گروه نرم افزاری آسمان

جلد دوم






باب سی و یکم در باره معاشرت با یتیمان و خوردن مال آنان و ثواب جا دادن بآنها و ثواب مهرورزي با آنها و عقاب آزار کردن آنان
آیات قرآن مجید
1- سوره البقرة آیه 83 آنگاه که گرفتیم پیمان بنی اسرائیل را که نپرستند جز خدا را و نیکی ( بنام خداوند بخشاینده مهربان : ( 2
3) و بدهد مال خود را با اینکه دوستش دارد بخویشان و یتیمان آیه ) کنند با پدر و مادر و خویشان و یتیمان و مستمندان آیه 177
4) و پرسندت از یتیمان در پاسخ بگو بهسازي براشان خوبست، و اگر با آنها در آمیزید برادران شما باشند و خدا میداند ) -220
2- النساء آیه 2 و 3 و بدهید ( تباهکننده را از به کننده و اگر خدا خواهد شما را برنج اندازد راستش خدا با عزت است و حکیم. ( 5
به یتیمها مالشان و پلید را با پاك جابجا نکنید و مال آنها را بسوي مال خود نکشید و نخورید که گناه بزرگی است. و اگر بترسید
6) و بیازمائید یتیمان را تا چون برسند ) از اینکه با عدالت رفتار کنید در باره یتیمان بزنی گیرید آنچه خوش دارید از زنان. آیه 6
بزن گرفتن اگر آنان را رشید فهم کردید بدهید بدستشان مالشان را و نخورید آنها را بیجا و بشتاب تا گناه بزرگی کنید، و هر کس
بینیاز است باید خودداري کند و هر که ندار است باندازه بخورد، و چون مالشان را بآنها دهید بر آن گواه بگیرید و بس است خدا
1) و باید بترسند آنان که اگر فرزند ) - براي حسابگري.ص: 6 النساء آیه 9
ناتوانی بجا نهند بر آنها ترسانند و باید از خدا بپرهیزند و بگویند گفتاري استوار 10 - راستی آنان که اموال یتیمان را بستم میخورند
3- الانعام (آیه 152 ) و نزدیک نشوید بمال ( جز آن نیست که در شکمهاشان آتش میخورند و البته دچار دوزخ سوزان شوند. ( 2
4- الفجر (آیه 17 ) نه هرگز بلکه گرامی ( یتیم مگر بروشی بهتر تا برسد به توانائی و بلوغ خود در سوره اسري 34 مانند آن آمده. ( 3
5- الماعون (آیه 2) و آنست کسی که بسختی از خود میراند ( ندارند یتیم را 18 و واندارند همدگر را به خوراك دادن مستمند. ( 4
یتیم را.
اخبار باب
-1 امالی صدوق: بسندش تا امام ششم (ع) که میفرمود: هر که را خدا عز و جل خواهد در رحمت خود در آورد و به بهشت (5) :
صفحه 12 از 177
برد باید خوشخو باشد، و از خود انصاف دهد و به یتیم مهر ورزد و ناتوان را کمک دهد و براي خدا که او را آفریده تواضع کند.
2- امالی صدوق: بسندش تا رسول خدا (ص) که عیسی بن مریم بگوري گذر کرد که ( امالی طوسی: بسندش مانندش را آورده. ( 6
مرده آن عذاب میکشید و سال دیگر بر آن گذر کرد که عذاب نداشت و گفت پروردگارا من سال پیش باین گور گذشتم، و
مردهاش در عذاب بود و امسال که گذر کردم عذاب نداشت؟ خدا عز و جل باو وحی کرد اي روح الله فرزند خوب او بالغ شد و
3- تفسیر قمی: بسندش از امام ششم (ع) ( راهی را اصلاح کرد و یتیمی را در پناه گرفت و آمرزیده شد بدان چه فرزندش کرد. ( 7
که چون آیه 10 سوره النساء: آنان که اموال یتیمان را بستم میخورند الخ نازل شد هر که یتیمی نزد خود داشت او را بیرون کرد و از
رسول خدا (ص) اجازه آن را خواستند، و خدا تبارك و تعالی آیه 220 سوره البقره را فرستاد که میپرسندت از یتیمها بگو اصلاح
