از آنچه گذشت دانستیم
هرچند شأن أنبیاء علیهمالسلام همچون سلاطین زراندوزي نیست، تا حاصل عمرشان درهم و دینار باشد که از آنها به ارث رود.
بلکه چنانکه در حدیث آمده است: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:... علماء وارثان پیامبرانند، چون (شأن) انبیاء ارث
گذاشتن دینار و درهم نیست، بلکه آنان علم به ارث میگذارند، پس هر کس از آن (دریاي علم جرئهاي) بگیرد [ صفحه 51 ] بهره
فراوانی گرفته است. [ 44 ] . با وجود این، آنان همچون سایر مردم، اگر از آنها مالی باقی بماند، به ارث برده میشود، و انبیاء در این
مسلما گفته پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نیست. اما فدك، « لا نورث ما ترکنا صدقه » مورد حکم خاصی ندارند. و حدیث
مصداق ارث نبوده، بلکه بخشش و نحلهاي بود که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به دخترش فاطمه اطهر علیهاالسلام بخشیده
بود، تا بعدا سندي جاوید گردد، که وارثان واقعی علم و امامت و خلافت بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم أهلبیت آن
ابدي گردد. « معتبرترین سند تاریخ » حضرت میباشند، و فدك به عنوان
پاورقی
اول من » 2] مدارك معتبر اهل سنت از جماعتی از صحابه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نقل کردهاند، که ] . 1] سوره العلق آیه 1 ]
اول کسی که اسلام آورده علی علیهالسلام بوده است، که از آن جملهاند: الف: زید بن ارقم: سنن الترمذي، « أسلم علی علیهالسلام
ج 5، ص 600 ، ح 3735 ، کتاب المناقب، ب 21 . مسند احمد بن حنبل، ج 4، ص 371 و ص 368 . مستدرك حاکم و التلخیص
ذهبی، ج 3، ص 136 . از زید بن ارقم به سند صحیح روایت کردهاند. ب: سلمان فارسی: مستدرك حاکم، ج 3، ص 136 . و مجمع
، 4، ح 14599 . ج: عبدالله بن عباس: به سند صحیح، مستدرك حاکم، ج 3 - الزوائد ابنکثیر، ج 9، ص 124 ، کتاب المناقب، باب 4
، ص 465 . د: سعد بن ابیوقاص: مستدرك حاکم و التخلیص ذهبی، ج 3، ص 499 . ه: معقل بن یسار: مسند احمد بن حنبل، ج 5
37 اسلامه رضی الله عنه، حدیث 14595 . و: عایشه: -4- ص 26 . و مجمع الزوائد ابنکثیر، ج 9، ص 123 ، کتاب المناقب، باب 4
الاصابۀ فی تمییز الصحابۀ ابنکثیر، ج 8، ص 183 ، ز:قثم بن عباس: به سند صحیح، مستدرك حاکم، ج 3، ص 125 . ح: علی
3] عن انس قال: ان الله ] . 4، حدیث 14607 - علیهالسلام: به سند صحیح: مجمع الزوائد ابنکثیر، ج 9، ص 26 ، کتاب المناقب، باب 4
امرنی ان ازوج فاطمۀ من علی. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: خدا مرا امر فرمود: فاطمه را به علی تزویج کنم. کنزالعمال،
[ ج 13 ، ص 684 ، حدیث 37753 ، به نقل از مستدرك حاکم، تاریخ بغداد خطیب بغدادي و تاریخ مدینۀ الدمشق ابنعساکر. [ 4
کلام پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم: (السلام علیکم یا اهل البیت) که مدارك آن خواهد آمد دلیل بر مطلب است. [ 5] حدیث
طرق حدیث ثقلین آنقدر زیاد است که نیاز به ذکر منبع نیست اما به « انی تارك فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی، اهلبیتی » ثقلین
2408 )، و ص 36 ، ج 37 . و سنن الترمذي، ج 5، ب ) - عنوان نمونه به چند مورد اشاره میشود. صحیح مسلم، ج 5، ص 25 ، ح 36
32 ، حدیث 621 . و سنن النسایی، ج 5، ص 45 . و مسند احمد بن حنبل، ج 3، ص 17 . و مسند ابییعلی، ج 2، ص 297 . و کتاب
