گروه نرم افزاری آسمان

فصل دوم: مسائل گوناگون







اشاره
ص: 190
روابط دختر و پسر
اگر شخص به خاطر اینکه فرد مورد نظر از نظر ایمان کامل نیست و یا ...، با او ازدواج نکند، نظر اسلام در این مورد چیست؟
اشاره
پرسش: اگر شخص به خاطر اینکه فرد مورد نظر از نظر ایمان کامل نیست و یا ...، با او ازدواج نکند، نظر اسلام در این مورد
چیست؟
پاسخ:
اگر انسان با فردي که مورد علاقه او نیست و یا شرایط همسر خوب را ندارد، ازدواج نکند، این گونه نیست که تا آخر عمر بدون
همسر بماند؛ زیرا اگر خانمها در محیط خانه و اجتماع به وظایف دینی و شخصی خود عمل کنند، با امید به رحمت و فضل الهی،
انشاءاللَّه در کار آنها گشایش حاصل خواهد میشود و نباید با ناامیدي، در حال در بارهي آینده نامعلوم قضاوت کرد.
ازدواج که بنیانگذار کانون پر مهر خانواده است، آنقدر مهم و با ارزش است که حتی در جوامع غیراسلامی و غیردینی نیز اهتمام
ویژهاي نسبت به آن دارند.
در قرآن کریم نیز از آن به عنوان آیه و نشانه خدا که باعث آرامش و سکونت انسان میگردد، یاد شده است و این نیاز طبیعی همه
انسانهاست.
انسان را تأمین میکند و نقش فراوانی در پرورش « جسم و روح » ازدواج امري فطري، خدادادي و طبیعی است که سلامت
استعدادهاي روحی و فکري
ص: 191
صفحه 66 از 81
و جسمی انسان برعهده دارد و باعث تکامل انسان میگردد. شهید مطهري در این راستا میگوید: انسان بدون ازدواج به مرحله
تکامل نمیرسد، اگر چه مراحل علمی و معنوي بالایی را گذرانده باشد.
کند. « انتخاب » هر شخصی که بخواهد ازدواج موفقی داشته باشد، باید ویژگیهاي همسر مناسب را بداند و طبق آن ویژگیها
ویژگیهاي همسر مناسب
با توجه به روایات و سخن بزرگان، ویژگیهایی گوناگون براي همسر شایسته بیان شده که براي رعایت اختصار برخی از آنها را
بر میشماریم:
« ویژگیهاي اساسی » برخی براي انتخاب همسر شایسته چهار ویژگی اساسی و چهار ویژگی که شرط کمال است را نامبردهاند که
عبارتاند از:
الف: تدیّن و تعهد
با انسان متدین ازدواج کنید. اعتقاد به خدا و دین باوري نگاه انسان را به هستی و «1» « علیک بذوات الدین » : در روایت میخوانیم
خوشبختی تغییر میدهد، و ارزشهاي واقعی را میفهماند و در فراوانی نعمت روحیه شکر و انفاق به دیگران، در سختی و مشکلات
زندگی، به جاي کج خُلقی و بدبینی، امید و تلاش را سرلوحه زندگی قرار میدهد.
ص: 192
انسان را مسئولیتپذیر میکند و استقلال شخصیت و روي پاي خود ایستادن را به انسان هدیه میدهد؛ همان چیزي که زنها « دین »
از مردشان انتظار دارند، و رهایی از تنبلی و انجام ندادن کارهاي لغو و دوري از گناه که بنیان خانواده را سست میکند، از دیگر
را میچشد. « طعم خوشبختی » است که انسان « سایه دین » نتایج ایمان میباشد. خلاصه در
ب- اخلاق نیک
«1» ؛ اذا جاءکم من ترضون خُلقه و دینه فزوجوه » : از امام باقر (ع) نقل شده که فرمود
«. اگر کسی که براي خواستگاري شما آمد از اخلاق و دین داري او راضی هستید، پس با او ازدواج کنید
ج- شرافت خانوادگی و اصالت داشتن
این ویژگی به این معنا نیست که شهرت یا ثروت و یا موقعیت اجتماعی بالا داشته باشند، بلکه با نجابت بزرگوار باشند و به کارهاي
باطل و حرام شهرت نداشته باشند.