کارشان بهتر است براشان و اگر با آنها آمیزش کنید برادران شما بحسابند و خدا تباه کن را از بهساز میداند و امام صادق (ع)
فرمود: باکی ندارد که هم خوراك یتیم باشی (با حصه برابر) زیرا خردسال هم بسا که باندازه بزرگسال میخورد و اما پوشاك بر
4- قرب الاسناد: بسندش تا پیغمبر (ص) فرمود: هر که یتیمی را سرپرستی کند و ( خرد و کلان باندازه نیاز حساب شود (نه برابر). ( 8
خرج او را بدهد با من در بهشت بمانند این دو انگشت قرین باشد، و دو انگشت مسبحه و میانه خود آداب معاشرت-ترجمه جلد
5- همان: بسندش تا امام ششم (ع) که عیسی بن موسی از من پرسید در ( ص: 7 را بهم جفت کرد. ( 1
باره گوسفند یتیم و شتر درشتی که چه اندازه از آنها حلال است براي سرپرست آن، من گفتم: ابن عباس میگفت اگر سرپرست
حوض آبشان را تعمیر کند و گمشده آنها را بجوید و زخمی آنها را روغن مالی کند حق دارد از شیر آنها بخورد اما ته دوش نکند
6- خصال: بسندش تا امام باقر (ع) فرمود: چهارند که هر که دارد خدا خانهاي در بهشت برایش بسازد، هر ( و نسل را تباه نکند. ( 2
که یتیمی را پناه دهد و بناتوانی مهربانی کند و بپدر و مادر خود دلسوزي کند، و بمملوکش نرمش کند. در محاسن و ثواب
7- امالی طوسی: ( الاعمال مانندش آمده: ( 3) و گویم برخی اخبار در باب بر بوالدین و باب جوامع مکارم در این باره گذشته. ( 4
بسندش تا پیغمبر (ص) که فرمود: اي ابی ذر راستش من براي تو دوست دارم آنچه براي خود، من تو را ناتوان بینم هرگز امیر دو
8- همان بسندش تا رسول خدا (ص) که فرمود: هر که سرپرستی کند یتیمی را تا از او ( کس مشو و تصدي مال یتیم را مپذیر. ( 5
9- ثواب ( بینیاز گردد خدا بدان بهشت بر او واجب کند چنان که براي کسی که مال یتیمی را خرده دوزخ را واجب کرده. ( 6
الاعمال: بسندش تا امیر مؤمنان (ع) که مرد و زن مؤمنی نباشد که دست ترحم بر سر یتیمی کشند جز که خدا بشمار هر مو که
10 - همان: بسندش تا امام ششم (ع) که بنده خدائی نباشد که از مهر دست بر سر ( دست بر آن گذر کرده حسنهاي نویسد. ( 7
11 - همان: بسندش تا رسول خدا (ص): هر که نخواهد سخت دل ( یتیمی کشد جز خدا بهر تار مو در قیامت نوري بدو عطا کند. ( 8
باشد نزد یتیمی رود و باو مهر ورزد و دست بر سرش کشد تا باذن خدا دلش نرم شود، راستی که یتیم حقی دارد، ( 9) و در حدیث
12 - همان: ( دیگر او را بر سر سفره خود نشاند و دست بر سرش کشد دلش نرم شود که چنین کند باذن خدا دلش نرم گردد. ( 10
بسندش تا رسول خدا (ص) که فرمود: چون یتیم گرید عرش برایش لرزد باو خدا تبارك و تعالی فرماید کیست که بندهام را
گریاند و من پدر و مادرش را در خردسالی از او گرفتم، بعزت و جلالم قسم کسی آن یتیم را آرام نکند جز که بهشتم را بر او
13 - فقه الرضا: از عالم روایت دارم که هر که (1) واجب میسازم.ص: 8
یکدرهم از مال یتیم بناحق بخورد خدایش جاویدان در دوزخ اندازد ( 2) و روایت است که خوردن مال یتیم از گناهان کبیره است
که دوزخ بر آن وعده داده شده، زیرا خدا عز و جل میفرماید: راستی آنان که اموال یتیمان را بستم میخورند جز آن نیست که در
دل خود آتش خورند و البته دچار جهنم سوزان شوند ( 3) و روایت است که هر که با مال یتیم سوداگري کند و سود دهد از آن