6] روایات بسیاري در کتب اهل سنت شأن نزول آیه ] . السنۀ، للشیبانی، ص 629 . و معجم الکبیر للطبرانی، ج 5، ص 166 ، رقم 4169
صفحه 14 از 18
تطهیر (انما یرید الله الخ) را فاطمه و پدر و شوهر و دو پسرش معرفی کرده است، که از آن جمله است: سنن الترمذي، ج 5، ص
621 ، رقم 3781 . خصائص النسائی، ص 4. مسند احمد بن حنبل، ج 6، ص 298 . و تنها حاکم حسکانی در شواهد التنزیل متجاوز از
130 حدیث در این باره نقل کرده است. [ 7] ان النبی صلی الله علیه و آله و سلم کان اذا طلع الفجر یمر بیت علی و فاطمه
علیهماالسلام فیقول السلام علیکم اهل البیت الصلاء الصلاء (انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا)
اسدالغابۀ، ابناثیر، ج 5، ص 174 ، داراحیاء التراث العربی. [ 8] لما نزلت هذه الآیه (فقل تعالوا ندع ابناءنا و أبناءکم و نساءنا و نساءکم
و أنفسنا و انفسکم) دعا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم علیا و فاطمۀ و حسنا و حسینا فقال: اللهم هؤلاء أهلی. صحیح مسلم، ج
10 ] صحیح البخاري، ] . 9] سورة النجم، آیه 3 ] . 5، کتاب فضائل الصحابۀ باب فضائل علی بن ابی طالب رضی الله عنه، ص 23 ، ح 32
[13] . 12 ] سورة الاسراء، آیه 26 ] . ج 3، ص 96 ، کتاب فضائل اصحاب النبی، باب مناقب فاطمۀ علیهاالسلام. [ 11 ] سورة الحشر آیه 6
[14] .( 1409 ، دارالمأمون للتراث بیروت. و تفسیر الدر المنثور، ج 5، ص 273 و 274 ) مسند ابییعلی، ج 2، ص 534 ، حدیث 436
[19] . 18 ] سوره التوبۀ، آیۀ 128 ] . 17 ] همان، ص 240 ] . 16 ] همان، ص، 239 ] . 15 ] همان، ص 239 ] . معجم البلدان، ج 4، ص 238
عن انس رضی الله عنه: أن رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم کان یمر بباب فاطمۀ رضی الله عنه اذ أخرج الی صلاة الفجر و یقول:
، الصلاد یا اهل البیت، الصلاة (انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا) سیوطی در تفسیر در المنثور، ج 6
ص 605 ، به نقل از ابن ابیشیبه، احمد بن حنبل، ترمذي، ابنجریر، ابن المنذر، الطبرنی، الحاکم و ابنمردویه. [ 20 ] صحیح بخاري،
23 ] بخاري... عن عایشۀ ] . 22 ] سیر اعلام النبلاء، ج 2، ص 224 ] . 21 ] کنز العمال، ج 13 ، ص 674 ، حدیث 37725 ] . ج 3، ص 96
أن فاطمه علیهاالسلام بنت النبی صلی الله علیه و آله و سلم أرسلت الی ابیبکر تسأله میراثها من رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم
مما افاء الله علیه بالمدینۀ، و فدك و مابقی من خمس خیبر. فقال أبوبکر: ان رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم قال: لا نروث ما
ترکنا صدقۀ انما یأکل آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم فی هذا المال و انی والله لا اغیر شیئا من صدقۀ رسول الله صلی الله علیه و
آله و سلم عن حالها التی کان علیها فی عهد رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و لأعملن فیها بما عمل به رسول الله صلی الله علیه
و آله و سلم فأبی ابوبکر أن یدفع الی فاطمۀ منها شیئا فوجدت فاطمۀ علی ابیبکر فی ذلک فهجرته فلم تکلمه حتی توفیت و عاشت
بعد النبی صلی الله علیه و آله و سلم ستۀ أشهر فلما توفیت دفنها زوجها علی لیلا و لم یؤذن بها أبابکر و صلی علیها... صحیح
[26] . 25 ] سورة الحشر آیه 7 ] . 24 ] سورة الحشر آیه 6 ] . البخاري، ج 3، ص 252 ، کتاب المغازي، باب 155 غزوه خیبر، حدث 704