د- عاقل باشد و احمق و نادان نباشد
زیرا چه بسا افرادي که سواد زیادي ندارند، ولی تدبیر و عقل معاش و عقل معاد خوبی ،« عالم و با سواد » و « عاقل » فرق است بین
دارند.
ص: 193
شرایط چهارگانه کمال در همسر
الف- سلامت جسمی و روحی
اگر شخص بیماري خاصی دارد، از چگونگی آن پیش از عقد با خبر شود و با آگاهی کافی ازدواج کند.
ب- زیبایی
که مانع ازدواج باشد نیست. برخی افراد « شرطی » است و « امتیاز » از نظر ظاهري حداقل زیبایی را داشته باشد؛ البته کمال زیبایی یک
صفحه 67 از 81
به هنگام انتخاب همسر فقط زیباییهاي معنوي همسر خود را مد نظر دارند و نسبت به زیباییهاي ظاهري بیتوجهی میکنند و مهم
نمیدانند و از سوي دیگر، برخی افراد نیز به خاطر انتخاب همسر زیبا بقیه ویژگیهاي همسر مناسب را فدا میکنند و به صِ رفِ
میکنند، و بدیهی است که در طول زندگی با مشکل روبهرو « تفریط » و « افراط » داشتن زیبایی ظاهر بسنده مینمایند. این دو گروه
میشوند؛ از این رو، پیشنهاد میشود در این زمینه معتدل و میانه رو باشند.
ج- علم
درك انسان را نسبت به زندگی بالا میبرد، البته ضرورت آن تا حد معمول است و اصرار بر مدارج بالا براي تشکیل ،« آگاهی »
زندگی نیاز نیست.
ص: 194
د- هم شأنی
کُفو بودن و همشأنی در مسائل مختلف مثل ایمان، تواناییهاي فکري و فرهنگی، مسائل جسمی، زیبایی و در امور مالی، اقتصادي و
سیاسی و ... مطلوب است.
نکات:
در پایان بیان چند نکته ضروري به نظر میرسد:
اول اینکه پیدا شدن شخصی؛ با همه این اوصاف امري است دور از دسترس. بلکه گاهی افراد ممکن است مثلًا اعتقاد به نماز و
روزه داشته باشند، ولی براي مثال اهل گوش دادن به نوار ترانه نیز باشند، و این کار از روي اعتقاد آنها نباشد، بلکه از روي تقلید
از دوستان و جمع باشد و در خلوت همراه با ترس انجام میدهند. اینگونه افراد با افرادي که به مسائل دینی پایبند نیستند، فرق
دارند؛ از این رو، در برخورد با هر گروه باید برخود مناسب داشت.
دوم اینکه این سوال مطرح میشود که خود خانم تا چه حد مقید است؟ و از طرفی آیا آن توانایی را دارد که در همسر خود تحول
و تغییر ایجاد کند؟
سوم اینکه شاید هماکنون ازدواج نکردن قابل تحمل باشد، ولی در آینده که شرایط تغییر میکند و سن شخص بالا میرود، تحمل
او نیز کم میشود و یا مثلًا با فقدان پدر رو به رو میشود که در آن وقت تحمل آن شرایط غیرممکن است.
ص: 195
یادآوري:
انسان در باره مسئله مهم ازدواج نیازمند مطالعه و مشاوره حضوري یا غیرحضوري با کارشناسان و روانشناسان متخصص و متعهد
است.
معرفی چند کتاب پیرامون ازدواج در اسلام:
1. جوانان و انتخاب همسر، آیهاللَّه حسین مظاهري
2. ازدواج مکتب انسان سازي، شهید پاك نژاد
3. انتخاب همسر، آیتاللَّه ابراهیم امینی
4. اسلام و ازدواج، آیتاللَّه مشکینی
ص: 196
آیا میتوان با ارتباط تلفنی دختر یا پسري را ارشاد کرد؟
صفحه 68 از 81
پرسش:
آیا میتوان با ارتباط تلفنی دختر یا پسري را ارشاد کرد؟
پاسخ:
چنانچه خوف مفسده نباشد با رعایت کامل موازین شرعی مانعی ندارد.
استفتاء از آیت اللَّه العظمی فاضل لنکرانی- حفظه اللَّه.
