س، 15 × 21 سم.

112) کنزالمأمول (دفتر 2 و 3)(1)(ادب فارسی)

کتابشناسی:

دفتر دوّم و سوّم از مثنوی بزرگ کنزالمأمول و در 6 دفتر تنظیم گردیده است. این دفتر در سال 1265 ق، به پایان رسیده است.

(فهرست مرعشی، ج 34، ص 769)

آغاز: الحمد للّه و صلی اللّه علی محمد و آله الطاهرین... و بعد عرضه می دارد فقیر راجی و متوسل بالطاف حضرت سبحانی.

انجام:

عاصیا دم در کش از این ارغنون نای زن انا الیه راجعون

نسخه شناسی:

91/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 769، نسخه ش: 1/13769.

ص :421

1- 1) در فهرست کتابخانه مرعشی، ج 34، ص 770، به این مطلب اشاره شده که در فهرست مرعشی، ج 18، ص 175، نام «کنزالمأمول» اشتباهاً جلد دوم، جامع المصائب آورده شده.
آغاز، مختصری افتاده: عرضه می دارد فقیر بنده خاکسار... که چون به توفیق اللّه فارغ شدم از انشاء دفتر اوّل از مجلد.

نستعلیق، به خط مؤلّف، 1265 ق حاشیه نویسی دارد با نشان (ح)، در حاشیه تصحیح شده و مقابله شده با نشان (بلغ).

44 گ، 14 س، متن 15 × 12 سم.

93/2 قم فهرست مرعشی، ج 18، ص 175، نسخه ش: 5/7003.

انجام افتاده:

این همه دزدی ظاهر ای توان نقشی است از دزدی بطن این بدان

نستعلیق، به خط مؤلّف، جلد مقوایی، عطف تیماج قهوه ای.

«178 پ 203 پ» گ، سطور مختلف، 5/21 × 17 سم.

113) کنز المراثی

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

114) لب العقائد (کلام عربی)

کتابشناسی:

در اصول دین به روشی ساده و مختصر به صورت سؤال و جواب با عناوین «فان قیل الجواب»، در پنج فصل می باشد.

(فهرست مرعشی، ج 8، ص 374)

آغاز: الحمدللّه رب العالمین... أما بعد فهذه عقیده قادنی الدلیل الیها و قور اعتمادی علیها جعلتها بعد التوضیح و التبیین تحفه لاخوانی المؤمنین.

انجام: و لنختمها بآیه من کتاب اللّه العزیز و هی سبحان ربک رب العزه عما یصفون و

ص :422

سلام علی المرسلین و الحمد للّه رب العالمین.

نسخه شناسی:

94/1 قم فهرست مرعشی، ج 8، ص 374، نسخه ش: 3/3143.

نستعلیق، عبدالجواد بن لطفعلی قزوینی، 15 محرم 1280، قزوین، عناوین با مشکی نشان دارد، جلد تیماج قهوه ای ضربی.

«165 پ 174 پ» گ، 12 س، 21 × 17 سم.

95/2 قم فهرست گلپایگانی، ج 6 5، ص 3433، نسخه ش: 3/986 76/6.

آغاز: افتادگی دارد.

انجام: فإن قیل ما الدلیل علی أنّ کل ما جاء به النبی حق فالجواب الدلیل علی ذلک أ نّه معصوم.

نسخ، بی کا، قرن 13، عناوین و نشانیها شنگرف، در اوّل و آخر نسخه خط مؤلّف دیده می شود. بدون جلد.

8 گ، 17 س، 15 × 21 سم.

115) لوائح الطرائح(1)

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

116) لؤلؤالبحرین (تفسیر فارسی)

کتابشناسی: این نسخه در تفسیر آیه الکرسی و سوره قدر می باشد.

ص :423

1- 1) نام نسخه در تراجم الرجال «لوائح الطرائح فی طرائح اللوائح» آمده.
(الذریعه، ج 18، ص 378).

نسخه شناسی:

96/1 تهران فهرست مجلس، ش: 21 سرود. / نشریه 13 411.

نستعلیق، عبدالجواد بن ملا لطفعلی

117) متروک الاخوان

الذریعه، ج 9، ص 1004.

118) متروک الانظار(فارسی)

کتابشناسی:

این نسخه در مورد حوادثی است که در طول ماه و سال برای افراد اتفاق می افتد.

(الذریعه، ج 19، ص 61)

الذریعه، ج 19، ص 61، ش 326.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

119) مثنوی شش دفتر(شعر)

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

120) مثنوی شور و شیرین (شعر)

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

ص :424

121) مجالس(1)(گوناگون فارسی)

کتابشناسی:

مجالسی است در فقه، حدیث، تاریخ، حکایات، اشعار و مطالب دیگر و فهرست این مجالس در آغاز نسخه آمده است.

(فهرست مرعشی، ج 34، ص 772)

آغاز: مجلس اوّل در ذکر مکاسب حرام و مکروه، قتعه فوربک لنسألنهم اجمعین روز قیامت پروردگار عالم امر می فرماید جمیع مردم را در موقف حساب حاضر می نمایند.

انجام:

عنکبوت از طبع عنقا داشتی از لعابی خیمه کی افراشتی

نسخه شناسی:

97/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 772، نسخه ش: 13770.

نستعلیق، به خط مؤلّف، سده 13 ق، حاشیه نویسی دارد، در حاشیه تصحیح شده، جلد تیماج قهوه ای مجدول.

117 گ، 15 16 س، 21 × 15 سم.

98/2 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 758، نسخه ش: 4/13761.

کتابشناسی:

مجالسی است در موعظه و مناقب اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله این نسخه، شامل 3 مجلس

ص :425

1- 1) در فهرست کتابخانه مرعشی، ج 34 صفحات 772 764 758، از «مجالس» نام برده شده ولی در این مورد که آیا اینها یک نسخه هستند و یا نسخه های مختلفی می باشند توضیحی داده نشده و ما هر سه را در نسخه شناسی «مجالس» آورده ایم.
می باشد.

آغاز: نحمدک اللهم یا صاحب الملک و نشکرک اللهم یا مالک العظمه و الجبروت... معترضه سنج مجالس اهل نقل و خبر.

انجام، افتاده: خود را با نهایت پریشان حالی ببالین عمار رسانید بعد از گریه بسیار... .

