فهرست
فصل نوزدهم: از تهران به اصفهان
در راه جنوب 1
جدول ایستگاههاي پستی 2
راههاي قم 2
-1 جاده کاروانرو قدیمی 2
صفحه 38 از 570
-2 جاده ارابهرو 3
دریاچه جدید 4
-3 جاده پستی 5
قم 7
تاریخ 8
مقبرههاي سلطانی 10
بارگاه حضرت معصومه (ع) 10
تعمیرات 11
شهر 12
مردم 13
جاده پستی 13
کاشان 14
صنایع آن 15
کاشی 17
اهالی 17
عقرب 17
قصر فین 18
بند شاه عباس 19
کوهرود (قهرود) 20
جاده اصفهان 21
برج کبوتران 22
ورود به شهر 24
تاریخ 24
شاه عباس کبیر 25
پایتخت صفویه 27
نقشه شهر 30
میدان شاه 31
نقارهخانه 33
مسجد شیخ لطف اللّه 34
مسجد شاه 35
دروازه عالیقاپو 37
قصر 38
چهلستون 39
صفحه 39 از 570
ایوان 42
تختگاه 42
نگارخانه 43
تعریف 44
عمارتها و ایوانها 45
هشتبهشت 45
چهارباغ 47
مدرسه شاه سلطان حسین 49
مسجد جمعه 50
بازار 51
تجارت 51
واردات و صادرات 52
مصنوعات 53
اهالی و اخلاق آنها 53
هیأت روحانی 54
قشون 55
ایران و قضیه ایران، فهرستج 2، ص: 6
زندهرود 55
پل مارنون 56
پل علی (الله) ورديخان 56
هزار جریب 57
پل جوبی 58
هفت دستگاه و آیینهخانه 58
پل خواجو 60
پل شهرستان 63
جلفا 63
تاریخ 64
جماعت ارامنه 66
کلیسا 67
قبرستان 68
ارامنه متحد 70
هیأت اعزامی کلیساي انگلستان 70
کلنی اروپائی 71
صفحه 40 از 570
منارجنبان 72
آثار و خرابهها 74
فصل بیستم: از اصفهان به شیراز
جاده پستی 76
مهیار 78
قمشه 78
میدان جنگ 1835 م 79
مقصود بیک 80
فارس 81
یزدخواست 83
نماي خارجی 84
وضع داخلی 85
جاده اضافی 86
آباده 86
دهبید 87
مرغاب 88
خرابههاي پاسارگاد 89
-1 سکو 89
-2 برج- آتشگاه نیست 90
-3 ستون حاوي کتیبه 91
-4 ستون و نیمستون 92
-5 تصویر منتسب به کوروش 92
-6 مسجد مادر سلیمان 93
مقبره 95
روایت ایرانیان 96
اولین تطبیق آن با قبر کوروش 97
نویسندگان کلاسیک 98
موارد تشابه 102
موارد اختلاف 103
اصلیت پاسارگاد 105
نظریات مخالف 107
دارابگرد 109
نتیجه 109
صفحه 41 از 570
ورود به تخت جمشید 110
بند امیر 112
ورود به شیراز 113
تنگه اللّه اکبر 113
منظره شهر 116
تاریخ 116
ارگ 121
قصر قدیمی 122
بازار و کسب و تجارت 122
شراب شیراز 123
سایر مصنوعات 124
مسجد و مدرسه 124
مردم و زندگی 126
باغها 127
باغ تخت 127
باغ نو 128
باغ جهاننما 128
باغ دلگشا 129
سعدي و حافظ 129
آرامگاه سعدي 130
قصر و چاهها 131
آرامگاه حافظ 132
قبر دراویش 134
ولایتدوستی اهالی 134
شورابها 135
ایلات فارس، قشقائیها 136
تشکیلات آنها 137
وضع وارفته فعلی 137
ایران و قضیه ایران، فهرستج 2، ص: 7
ایلات فارس و لارستان 139
فصل بیست و یکم: تخت جمشید و ویرانههاي دیگر
آثار دورههاي هخامنشی و ساسانی 140
آثار دوره ساسانی 141
صفحه 42 از 570
-1 کتیبههاي حاجیآباد 141
-2 حجاريهاي نقش رستم 142
لوحه اول- بهرام و ملکه 144
لوحههاي دوم و سوم- نبردهاي سواره 145
