همراهی با امام علی (علیه السلام).
اشاره
از دیگر امتیازهاي معنوي حضرت خدیجه (سلام الله علیها)، مهر و لطف بی پایانش به علی علیه السلام، توفیق شرکت جدي در
نگهداري، پرستاري و تربیت آن حضرت، سعادت همراهی و همگرایی و همفکري با او در دفاع از حق و پیامبر صلی الله علیه و آله
و سرانجام هم بیعت با علی علیه السلام به عنوان امیر مؤمنان و جانشین راستین پیامبر به اشارهي خود آن حضرت است.
وجود این ویژگیها و در واقع ولایت مداري این بانو، از دیگر ویژگیهاي معنوي او بود که زندگی.
و ازدواج آن را معنويتر و ماندگارتر میکرد:
-1 مربی و مدافع علی علیه السلام در کودکی:
از شگفتیهاي روزگار در زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله این بود که در سالهاي اولیه زندگیشان، پدر و مادر خود را از دست
آمدند و این زن و مرد نگهداري و « اسد » دختر « فاطمه » و همسر وفادارش « ابوطالب » دادند به همین خاطر به منزل عمویش جناب
مراقبت و تربیت آن کودك نمونه را به عهده گرفتند و در این راه پرافتخار و پرفراز و نشیب از ایثار و فداکاري و محبت و عاطفه
کم نگذاشتند، و بالاخره آن کودك در سن حدود بیست و پنج سالگی با خدیجه (سلام الله علیها) ازدواج کرد که در آن زمانها
بود که کودکی در خانهي خدا، از پدر و مادر برگزیدهاي به نام علی علیه السلام به دنیا آمد، ولادت امام علی علیه السلام همزمان
صفحه 7 از 15
با سالهاي اول زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله و خدیجه (سلام الله علیها) مصادف بود و خواست خدا بود که این بار، این
کودك متولد شده در کانون خانوادهاي که برترین کانون کمال و معنویت و فرهنگ و دانش بود بزرگ شود.
چرا که پیامبر صلی الله علیه و آله با تدبیري حکیمانه پس از مشورت با عموي بزرگوارش ابوطالب و همسر او، کودك ارجمند
آنها را به خانهي خود بردند؛ و ادارهي زندگی و تغذیه جسمی و فکري و عاطفی و اخلاقی او را به همراه همسر خود، خدیجه
(سلام الله علیها) به عهده گرفتند.
ثُمَّ اِنَّهُ کانَ اَبوطالبٍ وَفاطِمَ ۀ بِنْت اَسَدْ رَبَّیا النَّبِیَِ صلی الله علیه و آله وَرَبَیَّ النَّبِیُّ وَ خَدیجَۀُ لِعَلیٍ علیه السلام » : در این مورد آوردهاند
به این مضمون که: پس از رحلت جانسوز پدر و مادر ارجمند پیامبر در کودکی، جناب ابوطالب و همسرش مراقبت و «...(19)
تربیت او را بعهده گرفتند، پس از گذشت حدوداً دو دهه، دست حکیمانهي تقدیر و تربیت و آموزش فرزند آن پدر و مادر را به
پیامبر گرامی و همسر او، خدیجه (سلام الله علیها) سپرد و علی علیه السلام در زیر سایهي آن دو بزرگوار رشد و نمو، نمود.
وَأخَذَ رَسُولُ الِله صلی الله علیه و آله عَلِیّاً علیه-السلام وَ هُوَ اِبْنُ سِتُّ سِنینٍ کَسِنِّهِ یَوْمَ أخَذَهُ أبُوطالِبٍ، فَرَبَّتْهُ خَدیجَۀُ » : و آمده است که
وَالمُصْ طَفی إلی أنْ جاءَ الاسلامُ، وَتَرْبِیَتُهُما أحْسَنُ مِنْ تَرْبِیَۀِ أبوطالِبٍ وَ فاطِمَۀَ بِنْتُ أسِدٍ، فَکانَ مَعَ النَّبِیِّ إلی أنْ مَضی، وَبَقِی عَلِیٌ علیه
پیامبر گرامی، علی علیه السلام را در آغازین سالهاي کودکیاش که در ششمین بهار از زندگی بود، با » (20) ؛« ... السلام بَعْدَهُ
تدبیري حکیمانه از خانهي عمویش ابوطالب و همسر او، به خانهي خود و خدیجه (سلام الله علیها) برد، و این رویداد مهم، درست
مانند همان رویدادي بود که در کودکی خود آن حضرت اتفاق افتاده بود، و جناب ابوطالب و همسرش فاطمه، نگهداري و
سرپرستی محمد صلی الله علیه و آله را با بردن آن کودك به خانهشان به عهده گرفتند، به این ترتیب علی علیه السلام در کانون
گرم خانهي محمد و خدیجه بود تا زمانی که اسلام آمد و شرایط تربیتی و نگهداري پیامبر و خدیجه براي علی علیه السلام بهتر از
.«. شرایطی بود که ابوطالب و همسرش براي پیامبر بوجود آورده بودند
.(21) « اَخْتَرْتُ مَنِ اخْتار الُله لی عَلیکُم عُلِّتاً » : - و روایت شده که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند
-2 مهر خدیجه (سلام الله علیها) نسبت به امام علی (سلام الله علیه) :
پس از رفتن علی علیه السلام به خانه ي خدیجه و پیامبر، علاوه بر اینکه خدیجه (سلام الله علیها) از تعهد انسانی خود براي
نگهداري و مراقبت و تربیت آن کودك استفاده میکرد، ولی مهر آن کودك باعث شد خدیجه او را مانند فرزند خود بداند و به
صورت وصف ناپذیري مهر و محبت او را به دل خود احساس کرد و مانند مادري، شیفته و شیدا براي آن کودك شد.