نسخ و نستعلیق، به خط مؤلّف، اندکی حاشیه دارد با نشان (ح) و در حاشیه تصحیح شده است، جلد تیماج قهوه ای مجدول.

«115 124» گ، سطور مختلف، 21 × 17 سم.

99/3 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 764، نسخه ش: 4/13764.

کتابشناسی:

مجالسی است در مورد جنگ احد و مطالبی دیگر.

آغاز: در تذکره الاعجاز مرحوم آخوند ملا کاظم هزار جریبی (ره) در اعجاز حضرت سیدالساجدین علیه السلام از عبداللّه بن سلیمان حضرمی در خبری طولانی مرویست که.

انجام: و مکه از شرف بر عرش برتری گزید و اکابر عرب... .

نسخ و نستعلیق، به خط مؤلّف، حاشیه نویسی دارد با نشان (ح) و در حاشیه تصحیح شده است. جلد مقوایی مشکی.

«141 148» گ، سطور مختلف، 22 × 17 سم.

122) مجمع الاذکار(1)(دعا)

ص :426

1- 1) نام نسخه در تراجم الرجال «مجمع الاذکار و مخزن الاسرار فی الادعیه» آمده است.
الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

123) مجمع الانوار (اصول فقه عربی)

کتابشناسی:

در این ارجوزه قواعد اصول فقه را با تفصیل در چند نور گزارش کرده و مخصوصا آراء دو استادش شیخ محمدحسین و سید ابوتراب خوانساری را مدّ نظر می گیرد. در نسخه حاضر مقداری از آغاز ارجوزه آمده است.

آغاز:

من بعد حمد خالق الأنام مصلیا لسید الکرام

حبیبنا محمد و آله ذی شرف و اشرف نواله

نسخه شناسی:

100/1 قم فهرست مرعشی، ج 18، ص 175، نسخه ش: 3/7003.

نستعلیق، به خط مؤلّف، جلد مقوایی، عطف تیماج قهوه ای.

«99 پ 113 پ» گ، سطور مختلف، 5/21 × 17 سم.

124) مجمع المعانی(1)

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 332.

ص :427

1- 1) در تراجم الرجال نام نسخه «مجمع المعانی، حاشیه ریاض المعانی» آمده.
125) محمودنامه(مثنوی فارسی)

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

126) مدائن الحکمه(فلسفه عربی)

کتابشناسی:

رساله ای است در شرح کلی طبیعی و مسائل دیگر فلسفی و منطقی دارای چند مدینه و هر مدینه در چند شهر و اسبوع که به درخواست یکی از علماء و فضلا در سال 1289 ه ، در قزوین نگاشته شده.

(فهرست مرعشی، ج 34، ص 774)

آغاز: الحمد للّه بأضعاف ما حمده الحامدون للمحمود الوجود... و بعد، فقد أمرنی وحید اخوانی فی الدین... أن ارسل له رساله.

انجام: و إن عاقبنی الممات فمن الاحباب المعذره و طلب المغفره کان ذلک تحریرا.

نسخه شناسی:

101/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 774، نسخه ش: 2/13771.

نستعلیق، به خط مؤلّف، حاشیه نویسی دارد با نشان (ح)، در حاشیه تصحیح شده، این نسخه از سوی مؤلّف مقابله شده و یادداشت وی در آغاز نسخه چنین آمده است: «شروع در مراجعه و مقابله این رساله روز چهارم... و صبح روز یکشنبه دوازدهم شهر رفیع شریف ربیع المولود سنه 1289 در...».

«79 119» گ، 16 17 س، متن 14 × 9 سم.

102/2 مشهد فهرست دانشکده الهیات، ج 2، ص 98، ش 1/951.

آغاز: بسمله، الحمدللّه بأضعاف ما حمده الحامدون المحمود الذی أظهر ارادته.

ص :428

نستعلیق شکسته، به خط مؤلّف، 1286 ق.

104 گ، سطور مختلف، 16 × 21 سم.

127) مدینه الابحاث فی مسائل المیراث (فقه عربی)

کتابشناسی:

منظومه ایست در سیصد و سی و شش بیت در احکام ارث و طبقات وارثین

آغاز:

من بعد حمد واهب العطایا مصلیاً لاشراف البرایا

و آله سادتنا العلاء أئمه الهداه بالولاء

انجام:

و فاطم و ولدها الأطهارا ذوی العلی والمجد والفخارا

صلاه عمت ألسن الأملاکا دائمه مادارت الأفلاکا

نسخه شناسی:

103/1 قم فهرست مرعشی، ج 4، ص 153، نسخه ش: 4/1379.

نسخ معرب، ظاهراً به خط مؤلّف.

«117 پ 130 ر» گ، سطور مختلف، 17 × 11 سم.

128) مرآت الشریعه فی أحکام الشریعه

الذریعه، ج 9، ص 1004.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

ص :429

129) مرآت العاشقین(1)(اخلاق فارسی)

کتابشناسی:

منظومه کوتاهی است به سبک گلشن راز شیخ محمود شبستری در سیر و سلوک و شرایط آن، مؤلّف این اشعار را در اصفهان سروده است و در 11 ربیع الاول 1242، به پایان رسانیده است.

آغاز:

ای دل، ای دل گرچه لالی از مقال سیّما بین الصلوتین و مقال

انجام:

ختم کن دستان و دم بند از کلام وعده ما و تو در یوم القیام

نسخه شناسی:

104/1 قم فهرست مرکز مطالعات، ج 1، ص 298، نسخه ش: 3/340.

نسخ، محمد بن علی قزوینی الاصل، 10 جمادی الاولی 1276، توسط مؤلّف مقابله و تصحیح شده است، جلد مقوا، زرد.

«46 پ 55 پ» گ، 16 س، 18 × 21 سم.

130) مرآت المسائل

الذریعه، ج 9،ص 1004.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

ص :430

1- 1) این رساله در مجموعه میراث حوزه اصفهان، دفتر 3، ص 233، با تحقیق و تصحیح جناب آقای علی صدرایی خویی، به زیور طبع آراسته گردیده است.
131) مرجع الضمائر فی شرح شرح اللمعه(فقه عربی)

کتابشناسی:

حاشیه های کوتاهی است بر «الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه» شهید ثانی با عنوانهای «قوله قوله».