لوحه چهارم- شاپور و بهرام 147
لوحه پنجم- جنگ سواره 149
لوحه ششم- بهرام دوم و درباریان 151
لوحه هفتم- هرمزد و اردشیر 152
-3 حجاريهاي نقش رجب 154
لوحه اول- هرمزد و اردشیر 154
لوحه دوم- هرمزد و اردشیر 155
لوحه سوم- شاپور و گارد شاهی 156
انتقاد 157
کتیبههاي ساسانی در تخت جمشید 158
آثار هخامنشی 158
جهانگردان سابق 159
الفباي میخی 160
تصاویر ممتاز 161
نام واقعی 162
تاریخ استخر و تخت جمشید 162
-1 خرابههاي استخر 165
سهگنبدان 167
-2 مقبرههاي پادشاهان در نقش رستم 168
علایم خارجی 169
وضع داخلی 170
مقبره اولی 171
مقبره داریوش 171
مقبرههاي سوم و چهارم 173
نمونه مصري 174
شرح و آئین زردشتی 175
میگویند آتشگاه بود 176
غرض از ساختمان آن چه بوده است؟ 178
آتشکده 180
صفحه 43 از 570
-3 خرابههائی که در جلگه مانده است 181
-4 تخت جمشید 182
چگونگی ورود 183
ایوان 183
با چه ساختهاند 186
دورنما 187
پلکان بزرگ 188
رواق خشیارشا 190
کتیبه خشیارشا 190
یادگاريهاي سفر 192
تالار مرکزي 193
دروازه دومی 194
آبانبار 196
کاخ خشیارشا- پلکان 196
حجاريها 197
مراسم در نوروز 199
ستونها 200
اندازه و ابعاد 202
مسئله دیوارها 202
سقف 204
کاخ داریوش 205
مدخل جناحی 206
تالار مرکزي 206
کتیبهها 208
پلکان جنوبی 210
نوع بنا 210
مسئله دیوارها 211
کاخ اردشیر سوم 212
کاخ خشیارشا 213
تپه بزرگ 215
بناي جنوب شرقی 215
بناي مرکزي 216
تالار صدستون 217
صفحه 44 از 570
حجاريها 218
ایران و قضیه ایران، فهرستج 2، ص: 8
طرح بنا 220
دروازه پروپیلا 221
آیا بوسیله اسکندر دچار حریق گردیده؟ 222
راههاي زیرزمینی 222
کار ناتمام 224
مقبرههاي شاهی 224
مقبره شمالی 225
مقبرههاي میانی و جنوبی 226
تخت جمشید واقعی 227
شک و تردید استولزه 228
پاسخ 230
سرگذشت ویرانی آن 231
انتقادي هنري 232
تاریخ سررشتهاي در جهان هنر 232
نفوذ آشور 234
لیقیه و یونیه 235
مصر 236
یونان 237
اثر اصالت 238
زمینه محدود 240
نتیجه 241
فصل بیست و دوم: از شیراز به بوشهر
شیب نردبانی کوهستانی 243
خان زینیان 245
دشت ارزن 246
جانوران 247
دریاچه 248
کتل پیرزن 248
کتل دختر 250
8 فهرست ..... ص : 5 بادیهنشینها 251 ایران و قضیه ایران فهرستج 2
ت تیمور 252
صفحه 45 از 570
کازرون 252
دیداري از ویرانههاي شهر شاپور 254
سفري سواره تا شاپور 255
شهر ساسانی 256
ویرانههاي فعلی 258
ارگ 258
نقوش برجسته 258
لوحه اول شاپور- والرین 259
لوحه دوم شاپور- والرین و سیریادیس 259
ساحل مقابل و آبرو 261
صحنه سوم- خلعت گرفتن سیریادیس 262
لوحه چهارم- اسیران 264
لوحه پنجم- هرمزد و نرسی 266
لوحه ششم- پیروزي خسرو 268
ارزش هنري 269
غار و مجسمه شاپور 270
انشعابهاي داخلی 271
کمریج 272
کتل کمریج 272
جلگه خشت 274
کتل ملو یا ملعون 274
رودخانه دالکی 275
دالکی 276
برازجان 277