یتیم باشد و زیانش بر سوداگر است، هر که مال یتیم را بدست گیرد یا چیزي از آن وام بردارد ضامن همه آن باشد و زکاتش بر او
است نه بر یتیم، ( 4) و روایت است که از مال یتیمان بپرهیزید و دست بدان نبرید و آن را در بر نگیرید، و هر که دست بدان برد و
صفحه 13 از 177
چیزي از آن خورد گویا تیکه آتش خورده، ( 5) و روایت است که از خدا بترسید و کسی از شما دست بمال یتیم نزند که خدا جل
ثنائه خودش بحساب او رسد آمرزیده شود یا عذاب کشد. آخر زمان یتیمی احتلام است، ( 6) و من از عالم روایت دارم که پس از
احتلام یتیمی نیست، و چون محتلم شد او را در کارهاي خرد و میانه و کلان آزمایند و اگر رشید و دانا باشد مالش را باو دهند و
گر نه بهمان حال بماند تا برشد رسد، ( 7) و روایت است که توانگرتر خاندان و فقیه آنها که عالم است میتواند در مال یتیم بصلاح
14 - تفسیر عیاشی: از علی بن ابی حمزه که ( او تصرف کند و زیانی و سودي بر او نباشد بلکه بر یتیم باشد و توفیق از خدا است. ( 8
از امام ششم پرسیدم از قول خدا: و ندهید به سفیهان اموال خود را فرمود: آنان یتیمها باشند که مالشان را بآنها ندهید تا رشد آنها را
بدانید، گفتم: چطور مال آنها مال ما باشد؟ فرمود: چون شما وارث آنها باشید، ( 9) و در روایت عبد الله بن سنانست که آن حضرت
15 - همان: از امام ششم (ع) که میفرمود: نجده نامی حروري بابن عباس نوشت که یتیمی کی ( فرمود: ندهید بمیخواران و زنان. ( 10
از یتیم برود؟ در پاسخش نوشت وقتی به اشد خود رسد که احتلام است جز اینکه رشد او معلوم نباشد و سفیه یا ناتوان باشد که
16 - همان: که از امام ششم (ع) پرسیدند از تفسیر: فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُوا إِلَیْهِمْ أَمْوالَهُمْ که ( باید باو کمک کرد. ( 11
17 - همان: از امام صادق (ع) در تفسیر قول ( مقصود از رشدي که در آنها فهمیده شود چه باشد؟ فرمود: نگهداري از مالش. ( 12
( خدا: فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُوا إِلَیْهِمْ أَمْوالَهُمْ فرمود: چون دیدید آل محمد را دوست دارند یکدرجه آنها را بالا ببرید ( 13
-18 همان- از محمد بن مسلم گفت: پرسیدمش از مردي که از برادرزاده یتیم خود آداب معاشرت-ترجمه جلد شانزدهم بحار
الانوار، ج 2، ص: 9 که در سرپرستی او است حیواناتی در دست دارد چه اندازه در کار آنها دخالت میتواند ( 1) پاسخ فرمود: اگر
آبشخور آنها را تعمیر میکند و آنها را درمان مینماید و فراري آنها را برمه برمیگرداند، از شیر آنها بنوشد بیآنکه بسختی آنها را
-19 ( بدوشد، و به بچه آنها زیان رساند و آنگاه فرمود: اگر توانگر است خودداري کند و اگر ندار است باندازه از آنها بخورد. ( 2
همان: از امام ششم (ع) در تفسیر فلیاکل بالمعروف فرمود: مردي که خود را بمال یتیمان بند کرده و براي آنان از آنها سرپرستی
میکند و بنفع آنان بر آنها کار میکند و خود را از معیشتجوئی باز داشته باکی ندارد که باندازه متعارف از آن اموال بخورد در
صورتی که آن اموال را براي یتیمان اصلاح میکند و اگر مال اندکی است از آن چیزي بخورد (زیرا مانع طلب معیشت او نباشد).