آغاز: بسمله، الحمد للّه الملک المنان و الشکر للّه القادر السبحان الذی قد أفاض من فیوضاته علینا الأصول.

نسخه شناسی:

105/1 قم فهرست گپایگانی، ج 8 7، ص 4276، نسخه، ش: 8869 89/59.

نستعلیق بی کا، بی تا، افتادگی از انجام، بی جلد.

57 گ، 17 13 س، 10 × 17 سم.

132) مسالک الالهام فی مدارک الاحکام (اصول فقه عربی)

کتابشناسی:

اصول استدلالی مفصلی است با عناوین «مقاله مقاله» و ذکر اقوال بزرگان دانشمندان اصول، مخصوصا دو استادش سید محمد شهشهانی با تعبیر «شیخنا الاستاد» و سید ابوتراب اصفهانی با تعبیر «السید الاستاد».

آغاز: یا واهب العطایا و یا غافر الخطایا هب لنا من لدنک رحمه و مقاماً محموداً صلیت و سلمت.

انجام: و ان اراد به ما هو کالجزء فنعم الوفاق و اللّه الهادی إلی نهج الحق و طریق الاحتقاق.

نسخه شناسی:

ص :431

106/1 قم فهرست مرعشی، ج 6، ص 77، نسخه ش: 3/2065.

نستعلیق، به خط مؤلّف، جلد مقوایی، عطف تیماج مشکی.

«67 پ 182 ر» گ، سطور مختلف، 21 × 5/17 سم.

133) مستطرفات الاحادیث المجموعه (ج 1)(1)(گوناگون فارسی)

کتابشناسی:

مجالسی است در مواعظ و مناقب اهل بیت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله با عناوین (مستطرفات) این نسخه، جلد نخست و شامل 13 مجلس است و اصل کتاب ظاهرا در 7 جلد نگاشته شده است.

آغاز: اعلم و اضبط یا ولدی المکرم یا علی حماک اللّه من المکاره بسم اللّه و بعد، أحمده و اصلی علی احمده صلی الله علیه و آله هذا هو المجلد الأوّل المستنسخ بیدی البالیه من مجلدات مستطرفات الأحادیث... .

انجام افتاده: ولی ندانم چرا نسبت بداود این امت حسین علیه السلام و عیال وی چنان نشد خصوص... .

نسخه شناسی:

107/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 757، نسخه ش: 3/13761.

نسخ، به خط مؤلّف، سده 13، اندکی حاشیه دارد و در حاشیه تصحیح شده، در برگ 113، مهر بیضی (علی اکبر الموسوی) آمده.

«90 114» گ، 13 س، متن 15 × 9 سم.

ص :432

1- 1) در تراجم الرجال، ج 2، ص 333. چنین آمده: «المستطرفات فی جمع الأخبار و الروایات» فی أکثر من عشرین مجلدا.
134) مستطرفات المقال فی تفسیر سوره الزلزال (تفسیر عربی)

کتابشناسی:

تفسیر مختصری است از سوره (زلزال) با بیان جمله ای از نکات ادبی و عرفانی در هشت «طرف».

آغاز: الحمد للّه رب العالمین.. هذه الاوراق ترجمه سوره الزلزال نرسمها بعد رسم ثلاث و عشرین و مائه رسائل و کتب.

انجام: لأنّ الأرواح منغمره ههنا فی هذه الأجسام و فی القیامه علی عکس هذا الحال. و اللّه العالم.

نسخه شناسی:

108/1 قم فهرست مرعشی، ج 7، ص 241، نسخه ش: 7/2659.

نستعلیق، به خط مؤلّف، غره رجب 1267، در قریه ابراهیم آباد قزوین، جلد تیماج قهوه ای.

«168 پ 273 ر» گ، سطور مختلف، 22 × 17 سم.

135) مصابیح الذاکرین (مقتل فارسی)

کتابشناسی:

رساله کوتاهی است در مصایب حضرت سید الشهداء امام حسین علیه السلام که مؤلّف به تقاضای شیخ صالح یزدی در روستای ایزد اصفهان در تاریخ 20 جمادی الثانی 1249 ق در مدت یک هفته آن را نوشته است.

آغاز: أحمد اللّه و اصلّی علی احمده و بعد عرضه می دارد بنده درگاه ابن المرحوم.

انجام: هدایت فرماید و هرگاه استعداد نباشد هلاک فرماید والسلام تمام شد... .

ص :433

نسخه شناسی:

109/1 قم فهرست مرکز مطالعات، ج 1، ص 298، نسخه ش: 4/340.

نسخ، محمد بن علی قزوینی الاصل، 10 جمادی الاولی، 1276، توسط مؤلّف مقابله و تصحیح شده است، جلد مقوا، زرد.

«56 پ 86 پ» گ، 16 س، 18 × 21 سم.

136) مصابیح الواعظین (اخلاق فارسی)

کتابشناسی:

چهل مصباح است دارای زجاجها در موضوعات اخلاقی که بنا به خواهش ملا علی فرزند ملا محمد حسین رودباری قزوینی پس از تألیف یکصد و بیست و دو مجلد کتاب نوشته و در قزوین به تاریخ سلخ شوال 1269، به پایان رسیده است.

آغاز: أحمد اللّه و أصلی علی أحمده... و بعد عرضه می دارد فقیر بنده روسیاه ابن المرحوم الحاج شیخ محمد رفیع

انجام: فارغ شد از تألیف این رساله، فقیر راقم آن بنده راجی گناهکار، در سلخ شهر شوال... .

نسخه شناسی:

110/1 قم فهرست مرعشی، ج 2، ص 340، نسخه ش: 6/739.

نسخ و نستعلیق، به خط مؤلّف، سال 1270 ق، جلد تیماج قهوه ای.

«215 پ 257 پ» گ، سطور مختلف، 21 × 17 سم.

137) مصباح الذاکرین (گوناگون فارسی)

کتابشناسی:

ص :434

سی مجلس است در مواعظ و آداب و اخلاق به جهت یک ماهه ماه مبارک رمضان تنظیم شده است.

آغاز: الحمد للّه رب العالمین... این اوراق سی مجلس خواهد شد انشاء الله تعالی به جهت موعظه.

انجام افتاده: با مردم چنان ظاهر می گرداند که قتل عثمان به فرموده علی بن ابی طالب علیه السلام به وقوع یافته.