راه اجتناب از کتلها 278
خوشاب 280
شیف 280
بوشهر 282
اهالی و فرمانروایان 283
شهر 285
هوا و آب 286
ریشهر 287
نفوذ بریتانیا 288
صفحه 46 از 570
فصل بیست و سوم: ایالتهاي شرقی و جنوب شرقی
شهادت نقشه 289
شهرها و صحراها 290
یزد و کرمان 290
تاریخ یزد 290
اندازه و ترکیب شهر 292
زردشتیان 293
یزد بازار بزرگ تجارت 294
عایدات و حکومت 296
تاریخ کرمان 296
ایران و قضیه ایران، فهرستج 2، ص: 9
شهر نو 297
تجارت 298
عایدات و حکومت 299
صحراهاي کبیر 299
دشت کویر 300
چگونه بوجود آمده 301
انواع کویرها 302
جهانگردانی که به کویر رفتهاند 302
دشت لوت 305
بم 307
بلوچستان ایران 308
شرح جهانگردان 309
داستان مداخله ایران 310
311 هیأت مرزي سال 1870
تصرفات تدریجی ایرانیان 313
سرزمین و مردم 314
دهات و زراعت 316
مکران 317
جلگه بلوچ 318
سرحد 318
دیزك 319
سرباز 320
صفحه 47 از 570
بمپور 320
باشگرد 320
فصل بیست و چهارم: ولایات جنوبی
زندگی صحرانشینی 322
عناصر بیگانه 323
ایلات ایران 323
ترکها 324
عربها و کردها 324
صفات ممیزه کلی 325
سیاست ایران 326
ولایت لرستان 327
اصل و تبار لرها 328
تعداد آنها 329
فیلیها 330
پیشکوه 330
خرمآباد 331
پشتکوه 332
تاریخ 334
جهانگردان انگلیسی 336
حسینقلی خان والی پشتکوه 336
کوهها و رودخانهها 339
صفات و زندگی آنها 340
بختیاريها 341
سرزمین آنها 342
تاریخ ایشان 348
چهارلنگ 351
محمد تقی خان 352
هفتلنگ 358
مناصب سهگانه 359
صفات و احساسات حضرات سهگانه 359
فهرست تیرهها 360
مقبرههاي زمستانی و تابستانی 362
زندگی و عادات بختیاري 364
صفحه 48 از 570
قیافه و لباس 366
صفات نظامی 366
دزها 368
بروجرد 370
دزفول 370
صابیها 372
ویرانههاي باستان 374
شوشان 374
لفتوس و دیولافوا 376
تپههاي شوش 377
اکتشافات دیولافوا 377
مال امیر 379
سوزان (شوش) 380
آثار دیگر 381
رودخانه کارون 381
کارکونان 383
لرها کوهکیلویه 385
لرها ممسنی 387
خوزستان 389
عناصر عرب 390
عربهاي کعب 391
محیسن 395
ایران و قضیه ایران، فهرستج 2، ص: 10
شیخ مزعل خان 395
سیاست ایران 397
عادات اعراب 398
طایفه منتفخ 399
خلاصه 400
فصل بیست و پنجم: رودخانه کارون
حوزه کارون 401
رودخانه کارون 402
مجراهاي قدیمی 402
مذاکرات نخستین 403
صفحه 49 از 570
اقدام شرکت لینچ 404
شط العرب 405
استحکامات عثمانی در فاو 406
ایستگاه تلگراف 408
کانال حفار 408
شیرینکاري عثمانیها 409
پیاده شدن از کشتی 409
محمره (خرمشهر) 410
کارگزار ایرانی 413
مجراي بهمنشیر 414
چشمانداز 415
کورکارون 416
کانال گبان (قبان) 416
اقامتگاههاي کنار رودخانه 417
حیوانات شکاري 419
اهواز 419
شرشرهها (آبشارها) 420
بند بزرگ 421
آبشار عمده 422
آبشار آخري 423
کانال یا تراموا 424
اهواز یا اگینیز 425
426 جنگ 1857
بندر ناصري 427
آشنایی با سرکار میرزا 428