-20 همان: از سماعه که از امام ششم یا هفتم (ع) پرسیدم از تفسیر قول خدا "هر که توانگر است خودداري کند و هر که ندار (3)
است باندازه بخورد "فرمود: آري هر که متولی مال یتیمان شود و نیازمند است و چیزي از خود ندارد و اموالشان را از دیگران
وصول میکند و در مزرعه آنها کار میکند باندازه از آن بخورد اسراف نکند و اگر کار مزرعه آنها او را از طلب روزي بازندارد
21 - همان: بسندش در تفسیر آیه بالا از امام ششم (ع) فرمود: این در باره مردي است که خود را ( چیزي از مال آنها برندارد. ( 4
بمال یتیم چون گشت و دام بند کرده و بدان اندر کار است باندازه از آن بخورد و این حقیقت در باره پول نقد طلا و نقره که نزد
22 - همان: از زراره گفت: از امام باقر (ع) از قول خدا وَ مَنْ کانَ فَقِیراً فَلْیَأْکُلْ بِالْمَعْرُوفِ پرسیدم فرمود: در باره ( او باشد نیست. ( 5
23 - همان: از ( کسی است که خود را بمال آنها واداشته و براي خود وقت طلب روزي ندارد میتواند باندازه از مال آنها بخورد. ( 6
24 - همان: از سماعه از امام ششم یا هفتم ( امام ششم (ع) در باره فَلْیَأْکُلْ بِالْمَعْرُوفِ فرمود: پدرم میفرمود: آن آیه نسخ شده. ( 7
(ع) که خدا در باره یتیم بدو کیفر تهدید کرده، یکی در آخرت که آتش دوزخ است و دیگري در دنیا که فرموده باید بترسند که
اگر کسی بجاي خود گزارند و بر آنها نگرانند پس از خدا بترسند و درست بگویند "فرمود: مقصود اینست که باید بترسد که با
25 - همان: بسندش از امام ششم (ع) که در کتاب علی (ع) است: خورنده مال ( بازماندهاش همان کنند که با این یتیمان کند. ( 8
یتیم بناحق و بالش گردنگیر بازمانده او شود در این دنیا که خدا فرموده باید بترسند آنان که پس
ص: 10 از خود ذریهاي بجا نهند که ناتوان باشند و بر آنها نگرانند، و در آخرت هم خدا میفرماید آنان
26 - همان از یکی از امامین که ( که مال یتیم را بناحق میخورند در شکمشان آتش انباشته سازند و بدوزخ سوزان درگیر شوند. ( 1
صفحه 14 از 177
-27 ( راوي گفت: در چه اندازه از مال یتیم دوزخ بایست شود؟ فرمود: در دو درهم (درهم بیش از 12 نخود نقره سکهدار بوده). ( 2
همان از سماعه که از امام ششم یا هفتم پرسیدم مردي مال یتیم را خورده توبه دارد؟ فرمود: آن را بصاحبش برگرداند، فرمود: این
براي آنست که خدا میفرماید: راستی کسانی که اموال یتیمان را بناحق میخورند جز این نیست که در شکم خود آتش انباشته کنند
28 - همان: از احمد بن محمد که از امام کاظم (ع) پرسیدم از مردیکه مال یتیم به دست دارد و ( و بدوزخ سوزان درگیر شوند. ( 3
نیازمند میشود و از آن برمیدارد خرج خود و عیالش میکند بقصد اینکه آن را به یتیم برگرداند آیا آیه عذاب خوردن مال یتیم او
را فراگیرد؟ فرمود: نه ولی باید جز با قصد رد نخورد و اسراف هم نکند بآن حضرت گفتم کمترین اندازه از مال یتیم که بخورد
29 - همان ( بیقصد رد و در شکمش آتش میخورد چه اندازه است؟ فرمود کم و بیش یکی است در صورتی که قصد رد ندارد. ( 4
زراره و محمد بن مسلم از امام ششم (ع) فرمود: هر که با مال یتیم کار کند ضامن آنست و سودش از آن یتیم است، بآن حضرت
گفتیم مَنْ کانَ فَقِیراً فَلْیَأْکُلْ بِالْمَعْرُوفِ چه میشود؟ فرمود: همانا آن در جایی است که خود را بمال آنها وادار کند و براي خود
30 - همان: از عجلان که بامام ششم خورنده مال یتیم را گفتم، فرمود: او ( کاري نکند که میتواند باندازه از مالشان بخورد. ( 5
همچنان است که خدا فرمود: در شکمش آتش میخورد و بدوزخ سوزان درگیر میشود، و بیپرستش من فرمود: هر که یتیمی را
نگهداري کند تا بالغ شود یا خودکفا شود خدا برایش بهشت را واجب کند چنانی که براي خورنده مال یتیم دوزخ را واجب کرده.