نسخه شناسی:

111/1 قم فهرست مرعشی، ج 2، ص 340، نسخه ش: 7/739.

نسخ و نستعلیق، به خط مؤلّف، سال 1270 ق، جلد تیماج قهوه ای.

«259 پ 314 پ» گ، سطور مختلف، 21 × 17 سم.

138) معراج الاخوه

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

139) معراج الشهاده(مراثی فارسی)

کتابشناسی:

اشعاری است در مراثی امام حسین علیه السلام از شاعری با تخلص (عاصی) که در هامش نسخه درج شده است، این منظومه حماسی به پیروی از (حمله حیدری) در بیان شباهت بین معراج امام حسین علیه السلام در کربلا و معراج جدش در مکه سروده است.

آغاز افتاده:

بار الها بگذر از عاصی و جرمش روز محشر کو همیشه در عزایش از دل و جان نوحه خوانست

ص :435

انجام:

کاین همهمه جز درهمی بخت ندارد عاصی بتو کرد عرض له الدار القائل

یارب دلم از غصه به تنگ آمده است مبیناد نوزاد مرا دست قضا هیچ تناول

نسخه شناسی:

112/1 قم فهرست گلپایگانی، ج 8 7، ص 4422، ش: 2/1766 76/10.

نستعلیق، عبدالجواد بن ملا لطف علی، ماه رمضان 1277 ق، جلد تیماج قهوه ای مجدول با ترنج و سرترنج.

136 گ، 17 × 22 سم.

تهران فهرست مجلس، ش 3/11440

آغاز: احمده و اصلّی علی احمده و بعد عرضه می دارد احقر بنده روسیاه و لغزنده نامه تباه و فقیر مبتلی به فنون نفس و وساوس شیطانی ابن المرحوم... .

انجام:

خود این هم بیانی آمد تمام که بر آل احمد صلوه و سلام

نستعلیق، عبدالجواد ملا لطفعلی، 1279 ق، جلد تیماج قهوه ای.

«132 233» گ، 10 س، 10 × 17 سم.

140) معرفه التعبیر

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

141) مفاتیح النجاه (اخلاق فارسی)

ص :436

الذریعه، ج 9، ص 1009.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

142) مفتاح الالم (مقتل فارسی)

کتابشناسی:

کتابی است بسیار مفصل گویا در حالات معصومین علیهم السلام با مطالبی اعتقادی و کلامی و مباحثی در تفسیر مناسب با بحثهای امامت از دیدگاه تشیع و این کتاب به صورت مجالس تنظیم شده است.

(فهرست مرعشی، ج 11، ص 202)

نسخه شناسی جلد 2:

113/1 قم فهرست مرکز مطالعات، ج 1، ص 299، نسخه ش: 7/340.

کتابشناسی:

نسخه حاضر جلد دوم کتاب در مصائب حضرت سیدالشهداء علیه السلام است که مؤلّف به جهت نذر بر سلامتی ناصرالدین شاه قاجار نگاشته.

آغاز: الحمد للّه رب العالمین و الصلوه و السلام... و بعد عرضه می دارد احقر بنده روسیاه فانی ماتمدارترین اهل عالم.

انجام: این نسل شامل بصد سال این صد ولد نسل آور بنابر زخم وقت عرض مناسل تمت الکتاب.

نسخ، محمد بن علی قزوینی الاصل، 10 جمادی الاولی 1276، توسط مؤلّف مقابله و تصحیح شده، جلد مقوا، زرد.

«192 پ 307 پ» گ، 16س، 18 × 21 سم.

ص :437

نسخه شناسی جلد 4:

114/2 قم فهرست فیضیه، ج 2، ص 102، نسخه ش، 943.

آغاز: حمد له چون فارغ شدم از تألیف و تنظیم و تنشیر جلد ثالث کتاب مفتاح الألم و ختم نمودم به شهادت جناب والانسب.

نستعلیق، عبدالجواد بن ملا لطفعلی قزوینی، 26 شعبان 1280.

148 گ، س 12، 17 × 21 سم.

نسخه شناسی جلد 10:

115/3 مشهد فهرست دانشکده الهیات، ج 2، ص 98، نسخه ش 3/951.

کتابشناسی:

این کتاب شامل احوال خروج امام حسین علیه السلام از مدینه به مکّه و از مکّه تا کربلا و شهادت آنجناب و اصحابش.

آغاز: بسمله، احمده و اصلی علی احمده... و بعد عرض می دارد احقر بنده روسیاه شرمنده.

نستعلیق، شکسته، به خط مؤلّف، تحریر 1286 ق.

233 گ، سطور مختلف، 5/16 × 21 سم.

نسخه شناسی جلد 24:

116/4 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 202، نسخه ش 4200.

کتابشناسی:

این نسخه مشتمل بر حالات حضرت حجه ابن الحسن علیهماالسلام می باشد و دارای ده مجلس است برای ده روز صبح و شب و برای هر مجلس فصلی مختصر و فصلی مطول.

آغاز: بعد الحمد و الصلاه... چون فارغ شدم از تحریر موازی چهارصد و هفتاد و

ص :438

هشت مجلد.

نسخ، محمدعلی قزوینی، 1281 ق، عناوین با مشکی نشان دارد. جلد تیماج قهوه ای ضربی.

316 گ، 16 س، 22 × 17 سم.

نسخه شناسی:

117/5 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 761، نسخه ش 1/13764.

کتابشناسی:

این نسخه چون از آغاز افتادگی دارد مشخص نشده کدام جلد است و به سال 1276 ق، در مدرسه صالحیه درالسلطنه قزوین به پایان رسیده.

آغاز افتاده: ... و سند الممکنات الذی جعله أشرف البریه و مفخر الموجودات... عنوان نامه کرمت خسرو وجود * یعنی به نام حضرت احمد صلی الله علیه و آله برمدد.

انجام:

بصد سالا ین صد ولد نسل آور بتابر زخم وقت عرض مناسل

نسخ و نستعلیق، به خط مؤلّف، حاشیه نویسی دارد با نشان (ح) و در حاشیه تصحیح شده است. تاریخ 1276 ه ، قزوین، مدرسه ی صالحیه قزوین.

«1 75» گ، 16 س، متن 14 × 10 سم.