سبک تزویر آمیزاو 428
مهمانهاي ممتاز او 429
میرزا بعد از استراحتی شبانه 430
افرادي برجسته 431
سوزا (شوش) 431
کارون در بالاي اهواز 432
ویس یا اویس 432
رودخانه شاپور یا شاوور 433
صفحه 50 از 570
نقطه تلاقی 434
بند قیر 434
التقاي سه رودخانه 435
آب دز 435
آب شطیط 436
آب گرگر 436
شبی در بند قیر 437
راههاي شوشتر 438
جزیره 438
طلوع آفتاب 439
حوالی شوشتر 440
تاریخ 441
جمعیت 442
خصایص جدید 443
سردابها 443
تجارت و صنعت 444
نظریه لیارد و سلبی درباره مردم آنجا 445
اخلاق جدید 445
چهره و لباس 446
وضع و موقع شهر 447
کارهاي آبیاري 448
-1 مجراي آب گرگر 449
بندهها و آسیابها 449
-2 آب شطیط 451
بند و پل والرین 451
قسمت شکسته آن 452
-3 نهر مینو 454
روایت راجع به والرین 455
توضیحاتی راجع به کار آبیاري روزگار قدیم 456
ساختمان مجراي گرگر 456
بناي بند بزرگ 457
ارگ 458
نظام السلطنه 460
صفحه 51 از 570
ایران و قضیه ایران، فهرستج 2، ص: 11
قورخانه 460
آداب 461
پایین آمدن از نهر گرگر 461
باز موضوع میرزا 462
ضدیت با کشتیرانی کمپانی انگلیس 462
463 وضع آینده در سال 1889
پیشرفتهاي بعدي 463
اقدامات عمومی 464
اقدامات ایرانیان 465
سهم و نصیب انگلستان 466
فصل بیست و ششم: بحریه
واهمه ایرانیان از اروپا 468
خیالات عالی دریائی نادر شاه 471
-1 در بحر خزر 471
-2 خلیج فارس 473
کریم خان زند 473
عهدنامههاي انگلستان و ترکمنچاي 473
اشغال کردن آشوراده 474
کشتی همایونی 475
خلیجفارس 475
پرسپولیس 475
شوش (سوزا) 477
فصل بیست و هفتم: خلیج فارس
وضع تاریخی ممتاز خلیج 478
شرحی اجمالی درباره سواحل شمالی 480
کرانههاي جنوبی 480
بندر معشور (ماه شهر) و هندیان 481
فرمانداري ایران 482
بندر دیلم 483
بندر ریگ 484
بوشهر 484
منظره ساحل 485
صفحه 52 از 570
جزیره خارك 485
دشتستان و کنگان 488
جنبه تاریخی این منطقه 489
لنگه 490
کرجی بومی 490
تجارت 491
شهر و جمعیت آن 492
جزیره قشم 493
قرارگاه نظامی انگلیس 494
داستان عنصري ماجراجو 496
جزیره هنگام 496
هرمز و بندرعباس 497
تاریخ هرمز 497
تفوق پرتغالیها 498
وضع نامساعد طبیعی آن 499
شهري با شکوه فراوان 500
بازرگانان انگلیسی 501
قطع رابطه بین پرتغال و ایران 502
پیمانشکنی ایرانیها 504
انتقال به بندرعباس 505
هوا 506
از میان رفتن دستگاه بندرعباس 507
انتقال به بوشهر 507
دعاوي مسقط 508
تجدید اقتدار ایران 509
بندرعباس جدید 510
تجارت 511
میناب 513
جاسک 513
تلگراف هند و اروپ 514
ایستگاه نظامی حکومت هند 514
جاسک جدید 515
کرانه مکران 516
صفحه 53 از 570
گوادر 517
منظره ساحل 518
تاریخ 518
نظارت 519
تاریخ عمان 520
خاندان حکمران 522
سید سعید 523
مسقط و زنگبار 524
شهر مسقط 526
برج و بناها 527
دورنما 528
ایران و قضیه ایران، فهرستج 2، ص: 12
اقلیم 529
شهر و اهالی 530