27 ] عن عائشۀ رضی الله عنه قالت: دعا النبی صلی الله علیه و آله و سلم فاطمۀ ابنته فی شکواه الذي قبض فیها ] . سورة الانفال آیه 41
فسارها... فقالت (فاطمۀ)... ثم سارنی فأخبرنی أنی اول اهلبیته اتبعه فضحکت. صحیح بخاري، ج 3، ص 83 ، باب 42 مناقب قرابۀ
28 ] و اخرج ابنمردویه عن ابنعباس فی قوله (و یطعمون الطعام علی حبه) الآیۀ قال: نزلت هذه الآیۀ فی علی ] . الرسول، حدیث 233
29 ] بخاري، ج 5، ص 82 ] . بن ابیطالب و فاطمه بنت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم. سیوطی، تفسیر درالمنثور، ج 8، ص 371
30 ] صحیح مسلم، ج 3، کتاب الامارة، باب الامر بلزوم الجماعۀ). [ 31 ] همان، و صحیح بخاري، ج 4، کتاب الفتن، باب قول ] . و 96
33 ] کنزالعمال، ج 13 ، ص 674 ، حدیث ] . النبی صلی الله علیه و آله و سلم سترون بعدي امورا. [ 32 ] صحیح بخاري، ج 5، ص 96
37 ] فقال ابوبکر: قال رسول الله: لا نورث ما ] . 36 ] سورة النمل، آیه 16 ] . 35 ] سورة النمل، آیه 27 ] . 34 ] سورة طه، آیۀ 81 ] .37725
ترکنا صدقۀ فقال علی: (و ورث سلیمان داود) و قال زکریا (یرثنی و یرث من آل یعقوب) قال ابوبکر: هو هکذا. فقال علی: هذا
[ کتاب الله ینطق. الطبقات الکبري، ج 2، ص 315 ، دار البیروت للطباعۀ والنشر. و مسند فاطمه، ص 33 ، مؤسسه الکتب الثقافیۀ. [ 38
فغضب فاطمه علیهاالسلام بنت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فهجرت ابابکر فلم تزل مهاجرته حتی توفیت. صحیح بخاري، ج
2، ص 504 ، کتاب الخمس، ب 837 فرض الخمس، حدیث 1265 . و مسند احمد بن حنبل، ج 1، ص 25 ، حدیث 25 ، (مسند
ابوبکر). [ 39 ] و کانت فاطمه تسأل ابوبکر... فابیابوبکر ذلک علیها. صحیح بخاري، ج 2، کتاب الخمس، ب 837 فرض الخمس،
صفحه 15 از 18
حدیث 1265 . و صحیح مسلم، ج 4، کتاب الجهاد، ب 15 حکم الفیء، حدیث 54 . و مسند احمد بن حنبل، ج 1، ص 25 ، حدیث
قال (عمر): فلما توفی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم قال ابوبکر: أنا ولی رسول الله صلی الله علیه و » [ 25 . (مسند ابیبکر). [ 40
آله و سلم فجئتما، تطلب میراثک من ابناخیک، و یطلب هذا میراث امرأته من أبیها. فقال ابوبکر: قال رسول الله صلی الله علیه و آله
فرأیتماه کاذبا آثما غادرا خائنا، والله یعلم انه لصادق بار راشد تابع للحق. ثم توفی أبوبکر و أنا ولی « لا نورث ما ترکنا صدقۀ » و سلم
.« رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و ولی أبیبکر. فرأیتمانی کاذبا آثما غادر خائنا. والله یعلم أنی لصادق بار راشد تابع للحق
صحیح مسلم، ج 4، ص 28 ، کتاب الجهاد والسیر، باب 15 حکم الفیء، حدیث 49 ، مؤسسۀ عزالدین. [ 41 ] صحیح بخاري، ج 4، ص
[43] . 42 ] همان، ج 3، ص 188 ، کتاب المغازي، باب 129 ، ح 526 ] . 121 ، کتاب النفقات، باب 180 حبس نفقه الرجل، ح 272
همان، ص 755 ، کتاب الاعتصام، باب 1170 ما یکره من التعمق والتنازع فی العلم، حدیث 2112 . و مسند احمد بن حنبل، ج 1، ص
447 ، حدیق العباس بن عبدالمطلب، حدیث 1782 . و سنن الترمذي، ج 4، کتاب السیر، ب 44 ما جاء فی ترکۀ رسول الله صلی الله
عن أبیعبدالله علیهالسلام قال: قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:... و ان العلماء ورثۀ » [44] . علیه و آله و سلم، ح 1610
.« الانبیاء، ان الانبیاء لم یورثوا دینارا و لا درهما و لکن ورثوا العلم فمن أخذ منه أخذ بحظ وافر
درباره