143) مقالات الصنائع (کیمیا عربی)

کتابشناسی:

این نسخه چند مقاله از کتاب «مقالات الصنایع» را دارد که در اعمال کیمیائی بحث می کند. و این کتاب در ماه ربیع الثانی 1262 به پایان رسیده است.

آغاز: المقاله الرابعه جمیع الاعمال تکون بوجهین أما بالتفریق أو التحلیل أو الجمع

ص :439

والتجمید... .

نسخه شناسی:

117/1 قم فهرست مرعشی، ج 4، ص 151، نسخه ش: 1/1379.

نستعلیق، سید میرزا بن امیر عبدالعالی، سال 1266 ق، عناوین با مشکی نشان دارد.

«1 پ 20 پ» گ، سطور مختلف، 17 × 11 سم.

144) ملتمس المحبوب

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

145) منهاج الأخوه(اخلاق فارسی)

کتابشناسی:

پیرامون برادری و آداب اسلامی آن، به روشی اخلاقی و عرفانی و دارای سطوری به عربی، در پاسخ نامه قبله العلماء میرزا محمد صادق و به روز چهارشنبه 1267 ق، در قزوین به پایان رسیده و این رساله دارای سه فصل و یک خاتمه است.

آغاز: آلاف الحمد للّه رب العالمین و ضعف الصلاه و السلام علی محمد و آله الطاهرین.

انجام: و اداء کدام یک از این حقوق را بزعم خود در برادری نمودم هداک اللّه و ایانا سبیل الرشاد و طریق الوداد.

نسخه شناسی:

118/1 قم فهرست مرعشی، ج 7، ص 239، نسخه ش: 3/2659.

نستعلیق، به خط مؤلّف، غره رجب 1267، در قریه ابراهیم آباد قزوین، جلد تیماج

ص :440

قهوه ای.

«194 پ 201 پ» گ، سطور مختلف، 22 × 17 سم.

146) منهاج الدین فی اصول الدین

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

147) منهاج المحبه

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

148) منهاج الوصول فی علم الاصول = المقالات (اصول فقه عربی)

کتابشناسی:

کتابی است مفصل در اصول فقه و ظاهرا جلد دوّم از کتاب مقالات اوست و در نیمه های ماه شعبان سال 1271 ق، در شهر مقدس قم به پایان رسیده است.

آغاز: الحمد للّه خلق الإنسان و علمه البیان.. و بعد، فهذه کلمات منّی و أنا العبد العاصی الجانی... .

انجام: فالحق انّه لا حجیه فیها و وجهه ظاهر علی المتتبع هذا و قد جفّ القلم و سنأتی إلیک بالبواقی بعون اللّه الملک الباقی.

نسخه شناسی:

119/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 753، نسخه ش: 13759.

نستعلیق به خط مؤلّف، با حواشی به خط وی، با نشان (منه و منه عفی عنه)، مقابله شده با نشان (بلغ)، در حاشیه تصحیح شده، جلد تیماج مشکی مجدول.

ص :441

79 گ، سطور مختلف، 15 × 11 سم.

149) موعظه المتقین (اعتقادات فارسی)

کتابشناسی:

کتابی است در اصول دین همراه مواعظ در 5 باب و خاتمه. بدین ترتیب: باب 1 توحید 2 نبوت 3 معاد 4 امامت 5 عدل و خاتمه: در مطالب گوناگون.

آغاز: حمد آفریدگاری را که آسان فرموده است از برای ما سلوک شرایع دین مبین را.. و بعد، عرضه می دارد احقر بنده مفتاق بغفران حضرت یزدانی.

انجام افتاده: ان اللّه (تعالی) کرّم نبیه محمدا صلی الله علیه و آله و اهل بیته... .

نسخه شناسی:

120/1 قم فهرست مرعشی، ج 34، ص 762، نسخه ش: 2/13764.

نسخ و نستعلیق، به خط مؤلّف، قزوین، حاشیه نویسی دارد با نشان (منه، ح) و غیر آن در حاشیه تصحیح دارد.

«76 126»، 20 س، 16 × 12 سم.

150) مهیج الآلام (گوناگون فارسی)

کتابشناسی:

شش مجلس مفصل است در مواعظ که از آیات و احادیث گرفته شده و شعر فراوان دارد، و در قزوین به تاریخ ربیع المولود 1270 ق، به پایان رسیده است.

آغاز: الحمد للّه رب العالمین... امّا بعد عرضه می دارد نیازمند فیض ازلی ابن المرحوم العلامه الفهامه.

انجام:

ص :442

اینکه گفتم زیب عرش کبریاست بنده است اما بباطن چون خداست

عاصیا بس آنچه پختی خام شد زین شباهت مثنوی بدنام شد

نسخه شناسی:

121/1 قم فهرست مرعشی، ج 2، ص 338، نسخه ش: 2/739.

نسخ و نستعلیق، به خط مؤلّف، سال 1270 ق، جلد تیماج قهوه ای.

«87 پ 126 پ» گ، سطور مختلف، 21 × 17 سم.

151) نجات العصات (مراثی، شعر فارسی)

کتابشناسی: مساوی با دیوان عاصی، دیوان اشعار شاعر است با تخلص عاصی در مراثی سید الشهداء علیه السلام که نسخه حاضر جلد چهاردهم از دیوان او می باشد.

آغاز: هو المستعان، جلد چهاردهم از نجاه العصات است از تألیفات و تصنیفات این عبد خالی عاصی... الحمد للّه رب العالمین و العاقبه للمتقین.

انجام: امید عاصی غمگین به لطف توست... که بخشد او گنهم را سید الشهداء... .

نسخه شناسی:

122/1 دستنویس فهرست نگار(1)، نسخه ش: 734.

نستعلیق، به خط عبدالجواد ملا لطفعلی، 11 صفر 1287.

113 گ.

152) نجاه النسوان (فقه فارسی)

ص :443

1- 1) فهرست نگار مخطوطات کتابخانه طبسی قم جناب حجه الاسلام شیخ ابوالفضل حافظیان می باشد و لازم به تذکر است فهرست مخطوطات طبسی تا این تاریخ هنوز به چاپ نرسیده است و ایشان لطف کرده و اطلاعات این نسخه را مرحمت فرموده اند.
کتابشناسی:

در احکام حیض و استحاضه و نفاس مطابق آراء استادش سید میر محمد شهشهانی اصفهانی با آنچه خود مؤلّف در مسائل نظر دارد.