آن کودك شب و روز در خانهي خدیجه (سلام الله علیها) بود؛ در کنار او زندگی میکرد، بازي میکرد، به جست و خیز
میپرداخت و همراه با رشد ظاهري و جسمی، از نظر معنوي و اخلاقی، فکري و عاطفی و منش و روش مترقی که برگرفته از
رهنمونها و الگودهی هاي درخشان پیامبر و خدیجه بود، به کمال و شکوفایی میرسید.
در مقابل، آن کودك هم به پیامبر و خدیجه، دل بسته بود و پدر و مادرش او را فقط در خانهي این دو مربی آگاه و پر معنویت و
دو معلم دلسوز میدیدند.
شاید بتوان انگیزههاي این مهر و محبت خالصانه را در؛
- زیبایی و جاذبهي وصف ناپذیر این کودك و چگونگی تولد او که درجاي خود بی نظیر و ممتاز بود دانست.
- یا زیبایی معنوي و انسانی او که به تدریج و با گذشت زمان نمایانتر میشد و موجب بیشتر شدن محبت خدیجه (سلام الله علیها)
به او میشد.
صفحه 8 از 15
- اینکه خدیجه (سلام الله علیها) دلبستگی و مهر و محبت، پیامبر صلی الله علیه و آله را نسبت به آن کودك میدید، به همین خاطر
بهترین غذا و زیباترین لباسها را براي علی علیه-السلام تهیه میکرد و به هنگام خارج شدن او از خانه، هم مراقب آراستگی لباس و
سوارهي او بود، هم عدهاي از کارگزاران را براي خدمت.
و مراقبت از آن کودك انتخاب میکرد، تا جایی که برخی از خدمتکاران و نزدیکان خدیجه (سلام الله علیها) فکر میکردند، آن
کودك، برادر محمد صلی الله علیه و آله است.
- و شاید به خاطر نقش نجات بخش و بی نظیر، امام علی علیه-السلام در زندگی انسانها و پیشرفت دین خدا و ارزشهاي بالایی
که خدیجه (سلام الله علیها) در فکر آنها بود.
- و مهمترین دلیل این مهر و محبت، وصفهایی که پیامبر صلی الله علیه و آله از امام علی علیه السلام داشتند. در روایات، پیامبر او
را به خاطر پیشگامی در اسلام و پیشتازي در ایمان، به خاطر عدالت طلبی و آزادي خواهی، به خاطر آراستگی وصف ناپذیر به
ارزشهاي اخلاقی و انسانی و به خاطر ویژگیها و امتیازات و برتريهاي بسیارش بر همگان، ستایش میکرد، و او را الگوي
شایستگان و محور حق و مرکز عدالت و سمبل آزادگی و آزادمنشی معرفی میکند؛ ازجمله نمونهاي از دریاي روایات که پیامبر
علی علیه السلام بهترین و دانشمندترین و بردبارترین چهرهي امت » (22) ؛« عَلِیُّ خَیْرَ اُمَّتی، وَاَعْلَمُهُمْ عِلْماً، وَاَفْ َ ض لُهُمْ حِلْماً » : فرمودند
.«. من میباشد
و علیُّ نَشَأ فِی بَیْتِ خَدیجَۀٍ وَ هُوَ صَ غیر، ثُمَّ تَزَوَّجَ بَعْدَها فَظَهَرَ رُجوعُ » : همچنین یکی از دانشمندان اهل سنت نیز در این مورد آورده
به این ترتیب علی علیه السلام از کودکی در خانهي خدیجه (سلام الله علیها) » (23) ؛«... اَهْل البَیْتِ النَّبَويّ اِلَی خَدیجَ ۀ دون غَیرِها
بزرگ شد و سپس با دخترش فاطمه (سلام الله علیها) ازدواج کرد، پس روشن میشود که ریشه و اساس خاندان پیامبر صلی الله علیه
.« ... و آله از سوي مادر به خدیجه (سلام الله علیها) برمی گردند نه به کس دیگري
- محبت خدیجه (سلام الله علیها) هر روز بیشتر و بیشتر میشد، مخصوصاً وقتی محبت پیامبر صلی الله علیه و آله را به علی علیه-
مَنْ اَحَبَّ عَلِیّا فَقَد اَحَبَّنِی، وَمَنْ اَحَبَّنی فَقَدْ اَحَبَّ الِله، وَ مَنْ اَبْغََض عَلِیّاً فَقَدْ اَبْغَ َ ض نی » : السلام میدید از جمله: آن حضرت میفرمود