نمایندگیهاي خارجی 530
تجارت 531
مدعی قدیم 532
دلاوران عرب 534
رأس مسندم 534
دستاندازي انگلستان 536
طوایف دزدان بحري 537
اختلافات و عهود 538
شیوخ ساحل خلیج 540
قطر 540
دعاوي عثمانی 542
جزایر بحرین 543
صید مروارید 544
ترتیب صید 545
محصول 545
تاریخ 546
وهابیها 548
محمد بن رشید 550
کویت یاقرین 551
صفحه 54 از 570
فاو (فو) 553
اثرات حمایت انگلستان 553
مقایسه با ادعاي روس 554
اقلیم خلیج 555
کشتیرانی تجارتی 556
کشتی بخاري خلیجفارس 557
فصل بیست و هشتم: درآمد منابع و مصنوعات
ارقام ایرانی 559
طبقهبندي عواید 560
الف- مالیات یا درآمد ثابت 560
-1 وضع مالیات 560
مالیات زمین 560
نحوه پرداخت 562
مالیات احشام 563
باجسبیل ایلیاتی 564
-2 عایدات املاك شاهی 565
-3 گمرك 565
سوءاستفاده 566
-4 اجارهبها و کرایهها 568
ب- عایدات نامرتب 569
-1 مصادرههاي عمومی 569
-2 پیشکشیهاي نوروزي 570
-3 پیشکشیهاي فوقالعاده 571
تنزل پول رایج 571
مازاد 571
مستمريها 576
معایب ترتیب مالیاتی فعلی 577
ضرورت ارزیابی جدید 578
محاسبات عمومی 579
مالیات جدید 579
اصلاح گمرکی 580
نظریه ایرانی درباره امور مالی 580
نحوه ملکداري در ایران 582
صفحه 55 از 570
-1 املاك سلطنتی 582
-2 تیولها 583
-3 موقوفات 583
-4 املاك خصوصی 583
جمعیت 585
نظریه روسها 589
محصولات و مصنوعات 590
غلات 591
قند و شکر 592
پنبه 592
ابریشم 593
تنباکو 593
تریاك 595
طرز کاشت 596
گیاههاي طبی 597
گیاههاي مولد رنگ 597
گز یا ترنجبین 598
چوب 599
گل و باغ 600
میوه 601
تاك 601
شراب ایرانی و میگساران 602
شراب سازي درحالحاضر 603
ایران و قضیه ایران، فهرستج 2، ص: 13
مشروبات الکلی 605
چهارپایان: اسبها 605
قاطر 606
شتر 606
صید ماهی 607
چرم 607
پشم 607
منابع معدنی 608
تاریخ 608
صفحه 56 از 570
استخراج جدید 610
شرکت معادن ایران 611
مناطق معدنی 612
-1 آذربایجان 612
-2 کوههاي البرز 614
-3 خراسان 615
-4 کرمان 616
-5 نواحی مرکزي 617
-6 حدود ساحلی خلیج فارس 618
مومیائی 620
نمک سنگی و گل اخرا 620
سایر منابع معدنی 621
آینده معادن در ایران 621
مصنوعات 622
فرش 623
شال- قلمکار- مخمل و گلدوزي 625
محصولات هنري 626
خلاصه 627
فصل بیست و نهم: بازرگانی و تجارت
رشته تاریخ 629
ایران سرزمین رابط 630
اقوام تاجر 630
تفوق پرتغالیها 632
اقدام انگلیسیها 633
کمپانی مسکوي و ایران 634
هیئتهاي اعزامی تجارتی 635
علتهاي شکست 639
اجازه به سر. انتونی شرلی 640
سر. جان مریک 641
جیلز هوبز 642
بلند پروازي فرانسويها 642
سفارت هلشتاین 642
پطر کبیر و کمپانی روس 643
صفحه 57 از 570
جان التون و یوناس هانواي 645
دست کشیدن از کار 646
ترازنامه 648
علتهاي شکست 648
کمپانی عثمانی و شرق نزدیک 649
کمپانی هند شرقی 650
نخستین دادوستدها با خلیج فارس 651
فرانسويها 653