آغاز: احمده و اصلی علی احمده و بعد عرضه می دارد... این جزء چند سطری است از واجبات مسائل متعلقه.

انجام: و غسل نفاس نیز چون غسل حیض است بدون فرقی.

نسخه شناسی:

123/1 قم فهرست مرعشی، ج 7، ص 240، نسخه ش: 5/2659.

نستعلیق، به خط مؤلّف، غره رجب 1267، در قریه ابراهیم آباد قزوین، جلد تیماج قهوه ای.

«262 پ 266 پ»، سطور مختلف، 22 × 17 سم.

153) النخبه و الارشاد(فقه فارسی)

کتابشناسی:

رساله فتوایی است در «واجبات و مهمات از فروع دینیه»، مشتمل بر چند مقصد که مؤلّف برای عمل مقلدین خود نوشته است.

آغاز: بسمله، به عرض برادران ایمانی و پیروان احکام ربانی سیما حبیب لبیب روحانی می رساند بدانکه این مختصری است موسوم به نخبه در واجبات و مهمات از فروع دینیه.

انجام: و اما صدقه مندوبه جایز است گرفتن ایشان از مؤمنین و دادن به ایشان بی اشکال است.

نسخه شناسی:

ص :444

124/1 قم فهرست گلپایگانی، ج 7 8، ص 4774، نسخه ش: 2019 119/11.

نستعلیق شکسته، محمد کریم بن حاجی ابوطالب تاجر قزوینی، یکشنبه 5 جمادی الاولی 1283، با تقریظی از خود مؤلّف مبنی بر مطالعه نسخه و تأیید آن در سال 1283 ق، جلد مقوا، عطف تیماج سرخ.

109 گ، 14 س، 16 × 21 سم.

154) نسج النسوج(1)(علم هیئت)

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

155) نظم المجالس (شعر فارسی)

کتابشناسی:

حماسه بزرگی است در بیش از صد هزار بیت به پیروی از شاهنامه فردوسی. این نسخه جلد سوّم و در واقعه جنگ صفین است.

آغاز: الحمد للّه رب العالمین و العاقبه للمتقین. و بعد عرضه می دارد پیگر گفتار و صورت دیوار.

انجام:

در آن نثر گویم پس از این تمام که شد ختم دستان شه والسلام

نسخه شناسی:

ص :445

1- 1) نام نسخه در تراجم الرجال «نسج النسوج فی معرفه الهیئه و الکوکب و البروج» آمده.
125/1 قم فهرست مرعشی، ج 6، ص 80، نسخه ش: 1/2068.

نستعلیق، به خط مؤلّف، جلد مقوایی، عطف تیماج مشکی.

«3 پ 65 ر» گ، سطور مختلف، 5/21 × 15 سم.

156) النکات المبارکات (متفرقه عربی)

کتابشناسی:

شصت و شش مجلس است در احادیث و آیات اخلاقی و وظائف دینی و جز اینها که جلدی از کتاب بزرگ مؤلّف «المستطرفات» می باشد. این نسخه جلد اوّل کتاب است و در قزوین تألیف شده.

(فهرست مرعشی، ج 8، ص 373)

آغاز: الحمد للّه رب العالمین... هذا مجلد من مجلدات کتابنا المسماه بالمستطرفات و هذه مجلد أولها.

انجام: مع ما فعلت مع علی بعد النبی، هذا آخر ما فی مجلد الأوّل من کتابنا هذا و سنؤتی الی الباقی بعون اللّه الملک الباقی.

نسخه شناسی:

126/1 قم فهرست مرعشی، ج 8، ص 373، نسخه ش: 1/3143.

نستعلیق، عبدالجواد بن لطفعلی قزوینی، 15 محرم 1280، قزوین، عناوین با مشکی نشان دارد، در حاشیه به خط مؤلّف تصحیح شده است. جلد تیماج قهوه ای ضربی.

«1 پ 149 پ» گ، 12 س، 21 × 17 سم.

127/2 قم فهرست گلپایگانی، ج 8 7، ص 4820، نسخه ش: 1/986 76/6.

آغاز: و یتحدثون أنّ فی هذا الظهر روح کل مؤمن و بوادی برموت نسمه کل کافر... .

انجام: قالت و الذی بعثک بالحق مایملک رقبتی رجلا واحدا فالویل... هذا آخر ما فی

ص :446

مجلد الاصل من کتابنا هذا.

نسخ، بی کا، 1272 ق، قزوین، عناوین و نشانیها شنگرف، در آخر و حواشی نسخه خط مؤلّف دیده می شود. بدون جلد.

145 گ، 17 س، 15 × 21 سم.

157) وریقات الانیقات

الذریعه، ج 9، ص 1004.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

158) وسیله الخیر (دعا فارسی)

کتابشناسی:

در آغاز این رساله جمله ای از علوم غریبه آمده است در هفت فصل و یک خاتمه که خاتمه را به نام «ولوج البروج» نامیده پس از آن دعاها و طلسم هایی آورده با فالنامه ای به نقل از امام صادق علیه السلام ، به نام «زبور صادقیه».

آغاز: و بعد فیقول العبد الجانی... الاوّل بدان نور چشم من که اسانید علوم در برابر هر حرفی از حروف تهجی.

نسخه شناسی:

128/1 قم فهرست مرکز احیاء، ج 4، ص 223، نسخه ش: 1/1390.

نسخ، گاهی مغلوط، در حواشی ادعیه و فوایدی افزوده شده، جلد تیماج قهوه ای بدون مقوا.

«1 پ، 62 ر» گ، سطور مختلف، 12 × 5/16 سم.

ص :447

159) وسیله النجاه در جبر و تفویض(1)(کلام فارسی)

کتابشناسی:

این نسخه به درخواست یکی از دوستان وی در مورد مسئله جبر و تفویض نوشته شده.

آغاز: احمده و اصلی علی احمده و بعد عرضه می دارد فقیر شرمنده ابن المرحوم العلامه الفهامه الحاج شیخ محمد رفیع الرشتی عفی اللّه عنه محمد محسن الاصفهانی.

انجام:

نادیده اجل مرد به فرمان تو عاصی تا بشنود از تو شهدائی و عبیدی

نسخه شناسی:

129/1 تهران فهرست مجلس، ش 2/11440.