-31 همان: از ابی ابراهیم که از او پرسیدم مردي مالی از دیگري دارد، به معامله گرفته یا قرض و آن مرد بمیرد و آن را (6)
نپرداخته و یتیمان خردسالی از او مانده و مال آنها بر او است و بآنها نمیدهد آیا از کسانیست که بناحق مال یتیم را خورده؟ فرمود:
اگر قصد دارد بآنها بپردازد نه، احول گفت: از امام کاظم پرسیدم آنکه بخورد و قصد ندارد که بپردازد از آنها است که مال یتیمان
32 - همان: از عبید بن زراره که (1) را میخورند؟ فرمود: آري.ص: 11
پرسیدم از امام ششم (ع) از گناهان کبیره، فرمود: یکی از آنها خوردن مال یتیم است بناحق، و در این باره میان اصحاب ما خلافی
33 - همان: بسندي از رسول خدا (ص) که فرمود: روز قیامت مردمی از گورهاشان بدر آیند که از دهانشان ( نیست و الحمد لله. ( 2
34 - همان: از ابی بصیر ( آتش زبانه کشد، گفته شد یا رسول الله اینان کیانند؟ فرمود: آنان که مال یتیمان را بناحق خورند الخ. ( 3
که بامام باقر (ع) گفتم: اصلحک الله کمتر چیزي که بدان بنده بدوزخ رود چه باشد؟ فرمود: هر کس یکدرهم مال یتیم را بخورد،
35 - همان: از زراره که از امام باقر (ع) پرسیدم از قول خدا تبارك و تعالی ( 230 البقره) و اگر در آمیزید با ( و ما هستیم یتیم. ( 4
آنها برادران شما باشند "فرمود اینست که از مال آنها باندازه کفایتشان در آوري و از مال خودت باندازه کفایت خودت، گفتم:
اگر یتیمان خردسالی باشند با بزرگسال و برخی لباس بلندتري از دیگري خواهند؟ فرمود: جامه هر کس باید به اندازه خود او باشد
36 - همان: از سماعه که از امام ششم یا هفتم پرسیدم ( و اما خوراك همه باندازه هم خردسال بسا که باندازه بزرگسال میخورد. ( 5
از (وَ إِنْ تُخالِطُوهُمْ) فرمود: مقصود یتیمانند، فرماید هر گاه مردي سرپرست یتیمانیست که در دامن اویند برابر هر کدام آنها از خود
37 - همان: از کاهلی گفت: ( خرج در آورده با آنها بیامیزد و همه با هم بخورند و از مال آنها چیزي کم نکند که آتش باشد. ( 6
نزد امام صادق (ع) بودم یک مرد نابینا از آن حضرت پرسید که ما در خانه برادري برویم که در خانه یتیمان منزل دارد و
خدمتکاري هم دارند، روي فرش آنها بنشینیم و از آبشان بنوشیم و خدمتکارشان بما خدمت کند و بسا خوراکی از برادر خود
بخوریم که خوراك یتیمها هم در آنست در این باره چه میفرمائی اصلحک الله؟ فرموده: خدا فرموده ( 13 - القیامه) بلکه آدمی
بحال خود بینا است و بر شما نهان نیست که خدا فرموده "و اگر با آنها درآمیزید برادران شمایند تا آنجا که فرماید "شما را برنج
38 - همان: بسندي که ( اندازد "و آنگاه فرمود: اگر ورود شما بر آنها سودي براشان دارد باکی ندارد و اگر ضرر دارد نباید کرد. ( 7
مردي آمد نزد پیغمبر (ص) و گفت یا رسول الله برادرم مرد و چند یتیم بجا نهاده و دام دارند از آنها براي من چه حلال است؟ آن
حضرت فرمود: اگر حوض آبشان را تعمیر کنی و فراریشان را برگردانی و از آنها نگهداري کنی از شیرشانه
صفحه 15 از 177
( ص: 12 بنوش نه کوشا در دوشیدن و زیانرسان به بچه آنها، و خدا تباه کن را از بهساز میداند. ( 1
-39 همان: از محمد بن مسلم که پرسیدمش از مردیکه دام برادرزاده یتیم زیر سرپرستی خود را در دست دارد آنها را با دام خود در
آمیزد در درآمد خرج؟ فرمود: اگر حوض آنها را تعمیر میکند و آنها را درمان میکند و گریزنده آنها را برمیگرداند از شیرشان
بنوشد نه اینکه تا ته بدوشد، و زیان به بچه آنها نزند سپس فرمود: هر که توانگر است خود داري کند و هر که ندار است باندازه
40 - همان: از محمد حلبی که بامام ششم (ع) قول خدا را گفتم که "اگر در ( بخورد، و خدا تباهکن را از بهساز میشناسد. ( 2