روسها 654
هلندیها 655
بخت و طالع انگلیسیها 656
تغییر صحنه کار 660
تفوق روسیه در شمال 661
نفوذ انگلیس در جنوب 663
منطقه میانه 664
جمع صادرات ایران 664
نوع واردات 666
منابع اجناس خارجی 667
ارزش جمع واردات 667
میزان برآورد مطابق عواید گمرك 668
شریانهاي تجارتی ایران 671
منطقه شمالی غربی 671
-1 خط طرابوزان و تبریز 671
-2 خط تفلیس- تبریز 672
-3 خط آستارا- تبریز 674
-4 خط اسکندریه- تبریز 674
-5 خط رشت- تهران 676
-6 خط مشهدسر- تهران 676
-7 بندر گز- استراباد 677
-8 خط عشقآباد- مشهد 677
-9 مشهد به خیوه و بخارا 678
-10 مشهد به افغانستان 679
-11 راه ترانزیتی افغانستان از هندوستان 679
صفحه 58 از 570
-12 خط بندرعباس، کرمان،
ایران و قضیه ایران، فهرستج 2، ص: 14
یزد و مشهد 680
-13 خط لنگه- لارستان 680
-14 خط بوشهر- شیراز- اصفهان 680
-15 خط محمره، شوشتر، بروجرد 683
-16 خط بغداد، کرمانشاه 685
-17 خط بغداد و کردستان ایران 688
خلاصه 689
مقدار تجارت ایران و هند و انگلیس 690
مقدار تجارت ایران و روسیه 691
موانعی که در کار تجار بیگانه است 692
آینده 694
فصل سیام: سیاست انگلیس و روس در ایران
سیاست خارجی ایران و افغانستان 695
عثمانی 697
روسیه و انگلستان 698
پیشآمدي بر گفتار سیاست دو رقیب 699
ربودن خاك ایران از طرف روسیه 700
تفوق در حوزه شمال و شمال غربی 701
وضع کار در شمال شرقی 702
فتح ترکمنستان 703
اثر خط آهن ناحیه ماوراء بحر خزر 704
خلاصه وضع روسیه 705
نقشههاي تجاوز 706
برگهاي از روزنامه نووورمیا 708
خدمات روسیه نسبت به ایران 710
تأیید رسمی 710
چشمداشتی بر خلیج فارس 711
تاکتیک آنها 712
عقیده سابق ایرانیان 714
رویه روسیه درقبال اصلاحات داخلی 714
وسعتطلبی ارضی دلیل ندارد 716
صفحه 59 از 570
نقشههایی راجع به خلیج فارس 718
ناتوانی ایران 719
علاقه انگلیس در کار ایران 719
نفع تجارتی 720
از لحاظ امپراتوري 720
تاریخ روابط ایران و انگلستان 721
تقسیم چهارگانه 723
خطوط تلگرافی هند و اروپ 724
-1 خط عثمانی 724
-2 خط ایران 725
-3 خط روسیه 727
-4 خط جدید هند و اروپ 727
-5 کابلهاي زیردریائی 728
بخش هند و ایران 729
اعضاء و چگونگی کار 729
تأثیر آن در ایران 731
پیشنهاد استخدام ماموران تلگراف 734
آنچه سیاستمدار و بازرگانان برعهده دارند 736
سیاست بریتانیا 737
برتري بریتانیا در مرکز و جنوب 739
نفوذ انگلیس در تهران 739
نفوذ روسیه 741
وضع انگلستان در جنوب 742
مسئله دستگاه سفارت 743
موانع اصلاحات 746
آثار امیدواري 749
ترقیاتی که تاکنون حاصل شده است 751
جانشین 752
سیرت ایرانی 752
شتاب باتأنی 753
فهرست نامهاي کسان 757
فهرست نام جایها 773
فهرست قبایل و مذاهب، ادیان و سلسلهها 797
صفحه 60 از 570
فهرست کتب و روزنامه و نشریات 804
ایران و قضیه ایران، ج 2، ص: 1
فصل نوزدهم