نستعلیق، عبدالجواد بن ملا لطفعلی، 1279 ق، جلد تیماج قهوه ای.

«53 129» گ، 10 س، 10 × 17 سم.

160) وسیله المراد

الذریعه، ج 9، ص 1004، و ج 25، ص 83، ش 448.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

161) وصیت نامه کریمه (اخلاق فارسی)

ص :448

1- 1) در الذریعه ج 9، ص 673، و ج 10، ص 21 و ج 12، ص 2 و ج 14، ص 245، و ج 18، ص 164 نام این نسخه آمده که تعدادی از نسخه های دیگر را به این نسخه ارجاع داده است.
کتابشناسی:

پند و اندرزهایی است از مؤلّف به کسانی که از وی و شیخ مرتضی انصاری و سید محمدباقر رشتی، تقلید می کنند و در تاریخ 24 رجب 1268، نوشته شده و دارای چهار فصل می باشد.

آغاز: الحمد للّه رب العالمین... که این رساله ایست از من بسوی یک یک از کسانی که در امور دین خود تقلید مرحوم.

انجام: و أحذر علی دینی و نفسی و ما خوّلنی ربی من شر نفسی و شرکم علی و صلی اللّه علی محمد و آله الطاهرین... .

نسخه شناسی:

130/1 قم فهرست مرعشی، ج 4، ص 151، ش 2/1379.

نسخ، عناوین شنگرف، در حاشیه تصحیح شده است.

«25 پ 33 پ» گ، سطور مختلف، 17 × 11 سم.

162) وقایع الصفین(تاریخ)

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

163) ولوج البروج

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

164) هدیه السادات و مجموعه السعادات (دعا فارسی)

کتابشناسی جلد 2:

در اعمال ماههای سال است که در چند جلد مشتمل بر دوازده لمعه، برای هر ماهی لمعه ای خواهد بود و این نسخه جلد دوم کتاب در نظر گرفته شد و دارای سه لمعه

ص :449

می باشد.

(فهرست مرعشی، ج 23، ص 42)

آغاز افتاده: شروع در مجلد هدیه السادات و مجموعه السعادات نموده امیدوار به اختتامش گشته در سلک تحریرش بودم.

نسخه شناسی:

131/1 قم فهرست کتابخانه مرعشی، ج 23، ص 42، نسخه ش: 8855.

نسخ، به خط مؤلّف، در حاشیه مطالبی افزوده شده، 1272 ه ، جلد تیماج مشکی.

256 گ، سطور مختلف، 22 × 17 سم.

132/2 مشهد فهرست شیخ علی حیدر المؤید، ج 3، ص 61، نسخه ش: 1051.

کتابشناسی جلد ؟:

کتابی است در 30 مجلس که برای ماه مبارک رمضان تنظیم شده و قبل از شروع مقدمه مفصلی در مقتل امام حسین علیه السلام دارد.

آغاز: الحمد للّه الذی اضاء دوجی العالم بنور نبیه محمد و آله الهادین.

انجام: آورد به نیمه شب جمعه ز طبع تاریخ مه و سال وی از سلخ صفر... .

نسخه پژوهی:

نستعلیق، عبدالجواد ملا لطفعلی، 1287 ق.

113 گ.

165) هدیه الاخوان

الذریعه، ج 9، ص 1004، و ج 25، ص 205، ش 284.

دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

تراجم الرجال، ج 2، ص 333.

ص :450

166) هدیه الاموات (تاریخ معصومین فارسی)

کتابشناسی:

سه مجلس است به نثر و نظم در ولادت حضرت امام حسین علیه السلام که روز اول رجب 1281، آن را نوشته است.

آغاز: و بعد عرضه می دارد... اگرچه از بدو عمر تاکنون بهر سلکی که کلک زده ام.

نسخه شناسی:

133/1 قم فهرست مرعشی، ج 11، ص 197، نسخه ش: 2/4188.

نستعلیق، به خط مؤلّف، جلد تیماج قهوه ای ضربی.

«112 پ 121 پ» گ، سطور مختلف، 22 × 17 سم.

167) هدیه الریب فی رد اهل العیب و الریب (کلام عربی)

کتابشناسی:

رساله ای است در بیان عقاید امامیه و اصو مذهب که مؤلّف آن را در دارالسلطنه قزوین به پایان برده است.

آغاز: «نحمدک یا من جعلنا من الفرقه الجلیله الناجیه الامامیه الاثنی عشریه و وفّقنا لرفض سنن سَنَّها بُغات الخذلیه الامویه...».

انجام: «... تشرفه اللّه و اخوانه ببنان اهل العلم زمان حیوتی و بعد مماتی فی کل صباح و مساء و غداه و عشیه، تمت».

نسخه شناسی:

134/1 قزوین فهرست امام صادق، ج 1، ص 301، نسخه ش: 252.

نسخ جلی، به خط محمد بن علی قزوینی، 1277 ق، دارای مهر بیضوی با سجع

ص :451

«محسن بن محمد رفیع» در برخی صفحات در حاشیه تصحیح شده است، جلد تیماج قهوه ای مجدول.

208 گ، 16 س.

168) هدیه المحشر (اصول فقه عربی)

کتابشناسی:

منظومه ای است در بیش از هزار و پانصد بیت در قواعد اصولی که به تاریخ پنجشنبه 28 رجب 1283 به پایان رسیده است.

آغاز:

الحمد للّه الذی قد اصطفی من أشرف القوم بنی المصطفی

و الشکر للّه الذی قد ارتضی لدینه الأعلی علی المرتضی

انجام:

عطفته مصلیاً لاحمد بما لنا الدفتر و المجلد

فصار اربعمائه والتسعین تقرباً للّه فاذکر آمین

نسخه شناسی:

135/1 قم فهرست مرعشی، ج 4، ص 152، نسخه ش: 3/1379.

نسخ معرب، ظاهراً به خط مؤلّف.

«40 پ 115 ر» گ، سطور مختلف، 17 × 11 سم.

169) ینابیع الدرر(1)

الذریعه، ج 9، ص 1004.

ص :452

1- 1) در الذریعه «ینابیع الدر» آمده است.
دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج 2، ص 647.