آمیزید با آنها برادران شمایند و خدا میداند مفسد را از مصلح؟ فرمود: از مالشان باندازه کفایتشان در آوري و از مال خود باندازه
41 - همان: از علی که ( کفایت خودت و آنگاه مصرف میکنی در همان از محمد بن مسلم از امام باقر (ع) مانندش آمده است. ( 3
از امام ششم از قول خدا در باره یتیمان "وَ إِنْ تُخالِطُوهُمْ فَإِخْوانُکُمْ "پرسیدم فرمود: آنان خرما و شیر دارند و تو هم مانند آن را
42 - همان: از عبد الرحمن بن حجاج که بامام ( داري باندازه که تو را و آنها را بس است و بر خدا مفسد از مصلح نهان نیست. ( 4
کاظم (ع) گفتیم یتیم نزد من مالی دارد و زیر دست من است و از آن بر او خرج کنم و بسا از خوراکش بخورم و آنچه من باو دهم
43 - همان: یکی از بنی عطیه از امام ششم (ع) در اینکه مردي ( بیشتر است؟ فرمود: باکی ندارد خدا مفسد را از مصلح میشناسد. ( 5
با مال یتیم کار کند فرمود: چیزي هم از سودش بآن یتیم بدهد زیرا خدا میفرماید (آیه 237 - البقرة) فراموش نکنید بخشش را میان
44 - تفسیر امام: رسول خدا (ص) فرمود: خدا عز و جل وادار کرده بر نیکی کردن به یتیمان براي آنکه پدر ندارند و هر ( خود. ( 6
که آنها را نگهدارد خدایش نگهدارد، و هر که آنها را گرامی دارد خدایش گرامی دارد، و از هر که از مهربانی دست بر سر یتیمی
کشد خدا در بهشت بهر تار مو که از زیر دستش گذرد کاخی باو دهد پهناورتر از دنیا و هر چه در آنست که دارا است هر چه
45 - غوالی اللئالی: بروایت محمد بن مسلم از یکی از دو امام که ( دلخواهد و چشم لذت برد و آنان در آن جاویدانند. ( 7
پرسیدمش از مردي که دامهاي برادرزاده یتیم زیر دستش را بدست دارد میتواند با دامهاي خود درهم سازد؟ فرمود: اگر حوض
آبشان را تعمیر کند و به سرپرستی آنها قیام کند و فراري آنها را بر مه بر گرداند از شیر آنها بنوشد ولی تا ته ندوشد و به بچه آنها
1) و روایت است که مردي مال بسیار از برادرزاده ) زیان نرساند.ص: 13
یتیم خود در دست داشت و چون آن یتیم به بلوغ رسید مال را درخواست کرد و او بوي نداد و نزد پیغمبر بمرافعه رفتند و آن
حضرت امر داد که مالش را باو بدهد گفت فرمانبر خدا و رسولیم و بخدا پناه بریم از گناه بزرگ و مال را باو داد و پیغمبر (ص)
فرمود: هر که بخل نکند و فرمان پروردگارش را ببرد همچنین او از پلیدي خود رها شده (بخانه خدا راه یابد خ ب) و چون آن
جوان مال خود را دریافت کرد در راه خدا خرج کرد و پیغمبر (ص) فرمود: ثواب آمد و گناه بجا ماند، گفته شد چگونه یا رسول
الله؟ فرمود ثواب براي آن پسر آمد و گناهش برید او بجا ماند (یعنی پدر بار آن را بگردن کشید تا مرد). ( 2) و در حدیث دیگر
است که رضایت از دیگریست و رنج بگردن او است. ( 3) و از امام رضا پرسیدند کمتر چیزي از خوردن مال یتیم که بدوزخ برد چه
اندازه است فرمود: بیش و کمش یکی است اگر قصد رد ندارد ( 4) و از آن حضرت است که در مال یتیم دو کیفر است روشن
یکی در دنیا که در قول خداي تعالی است باید بترسند کسانی که بسا فرزندان ناتوانی بجا نهند تا آخر آیه و دومی در کیفر
آخرتست در قول خداي تعالی "آنان که میخورند اموال یتیمان را تا آخر آیه ( 5) و از امام صادق روایت است که در کتاب است
که در مال یتیم و بالش ببازماندههاش برسد و در آخرت هم خودش عذاب کشد. ( 6) دعوات راوندي: امیر مؤمنان (ع) فرمود با
بازماندههاي دیگران خوبی کنید تا در بازماندههاتان خوبی شود. ( 7) در نهج هم مانندش آمده و افزوده که در بازمانده خود
مراعات شوید. ( 8) و فرموده (ع) در وصیت هنگام وفاتش خدا را خدا را در باره یتیمان گرسنه نمانند و در حضور شما از میان
(1) نروند.ص: 14
باب سی و دوم