***
اگر دختري براي انسان مزاحمت ایجاد کند، میتواند براي دور کردن آن از خویش با او صحبت کند؟
پرسش:
اگر دختري براي انسان مزاحمت ایجاد کند، میتواند براي دور کردن آن از خویش با او صحبت کند؟
پاسخ:
چنانچه موجب تهییج و مفسده نباشد، به مقدار ضرورت براي رفع مزاحت مانعی ندارد و در غیر این صورت جایز نیست.
استفتاء از: آیت اللَّه العظمی فاضل لنکرانی- حفظه اللَّه.
***
ص: 197
آیا آرایش زنانه براي مردان اشکال دارد؟
پرسش:
آیا آرایش زنانه براي مردان اشکال دارد؟ توضیح این که برخی از جوانان مبادرت به برداشتن زیر ابرو، بند انداختن و ... مینمایند،
لطفاً حکم و فلسفه آن را مرقوم بفرمایید.
پاسخ:
اگر موجب ترویج فرهنگ دشمنان اسلام و یا مستلزم مفسده و یا تشبّه به زن باشد، جایز نیست.
استفتاء از دفتر آیت اللَّه العظمی خامنهاي- دامت برکاته.
***
حکم نامه نگاري بین دختر و پسر نامحرم چیست و آیا ارتباط تلفنی جایز است؟
پرسش:
حکم نامه نگاري بین دختر و پسر نامحرم چیست و آیا ارتباط تلفنی جایز است؟
پاسخ:
جایز نیست.
استفتاء از: آیت اللَّه العظمی فاضل لنکرانی- حفظه اللَّه.
***
ص: 198
صفحه 69 از 81
شیوه اجراي عقد ازدواج و شرایط آن چگونه است؟
پرسش:
شیوه اجراي عقد ازدواج و شرایط آن چگونه است؟
پاسخ:
الف- شیوه اجراي عقد ازدواج موقت و شرایط آن:
این مطلب در مبحث ازدواج موقت توضیح داده شد.
ب- شیوه اجراي عقد ازدواج دائم و شرایط آن:
نقل میشود: «1» در این مورد دستور و شرایط و مسائل عیناً از رساله مراجع تقلید
احکام ازدواج در رساله مراجع چیست؟
احکام ازدواج در رساله مراجع چیست؟
پاسخ:
ح---- لال میشود و آن بر دو قسم «4» زن به م----- رد «3» ، ب- واسطه عقد ازدواج «2» احکام نکاح یا ازدواج و زناشویی
ص: 199
« دائمه » و زنی را که به این قسم عقد میکنند «2» عقد دائم آن است که مدت زناشوئی در آن معین نشود «1» . است: دائم و غیردائم
گویند. و عقد غیردائم آن است که مدت زناشویی در آن معین شود، مثلًا زن را به مدت یک ساعت یا یک روز یا یکماه یا یکسال
«4» *. مینامند « متعه و صیغه » و زنی را که به این قسم عقد کنند «3» یا بیشتر عقد نمایند
***
ص: 200
احکام عقد
کافی نیست و صیغه «1» مسأله 2363 - در زناشویی- چه دائم و چه غیردائم- باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد
عقد را یا خود زن و مرد میخوانند، یا دیگري را وکیل میکنند که از طرف آنان بخواند.