ص :453

منابع تحقیق


170) تراجم الرجال، سید احمد اشکوری، 4 ج، نشر: دلیل ما، قم، 1422 ق.

171) الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، چاپ سوم، نشر: دار الأضواء، بیروت، 1403 ق.

172) دانشمندان و بزرگان اصفهان، مصلح الدین مهدوی، تحقیق: رحیم قاسمی، محمدرضا نیلفروشان، چاپ اول، نشر: گلدسته، اصفهان، 1384 ش.

173) فهرست نسخه های خطی کتابخانه آیه اللّه العظمی مرعشی نجفی، ج 34 و 27.

ص :454

فهرست نسخه های خطی حوزه علمیه نجف آباد

اشاره


تحقیق و تصحیح: محمدجواد نورمحمدی

محمد داوری، سید محمود نریمانی


مقدمه


فهرست نویسی نسخ خطی دروازه ورود به گنجینه لایزال علوم و معارف دانشمندان اسلامی است. آنان که جرعه نوشان علوم و معارف قرآن و عترت اند و آثارشان شرح معارف کتاب و سنّت است. نسخه های خطی اسلامی از دیرباز مورد توجه دانشمندان علوم اسلامی بوده است و نفایس فراوانی از آن به همت محققان تراث پژوه تحقیق و ارائه گردیده است.

در دو، سه دهه اخیر توجه به نسخه های خطی و ضرورت تهیه فهرست هایی برای آنها، رشد چشمگیری داشت و صدها جلد از فهرست نسخه های خطی اسلامی، توسط مؤسسات و محققان نسخه پژوه به زیور طبع آراسته شد.

نسخه های خطی کتابخانه حوزه علمیه نجف آباد نیز از این خیزش علمی و تکاپوی فرهنگی در راستای احیای نسخه های خطی اسلامی بی نصیب نماند و به همت و زحمت حضرت حجت الاسلام سید صادق حسینی اشکوری، مسئول محترم مؤسسه مجمع ذخائر اسلامی عکس برداری گردید و از همان آغاز نظر مسئولان حوزه علمیه

ص :455

نجف آباد بر این بود که فهرست مناسبی از نسخه های خطی تهیه و در اختیار اهل فضل و دانش قرار گیرد. امّا اشتغالات گوناگون در مدیریت حوزه ارزشمند آن، این مهم را به تأخیر انداخت تا بهر حال این مجموعه به نتیجه رسید و مقرر گردید در دفاتر میراث حوزه علمیه اصفهان ارائه گردد.

در ابتدای کار با همکاری دوست گرامی جناب شیخ محمد داوری به این کار مبادرت ورزیدیم و همت پایانی جناب حجت الاسلام نریمانی این کار را برای ارائه در دفتر میراث اصفهان آماده کرد.

در این دفتر یکصد نسخه از حدود 350 نسخه این مجموعه ارائه می گردد و به فضل خدا در دفاتر بعد نیز دو بخش دیگر آن ارائه خواهد شد. این مجموعه نسخه ها پس از عکس برداری، باز افزوده ای یافت که دارای عکس نیست و فهرست آن نسخه ها نیز ارائه می گردد.

در این فهرست اطلاعات مفید و منحصر به فردی درباره عالمان نجف آباد به چشم می خورد که برای محققان تاریخ نجف آباد حائز اهمیت است.

اکثر قریب به اتفاق، این نسخه ها وقف حوزه علمیه الحجّه نجف آباد بوده است که حوزه قدیم نجف آباد است و قدمتی 70 ساله دارد و همه آنها در همان حوزه قدیم نگهداری می شده است. با آماده شدن حوزه علمیه جدید نجف آباد به نام جامعه الامام المنتظر و در حدود سال 1370 این نسخه ها به کتابخانه حوزه علمیه جامعه الامام المنتظر، منتقل گردیده است. در این مقدمه جهت آشنایی با حوزه علمیه نجف آباد نگاهی کوتاه به سابقه این حوزه می اندازیم.


نگاهی به حوزه علمیه نجف آباد

حوزه علمیه الحجه نجف آباد در سال 1320 شمسی به همت مرحوم آیت اللّه حاج شیخ ابراهیم ریاضی نجف آبادی از شاگردان عارف کامل آیت اللّه حاج شیخ

ص :456

محمدعلی شاه آبادی تأسیس گردید.

این حوزه علمیه از همان زمان مرکز درس و بحث علوم اسلامی بود و طلاب زیادی دروس ابتدائی و مقدماتی علوم اسلامی را در آن حوزه گذرانیده و به حوزه های علمیه اصفهان و قم و نجف رفته اند. در حقیقت این حوزه خواستگاه دانشمندان و مجتهدان آن خطه در قرن حاضر بوده است.

همزمان با انقلاب اسلامی شکوهمند ایران به رهبری حضرت امام خمینی قدس سره پایگاه مهم انقلاب اسلامی گردیده است و در ایام دفاع مقدس یکی از بی نظیرترین حوزه های علمیه در حضور در عرصه های دفاع مقدس بوده است به طوری که از سیصد طلبه پذیرش شده در طول دفاع مقدس در مدرسه یک صد و ده طلبه به فیض شهادت نائل شده اند و تعدادی نیز جانباز و اسیر گردیده اند. این سابقه درخشان، نشان از حضور فعال این حوزه علمیه در عرصه های مختلف دینی و اجتماعی بوده است.

در سال 1370 با رحلت آیت اللّه حاج شیخ عباس ایزدی نجف آبادی، فعالیت این حوزه رویه افول گذاشت و در سال 1388 با تجدید و تعمیر بنا دوره جدیدی از فعالیتهای علمی و فرهنگی و اجتماعی این مدرسه آغاز گردید، و هم اکنون با 70 طلبه از حوزه های تابعه مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان می باشد.

حوزه فعال دیگری که در ابتدای انقلاب اسلامی در نجف آباد تأسیس گردید، جامعه الامام المنتظر می باشد.

این حوزه علمیه در مساحتی بالغ بر 20 هزار متر احداث و دارای 21 هزار متر زیربنا می باشد و یکی از حوزه های موفق کشور و زیر نظر حوزه علمیه قم قرار دارد.

این مدرسه نیز فعالیت خود را از سال 1374 آغاز کرده است و هم اکنون با 350 طلبه، مرکز تحصیل، تدریس و پژوهش علوم اسلامی می باشد.