هان اي مردم! هرکس علی علیه السلام را دوست دارد، در حقیقت من را دوست داشته، و » (24) ؛«... وَمَنْ ابْغَ َ ض نی فَقَدْ اَبْغَضَ الِله
هرکس من را دوست بدارد، خدا را دوست داشته، و هرکسی که با علی علیه السلام دشمنی و عداوت کند، در حقیقت با من
.«. دشمنی کرده و کسی که با من دشمنی کند، در حقیقت با خدا دشمنی کرده است
علی جان! تو در آفرینش و بینش و منش، مانند » (25) ؛« اَشْبَهْتَ خَلْقی وَخُلْقی، وَاَنْتَ مِنْ شَجَرَتِی الَّتی اَنَامِنْها » : - همچنین میفرمودند
.«. من هستی و از همان درخت تناوري هستی که من از آنم
علی علیه-السلام بهترین چهرهاي است که من پس از خود در میان امت برجاي » (26) ؛« عَلِیٌّ خَیْرُمَنْ اَتْرُکُهُ بَعْديِ » : - و میفرمودند
و بسیاري فرمایشات دیگر که مجال نوشتن نیست. «. میگزارم
-3 اولین بیعت کننده با امام علی علیه السلام:
.(27) « عَلَی الصَّلَوةِ وَ الزَّکَوةِ وَالصَّوْمِ وَالْحَجِّ وَالْوَلَایَۀِ وَ مَا نُودِيَ بِشَیءٍکَما نُودِيَ بِالْوَلَایَۀِ » : در روایتی از پیامبر اسلام آمده است که
اسلام پس از اندیشه و باور توحیدگرایانه و بشردوستانه، در میدان عمل به راین اساس و ارکان بنیان شده، (که با توضیحات بیشتر
براي درك بهتر مطلب) است؛
-1 بر پایهي رابطهي دوستانه و آگاهانه با خدا و توحید گرایی خالص، که نشان آن، نمازهاي شبانه روزي، پنجگانه است.
-2 رعایت حقوق انسانها در جلوههاي گوناگون زندگی که از مهمترین آنها، شناختن حقوق مالی و اقتصادي محرومترین و بی
صفحه 9 از 15
دفاعترین انسانهاست که نه توان گرفتن حقوق خود را دارند و نه توان دفاع از حقوق خود را دارند که باید به سراغ آنها رفت و با
انگیزههاي پاك و خدایی و خالص، حقوق آنها را بپردازیم.
-3 شرکت در مراسم پر معنویت حج و طواف خانهي خدا با مقررات آن، که هرسال برپا میشود تا اندیشمندان و صاحبان قدرت به
یاد داشته باشند که جامعهي مطلوب و مورد نظر پیام بر صلی الله علیه و آله، جامعهاي است که برابري، عدالت، آزادي امنیت، حق
حیات و دیگر اصول حقوق بشر براي سیاه و سفید، آشنا و بیگانه و توانمند و محروم، یکسان است و هیچ کس حق ندارد حقوق
بشر را پایمال کند.
-4 روزه و رمضان، تا در هر سال یک ماه همه براي رفتن به میهمانی خدا فکر کنند و خود را براي رفتن به ضیافت خدا با توبه و
جبران گذشته و اصلاح خود و روابط اجتماعی و سیاسی، خود و جامعهي خود را براي مهمانی خدا آماده کنند و کم شدن جرم و
جنایت در این ماه، نشان دهندهي آثار پربرکت این ماه است.
-5 و ولایت یعنی دوستی علی علیه السلام و فرزندان پاك سرشت و پاك روش آن حضرت، و آنان را به دلیل برتري در اندیشه و
رفتار و منش، الگو و سرمشق و نمونهي زندگی قرار دادن، که این واقعیت ولایت است نه چیز یا کس دیگر.
بر همین اساس بود که خدیجه (سلام الله علیها) از همان سالهاي اولیهي دعوت، با شناخت مقام بالاي امام علی علیه السلام با
راهنمایی خدا و پیشنهاد پیامبر صلی الله علیه و آله، با امام علی علیه السلام به عنوان جانشین واقعی پیامبر صلی الله علیه و آله بیعت
کرد.
نتیجه