*«2» *. مسأله 2364 - وکیل لازم نیست مرد باشد، زن هم میتواند براي خواندن صیغه عقد از طرف دیگري وکیل شود
«4» نکنند که وکیل آنها صیغه را خوانده است، نمیتوانند به یکدیگر نگاه محرمانه نمایند «3» *** مسأله 2365 - زن و مرد تا یقین
ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خواندهام کافی است. «5» و گمان به این که وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمیکند
این مسأله، در رساله آیت الله بهجت نیست
***
ص: 201
میتواند از «2» وکیل شود و نیز انسان «1» مسأله 2367 - یک نفر میتواند براي خواندن صیغه عقد دائم یا غیردائم از طرف دو نفر
ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر «3» ، طرف زن وکیل شود و او را براي خود به طور دائم یا غیردائم عقد کند
«4» *. بخوانند
صفحه 70 از 81
این مسأله، در رساله آیت الله بهجت نیست
***
دستور خواندن عقد دائم
ي عنی « زَوَّجْتُکَ نَفْسیِ عَلَی الصَّداقِ الْمَعْلُومِ » : اول زن بگوید «5» مسأله 2368 - اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و
پرسش و پاسخهاي قرآنی ویژه « قَبِلْتُ التَّزْویجَ » : مرد بگوید «6» خود را زن تو نمودم به مهري که معین شده، پس از آن بدون فاصله
جوانان، ج 8، ص: 202
« یعنی قبول کردم ازدواج را، عقد صحیح است
باشد و وکیل زن « فاطمه » و اسم زن « احمد » و اگر دیگري را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند چنانچه مثلًا اسم مرد
«2» ،« زَوَّجْتُ مُوَکِلِّتِی فاطِمَهَ مُوَکّلَکَ احْمَدَ عَلی الصَّداقِ الْمَعْلُوم » : بگوید
«4» « قَبِلْتُ لِمُوَکِّلی احْمَدَ عَلی الصَّداقِ » : وکیل مرد بگوید «3» پس بدون فاصله
«6» *-«5» . صحیح میباشد
***
ص: 203
دستور خواندن عقد غیردائم
مسأله 2369 - اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیردائم را بخوانند، بعد از آن که مدت و مهر را معین کردند، چنانچه زن
بگوید:
«1» « زَوَّجْتُکَ نَفْسیِ فِی الْمُدَّهِ الْمَعْلُومَهِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُوم »
«3» مَتَّعْتُ » : صحیح است. و اگر دیگري را وکیل کنند و اول وکیل زن به وکیل مرد بگوید ،« قَبِلْتُ » : مرد بگوید «2» بعد بدون فاصله
صحیح « لِمُوَکّلی هکَذا «6» قَبِلْتُ » : وکیل مرد بگوید «5» پس بدون فاصله « فِی الْمُدَّهِ الْمَعْلُومَهِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُوم «4» مُوَکِّلَتِی مُوَکّلَکَ
میباشد. ص: 204
شرایط عقد
مسأله 2370 - عقد ازدواج چند شرط دارد:
و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند، به هر «1» ، اول: آن که به عربی صحیح خوانده شود به احتیاط واجب
را « قَبِلْتُ » و « زَوَّجْتُ » اما باید لفظی بگویند که معنی «2» ، لفظی که صیغه را بخوانند صحیح است و لازم هم نیست که وکیل بگیرند
بفهماند.
دوم: مرد و زن یا وکیل آنها که صیغه را میخوانند قصد انشاء داشته باشند یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را میخوانند، زن به
قّبَلْتُ پرسش و پاسخهاي قرآنی ویژه جوانان، » قصدش این باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن « زَوَّجْتُکَ نَفْسِی » گفتن
ج 8، ص: 205
قصدشان این «1» « زَوَّجْتُ و قَبِلْتُ » زن بودن او را براي خود قبول نماید و اگر وکیل مرد و زن صیغه را میخوانند، به گفتن « التَّزْویجَ
باشد که مرد و زنی که آنان را وکیل کردهاند، زن و شوهر شوند.
صفحه 71 از 81
«3» ، را میخواند بالغ و عاقل باشد «2» سوم: کسی که صیغه
«4» . چه براي خودش بخواند یا از طرف دیگري وکیل شده باشد
چهارم: اگر وکیل زن و شوهر یا ولی آنها صیغه را میخوانند،
در عقد، زن و شوهر را معین کنند مثلًا اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند. پس کسی که چند دختر دارد، اگر به مردي بگوید
یعنی قبول کردم، چون در موقع عقد، دختر را « قَبِلْتُ » یعنی زن تو نمودم یکی از دخترانم را) و او بگوید ) « زَوَّجْتُکَ إِحْدي بَناتِی »
معین نکردهاند عقد باطل است. ص: 206
«1» ، پنجم: زن و مرد به ازدواج راضی باشند
«2» *. ولی اگر زن ظاهراً به کراهت اذن دهد و معلوم باشد قلباً راضی است عقد صحیح است
ص: 207
مسأله 2376 - دختري که به حد بلوغ رسیده و رشیده است، یعنی مصلحت خود را تشخیص میدهد، اگر بخواهد شوهر کند،
پرسش و پاسخهاي «4» . و اجازه مادر و برادر لازم نیست «3» از پدر یا جد پدري خود اجازه بگیرد «2» باید «1» ، چنانچه باکره باشد
قرآنی ویژه جوانان، ج 8، ص: 208
فهرست منابع دو جلد